هاوڵاتی وەزارەتی دەرەوەی پاكستان هەڵوێستی توندنی بەرامبەر بە هێرشی سوپای پاسداران بۆ خاكی ئەو وڵاتە گرت و باڵیۆزی خۆی لە تاران كشاندەوەو رایگەیاند باڵیۆزی ئێران لە ئێستادا بۆی نییە بگەڕێتەوە بۆ پاكستان. ناوەندەكانی هەواڵی حكومەتی كۆماری ئیسلامی شەوی سێ شەممە 16ی كانونی دووەمی 2024، رایانگەیاند: سوپای پاسداران بەموشەك و فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان هێرشی كردۆتە سەر دوو بنكەی (جەیش العدل) لە پاكستان و لە ناوی بردون. ئاژانسی رۆیتەرز ئەمڕۆ چوار شەممە 17ی كانونی دووەمی 2024، راگەیاندنێكی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی پاكستانی بڵاوكردوە تیایدا هاتووە" لەئێستادا پاكستان رێگە بە باڵیۆزی ئێران نادات بگەڕێتەوە بۆ ئەو وڵاتە". رەزا ئەمیری موقەدەم، باڵیۆزی ئێران لە پاكستان، لە ئێستادا لە تارانە. هەڵوێستی توندنی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی پاكستان وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی پاكستان لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەنووسیدا وتی"پێشێلكردنی بێ بنەماو ئاشكرای سەروەری پاكستان لەلایەن ئێرانەوە، لادانە لە یاسا نێودەوڵەتیەكانن و ئامانج و بنەماكانی جاڕنامەی نەتەوە یەكگرتووەكان". موممتاز زەهرا بەلووچ وتیشی "ئەم كارە سەرەڕۆیانەیەی ئێران بەهیچ شێوەیەك رێگەپێدراو نییەو هیچ پاساوێكی نییە، بۆ ئەو كارە پاكستان بەمافی خۆی ئەزانێت وەڵامی ئەم كارە نایاساییە بداتەوەو بەرپرسارێتی ئەنجامەكانی لەئەستۆی كۆماری ئیسلامییە". "ئێمە پێمانڕاگەیاندون پاكستان بڕیاریداوە باڵیۆزی خۆی لە تاران بكێشێنێتەوەو باڵیۆزی ئێران كە لە ئێستادا لە تارانە، بۆی نییە بگەڕێتەوە" وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی پاكستان وای وت. وتیشی "ئیسلام ئاباد بڕیاریداوە سەرجەم ئەو دیدارانە هەڵبوەشێنێتەوە كە بڕیاربوو لە رۆژانی داهاتوودا لە نێوان پاكستان و ئێراندا بەڕێوە بچێت". ئەمە دووهەمین هەڵوێستی توندی پاكستانە دوای هێرشی سەربازی ئێران بۆ سەر ئەو وڵاتە. جێهێشتنی پێشانگای چابەهار لەلایەن وەفدی پاكستانییەوە بە پێی زانیارییەكانی سەرچاوە لۆكاڵیەكانی پاكستان، دوای هێرشی موشەكییەكەی ئێران، ئەندامانی وەفدی پاكستانی پێشانگای چابەهاریان جێهێشتووە. كەناڵی تێلگرامی " حال وەش" و " كەمپەینی چالاكانی بەلووچ" نووسیویانە "لەسەر داوای بەرپرسانی پاكستانی، بازرگان و چالاكانی ئابووری ئەو وڵاتە دەستبەجێ و بەبێ ئاگاداركردنەوەی پێشتر، پێشانگاكەیان بەجێ هێشتووە". بەپێی ئەم راپۆرتە، لە ئێستادا پێشانگای هەناردەكردن بۆ پاكستان بەئامادەبوونی وەزیری ناوخۆی كۆماری ئیسلامی، راوێژكاری سەرۆك كۆمارو سكرتێری ئەنجومەنی باڵای ناوچە ئازادو تایبەتە ئابوورییەكانی وڵات، پارێزگاری سیستان و بەلووچستان، بەڕێوەبەری گشتی ناوچەی ئازادی چابەهارو بەرپرسانی بڵای پاكستان، ئەفغانستان، عێراق و عوممان لە چابەهار بەڕێوە ئەچێت. ئاژانسی تەسنیمی سەر بە سوپای پاسداران، شەوی سێ شەممە رایگەیاند "ئەو ناوچەیەی بۆردمارانكراوە، ناوچەیەكە بەناوی كێوی سەوز لەپارێزگای بەلوچستانی پاكستان كە یەكێك لە گەورەترن بنكەكانی گروپی جەیش العدل لەو ناوچەیە". بەڵام لە راگەیاندنێكدا كە لە كەناڵی تێلگرامی جەیش العدلەوە بڵاوكراوەتەوە "شەش فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان و ژمارەیەك موشەك ئەو خانوانەی كردۆتە ئامانج كە ژن و منداڵی ئەندامانی ئەم گرووپەی تێدا بووە". پاكستانیش رایگەیاند "بەهۆی هێرشەكانی سوپای پاسدارانەوە دوو منداڵ كوژراون، ئەمە لە حاڵێكدایە سوپای پاسداران باس لەوە دەكات توانیویەتی ئەو گروپە لە ناو ببات". داواكاری نوێی ئێران لە پاكستان لە هەمانكاتدا، مەجید میر ئەحمەدی جێگری وەزیری ناوخۆی ئێران بۆ بواری ئەمنی و ئاسایشی وڵات، داوای لە پاكستان كردوە هەنگاوی جدی هەڵبگرێت بۆ دەركردن و لەناو بردنی ئەو كەسانەی كە ئەوان بە "تیرۆریست" ناوی دەبەن. مەجید میر ئاماژەی بەگروپی جەیش العدل كردوەو رایگەیاند"ژمارەیەك لە گروپە تیرۆریستییەكان لە خاكی پاكستان گیرساونەتەوەو شوێنیان خۆشكردوە". هاوكات وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامی بە ئاماژە بە هێرشەكانی ئەم دواییانەی ئێران بۆ سەر هەرێمی كوردستان و عێراق وتی "ئێمە رێز لە سەروەری دەسەڵات و یەكپارچەیی پاكستان و عێراق دەگرین، بەڵام رێگە نادەین ئاسایشی وڵاتەكەمان بكەوێتە مەترسییەوەو یاری پێ بكرێت". وەزیری دەرەوەی ئێران ئەوەشی خستەڕوو "لە هێرشەكەیان بۆ سەر پاكستان، هاووڵاتیانی پاكستانی نەكراونەتە ئامانج". گرووپی جەیش العدل، هێزو رێكخراوێكی چەكداری دژبەری كۆماری ئیسلامییە كە لەلایەن كۆماری ئیسلامی و چەند وڵاتێكی رۆژئاوایی لەوانە ئەمریكاوە وەك تیرۆریست ناسراون. هێرشی سوپای پاسداران بۆ سەر بنكەكانی جەیش العدل دوای ئەوە هات، كە ئەم هێزە بەرپرسارێتی هێرش بۆ سەر بنكەی سەربازی لە شاری راست لە پارێزگای سیستان و بەلووچستان گرتە ئەستۆ. ئەو هێرشە رۆژی ١٠-١-٢٠٢٤ئەنجامدرا. جیش العدل چی ئەڵێت؟ جەیش العدل لە راگەیاندنێكدا كە لە كەناڵی تێلگرامی ئەم گرووپە بە ناوی "شبكە عدل" بڵاوكراوەتەوە، رایگەیاندوە "گرووپی تیرۆریستی سوپای پاسداران بە كەڵك وەرگرتن لە فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان و موشەك هێرشیكردۆتە سەر ماڵی ژمارەیەك لە موجاهیدەكانی رێكخراوی جەیش العدل لە كێوە سنورییەكان بەلوچستان و لەم هێرشەدا كە لانیكەم شەش فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی خۆتەقێنەرەوەو ژمارەیەك موشەك بەكار هاتوون ئەو شوێنانە كراوەتە ئامانج كە ژن و مناڵ موجاهیدەكانی رێكخراوی جەیش العدلی تێدا بووە كە بەوهۆیەوە ماڵی دوو موجاهید روخاوەو ئەندامانی بنەماڵەیان كوژراون بوون یان بریندار بوون. لەم هێرشەدا دوو منداڵ كوژراون و دوو ژن و كچێكیش بریندار بوون و برینەكەیان قورسە. كوژرانی فەرماندەیەكی باڵای سوپا ئەمڕ چوارشەممە17ی كانونی دووەمی 2024، هێرشی چەكداری كراوەتە سەر ئۆتۆمبێلێكی سەربازی لە سەراوانی بەلووچستان و عەقید حسێن عەلی جاوادانفەڕ، پلەدارێكی گەورەی سوپا كوژراو چەند كەسێكی تریش بریندار بوون.
هاوڵاتی وەزارەتی دارایی عێراق داوای لیستی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی لە وەزارەتی دارایی هەرێم كردوە بە مەبەستی دابینكردنی خەرجی موچەكانیان تا ئەو كاتەی هەمواری بودجەی ساڵی 2024 پەسەند دەكرێت. بەپێی نوسراوێكی وەزارەتی دارایی عێراق كە تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق واژۆی لەسەر كردوە رۆژی 16ی كانونی دووەمی 2024، ئاماژەی بەوەداوە بەپێی یاسای بودجەی گشتی پێویستە خەرجی و مووچەی فەرمانبەرانیان بۆ مانگی كانوونی دووەم و مانگەكانی دواتر رەوانەی فەرمانگەی ژمێریاریی وەزارەتی دارایی یان گەنجینەی پارێزگاكانیان بكەن تا ئەو كاتەی ئەنجوومەنی وەزیران و پەرلەمان رەزامەندی لەسەر خشتەی بودجە دەدەن. هەر بەپێی نوسراوەكە كە هەرێمی كوردستانیش دەگرێتەوە، ئەو لیستە مووچەی بنەڕەتی فەرمانبەران و سەرجەم دەرماڵەكان و پارەی لێبڕینی خانەنشینی تێدا بێت لە دوای وردبینیكردنی لەڕێگەی بەڕێوەبەری گشتی یان بەشی ژمێریاری وەزارەتەكانەوە بۆ ئەوەی لە خەرجی مانگانەی پارەكانیان پشتی پێ ببەسترێت.
.jpg)
هاوڵاتی بەرپرسی میحوەری مەخموور - گوێڕی هێزی پێشمەرگە رایگەیاند لەكۆنەوە لەگەڵ ئێران دۆستی یەكترین، بەڵام ئەم هێرشە نامەردیانە بۆچی دەكرێت بۆ ئێرانیش خراپە گەلێكی وەك كورد بكات بەدوژمنی خۆی، ئیسرائیل لێرە نیەو شوێنیان دیارە. سیروان بارزانی بەرپرسی میحوەری مەخموور - گوێڕی هێزی پێشمەرگە لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لەبارەی هێرشە مووشەكیەكەی ئێران بۆ سەر هەولێر رایگەیاند" لەكۆنەوە لەگەڵ ئێران دۆستی یەكترین و وەك گەلان یەك نەژادین، بەڵام ئەم هێرشە نامەردیانە بەبێ هیچ بیانویەك بۆچی دەكرێت، ئیسرائیل لێرە نیەو شوێنیان دیارە". وتیشی "ئەمە شتێكی زۆر كەمە بۆ وڵاتێكی گەورەی وەك ئێران، كە هێزی خۆی پیشانی جیهان بدات و لەسەر خەڵكی مەدەنی تاقیبكاتەوە، هەموومان دەزانین هێزی ئێران هێزێكی گەورەیەو وڵاتێكی گرنگە". "ئەم شێوازە نامەردیە بۆ خودی ئێران خراپە كە گەلێكی وەك كورد بكات بەدوژمنی خۆی، چونكە ئێران پشتوپەنای گەلی كورد بووە، هیوادارین هێرشەكانی ئێران دووبارە نەبێتەوە". سیروان بارزانی وای وت.
سەرۆك وەزیرانی عێراق رایگەیاند هێرشەكەی ئێران پێشهاتێكی مەترسیدارە بۆ سەر پەیوەندییە پتەوەكەی نێوانمان و عێراق مافی خۆیەتی هەموو ڕێوشوێنە یاسایی و دیپلۆماسیەكانی بگرێتەبەر. بەپێی راپۆرتێكی ئاژانسی رۆیتەرز، محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەكۆڕبەندی داڤۆس بەمیدیا عێراقییەكانی راگەیاندوە "هێرشەكانی ئێران بۆ سەر هەولێر دەستدرێژییەكی ڕوونە بۆ سەر سەروەری عێراق و پێشهاتێكی مەترسیدارە كە پەیوەندیی پتەوی تاران و بەغدای تێكداوە". كۆماری ئیسلامی ئێران رۆژی دووشەممە بەچەند موشەكێكی بالیستیكی زیرەكی جۆری (خەیبەر شكێنی 3) هێرشیكردە سەر هەولێرو لە ئەنجامدا چوار هاووڵاتی شەهید بوون و زیاتر لە 16 كەسی تریش بریندار بوون، سەرەڕای زیان گەیاندن بە چەندین خانوو و موڵكی خەڵكی مەدەنی كە لە دووری شەس سەد مەتر لە ماڵەكەی پێشڕەو دزەیی كە خۆی و منداڵەكەشی لە هێرشەكەدا شەهید بوون كەوتبوونە ژێر كاریگەری هێرشەكەی سوپای پاسدارانی ئێران. ئەمەش كاردانەوەی جیهانی لێكەوتەوە، هەروەها ناكۆكیەكی نا ئاسایی لەنێوان هەردوو دەوڵەتدا بەدوای خۆیدا هێنا، بەغداد وەك ناڕەزایەتیەك باڵیۆزی وڵاتەكەی لە تاران بانگهێشتكردەوە، هاوكات بەرپرسی كاروباری ئێرانیشی لە بەغداد بانگهێشتكرد. لەبەرامبەریشدا تاران پێداگریكرد كە هێرشەكە بەمەبەستی ڕاگرتنی هەڕەشە سیخوڕەكانی ئیسرائیلە بووە. لەبارەی هەڵوێستی عێراق بەرامبەر بەو هێرشەی سوپای پاسداران، سەرۆك وەزیرانی عێراق جەختی لەوەكردۆتەوە" عێراق مافی خۆیەتی هەموو ئەو ڕێوشوێنە یاسایی و دیپلۆماسیانە بگرێتەبەر كە هەیەتی وەك نەتەوەیەكی خاوەن سەروەری". ئەمەش لەكاتێكدایە ئێران لە ماوەی ڕابردوودا چەندین هێرشی لە هەرێمی كوردستان ئەنجامداوەو ڕایگەیاندوە"ئەو ناوچەیە وەك گۆڕەپانی گرووپە دابڕاو و جوداخوازەكانی ئێرانن و بریكاری دووژمنە سەرسەختەكەی ئێرانن كە ئیسرائیلە". بۆ ئەو مەبەستەش بەغدا هەوڵی چارەسەركردنی نیگەرانییەكانی ئێرانی سەبارەت بەحزبەكانی رۆژهەڵاتی ئێران لە ناوچەكەدا داوە، لەو چوارچێوەیەشدا كاری بۆ گواستنەوەی بەشێك لە ئەندامانی هەریەك لەو حزبانە داوە لەچوارچێوەی ڕێككەوتنێكی ئەمنی لەگەڵ تاران لە ساڵی 2023دا، بەڵام هێرشەكان بەردەوامن لەژێر بیانووی جۆراوجۆردا، كە دواینیان لێدانی هەرێمی كوردستانە بە بیانوویی "سیخوڕیكردن بۆ ئیسرائیل".
هاوڵاتی – عەمار عەزیز فڕۆكەكانی توركیا بەچڕی چیای مەتینیان لەرۆژهەڵاتی قەزای ئامێدی بۆردومانكرد، دوای بۆردومانەكەش لەناوچەكە دەنگی تەقەیەكی زۆر بیستراوە. پەیامنێرمان لەقەزای ئامێدی پێیڕاگەیاندنین ئێوارەی ئەمڕۆ 17ی كانونی دووەمی 2024، فڕۆكەكانی توركیا بەچڕی چیای مەتینیان لەرۆژهەڵاتی قەزای ئامێدی بۆردومانكردوەو هاووڵاتیانی قەزای ئامێدیش هەستیان پێكردوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەو ناوچەیە قەدەغەكراوە زیانەكان نەزانراوە. ئەوەشی خستەڕوو دوای بۆردومانەكە دەنگی تەقەیەكی زۆر بیستراوە، بەتایبەت لەگوندەكانێ (دێرێ، مێرستەك، سگێرێ، سەرگەلێ) كە هەموویان دەكەونە سنوری قەزای ئامێدی.
وەزیری دەرەوەی عێراق رایگەیاند هەرێم و بەغدا رێككەوتنیان بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم واژۆ كردوەو لەتوركیاش هیچ كێشەیەك لەبۆرییەكەو بەندەری جەیهان نیە بۆ هەناردەكردنەوەی نەوت لەڕێی هەرێمەوە. فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق لەپەراوێزی كۆبوونەوەكانی كۆڕبەندی ئابوری داڤۆس باسی رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا كرد بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بۆ توركیا، رایگەیاند "چەند هەفتەیەك لەمەوبەر ئێستا بەسەرۆكایەتیی وەفدێكی باڵای عێراقی سەردانی ئەنقەرەمان كردو گفتوگۆیەكی باشمان هەبوو، یەكێك لە بابەتە سەرەكییەكانیش هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ بەندەری جەیهان، ئێستا هیچ كێشەیەك لە بەندەرو بۆرییەكەدا نییە، ئەوان ئامادەییان دەربڕیوە دەست بە هەناردە بكەنەوە، بەڵام كێشەكە لەنێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی فیدراڵدایە". وەزیری دەرەوەی عێراق وتیشی "چەند رۆژێك لەمەوبەر رێككەوتنێك لەنێوان حكومەتی عێراق و حكومەتی هەرێم واژۆ كراوەو بەهیواین بەمزوانە دەست بە هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان بكرێتەوە". بەهۆی بڕیاری دادگای پاریس لە رۆژی 25ی ئاداری 2023ەوە هەناردەی نەوتی هەرێم لەڕێی توركیاوە وەستاوەو لەماوەی رابردوشدا لەنێوان هەرێم و بەغدا چەندجارێك كۆبوونەوە كراوە بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت، بەڵام بەهۆی كرێی ئەو كۆمپانیایانەی لەبواری نەوت لەهەرێم كاردەكەن و ئەو بڕە پارەیەشی حكومەتی عێراق لە بودجەی 2023 بۆ هەر بەرمیلێك نەوت دیاریكراوە نەگەیشتبونە رێككەوتن.
هاوڵاتی لەم چەند رۆژەی رابردوودا کۆماری ئیسلامی ئێران بە بێ ئەوەی هیچ بنکە و بارەگایەکی ئەمریکی بە ئامانج بگرێت، بە مووشەک هێرشی کردە سەر 3 ووڵاتی دراوسێی خۆی کە بریتین لە "عیراق و سوریا و پاکستان" و بە بڕوای چاودێران ئێران نایەوێت کێشە و ئاڵۆزییەکانی لە گەڵ ئەمریکا لەوە زیاتر گرژی بە خۆیەوە ببینێت. بە بڕوای چاودێران ئێران سەرەرای ئەوەی بەبەردەوامی هێزەکانی ئەمریکا بە ئاژاوە نانەوە لە ناوچەکە تۆمەتبار دەکات بەڵام لە ئێستادا خۆی لە هەموو جۆرە روبەروبوونەوەیەکی سەربازی لەگەڵ ئەمریکا بە دوور دەگرێت و ئەو ناوچانە دەپێکێت کە لە بنکە و بارەگاکانی سوپای ئەمریکییەوە دوورن. کاروکاردانەوەکانی سێ هێرشە مووشەکییەکەی ئێران هێرشەکان لە درەنگانیکی شەوی دووشەمە و نیوەرۆی سێشەمە ئەنجامدران بەم جۆرە: یەکەم/ تاران بە بیانووی بوردومانی بارەگای چەکدارە تیرۆریستییەکانی داعش بە چوار مووشەک شاری ئیدلیبی سوریای بوردومان کرد. لەدوای بوردومانەکەش سوپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران رایگەیاند : ئەم هێرشانە لە تۆڵەی کوژراوەکانی دوو تەقینەوەیکەی شاری کرمان ئەنجام دراون و لەو بوردومانانە بارەگای بەرپرسە سەرەکییەکانی ئەو کارە تیرۆریستییەی کرمان کراونەتە ئامانج. دووەم/ تاران بە بیانووی خاپورکردنی بنکە ئیسرائیلییەکانی ناو هەرێمی کوردستان بە 11 مووشەک هێرشی کردە سەر شاری هەولێر. دوبەدوای هێرشەکانی هەولێر، عیراق سەفیرەکەی خۆی لە تاران بۆ راوێژ بانگێشتی بەغداد کرد و مەسروربارزانیش لە میانەی کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی لە داڤۆس رایگەیاند : وەڵامی ئەم هێرشانە دەدەینەوە، هەروەک چۆن قاسم ئەعرەجی راوێژکاری ئاسایشی نەتەوەیی عیراق ، ئەوەی ئاشکرا کرد کە هیچ بنکە و بارەگایەکی ئیسرائیلی لە هەرێمی کوردستان بوونی نییە. سێیەم / دوای ئەو دوو هێرشەش ، ئێران بە موشەک و دروون پەلاماری دوو بارەگای " سوپای یەکسانی – جیس العدل"ی لە پاکساتاندا ، کە گروپێکی بەرهەڵستکاری بەلوچی ئێرانین و هەوڵی جیاکردنەوەی سیستان و بەلوچستانی دەدەن لە ئێران . ئێرا ن خۆی بە دوور دەگرێت لە کووشتنی سەربازە ئەمریکییەکان لەم بارەیەوە "ویژدان ئەبدولرەحمان"ی پسپۆر لە کاروباری ئێراندا ، هۆکاری خۆبەدوور گرتنی ئێران لەو روبەروبوونەیە خستە روو و وتی : " ئاشکرایە کە کاردانەوەو وەڵامەکانی ئێران بۆ واشنتۆن وورد و خوێندراوەن ، بەجۆری کاردانەوەکانی کوژرانی هیچ ئەمریکییەکی لێ ناکەوێتەوە، هەر لەبەر ئەمەش بە بیانووی بوونی بنکەی سیخوری "مۆساد" لە هەولێردا ، هێرشی کردە سەر ئەو شارە ، و لە هەمنکاتیشدا هێرشی کردە سەر ئیدلیب لە سوریا، تا بەو جۆرە لەلایەک شکستەکانی خۆی پەردەپۆش بکات ، لەلایەکی دیکەوە هێز و توانای خۆی لەبەر دەم لایەنگر و پشتیوانەکانی نمایش بکات ،بە تایبەتیش دوای کوژرانی فەرماندە باڵاکانی سوپای پاسداران لە سوریا و چەند فەرماندەیەکی سەربازی حزبوڵای لووبنانی لە لایەن ئیسرائیل و ئەمریکاوە ". لەلایەن خۆیەوە "فراس ئەلیاس"ی پسپۆر لە ئاسایشی نەتەوەیی ئێران ، هاوڕایە لەگەڵ قسەکانی "عەبدولرەحمان" و پێی وایە کە ، بەبەردەوامی ئێران هەوڵ دەدات بەجۆری وەڵام بداتەوە کە زۆر لەسەری نەکەوێت و وەڵامەکانی نەبێتە مەترسییەکی ڕاستەقینە بۆ سەر خۆی ، بۆ ئەمەش عیراق باشترین شوێنە بۆ ئەو پەرچەکردار و وەڵامانەی عیراق و بەم جۆرە خوێندنەوە بۆ هێرشە مووشەکییەکانی ئێران بۆ سەر شاری هەولێر دەکات: یەکەم / ئاماژەیە بۆ دەستگیرۆدەیی ئێران لە بەرامبەر روبەرونەوەی راستەوخۆ لە گەڵ ئەمریکا و ئیسرائیل و لە هاوسەنگ راگرتنی هێز. دووەم/ هێرشەکانی ئێران ئەوە دەردەخەن کە ئەو وڵاتە توانای فراوان کردنی بازنەی جوگرافیایی روبەروبونەوەکانی نییە و خاکی عیراق بۆ دەرچوون لەو قەیرانە بە کار دینێت. سێیەم/ سەبارەت بەو هێرشانەش کە گروپ و میلیشیاکانی سەر بە ئێران لەناو خاکی عیراق لە دژی بنکەی هیزەکانی ئەمریکاوە ئەنجامی دەدەن ، دەچنە چوارچێوەی ستراتیژی یەکگرتنی مەیدانەکانی روبەروبونەوە و ئامانجی سەرەکی ئەو هێرشانەش ئیستینزافی هێزەکانی دوژمنە ، نەک سەرکەوتنیکی یەکجارەکی بە سەریاندا و سەرقاڵ کردنی هێزەکانی ئەمریکا و ئیسرائیلە تا بەو جۆرە نەپرژنە سەر ئێران. چوارەم/ ئاشکرایە لە دوای کوژرانی قاسم سولەیمانی فەرماندی سوپای قودس لە ساڵی 2020 ، ستراتیژییەتی یەکگرتوویی مەیدانەکانی روبەروبوونەوە بە هۆی نەبوونی کەسێکی کاریگەری وەک قاسم سلێمانی ، فشارەکانی خۆی لە دەست داوە. لەناو بردنی ئەزموونی هەرێمی کوردستان لەلایەن خۆیەوە "عارف باوەجانی" ،سکرتێری حزبی سەربەستی کوردستان ی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی ،جەخت لەوە دەکاتەوە کە هەموو بیانووەکانی ئێران سەبارەت بە بوونی بنکەی مۆسادی ئیسرائیلی لەناو هەرێمی کوردستان درۆیەکی گەورەیە و مەبەستی سەرەکی هیرشەکان بریتین لە : یەکەم/ لەناوبردنی ئەزموونی هەرێمی کوردستان ،تا بەو جۆرە ئەم ئەزموونە بۆ ناو کوردستانی ئیران(ڕۆژهەڵات) پەل نەهاوێت. دووەم/ ئێران وەک دوژمن لە هەرێمی کوردستان دەروانێت و پێی وایە رەنگە لە داهاتوودا ئەمریکا خاکی هەرێم بۆ هیرش کردنە سەر ئێران بەکار بهێنێت. سێیەم/ ئیران بوونی پارتە کوردییە ئۆپۆزسیۆنەکانی وڵاتەکەی لەسەر خاکی هەریمی کوردستان ، بە هەرەشەیەک دەزانێت بۆ سەر باری ئاسایشی خۆی . لە ماوەکانی پێشوودا عیراق بەمەبەستی ریگری کردن لە هیرشەکانی ئێران بۆ سەر خاکەکەی بە بیانووی بوونی ئەو گروپە ئۆپۆزسیۆنە چەکدارییانە ، ڕێکەوتنیکی لەگەڵ لایەنی ئێرانیدا بەست و ئەو هێزانەی لەسەر سنوورەکانی خۆی لەگەڵ ئیران دوور خستەوە. بە پێی وتەی لیژنەی باڵای رێکەوتنە ئەمنییەکەش، هەموو بنکە و بارەگاکانی ئەو هێزانە لەسەر سنووری ئێران دوور خراونەتەوە.
شەنای فاتیح کۆمەڵناسێک: میدیای کوردی رۆڵێکی خراپ دەگێڕێت و لایڤێکی تیک تۆک دەکاتە سەردێڕی هەواڵ بردنەوەی زیاتر لە ٥٠٠ هەزار دۆلار لەلایەن گەنجێکی شاری هەولێرەوە لەلایڤێکی تیک تۆکدا لەئێساتدا بووەتە بابەتێکی گەرم لەنێو هاووڵاتیاندا، بەتایبەت پاش ئەوەی لیژنەی فتوای هەرێم ئەو پارەیەی بەحەرام دانا ئەویش دوای ئەوە هات کەئەو گەنجە بڕیاری دا ئەو پارەیە لەدروستکردنی مزگەوتێکدا خەرجبکات. هەفتەی رابردوو گەنجێکی پارێزگای هەولێر بەناوی (مەساری مەسعود) لەڕێگای لایڤێکی تیک تۆکدا لەگەڵ کەسێکی لیبیایی بەناوی (کیندەر لیبی) تەحەدییەکیان ئەنجامداو مەساری مەسعود بووە براوەی تەحەدییەکە، بەمەش بووە براوەی زیاتر لە ٥٠٠ هەزار دۆلار (٥٠ دەفتەر)، بەپێی یاساکانی تیک تۆک، کۆمپانیای تیک تۆک نیوەی پارەکە بۆ خۆی دەبات و نیوەکەی دیکەشی بۆ مەساری مەسعود دەبێت، مەساری بڕیاریدا ئەو بڕە پارەیە لەدروستکردنی مزگەوتدا خەرجبکات بەڵام لیژنەی فتوا ئەو پارەیەیان بەحەرام دانا. عەبدولحەمید سیوەیلی، زانای ئاینی لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: بەئەندازەی تێگەیشتنم و شارەزایم باسی بابەتەکە دەکەم نەک وەک موفتییەک، پێموایە تیک تۆک وەک هەموو گۆشەکانی دیکەی تەکنەلۆجیا لەجیهاندا مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت کەلایەنی ئەرێنی هەیەو دەکرێت بۆ بڵاوکردنەوەی هۆشیاری لەڕووی زانستی و ژینگەیی و ئاینی و تەنانەت ریکلامی بازرگانیش (ئەو بازرگانیانەی کەشەرعین) بەکاربهێندرێت. وتیشی: بەڵام دەبینین بەتایبەت لەلایەن گەنجانەوە بەفیڕۆدانێکی زۆری کات و سەروەت و سامانی تێدایە، هەروەها بێ پلانی و بێ بەرنامەیی گەنج دەردەخات و لەئەنجامدا ئەوەی لەنێو تیک تۆکدا مامەڵە دەکات هیچ پەیامێکی دیاریکراوی نییە، ئەوەندەی کات و پارەو ژیانی بەفیڕۆدەدات. ئەو زانا ئاینییە باسی لەوەشکرد کەشەریعەتی ئیسلام بۆ پاراستنی ئاین و ماڵ و سامان و نەفس هاتووە، لەهەر چوارچێوەیەکدا یەکێک لەمانە بکەونە مەترسییەوە ئاینی ئیسلام لەگەڵیدا نییەو بەحەرامی دادەنێت، بۆیە پێویستە کەسی بەکارهێنەر دەبێت خۆی لەخۆی بپرسێت ئایا بۆچی تیک تۆک بەکاردەهێنێت؟ ئایا بەلایەنە ئیجابییەکەی بەکاریدەهێنم یان بەپێچەوانەکەی؟ سەبارەت بەوگەنجەی ماوەی رابردوو بڕە پارەیەکی زۆری بردەوەو بڕیاری دا بیکاتە مزگەوت لەنێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا دەنگدانەوەیەکی زۆری هەبوو، ئەو مامۆستا ئاینییە وتی: پێویستە دەستخۆشی لێبکرێت چونکە پاش ئەوەی زانی پارەکەی لەڕووی شەرعیەوە حەرامە بڕیاری دا بیکاتە مزگەوت و هەڵەکەی راستبکاتەوە. «ئەو پارەیەی بەڕێگای حەرام دەستیکەوتووە ئەگەر مافی تاکەکەسییە پێویستە بگەڕێندرێتەوە ئەگەر بتوانێت، ئەگەریش ناتوانێت و گەڕانەوەی بۆ خاوەنەکەی ئاسان نییە، دەتوانێت لەڕێگایەکەوە بەکاریبهێنێت کەخزمەتی کۆمەڵگای پێبکات، کەدەتوانێت لەهەر پڕۆژەیەکی خزمەتگوزاریدا بەکاریبهێنێت ئاساییە، قوتابخانە یان مزگەوت و ماڵی هەژاران بێت.» عەبدولحەمید سیوەیلی وای وت. سەبارەت بە رای ئەنجومەنی فتوا لەسەر حەرامی ئەو پارەیەی لەتیک تۆکەوە بەدەستدەهێندرێت عەبدولحەمید سیوەیلی وتی: ئەوەی زانایان باسیان کردووە لەدەرەنجامی تێگەیشتنی بابەتی کەعبەی پیرۆزەوە بووە کاتێک ئەهلی قورەیش دروستیان کردەوە وتیان کەنابێت بەپارەی حەرام دروستبکرێتەوە، زانایان لەو چوارچێوەیەوە ئەو بڕیارەیان داوە کەنابێت مزگەوت بەپارەی حەرام دروستبکرێت. «بەڵام ئەگەر کەسێکیش بیەوێت بیکاتە مزگەوت من ناتوانم پێی بڵێم مەیکەرە مزگەوتەوە چونکە بابەتێکی قورسە بۆیە پێم وایە دەکرێت لەهەر پڕۆژەیەکدا سەرف بکرێت کەسوودی گشتی تێدابێت بەمزگەوتیشەوە.» عەبدولحەمید سیوەیلی وای وت. رۆژی ١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، دكتۆر شێخ حهسهن موفتی، سهرۆكی لیژنهی فهتوای ههرێمی كوردستان، روونكردنهوهیهكی لهبارهی دروستكردنی مزگهوت بهپارهی تیك تۆك بڵاوکردەوەو وتی:: « ئهو كهسهی دهیهوێت لهڕێی پارهی تیك تۆكەوە مزگهوت دروستبكات، حهرامه، كارهكهی نادروستهو بهپارهی حهرام مزگهوت دروست ناكرێت. جوتیار فەتاح، کۆمەڵناس لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: تیکتۆک وەک هەر یەکێک لەتۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی سۆشیاڵ میدیا کاریگەری ئەرێنی و نەرێنی هەیە بەڵام خراپ بەکارهێنانی تیکتۆک بووەتە دیاردە لەنێو کۆمەڵگای ئێمەدا کە ئەمەش بابەتێکی مەترسیدارە بەتایبەت لەنێو گەنجاندا. وتیشی: گەنجانی ئێمە بەتایبەتی هەرزەکاران ئەم تۆڕە کۆمەڵایەتییە وەک ئامرازێک بەکاردەهێنن کەخۆیانی تیاببیننەوە بۆ پارە پەیداکردن و بەناوبانگ بوونیش، بەڵام هەمووشیان بەناوبانگ و دەوڵەمەند نابن و دواجار کاریگەری خراپی دروونی ئابووری کۆمەڵایەتی بەجێدەهێڵێت کەدەگاتە قۆناغی نامۆبوون بەکۆمەڵگاو ژیانی واقیعی و کۆمەڵایەتی، لەبەرئەوەی ئالوودە دەبێت و بەردەوام لەو تۆڕەدا خۆی دەبینێتەوە دەرەنجام کەسایەتی پێشتری لەدەستدەدات. هەروەها کاریگەری راستەوخۆی لەسەر خێزان دەبێت و هەندێکجار کێشەی کۆمەڵایەتی دروستکردووە، چونکە بەشێكی بەکارهێنەرانی تیک تۆک بەشێوەیەک تیک تۆک بەکاردەهێنن تەنها بەلایانەوە گرنگە بەناوبانگ ببن و پارە پەیدا بکەن، بەلایانەوە گرنگ نییە بەچ ئامرازێک و لەسەر شکاندن و ناوزڕاندنی کەسی بەرامبەربێت. جوتیار فەتاح وای وت. ئەو کۆمەڵناسە باسی لەوەشکرد کەبابەتێکی دیکەی مەترسیدار بریتییە لەلایڤ کردنەوە کە لەئێستادا دەبینین گەنجی کۆمەڵگای ئێمەی پێوەی ئالوودە بووەو ماوەیەکی زۆر بەدیار ئەم تۆڕەوە دەمێنێتەوە، بێ ئاگا لەوەی لەڕووی دەروونی و کۆمەڵایەتی و تەنانەت تەندروستیشەوە چ زیانێکی هەیە، «ئالوودەبوون بەئامێرە ئەلیکترۆنییەکان هاوشێوەی ئالوودەبوون بەماددە هۆشبەرەکان وایە.» «ئەگەر تەماشا بکەین ئەو گەنجانەی تیک تۆک بەکاردەهێنن کەمتر ئاگایی دەوروبەریان هەیەو وریایی و تیشکیان لەسەر دەوروبەریان نەماوە، تەنها تیشکیان لەسەر چوارچێوەی شاشەی مۆبایلەکانیانە بۆ ئەوەی بگەنە ئەو ئامانجەی کەهەیانە.» سەبارەت بەڕۆڵی میدیای کوردی لەسەر ئەو پرسە جوتیار فەتاح ئاماژەی بۆ ئەوەکرد کەمیدیای کوردی لەم بابەتەدا رۆڵێکی خراپ دەگێڕێت لەبەرئەوەی کەسێک لەتیک تۆک لایڤێک دەکاتەوە دەبێتە هەواڵ و مانشێتی تەلەڤزیۆن و سایتەکان، «فڵان کەس لەشەوێکدا ئەوەندە پارەی پەیدا کرد،» ئەمە وادەکات گەنجانی دیکەش هەوڵبدەن لاسایی بکەنەوە. « دەبێت کار لەسەر ئەوە بکرێت گەنجان هۆشیاربن و دوورکەونەوە لەبەکارهێنانی تیک تۆک، یان بەڕێگایەکی باش بەکاریبهێنن چونکە هاوکات کەسانێک هەن تیک تۆک بەڕێگایەکی باش بۆ لایەنی پەروەردەیی بەکاریدەهێنن.» جوتیار فەتاح وای وت خزمەتگوزاری تۆڕی کۆمەڵایەتی تیک تۆک کە لەلایەن «بایتدانس» خاوەندارێتی دەکرێت، کۆمپانیایەکی تەکنەلۆجی ئینتەرنێتیە لەشاری پەکینی وڵاتی چین، لەساڵی ٢٠١٢ لەلایەن «ژانگ ییمینگ» دامەزراوە، بۆ دروستکردنی کورتە موزیک و سەماو ڤیدیۆی کۆمیدی و بەهرەی سێ تا ١٥ چرکەو کورتە ڤیدیۆی ئەڵقەیی لەسێ تا ٦٠ چرکەدا بەکاردەھێنرێت. زیاتر لە ٨٠ ملیۆن جار لەئەمریکا دابەزێنراوە، هەروەها گەیشتووەتە دوو ملیار داگرتن لەسەرتاسەری جیهاندا. هاوکات،بەیاسایەک کە لەلایەن کۆنگرێسی ئەمریکاوە دەرچووە دابەزاندنی بەرنامەی تیک تۆک لەسەر هەر ئامێرێک یان مۆبایلێکی سەر بەحکومەت قەدەغەکرد، هەروەها کۆمیسیۆنی ئەوروپاش ئەو ئەپڵیکەیشنەی لەسەر ئامێرەکانی قەدەغە کرد.
هاوڵاتی هەریەک لە سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان و عێراق ئەمڕۆ لە شاری داڤۆسی سویسرا،کۆبونەوەکانیان لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئێران هەڵوەشاندەوە. هەڵوەشاندنەوەی کۆبوونەوەکان وەک هەڵوێست وەرگرتنێک بەرامبەر هێرشەکانی شەوی دووشەممەی ئەم هەفتەیەی سەر هەولێرە لەلایەن سوپای پاسدارانی ئێرانەوە کە تیایدا چوار هاوڵاتی مەدەنی گیانیان لەدەستدا. سهرچاوهیهك له نوسینگهی مهسرور بارزانی، سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان له داڤۆسهوه، رایگهیاند، ههریهكه له مهسرور بارزانی و محهمهد شیاع سودانی، سهرۆك وهزیرانی عێراق كۆبونهوهكهیان لهگهڵ حسێن ئهمیر عهبدوللههیان، وهزیری دهرهوهی ئێران ههڵوهشاندهوه كه بڕیاربو له پهراوێزی كۆنفرانسی داڤۆسدا ئهنجامی بدهن. ئەوە ش لەکاتێکدایە، وەزارەتی دەرەوەی عێراق ئەمڕۆ چوارشەممە لە راگەیێندراوێکدا بڵاویکردەوە، "رۆژی سێشەممە 16-01-2024 سکاڵامان پێشکەش بە ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی و نەتەوەیەکگرتووەکان کردسەبارەت بە هێرشەکەی شەوی دووشەممەی ئێران بۆ سەر شاری هەولێر." بەرەبەیانی رۆژی سێشەممە ١٦-١- ٢٠٢٤ هێرشی مووشەکی کرایەسەر ناوچەیەکی نزیکی هەولێرو هەروەها چەند ناوچەیەک لەئەدلیبی سووریا. سوپای پاسداران دەستبەجێ بەرپرسریاریەتی هێرشەکەی گرتەئەستۆو ڤیدیۆی کاتی هاوێشتنی مووشەکەکانی بڵاوکردەوەو رایگەیاند بنکەیەکی سیخوڕی ئیسرائیل لەهەرێمی کوردستان و شوێنی کۆبوونەوەی بەرپرسانی باڵای فەرماندەکانی پەیوەندیدار لەگەڵ تاوانەکانی کرمان لەسووریا کراوەتە ئامانجی مووشەکی بالستیکی. لە هێرشەکەدا ماڵی سەرمایەداری هەولێری پێشڕەو دزەیی کرایە ئامانج و پێشڕەو دزەیی و چوارکەس کەس بەو هۆیەوە گیانیان لەدەستدا. پێشڕەو دزەیی سەرمایەداری کوردو خاوەنی کۆمپانیا فاڵکۆن و کچە بچووکەکەی و کارگوزارێکی ماڵەکە لەم هێرشەدا گیانیان لەدەستداوەو شەش کەسی تریش برینداربوون. هاوکات یەکێکیتر لەکوژراوەکان میوانێکی ئەو ماڵە بووە بە ناوی کەرەم میخائیل کەبازرگانێکی عێراقی دانیشتووی دۆبەیە.
هیوا ناسیح کۆڕبهندی ئابوریی جیهانی (WEF) بریتییه لهکۆڕبهندێک یان رێکخراوێکی دامەزراوەیی و لۆبیی، لهساڵی ١٩٧١ لهلایهن ئابوریناسی ئهڵمانی کلاوس شڤابهوه دامهزراوه، کاتی خۆی وهک (وهقف)ێک واته رێکخراوێک یان پلاتفۆرمێکی قازانج نهویست بۆ دیالۆگ لهنێوان کۆمپانیاکانی ئهوروپا دامهزرا، تالهوێدا سیاسییهکان و ئابوریناسانی ئهوروپا گفتوگۆ لهبارهی گرفت و کێشه دارایی و بازرگانییهکانهوه بکهن، لهپێناو فهراههمکردنی کهشێکی لێکتێگهشتن لەنێوانیاندا، که لهبهرژهوهندی ژیان و گوزهران و دارایی خهڵک و دانیشتوانی وڵاتهکانیاندا بێت. بهڵام لەئێستادا گومان زۆره کهئامانجهکهی خۆی پێکابێت یان تهنانهت لهسهر رێبازی خۆشی بهردهوام بێت. بارهگای سهرهکی رێکخراوهکه لهناوچهی کۆلۆگنییه لهکانتۆنی ژنێڤ، نوسینگهشی لهچهندان شوێنی تری جیهان ههیه وهک لهپهکین، نیویۆرک، سانفرانسیسکۆو تۆکیو. بهڵام ساڵانه کۆنفرانس یان کۆڕبهندی خۆی لههاوینهههواری داڤۆس، که لهکانتۆنی گراوبیوندن لهنێو شاخهکانی ئهڵپدایه لهسویسرا سازدهکات، ئهم رێکخراوه تاساڵی ١٩٧٨ ناوی (کۆڕبهندی بهڕێوهبردنی ئهوروپا) بوو، لهو ساڵه بهدواوه بهنێوی (کۆڕبهندی ئابوریی جیهانی) ناسرا. لهساڵی ٢٠١٥هوه وهک رێکخراوێکی نێودهوڵهتی دانی پێدانراوه. رێکخراوهکه خۆی وا پێناسهدهکات، که ناسیاسیی و بێلایهن و سهربهخۆیه لهڕووی ئایدۆلۆجی و بیروبۆچوونهوه. پلهی راوێژکاریی لهڕێکخراوی ئاشتی و کۆمهڵایهتی سهر بهنهتهوهیهکگرتووهکان دراوهتێ. لهژێر چاودێریی توندی وهزارهتی ناوخۆی وڵاتی سویسرادا رێکدهخرێت. دروشمی ئهم رێکخراوه (بهرهو باشترکردنی رهوشی جیهان)ه. ساڵانه لهمانگی کانونی دووهم یان شوباتدا کۆنفرانسی گشتی خۆی سازدهکات. که بهسهدان رۆژنامهوان، شارهزای ئابوری، سیاسهتمهدار، هونهرمهند، زاناو کهسایهتی کۆمهڵایهتی و بهناوبانگی جیهانی تێیدا بهشداریی دهکهن. بهشێوهیهکی گشتی باس لهکێشه ئابوریی و سیاسی و کۆمهڵایهتی و تهندروستیی و پیسبوونی ژینگه دهکهن. ئهم رێخکراوه ناوداره جیهانییه بهردهوام لهجیهاندا کۆنفرانسی تریش سازدهکات و بهڕێکوپێکیش راپۆرت و لێکۆڵینهوه چاپ و بڵاودهکاتهوه. زۆر جاران لهمیانهی سیمینارو کۆڕو کۆبوونهوهکانی کۆڕبهندهکهدا رووداوی گرنگ روویداوه، وهک ساڵی ١٩٨٨ ههردوو وڵاتی تورکیاو یۆنان، کهگرژییهکی سهربازی و سیاسیی زۆر لهنێوانیاندا دروست ببوو، رێکهوتنیان واژوو کرد، که پهنا بۆ شهڕ نهبهن و ململانێکانیان بهگفتوگۆ چارهسهربکهن، ههروهها ساڵی ١٩٩٢ ئاشتیخوازی ناوداری باشوری ئهفریقا نیلسۆن ماندێللا لهگهڵ سهرۆکی ئهوکاتی حکومهتی باشوری ئهفریقا فرهدریک دیکلێرک بۆ یهکهمجار بەئاشکراو لهدهرهوهی ئهو وڵاته کۆبوونهوه. ساڵی ٢٠١٨ش سهرۆکی تورکیا رهجهب ئهردۆغان و سهرۆکی ئیسرائیل شیمعون پیرێز دهمهقاڵێی توند لەنێوانیان دروست بوو، ئهردۆغان وهک ناڕهزایی مێزگردهکهی بهجێهێشت بهشداربووانی کێن و کێ باربووی دهکات؟ کۆڕبهندهکه لهلایهن نزیکهی ١٠٠٠ کهسایهتی و رێکخراو کۆمپیانیاو بانکی جیهانییهوه لهڕووی ئابورییهوه باربوو دهکرێت. بهشداریی و بهئهندامبوونی ئهمانه بهئامانجی بهشداربوونه لهنهخشهدانان و پلانڕێژیی بۆ داهاتووی ئابوری و بازرگانی لهسهرانسهری جیهاندا. لهساڵی ٢٠٠٥ هوه بڕی ئابوونهی ئهندامانه به ٤٢ ههزارو پێنجسهد فرهنکی سویسری (نزیکهی ٥٠ ههزار دۆلار) دیاریکراوه، بڕی ئابوونهی بهشداری لهکۆبوونهکانی دیداری سهرۆکهکانیش لهکۆڕبهندهکهدا ٢٥ ههزار فرهنک (٢٩ ههزار دۆلار) ههندێک باجی زیادهش دهچێته سهری، واته بهگشتی بۆ بهشدارییکردن لهکۆڕبهندهکهدا بۆ کورسییهک پێویسته نزیکهی ٣٠ ههزار دۆلار بدرێت. دیاره هیچ کهسێک لهسهرۆکی وڵاتان داوهت ناکرێن، بهڵکو ئهوه خۆیانن گهر بیانهوێت پێویسته داواکاریی بهشداریی پێشکهش بکهن و ئهم بڕه پارهیه پێشهکی بدهن، ئینجا رهزامهندیی یان داوهتنامهیان بۆ دهنێرن، ههڵبهت ئهم وتهیه بۆ سهرۆکوهزیران یان سهرۆکی ههرێمی کوردستانیش راستهو داوهت ناکرێن، بهڵکو داواکاریی بهناویانهوه پێشکهشکراوهو ئهو بڕه پارهیهی بۆ دراوه تابهشداریی بکات. بهڵام دهکرێت داوهت بۆ کهسایهتییهکی گرنگی جیهانی بنێردرێت، که لهسهر ئاستی نێودهوڵهتیدا زۆر ناسرا بێت، یان هونهرمهندو کهسانێکی وا کهبیانهوێت پاره بۆ پرۆژهیهکی خێرخوازیی و مرۆیی ببهخشن. سهبارهت بهتێچوونی دابینکردنی ئاساییش و سهلامهتی ژیان و گیانی بهشداربووان که بهههزاران کهس دهبن، پارهیهکی زۆرو خهیاڵی سهرف دهکرێت. ههر بۆ نموونه ساڵی ٢٠١٩ حکومهتی سویسرا نزیکهی یانزه ملیۆن دۆلاری لهم بوارهدا سهرفکردوه، کهمهبهست لێی بهکارخستنی ههزاران پۆلیس و سهربازو هێزی ئاسایشی تایبهتیی و مهشقپێکراوو هێلیکۆپتهرو ..هتد. بهشێکی ئهم پارهیهش حکومهتی وڵاتهکه دابینی دهکات. بۆ نموونه لهههر پێنج رۆژی کۆنفرانسهکهدا بهردهوام چهندان هێلیکۆپتهری پێشکهوتوو چاودێری شارۆچکهکهو دهوروبهری دهکات. دیاره وڵاتی سویسرا سودێکی بێ ئهندازه لهسازکردن و بهڕێوهبردنی کۆنفراسی ساڵانهی رێکخراوهکه دهبینێت، لهڕووی برهو پهیداکردن بۆ بازرگانی و گهشتیاریی و پهرهپێدان و ناوبانگ بۆ بهرههمی وڵاتهکه، کهگهشهیهکی زۆر بهئابوریی سویسرا دهدات، بۆ نموونه ساڵی ٢٠١٧ ئهم وڵاته بهگشتی لهم بارهیهوه ٩٤ ملیۆن دۆلار قازانجی کردووه. بهشێوهیهکی گشتی ههمیشه بهشداربووانی کۆنفرانسی سهرهکی زیاتر لهههزار ئهندام دهبن، کهنوێنهرایهتی، وڵاتان و رێکخراوی ناحکومی و ئاینی و کۆمپانیای میدیایی و بانک و کۆمپیانیا بهرههمهێنهره جیهانییهکانه لهههموو بوارهکاندا. هاوکات و هاوتهریبیش دهیان کۆڕو کۆبوونهوهو سیمینار سازدهکرێت و لهپهراوێزی ئهمانهشدا چهندان کۆبوونهوهو دیداریی دووقۆڵی و سێقۆڵی و گروپ بهجیاجیا ساز دهدرێت، جا هی کهسایهتییه دیپلۆماتی و سیاسییهکان بن یان خاوهنکارو کۆمپانیاکان. کۆڕبهندی داڤۆسی ٢٠٢٤ ئهمساڵ کۆڕبهندهکه له ١٥ تا ١٩ی کانوونی دووهم واته پێنج رۆژ دهخایهنێت و گرنگییهکی تایبهتی ههیه، چونکه پهنجاوچوارهمین ساڵهی سازکردنیهتی. لهکهشێکی ساردی ژێر ٥ پلهی سهدی، کهداروبهردو درهخت و خانووبهرهکان نیومهتر بهفر دایپۆشیون، لهداڤۆس، کهوهک دهڵێن بهرزترین شاره لهڕووی دهریاوه لهئهوروپاداو ئاووههوایهکی سازگارو پاکی ههیه، ههربۆیه بووەته جێنزرگه بۆ توشبووانی ههندێک نهخۆشی و چهندان نهخۆشخانهو نشینگهی چاکبوونهوهو ئاساییبوونهوهی نهخۆشییهکانی ههناسهدان و پێست و هی تری تێدایه. نووسهری ناسراوی ئهڵمانی ههڵگری خهڵاتی نۆبڵ تۆماس مان کاتێک نهخۆشی سیلی ههبووه و بۆ چاکبوونهوه لهوێ ژیاوه، رۆمانێکی بهناوی (شاخی ئهفسوناوی) لهسهر ئهم شارۆچکهیهو ناوچهیه نووسیوه، لهوێدا باس لهوهدهکات، که بههۆی جوانی و ئهفسوناوی ناوچهکهو پاکی ئاووههواکهی ئهوێ، دهکرێت مرۆڤ دیدێکی تری بۆ ژیان و گهردوون ههبێت. جێی باسه منیش که لهم وڵاته دهژیم، زۆرجار سهردانی ئهو شارۆچکهیهم کردووهو بهسروشتی ناوازهی ئهو شارۆچکهیه سهرسام بوومه. کۆڕبهندی ئهمساڵ لهژێر ناونیشانی (بنیاتنانهوهی متمانه)داو لهپاڵ نزیکهیدوو هەزارو ٨٠٠ میوان لهسهرۆک و نوێنهرانی کۆمپانیا جۆراوجۆرهکانی جیهان، نزیکهی دوو ههزار کهسایهتی سیاسی و ئابوریناس و خاوهنکاری سهرمایهداری گهوره (بزنسمان) که ١١٩ کهسیان ملیاردێرن، کهسانی تری ناسراو لهسهر ئاستی جیهان بهشداری دهکهن، کهکاریگهری ناوبانگ و کهسایهتییان بۆ سهر سیاسهت و تهکنهلۆژیاو چارهنووسی مرۆڤ و جیهان ههیه. لهنێو بهشداربووانیش ٦٠٠ کهسیان قسهکهر دهبن، واته وتهیان دهبێت لهکۆڕبهندهکهدا. کهوهک حکومهتی سویسرا رایگهیاند، تێچوونی هێزهکانی پۆلیس و ئاسایش و رێوشوێنی پاراستنی و هاتووچۆو گواستنهوهی (بهچوار هێلیکۆپتهر لهفڕگهی زویرخهوه بۆ داڤۆس و گهڕاندنهوهی بۆ فڕگهکه) بهرزه، کۆبوونەوەی کەسانی زلهێز لەهەموو جیهانەوە ئاڵهنگارییەکی گەورەیە بۆ هێزە ئەمنییەکان. بۆ نموونە سەردانەکانی سەرۆک ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی لەئۆکرانیا، ئیمانوێل ماکرۆن لەفەرەنسا و ئیسحاق هێرزۆگ لە ئیسرائیل پێویستی بەڕێوشوێنی توند هەیە. خاڵی پشکنین و قەناس بەدەست و ناوچەی دژەفڕین و چەند دەیان کیلۆمەتر سیاج تەنها چەند رێکارێکن. تا پێنج هەزار کارمەندی سوپا پاڵپشتی پۆلیس دەکەن بۆ ئەو کۆبوونەوە پێنج رۆژە. بەپێی ئامارەکانی حکومەتی فیدراڵی، تێچووی زیادەی ئاسایش دەگاتە نزیکەی نۆ ملیۆن فرانکی سویسری (نزیکهی ١٠ ملیۆن و نیو دۆلار). بابهتهکانی کۆڕبهندی ئهمساڵ چین؟ لهبابهته گرنگهکانی بۆ ئهمساڵ دانراون باس بکرێن بریتین له: -شهڕی ئۆکراینا، زێلێنسکی سهرۆکی ئهو وڵاته دێت و وتاری دهبێت. لهپهراوێزی کۆڕبهندهکهشدا کۆنفرانسێک بهناوی کۆنفرانسی ئۆکراینا ههر لهداڤۆس سازدهکرێت. راوێژکارانی ئاسایش لەزیاتر لە ٨٠ وڵاتەوە باس لەداهاتووی ئۆکرانیاو بەناو فۆرمولەی ئاشتی ئۆکرانیا دەکەن بەپلانێکی ١٠ خاڵیی بۆ کۆتاییهێنان بەشەڕی دەستدرێژی رووسیا. بەڵام ئەمانە گفتوگۆی ئاشتی راستەقینە نین. چونکه نوێنهری روسیا لەوێ نییە. ئامانجی سەرەکی ئەم کۆنفرانسەش ئەوەیە کەهاوپەیمانەکانی ئۆکرانیا بهیهکڕیزی بمێننەوە. -ململانێی خۆرههڵاتی ناوهڕاست، شهڕی ئیسرائیل-غهززه، هێرشی سهربازی ئهمریکاو بهریتانیا بۆ سهر حوسییهکان، لهمبارهوه سهرۆک کۆماری ئیسرائیل ئیسحاق هێرزۆگ بهشداری دهکات، ههروهها وەزیرانی قەتەرو ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی کە بەناوبژیوان لەململانێکان دادەنرێت. ئوردن، لوبنان، عێراق و قەتەریش یهکی بهوهزیرێک بهشداری دهکهن. -زیرهکی دهستکردو ئاڵنگارییەکانی، چۆن دەتوانرێت ئەو تەکنەلۆژیایە بەکاربهێنرێت بۆ سوودگەیاندن بەهەمووان؟ چ رێسایەک پێویستە بۆ بەرەنگاربوونەوەی چ مەترسییەک؟ چ داهێنانێک دەکرێت و چۆن ئهمه دەتوانێت کارلێک لەگەڵ بایۆتەکنەلۆژیادا بکات؟ هەروەها میوانێکیان سام ئاڵتمانە، که دامەزرێنەری رۆبۆتی چاته ChatGPT. -ئهگهری سهرههڵدانی پهتای جیهانگریی نوێ -گۆڕانی کهشوههوا -هێرشه ئهلهکترۆنییهکان بهشداربووان کێن؟ سهرۆکی کۆمسیۆنی یهکێتی ئهوروپا، سهرۆکی نهتهوهیهکگرتوهکان، سهرۆکی فهڕهنسا، سەرۆکوەزیرانی چین لی کیانگ، سهرۆکی ئۆکراینا، سویسرا، ئیسرائیل، ئهرجهنتین بهشداری دهکهن. بهڵام جێگهی سهرنجه ئهمساڵ سهرۆکی ئهمریکا جۆ بایدن و راوێژکاری ئهڵمانیا بهشداری ناکهن، هیچ کهسێکیش بهنوێنهرایهتی روسیا ههروهها ئێران بهشداری ناکات. لهبواری ئابورییهوه، بانکدارە ناوەندییەکان- لەنێویاندا کریستین لاگارد لەبانکی ناوەندی ئەوروپاو تۆماس جۆردن سەرۆکی بانکی نیشتمانی سویسرا - هەروەها هەزارو ٦٠٠ سەرکردەی بازرگانی باس لهئاڵنگارییهکان دهکهن کهڕووبەڕووی دۆخێکی سەختی ئابووری جیهانی بوونەتەوە، بۆ نموونه: گەشەی مامناوەند، رێژەی سوی بەرز، مەترسییە سیاسییەکان، کاریگەرییەکانی دوای پەتای کۆرۆنا و بەرزبوونەوەی قەرزەکان. هەروەها کۆمپانیا تەکنەلۆژییە ئەمریکییەکان نوێنەرایەتییەکی باشیان هەیە: وتاردەران بریتی دەبن لە مارک بێنیۆف، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری پسپۆڕی نەرمەکاڵای کۆمپانیا Salesforce، سەرۆکی مایکرۆسۆفت ساتای نادێلا و ئەلێکس کارپ لەکۆمپانیای شیکاری داتاکان Palantir. هەروەها ملیاردێری دامەزرێنەری مایکرۆسۆفت بیل گەیتس میوان دەبێت. کۆڕبهندهکه دهتوانێت چی بکات؟ لهکۆبوونهکانی کۆڕبهندهکهدا قسهوباس و گفتوگۆ لهسهر بابهته ئابورییهکان، ههروهها دارایی جیهان، بازرگانی و کۆمپانیاو بانکهکان، رهوشی تهندروستی جیهانی و پهنابهران و …..هتد دهکرێت. ههروهها بابهتهکانی گۆڕانی کهشوههواو پاراستنی بایۆلۆژیی جۆرهکانی رووهک و گیانهوهران، لابردنی قهرزه بهرزو درێژخایهنهکان لهسهر وڵاتان، دوورخستنهوهی ئهگهری جهنگی تهکنهلۆژی، دروستکردنی پاراستن و پردی پهیوهندی لهنێوان ملیاران مرۆڤ، چارهسهری قهیرانه سیاسی و مرۆییهکان و …هتد قسهیان لهبارهوه بکرێت، ههروهها باس لەنوێترین پێشنیارەکان دەکەن بۆ پێشکەوتن لەبوارەکانی ئاسایشی جیهانی، بازرگانی، گەشەی ئابووری، دامەزراندن، پاراستنی کەشوهەواو سروشت، گواستنەوەی وزە، گۆڕانکاری تەکنەلۆژی و خۆشگوزەرانی و تەندروستی دهکرێت. رهخنهگران چی دهڵێن؟ ساڵانهو لهڕۆژانی کۆڕبهندهکهدا لهو کهشه سهرماو سۆڵهو سهختهدا بهسهدان کهس لهچهپهکان و نهیارانی سهرمایهداریی جیهانیی خۆپیشاندان لهنێو شارهکهدا سازدهکهن. دیاره ئهمان دژی کۆنفرانسهکهن و پێیان وایه که تهنها سود بهسهرمایهداران و بازرگانان و وڵاته زلهێزهکان دهگهیهنێت و ههژاری و بێکاری و بێدادی زیاتر لهگهڵ خۆی دێنێت. رهخنهگرانی کۆڕبهندی ئابوریی جیهانیی داڤۆس دهڵێن، کهئهمه تهنها کۆبوونهوهی تووێژێکی ههڵبژاردهی جیهانه لهسهر ئاستی ملیاردێرو خاوهنکارهکان کهئابوری و دارایی وڵاتان بهڕێوهدهبهن، بۆ دروستکردنی تۆڕێکی پهیوهندی بۆ بهرژهوهندی خۆیان. زانای ئابوریناس و ههڵگری خهڵاتی نۆبڵ جۆزێڤ ستیگلیتز که لهساڵی ١٩٩٥هوه بهردهوام بهشداریی ئهم کۆڕبهندهی کردووه دهڵێت: کۆڕبهندهکه سهرهڕای زیادبوونی نادادی و نایهکسانی لهجیهاندا و گۆڕانی کهشوههوا بەههلپهرستانه بهرهو پێچهوانهی گلۆبالیزهیشن ههنگاو ههڵدهگرێت. ناوبراو زیاتر دهڕوات و دهڵێت (لەکۆڕبهندی داڤۆسدا باس لهدابهزاندن و کهمکردنهوهی باجی دهوڵهمهندهکان ههروهها نابهرپرسیارێتی بهرامبهر کێشهکانی جیهان دهکرێت). لهوەڵامدا رێکخهرانی کۆڕبهندهکه دهڵێن کهزۆرێک لهبهشداربووان لهڕێکخراوه ناحکومییهکانهوه دێن. ههوهها نوێنهرانی زۆر لهڕێخکراوهکانی مافهکانی مرۆڤیش بهشدارن تێیدا. بۆ نموونه رێکخراوی جیهانی (ئۆکسفام)یش که بۆ نههێشتنی ههژاری و گهشهپێدانی تهندروستی و زانیاریی لهجیهاندا خهبات دهکات، بهشداری دهکات، کهساڵانه راپۆرتێک لهسهر دۆخی نایهکسانی و بێدادی و ههژاری لهجیهاندا بڵاودهکاتهوه. ههروههاش وهک داکۆکی لێی دهڵێن: ئهمه ههلێکی دهگمهنه کهنوێنهرانی رێخکراوه جۆراوجۆرهکانی کۆمهڵگای مهدهنی و کهسایهتییه ناسراوهکان رووبهڕوو لهگهڵ سیاسییهکان، ئابوریناسان، دهوڵهمهندان و نوێنهرانی کۆمپانیاکانی جیهاندا گفتوگۆ بکهن.
شەنای فاتیح بەپێی ئامارێکی سەنتەری میترۆ بۆ داکۆکی لەمافی رۆژنامەنووسان، ساڵی ٢٠٢٣ بەراورد بەساڵی ٢٠٢٢، ١٨٢ حاڵەتی پێشێلکاری بەرامبەر ڕۆژنامەنووسان کەمیکردووەو پێشێلکارییەکان لە ٤٣١ پێشێلکارییەوە بۆ ٢٤٩ پێشێلکاری دابەزیووە. ئەمڕۆ چوارشەمە، ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، سەنتەری میترۆ بۆ داکۆکی لەمافی ڕۆژنامەنووسان لەمەڕاسیمی ساڵانەی ڕاگەیاندنی راپۆرتی رەوشی ئازادی رۆژنامەنووسی لەهەرێمی کوردستاندا ڕایگەیاند: ساڵی ٢٠٢٣ لەهەرێمی کوردستاندا ٢٤٩ پێشێلکاری بەرامبەر ٢٤٧ ڕۆژنامەنووس و دامەزراوەی میدیایی ئەنجامدراوە، ٣٧ ڕۆژنامەنووس بەبێ بڕیاری دادگا دەستبەسەرکراون و پێنج ڕۆژنامەنووسیش بەدەر لەیاسای ڕۆژنامەنووسی دەستگیرکراون. هەر بەپێی ئامارەکانی سەنتەری میترۆ، ساڵی ٢٠٢٣ بەراورد بەساڵی ٢٠٢٢، ١٨٢ حاڵەت و بەراورد بەساڵی ٢٠٢١یش ١٠٤ حاڵەتی پێشێلکاری بەرامبەر ڕۆژنامەنووسان کەمیکردووە. ئاماری پێشێلکارییەکان بەرامبەر ڕۆژنامەنووسان لەهەرێمی کوردستاندا لەماوەی سێ ساڵی رابردوودا: ساڵی ٢٠٢١ ٣٥٣ پێشێلکاری بەرامبەر ٢٦٠ رۆژنامەنووس و دامەزراوەی میدیایی، بەم شێوەیەی خوارەوە: ١٨٩حاڵەتی رێگری و جیاکاری ٨١ حاڵەتی هێرش و لێدان و سوکایەتی ٢٥ حاڵەتی دەستبەسەرکردن بەبێ بڕیاری دادگا ٢٥ حاڵەتی زەوتکردنی کەلوپەلی ڕۆژنامەوانی ١٣ حاڵەتی هەڕەشە حەوت حاڵەتی شکاندنی کەلوپەلی رۆژنامەوانی حاڵەتێکی تەقەکردن لەرۆژنامەنووس چوار حاڵەتی حکومدانی ڕۆژنامەنووس بەدەر لەیاسای کاری ڕۆژنامەنووسی دوو حاڵەتی هەڵکوتانە سەرو داخستنی بارەگای کەناڵ شەش حاڵەتی پڕکردنەوەی بەڵێننامە ساڵی ٢٠٢٢ ٤٣١ پێشێلکاری بەرامبەر بە ٣٠١ ڕۆژنامەنووس و دامەزراوەی میدیایی، بەم شێوەیەی خوارەوە: ١٩٥ حاڵەتی ڕێگری ٦٤ حاڵەتی دەستبەسەرکردن بەبێ بڕیاری دادگا ٦٨ حاڵەتی زەوتکردن و شکاندنی کەلوپەلی رۆژنامەوانی چوار حاڵەتی دەستگیرکردن بەبڕیاری دادگا ٤٦ حاڵەتی هێرش، هەڕەشەو سوکایەتی ٢٦ حاڵەتی لێدان و برینداربوون حاڵەتێکی داخستنی نووسینگەی کەناڵ شەش حاڵەتی هێرشی ئەلیکترۆنی دوو حاڵەتی هێرشی موشەکی ١٦ حاڵەتی پڕکردنەوەی بەڵێننامە سێ حاڵەتی هەڵکوتانە سەرماڵی ڕؤژنامەنووس ساڵی ٢٠٢٣ ٢٤٩ پێشێلکاری بەرامبەر ٢٤٧ رۆژنامەنووس و دامەزراوەی میدیایی بەم شێوەیەی خوارەوە: ١٣٤ حاڵەتی ڕێگری و جیاکاری ٣٧ حاڵەتی دەستبەسەرکردن بەبێ بڕیاری دادگا ٣٨ حاڵەتی زەوتکردنی کەلوپەلی رۆژنامەنووسی چوار حاڵەتی هێرشی ئەلیکترۆنی ٢٧ حاڵەتی هێرش، هەڕەشەو سوکایەتی دوو حاڵەتی شکاندنی کەلوپەلی رۆژنامەوانی پێنج حاڵەتی دەستگیرکردن بەدەر لەیاسای رۆژنامەنووسی دوو حاڵەتی هەڵکوتانە سەر ماڵی رۆژنامەنووس
هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی ئەمریکا دوای دیدارەکەی لەگەڵ سەرۆکوەزیرانی هەرێم لە کۆمکاری جیهانی داڤوس لەگەڵ ئیدانە کردنی هێرشەکانی سەر هەولێر هەرێمی کوردستانی وەک هاوبەشی نزیکی ئەمریکا ناوبرد. وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا ئەمڕۆ چوارشەممە لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس، تویتەری پێشوو نووسیویەتی: "دوای هێرشەکانی ئێران بۆ سەر هەرێمی کوردستان، لە داڤۆس قسەم لەگەڵ مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد، جەختم کردەوە کە حکومەتی هەرێمی کوردستان هاوبەشێکی نزیکی ئێمەیە. ئەمەریکا بەڕوونی هێرش و شەڕەنگێزییەکانی ئێران سەرکۆنە دەکات". سوپای پاسداران بەرەبەیانی رۆژی سێ شەممە هێرشی مووشەکی کردە سەر هەولێر و باسی لەوە کرد کە بنکەیەکی سیخوڕی ئیسرائیلی لە ناو بردووە، لە کاتێدا حکوومەتی هەرێم ئەوە رەت ئەکاتەوە هیچ بنکەیەکی ئیسرائیل لە هەرێمی کوردستان ببێت. مەسروور بارزانیش بە ئاماژە بە دیداری خۆی لەگەڵ ئانتۆنی بلینکین لە تۆڕی کۆمەڵآیەتی ئێکس نووسیویەتی، هەر دوو لا هاودەنگ بوون لەسەر ئەوەی ئەم هێرشە پێشێلکردنی ئاشکرای سەروەری عێراق و هەرێمی کوردستانە. مەسروور بارزانی باسی لەوەش کرد داوایان لە ئەمریکا و کۆمەڵی نێودەوڵەتی کردووە بێدەنگ نەبن لە بەرامبەر کوشتنی کەسانی مەدەنی. پێشتریش مەتیۆ میلەر وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا هێرشی کۆماری ئیسلامی بۆ سەر هەولێر شەرمەزار کردبوو و وتیبوو ئەم جۆرە هێرشانە ئەبنە هۆی لاوازی عێراق. بەرەبەیانی رۆژی سێشەممە ١٦-١- ٢٠٢٤ هێرشی مووشەکی کرایەسەر ناوچەیەکی نزیکی هەولێرو هەروەها چەند ناوچەیەک لەئەدلیبی سووریا. سوپای پاسداران دەستبەجێ بەرپرسریاریەتی هێرشەکەی گرتەئەستۆو ڤیدیۆی کاتی هاوێشتنی مووشەکەکانی بڵاوکردەوەو رایگەیاند بنکەیەکی سیخوڕی ئیسرائیل لەهەرێمی کوردستان و شوێنی کۆبوونەوەی بەرپرسانی باڵای فەرماندەکانی پەیوەندیدار لەگەڵ تاوانەکانی کرمان لەسووریا کراوەتە ئامانجی مووشەکی بالستیکی. .
هاوڵاتی ئەمرۆ چوارشەمە، فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عیراق لە چاوپێکەوتنێکیدا لە گەڵ کەناڵی "سی ئێن ئین" ی ئەمریکی بوونی بنکە و بارەگاکانی ئیسرائیلی لەناو هەرێمی کوردستان رەت کردەوە . هەرەوەها ئەوەشی ووت: کە کێشە و ناکۆکییەکانی نێوان ئیسرائیل و ئێران لەسەر خاکی عیراق رەنگی داوەتەوەو لەبەر ئەوەی ئێران توانای هێرش کردنە سەر ئیسرائیلی نییە ، ئەوا لە چوار دەوری خۆی بە دوای قوربانییەکدا دەگەرێت و هەرلەبەر ئەمەش هێرشی کردە سەر هەولێر و عیراقییەکان باجی ئاڵوزی و ناکۆکییەکانی نێوان ئێران و ئیسرائیل لەلایەک و ئێران و ئەمریکا لەلایەکی ترەوە دەدەن. هەروەها وەزیری دەرەوەی عیراق بە تووندی ئیدانەی ئەو هێرشانەی کرد و وتی : سەرجەم قوربانییەکانی هێرشەکەی ئێران بۆ سەر هەولێر کوردی عیراقی بوون . لە درەنگانێکی شەوی 15 لەسەر 16 ی یەکی 2024دا ، سووپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران بە بیانووی خاپوورکردنی بنکە سیخورییەکانی ئیسرائیل لە ناو خاکی هەرێمی کوردستاندا، بە چەند مووشەکێکی بالیستی زیرەکی جۆری "خەیبەرشکێنی 3" هێرشی کردە سەر هەولێر و لە ئەنجامدا چوار هاوڵاتی گیانیان سپارد و چەند کەسێکی دیکەش بریندار بوون. دوای هێرشەکانیش وەزارەتی دەرەوەی عیراق لەسەر هێرشەکانی سەر هەولێر ، نامەیەکی نارەزایی و شکایەتییان بۆ ئەنجومەنی ئاسایشی جیهانی و نەتەوە یەکگرتووەکان نارد
هاوڵاتی بڕیارە ئەمرۆ چوارشەمە 17/1/2024، دوو هەواداری نزیک لە پەکەکە بە ناوەکانی "بێریتان" و "مارک کامبل"ی بە رەگەز بەریتانی بە تاوانی بەرز کردنەوەی ئاڵای پەکەکە لە بەریتانیا ، بە یاسای تیرۆری ساڵی 2000ی بەریتانیا دادگایی بکرێن . دوێنی سێشەمەش "بێریتان " لە پارچە ڤیدیۆییەکیدا داوای لە کوردانی بەریتانیا کرد کە لە رۆژی دادگایی کردنەکەدا بە مەبەستی پشتیوانی لە خۆی و "مارک کامبڵ" لەبەردەم دادگاکە ئامادە بن . "ئەوە تەنها دادگایی کردنی من و مارک کامبڵ نییە، بەڵکو دادگایی کردنی گەلی کوردە و هەر سزایەک بە سەر من و مارکدا بسەپێنرێت ، ئەوە بەسەر گەلی کوردیشدا سەپێنراوە" ، (بێریتان) وای ووت. هەروەها بێریتان "مارک کامبڵی" بە هەوادار و پشتیوانێکی سەرسەختی کورد لە بەریتانیا ناساند کە هەمیشە بەرگری لە دۆزی کورد و مافەکانی دەکات. لە یاسای تیرۆری بەریتانیا بۆ ساڵی2000 هاتووە کە هەموو ئەو کەسانەی کە ئەندام یا هەوادارن لەو گروپانەی کە تیرۆریستن یان گومانی تیرۆریان لێدەکرێت یان خود یونیفۆرم یا ئاڵای ئەو گروپانە لەبەر دەکەن یا بەرز دەکەنەوە ئەوا بە یاسای تیرۆر دادگایی دەکرێن.
.jpg)
هاوڵاتی بەرەبەیانی رۆژی سێشەممە ١٦-١- ٢٠٢٤ هێرشی مووشەکی کرایەسەر ناوچەیەکی نزیکی هەولێرو هەروەها چەند ناوچەیەک لەئەدلیبی سووریا. سوپای پاسداران دەستبەجێ بەرپرسریاریەتی هێرشەکەی گرتەئەستۆو ڤیدیۆی کاتی هاوێشتنی مووشەکەکانی بڵاوکردەوەو رایگەیاند بنکەیەکی سیخوڕی ئیسرائیل لەهەرێمی کوردستان و شوێنی کۆبوونەوەی بەرپرسانی باڵای فەرماندەکانی پەیوەندیدار لەگەڵ تاوانەکانی کرمان لەسووریا کراوەتە ئامانجی مووشەکی بالستیکی. بەپێی وتەی هەندێ سەرچاوە لەناوخۆی رۆژهەڵاتی کوردستانەوە مووشەکەکان لەنزیک کرماشانەوە هاوێژراون و دوێنێ شەو دەنگی تەقینەوەی گەورە لەکرماشان و کامیاران بیستراوەو هەروەها وێنەی مووشەکەکان کەئاسمانی شاری کامیارانیان رووناککردووەتەوە لەتۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکراوەتەوە. ماڵپەڕی رووداو لەم بارەوە بڵاویکردووەتەوە کە لەهێرشەکانی بەرەبەیانی سێشەممە ١٦مانگی ١ دا، ماڵی سەرمایەداری هەولێری پێشڕەو دزەیی کراوەتە ئامانج و پێشڕەو دزەیی و سێ کەس بەو هۆیەوە گیانیان لەدەستداوە. پێشڕەو دزەیی سەرمایەداری کوردو خاوەنی کۆمپانیا فاڵکۆن و کچە بچووکەکەی لەم هێرشەدا گیانیان لەدەستداوەو شەش کەسی تریش برینداربوون. یەکێکیتر لەکوژراوەکان میوانێکی ئەو ماڵە بووە بە ناوی کەرەم میخائیل کەبازرگانێکی عێراقی دانیشتووی دۆبەیە. کەرەم میخائیل ساڵی ١٩٨١ لەبەریتانیا لەدایکبووە، یەکێک بوو لەخاوەن پشکەکانی کۆمپانیای سامسۆنگ،هەروەها لەدوبەی کاری خانووبەرەی کردووە. کەرەم میخائیل خێزاندارەو دووساڵ وەک بەڵێندەر لە پرۆژەی بۆلیڤارد کاریکردووە. بەپێی راگەیاندنی نووسینگەی سەرۆکایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، لەم هێرشەدا کەسانی مەدەنی کراونەتە ئامانج و گیانیان لە دەستداوەو بریندار بوون. جگە لەماڵی پێشڕەو دزەیی، بەپێی هەواڵێک کە رووداو بەرەبەیانی سێشەممە بڵاویکردووەتەوە بارەگای هێزێکی سەر بە ئەژی ئەمین، کراوەتە ئامانج بەڵام ئەژی ئەمین و هێزەکەی زیانی گیانیان پێنەگەیشتووە. بەپێی زانیارییەکان بنکەی هێزەکانی ئەژی ئەمین لەهەورازە نەفتەی نزیک هەولێر کراوەتە ئامانج، بەڵام مووشەکەکان لەلایەن سیستەمی بەرگری مووشەکییەوە خراونەتە خوارەوە. حکوومەتی هەرێم چی ئەڵێت؟ سەرۆكی حكومەتی هەرێم لەبارەی هێرشەكانی شەوی رابردووی سەر هەولێر رایگەیاند بەتوندی ئەم تاوانە بەرامبەر بەخەڵكی كوردستان شەرمەزار دەكەم و داوا لەحكومەتی فیدراڵی دەكەم هەڵوێستی توندیان هەبێت بەرامبەر بەم پێشێلكارییەی دەكرێتە سەر سەروەریی عێراق و بەتایبەتی هەرێمی كوردستان. ئومێد خۆشناو پارێزگاری هەولێر لەبانگەوازێکدا وێڕای شەرمەزارکردنی ئەم هێرشە، داوا لەگەورەو بچووك و چین و تووێژەكانی هەولێر دەكات بۆ گەیاندنی دەنگی مەزڵومیەت و ریسواكردنی بكەرانی هێرشەكانی سەر هەولێر لەبەردەم بارەگای نەتەوەیەكگرتووەكان گردبوونەوەی جەماوەری بكەن. پارێزگاری هەولێر لەم بانگەوازەیدا ئاماژەی بەناوی ئەنجامدەرانی ئەم هێرشە نەداوە ئەمە لەحاڵێکدایە سوپای پاسداران بەفەرمی لەماڵپەڕەکانەوە ئەم هێرشەی گرتووەتە ئەستۆو وەک تۆڵەی کوشتنی رەزا مووسەوی و هەروەها تەقینەوەکانی کرمان و راسک ناوی بردووە. مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان لەمبارەوە راگەیاندنێکی بڵاوکردەوەو تووڕەیی و نیگەرانی خۆی لەم بارەوە دەربڕیوەو نووسیویەتی:» هەموو لایەک ئاگادارن، هەر لەساڵی 2020ـەوە هەتا ئێستا بەدەیانجار شاری هەولێر کەوتۆتە ژێر هێرشی ناڕەوای موشەک و درۆنەکانی سوپای پاسدارانی ئێران و هێزە هاودەستەکانیان. ئەو هێرش و پەلامارانە زوڵم و ناحەقییەکی ئاشکرایە بەرانبەر خەڵکی کوردستان. ئەنجامدەرانی ئەو تاوانانە و ئەوانەی لەپشتەوەی هێرشەکانی سەر هەولێرن، خۆیان زۆر چاک دەزانن کەبوختان و بیانوو و ئیدعاکانیان هیچ بنەمایەکی نیەو بۆ داپۆشینی کێشەو گرفتەکانیان ئەو دەستدرێژی و زوڵمە لەدژی هەولێرو خەڵکی کوردستان ئەنجامدەدەن. ئیتر دانبەخۆداگرتنمان سنووری هەیە، ئەوەتا لەدوایین پەلامارو تاوانیاندا شەوی رابردوو خێزانێکی بێتاوانی هەولێریان کۆمەڵکوژ کردووە کەزۆر بەتوندی ئیدانەی ئەو تاوانە دەکەین. گومانی تێدا نییە ئەو پەلامارە نە مەردایەتییە و نە شەهامەت، بەڵکو ئەوپەڕی شەرمەزارییە بۆ تاوانباران. لێرەدا رووی قسەم بۆ گەلانی ئێرانەو هەمیشە رێزو حورمەتمان بۆ گەلانی ئێران هەیەو دەستی دۆستایەتی و برایەتیمان بۆ درێژ کردووە. دەمەوێ دڵنیایان بکەمەوە ئەو بیانوانەی پەلاماردەران بۆ تاوانەکانیان لەدژی هەولێرو خەڵکی کوردستان دەهێننەوە هیچ ئەسڵ و ئەساسێکی نیەو دوورە لەڕاستی. داواتان لێدەکەم ئەگەر پەلاماردەران رێگەتان پێبدەن، خۆتان وەرن بەچاوی خۆتان لەهەولێر راستییەکان ببین و بزانن کە تاوانباران و پەلاماردەران چۆن چەواشەکاری دەرهەق گەلی کوردستان دەکەن و ئیدعاکانیان بێ بنەمان. ناکرێ هەتاسەر ئەوان لەو زوڵمە بەردەوام بن و ناشکرێ چیتر لەبەرانبەر ئەو ستەم و ناحەقییە بێدەنگ بین. پەیامیشم بۆ ئەنجامدەرانی پەلاماری موشەک و درۆنەکانی ئێرانی ئەوەیە، شەهیدکردنی ژن و منداڵ و خەڵکی سڤیلی ئێمە هیچ شانازی و سەربڵندی بۆ ئێوە تێدا نیە. دەتوانن بمانکوژن بەڵام دڵنیابن ناتوانن ئیرادەمان لێ بستێنن .گەلی کوردستان پشتی بەخواو رەوایەتیی دۆزەکەی قایمەو خودا لەهەموو زاڵم و هێزێک گەورەترە. کۆماری ئیسلامی چی دەڵێت؟ سوپای پاسداران بەرەبەیانی سێشەممەو ماوەیەکی کەم دوای هێرشەکان بەرپرسایەتی ئەم هێرشەی گرتەئەستۆ. لەڕاگەیاندنێکدا کە لەماڵپەرە ناوخۆییەکاندا بڵاوکراوەتەوەو هەروەها لەکۆمەلێک گرتە ڤیدیۆی کورتی کاتی تەقاندنی مووشەکەکاندا بەرپرسایەتی ئەم هێرشانەی گرتووەتەئەستۆ. لەڕاگەیاندنێکدا سوپای پاسداران دەڵێت بەمووشەکی بالستیک هێرش کراوەتەسەر بنکە سیخوڕییەکانی ئیسرائیل لەکوردستانی عێراق. سوپای پاسداران لەڕاگەیاندنەکەی خۆیدا دەربارەی هێرش بۆ سەر هەریمی کوردستان نووسیویەتی:» ئەم هێرشە وەڵامدانەوە بووە بەکوژرانی فەرماندەی باڵای سوپای پاسداران و «بەرەی بەرگری» و لەم هێرشانەدا « یەکێک لەبنکە سەرەکییە سیخوڕییەکانی ئیسرائیل» لەناوچووە. لەم راگەیاندنەدا هەروەها هاتووە کەئەو بنکەیەی لەناوبراوە « شوێنی پەرەپێدانی چالاکییە سیخوڕییەکان و دانانی پلانی تیرۆریستی بووە لەناوچەکە بەتایبەت وڵاتی ئازیزمان». لەدرێژەدا لەم راگەیاندنەدا بێ ئەوەی بەدروستی باس لەشوێنی ئەو بنکەیە بکات، نووسیویەتی هێزەکانمان زانیاری وردیان دەربارەی ئەم بنکەیەی ئیسرائیل لەبەردەستدا بوو و بەپێی زانیارییەکان لەئامانجەکەیان داوە. بەڵام هەواڵنێری روەیتەرز لەڕاپۆرتێکدا نووسیویەتی کەئەو شوێنەی کراوتە ئامانج لە ٤٠ کیلۆمەتری باکووری رۆژهەڵاتی هەولێرو نزیک کۆنسوڵگەری ئەمریکا بووە. ناسر کەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لەڕاگەیەندراوێکدا کەئەمڕۆ سێشەممە 16-1-2024 بڵاویکردووەتەوە، دەڵێت، «ئەو هەنگاوە سەربازییەی ئێران بەرگرییکردنی بەهێز بووە لەدەسەڵات و ئاسایشی وڵاتەکەمان و بەرەنگاربوونەوە بووە دژی تیرۆر. ئەوەی کراوە بەشێکە لەسزادانە دادپەروەرانەکانی کۆماری ئیسلامی بەرامبەر دەستدرێژیکارانی ئاسایشی وڵات». ناسر کەنعانی دەشڵێت، «ئێران بەردەوام پشتیوانی ئاشتی، ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکەیەو رێز لەسەرەوەری خاکی هەموو وڵاتان دەگرێت، بەڵام دوو دڵیش نییە لەسوودوەرگرتن لەمافی یاسایی خۆی بۆ بەرەنگاربوونەوەی سەرچاوەکانی هەڕەشەی سەر ئاسایشی نیشتمانیی وڵات و بەرگری لەئاسایشی دانیشتووانی و سزادانی تاوانکاران». وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران هەروەها لەبەشێکیتری راگەیاندنەکەیدا ئەڵێت: «دوژمن بەلێکدانەوەی هەڵەی خۆی، دەستی بەتاوانکردن بەرامبەر گەلی ئێران و دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی کردووەو کۆماری ئیسلامیش بەو توانا باڵایەی بۆ دەستڕاگەیشتن بەزانیاری هەیەتی، لەئۆپەراسیۆنێکی وردو ئامانجداردا بنکەکانی تاوانکارانی دەستنیشان کردو بەبەکارهێنانی مووشەکی دوورمەودا کردنیە ئامانج و ئەمەش بەشێک لەوەڵامدانەوەی کۆماری ئیسلامی ئێرانە بۆ ئەوانەی دژی ئاسایشی نیشتمانی و دانیشتووانی ئەم وڵاتە هەنگاو دەنێن». ئەمریکا چی دەڵێت؟ ماوەیەکی کەم دوای هێرشە مووشەکیەکە، بەرپرسانی ئەمریکا رایانگەیاند بیناو بنکەکانی ئەوان نەکراوەتە ئامانج. بەشێکی زۆر لەچالاکانی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان ئەم راگەیاندنەی یەکەمی بەرپرسانی ئەمریکایان بەوە لێکدایەوە کەئەمریکا ئەم هێرشەو ئەنجامەکانی بەلاوە گرنگ نییەو هەرئەوەی کەهێزەکانی خۆی پارێزراو بوون بەو مانایە کەپەرچەکرداری نابێت. لەلایەن خۆیەوە ئەنتۆنی بلینکن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند: ئەمریکاو سەرۆک جۆ بایدن هێرشەکانی سەر خەڵکی هەرێمی کوردستان بەهەڕەشەی جددی وەردەگرن. مەتیو میللەر، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئەم هێرشەی شەرمەزار کردو سەرەخۆشی لەبنەماڵەی کوژراوەکان کرد. وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لەم بارەوە وتی :» ئێمە دژی ئەو هێرشە مووشەکییە بێ بیانوانەین کەدەبێت بەهۆی لاوازی سەقامگیری عێراق، پشتیوانی هەوڵەکانی عێراق و حکومەتی هەریمی کوردستانین بۆ جێبەجێکردنی خواستەکانی خەڵکەکەیان». ئادرین ڤاتسۆن وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی کوشکی سپی بەئاماژە بەهەندێک دەنگۆ کەدەوترا بنکەکانی ئەمریکا لەلایەن سوپای پاسدارانەوە کراوەتە ئامانجی مووشەکی وتی :» ئەمریکا بەوردی چاودێری هێرشە مووشەکییەکانی سوپای پاسدارانی کردووە بۆ باکووری عێراق و باکووری سووریاو هەموو لایەک دڵنیادەکەینەوە کەدامەزراوەو شوێن و کەسەکانمان لەم هێرشەدا نەکراوەتە ئامانج. هەروەها بەرپرسانی ئەمریکایی رایانگەیاند کە بیناو شوێنەکانی ئەمریکا لەهەولێر نەکراوەتە ئامانج و مووشەکەکان بەو ئاراستەیەدا نەهاوێژراون. لەوەڵامی ئیمەیڵێکی دیار کوردە، بەرپرسی نووسینگەی رووداو لەواشنتۆن، وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا - پێنتاگۆن رایگەیاندوە، ئاگاداری هێرشە مووشەکییەکانی سوپای پاسدارانن بۆ سەر چەند پێگەیەک لەباکووری رۆژهەڵاتی هەولێر، بەڵام دەڵێت لەم کاتەدا زانیاریی وردیان لەبەر دەست نییە تاوەکو بیخەنەڕوو. هەڵوێستی عێراق چی بووە؟ وەزارەتی دەرەوەی عێراق لەڕاگەیەندراوێکدا نیگەرانی خۆی لەپەیوەند لەگەڵ هێرشی ئێران بۆ سەر هەولێر دەربڕیوەو باسی لەپێکهێنانی لیژنەیەک کردووە دەربارەی چۆنیەتی رووداوەکە. لەڕاگەیەندراوەکەی وەزارەتی دەرەوەی عێراقدا هاتووە: «هێرشەکەی ئێران، شوێنی نیشتەجێبوونی هاووڵاتیانی بەمووشەکی بالیستی کردووەتە ئامانج و بەهۆیەوە خەڵکی مەدەنیی بێتاوان بوونەتە قوربانی. لەو شوێنانەی هێرشی کراوەتەسەر ماڵی پێشڕەو دزەیی، سەرمایەداری کورد کەبەهۆیەوە شەهید بوو و ئەندامانی خێزانەکەشی بریندار بوون.» هەروەها لەم راگەیەندراوەدا ئاماژە بەوە دراوە کەئەم هێرشە مووشەکیانە دەستدرێژییە بۆ سەر ئاسایش و گەلی عێراق و زیانی بۆ ئاسایشی ناوچەکە هەیە. لەم راگەیاندنەی وەزارەتی دەرەوەی عێراقدا هاتووە، کەعێراق بەرامبەر بەم هێرشانەی ئێران هەموو رێکارێکی یاسایی دەگرێتەبەرو لەئەنجومەنی ئاسایشی نێونەتەوەیی دژی ئێران سکاڵا تۆمار دەکات. هەروەها محەممەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق لێژنەیەکی پێنج کەسی پێکهێناوە بۆ لێکۆڵینەوە لەم رووداوەو بڕیار وایە ئەم لێژنەیە لەماوەی ٤٨ کاتژمێردا زانیارییەکانیان بگەیەننە نووسینگەی سەرۆک وەزیرانی عێراق. پێشڕەو دزەیی کێیە؟ پێشڕەو دزەیی سەرمایەدارو ملیاردرێکی کوردە، سەرمایەکەی نزیک بە ٢.٥ ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت و خاوەنی گرووپی کۆمپانیاکانی فاڵکۆن و ئیمپایەرە. یەکێکە لەو سەرمایەدارانەی نزیکایەتیەکی زۆری لەگەڵ پارتی بووە. ئێرانییەکان لەڕاگەیاندنەکەی خۆیاندا باسیان لەوە کردووە کە پێشڕەو دزەیی کاری بۆ مووساد کردووەو ئەرکی پاراستنی مووسادی لەکوردستان لەئەستۆ بووە. بەپێی ئەو زانیارییانەی سوپای پاسداران بڵاویکردووەتەوە، بنکەی سەرەکی کۆمپانیای فاڵکۆن لەمیسرەو ئەم کۆمپانیایە لەگەڵ کۆمپانیاکانی تر ئەرکیان ئەوەیە زانیاری ورد کۆبکەنەوە بۆ مووساد. ئەمە لەحاڵێکدایە لەو زانیارییانەی کە لەماڵپەڕە کوردییەکان دەربارەی ئەم سەرمایەدارە کوردە لەبەردەستە ئەوە دەردەکەوێت کەناوبراو زیاتر بەکاری بیناسازییەوە سەرقاڵ بووەو هەروەها وەک سەرمایەدارێکی کورد، هەوڵیداوە لەناوخۆو دەرەوەی کوردستان سەرمایەگوزاری بکات. هێرشی مووشەکی بۆ ماڵی شێخ باز بارزانی شەوی ١٣ ئازاری ٢٠٢٢ ئێران بە ١٢ مووشەک هێرشی کردەسەر ماڵی شێخ باز بارزانی، سەرمایەداری ناوداری کەرتی وزەو لەهێرشەکەیاندا رایانگەیاند ئەو شوێنەی موشەكباران كراوە، بارەگای دەزگای هەواڵگری ئیسرائیل «مۆساد» بووە. لیژنەیەکی لێکۆڵینەوە لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە لەسەر ئەو رووداوەو پەیوەندی شێخ باز لەگەڵ ئیسرائیل پێکهێنرا، دواتر لیژنەکە لە ٢٥-٤-٢٠٢٢ رایگەیاند هیچ بەڵگەیەک دەستنەکەوتووە کە ئەوە بخاتەڕوو کە شێخ باز پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل بووە یان ئیسرائیل بنکەو شوێنی لەهەولێرە هەیە. دواتر شاخەوان عەبدوڵڵا جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق دەربارەی کۆتایی هاتنی کاری لیژنەکە رایگەیاند:» هێرشەكە ماڵێكی سڤیلی كردۆتە ئامانج و لەلایەن هیچ دەزگایەك بەكارنەهێندراوە، لیژنەی لێكۆڵینەوە لەو هێرشە مووشەكییە ئیدانەی هێرشەكە دەكات و پێشێلكارییەكی ئاشكرای سەروەری عێراقەو پێویستە ئێران قەرەبووی زیانلێكەوتووان بكاتەوە». بەئامانجگرتنی سەرمایەدارەکان لەکوردستان ئەو بیانوانەی سوپای پاسداران دەیهێنێتەوە بۆ هێرش بۆ سەر ماڵی پێشڕەو دزەیی، زۆر لەو بیانوو و تۆمەتانە دەچێت کەئاداری ٢٠٢٢ هێنایەوە بۆ مووشەکبارانکردنی هەولێرو ماڵی شێخ باز بارزانی. لەحاڵێکدا دواترو دوای لێکۆڵینەوەی لیژنە راسپێردراوەکەی پەرلەمانی عێراق ئەوە دەرکەوت کە شێخ باز بەهیچ شێوەیەک پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل نەبووە. ئاخۆ ئەمە بەئەنقەست بەئامانجگرتنی بازرگان و سەرمایەدارە کوردەکان نییەو سەرەنجام ناچارکردنی سەرمایەدارەکان بێت بەوەی کوردستان جێبهێڵن و سەرمایەکەیان ببەنە دەرەوە؟
