هاوڵاتی نوێنەری گشتیی مامۆستایانی وانەبێژ لە هەرێمی کوردستان دەڵێت، ئەمڕۆ شایستەی دارایی مانگی 10ی ساڵی 2023ـی مامۆستایانی وانەبێژ لە ژمارەیەک لە بەڕێوەبەرایەتییەکانی پەروەردە لە کوردستان دابەشدەکرێت. عەلی رەئووف مستەفا، نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ بە هاوڵاتی وت :شایستە داراییەکانی مانگی10ی وانەبێژان لەماوەی پێنج رۆژ دا دابەش دەکرێن بەم شێوەیەی خوارەوە: یەکشەممە ٢١ی ١ی ٢٠٢٤ پەروەردەی شێخان ،دووشەممە ٢٢ی ١ی ٢٠٢٤ پەروەردەی سێمێل و بنەسڵاوە،سێشەممە ٢٣ی ١ی ٢٠٢٤ پەروەردەی شەنگال و دەوروبەر" عەلی رەئووف ووتیشی: هەروەها لە رۆژی چوارشەممە ٢٤ی ١ی ٢٠٢٤ پەروەردەی بەردەڕەش و ئامێدی،کۆتا رۆژیش پێنجشەممە ٢٥ی ١ی ٢٠٢٤ پەروەردەی ئاکرێ و زاخۆ ، شەقڵاوە ، خەبات ، کۆیە ، ناوەند. کەرکوک بەشی کوردی دابەش دەکرێت" بە پێی ڕێنوێنییەکانی وەزارەتی دارای مامۆستایانی وانەبێژ کە هەڵگری بڕوانامەی بەکالریۆسن شایستە داراییەکانیان لە نێوان 250 بۆ 400 هەزار دینارە و هەڵگرانی بڕوانامەی دبلۆمیش لەنێوان 250 بۆ 350 هەزار دیناریان بۆ خەرج دەکرێت ژمارەی مامۆستایانی وانەبێژ لە هەرێمی کوردستان نزیکەی 37 هەزار مامۆستا دەبێت، شایستە داراییەکانی مانگانەیان نزیکەی 15 ملیار دینار دەبێت.
.jpg)
هاوڵاتی ئەمرۆ یەکشەمە ڕۆژنامەی "وۆڵ ستریت جۆرناڵ" ی ئەمریکی لە زاری دەزگای هەواڵگری ئەمریکاوە بڵاوی کردەوە کە دوای چوار مانگ بوردومانی بەردەوامی کەرتی غەزە لەلایەن ئیسرائیلەوە ، پێدەچێت کە لە ٪20بۆ٪30 چەکدارەکانی بزووتنەوەی حەماس کوژرابن . هەروەها دەزگای هەواڵگری ئەمریکا ئەوەشی خستۆتە ڕوو کە هەرچەندە بزوتنەوەکە چەند مانگێکە لە لایەن سوپای ئیسرائیلییەوە گەمارۆ دراوە ، بەڵام هێشتا بزووتنەوەی حەماس جبەخانەیەکی فراوانی لەبەردەستا ماوە و دەتوانێت زۆر بە ئاسانی ئامانجەکانی لەناو ئیسرائیلدا بپێکێت. لەلایەکی ترەوە بەرپرسە ئیسرائیلییەکان لەلایەن خۆیانەوە ئەوەیان ئاسکرا کردووە ، کە بزووتنەوەی حەماس هەوڵی سەرکەوتن لە جەنگەکەدا نادات بەڵکو هەوڵی ئەوە ئەدات کە بە کەمترین زیان لە جەنگەکە بێتە دەرەوە . لەلایەن خۆیشیەوە وەزارەتی تەندرووستی فەڵەستینی لە کەرتی غەزە ڕایگەیاند ، کە تا ئێستا 24،927 هەزار فەڵەستینی لە ئاکامی بوردومانەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەزە کووژراون و لە تازەترین ئاماریشدا سوپای ئیسرائیلی ئەوەی ئاشکرا کە تا ئێستا لە جەنگی غەزە 195 سەربازی کووژراوە.
هاوڵاتی دوای ئەوەی شەوی ڕابردوو لە گرتە ڤیدیۆیەکدا دوو ئەفسەری عێراقی دەرکەوتون و بە شێوەی "گاڵتەکردن" یەکێکیان لەوی دیکەیان دەدات، ئەفسەرەکەی دیکەش دەگری و ڤیدیۆکەیان لە تۆڕەکۆمەڵآیەتییەکان دەنگدانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا و لەلایەن وەزیری بەرگری عێراقەوە لە کارەکانیان ڕاگیران. وەک لە ڤیدیۆکەدا دیارە کە لە تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان بڵاوبۆتەوە تیایدا ئەفسەرێک بە پلەی موقەدەم بەبێ رێزگرتن لە پلەی سەربازی، لە ئەفسەرێکی دیکە بە پلەی عەقید دەدات بەهۆی ئەوەی هەڵەیەکی لە چاپکردنی نووسراوێکدا کردووە. موقەدەمەکە دووجار بە زللـە لە عەقیدەکە دەدات و سەرکۆنەی دەکات، لە بەرامبەردا ئەفسەرە عەقیدەکە دەست بە گریان دەکات و دەڵێت سکاڵات لێدەکەم و موقەدەمەکەش بێ منەتی خۆی نیشان دەدات و پێی دەڵێت دەچیت لەکوێ سكاڵا دەکەیت، بیکە. دوای بڵاوبونەوەی گرتە ڤیدیۆییەکە وەزارەتی بەرگری عێراق لەسەر ڕوداوەکە هاتە دەنگ و ڕایگەیاند، هەردوو ئەفسەرەکە لە کارەکانیان ڕاگیراون و دەستگیر دەکرێن بەهۆی ئەوەی هەڵسوکاوتیان لەگەڵ سوپای عێراق و مێژووەکەی یەکناگرێتەوەو ناگونجێت. وتیشی ڕەفتاری هەردوو ئەفسەرەکە منداڵانە بووە و بەگوێرەی یاسای خزمەت و خانەنشینی سەربازی مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت..
هاوڵاتی نوێنەری تایبەتی نەتەوەیەکگرتووەکان لە عێراق لە ڕاگەیندراوێکدا هۆشداری دەدات و دەڵێت: سەرەڕای ھەوڵەکانی حکومەت بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی گرژییەکان، بەڵام عێراق لە مەترسیدایە کە بکەوێتە ناو ململانێکەوە. جینین پلاسخارت، نوێنەری تایبەتی تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق رایدەگەیەنێت، رۆژھەڵاتی ناوەڕاست بە قۆناغێکی دژواردا تێدەپەڕێت و عێراقیش بەدەر نییە لەو ململانێیانە، ئەوەش ھەڕەشەی سەرھەڵدانی رووبەرووبوونەوەیەکی گەورەتر دەکەن. پلاسخارت دەشڵێت، سەرەڕای ھەوڵەکانی حکومەت بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی گرژییەکان، بەڵام عێراق لە مەترسیدایە کە رابکێشرێتە ناو ئەو ململانێیەوە. دووپاتیشیکردەوە، ئەو ھێرشە بەردەوامانەی لە ناوەوە و دەرەوەی سنوورەکانی عێراقەوە ئەنجام دەدرێن، دەبێتە ھۆی تێکدانی ئەو سەقامگیرییەی دوای ھەوڵێکی زۆر لە عێراقدا بەدەست ھاتووە. راشیگەیاند، سەقامگیری و ئاسایشی عێراق لە پێشینەی کارەکانیانە و بانگەوازی خۆیان بۆ ھەموو لایەنەکان دووپاتدەکەنەوە کە زیاتر دان بەخۆیاندا بگرن. هۆشدارییەکەی یونامی لەکاتێکدایە، شەڕی ئیسرائیل و حەماس زیاتر لە 100 رۆژی تێپەڕاندووەو تا دێت گرژییەکانی ناوچەکە فراوانتر دەبن، حوسییەکانی یەمەن هێرشدەکەنە سەر ئیسرائیل و کەشتییە بازرگانییەکان لە سنوورە ئاوییەکان و ئێران هێرشی کردووەتە سەر هەرێمی کوردستان و سووریا و پاکستان و پاکستان وەڵامی هێرشەکانی داوەتەوە. هاوکات بەیانی ئەمڕۆش شەممە ئیسرائیل هێرشی کردە سەر دیمەشق، بەگوێرەی زانیارییەکان لانی کەم 10 کەس کوژراون، لەنێویاندا دوو فەرماندەی سوپای پاسداران هەبوون.
هاوڵاتی لە گرتەڤیدیۆییەکەدا دکتۆر هانا هاوسەری پێشڕەو دزەیی باس لە شەوی رووداوی هێرشە مووشەکییەکە دەکات و رایدەگەیەنێت، منداڵەکانی لەکاتی هێرشەکەدا لەگەڵ دایەنەکەیان لە ژووری خۆیان بوونە پێشڕەویش لەگەڵ هاوڕێیەکی بووە بەناوی کەڕەم. ئەو دکتۆرەیە هاوسەری پێشڕەو دزەیی، ئەو سەرمایەدارەی هەولێرە کە 15ـی ئەم مانگە ماڵەکەی بە مووشەک لەلایەن سوپای پاسدارانەوە هێرشی کرایە سەر، ئەو قسانەشی لە گرتە ڤیدیۆییەکەدا دەیکات بۆ ئەو لیژنە ئەمنییەیە کە لەسەر فەرمانی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بۆ لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە پێکهاتووە. ئەو گرتەڤیدییە کە لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس (تویتەری پێشوو) بڵاوبووتەوە، هانا جووتیار، هاوسەری شەهید پێشڕەو دزەیی وردەکاریی شەوی هێرشەکانی ئێران بۆ سەر ماڵەکان دەگێڕێتەوەو دەڵێت، کچ و کوڕەکەم لە ژووری خۆیان بوون، پێشڕەو و میوانەکەی لە نهۆمی خوارەوە دانیشتبوون و هەر ئەوەندەمان زانی بە مووشەک هێرشمانکرایە سەر. دکتۆرە هانا لە درێژەی قسەکانیدا دەڵێت " دوای ئەوەی لە نان خواردن تەواو بوین بە کارگوزارەکانی ماڵەکەم وت کە ئەوان بڕۆنە خوارەوە نان بخۆن تەنها یەک دانەیان لە سەرەوە لەگەڵ ئێمە بمێنێتەوە پاشان لە پڕێکدا هەستم بە داڕوخانی بنمیچی خانووەکە دەکرد و گوێم لە دەنگێک بوو دەیگوت دکتۆرە قاچت نزم بکەوە با یارمەتیت بدەین دواتر من خۆم لە نێو ئەمبوڵانسێکدا بینیەوە". ئاماژە بەوەش دەکات ،ئهوان له ماڵهكهیاندا كه ماڵی ههمیشهییانه له ههولێر له پشووی ئاسایی رۆژانهی خۆیاندا بوون و كهرهم میخائیل میوانی پێشڕهو دزەی بووەو و بهیهكهوه له نهۆمی خوارهوهی ماڵهكهیاندا دانیشتبوون كاتێك هێرشهكهیان كراوهته سهر. د. هانا لەو هێرشەدا کە 15ـی ئەم مانگە کرایە سەر ماڵەکەیان لە مەلا ئۆمەری هەولێر، پێشڕەو دزەیی هاوژینی و ژینای کچی لەدەستدا، هەروەها کوڕە تەمەن حەوت ساڵانەکەی بەناوی رەوان، بریندارە.
هاوڵاتی پۆلیسی چالاکەمەدەنییەکانى سلێمانى ڕێگەینەدا مامۆستایانى ناڕازى کۆنگرەى رۆژنامەنوسی ئەنجامبدەن لەسەر دەستگیرکردنى مامۆستایان لەلایەن ئاسایشی سلێمانییە. بریاربوو کاتژمێر ٨ی ئەمشەو مامۆستایانی ناڕازی کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی بکەن لەبارەی ھەلوێستییان بەرامبەر دەستگیرکردنی بەشێک لە ھاوڕێکانیان کە ئەمرۆ لەلایەن ئاسایشی سلێمانییەوە بۆ ماوەی ٨ کاتژمێر ڕاگیران، بەڵام ھێزە ئەمنیەکان ڕێگەیان نەدا کۆنگرەکە بکرێت و ھێزێکی زۆر لە شوێنی دیاریکراوی کۆنگرەکە کۆکراوەتەوە. سەڕەڕای ڕێگرییەکان مامۆستایان لە ڕەوشێکی ئەمنی تونددا کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانییان ئەنجام داو ڕایانگەیاند،" سبەینێ کاتژمێر ١٠ ی بەیانی لە بەردەم پەروەردەی ڕۆژئاوا بە دروشمی بەردەوامی و کۆڵنەدان خۆپیشاندان ئەنجام دەدەین ". ڕاشیانگەیاند، " داوا لە فەرمانبەران و کاسبکاران و بەخێوکەری خوێندکاران دەکەین بەشداربن وهەموان پێکەوە دژی زوڵم و ستەم لەسەر شەقام دەوەستینەوە ". سەبارەت بە هۆکاری ئەنجامنەدانی کۆنگرەکەیان لەبەردەم پەروەردەی ڕۆژئاوا مامۆستایان ڕایانگەیاند لەلایەن هێزێکی ئەمنییەوە ڕێگرییان لێکراوەو دەشڵێت،" نوێنەرانی مامۆستایان لە ئوتومبێلی جیاجیادا ڕۆشتون و بە دوای ئوتومبێلەکانیانەوە بوون". جێگەیباسە چەند سەرچاوەیەک لە پەروەردەی سلێمانییەوە بە میدیاکانی ڕاگەیاندووە ، لە سبەینێوە مامۆستایان غیاب دەدرێن گەر لە بایکۆت بەردەوام بن؛ مامۆستایانی وانەبێژ تا ٢٣ ی ئەم مانگە نەگەڕێنەوە هۆڵەکانی خوێندن دەردەکرێن و مامۆستایانی میلاکیش گەر لە بەیانییەوە تا ٩ی مانگی داهاتوو نەگەڕێنەوە هۆڵەکانی خوێندن دەردەکرێن. بڕیاریشە هەر سەرپەرشتیارێکی پەروەردەییش، "ئەگەر دەوام نەکات و بەردەوام بوو لە بایکۆت پلەکەی لێوەبگیرێتەوە." رۆژی 8ـی ئەم مانگە پەروەردەی گشتیی سلێمانی ساڵنامەی نوێ خوێندنی راگەیاند و بەگوێرەی ساڵنامەکە، بڕیار بوو رۆژی 9ـی ئەم مانگە دەوام لە سنوورەی پارێزگای دەستپێبکات و تاوەکو 4ـی ئاداری ئەم ساڵ بەردەوام دەبێت و هاوکات 09-03-2024 تاوەکو سێشەممە 19-03-2024 دەبێت تاقیکردنەوەی کۆتایی وەرزی یەکەم لەسەر 80 نمرە بەڕێوەبچێت. ئەم رێکارە تووندانەی پەروەردەی گشتیی سلێمانی لە کاتێکدایە، بەیانی ئەمڕۆ نوێنەرانی مامۆستایان لە شاری سلێمانی و پارێزگاو قەزاو ناحییەکان بانگێشتی ئاسایشی سلێمانی کران و مامۆستایانی سلێمانی بۆ ماوەی هەشت کاتژمێر لە ئاسایش دەستبەسەربون.
هاوڵاتی مقاومهی ئیسلامی له عێراق بهپرسیارێتیی خۆی لهو هێرشه موشهكییه راگهیاند كه دوانیوهڕۆی ئهمڕۆ شهممه كرایهسهر هێزهكانی ئهمریكا له بنكهی سهربازیی عهین ئهسهد و بەرپرسێکی ئەمریکیش دەڵێت ژمارەیەک سەربازی عێراقی برینداربوون. ئەمڕۆ شەممە(20ی کانوونی دووەمی 2024)، به 20 مووشه بنكهی سهربازی عهین ئهسهد كه هێزهكانی ئهمهریكا وهك بنكهیهكی سهربازی بهكاری دههێنێت، بۆردومانكرا، بەپێی زانیارییەکانی ئاژانسی رۆیتەرز کە لە بەرپرسێکی ئەمریکایان وەرگرتووە، بە مووشەکی بالیستی بنکەی سەربازیی عەین ئەسەد هێرشی کراوەتە سەر کە هێزەکانی ئەمریکای تێدا نیشتەجێیە. ئاژانسی رۆیتەرز رایگەیاندووە، ژمارەیەک لە سەربازانی عێراقی بەو هێرشەی مووشەکیە بالیستیەی کراوەتە سەر بنکەی عەین ئەسەد بەسەختی برینداربوونە. دوا بەدوای هێرشەکەش مقاومهی ئیسلامی له عێراق بهپرسیارێتیی خۆی لهو هێرشه موشهكییه راگهیاند و له بهیاننامهیهكدا كه دوای هێرشهكه دهریكردوه، ئاماژهی بهوهداوه كه به گورزه موشهكێك هێرشیانكردوهتهسهر بنكهی عهین ئهسهد و بهردهوامیش دهبن له گورزهكانیان بۆسهر "مۆڵگهكانی دوژمن". له بهیاننامهكهدا هاتووه كه ئهنجامدانی ئهو هێرشه، وهڵامه بۆ ئهو "كۆمهڵكوژییه"ی قهوارهی زایۆنی دهرههق به خهڵكی غهززه دهیكات. هەر لەم بارەیەوە یەحیا رەسوڵ، وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق رایگەیاند، بنکەی عەین ئەسەد، چەند بارەگایەکی سەربازی عێراقی لێیە لەگەڵ بوونی سەربازگەیەکی راهێنانی عێراقی لە بنکەکە و لە هێرشە مووشەکییەکەی ئێوارەی رۆژی شەممە کرانەتە ئامانج. وتیشی: موشەکەکان لە نزیک بنکەی لیوای 29ی فیرقەی حەوتی سەر بە فەرماندەی ئۆپراسیۆنەکانی جەزیرە لە بنکەی عەین ئەسەد کەوتونەتە خوارەوە و سهربازێكی عێراقی برینداربووە. بنكهی سهربازی عهین ئهسهد دهكهوێته سنووری پارێزگای ئهنبار له رۆژئاوای عێراق و تایبهته به مانهوهی هێزهكانی هاوپهیمانی نێودهوڵهتی دژ به داعش، كه لهلایهن هێزهكانی ئهمهریكاوه سهرپهرشتی دهكرێت. پێشتریش چهندینجار له رێگهی هێرشی مووشهكی و فڕۆكهی بێفڕۆكهوانهوه ئهو بنكه سهربازییه كراوهته ئامانج.
هاوڵاتی دوای ئەو پەیامە ڤیدیۆییەی كە شەوی رابردوو لەلایەن مامۆستایانی ناڕازی و وانەبێژانەوە بڵاوكرایەوەو تیایدا رایانگەیاند "وەك مامۆستایانی ناڕازی سنوری بایكۆت بەردەوام دەبن لەبایكۆت کردن." نیوەڕۆی ئەمڕۆ دوای بانگێشتکردنیان بۆ ئاسایشی سلێمانی دەستبەسەرکران. لەم بارەیەوە ئاوات ئازاد یەکێک لە نوێنەرانی مامۆستایانی ناڕازی بە هاوڵآتی وت، " نیوەڕۆی ئەمڕۆ دوای ئەوەی لە لایەن ئاسایشەوە پەیوەندیمان پێکرا داوایان لێکردین سەردانی بنکەی ئاسایشی سلێمانی بکەین بەو پێیەی ئێمە لە ڕێگەی بەغدا بوین و هەشت نەفەر بوین نەڕۆشتین بەڵآم پەیوەندی بە هاوکارانمانەوە کراوەو دوای سەردانکردنیان دەستبەسەرکراون". وتیشی،" ئاسایشی سلێمانی تەنها لە سنوری سلێمانی بانگی مامۆستایانی نەکردووە و لە سەرجەم قەزاو ناحیەکان و شارەکانی دیکەی هەرێمیش نوێنەری مامۆستایان بانگی ئاسایش کراون و دوای دووکاتژمێر مانەوەیان ئازادکراون". بەرپرسێکی ئاسایشی گشتیی سلێمانیش بە هاوڵاتی راگەیاند، هیچ مامۆستایەک دەستگیرنەکراوە، تەنیا ژمارەیەک مامۆستا بانگهێشتکراون و بە بڕیاری دادوەر و فەرمانی بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی پەروەردە راگیراون. و دواتر ئازادکراون . سەلام عەبدولخالق، لێپرسراوی راگەیاندنی دەزگای ئاسایشی سلێمانی بە هاوڵآتی وت، "ئەو مامۆستایانەی راگیراون ژمارەیان نزیکەی 10 بۆ 12 کەسە و بە گوێرەی مادەی 240 لە یاسای سزادانی عێراقی و بەبڕیاری دادوەر و فەرمانی بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەکانی پەروەردە لە ئاسایش راگیراون." سەبارەت بە هۆکاری بانگکردنی ئەو مامۆستایانە بۆ ئاسایشی سلێمانی وتی، "ئەو مامۆستانە غیاباتیان زۆر بووە و ئەوەش کاریگەری لەسەر پرۆسەی خوێندن بووە و گفتوگۆیان لەگەڵ کراوە بۆ ئەوەی کاریگەری زیاتر لەسەر ئەو مامۆستایانە دروست نەکەن کە بایکۆتیان کردووە و نەبنە هاندان بۆ بایکۆتکردنی مامۆستایانی دیکە ". ئاسایشی سلێمانی ئەوەشی ڕونکردەوە کە لە ئێستادا سەرجەم ئەو مامۆستایانە گەڕاونەتەوە ماڵەکانی خۆیان و لە ئاسایش نەماون. ئەمەش لە کاتێکدایە، ، بڕیارە سبەی لە 13 پەروەردەی سنووری سلێمانی خۆپێشاندانی ناڕەزایی مامۆستایان بەڕێوەبچێت و لە بارەی خۆپیشاندانەکەشەوە ئاسایشی سلێمانی بە هاوڵاتی وت، " بەڵێ لەناو گفتوگۆکانماندا باس لە خۆپیشاندانەکەی سبەینێش کراوە". هاوکات بڕیارە ئەمشەو کاتژمێر هەشت مامۆستایانی ناڕازی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا پەیامی خۆیان سەبارەت بە بایکۆت و پێشهاتەکانی ئەمڕۆ بگەیەنن ،چاوتان لەسەر هاوڵاتی بێت
هاوڵاتی دوای ئەو پەیامە ڤیدیۆییەی كە شەوی رابردوو لەلایەن مامۆستایانی ناڕازی و وانەبێژانەوە بڵاوكرایەوەو تیایدا رایانگەیاند "وەك مامۆستایانی ناڕازی سنوری بایكۆت بەردەوام دەبن لەبایكۆت و دەشڵێن فشارەكانتان رابگرن، چونكە بەردەوام دەبین بۆ بەدەستهێنانی مافەكانمان و پاشەكشە ناكەین و رۆژی یەكشەمە هەموان لەسەر شەقام دەبین" ئەمڕۆ دەستگیركران. بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست هاوڵاتی كەوتون، "ژمارەیەك مامۆستای ناڕازی و وانەبێژ لە پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆوە لەلایەن ئاسایشی سلێمانییەوە بەناوی چاوپێكەوتنەوە بانگهێشتی ئاسایشی سلێمانی كراون و تائێستا دەستبەسەرن". هاوكات عەتا ئەحمەد، جێگری سەرۆكی لقی سلێمانی یەكێتی مامۆستایانی كوردستان لەڕاگەیەنراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە "ئەمڕۆ ژمارەیەكی دیار لەمامۆستایان و وانەبێژانی هەڵسوڕاوی خۆپیشاندانەكان دەستگیر كراون". ئەوەشی خستوەتەڕوو "زیاتر لە 100 ڕۆژە مامۆستایان بەشێوازێكی مەدەنی و شارستانیانە داوای مافی یاسایی خۆیان دەكەن لەمووچەو پلەبەرزكردنەوەو دامەزراندنی وانەبێژان، حكومەتی هەرێم یەك هەنگاوی نەناوە بۆ جێبەجێكردنی داواكاریەكانیان". "حكومەتی كاربەڕێكەری هەرێم لەبری جێبەجێكردنی داواكارییەكانیان، پەنای بردوەتە بەر دەستگیركردن و هەڕەشەكردن، مامۆستا شایانی ڕێزلێگرتنە نەك بێ ڕێزی پێكردن". عەتا ئەحمەد وا دەڵێت.
هاوڵاتی ژووری بازرگانی دهۆك رایگەیاند لێكۆڵینەوە لەسەر بازاڕی جێگرەوە بۆ بەرهەمی ئێرانی دەكەن بۆ بازرگانەكانیان تا بە بەرهەمی وڵاتانی دیكە پێداویستییەكانی خەڵكی پارێزگای دهۆك پڕبكەینەوە. ژووری بازرگانی و پیشەسازی دهۆك ئەمڕۆ 20ی كانونی دووەمی 2020، راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوەو ئاماژەی بەوەداوە "بەهۆی ئەوەی ژمارەیەكی زۆر بەرهەمی كاڵای ئێرانی لە بازاڕەكانی دهۆكدا هەن، ئێمە لە ژووری بازرگانی و پیشەسازی دهۆك بەووردی لێكۆڵینەوە لەسەر بازاڕی جێگرەوە بۆ بازرگانانمان دەكەین، تاوەكو بە بەرهەمە خۆماڵییەكان و بەرهەمی وڵاتانی دیكەی ناوچەكە پێداویستییەكانی خەڵكی پارێزگای دهۆك و كوردستان پڕبكرێنەوە". ئەوەشی خستوەتەڕوو "یەكێك لە پلان و كارەكانی ئێمە ئەوەیە، بەرهەمە خۆماڵییەكان بەگوێرەی ستانداردی جیهانی ببەینە ئاستی بەرهەمی وڵاتان، تا لەساڵانی داهاتوودا پشت بە بەرهەمە ناوخۆییەكان ببەستین لە جیاتی بەرهەمەكانی دەرەوە". شەوی رابردوو ژووری بارزگانی و پیشەسازی هەولێر لە راگەیەنراوێكیدا بڕیاریدا بەهۆی هێرشە موشەكییەكەی ئێران بۆ سەر هەولێر بایكۆتی كاڵای ئێرانی بكەن ئەوەشی راگەیاندبوو "داوا لە سەرجەم بازرگانانی هەرێمی كوردستان و هاووڵاتییان بە گشتی دەكەین، ئەگەرچی هەرێمی كوردستان بەتایبەتی هەولێری پایتەخت بازاڕێكی گرنگی ساغكرنەوەی بەرهەمەكانی ئێرانە كە ڕۆژانە هاوردەی كوردستان و عێراق دەكرێت، بایكۆتی هێنان و بەكارهێنانی كاڵاكانی ئێران بكەن و سەرجەم پەیوەندییە ئابووری و بازرگانیەكانیان لەگەڵ ئێران هەڵپەسێرن"
رێكخەری گشتی گۆڕان رایگەیاند بەشێكی شكستی جێبەجێنەكردنی ئەو كارنامەیەی گۆڕان بۆ بەشداریكردن لەم كابینەیەدا كردویەتی رووی تیمە حكومییەكەی بزوتنەوەی گۆڕان دەگرێتەوە، كە نەیانتوانی كاریگەریان هەبێت لەسەر جێبەجێكردنی كارنامەكە، بەشێكیش لەگۆڕانەكانیش بزوتنەوەكەیان بەجێهێشت كە زۆرینەیان ئیتمیازاتی مادی و مەعنەویان لەگۆڕان چنییەوە، دەشڵێت لەدوای روخانی بەعسەوە هیچ كاتێك بەهێندە ئێستا قەوارەی هەرێمی كوردستان لەبەردەم مەترسی دابەشبون و هەڵوەشاندنەوەدا نەبووە. عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان لەوتارێكیدا لەدووەمین كۆنفرانسی بزوتنەوەكەیان رایگەیاند "هیوادارین كۆنفرانس سەكۆی كاری پێكەوەیی و بەخۆداچونەوە بێت لەشێوازی كاركردندا، داوای لێبوردنیشتان لێدەكەین كۆنفرانسی دووەم لەبەر زۆر هۆكاری ناوخۆی و بابەتی لەكاتی خۆیدا نەبەسترا، بەڵام بۆ كاری هەستانەوەی گۆرَِان هیچ كات درەنگ نیە، ئەمڕۆ ئەو رۆژەیە بەئیرادەكی پتەوەوە هەنگاو بۆ رۆژگارێكی باشتری بزوتنەوەی گۆڕان بنێین"، " مەرگی نەوشیروان مستەفا بۆشاییەكی جەرگبڕ بوو، بزوتنەكەمانی روبەڕووی كۆمەڵێك تەنگەژەو ئاڵنگاری كردەوە كە تائێستاش ئاسەوارو كاریگەرییەكانی ماون". عومەر سەید عەلی وای وت. رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان راشیگەیاند" مامەڵەی یەكێتی و پارتی لەبەغداد بۆ خۆیان یان هەریەكەیان بەتەنها وایانكردوە رۆڵی لایەنەكانی تر پشتگوێ بخەن و لەهەوڵی پلەو پۆستدابن بۆ خۆیانن". وتیشی "ئەمڕۆ خەڵكی كوردستان لەژێر بارێكی دارایی قورسدا دەژین و مووچەو بودجە بەسیاسی كراوەو ئەوەش بەهۆی سیاسیەتی هەڵەی بەناو ئابوری سەربەخۆی دەسەڵاتدارانی هەرێم، هاوڵاتیان باجەكەی دەدەن". عومەر سەید عەلی ئاشكراشیكرد "لەبەردەم لێكەوتەوەو مەترسی نوێداین، بەهۆی ناتەبایی و پەرتەوازەی هەرێمەوە دەشێت پریشكی شەڕ هەرێم بگرێتەوە كە هیچ گەرەنتیەك بۆ پاراستنی قەوارەی هەرێم لەئارادا نیە". ئەوەشی خستەڕوو "لەدوای روخانی بەعسەوە هیچ كاتێك بەهێندە ئێستا قەوارەی هەرێمی كوردستان لەبەردەم مەترسی دابەشبون و هەڵوەشاندنەوەدا نەبووەو مەترسی وڵاتانی هەرێمی لەسەر حكومەتی هەرێم زیاتر بووە، بەتایبەت دابەشبوونی دوو حزبەكەی هەرێم بەسەر وڵاتانی هەرێمی". ئەوەشی وت " گەندەڵی و ململانێ لەسەر دەسەڵات و بەرژەوەندی تایبەتی و حزبی و بنەماڵەی هۆكاری سەرەكی لاوازبوونی پێگەی هەرێم، بێباكی پارتی و یەكێتیش بەرامبەر داخوازی خەڵك مەترسیەكی جدییە لەسەر هەرێم بەئاڕاستەی روكردنە بەغداو پشتكردنە دەسەڵاتی خۆماڵی". لەبەشێكی تری وتارەكەیدا رێكخەری گشتی گۆڕان رەخنەی توندی لەئەدای تیمی حكومی بزوتنەوەكەی گرت و وتی "بەشێكی شكستی جێبەجێنەكردنی كارنامەی ئەم كابینەیەی حكومەتی هەرێم رووی تیمە حكومییەكەی بزوتنەوەی گۆڕان دەگرێتەوە، كە نەیانتوانی كاریگەریان هەبێت لەسەر جێبەجێكردنی كارنامەكەی گۆڕان لەحكومەت، بەئاڕاستەی وەڵامدانەوەی داخوازییەكانی هاووڵاتیان". ئەوەشی وت"بەشێك لەگۆڕانەكان بەهۆكای شەخسی و بەرژوەندی تایبەت پابەند نەبوون بە بەڵێنی سیاسی و یاسای و ئەخلاقیەكان و بزوتنەوەكەیان بەجێهێشت كە زۆرینەیان ئیتمیازاتی مادی و مەعنەویان لەگۆڕان چنییەوە".
هاوڵاتی دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی هێرشی ئیسرائیل لە دیمەشقی پێتەختی سووریا، بۆ سەر بنكەكانی سوپای پاسداران، هەواڵنێری تەسنیم سەر بە سوپای پاسداران رایگەیاند چوار ئەفسەری باڵای سوپای پاسداران كە وەك راوێژكار ناسراون، كوژراون. بە هۆی هێرشەكانی پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شەممە 20ی كانونی دووەمی 2024ی ئیسرائیل بۆ سەر دیمەشق، ناوەندی هەواڵی رۆیتەرز لە زاری سەرچاوەیەك نزیك لە بەرەی ناوچەیی پشتیوانی سووریا، بڵاویكردەوە "بەرپرسێكی باڵای سوپای پاسداران لەم هێرشەدا كوژراوەو ژمارەیكی تریش بریندار بوون". رۆیتەرز بەپشت بەستن بە سەرچاوەكانی خۆی بڵاویكردۆتەوە "بینایەكی چەند نهۆمی كە لەلایەن ئەندامانی سوپای پاسدارانەوە لە سووریا بەكار دەهێنرا، لەم هێرشەدا رووخاوە". چەند كاتژمێرێك دواتر هەواڵنێری نور نیوز، سەر بە ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی ئێران، رایگەیاند "سادق ئومێد زادە، جێگری هەواڵگری هێزەكانی قودس لەگەڵ جێگرەكەی بە ناو حاج غوڵام لەم هێرشەدا كوژراون". ماڵپەڕی تەسنیم تەنها ئاماژەی بەوە داوە كە چوار ئەندامی باڵای سوپای پاسداران كە وەك راوێژكار ناوی بردوون كوژراون و ئاماژەی بە ناوی كەسەكان نەداوە میدیاكانی سووریا باسیان لەهێرشی ئیسرائیل بۆ ناوچەی مەززە كردوە. سەرچاوەكانی تری سووریا رایانگەیاندووە دەنگی تەقینەوە لە هەموو شوێنێكی دیمەشق بیستراوە. هاوكات كەناڵی حەدەسی سەر بە سعوودیە بڵاویكردەوە "فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل دوو مووشەكیان بەرەو ناوچەی مەززەوە ناوەو هۆیەوە پێنج كەس كوژراون. هەر لەم بارەوە رێكخراوی چاودێری مافی مرۆڤی سووریا، كە گروپێكی نەیاری حكومەتی بەشار ئەسەدەو بنكەكەیان لە بەریتانیایە، سەرەتا باسی لە كوژرانی چوار كەس كرد بەهۆی ئەم هێرشانەوەو نووسیبوی بینایەك كە لەلایەن بەرپرسانی ئێرانی و رێكخراوی جیهادی ئیسلامی فەلەستینەوە بەكار دەهێنرێت كراوەتە ئامانج. هاوكات كەناڵی تەلەفیزیۆنی سكای نیوزی عەرەبی باسی لەوەكرد (ئەكرەم ئەلعجوری) یەكێك لە ئەندامانی پلە باڵای جیهادی ئیسلامی فەلەستین لەم هێرشەدا كوژراوە. بەڵام ماڵپەری تەسنیم، سەر بە سوپای پاسداران لە زاری ئیسماعیل ئەلسەنداوی نوێنەری جیهادی ئیسلامی فەلەستین لە سووریاوە نوسیویەتی"هیچكام لە ئەندامانی ئەم رێكخراوەیە بە هۆی هێرشەكانی ئەمڕۆی ئیسرائیل بۆ سەر دیمەشق نەكوژراون". هەروها كەناڵی ئەلعەرەبیەی بڵاویكردوەتەوە "جیهادی ئیسلامی كوژرانی زیاد نەخالە سكرتێری گشتی ئەم رێكخراوەیە بە درۆ دەخاتەوە". ئەوەشی خستوەتەڕوو "پێدەچێت ئەكرەم ئەلعەجوری، بەرپرسی بەشی سەربازی جیهادی ئیسلامی فەلەستین و بەرپرسی دابینكردنی چەك و چۆڵ بۆ سەرایای قودس، لقی سەربازی ئەم رێكخراوەیە، لەم هێرشەدا كوژرابێت". ئەكرەم ئەلعەجووری ناوی لە لیستی ئەمریكایی تیرۆریستە نێونەتەوەیەكاندایە. میدیا ئیسرائیلییەكان هەواڵی هێرش بۆ سەر دیمەشقیان بڵاوكردۆتەوە بەڵام هیچكام لە بەرپرسانی ئیسرائیلی باسیان لەوە نەكردووە ئیسرائیل دەستی بووە لەم هێرشانەدا. رۆژی 25ی كانونی یەكەمی 2023، ئیسرائیل بە مووشەك هێرشیكردە سەر خانوویەك لە گەڕەكی زەینەبییەو رەزی مووسەوی بەرپرسی پلە باڵای سوپای قودس لە ماڵەكەی خۆی لەگەڵ كچە هاوڕێكەیدا كوژران. رەزی مووسەوی بۆ ماوەی زیاتر لە 30 ساڵ لە سووریە بووەو ئەركی پشتیوانی و لۆجستیكی هێزەكانی قودس بوو لە سووریا و لوبنان. بێنیامین نتانیاهۆ رۆژی پێنج شەممەی رابردوو لەكۆنفرانسێكی میدیایدا لە تەلئەڤیڤ لە وەڵامی پرسیارێكدا دەربارەی هێرش بۆ سەر ئێران وتی"وڵاتەكەی راستەوخۆ هێرش دەكاتە سەر ئێران، بەڵام هیچ شتێكی زیاتری لەو بارەوە نەوت".
هاوڵاتی گوڵاڵە وەتەندوست، پارێزەرو چالاكی بواری ژنان و لە دەستبەسەركراوانی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی، خەڵكی مەریوان و دانیشتوی سنە، سزای شەش ساڵ و حەوت مانگ زیندانی بەسەردا سەپێنرا. بە پێی هەواڵێك كە ناوەندی هەواڵی كوردپا بڵاویكردۆتەوە "لقی یەكی دادگای ئینقلابی سنە بەسەرۆكایەتیی دادوەر كەرەمی، بەتۆمەتەكانی هەوڵدان دژی ئاسایشی نەتەوەیی لەڕێگەی دروستكردنی گروپ و بەڕێوەبردنی دەستە و گروپ، كۆبوونەوە دژی ئاسایشی نەتەوەیی، پڕوپاگەندە دژی نیزام و خراپ نیشاندانی دۆخ، سزای شەش ساڵ و حەوت مانگ بەندكرانی هەڵپەسێردراوی بەسەر ئەم چالاكە كوردەدا سەپاندووە". كۆتاییەكانی مانگی 6ی ساڵی 2023، كۆبوونەوەی پێڕاگەیشتن بەتۆمەتەكانی ئەم پارێزەرە لە لقی ناوبراودا بەڕێوەچوو، دۆسییەی گوڵاڵە وەتەندوست پاش ناڕەزایەتی دەربڕین ڕادەستی دادگای پێداچوونەوە كراوە. گوڵاڵە وەتەندوست، لەڕەوتی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادیدا لە ڕۆژی 3ی 10ی 2022، لەلایەن هێزە ئەمنییەتییەكانەوە لە سنە دەستبەسەر كرا، دواتر بە دانانی بارمتەی یەك ملیار تمەن لە بەندیخانەی سنە ئازاد كرا. هەروەها رۆژی22ی 2ی 2021، گوڵاڵە وەتەندوست بەهۆی بڵاوكردنەوەی بابەتی پێوەندیدار بەداكۆكی لە مافی ژنان لەتۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، بانگهێشتی ئیتلاعاتی شاری مەریوان كراو لێپرسینەوەی لەگەڵدا كرا.\
شوان عەباس بەدری لەبەرەبەیانی رۆژی سێشەمە 2024/1/15 ، سووپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران رایگەیاند، لەتۆڵەی کووشتنی فەرماندە باڵاکانی سووپای پاسداران و بەرەی بەرگری لەسووریا و لوبنان و بەمەبەستی داکووتینی بنکە سیخوڕییەکانی ئیسرائیل لەناوچەکە، چەند هێرشێکی مووشەکییان بۆ سەر هەرێمی کوردستان و بەدیاریکراویش بۆ سەر هەولێر ئەنجامداوە. هەرچەندە ئەم جۆرە هێرشانەی ئێران بۆ سەر هەرێمی کوردستان تازە نین و لەماوەکانی رابردووشدا سوپای پاسداران بەبیانووی داکووتینی هێزە ئۆپۆزسیۆنە ئێرانییەکانی ناو هەرێمی کوردستان و بنکە سیخورییەکانی ئیسرائیل چەند هێرشێکی هاوشێوەی ئەنجامداوە، بەڵام پێدەچێت ئەمجارە هێرشەکە لەگەرمەی کەف و کوڵ و کۆڵانی ناوچەکەو ئەگەری فراوانبوونی جەنگی نێوان بزووتنەوەی حەماس و سوپای ئیسرائیلیدا، جیاوازترو پەیامەکەی بۆ لایەنە ناوخۆییەکانی هەرێم و هاوپەیمانان بەسەرکردایەتی ئەمریکا تووندترو روونتر بێت، بەتایبەتیش کەئێران ئەمجارە لەجیاتی ئەوەی ئەو ئەرکە بەباڵە چەکدارییەکانی خۆی لەناو عیراق بسپێرێت، راستەوخۆ خۆی ئەم ئەرکەی گرتەئەستۆو هێرشەکانی ئەنجامدا. هەتا ئێستاش دیار نییە کەئێرانییەکان وەک هێرشە مووشەکییەکەی 8ی کانوونی دووەمی 2020ی سەر بنکەی ئاسمانی عەین ئەسەدی پارێزگای ئەنبار کە لەتۆڵەی کووشتنی قاسم سولەیمانی فەرماندەی سووپای قودس لەژیر ناوی "چالاکی شەهید سولەیمانی"، پێشتر ئەمریکییەکانی ئاگادارکردووەتەوە یان خود نا، بەڵام ئەوەی لێرەدا گرنگە ئەوەیە کە رەنگە دوای ئەم هێرشانەی ئێران، جەنگی بەوەکالەتی وڵاتە ئیقلیمییەکان و ئێران لەلایەک و ئەمریکاو ئێران لەلایەکی ترەوە لەڕێی باڵەکانیان لەناو عیراق بەگشتی و هەریمی کوردستان بەتایبەتی و سوریاو لوبنان و یەمەن تووندترو چڕتربێتەوە . ئاشکراشە گەر ئەو گریمانەیەی پێکدادنی باڵانە رووبدات، ئەوا کوردو قەوارەی هەرێم یەکەم زەرەرمەندی ئەو جەنگە بەوەکالەتەی نێوان زلهێزە هەرێمایەتییەکانی ناوچەکە و جیهان دەبێت، بە تایبەتیش کەکورد ئەزموونێکی ناخۆشی لەگەڵ ئەم جۆرە ململانێ بەوەکالەتەی هەیە. هەرچەندە دوابەدوای هێرشەکانی سەر هەولێر ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان و مەسرور بارزانی سەرۆک وەزیرانی هەرێم و ئەمریکاو بەریتانیاو چەند وڵاتێکی دیکەی جیهان بەتووندی ئیدانەی هێرشەکانیان کردو ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان بەتووندی ئیدانەی هێرشەکەی کردو تۆمەتەکانی ئێرانی رەتکردەوەو هێرشەکانی بەکاریکی دوژمنکارانە وەسفکرد، بەڵام ئاخۆ ئەم ئیدانە و رەتکردنەوانەی تۆمەتانە تاچەند لەرزە بەگیانی سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی و کاربەدەستە باڵاکانی ئێراندا دەهێنێت، بەتایبەتیش ئیران کە لەڕێی گروپ و میلیشیا شیعەکانی پەیوەست بەخۆیەوە، لەڕێی درۆنی بۆمبرێژکراوو موشەکەوە ماوە ماوە هیرش دەکاتەسەر خاکی هەرێمی کوردستان. هەروەک چۆن مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیمۆکراتی کوردستان لەدوای هێرشەکان رایگەیاند، لەساڵی 2020 وە هەولێر لەلایەن سووپای پاسدارانەوە بەبیانووی جیا جیا، کەوتووەتە بەر هێرشی مووشەک و درۆنەوەو دان بەخۆداگرتنمان سنووری هەیە. بەڵام لیرەدا پرسیارەکە ئەوەیە کەئاخۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان ، چۆن و بەچ شێوەیەک وەڵامی ئەو دەستدرێژیانە دەداتەوە کەدەکرێتە سەر شارەکانی ژێر دەسەڵاتییەوەو توانای بەرەنگاربوونەوەی سەربازی و هێرشی هەیە بۆ ناوخۆی ئێران و بنکەو بارەگاکانی سوپای پاسداران و باڵە چەکدارەکانی لەناوخۆی عێراق؟ خۆ گەربێتو بەنیازبێت کارتی هێزە ئۆپۆزسیۆنە چەکدارەکانی ئێرانی ناو هەرێمی کوردستان لە دژی ئیران بەکاربهێنێت، ئەوە بۆ هەموان روون و ئاشکرایە کەوەڵامی ئێران چۆن و بەچ شێوەیەک دەبێت، هەرچەندە بەبڕوای زۆربەی چاودێرەکان، هێزە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئێران، نە توانای ئەنجامدانی ئەو جۆرە کارەیان هەیەو نە هێزو چەکێکی ئەوتۆیان هەیە کەبتوانن بەپێی پێویست بەرگری لەخۆیان بکەن. هەرچی ئەمریکاشە هەرگیز بەرژەوەندییە باڵاکانی نە لەبەر کوردو نە لەبەر هیچ لایەن و دەوڵەتێکی دیکە ناخاتە مەترسییەوە. لەلایەکی دیکەوە دوای هێرشەکان محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عیراق ، فەرمانی پێکهێنانی لیژنەیەکی باڵای ڵێکۆڵینەوەی بۆ هێرشەکان دەرکرد، بەڵام روون و ئاشکرایە کەئەم فەرمان و بڕیاڕە تەنها بۆ سڕینەوەی عارەقی شەرمەزاری حکومەتی ناوەندە لەبەرامبەر بەزاندنی بەردەمی ئاسمان و خاکی عێراق و هیج شتێکی ئەوتۆی لێ سەوز نابێتەوەو تەنها بۆ ئیستهلاکێکی ناوخۆییەو هیچی تر. هەرچەندە مێژووی پەیوەندییەکانی کورد لەکوردستانی عیراق و ئێرانییەکان چ لەسەردەمی رژێمی پاشایەتی و چ لەسەردەمی دوای رووخاندنی رژێمی پاشایەتی و هاتنەکایەی کۆماری ئیسلامی ئێران، مێژوویەکی دوورودرێژی هەیەو مێژووی ئەم پەیوەندیانەش بەپێی پێویستییە سیاسییەکانی سەردەم هەورازو نشیوی بەخۆوە بینیوە ، بەڵام نابێت ئەوە لەیاد بکەین کە سەرەڕای نشێوییەکانیش بەجۆرێک لەجۆرەکان ئەو پەیوەندییانە تا رادەیەکی باش پاریزراون و لایەنە کوردی و ئێرانییەکان لەبەر بەرژەوەندی هاوبەشی سیاسی نەیانهێشتووە داری ئەو پەیوەندیانە لەڕەگەوە وشک ببێتەوە. لەڕاڤەی پەیوەندییە سیاسییەکانیشدا قسەیەکی کلاسیکی باو هەیە کەدەڵێت: لەسیاسەتدا کەس تاسەر دۆست و دوژمن نییە. ئەم قسەیەش لەئێستادا پراوپڕ پڕ بەبەری پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئیرانە. بەتایبەتیش وەک باسمان کرد، گەر بیتۆ چاوێک بەمێژووی ئەم دوو لایەنە ناکۆکە رووکەشە دۆستەی پشت پەردەکە بخشێنین، ئەوا دەبینین کە لایەنی ئێرانی چەندین جار لەمیژووی شۆڕشەکانی کوردی باشوور، بەپێی بەرژەوەندییەکانی خۆی پشتی کوردەکانی بەرداوە، بەڵام بەرپرسە باڵا پلە یەکەکانی ناو شۆڕشەکەی بەپێی گرنگییان بۆ بەرژەوەندییە باڵاکانی ئێران چ لەو سەردەمە و چ لەئەگەری داهاتوو لەناو خاکی خۆی داڵدە داوەو زەقترین نموونەی ئەو پشتبەردان و دەستهەڵگرتنە ئاشبەتاڵی 1975 و رێکەوتنی نێوان موحەمەد رەزا شای پەهلەوی و رژێمی بەعسی پێشوو بوو و دەتوانین جەنگی هەشت ساڵەی نێوان ئێران و عێراقی سەردەمی سەدام و خومەینیش بەفریادڕەسێکی باش بۆ پشتگیریی هەمەلایەنەی شۆڕشی کورد لەو سەردەمە بزانین، گەر نا رەنگە ئاخوندەکانی ئێرانیش، هاوشێوەی رژێمەکەی پەهلەوی، بەڕێکەوتنێکی ستراتیژی سنوورەکانی خۆیان بە رووی کورددا دابخستایەو بەپێی پێویست یارمەتی لۆجیستی شۆرشەکەیان نەدایە. هەرچەندە لەئێستادا ئێران زۆنی زەرد بەناوچەیەکی بەهەشت ئاسا بۆ بنکە سیخوڕی و سەربازییەکانی ئیسرائیل و ئەمریکا راڤە دەکات و تێبینییەکی زۆریشی لەسەر زۆنی سەوز هەیەو هاوشێوەی زۆنی زەرد، بنکەو بارەگای هێزە کوردییەکانی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بوردومان کردووە، بەڵام دەبێت راستییەک بزانین کەمانگی هەنگوینی پەیوەندییەکانی نێوان بەرپرسانی هەرێم و کۆماری ئیسلامی بەم هێرش و پەلامارانە کۆتایی نایەت و بابەتی پشت پەردەکان زۆر زیاترن لەو بابەتانەی کە لەمیدیاکان باس دەکرێن و تیشکیان دەخریتەسەر. لەکۆتاییدا لەناو ئەم هەموو ئاڵۆزی و کێشەو جەنگ و ململانییەی ناوچەکە پرسیاریک خۆی قووت دەکاتەوە کەئاخۆ پارتە دەسەڵاتدارەکانی هەرێمی کوردستان دەتوانن خۆیان لەئەگەری ئەو جەنگە بەوەکالەتە سووتینەرە بەدووربگرن و درێژە بەمانگی هەنگوینی پەیوەندییە ئاشکراو نهێنییەکانیان لەگەڵ کۆماری ئیسلامیدا بدەن، یان خود نا لەژێر گووشاری وڵاتانی ئیقلیمی و زلهێزەکان کۆتایی بەو هاوسەرگیرییە کاتۆلیکییە دێنن و مانگە هەنگوینییە چەندین ساڵەکەیان پێش دڵنیابوون لەڕووخاندنی کۆماری ئێران دەکەن بەخەزانی هێرشی مووشەکی و درۆنی؟ بێگومان هێرشی دوای کۆتایی هاتنی مانگە هەنگوینییەکەش وەک هێرشەکانی پێشووتر نابێت و بەرپرسانی هەریمیش باش ئەم راستییە دەزانن.
.jpg)
هاوڵاتی راگەیاندنەكانی بەلووچ بڵاویانكردەوە لە شاری زاهیدان وەك هەینییەكانی پێشووتر خەڵك دوای نوێژ هاتوونەتە سەر شەقام و خۆپیشاندانیان كردووە، چەند هەفتەبوو خۆپیشاندانەكان كەمڕەنگ ببوو، بەڵام ئەم هەفتەیە خەڵكی زاهیدان ناڕەزایەتیان دژ بە كێشەكانی نیوان ئێران و پاكستان و كوژرانی 17 هاولۆاتی بەلووچ لە هەردوو وڵات، خۆپیشاندانیان كردو دژی هەردوو وڵاتی ئێران و پاكستان دروشمیان وتەوە. بە پێی راپۆرتی كەمپەینی چالاكانی بەلووچ، هێزە سەربازییەكانی كۆماری ئیسلامی لە بەرەبەیانی رۆژی هەینییەوە، وەك سەرجەم هەینییەكانی ساڵی رابردوو، لەدەوری مزگەوتی مەكی و شەقامەكانی نزیك ئەو مزگەوتە بەڵاوەیان كردبوو و خەڵیان دەپشكنی. بەپێی ئەو گرتە ڤیدیۆیانەی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوبوونەتەوە، هاوڵاتیانی بەلووچ لە زاهیدان دوای نوێژی هەینی، بەناڕەزایەتی بە هێرشە موشەكییەكانی سوپای پاكستان و سوپای پاسدارانی ئێران لە ناوچە سنوورییەكانی بەلووچستان، دژی كۆماری ئیسلامی و پاكستان دروشمیان وتەوە. خۆپیشاندەران دروشمی "مەرگ بۆ خامنەیی"، " مەرگ بۆ پاكستان" و " سوپا داعشی ئێمە تۆی"یان دەوتەوەو مووشەكبارانی بەلووچستانیان لەلایەن دوو وڵاتەوە شەرمەزار كرد. شەوی سێ شەممە كۆماری ئسیلامی بەفڕۆكەی بێ فڕۆكەوان و مووشەك هێرشی كردە سەر چەند شوێنێك لە پاكستان و رایگەیاند چەند بنكەیەكی جەیشی عەدلیان لە خاكی پاكستان لە ناو بردووە. لە راگەیاندنێكدا گرووپی جەیشی عەدل رایانگەیاند "بەهۆی هێرشەكانی سوپای پاسدارانەوە دوو منداڵ كوژراون". ئەمكارە بوو بەهۆی ئەوەی پاكستان باڵیۆزی خۆی لەتاران بكێشێتەوەو بە باڵیۆزی ئێران رابگەیەنێت بۆی نییە بگەڕێتەوە بۆ پاكستان لە ئێستادا. بەرەبەیانی پێنج شەممە سوپای پاكستان وەك وەڵامدانەوە هێرشیكردە سەر چەند بنكەیەكی هێزە دژبەرەكانی خۆی لە ئێران لە سنووری بەلووچستان. ماڵپەڕی (حال وەش) كە زانیارییەكانی سیستان و بەلووچستانی ئێران بڵاو ئەكاتەوە نووسیویەتی " زۆربەی كوژراوەكان ئەندامانی بنەماڵەی لایەنە سەربەخۆیخوازەكانی بەلووچ و دانیشتوانی گوندە سنوورییەكانن لە شاری سەراوان لانیكەم پێنج منداڵ و چوار ژن و پیاوێك كوژراون و ژن و پیاوێكیش بریندارن."
