- داوا له حكومه‌تی فیدراڵ ده‌كات، ڕێكاری زۆر توندتر بگرنه‌به‌ر بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌و تاوانبارانه‌ی كه بازرگانی به ژیانی مرۆڤەوە ده‌كه‌ن. - پێویسته به توندترین شێوه ڕوبه‌ڕوی مافیاكان و بازرگانه‌كانی مادده‌ی هۆشبه‌ر ببینه‌وه و سزای توند بدرێن. - به‌شێوه‌یه‌كی زۆر به‌رفراوان و هه‌مه‌لایه‌نه كار له‌سه‌ر قه‌ڵاچۆكردن و ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م كێشه‌یه دەكەین. مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمى كوردستان داوا له حكومه‌تی فیدراڵ ده‌كات، ڕێكاری زۆر توندتر بگرنه‌به‌ر بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌و تاوانبارانه‌ی كه بازرگانی به ژیانی مرۆڤەوە ده‌كه‌ن. سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێم ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه له شاری هه‌ولێر، به‌ردی بناغه‌ی سه‌نته‌ری هۆشیاری و شیاندنه‌وه‌ی ئالووده‌بوانی مادده هۆشبه‌ره‌كانی دانا و له وتارێكدا رایگه‌یاند، به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی مادده هۆشبه‌ره‌كان، پرسێكی زۆر گرنگه به لای حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه، بۆیه به‌شێوه‌یه‌كی زۆر به‌رفراوان و هه‌مه‌لایه‌نه كار له‌سه‌ر قه‌ڵاچۆكردن و ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م كێشه‌یه ده‌كات كه هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی مه‌ترسیداره بۆ سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌كه‌مان و زیانی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی ته‌ندروستی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابوری و ئه‌منی له هه‌مو بواره‌كانی ژیانمان ده‌دات و هۆیه‌كی سه‌ره‌كیی لاوازكردنی گه‌نج و لاوه‌كانمان و سه‌رمایه‌ی مرۆییشمانه، بۆیه ئێمه به هه‌مو شێوه‌یه‌ك كار بۆ ڕێگه‌گرتن له زیاتر ته‌شه‌نه‌كردنی ئه‌م هه‌ڕه‌شه گه‌وره‌یه ده‌كه‌ین. ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد حكومه‌تی هه‌رێم لیژنه‌یه‌كی باڵای بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی مادده هۆشبه‌ره‌كان پێكهێناوه كه ژماره‌یه‌ك له وه‌زاره‌ت و داموده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان تێیدا به‌شدارن، هه‌روه‌ها سندوقێكیش بۆ په‌ره‌پێدان و شیاندنه‌وه و چاره‌سه‌ریی توشبوان و ئالووده‌بوانی مادده‌ی هۆشبه‌ر دروستكراوه و دروستكردنی ئه‌م سه‌نته‌ره‌ش، به‌شێكه له هه‌وڵه‌كانمان بۆ یارمه‌تیدانی توشبوان و ئالوده‌بوان و هاوكاریكردنیان بۆ دوباره شیاندنه‌وه‌یان و گه‌ڕاندنه‌وه‌یان بۆ ژیانی ئاسایی. ئه‌وه‌شیخسته‌ڕو خاڵێكی گرنگ هه‌یه كه له بابه‌تی به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی مادده هۆشبه‌ره‌كان پێویسته باسی بكه‌ین و هه‌میشه له‌به‌رچاوی بگرین، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه، كه ئێمه له كاتێكدا پێویسته به توندترین شێوه ڕوبه‌ڕوی مافیاكان و بازرگانه‌كانی مادده‌ی هۆشبه‌ر ببینه‌وه و سزای توند بدرێن، به‌ڵام ده‌بێت جیاوازی بكه‌ین له نێوان ئه‌و بازرگانه تاوانبارانه و ئه‌وانه‌ی به هه‌ر هۆیه‌كه‌وه، به‌داخه‌وه ده‌بنه قوربانی و ئاڵووده‌ی مادده هۆشبه‌ره‌كان ده‌كرێن. وتيشى: زۆر به‌داخه‌وه ئێستا ئه‌م دیارده‌یه زۆر زیادی كردوه و ئێمه ڕۆژانه ده‌بینین كه هه‌ڵمه‌تی ده‌ستگیركردنی كۆمه‌ڵێك بازرگان بڵاو ده‌كرێنه‌وه له ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن، ڕاسته ده‌ستگیركردنی ئه‌مانه زۆر جێی ده‌ستخۆشییه، به‌ڵام له دڵه‌وه زۆر نیگه‌رانین كه ده‌بینین ئه‌م دیارده‌یه به شێوه‌یه‌ك ته‌شه‌نه‌ی كردوه كه بوه‌ته هه‌واڵی ڕۆژانه. ئه‌وه‌شی راگه‌یاند، داوا له حكومه‌تی فیدراڵ ده‌كه‌م كه ڕێكاری زۆر زۆر توندتر بگرنه‌به‌ر بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌و تاوانبارانه‌ی كه بازرگانی به ژیانی ئینسان ده‌كه‌ن، به ژیانی خه‌ڵك ده‌كه‌ن، وا ده‌كه‌ن دایك له منداڵی خۆی بێبه‌ش بێ، منداڵ له نازی دایك بێبه‌ش بێت، باوك له كوڕ دور بخرێته‌وه، هاوسه‌ره‌كان له یه‌ك جیا بكرێنه‌وه، ئه‌مه گه‌وره‌ترین تاوانه كه تاوانبارێك ده‌توانێت به‌رامبه‌ر به كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی بكات، بۆیه پێویسته هه‌مومان له ڕێگه‌ی په‌رله‌مان و یاسادانان، له ڕێگه‌ی توندتركردنی ڕێكاره یاساییه‌كان، ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م دیارده ترسناكه هه‌رچی پێویسته بكه‌ین، تاكو بتوانین كۆمه‌ڵگه‌ی خۆمان له‌م دیارده مه‌ترسیداره، پاك بكه‌ینه‌وه. ئه‌وه‌شی رونكرده‌وه، "داوام وایه هیچ پاساوێك نه‌مێنێ، نه پێگه‌ی سیاسی، نه ده‌سه‌ڵات، نه هێز، هیچ شتێك نه‌بێته پاساو بۆ ئه‌وه‌ی چاوپۆشی له‌و بازرگانانه بكرێن كه له ژێر هه‌ر ناوێك، ئێستا وایانكردوه خه‌ڵكێكی بێتاوان، ببنه قوربانیی یه‌كه‌می ئه‌م مه‌ترسییه. ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر حكومه‌تی هه‌رێمه پێویسته ، ده‌یكات بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه، له لایه‌كی تریشه‌وه پێویسته هه‌مو هه‌وڵێك بده‌ین له‌گه‌ڵ ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان، ڕێكخراوه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان، وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی، په‌روه‌رده و لایه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كانی تر، تاكو ئه‌م جۆره سه‌نته‌رانه په‌ره پێ بده‌ین و ئاماده‌كاری بكه‌ین بۆ جیاكردنه‌وه‌ی تاوانباران و بازرگانان له‌وانه‌ی كه توشبون و به‌داخه‌وه بونه‌ته قوربانیی ئه‌م دیارده‌یه.
- لیستی مووچەی فەرمانبەرانى هەرێم لەلایەن وەزارەتی دارایی کوردستانەوە ڕادەستی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ کرا. - لەمانگی 12ی ساڵی 2024 نزیك دەبینەوە و تاكو ئێستا فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان موچەی مانگەكانی 10 و 11یان وەرنەگرتوە. وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان رایگەیاند لیستی مووچەی مانگی تشرینی دووەمی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان ڕادەستی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ کرا. وەزارەتەكە لە بەیاننامەیەكدا دووپاتیكردەوە ڕۆژی سێ شەممە ( ٢٠٢٤/١١/٢٦ ) لیستی مووچەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، لەلایەن نوێنەری وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستانەوە ڕادەستی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ کرا. لەمانگی 12ی ساڵی 2024 نزیك دەبینەوە و تاكو ئێستا فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان موچەی مانگەكانی 10 و 11یان وەرنەگرتوە. جێگای باسە سەرەڕای بەڵێنە یەك لەدوای یەكەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی فیدڕاڵی عێراق كە موچەخۆرانی هەرێم هاوشێوەی موچەخۆرانی هەموو ناوچەكانی دیكەی عێراق كێشە بۆ موچەكانیان دروست نەكرێت، بەڵام تاكو ئێستا كێشەی ئەو موچەخۆرانە چارەسەر نەكراوە و بەردەوامە.
- هۆی دواكەوتنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان پابەند نەبونی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بە بڕیارەكانی دادگای فیدڕاڵی و یاساوە. - حكومەتی هەرێمی كوردستان داهاتی ناوخۆ ڕادەستی بەغدا ناكات، ئامادە نییە تەوتینی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بكات و كێشەی نەوت چارەسەر ناكات. - وەزیری دارایی حكومەتی فیدڕاڵی تێبینی ئەوەی هەیە كه حكومەتی هەرێم لە دەرەوەی دەسەڵاتی خۆیی و زیاد لە پێویست خەرجی تۆماركردووە. سۆران عومەر ئەندامی لیژنەی ئابوری لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند هۆی دواكەوتنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان پابەند نەبونی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بە بڕیارەكانی دادگای فیدڕاڵی و یاساوە. سۆران عومەر لە لێدوانێكی تایبە بە هاوڵاتی راگەیاند هۆی دواكەوتنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان داهاتی ناوخۆ ڕادەستی بەغدا ناكات و ئامادە نییە تەوتینی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بكات و كێشەی نەوت چارەسەر ناكات و كات دەكوژێت. وتيشى: حكومەتی هەرێمی كوردستان سەرپێچی لە بڕیارەكەی دادگای فیدڕاڵی كردووە و بە ئارەزووی خۆی خەرجیەكانی زیاد لە پێویست و لەدەرەوەی دەسەڵاتی خۆی تۆمار كردووە، هەروەها كێشەی لیستەكانیش تاكو ئێستا چارەسەر نەكراوە. رونیشیكردەوە تەیف سامی وەزیری دارایی حكومەتی فیدڕاڵی میزان موراجەعەكانی هێناوە و تێبینی ئەوەی هەیە كه حكومەتی هەرێم لە دەرەوەی دەسەڵاتی خۆیی و زیاد لە پێویست خەرجی تۆماركردووە و داهاتی ناوخۆشی لەسەر حكومەتی هەرێم هەژمار كردووە و خەرجی تۆماركردووە و دەڵێت: پشكی هەرێم تەواو بووە لە بودجەدا. لەمانگی 12ی ساڵی 2024 نزیك دەبینەوە و تاكو ئێستا فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان موچەی مانگەكانی 10 و 11یان وەرنەگرتوە. جێگای باسە سەرەڕای بەڵێنە یەك لەدوای یەكەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی فیدڕاڵی عێراق كە موچەخۆرانی هەرێم هاوشێوەی موچەخۆرانی هەموو ناوچەكانی دیكەی عێراق كێشە بۆ موچەكانیان دروست نەكرێت، بەڵام تاكو ئێستا كێشەی ئەو موچەخۆرانە چارەسەر نەكراوە و بەردەوامە.
-تێچوی زیانه ئابورییه‌كانی شه‌ڕی لوبنان زیاتر له 20 ملیار دۆلارە زياتره. - شه‌ڕه‌كه 10 ساڵ وڵاته‌كه‌مانی برده‌وه دواوه. ئه‌مین سه‌لام وه‌زیری ئابوری لوبنان ڕایگه‌یاند، تێچوی زیانه ماددیه‌كان و زیانه ئابورییه‌كانی شه‌ڕی لوبنان زیاتر له 20 ملیار دۆلار زياتره و 10 ساڵیش وڵاته‌كه‌یانی بردۆته دواوه. ئه‌مین سه‌لام له لێدوانێكی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند ئه‌م شه‌ڕه 10 ساڵ لوبنانی برده دواوه، له نێوان 3 بۆ 5 ساڵی سه‌ختیشدا بۆ لوبنان ته‌نها له كێشه‌ی ئاواره‌بون و ئاوه‌دانكردنه‌وه چاكبوه‌ته‌وه. دوێنێ شەو كۆشكی سپی رایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە. جۆن كێربی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی لە كۆشكی سپی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. وتیشی: ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە و تا ئێستاش دانوستانەكان بەردەوامن و سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. رونیشیكردەوە هەنگاوەكان ئەرێنین و سەرۆك بایدن لەگەڵ سەرۆكی فەڕەنسا باسیان لە ڕاگرتنی شەڕ كردووە لە لوبنان و ئێمە بەرەو ڕێكەوتنێك هەنگاو دەنێین.
-11 كەس لە هێرشی هەسەدە بۆ سەر گرووپە چەكدارەكان لە سەرێكانی كوژران. - هێرشەکە لە ناوچەی ساڵحییە بووە لە نزیک گوندی عەریشەی سەرێکانی. - هێزەکانی هەسەدە هێرشیان کردووەتە سەر بازگەیەکی سەربازی گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا . ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ رایگەیاند 11 كەس لە هێرشی هەسەدە بۆ سەر گرووپە چەكدارەكان لە سەرێكانی كوژران. ڕوانگەكه لە بەیاننامەیەكدا بڵاویكردەوە لە هێرشی هێزەکانی سووریایی دیموکرات (هەسەدە) بۆ سەر پێگەی گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا لە ناوچەیەکی سەرێکانی رۆژئاوای کوردستان، 11 کەس کوژراون، لە نێویاندا ژنێک و دوو منداڵ هەن. وتيشى: هێرشەکە لە ناوچەی ساڵحییە بووە لە نزیک گوندی عەریشەی سەرێکانی کە دەکەوێتە نێو سنووری ئۆپەراسیۆنی بەناو (کانیی ئاشتی) لە باکووری رۆژئاوای حەسەکە. رونیشیكردەوە هێزەکانی هەسەدە هێرشیان کردووەتە سەر بازگەیەکی سەربازی کە گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا بۆ بە قاچاخبردنی خەڵک بۆ تورکیا بەکاریاندەهێنا و سێ چەکداری لایەنگری تورکیایان کوشتووە، پاشان بارەگاکەیان بۆمبڕێژکردووە و لێی کشاونەتەوە، دواتر هەسەدە بارەگاکەی تەقاندووەتەوە و هەشت کەسی دیکە بەو هۆیەوە کوژراون، کە چواریان چەکدار و چواریان سڤیل بوون، سڤیلەکان پێکهاتبوون لە ژنێک لەگەڵ دوو منداڵەکەی و پیاوێک، لە هەمان تەقینەوەدا پیاوێکی دیکەی سڤیل بریندار بووە. تورکیا و گرووپە چەکدارە سوورییەکانی لایەنگری لە ساڵی 2016 وە بەشێکی باکووری سووریا و رۆژئاوای کوردستانیان کۆنترۆڵکردووە، ئەوەش دوای ژمارەیەک لەشكرکێشیی یەک لەدوای یەک کە زۆربەیان دژی هەسەدە بوون.
- گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. - سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. كۆشكی سپی رایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە. جۆن كێربی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی لە كۆشكی سپی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. وتیشی: ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە و تا ئێستاش دانوستانەكان بەردەوامن و سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. رونیشیكردەوە هەنگاوەكان ئەرێنین و سەرۆك بایدن لەگەڵ سەرۆكی فەڕەنسا باسیان لە ڕاگرتنی شەڕ كردووە لە لوبنان و ئێمە بەرەو ڕێكەوتنێك هەنگاو دەنێین.
- به‌فه‌رمانی دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایشی هه‌ولێر سێ تۆمه‌تباری بازرگانیكردن به‌مادده‌ی هۆشبه‌رمان ده‌ستگیر كرد. - تۆمه‌تباره‌كان كه‌سانی بیانین و له‌مه‌رزی باشماخه‌وه ده‌ربازی هه‌رێمی كوردستان بون. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایشی هه‌ولێر رایگه‌یاند، سێ بازرگانی مادده‌ی هۆشبه‌ریان ده‌ستگیركردوه كه بڕێك مادده‌ی هۆشبه‌ریان له‌سه‌ر شێوه‌ی كه‌پسول قوتداوه و له‌گه‌ده‌یان شاردبۆوه. ئاسایشی هه‌ولێر له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه، دوای ئه‌نجامدانی به‌دواداچون له لایه‌ن هێزه‌كانمانه‌وه، به‌فه‌رمانی دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایشی هه‌ولێر سێ تۆمه‌تباری بازرگانیكردن به‌مادده‌ی هۆشبه‌رمان ده‌ستگیر كرد به‌ناوه‌كانی (ب ، و ، ز) و (ب ، ع ، ح) و (ش ، ع ، ح). ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه تۆمه‌تباره‌كان كه‌سانی بیانین و له‌مه‌رزی باشماخه‌وه ده‌ربازی هه‌رێمی كوردستان بون و بڕێك مادده‌ی هۆشبه‌ریان له‌جۆری (هیرۆین) له‌سه‌ر شێوه‌ی كه‌پسول (قوت) داوه و له (گه‌ده) ی خۆیان هه‌ڵیان گرتوه و به‌نیاز بون له شاری هه‌ولێر بازرگانی پێوه‌بكه‌ن.
.png)
- لەلایەن چەند لایەنێكی تایبەتمەندەوە دەروازە سنوریەكان چاودێریەكی چڕ و توند دەكرێن، بە دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستانیشەوە. - هەرێمی كوردستان بە یاسای گومرگی فیدڕاڵی كار دەكات و ملكەچی ڕێكارەكانیشمان نابێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی حەسەن عگێڵی بەڕێوەبەری دەستەی گشتی گومرگەكانی عێراق رایگەیاند دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستان چاودێریەكی توندی حكومەتی عێراقی لەسەرە. عگێڵی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند هەموو دەروازە سنوریەكان كۆنتڕۆڵكراون و چاودێریەكی توند و چڕی حكومەتی عێراقی لەسەر . وتیشی لەلایەن چەند لایەنێكی تایبەتمەندەوە دەروازە سنوریەكان چاودێریەكی چڕ و توند دەكرێن، بە دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستانیشەوە. رونیشیكردەوە لەڕوی گومرگەوە هەرێمی كوردستان سەربەخۆیە و ملكەچی چاودێری گومرگەكانی فیدڕاڵی نابێت، سەرەڕای ئەوەی بەپێی یاسای گومرگی فیدڕاڵی بەركار ژمارە 23ی ساڵی 1984 كارەكانی ئەنجام دەدات.
- سزای 10 ساڵ زیندانی بۆ تاوانبار نور زوهێری دزی سەدە دەركردووە. - سزای زیندانیكردنی 3 ساڵ دەرایە پاڵ هەیسەم جبوری پەرلەمانتاری پێشوو. - لەگەڵ ژمارەیەك فەرمانبەری حكومی كە بەشداریان لە تاوانەكەدا كردووە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دادگای تاوانەکانی کەرخ بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لەبەغدا سزای 10 ساڵ زیندانیكردنی سەپاند بەسەر نور زوهێری دزی سەدە وچەند فەرمانبەرێكی حكومی. دادگاكە بڵاویكردەوە چەند بڕیارێكی بە زیندانیكردن دەركردووە دژ بە 3 كەس بە تاوانی ئەمانەتی باجەكان كە بە دزیكردنی سەدە ناسراوە. وتيشى: دادگاكە بڕیاری سزای 10 ساڵ زیندانی بۆ تاوانبار نور زوهێری دزی سەدە دەركردووە و سزای زیندانیكردنی 6 ساڵ بۆ تاوانبار رائید جوحی. رونیشیكردەوە سزای زیندانیكردنی 3 ساڵ دەرایە پاڵ هەیسەم جبوری پەرلەمانتاری پێشوو لەگەڵ ژمارەیەك فەرمانبەری حكومی كە بەشداریان لە تاوانەكەدا كردووە. رۆژی 14ـی ئابی ئەم ساڵ یەکەم رۆژی دادگاییکردنی نوور زوهێر، کەسی سەرەکیی دۆسیەی "دزەیی سەدە" بوو، کە زیاتر لە شەش تریلیۆن دیناری لە سپاردەی باجەکان لە بانکی رافیدەین تێدا دزرا. دزی سەدە بە یەكێك لە گەورەترین پرۆسەكانی دزیكردن لە مێژوی عێراق دادەنرێت بەپێی تازەترین ئەو زانیارییانەی دزەی كردووە بڕی ئەو پارەیەی دزراو زیاتر لە دوو هێندەی ئەو بڕەیە كە راگەیەندراوە لەو چوارچێوەیەشدا سەرۆكی دەستی دەستپاكی عێراق داوای لە دەستەی باجەكان كردووە بڕی تەواوەتی ئەو پارەیە ئاشكرابكات كە لەو پرۆسەیەدا دزراوە.
- پێكدادان له‌نێوان دوو ئۆتۆمبێل له‌جۆره‌كانی تۆیۆتا تاكسی و پیكابێك له‌جۆری تۆیۆتا له‌سه‌ر رێگای نێوان کەرکوک - تەقتەق لەناحیەی شوان رویداوه. - بەهۆی روداوێكی هاتووچۆ له سه‌ر رێگای نێوان كه‌ركوك- ناحیه‌ی ته‌قته‌ق 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستدا. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ بەهۆی روداوێكی هاتووچۆ له سه‌ر رێگای نێوان كه‌ركوك- ناحیه‌ی ته‌قته‌ق 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستدا و ژماره‌یه‌كی دیكه‌ش برینداربون. به‌گوێره‌ی زانیاریه‌كانى هاوڵاتی ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ پێكدادان له‌نێوان دوو ئۆتۆمبێل له‌جۆره‌كانی تۆیۆتا تاكسی و پیكابێك له‌جۆری تۆیۆتا له‌سه‌ر رێگای نێوان کەرکوک - تەقتەق و له‌نزیك کەلی سمایل بەگی لەناحیەی شوان رویداوه. رونیشكراوەتەوە له‌ئه‌نجامی روداوه‌كه 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستداوه و ژمارەیەك كه‌سی دیكه‌ش برینداربون. دوای روداوه‌كه هێزه ئه‌منیه‌كان و تیمه‌كانی هاتوچۆ گه‌یشتونه‌ته شوێنی روداوه‌كه و ڕاستەوخۆ بریندارەکان ڕەوانەی نەخۆشخانە كراون.
-هەستاين بە دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی داتا بۆ پشتگیری کردنی کارکردنی ئامێرەکانی تابلێتی تیمەکانی وەزارەتی پلاندانان. - ئاسیاسێڵ بە هەڵمەتێکی بێبەرامبەری ئاڕاستەکراو لە ڕێی کورتەنامەوە بەشداری لە پشتگیری کردنی پڕۆژەکەدا کرد. - ئەم هەوڵانەی کۆمپانیاكه لە پڕۆژەی سەرژمێریدا ڕەنگدانەوەی هاوکاری بەهێزی نێوان ئاسیاسێڵ و وەزارەتی پلاندانانی عێراقه. ئامادەکردنی: هاوڵاتی كۆمپانیای ئاسیاسێڵ رایگەیاند پشتگیرییەکی بێهاوتاى پێشكەش بە پڕۆسەی سەرژمێری نیشتیمانی دانیشتوانى عێراق بۆ ساڵی 2024 كردووه. ئاسیاسێڵ لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند ئاسیاسێڵ بە شانازییەوە پابەندیی خۆی بۆ پشتگیریکردن لە گەشەپێدانی نیشتیمانیی عێراق دووپاتدەکاتەوە لە ڕێی بینینی ڕۆڵێکی سەرەکیی لە سەرخستنی پرۆسەی سەرژمێری نیشتیمانی ساڵی 2024، کە یەکێکە لە دیارترین دەستپێشخەرییە ستراتیژییەکانی وڵات بۆ ئەمساڵ. وتيشى: وەکو بەشێک لە بەرپرسیارێتی نیشتیمانی خۆی، ئاسیاسێڵ هەستا بە دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی داتا بۆ پشتگیری کردنی کارکردنی ئامێرەکانی تابلێتی تیمەکانی وەزارەتی پلاندانان، کە ئەم سیمکارتانە بە مەبەستی مسۆگەرکردنی پەیوەندییەکی کارا و جێگیربوو بۆ ئەو ئامێرانەی لەکاردابوون کە لە پرۆسەی سەرژمێرییەکەدا بەکاردەهێنران لە سەرتاسەری عێراقدا. رونیشیكردەوە ئاسیاسێڵ بە هەڵمەتێکی بێبەرامبەری ئاڕاستەکراو لە ڕێی کورتەنامەوە بەشداری لە پشتگیری کردنی پڕۆژەکەدا کرد بە مەبەستی پتەوکردنی پەیوەندی لەگەڵ هاوڵاتیان و بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیارییان سەبارەت بە گرنگی سەرژمێری و هاندانیان بۆ بەشداریکردن تیایدا و پاڵپشتیکردنی تیمە مەیدانییەکانی سەرژمێری، هەروەها بۆ پشتگیریکردنی زیاتری پڕۆژەکە، ئاسیاسێڵ تیمێکی تایبەتی پاڵپشتی تەکنیکی تایبەتمەندی دابین کرد کە بیست و چوار کاتژمێر و بە درێژایی هەفتە بەردەست بوون بۆ ئەوەی لە کاتی پێویستدا چارەسەری هەر کێشەیەکی بەپەلە یان پێویستییەکی تەکنیکی بکەن، ئەمەش ڕاستەوخۆ بەشداری کرد لە جێبەجێ کردنی بێ کێشەی پڕۆژەکە و سەرخستنی. باسی لەوەشكرد ئەم هەوڵانەی کۆمپانیاكه لە پڕۆژەی سەرژمێریدا ڕەنگدانەوەی هاوکاری بەهێزی نێوان ئاسیاسێڵ و وەزارەتی پلاندانانی عێراق و دەزگای سەرژمێری و سیستەمەکانی زانیاری جوگرافین، کە بەشداریکرد لە بەدیهێنانی ئامانجەکانی سەرژمێری نیشتیمانیی دانیشتووان بە شێوەیەکی کارا، ئەمەش گرنگی کاری هاوبەشی نێوان کەرتی گشتی و تایبەت دووپاتدەکاتەوە بۆ گەشەپێدانی بەردەوام و بەرەوپێشبردنی ڕەوڕەوەی پێشکەوتن لە عیراقدا.
- دەبێت پرسی مووچەى فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە بابەتى سیاسی دووربخرێتەوە و خەرجبکرێت. - وەزیری دارایی حکومەتی فیدڕاڵ ئامادە نییە واژۆ لەسەر ناردنی پارەی مووچەی مانگەکانی 10،11،12ـی فەرمانبەرانی هەرێم بکات. -دادوەر جاسم محەممەد پێیڕاگەیاندین لەڕووی یاسایی و مرۆییەوە پێویستە مووچەی فەرمانبەران دووربخرێتەوە لە ململانێی سیاسی. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دادگای باڵای فیدڕاڵی رایگەیاند دەبێت پرسی مووچەى فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە بابەتى سیاسی دووربخرێتەوە و خەرجبکرێت. ئەمڕۆ دووشەممە شاندێکی فراکسیۆنە کوردییەکان لە پەرلەمانی عێراق بەسەرۆکایەتی شاخەوان عەبدوڵا جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، سەردانی دادوەر جاسم محەمەد سەرۆکی دادگای باڵای فیدڕاڵییان کرد و لە کۆبوونەوەی نێوانیان پرسی مووچە جەختی لەسەر کرایەوە. سۆران عومەر ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە لێدوانێکیدا ڕایگەیاند لە کۆبوونەوەماندا لەگەڵ سەرۆکی دادگای باڵای فیدڕاڵی بە ڕاشکاوی ئەوەمان پێ ڕاگەیاندووە، وەزیری دارایی حکومەتی فیدڕاڵ ئامادە نییە واژۆ لەسەر ناردنی پارەی مووچەی مانگەکانی 10،11،12ـی فەرمانبەرانی هەرێم بکات و ئەمەش گرفتی بۆ مووچەخۆران دروستکردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە، سەرۆکی دادگای فیدڕاڵی بە شاندەکەی وتووە دەبێت پرسی مووچە لەو بابەتە سیاسییانە دووربخرێتەوە، و پێویستە کۆبوونەوەیەکی بەپەلە لەنێوان سەرۆکی حکومەتی عێراق و وەزیری دارایی عێراق و فراکسیۆنەکان رێکبخرێت تا بگەنە ئەنجامێک و ئیدی کێشە بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان دروست نەکرێت. لەلایەکی ترەوە جەمال کۆچەر ئەندامی پەرلەمانی عێڕاق لە فراکسیۆنی یەکگرتوو ڕایگەیاند،”لە کۆبوونەوەکەدا دادوەر جاسم محەممەد پێیڕاگەیاندین لەڕووی یاسایی و مرۆییەوە پێویستە مووچەی فەرمانبەران دووربخرێتەوە لە ململانێی سیاسی و هەوڵی تەواوی خۆم دەدەم بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە. ئەمڕۆ 25 ڕۆژ لەمانگی تشرینی دووەم تێدەپەڕێت و هێشتا مووچەی مانگی تشرینی یەکەم دابەشنەکراوە، هاوکات گرفتی دارایی و سیاسی وایکردووە بەبەردەوامی کێشە بۆ مووچە دروستببێت، بەمپێیەش ئەمساڵیش وەک ساڵانی ڕابردوو هیچ مانگێک نەتوانرا لەوادەی خۆیدا مووچە دابەشبکرێت و هێشتا مووچەخۆران دوو مووچەی مانگەکانی 10و11 یان وەرنەگرتووە.
- حەوت لایەنی ناڕازی لە بارەگای بەرەی گەل لە شاری سلێمانی كۆبوونەوە و ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانیان رەتكردەوە. - ئەنجامەكانى هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان رەتدەكەینەوە و دانی پیادا نانێین. - ئەو ئەنجامانەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاویكردەوە ئەنجامى ئیرادەی دەنگدەرانی هەرێمی كوردستان نیيە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە حەوت لایەنی ناڕازی لە بارەگای بەرەی گەل لە شاری سلێمانی كۆبوونەوە و ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانیان رەتكردەوە. لەدوای كۆبوونەوەكە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا بەرەی گەل و لایەنەكانی تر رایانگەیاند ئەنجامەكانى هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان رەتدەكەینەوە و دانی پیادا نانێین و ئەو ئەنجامانەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاویكردەوە ئەنجامى ئیرادەی دەنگدەرانی هەرێمی كوردستان نیيە. رونیشیان كردەوە هەر حەوت لایەنە ناڕازیەكە یاداشتێكيان ئامادە كردووە بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ ئەوەی كاری لەسەر بكەن ، كه هەموو كەموكوڕیەكانی هەڵبژاردنەكە لەخۆ دەگرێت هەروەها نیگەرانیەكانی خۆيان خستووەتەڕوو . ئاماژەشیان كرد لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆ ئەوەيان دووپاتكردەوە كە بەیەكەوە كار بۆ ئەم كەیسە دەكەن و بەردەوام دەبن لە ئاشكراكردنی هەموو ئەو ساختەكاریانەی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كراوە .
- هۆشداری دەدەین لەبارەی بارانبارینی بەلێزمە. -پارێزگاى سلێمانی بارانبارینێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە ڕووى تێدەكات. - ئەگەری هەیە كڕێوە بێت و ڕێگا و بانەكان ببن بەشەختە و بیبەستێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دەستەی كەشناسی عێراق هۆشداريدا لە بارانێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە لە سلێمانی. دەستەكە لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند هۆشداری دەدەین لەبارەی بارانبارینی بەلێزمە و بەپێی پێشبینیەكان سبەینێ سێشەممە لەهەموو ناوچەكانی عێراق كەش و هەوا گۆڕانكاری بەسەردا دێت. وتیشی: پارێزگاكانی میسان و واست و دیالە و سلێمانی و سەڵاحەدین و بەسرە، بارانبارینێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە ڕوویان تێدەكات. رونیشیكردەوە لە رۆژانی داهاتوو بەشێوەیەكی بەرچاو پلەكانی گەرما نزمدەبنەوە و ئەگەری هەیە لە باكوری رۆژئاوای عێراق و باشوری رۆژئاوا كڕێوە بێت و ڕێگا و بانەكان ببن بەشەختە و بیبەستێت. هەر ئەمڕۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، ئەمڕۆ دووشەممە، ئاسمان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ نمە باران لە زۆربەی ناوچەکان، لە ناوچە سنوورییەکان دابارین بەشێوەی تێکەڵەی بەفر و باران دەبێت، لە کاتەکانی شەودا کاریگەری لاواز دەبێ تەنها ناوچە سنوورییەکانی رۆژهەڵاتی پارێزگای هەڵەبجە نەبێت کە بە شێوەی نمەبارانی لاواز دەمینێتەوە.
وەزیری پلاندانان - ژمارەی مێ له هەرێمی کوردستان سێ ملیۆن و 170 هەزار و 162 کەسە. -رێژەی گوندنشین لە هەرێمی كوردستان 16%. -دانیشتوانانی هەرێمی كوردستان بە دانیشتوانانی گەنج ناودەبرێت. دارا رەشید وەزیری پلاندانانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند ژمارەی دانیشتووانی هەریمی کوردستان 6 ملیۆن و 370 هەزار و 668 کەسه. وەزیری پلاندانان ئەمڕۆ دووشەممە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند ژمارەی دانیشتووانی هەریمی کوردستان (جگە لە ناوچە جێناکۆکەکان) بەپێی ئەنجامی بەرایی سەرژمێری 6 ملیۆن و 370 هەزار و 668 کەسه ، لەکاتێکدایە هێشتا داتابەیسی 4٪ـی خێزانەکانی هەرێمی کوردستان لە سیستەمەکەدا دانەبەزیوە. رونیشیكردەوە ژمارەی نێر لە هەرێمی کوردستان سێ ملیۆن و 200 هەزار و 506 کەسە، لەبەرامبەردا ژمارەی مێ سێ ملیۆن و 170 هەزار و 162 کەسە. ئاشكراشیكرد: -رێژەی شارنشین لەهەرێمی كوردستان 84%. -رێژەی گوندنشین لە هەرێمی كوردستان 16%. -ژمارەی خێزانەكان لە هەرێمی كوردستان گەیشتووەتە ملیۆنێك و 379 هەزار و 163 خێزان. -تێكڕای قەبارەی خێزان لە هەرێمی كوردستان دەكاتە چوار پۆینت 6 كەس. -رێژەی پیاوان لە هەرێمی كوردستان 50.24% . - رێژەی ژنان لە هەرێمی كوردستان 49.76% . دووپاتیشیكردەوە بەپێی داتاكان دانیشتوانانی هەرێمی كوردستان بە دانیشتوانانی گەنج ناودەبرێت. وتيشى: -دانیشتوانى ژێر تەمەنی كاركردن كەمتر لە 15 ساڵ بۆ 64 له 31.9% 31.9 پێكدهێنن. -دانیشوانی تەمەنی كاركردن لە نێوان 15 سال بۆ 64 سال له 63.7% پێكدهێنن. -دانیشتوانی سەروی تەمەنی كار كردن ،سەروی 65 ساڵ له 4.4% پێدەهێنن. -تێكڕای گەشەی دانیشتوانی هەرێمی كوردستان بریتیە لە 2.48%. -ژمارەی یەكەی نیشتەجێبوون لەهەرێمی كوردستان گەیشتووەتە دوو ملیۆن و 28 هەزار و 937 یەكە.
