جوان رۆژبەیانی: ئەمجارە دڵڕاگرتنی یەکێتی لەسەر دابەشکردنی پۆستەکانی حکومەت نامێنێت

پارتی گەلانی یەکسانی و دیموکراسی (پارتی دەم) داوا لە تورکیا دەکات پابەندی بڕیارەکانی دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا بێت و دەستبەجێ سەڵاحەدین دەمیرتاش و سەرجەم زیندانیانی سیاسی ئازاد بکات. لیژنەی یاسا و مافی مرۆڤی پارتەکە جەخت لەوە دەکاتەوە، کە جێبەجێکردنی ئەم بڕیارانە بۆ گەڕاندنەوەی متمانە بە پرۆسەی ئاشتی و دەسەڵاتی دادوەری گرنگە. دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا لە 3 بۆنەی جیاوازدا (2018، 2020، و 2025) بڕیاری داوە، کە مافەکانی دەمیرتاش پێشێلکراون و پێویستە ئازاد بکرێت. هەروەها، لیژنەی وەزیرانی ئەنجوومەنی ئەوروپا لە 17ی ئەیلولدا رایگەیاند، کە هێشتنەوەی دەمیرتاش لە زینداندا پێشێلکاریی ماددەکانی 5 و 18ی پەیماننامەی مافی مرۆڤی ئەوروپایە. لە دوایین بڕیاریدا لە 8ی تەمموزی 2025، دادگای ئەوروپا 3 مانگ مۆڵەتی بە تورکیا داوە بۆ جێبەجێکردنی بڕیارەکە. دەمیرتاش و فیگەن یوکسەکداغ، هاوسەرۆکانی پێشووتری هەدەپە، لە 4ی تشرینی دووەمی 2016ەوە دەستگیرکراون. لە 15ی ئایاری 2024، لە چوارچێوەی "دۆسییەی کۆبانێ"دا، سزای 42 ساڵ زیندان بەسەر دەمیرتاش و 30 ساڵ و 3 مانگ بەسەر یوکسەکداغدا سەپێندرا. ئەم دۆسییەیە پەیوەستە بە خۆپیشاندانەکانی ساڵی 2014 بۆ پشتیوانی لە رۆژئاوای کوردستان. لە کۆی 108 کەس کە لەم دۆسییەیەدا دادگایی کراون، بڕیاری ئازادکردن بۆ 5 کەسیان دەرچوو، لەنێویاندا گوڵتان کشاناک و سەباحەت تونجەل. لە ئێستادا دۆسییەکە گواستراوەتەوە بۆ دادگای هەرێمیی ئەنقەرە و لەژێر لێکۆڵینەوەدایە. پارتی دەم داوای ئازادکردنی سەرجەم زیندانیانی ئەم دۆسییەیە و زیندانیانی سیاسیی دیکەش دەکات. هەر ئەمڕۆ لەو بارەیەوە هاوسەرۆکانی پارتی دەم لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس داوایانکرد، بڕیارەکانی دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا جێبەجێ بکرێت و دەستبەجێ دەمیرتاش و یوکسەکداغ و سەرجەم سزاداراوانی دۆسییەی کۆبانێ و زیندانیکراوانی سیاسی ئازاد بکرێن.

سەرچاوەیەکی ئاگادار بە کەناڵی جەزیرەى ڕاگەیاندوە ئەمشەو بزوتنەوەى حەماس وەڵامی خۆی بۆ پلانەکەی  دۆناڵد ترامپ سەرۆکى ئەمریکا پێشکەشی نێوەندگران کردووە. بەپێى زانیاریە سەرەتاییەکان حەماس ڕەزامەندە لەسەر ئازادکردنی سەرجەم بارمتە زیندوو مردووەکان بەپێی پێشنیازی ترەمپ. هاوکات ئەوەشیان خستوەتەڕوو ئێمە لەسەر بنەمای کۆدەنگی فەلەستین، ئیدارەی کەرتی غەززە ڕادەستی ئۆرگانێکی سەربەخۆی فەلەستینی دەکەین. لەبەشێکى دیکەى وەڵامەکەیدا حەماس دەڵێن: ئامادەین دەستبەجێ لەڕێگەی نێوەندگرانەوە بچینە ناو دانوستانەکانەوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر وردەکارییەکانی ئازادکردنی بارمتەکان. ئەمەش لەکاتێکدایە ئەمڕۆ ترەمپ دواهۆشدارى توندى دایە حەماس بۆ ئەوەى بەزووی وەڵام بداتەوە.  بزووتنەوەی  حەماس وەڵامی خۆی پێشکەشی نێوەندگران کردووە سەبارەت بە پلانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە کەرتی غەززە و هێنانی ئەوەی کە ترەمپ بە "ئاشتی" وەسفی کردووە بۆ ناوچەکە. محەمەد نەزال ئەندامی مەکتەبی سیاسی بزووتنەوەی حەماس ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو دووپاتی کردەوە کە بزووتنەوەکە بە ئاشکرا هەڵوێستی خۆی لەبارەی پلانی ئەمەریکا "زۆر بە زوویی" ڕادەگەیەنێت، جەختی لە جددییەتی خۆی کردەوە لە گەیشتن بە لێکتێگەیشتن لەسەر بنەمای کۆتاییهێنان بە شەڕ و کۆمەڵکوژی لە کەرتی غەززە. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ڕایگەیاند،  تا کاتژمێر 6ی ئێوارەى یەکشەممە لەگەڵ بزووتنەوەی خۆڕاگری ئیسلامی (حەماس) مۆڵەتە بۆ ئەوەى ڕێککەوتن بکرێت. ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد، ڕێککەوتنی غەززە ژیانی سەرجەم چەکدارانی حەماس کە ماونەتەوە ڕزگار دەکات، هۆشداریشیدا لەوەی کە ئەمە دوا دەرفەتە بۆ حەماس. ترامپ هۆشداریی بە حەماس دا و وتی: ئەگەر ئەم ڕێککەوتنە دواجارە لەسەر غەززە نەکرێت، دەروازەکانی دۆزەخ بۆ حەماس وەک پێشتر کراوە دەبن. سەرۆکى ئەمریکا داوای لە فەلەستینییەکان کرد دەستبەجێ ئەو ناوچەیە بەجێبهێڵن کە پێدەچێت ببێتە تەڵەی مردن لە داهاتوودا بەرەو ناوچە ئارامەکان لە غەززە. لەلایەکى دیکەوە سەرکردەیەکی بزووتنەوەی حەماس بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندووە، بزووتنەوەی فەلەستینی "پێویستی بە ماوەیەکى زیاتر هەیە" بۆ لێکۆڵینەوەو وەڵامدانەوەى لە پلانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ غەززە، کە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل پشتڕاستی کردووەتەوە.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ڕایگەیاند،  تا کاتژمێر 6ی ئێوارەى یەکشەممە لەگەڵ بزووتنەوەی خۆڕاگری ئیسلامی (حەماس) مۆڵەتە بۆ ئەوەى ڕێککەوتن بکرێت. ناوبراو ئاماژەی بەوەشکرد، ڕێککەوتنی غەززە ژیانی سەرجەم چەکدارانی حەماس کە ماونەتەوە ڕزگار دەکات، هۆشداریشیدا لەوەی کە ئەمە دوا دەرفەتە بۆ حەماس. ترامپ هۆشداریی بە حەماس دا و وتی: ئەگەر ئەم ڕێککەوتنە دواجارە لەسەر غەززە نەکرێت، دەروازەکانی دۆزەخ بۆ حەماس وەک پێشتر کراوە دەبن. سەرۆکى ئەمریکا داوای لە فەلەستینییەکان کرد دەستبەجێ ئەو ناوچەیە بەجێبهێڵن کە پێدەچێت ببێتە تەڵەی مردن لە داهاتوودا بەرەو ناوچە ئارامەکان لە غەززە. لەلایەکى دیکەوە سەرکردەیەکی بزووتنەوەی حەماس بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندووە، بزووتنەوەی فەلەستینی "پێویستی بە ماوەیەکى زیاتر هەیە" بۆ لێکۆڵینەوەو وەڵامدانەوەى لە پلانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ غەززە، کە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل پشتڕاستی کردووەتەوە. ئەو سەرکردەیە وتیشی، “حەماس هێشتا بەردەوامە لە ڕاوێژکارییەکان سەبارەت بەو پلانەی ترەمپ کە پێشکەشی بزووتنەوەکە کراوە، هەروەها نێوەندگرانی ئاگادارکردووەتەوە کە ڕاوێژکارییەکان بەردەوامن و پێویستی بە ماوەیەک هەیە”. ترەمپ ڕۆژی سێشەممە مۆڵەتی "سێ بۆ چوار ڕۆژ"ی بە حەماس دا بۆ ئەوەی ئەو پلانە قبوڵ بکات، کە بە وتەی خۆی ئامانجی کۆتاییهێنانە بە شەڕ لە ناوچە وێرانبووەکەی فەلەستین. پلانەکەی دۆناڵد ترەمپیش رۆژی دووشەممە ئاشکرا کرا و بنیامین نەتانیاهووی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رەزامەندی لەسەردا، پێشنیازی راگرتنی دەستبەجێی جەنگ لە کەرتی غەززە دەکات ، هەروەها لە پلانەکە داوای ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان لە کەرتی غەززە و سەدان زیندانی و دیلی فەڵەستینی دەکات. ئەم پلانە لە 20 خاڵ پێکدێت، لەوانەش چەکداماڵینی بزووتنەوەی حەماس و چوونەدەرەوەی چەکدارەکانی لە کەرتی غەززە بۆ وڵاتانی دیکە، بەڕێوەبردنی غەززە لەلایەن لیژنەیەکی فەڵەستینی لە تەکنۆکرات و پسپۆڕانی نێودەوڵەتی، بە سەرپەرشتی ئەنجوومەنێک کە ترەمپ خۆی سەرۆکایەتی دەکات و تۆنی بلێر، سەرۆکوەزیرانی پێشووی بەریتانیا یەکێکە لە ئەندامەکانی.

دادگای تێهەڵچوونەوەی سلێمانی لە ڕوونكردنەوەیەكدا ئەوە دەخااتەڕوو  ماوەیەكە كەسانێك كە هیچ سیفەتێكی دادوەرییان نیە و لە پەیكەری پێكهاتەی ئەنجومەنی دادوەری دادوەر نین، بەڵام بەناوی دادوەرەوە خۆیان  دەناسێنن و لە سایت و كەناڵەكانەوە دەردەكەون و قسەو ئاماژەی بێ سەروبەر بڵاودەكەنەوە بەناو خەڵكدا و بوونەتە هۆی دروستكردنی  بێمتمانەیی و چاندنی تۆوی ڕق و كینە لە ناو كۆمەڵگەدا. لەبەشێکى دیکەى روونكردنەوەکەى دادگای تێهەڵچوونەوەی سلێمانی هاتووە  كەسێك بەناوی "حاكم ناز نوری"  كە ماوەیەكە لەلایەن میدیاكانەوە چاوپێكەوتنی لەگەڵ دەكرێت و چەند كەیسێكی دادگا باس دەكات و رەخنە لە سیستمی دادوەری هەرێم دەگرێت، دادگاكە دەڵێت " ناز نوری بە ڕاپۆرتی لیژنەی پزیشكی بە هۆكاری خراپی باری تەندروستی و بەپلەی پەككەوتەیی خۆی هەواڵەی خانەنشینی كردووە". " بۆیە بەناوی سەرۆكایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی ناوچەی سلێمانی كە بەشێكە لە ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان هەموو ئەوانە ئاگادار دەكەینەوە كە بە كردەیی دادوەر نین و سەربە ئەنجومەنی دادوەری هەرێمی كوردستان یان دەسەڵاتی دادوەری عیراق نین، جارێكیتر نازناوی دادوەر بەكار نەهێنن و خۆیانی پێ نەناسێنن". دادگای تێهەڵچوونەوەی سلێمانی نوسیویەتی "هەر لەو میانەیەدا ماوەیەكە دەبینین كەسێك بەناوی (ناز نوری عارف) بۆ خۆدەرخستن خۆی بە (حاكم ناز)لە كەناڵ و سایتەكان ناوزەد دەكات و  بەپێی حەزی خۆی و چۆنی پێخۆشە سیناریۆ دادەڕێژێت و كەیس دروست دەكات و سوكایەتی بەدامەزراوەی دادوەری و دامەزراوەكانی تر دەكات و هەستی ناسكی خەڵك دەورووژێنێت، گوایە دادوەر بووە و وازی هێناوە".

وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە لەبارەی وەستانی هەناردەی نەوت و دەڵێت، بەهۆی چەند کێشەیەکی تەکنیکی و بۆ ماوەیەک بووە، ئێستا کێشەکان چارەسەر کراون.   لە روونكردنەوەی وەزارەتی سامانە سرووشتییەكاندا هاتووە، "ئەمڕۆ 3ی تشرینی یەكەمی 2025، بەهۆی دروستبوونی چەند كێشەیەكی تەكنیكی لە بەندەری جەیهانی توركی، هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ بەندەرەكە راوەستا."   وەزارەتەکە ئاماژەی بەوەش کردووە، "لەكاتی ئێستادا ئەم كێشانە بە تەواویی چارەسەر كراون و هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان دووبارە دەستیپێكردەوە و بەردەوامە." وەزارەتی سامانە سروشتییەکان لە پەڕەی تایبەتی خۆیدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ڕوونکردنەوەکەی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاندووە، ئەمڕۆ هەینی 3ی تشرینی یەكەمی ،2025 بەهۆی دروستبوونی چەند كێشەیەكی تەكنیكی لە بەندەری جەیهانی توركیا، هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ بەندەرەكە ڕاوەستا، بەڵام ئێستا كێشە تەکنیکییەکان بەتەواویی چارەسەركراون و هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان دووبارە دەستی پێكردەوەو بەردەوامە. 

ڕۆیتەرز: هەناردەى نەوتى هەرێم ڕاگیرا ئاژانسی هەواڵی (رۆینەرز) لەزاری دوو سەرچاوەە لە كەرتی وزەوە، بڵاویکردەوە ئەمڕۆ هەناردەی نەوتی خاو لە هەرێمی كوردستانەوە بۆ بەندەری جەیهانی توركیا راوەستاوە.  بەپێى ئەو زانیاریانەى خراوتەڕوو  راوەستانی هەناردەی نەوت بەهۆی پڕبوونی كۆگاكانی ئەمباركردنی نەوتەوە بووە، هەروەها  پێشبینی دەكرێت كاتژمێر 5ی ئەم ئێوارەیە بەكاتی ناوخۆیی توركیا، هەناردەی نەوتی كوردستان دەستپێبكاتەوە. دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی راگیرانی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان، بەڕێوەبەری کۆمپانیای نەوتی باکوور دەڵێت، رێکارێکی ئاسایی بووە و هەناردەکردنەوە دەستی پێکردووەتەوە.   عامر خەلیل، بەڕێوەبەری کۆمپانیای نەوتی باکوور راگەیاند، "راوەستانی هەناردەی نەوت رێکارێکی ئاسایی و تەکنیکییە و بۆ ماوەی چەند کاژێرێک راگیرا، لەبەرئەوەی کۆگەکانی نەوت لە بەندەری جەیهان پڕ ببوون."   عامر خەلیل گوتی، "دوێنێ یەکەمین کەشتیی نەوتی هەرێمی کوردستان فرۆشرا و لە دوو رۆژی داهاتووشدا دووەمین کەشتیی نەوت لە جەیهان دەفرۆشرێت."   بەرەبەیانی رۆژی شەممە، 27ـی ئەیلوولی 2025 هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ بازاڕەکانی جیهان لە رێگەی بۆرییەوە دەستیپێکردەوە. دوای ئەوەى لە کۆتایی ئادارى 2023 راگیرابوو.   بەڕێوەبەری کۆمپانیای نەوتی باکوور ئاماژەی بەوەکرد، ئێستا کۆگەکانی نەوت بەتاڵکراون و هەناردەی نەوت جارێکی دیکە دەستیپێکردووەتەوە.   لەبارەی فرۆشتنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە بەندەری جەیهان، عامر خەلیل گوتی، "بارە نەوتەکەی کەشتی یەکەم و دووەمیش بۆ بازاڕەکانی ئەورووپا دەبێت." گوتیشی: "کەشتییەکەی دوێنێ 650 هەزار بەرمیلی هەڵگرتبوو."   رۆژی 25ی مانگی ئەیلوول، هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق رێککەوتنی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستانیان راگەیاند.

هەپەگە ناسنامەی شەش گەریلای شەهیدی ئاشکرا کرد کە لە هەرێمەکانی پارستی مەدیا شەهیدبوون و ڕایگەیاند، بە ئیرادەی بێوێنەی خۆیان لە مێژووی ئازادی گەلەکەماندا جێگەی خۆیان گرتەوە، بوونە شانازی گەلەکەمان و بۆ هەمیشە ڕێگامان ڕووناک دەکەنەوە. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل (هەپەگە)، بە ڕاگەیاندراوێک ناسنامەی شەش گەریلای شەهیدی ئاشکرا کرد، کە لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا شەهید بوون. دەقی ڕاگەیاندراوەکەی هەپەگە بەم شێوەیەیە: “بە ڕێزداری و حورمەتەوە هەڤاڵانمان جودی، عەگید، ڕۆژین، ئارمانچ، یوجەل و تایهان، کە لە ٢٠١٨، ساڵێک کە گەریلاکانی ئازادیی کوردستان بە ئیرادەیەکی بەرزەوە تێکۆشانیان کرد و لە ئەنجامی هێرشەکانی دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیادا شەهید بوون بە بیر دێنینەوە. هەڤاڵانمان جودی، عەگید، ڕۆژین، ئارمانچ، یوجەل و تایهان بە فیداکارییەکانیان بۆ ئازادی گەلی کورد و ڕێبەر ئاپۆ بەشداری ڕیزەکانی گەریلا بوون. ئەوان لە هەر گۆڕەپانێکدا کە تێدا بەشدار بوون، بە هەستیاری و جددییەتی بەرزەوە ئەرکەکانی تێکۆشانی خۆیان جێبەجێ کرد و بەردەوام هەوڵیان دەدا ئەرکی مێژوویی خۆیان بە تەواوی بگەیەننە ئەنجام. هەڤاڵانمان بە هەڵوێستی شۆڕشگێڕیی خۆیان لە ژیان و شەڕدا، میراتێکی گەورەی تێکۆشانیان بۆمان بەجێهێشت. هەڤاڵانمان جودی، عەگید، ڕۆژین، ئارمانج، یوجەل و تایهان، بە ئیرادەی بێوێنەیان لە مێژووی ئازادی گەلەکەماندا جێگەی خۆیان گرتەوە و بۆ هەمیشە ڕێگاکەمان ڕووناک دەکەنەوە. ئێمە وەک میلیتانانی ئاپۆیی سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی هەڤاڵانمان، جودی، عەگید، ڕۆژین، ئارمانج، یوجەل، تایهان و سەرجەم گەلی وڵاتپارێزی کوردستان دەکەین. هەروەها بەڵێن دەدەین بەردەوام یادی شەهیدانمان لە تێکۆشانی ئازادیدا بە زیندوو بهێڵینەوە و ئامانج و خەونەکانیان بەدی بێنین.” هەپەگە زانیاری دەربارەی ناسنامەی شەهیدان بەم شێوەیە خستووەتەڕوو: ناسناو: جودی گەڤەر ناو و ناسناو: بارش بۆر شوێنی لەدایک بوون: جۆلەمێرگ ناوی دایک و باوک: حەنیفە-جەمیل کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٣ـی ئەیلوولی ٢٠١٨/ زاپ ناسناو: عەگید مەلازگرد ناو و ناسناو: توران ئاتیش شوێنی لەدایک بوون: موش ناوی دایک و باوک: حەمیدە-عەلادین کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٣ـی ئەیلوولی ٢٠١٨/ زاپ ناسناو: ڕۆژین ڕۆژهەڵات ناو و ناسناو: زینا کایا شوێنی لەدایک بوون: شرنەخ ناوی دایک و باوک: وەحیدە-مستەفا کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٠ـی نیسانی ٢٠١٨ / خواکورک ناسناو: ئارمانج مێردین ناو و ناسناو: ئەرکان بولوش شوێنی لەدایک بوون: مێردین ناوی دایک و باوک: ئەڵماس-حەسەن کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٥ـی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ / گارە ناسناو: یوجەل خەرزان ناو و ناسناو: ئۆنور کاپڵان شوێنی لەدایک بوون: مێرسین ناوی دایک و باوک: ناعیمە-ئەحمەدان کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٧ـی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ / زاپ ناسناو: تایهان ژێهات ناو و ناسناو: باران بارین شوێنی لەدایکبوون: بەدلیس ناوی دایک و باوک: زوبەیدە-مەحموود کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٧ـی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ / زاپ

سەرکردەیەکی بزووتنەوەی حەماس بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندووە، بزووتنەوەی فەلەستینی "پێویستی بە ماوەیەکى زیاتر هەیە" بۆ لێکۆڵینەوەو وەڵامدانەوەى لە پلانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ غەززە، کە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل پشتڕاستی کردووەتەوە. ئەو سەرکردەیە وتیشی، “حەماس هێشتا بەردەوامە لە ڕاوێژکارییەکان سەبارەت بەو پلانەی ترەمپ کە پێشکەشی بزووتنەوەکە کراوە، هەروەها نێوەندگرانی ئاگادارکردووەتەوە کە ڕاوێژکارییەکان بەردەوامن و پێویستی بە ماوەیەک هەیە”. ترەمپ ڕۆژی سێشەممە مۆڵەتی "سێ بۆ چوار ڕۆژ"ی بە حەماس دا بۆ ئەوەی ئەو پلانە قبوڵ بکات، کە بە وتەی خۆی ئامانجی کۆتاییهێنانە بە شەڕ لە ناوچە وێرانبووەکەی فەلەستین. پلانەکەی دۆناڵد ترەمپیش رۆژی دووشەممە ئاشکرا کرا و بنیامین نەتانیاهووی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رەزامەندی لەسەردا، پێشنیازی راگرتنی دەستبەجێی جەنگ لە کەرتی غەززە دەکات ، هەروەها لە پلانەکە داوای ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان لە کەرتی غەززە و سەدان زیندانی و دیلی فەڵەستینی دەکات. ئەم پلانە لە 20 خاڵ پێکدێت، لەوانەش چەکداماڵینی بزووتنەوەی حەماس و چوونەدەرەوەی چەکدارەکانی لە کەرتی غەززە بۆ وڵاتانی دیکە، بەڕێوەبردنی غەززە لەلایەن لیژنەیەکی فەڵەستینی لە تەکنۆکرات و پسپۆڕانی نێودەوڵەتی، بە سەرپەرشتی ئەنجوومەنێک کە ترەمپ خۆی سەرۆکایەتی دەکات و تۆنی بلێر، سەرۆکوەزیرانی پێشووی بەریتانیا یەکێکە لە ئەندامەکانی.

به‌ره‌ی گه‌ل له‌باره‌ی ده‌ستپێكردنی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق رایده‌گه‌یه‌نێت، بانگه‌ له‌كاتێكایه‌ كه‌ عێراق و هەرێمی کوردستان نەیانتوانیوە ئارامی و ئاسایش و سەقامگیری پڕ لە دڵنیایی بۆ خەڵک و قەوارە سیاسییەکان دروست بکەن. ده‌شڵێت، ئێمە لە بەرەی گەل لەکاتێکدا بەشدارین لە هەڵبژاردن كه‌ لەدۆخێکی نەخوازراوی حیساباتی سیاسیداین.  به‌ره‌ی گه‌ل، ئه‌مڕۆ هه‌ینی، په‌یامێكی له‌باره‌ی ده‌ستپێكردنی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق بڵاوكرده‌وه‌و تێیدا رایگه‌یاندوه‌"ئاشکرایە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژارنی پەرلەمانی عێراق لەنێو دڵەڕاوکێی ترسی سیاسی و جەنگ و ناسەقامگیری ئاسایشی ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست دەستپێدەکات، عێراق و هەرێمی کوردستان نەیانتوانیوە ئارامی و ئاسایش و سەقامگیری پڕ لە دڵنیایی بۆ خەڵک و قەوارە سیاسییەکان دروست بکەن، ئەمەش لە ئەنجامی یەکنەخستنەوەی هێزە چەکدارەکانە وەک هێزێکی نیشتمانی و جێبەجێکەری سەروەری یاسا." وتوشیه‌تی"لەهەرێمی کوردستان لەکاتێکدا هەڵمەتی هەڵبژاردن دەستپێدەکات حیزبە دەسەڵاتدارەکان هەریەکەی چەندین جۆر هێزی چەکداریان هەیە، ئەم هێزانە تەنیا بۆ یەکلاییکردنەوەی حیساباتی سیاسییە، دادگاکان تەواو بێدەسەڵات و کاریگەر کراون، یاخود بونەتە بەشێک لە مەقاشی دەستی حیزبە دەسەڵاتدارەکان." دەقى ڕاگەیەندراو... بەردەوام دەبین خەڵکی بەرێز و خۆشەویستی عێراق و هەرێمی کوردستان ئاشکرایە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژارنی پەرلەمانی عێراق لەنێو دڵەڕاوکێی ترسی سیاسی و جەنگ و ناسەقامگیری ئاسایشی ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست دەست پێدەکات، عێراق و هەرێمی کوردستان نەیان توانیوە ئارامی و ئاسایش و سەقامگیری پڕ لە دڵنیایی بۆ خەڵک و قەوارە سیاسیەکان دروست بکەن، ئەمەش لە ئەنجامی یەکنەخستنەوەی هێزە چەکدارەکانە وەک هێزێکی نیشتمانی و جێبەجێکەری سەروەری یاسا. لەهەرێمی کوردستان لەکاتێکدا هەڵمەتی هەڵبژاردن دەست پێدەکات حیزبە دەسەلاتدارەکان هەریەکەی چەندین جۆر هێزی چەکداریان هەیە، ئەم هێزانە تەنها بۆ یەکلایکردنەوەی حیساباتی سیاسیە، دادگاکان تەواو بێدەسەڵات و کاریگەر کراون، یاخود بوونەتە بەشێک لە مەقاشی دەستی حیزبە دەسەڵاتدارەکان، ئێمە لە بەرەی گەلەکەمان لەکاتێکدا بەلیستی ژمارە (٢٦١) بەشدارین لە هەڵبژاردنی ڕۆژی ٢٠٢٥/١١/١١ ی پەرلەمانی عێراق. لەدۆخێکی نەخوازراوی حیساباتی سیاسیداین، ڕۆژی ٢٢ی ئابی ئەم ساڵ بەشێوەیەکی زۆر دڕندانە بەدەیان هەزار کەس لە میلیشیا لەیاسادەرچووەکانی یەکێتیی نوێ بە دەیان تانک و زرێپۆش و سەدان فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان و چەکی فسفۆری قەدەغەکراوی نێودەوڵەتی پەلاماری ماڵی سەرۆکی قەوارەکەمان هەڤاڵ (لاهور شێخ جەنگی) یاندا، بەبەرچاوی لێپرسراوانی باڵای هەردوو حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێم، دوور لەهەموو کردەیەکی سیاسی و قانوونی دەیان کەس شەهید و بریندارکران، هەڤاڵ لاهور و سەدان کەس لەهەڤاڵەکانمان لەتەواوی هەرێمی کوردستان دەستگیرکراون و ماوەی زیاتر لە چل ڕۆژە بەشێوەیەکی زۆر نامرۆڤانە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێ. بەبێ ئەوەی تۆمەتێکی ساغکراوەیان لەسەر هەبێت. دادگا بەتەواوی بوونی نەماوە لەم دۆسیەیەدا، هەرچی سەروەت و سامانی تایبەتی کاک لاهور و بەرەی گەلەکەمان هەیە دەستی بەسەرداگیراوە، ڕەشبگیری و ڕاوەدوونانی ئەندام و لایەنگرانمان بەردەوامە. لەم دۆخە نەخوازراو و داسەپاوەی سیاسەتە. پۆپۆلیستیانەکەی سەرۆکی خۆسەپینی یەکێتیی نوێ بە پشتیوانی بەرەی موقاوەمە تەواوی پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە و هەردوو ئیدارەی سەربەخۆی گەرمیان و ڕاپەڕین و هەردوو قەزای کۆیە و تەقتەق کراون بە سەربازگە و دۆزەخ بۆ لایەنگرانمان، بەڵام هەروەک هەڤاڵی خۆشەویستمان کاک لاهور گوتی لەسەر پێ وەستاوین، ئێمەش ڕایدەگەێنین لەسەر پێی خۆمان دەوەستین و بەردەوام دەبین، داوا لە خەڵکی خۆشەویستی خۆمان لە هەموو ئەو پارێزگایانەی لیستی بەرەی گەلەکەمان هەیە بەدەنگدانتان بۆ لیستی ژمارە (٢٦١) تۆڵەی ئەو تاوان و خیانەتە بکەنەوە، پشت لە لیستی تاوانکاران بکەن و لیستی گەل هەڵبژێرن، بۆ ئەوەی جیهانێکی دادپەروەر و ئازادتان بۆ دابین بکات. بۆ ئەوەی هیچ کەس و حیزبێک میلیشیای نەمینێت و نەتوانێ بۆ حیساباتی سیاسی خۆی و هەژموونی وڵاتان هێزی چەکدار بەکاربهێنێت. لەگەڵ ئەوەی بەشدارین لە هەڵبژاردن، بەڵام بە ووردی چاودێری هەموو جوڵە و پیلان و نەخشەیەک دەکەین، کە ئامانج لێی دەستکاری کردنی ئەنجام و داتاکانی دەنگی دەنگدەران بێت، وەک هەڵبژاردنی پێشوو کەدیزاین کرا. لەهەموو ئەگەرێکی نەخوازراو هەڵوێستی یەکلاکەرەوەی پێشوەختەمان دەبێت. ئازادی بۆ سەرکردەمان (لاهور شێخ جەنگی) و هەڤاڵەکانی، نەمری بۆ شەهیدانی تاوانی کۆمەڵکوژی ٢٢ی ئابی لالەزار. بەرەی گەلەکەمان

تائیستا بە شێوازێکی زۆر ئارام و تەندروست پرۆسەی بانگەشەی هەڵبژاردن لە سلێمانی بەڕێوەدەچێت و جەنجاڵی و قەرەباڵغی لەسەر شەقامەکانی سلێمانی دروستنەبووە کە ساڵانی پێشوو بە شێوازێکی بەرچاو دەبیندران. لە ماوەی ڕابردوودا کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق بە هاوبەشی لەگەڵ سەرۆکایەتی شارەوانی سلێمانی، کۆمەڵێک وۆرکشۆپ و سمیناری تایبەتیان بۆ کاندیدان و لایەنە سیاسییەکان ڕێکخست بۆ ئەوەی بەرچاو ڕوونی تەواویان هەبێت لەسەر خاڵ و ڕێنماییەکان کە تایبەت کراون بە کۆی پرۆسەی بانگەشەی هەڵبژاردن. بەپێی زانیارییەکان چەند کاندیدێک و لایەنێک بەر لە دەستپێکی وادەی بانگەشەی هەڵبژاردن، وێنە و فلێکسیان لەنێو شاردا بڵاو کردەوە کە بووە هۆی قەرەباڵغی و ئاستەنگی هاتوچۆی هاووڵاتییان، بۆیە هەموو ئەوانە کراون بە ڕاپۆرت و پێشکەشی کۆمسیۆن کراون، نێردراونەتە بەغدا و دواتر ڕێکاری یاساییان لەگەڵدا دەکرێت کە سزاکەی پێبژاردنە تاکوو دوورخستنەوە لە پرۆسەی هەڵبژاردن. کاندیدان و لایەنە سیاسییەکان ڕەچاوی ڕێنماییەکانی کۆمیسیۆن و لێژنەی ئارامی پارێزگای سلێمانییان کردووە کە لە حەوت خاڵ پێکدێت و هەمووی لە بەرژەوەندی هاووڵاتیانە بە مەبەستی پاراستنی گیان و ئاسایشی هاووڵاتییان. ملیۆنێک و 208 هەزار هاووڵاتی لە سلێمانی، مافی دەنگدانیان هەیە. کاتژمێر 12ـی بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی 3ـی تشرینی یەکەمی 2025، بە فەرمی بانگەشەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەستی پێکرد، لایەنە سیاسییەکان و کاندیدەکان دەتوانن بە ئاشکرا لە چوارچێوەی ڕێنماییەکانی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق، لە سەرجەم شار، شارۆچکە، ناوچەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان، بانگەشە بۆ لیست و ژمارەکانیان بکەن. له‌ هه‌موو عێراق به‌ هه‌رێمی كوردستانیشه‌وه‌، 21 ملیۆن و 404 هەزار و 291 هاووڵاتی مافی دەنگدانیان هەیە، کە 20 ملیۆن و 63 هەزار و 773 کەسیان بەشداریی دەنگدانی گشتی دەکەن و 1 ملیۆن و 313 هەزار و 980 هاووڵاتی بەشداری لە دەنگدانی تایبەت دەکەن. له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا، 38 پارتی سیاسی، 31 هاوپه‌یمانی و 75 لیستی تاكه‌كه‌سی به‌شداری له‌ هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌ن، حەفت هەزار و 768 کەسیش لە هەردوو ڕەگەز، پێنج هەزار و 520 پیاو و دوو هەزار و 248 ئافرەتیش خۆیان کاندید کردووە. چوارشەممە، 1ـی تشرینی یەکەمی 2025، جومانە غەلای، گوتەبێژی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق بە ماڵپەری کوردستان24ـی ڕاگەیاندبوو، وادەی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن، لە کاتژمێر 12ـی بەرەبەیانی هەینی 3ـی تشرینی یەکەم، دەست پێدەکات. لە بارەی کۆتاییهاتنی وادەی بانگەشەکەش، غەلای گوتوبووی: بەیانی ڕۆژی شەممە، 08ـی تشرینی دووەمی 2025، بانگەشەی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی عێراق کۆتایی دێت. بڕیارە هەڵبژاردنی گشتی پەرلەمانی عێراق لە 11ی تشرینی دووەمی 2025 بەڕێوە بچێت.

لە کاردانەوەی داخستنی حکومەتی فیدراڵی، ئیدارەی ترەمپ 26 ملیار دۆلار بودجەی چەند ویلایەتێکی دیموکراتنشین رادەگرێت. بۆ بەرپەرچدانەوەی داخستنی حکومەتی فیدراڵی، ئیدارەی ترەمپ دەستی بە سزادانی ئەو ویلایەتانە کردووە کە زۆرینەی دیموکراتن و کۆشکی سپی پاڵپشتی دارایی پڕۆژەکانی لەو ویلایەتانە راگرتووە. رۆژی چوارشەممە، 1ی تشرینی یەکەم، دوای ئەوەی دیموکرات و کۆمارییەکان لە کۆنگرێس نەیانتوانی لەسەر پرۆژەیاسای بودجە و درێژکردنەوەی ماوەی خەرجییەکانی حکومەت رێکبکەون، حکومەتی فیدراڵی ئەمریکا داخرا، کە بە "شەتداون" ناسراوە. کۆمارییەکان کە زۆرینەی هەردوو ئەنجوومەنی نوێنەران و پیرانیان لە دەستدایە، نەیانتوانی دەنگی پێویست بۆ تێپەڕاندنی پرۆژەیاساکە لە ئەنجوومەنی پیران بەدەستبهێنن. ئەمە پێنجەمین جارە لە ساڵی 1981ەوە روودەدات و بووەتە هۆی راگرتنی ژمارەیەکی زۆر لە چالاکییە حکومییەکان. لە کاردانەوەیەکدا، ئیدارەی سەرۆک دۆناڵد ترەمپ بڕی 26 ملیار دۆلار بودجەی تایبەت بە چەندین ویلایەتی ژێر دەسەڵاتی دیموکراتەکانی راگرت. ئەم بڕیارانە بریتی بوون لە بلۆککردنی 18 ملیار دۆلار بۆ پڕۆژەکانی گواستنەوە لە نیویۆرک، کە زێدی ژمارەیەکی زۆری کۆنگرێسمانە دیموکراتەکانە، هەروەها راگرتنی 8 ملیار دۆلار بۆ پڕۆژەکانی وزەی نوێبووەوە لە 16 ویلایەتی دیکە، لەوانە کالیفۆرنیا و ئیلینۆی. جەی دی ڤانس، جێگری سەرۆکی ئەمریکا، هۆشداریدا کە ئەگەر پرۆسەی شەتداون بۆ ماوەیەکی درێژ بەردەوام بێت، کۆشکی سپی دەست بە دەرکردنی فەرمانبەرانی فیدراڵی دەکات. ڤانس ئاماژەی بەوەشکردووە کە لەوانەیە تا کۆتایی ئەمساڵ نزیکەی 300 هەزار فەرمانبەر لە کارەکانیان دووربخرێنەوە. ئەمەش جیاوازە لە شەتداونەکانی پێشوو کە تێیدا فەرمانبەران تەنها مۆڵەتی بێ مووچەیان پێدەدرا. بڕیارەکانی کۆشکی سپی رەخنەی توندی دیموکراتەکانی لێکەوتەوە. حەکیم جێفریس، رێبەری کەمینەی دیموکراتەکان لە ئەنجوومەنی نوێنەران، رایگەیاند کە بلۆککردنی بودجەی پڕۆژەکانی نیویۆرک دەبێتە هۆی بێکاربوونی هەزاران کەس. هەروەها، چەک شومەر، سیناتۆری دیموکرات، ترەمپی بەوە تۆمەتبار کرد کە هاوڵاتیانی ئاسایی ئەمریکا دەکاتە ئامانج و وتی "بەکارهێنانی هاوڵاتیانی ئەمریکی وەک یاری شەترەنج هەڕەشەیە لە وڵات". ناکۆکی سەرەکی نێوان کۆماری و دیموکراتەکان لەسەر پرسی خەرجییەکان و بیمەی تەندروستییە. کۆمارییەکان دەیانەوێت خەرجییەکان کەمبکەنەوە، لە کاتێکدا دیموکراتەکان داوای پاراستنی بیمەی تەندروستی دەکەن بۆ ملیۆنان ئەمریکی و رەخنە لە سیاسەتەکانی کەمکردنەوەی تێچووی ئیدارەی ترەمپ دەگرن. داخستنی حکومەت بووەتە هۆی ئەوەی فەرمان بە نزیکەی 750 هەزار فەرمانبەری فیدراڵی بکرێت لە ماڵەوە بمێننەوە، لە کاتێکدا کارمەندە گرنگەکان وەک هێزە سەربازییەکان و پاسەوانی سنوور بەبێ مووچە لە کارەکانیان بەردەوامن. شیکەرەوە ئابوورییەکان پێشبینی دەکەن کە هەر هەفتەیەک لە شەتداون دەتوانێت زیانێکی بەرچاو بە ئابووری ئەمریکا بگەیەنێت و رێژەی گەشەی ئابووری کەمبکاتەوە. لە ساڵی 1980ەوە، حکومەتی ئەمریکا 15 جار داخراوە، بەڵام زۆربەیان بۆ ماوەیەکی کورت بوون. لە سەردەمی سەرۆکایەتی رۆناڵد رەیگاندا هەشت جار حکومەت داخرا. لە خولی یەکەمی سەرۆکایەتی خودی ترەمپدا، سێ جار شەتداون روویدا، کە یەکێکیان بە درێژترین شەتداون لە مێژووی ئەمریکادا دادەنرێت و بۆ ماوەی 35 رۆژ بەردەوام بوو.

سوپای پاسدارانی ئێران هۆشداری تووند دەداتە ئیسرائیل و جەخت لەوە دەکاتەوە هەر "هەڵەیەکی نوێ یان دەستدرێژییەکی ئەگەری" لەلایەن "دوژمنەوە" بە وەڵامێکی "بەهێزتر، وردتر و کوشندەتر" وەڵام دەدرێتەوە. بەگوێرەی ڕاگەیێنراوی سوپای پاسداران "ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاست 2، هەژموونی وەهمی قەوارەی زایۆنیستی تێکشکاند"، (کە وەک وەڵامێک بۆ کوشتنی چەندین سەرکردەی مقاوەمەو پاسداران ئەنجامدرا). سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی ئێران، بەبۆنەی یادی "ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاست 2"ـەوە، ڕاگەیێنراوێکی بڵاوکردەوە، لە بەشێکی ڕاگەیێنراوەکەدا هۆشدارییەکی تووندی دایە ئیسرائیل. - سوپای پاسداران هۆشدارییەکی تووند ئاراستەی ئیسرائیل و لایەنگرانی دەکات، بەتایبەتی ئەمریکا و ڕایدەگەیەنێت: "هەر هەڵەیەکی نوێ یان دەستدرێژییەکی ئەگەری لە کەمپی دوژمنەوە بە وەڵامێکی قورستر، وردتر و کوشندەتر لە ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاستگۆیانە وەڵام دەدرێتەوە؛ وەڵامێک کە قەوارەی زایۆنیستی نزیکتر دەکاتەوە لە جەهەننەمە بەڵێندراوەکەی." - سوپای پاسداران ئاماژە بەوە دەکات، ئەم ئۆپەراسیۆنە سەلماندی کە موشەک و فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی ئێران دەتوانن هەموو سیستەمە بەرگرییەکانی ئیسرائیل تێبپەڕێنن و بە وردی ئامانجەکانیان بپێکن. باکگراوند: لە 1ـی تشرینی یەکەمی 2024، ئێران 181 مووشەکی بالیستیکی ئاراستەی پێگەکانی ئیسرائیل کرد، بەلایەنی کەمەوە بە دوو شەپۆل، کە گەورەترین ھێرش بوو لە ماوەی ململانێی بەردەوامی ئێران و ئیسرائیلدا. کۆد ناوی ھێرشە مووشەکییەکان بە ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاست 2 ناسێنرا لەلایەن ئێرانەوە. ئەوە دووەم ھێرشی ڕاستەوخۆی ئێران بوو بۆ سەر ئیسرائیل دوای هێرشەکانی مانگی نیسانی 2024.

نوری مالیکی، سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، داوای پاراستنی پاكێتی هەڵبژاردنەکان و بەكارنەهێنانی سەر سامانی گشتی دەكات. شەوى ڕابردوو  بانگەشەى هەڵبژاردنى خولى شەشەمى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق دەستپێکرد. مالیکی لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاندووە: هەڵمەتی هەڵبژاردن دەستیپێکردووە،  ئەمەش رۆژێکی گەورەیە لە پێشبڕکێی کارکردن و کێبڕکێ بۆ پێشکەشکردنی باشترین کاندیدەکان، وەک وەفایەک بۆ ئەو کەسانەی لە پێناوی ئەزمونێکی سیاسی و دیموکراسیدا قوربانییان دا. داواشی لە تەواوی لیست و کاندیدەکان كرد کێبڕکی ئەرێنی بكەن، دوور لە خستنى يەكترو دڕاندنی پۆستەرەكانی بانگەشەی هەڵبژاردن و پابەندبون بە پەیڕەوی برایەتی نیشتمانی و رێنماییەکانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان. جەختیشكرد لە پێویستی پاراستنی پاكێتی هەڵبژاردنەکان و خراپ بەکارنەهێنانی سامان و تواناكانی دەوڵەت. داواشی لە هاوڵاتیان كرد وەك ئەرك بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردن بكەن، هەڵوێستی توندیشيان هەبێت هەبێت بەرامبەر هەر هەوڵێكی كڕینی ئیرادەیان. بڕیارە رۆژی (11ـی تشرینی دووەمی 2025) هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەڕێوەبچێت. زیاتر لە 7900 کاندید ناوی خۆیان بۆ کێبڕکێی هەڵبژاردن تۆمارکردووە.

جێگری سەرۆکوەزیران و وەزیری نەوتی عێراق ئاشکرایانکرد، نیوەڕۆی ئەمڕۆ یەکەم کەشتییەک کە بڕی 650 هەزار بەرمیل نەوتی هەرێمی کوردستانی هەڵگرتبوو، بەندەری جەیهانی بەجێهێشت.   ئەمڕۆ پێنجشەممە، 2ی تشرینی یەکەمی 2025، حەیان عەبدولغەنی  راگەیاند، "نیوەڕۆی ئەمڕۆ، یەکەمین کەشتیی هەڵگری نەوتی هەرێمی کوردستان فرۆشرا و بەندەری جەیهانی بەجێهێشت."   وەزیری نەوتی عێراق گوتی، "کەشتییەکە بڕی 650 هەزار بەرمیل نەوتی هەڵگرتبوو."   وەزیری نەوتی عێراق ئاماژە بەوە دەکات، "ئەو نەوتەی لەڕێگەی بۆرییەکەوە هەناردە دەکرێت، رۆژانە لە کۆگەکانی بەندەری جەیهان کۆدەکرێتەوە و قۆناخ بە قۆناخ هەناردە دەکرێت."   رۆژی 25ی ئەم مانگە، هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق رێککەوتنی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستانیان راگەیاند.   بەرەبەیانی رۆژی شەممە، 27ـی ئەیلوولی 2025 هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ بازاڕەکانی جیهان لە رێگەی بۆرییەوە دەستیپێکردەوە.  دوای ئەوەى لە کۆتایی ئادارى 2023 راگیرابوو.

ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ڕوسیا جەختى کردەوە هاوسەنگی جیهانی بەبێ ڕوسیا دروست نابێت و ئاماژەی بەوەشکرد، هەوڵەکان بۆ گۆشەگیرکردنی ئەو وڵاتە لەم چەند ساڵەی دواییدا شکستیان هێناوە. پوتین لە وتاری ساڵانەی خۆیدا لە یانەی گفتوگۆی ڤاڵدای لە سۆچی، ڕایگەیاند کە ڕووسیا بە شێوەیەکی دانەبڕاو تێکەڵ بە کۆمەڵێک پرۆسەی ئابووری و کولتووری و لۆجستیکی جیهانییە و ناتوانرێت بە ئارەزووی گەلانی ڕۆژئاوا لێیان دوور بخرێتەوە. هاوکات هەڕەشەی وەڵامدانەوەی "بەهێزو توند"ی بۆ هەر هەڕەشەیەک لە دژی ڕوسیا کرد و ئاماژەی بە "ڕووبەڕووبوونەوەی دەوڵەتی لەسەر بەرژەوەندییەکان" کرد و دووپاتی کردەوە کە نەیارانی وڵاتەکەی "هەموو هەوڵێکیان داوە بۆ ئەوەی لە ڕێگەی سزاکانەوە ملکەچ بکەن". لە وتارەکەیدا ئەمڕۆ یدا، پوتین تەحەدای ڕۆژئاوای کرد و وتی، ئەگەر هەر کەسێک دەیەوێت لە ڕووی سەربازییەوە ڕکابەری ڕووسیا بکات، با هەوڵ بدات، ئێمە لە نزیکەوە چاودێری سەربازیکردنی ئەوروپا دەکەین، ئەمەش بابەتی ئاسایشی ئێمەیە. زیاتر گوتی، هەموو دەسەڵاتێک سنووری خۆی هەیە، ڕووبەڕووبوونەوەی وڵاتان دەبینین بۆ گەیشتن بە بەرژەوەندییەکان، نەیارەکانمان هەموو هەوڵێکیان کردووە بۆ ئەوەی لە ڕێگەی سزاکانەوە ملکەچمان بکەن، بەڵام هەموو هەوڵەکان بۆ دیکتەکردنی ئەوەی پێویستە وڵاتانی دیکە چی بکەن، شکستی هێنابوو. مۆسکۆ هەوڵدەدات پەیوەندییەکانی لەگەڵ واشنتۆن بگەڕێنێتەوە، پوتین ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو وڵاتانە ناکۆکییەکی زۆریان هەیە و بۆچوونەکانیان جیاوازە. ئاماژەی بەوەشکرد، بەڵام دۆخێکی لەو شێوەیە بۆ زلهێزەکان ئاساییە.  گوتیشی: "ئیدارەی ئێستای ئەمەریکا زۆر ڕاستەوخۆ لەبارەی بەرژەوەندییەکانی خۆیەوە، هەندێکجار زۆر ڕاستەوخۆ، بەڵام لانیکەم دووڕوو نین، ڕووسیا مافی خۆیەتی پێداگری لەسەر بەرژەوەندییەکانی بکات، لەنێویاندا پەیوەندیی تەواو لەگەڵ ئەمەریکا هەیە" سەبارەت بە پلانەکەى ترەمپ بۆ غەززە ئەو وتى: ئێمە لە نزیکەوە سەیری دەستپێشخەرییەکانی ترەمپ دەکەین بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان. من باوەڕم وایە ئەمە ڕووناکی کۆتایی تونێلەکەیە.