دابەزینی بەهای تمەن لە بەرامبەر دۆلار بەردەوامە و بەهای هەر دۆلارێک لە بازاڕەکانی ئەو وڵآتە بۆ زیاترلە 44 هەزار تمەن بەرز دەبێتەوە. میدیاکانی ناوخۆی ئێران بڵاویان کردەوە ئەمڕۆ شەممە بەهای دۆلارێک لە بازاڕەکانی وڵاتەکەدا گەیشتوەتە 44 هەزار و 400 تمەن لە کاتێکدا لە کاتی کردنەوەی بازاڕدا نرخی هەر دۆلاریک 42 هەزار 200 تمەن بوە. تەنها لە رۆژێکدا بەهای دۆلار بەرامبەر تمەن بە رێژەی 4.41٪ بەرزبونەوەی بەخۆیەوە کە ئەمەش دووەمجارە دراوی دۆلار ئەو بەرزبونەوەیە بەخۆیەوە ببینێ. پێشتر لە کاتی دەستلەکارکێشانەوە عەلی صاڵح ئابدی، پارێزگاری پێشوی بانکی ناوەندیی ئێران بەهای هەر دۆلارێک بۆ 44 هەزار و 550 تمەن بەرزبوەوە. هاوکات لەگەڵ دۆلار، نرخی زێڕ لە ئێران بە رێژەی 3.81٪ بەرزبونەوەی بەوخۆیەوە بینی و یەک لیرەی (ئمیامی) گەیشتە 24 ملیۆن و 500 هەزار تمەن.
هاوڵاتی لەڕاگەیەندراوێکدا دەسەڵاتی فڕۆكەوانی مەدەنی عێراقی ڕایدەگەیەنێت هەنگاو بۆ ئەنجامدانی ڕێككەوتنی نوێی ئاسمانی لەگەڵ وڵاتانی كەنداو دەنێت. ئەمڕۆ شەممە نوسینگەی دەسەڵاتی فڕۆكەوانی مەدەنی لەڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە: ئێمە ڕێككەوتنمان لەگەڵ هەموو وڵاتانی كەنداو و هەموو ئەو گواستنەوە نیشتمانییانەی كەنداو هەیە كە لە فڕۆكەخانەكانی عێراق دەنیشنەوە، جگە لە فڕۆكەخانەكانی كوەیت، ئاماژەی بەوەدا كە لە داهاتوودا ڕەنگە ڕێككەوتنی ئاسمانی لەگەڵ كوێت هەبێت. نووسینگەكە ئاماژەی بەوەشكردووە : دەسەڵاتی فڕۆكەوانی مەدەنی كاردەكات بۆ ئەنجامدانی ڕێككەوتنی نوێی ئاسمانی لەگەڵ هەموو وڵاتانی كەنداو. دەشڵێت : دەسەڵاتی فڕۆكەوانی پەسەندی هەر داواكارییەك دەكات كە لەلایەن هێڵە ئاسمانییەكانەوە پێشكەش بكرێت كە ستاندارد و بەرزەفتی تێدا بێت، ئاماژەی بەوەشكرد كە زۆربەی كۆمپانیاكانی گواستنەوە لە وڵاتانی عەرەبی بەتایبەتی ئیمارات، سعودیە، قەتەر و عومان، گەشتی بەردەوامیان هەیە لە فرۆكەخانەی بەغدا و نەجەفی نێودەوڵەتی. جێگای ئاماژەیە لەدوای ساڵی 1990 و داگیرکردنی کوەیت لەلایەن عێراقەوە پەیوەندییەکانی عێراق و وڵاتانی کەنداو تێکچوو.
هاوڵاتی دادگای فیدڕالی کەنەدا بڕیاریدا، ئەو هاوڵاتیانەی بگەڕێنێتەوە کە تیرۆریستی داعشن و لە ئیستادا لە زیندان و کەمپەکانی رۆژئاوای کوردستاندان. هێنری براون دادوەری دادگای فیدڕالی کەنەدا رایگەیاند، بڕیاریانداوە چوار تیرۆریستی داعش کە هاوڵاتی کەنەدان و لە سوریا بەشداریان لە ریزەکانی داعشدا کردووە، بگەڕێندرێنەوە. براون ئاماژەی بەوەکرد کە داوایان لە حکومەتی وڵاتەکەی کردووە بە خێرایی پڕۆسەکە جێبەجێ بکرێت و لەگەڵ خۆبەڕێوەبەری باکوری و رۆژهەڵاتی سوریا لەمبارەیەوە کۆبونەوە ئەنجام بدرێت و هەر چوار هاوڵاتیەکەیان بگەڕێنرێنەوە. رۆژی پێنج شەممەی رابردووش، حکومەتی کەنەدا و خۆبەڕێوەبەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریا رێککەوتبوون، ١٩ ژن و منداڵی تیرۆریستانی داعش کە لە کەمپی هۆڵ نیشتەجێکراون، بگەڕێندرێنەوە بۆ کەنەدا. بەگوێرەی ئامارێکی بەڕێوەبەرایەتی پەیوەندیەکانی دەرەوەی خۆبەڕێوەبەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریا، لە ساڵی ٢٠٢٢دا، زیاتر لە ٥٠٠ ژن و منداڵی تیرۆریستانی بیانی داعش، رادەستی وڵاتەکانیان کردووەتەوە کە خەڵکی، سوید، هۆڵەندا، روسیا، ئەڵمانیا، بەریتانیا، ئەلبانیا، نەمسا، بەلجیکا، فەrەنسا، تاجیکستان، عێراق، کەنەدا و ئوستوڕالیا بوون.
هاوڵاتی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە رێوڕەسمی تیرۆرکردنی محەممەد باقر حەکیم لە بەغدا لە گوتارێکدا گوتی، "دەستوور گرێبەستێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی نێوان هەموو پێکهاتەکانی عێراقە نابێت بەمشێوەیەی ئێستا پشتگوێ بخرێت". ئه‌مڕۆ شه‌ممه (21ـی كانوونی دووه‌م/یه‌نایه‌ری 2023)،نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە رێوڕەسمی تیرۆرکردنی محەممەد باقر حەکیم لە بەغدا گوتاریکی پێشکەشکردو تیایدا ڕایگەیاند، "ئێمە لە هەرێمی کوردستان لە روانگەی جێبەجێکردنی دەستوورەوە، هەروەها لەسەر بنەمای پێکهێنانی حکومەتی فیدراڵیی عێراق پشتیوانی لە محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیران دووپات دەکەینەوە ". وتیشی"هیوادارین لە ماوەیەکی نزیکدا بەندەکانی رێککەوتنی پێکهێنانی حکومەت جێبەجێ بکرێن." ئەوەشی ڕونکردەوە،"دەستوور گرێبەستێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی نێوان هەموو پێکهاتەکانی عێراقە نابێت بەمشێوەیەی ئێستا پشتگوێ بخرێت بەڵکو دەبێت بە تەواوی جێبەجێ بکرێت، بۆ ئەوەی خەڵک خۆی لە پڕۆسەی سیاسی عێراق دوور نەبینێت." هاوکات سەرۆکی هەرێمی کوردستان باسی لە مافی پێکهاتەکان بەپێی دەستوور کرد و دەڵێت، "دەبێت مافی هەموو پێکهاتەکانی عێراق بەپێی دەستوور دابین بکرێت، بە شێوەیەکی راستەقینە و بە کردەوە سیستمی بەڕێوەبردنی عێراق فیدراڵی بێت." رێوڕەسمی "شەهیدی میحراب" لەلایەن عەممار حەکیم، سەرۆکی رەوتی حیکمەی نیشتیمانییەوە لە بەغدا رێکخراوە و هەر چوار سەرۆکایەتییەکەی عێراق و نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بانگهێشت کراون.
هاوڵاتی سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت، "پاڵپشتی لە بانکی ناوەندیی عێراق دەکەین بۆ ئەوەی نرخی دۆلار بۆ نرخی پێشوو بگەڕێنێتەوە." ئه‌مڕۆ شه‌ممه (21ـی كانوونی دووه‌م/یه‌نایه‌ری 2023)، محه‌ممه‌د شیاع سوودانی، سه‌رۆكوه‌زیرانی عێراق له‌میانی به‌شداریكردنی له رێوڕه‌سمی یادكردنه‌وه‌ی تیرۆركردنی محه‌ممه‌د باقر حه‌كیم له‌باره‌ی به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌های دۆلاری ئه‌مه‌ریكی به‌رامبه‌ر به دیناری عێراقی قسه‌یكرد و رایگه‌یاند، "به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌های دۆلاری ئه‌مه‌ریكی بڕیاری حكومه‌تی عێراق نه‌بووه." محەممەد شیاع سوودانی باسی لە سەقامگیری بازاڕی دۆلار کرد و گوتی، "بەردەوام دەبین لە پاڵپشتیکردنی بانکی ناوەندیی عێراق بۆئەوەی سەقامگیری بۆ بازاڕ بگەڕێنێتەوە." وتیشی، ئێستا له‌گه‌ڵ بانكی ناوه‌ندیی عێراق له هه‌ماهه‌نگیدان بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی به‌های دیناری عێراقی به‌رامبه‌ر به دۆلاری ئه‌مه‌ریكی. هه‌ر له‌و چوارچێوه‌یه‌دا سوودانی ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، "به زووترین كات به‌های دینار ده‌گه‌ڕێنینه‌وه ئاستی جاران". ئاماژەی بەوەشکرد، لەم کاتەدا سەرپەرشتی ئامادەکردنی پڕۆژەیاسای بودجە دەکات کە لە هەمو بودجەی ساڵانی پێشو جیاوازترە و لەئێستاشدا لە ئامادەکردنی پڕۆژەیاسای بودجە نزیکن، هەروەها کاریش دەکەن بۆ ئەوەی پڕۆژە ستراتیژییەکان جێبەجێ بکرێن و روبەڕوی پەتای گەندەڵی دەبنەوە. سوودانی له‌باره‌ی هه‌نگاوه‌كانی كابینه‌كه‌ی بۆ نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی قسه‌یكرد و روونیكرده‌وه، له زۆر سێكته‌ردا چاكسازییان ئه‌نجامداوه و له‌هه‌وڵه‌كانیان به‌رده‌وامده‌بن بۆ نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی. گوتیشی، "خه‌ڵكی عێراق شایسته‌ی ژیانێكی باشترن و ده‌بێت كار بۆ باشتكردنی بژێوی ژیانیان بكرێت". رێوڕەسمی "شەهیدی میحراب" لەلایەن عەمما حەکیم، سەرۆکی رەوتی حیکمەی نیشتیمانییەوە لە بەغدا رێکخراوە و هەر چوار سەرۆکایەتییەکەی عێراق و نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بانگهێشت کراون
هەناردەی فەرشی ئێران لە جیهان بەشێوەیەکی بەرچاو کەم دەکات و بەرپرسێکش دەڵێت هندستان و ئەفغانستان جێگەی فەرشی وڵاتەکەیان گرتوەتەوە. مەسعود سپێهرزادە، سەرۆکی سەندیکای فرۆشیارانی فەرشی دەستچنی ئێران ئاشکرای کردوە؛ بەهۆی سزاکانی سەر کۆماری ئیسلامی ئێران هەناردەی فەرشی دەستچنی وڵاتەکەیان بۆ جیهان 85٪ کەمی کردوە. سپێهرزادە وتویەتی: بەهۆی سزا نێودەوڵەتییەکانەوە ئێران ناتوانێت لە بازڕەکانی جیهان ریکلام و بانگەشە بۆ فەرشەکانی بکات و رێگە نادرێت بەرهەمەکانی فەرش لە پیشانگا نێودەوڵەتییەکان نمایش بکرێن. سەرۆکی سەندیکای فرۆشیارانی فەرشی دەستچنی ئێران ئاماژەی بەوە کردوە لە ئیستادا فەرشی دەستچنی ئەفغانستان و هندستان جێگەی فەرشی ئێرانیان لە بازاڕەکانی جیهاندا گرتوەتەوە. ئێران پێشتر بە گەورەترین هەناردەکاری فەرشی دەستچن لە جیهان ئەژمار دەکرا و سزاکانی ئەمریکا و سزا نێودەوڵەتییەکان ئەو بوارەی هاوشێوەی هەناردەی نەوتەکەی کردوەتە ئامانج و هەناردەی کەمی کردوە. هەناردەی فەرشی دەستچنی ئێران بۆ جێهان پێش سزا نێودەوڵەتییەکان ساڵانە زیاتر لە یەک ملیار و 200 ملیۆن دۆلار بوە بەڵام لە ساڵی 2021 تەنها بە بەهای 55 ملیۆن دۆلار فەرشی دەسچنی هەناردەی بازاڕە نێودەوڵەتییەکان کردوە.
هاوڵاتی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ سەردانی بەغدا دەکات و بەشداری لە رێوڕەسمی "شەهیدی میحراب" دەکات، کە رێوڕەسمێکە بۆ ساڵیادی کوژرانی محەمەد باقر حەکیم، سەرۆکی پێشوتری ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیی عێراق ساز دەکرێت. هاوکات، رێوڕەسمەکە ئەم بەیانییە لە بەغدا لە لایەن نووسینگەی عەممار حەکیم، سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامیی عێراقەوە رێکدەخرێت و تێیدا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و هەر چوار سەرۆکایەتییەکەی عێراق، واتە سەرۆکایەتیی کۆمار، سەرۆکایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران، سەرۆکایەتیی پەرلەمان و سەرۆکایەتیی ئەنجوومەنی باڵای دادوەری ئامادە دەبن. جێگەی باسە، محەمەد باقر حەکیم لە 29ـی ئابی 2003 گیانیلەدەستدا، دوای ئەوەی ئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراو لە مەزارگەی ئیمامی عەلی لە نەجەف تەقییەوە لەکاتێدا ناوبراو لە مەزارگەکەدا بو، هاوکات تەقینەوەکە کوژرانی 84 کەسی دیکەشی لێکەوتەوە. هەروەها لە 30ی ئەیلوولی 2003دا بەرپرسانی عێراق 4 کەسیان بە تۆمەتی هەبوونی رۆڵ لە تەقینەوەکە دەستگیرکرد و بەرپرسانی ئەمریکی و عێراقیش رایانگەیاند، ئەبو موسعەب زەرقاوی پلانداڕێژەری تەقینەوەکە بووە.
هاوڵاتی خەڵکی عەفرین بە بەرزکردنەوەی چڵە زەیتون ساڵیادی هێرشکردنە سەر شارەکەیان شەرمەزار کرد خەڵکی عەفرین کە لە کەمپەکانی هەرێمی شەهبادا دەژین، ڕێپێوانێکیان ئەنجامداوە و رایانگەیاند کە دەگەڕێنەوە سەر زێدی خۆیان. ئەنجومەنی سوریای دیموکراتی (مەسەدە) و پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) لە پێنجەمین ساڵیادی هێرشی تورکیا بۆ سەر عەفرین راگەیەندراویان بڵاوکردەوە. خەڵکی عەفرین کە لە ئێستادا لە پێنج کەمپی هەرێمی شەهبای نێوان عەفرین و کۆبانێ دەژین، بە بەرزکردنەوەی چڵە زەیتون و شەهیدەکانیان، رێپێوانێکیان ئەنجامدا. بەشداربووانی رێپێوانەکە دروشمیان بۆ گەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان وتەوە و مەنال شێخۆ ئەندامی کۆنگرەی ستار بۆ میدیاکانی رۆژئاوا لەنێو رێپێوانەکەدا قسەی کرد و وتی، "عەفرین هی ئێمەیە و هی ئێمەش دەمێنێتەوە. ئێمە بە گیانی خۆڕاگیریمان لە شەهبا، رزگارکردنی عەفرین مسۆگەر دەکەین، دەگەڕێینەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆمان". ' دەوڵەتی تورکیا ناوی شەقام، گۆڕەپان و خوێندنگاکانی گۆڕیوە' لەلایەکی دیکەوە، ئەنجومەنی سوریای دیموکراتی (مەسەدە) لە پێنجەمین ساڵیادی هێرشی تورکیا بۆ سەر عەفرین راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت، " لە عەفرین رۆژانە کردەوەی رفاندن، تاوانەکانی کوشتن، دەستبەسەرکردنی ماڵ و موڵک و تاڵانکردن ئەنجام دەدرێن. لەوە زیاتر دانیشتوانی رەسەنی عەفرین لە زیندانەکاندا بە بێ ئەوەی هیچ تاوانێکیان کردبێت ئەشکەنجە دەدرێن." مەسەدە داوای لە زلهێزەکان کرد کە لێپرسینەوەیەکی سەربەخۆیانە لە کردەوەکانی دەوڵەتی تورکیا لە عەفرین ئەنجام بدەن و کار بۆ کۆتاییهێنان بە داگیرکەری و گەڕاندنەوەی خەڵکی ناوچەکە بدەن. ' بێدەنگی لەمەرامبەر ئەو تاوانانەی کە لە عەفرین دەکرێن شەرمەزارییە' پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) لە پێنجەمین ساڵیادی هێرشی دەوڵەتی تورکیا بۆ سەر عەفرین، راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە. هەدەپە رایگەیاند، لە عەفرین تاوانی قورس لە دژی مرۆڤایەتی بێ پسانەوە بەردەوامن. سەرباری پشتڕاستکردنەوە و هۆشدارییەکانی رێکخراوە نێونەتەوەییەکان لەوانە نەتەوە یەکگرتووەکانیش، دەسەڵاتداری ئاکەپە-مەهەپە لە بری ئەوەی داگیرکەری لە عەفرین کۆتایی پێبهێنێت یاخود لە دژی تاوانەکانی لەناوبردن رێوشوێن بگرێتەبەر لە دوایین نمونەدا دەرگاکانی عەفرینی بۆ رێکخراویبەرەی تەحریری شام خستە سەرپشت کە درێژکراوەی بەرەی نوسرەیە و بەم جۆرە ئاستێکی نوێی داگیرکەری زیاد کرد. هەدەپە دەڵێت، بێدەنگی گشتی جیهان و رای گشتی لە تورکیا لە بەرامبەر داگیرکەری، گۆڕینی دیموگرافی، تواندنەوەی کەلتوری و تاڵانکاری کە لە دژی یاسای نێونەتەوەیی و هەموو بەها مرۆڤایەتیەکانە، پەڵەیەکی شەرمەزاری مرۆڤایەتیە. ' ئەمڕۆ چەندین گوندی عەفرینو شەهبا تۆپباران کران' لە پێنجەمین ساڵیادی هێرشی سەر عەفریندا، سوپای تورکیا و چەکدارەکانی، چەندین گوندی هەرێمی شەهبا و عەفرینیان تۆپباران کرد. ئاژانسی هاوار نیوز ئاماژەی بەوەدا، تۆپخانەکانی سوپای تورکیا، گوندەکانی حسێنی، ساموقا و جەبەل نایفی کانتونی شەهبا و بەنداوی شەهبای بۆردومان کردووە. هەروەها بە کاتیوشا هێرشکراوەتە سەر گوندەکانی ئیرشادیە، مەراناز، شێورئاغا و مالکیەی شەرای عەفرین و ٥٠ گولە کاتیوشا بەو ئەو گوندانە کەوتوون. لەلایەکی دیکەوە، ئەمڕۆ گروپێکی سەر بە تورکیا کە ناوی پۆلیسی مەدەنیان لەخۆیان ناوە، هەڵیانکوتایە سەر گوندی کەفەر زیی جندرێسی عەفرین و کەسێکیان بە ناوی عەدنان عەبدۆ تەمەن ٣٩سآڵ رفاند، هەروەها هەوڵی دەستگیرکردنی چەندین گەنجیان داوە و گەنجەکان لە گوندەکانیان هەڵهاتوون. لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٨ سوپای تورکیا و گروپە چەکدارەکانی سوریا کە تورکیا پاڵپشتییان دەکات، ئۆپەراسیۆنێکیان بەناوی چڵە زەیتوون بۆ سەر شاری عەفرین دەستپێکرد، دوای زیاتر لە دوو مانگ بەرگریی شەڕڤانانی هەسەدە، دەستیان بەسەر شارەکەدا گرت.
زمانی ناسراو بە" ئەلحێداع" زمانێکی تایبەتە کە ئەو کەسانەی حوستریان هەیە و بەخێوی دەکەن لە بیابانی عەرەبی بەکاریدەهێنن بۆ ڕامکردنی حوشترەکەیان، لەم شێوازە زمانەدا خاوەنی حوشترەکە چەند جارێک و لەسەر ئاوازێکی تایبەت هاوار لە حوشترەکەیان دەکەن، بەم جۆرە حوشترەکان لە یەک کاتدا وەڵام دەدەنەوە و لە پشتیانەوە کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی پێکەوە بەسەر بیابانی سعودیەدا بڕۆن. ئەم شێوازە تایبەتەی پەیوەندیکردن کە بە ئەلحێداع ناسراوە، مانگی ڕابردوو خرایە لیستی میراتە کولتوورییە نامادییەکانی یونسکۆوە، کە تیشکی خستە سەر پەیوەندی قووڵی نەریتی نێوان وشتر و دانیشتوانی نیمچە دوورگەی عەرەبی.
هاوڵاتی ئەمڕۆ وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا ڕایگەیاند، پێشبینی دەکرێت ڕۆژی دووشەممە وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا لەسەر سزادانی زیاتری ئەندامانی سوپای پاسدارانی ئینقلابی ئیسلامی بگەنە ڕێککەوتن. ڕۆژی دووشەممە کۆبوونەوەی مانگانەی "ئەنجومەنی کاروباری دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا" بە سەرۆکایەتی جۆزێپ بۆرێل، سەرۆکی سیاسەتی دەرەوەی ئەم یەکێتییە بەڕێوەدەچێت و سەرجەم وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی ئەندام پێکەوە کۆدەبنەوە، لەگەڵ ئەوەشدا پرسی ناردنی درۆنی ئێرانی بۆ ڕوسیا و بەکارهێنانی لە جەنگی ئۆکرانیادا تاوتوێ دەکرێت.. بەشێک لە دیپلۆماتکاران باسیان لەوە کردووە کە لیستی ٤٠ بەرپرس و دامەزراوەی ئێرانی بۆ سزاکان ئامادەکراوە، کە لەم کۆبوونەوەیەدا باسیان لێدەکرێت. لە سەرەتای دەستپێکردنی خۆپیشاندانەکانی ئێرانەوە، یەکێتی ئەوروپا سێ خولی سزای بەسەر ئەو دەسەڵات و دامودەزگایانەدا سەپاندووە کە تۆمەتبارن بە سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران. هاوکات یەکێتی پەرلەمانی ئەوروپا ئێرانی بەوە تۆمەتبار کردووە کە هاوکاری ڕووسیای کردووە لە شەڕی ئۆکرانیا و هەر بەو هۆیەشەوە سزاکانی دیکەی دژ بە ئێران پەسەند کردووە، لەگەڵ ئەوەشدا لە سەرەتای دەستپێکردنی خۆپیشاندانەکانی ئێرانەوە، یەکێتی ئەوروپا سێ خولی سزای بەسەر ئەو دەسەڵات و دامودەزگایانەدا سەپاندووە کە تۆمەتبارن بە سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران. ئەمە لەکاتێکدایە ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو پەرلەمانی ئەوروپا بڕیارنامەیەکی لەوبارەیەوە بڵاوکردەوە و تێیدا داوای زیادکردنی سزاکانی سەر ئێرانی لە یەکێتی ئەوروپا کرد بەهۆی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤەوە.
هاوڵاتی ڕێکخراوی هەنگاو بۆ مافی مرۆڤ ڕایگەیاند، بەرەبەیانی دوێنێ ئێران سزای سێدارەی سەر گەنجێکی کوردی بەناوی ( سەید فەرهاد حوسێنی) جێبەجێ کرد ولەسێدارەی دا لە زیندانی سۆڵماس کە پێشتر بە تۆمەتی کوشتنی ئەنقسەت دەستگیر کرابوو لە زیندانی سۆڵماس. هەروەها ڕێکخراوی هەنگاو ئاماژەی بەوەش داوە، بەپێی ئەو ڕاپۆرت وزانیاریانەی بەدەست ڕێکخراوی هەنگاو گەیشتووە، ئەو گەنجە پێش سێ ساڵ بە تۆمەتی کوشتنی ئەنقەست دەستبەسەر کراوە و لە لایەن دەزگای دادی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە حوکمی سێدارەی بەسەردا سەپاوە و لە زیندانی سۆڵماس دەست بەسەر کراوە. ئەمە لەکاتێکدایە کە ماوەی ١٢٦ ڕۆژە ناڕەزایی و خۆپیشاندانەکانی شۆڕشی ژینا ئەمینی لە ئێران بەردەوامە و ڕۆژی ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ دوو گەنجی دیکەی کورد کە لەناو ناڕەزایەتیەکانی ئێراندا دەستبەسەرکرابوون لە سێدارە دران، هاوکات بەپێی ڕیکخراوی مافی مرۆڤی ئێرانیش تاوەکو ئێستا زیاتر لە ١٠٠ کەس سزای سێدارەیان بەسەردا سەپاوە.
ساتی هێرشکردنە سەر هاوڵاتیەکانی پارێزگای دهۆک لە تورکیا- ڤیدیۆکە لە تۆری میدیای ڕوداو وەرگیراوە
هاوڵاتی وەزارەتی ناوخۆی عێراق ژمارەی ئەو کەسانەی ڕاگەیاند کە بەهۆی تەقەی خۆشییەوە لەتەواوی عێراقدا دەستگیرکراون. لەڕاگەیەندراوێکدا وەزارەتی ناوخۆی عێراق ڕایگەیاندووە لەتەواوی وڵاتدا بەهۆی تەقەی خۆشییەوە بەبۆنەی بردنەوەی هەڵبژاردەی عێراق لە هەڵبژاردەی عومان65 کەس دەسگیرکراون کە تەقەیان کردووە. جێگای ئاماژەیە شەوی ڕابووردوو هەڵبژاردەی عێراق پاش بردنەوەی بە سێ گۆڵ بەرامبەر دوو گۆڵ لەهەڵبژاردەی عومانی بردەوەو بۆ جاری چوارەم بوو بەپاڵەوانی کەنداو، هاوڵاتیانی عێراقیش بەو بۆنەیەوە هاتنە سەر شەقامەکان و ئاهەنگیان گێڕا، ژمارەیەکیشیان تەقەی خۆشیانکرد.
بەگوێرەی میدیاکانی تورکیا شەش لایەنەکەی ئۆپۆزسیۆنی تورکیا کە هاوپەیمانی گەلیان پێکهێناوە، لە سەرەتای مانگی شوباتدا کاندیدەکەیان بۆ پۆستی سەرۆکایەتی تورکیا ئاشکرا دەکەن. وەزیری دادی تورکیاش دەڵێت، هیچ ئاستەنگێک لەبەردەم ئەردۆغاندا نییە کە خۆی کاندیدک بکاتەوە. رۆژنامەی جومهوریەتی سەر پارتی کۆماری گەل (جەهەپە) کە گەورەترین پارتی ئۆپۆزسیۆنە لە تورکیا، ئەمڕۆ راپۆرتێکی لەبارەی ئامادەکاریی ئۆپۆزسیۆنی تورکیا بۆ هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی بڵاوکردەوە. بەگوێرەی راپۆرتەکە، لە ٣٠ی ئەم مانگەدا، شەش لایەنەکەی ئۆپۆزسیۆن (جەهەپە، پارتی باش، دەڤا، دوارۆژم، پارتی دیموکرات و پارتی سەعادەت)، کارنامەی خۆیان بۆ حکومەتی داهاتوو ئاشکرا دەکەن. هەروەها ئاماژە بەوەشکراوە کە بە ئەگەرێکی زۆر، چەند رۆژ دوای ئەوە و لە سەرەتای مانگی شوباتدا، شەش لایەنەکە کاندیدەکەی خۆیان ئاشکرا بکەن، کە تاوەکو ئێستا بە ئەگەرێکی زۆر کەمال کلچدارئۆغلۆ سەرۆکی پارتی کۆماری گەل (جەهەپە) دەبێت. لەلایەکی دیکەوە بەکر بوزداغ وەزیری دادی تورکیا ئاماژەی بە مادەی ١٠١ی دەستووری تورکیا کرد کە تایبەتە بە کاندیدی سەرۆکایەتی تورکیا و پرسی هەڵبژاردن کە لە ساڵی ٢٠١٨دا بەگوێرەی سیستمی نوێی سەرۆکایەتی تورکیا هەموارکراوەتەوە و وتی، " مادەی ١٠١ی دەستوور هەموارکراوەتەوە، بەگوێرەی مادەکە کە هەموارکراوەتەوە، ئەردۆغان یەک جار خۆی هەڵبژاردووە و مادەکە رێگەی پێدەدات، جارێکی دیکە خۆی هەڵبژێرێتەوە و ئەمەش هیچ گرفتێک لەبەردەمیدا دروست ناکات،" هەرچی پارتی دیموکراتی گەلانە (هەدەپە)، چەندین جار باسی ئەوەی کردووە کە کاندیدی سەربەخۆیان دەبێت. چەند جارێک باس لەوەکراوە کە گولتەن کشاناک هاوسەرۆکی پێشووی گەورەشارەوانی ئامەد کە حەوت ساڵە لە زینداندایە ، دەبێتە کاندیدی هاوپەیمانی رەنج و ئازادیەکان، بەڵام تاوەکو ئێستا بە فەرمی هیچ کەسێک دیاری نەکراوە. هەرچەندە هاوپەیمانی گەل و هاوپەیمانی رەنج و ئازادیەکان نەگەیشتوونەتە هیچ رێککەوتنێک، بەلام ئەگەر داواکاریەکانی هەدەپە قبوڵ بکرێن، پێدەچێت کە هەدەپە کاندید دیار نەکات و لەدژی ئەردۆغان دەنگ بە کاندیدی هاوپەیمانی گەل بدات. دوێنێ رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا، ١٤ی ئایاری وەک رۆژی هەڵبژاردنەکان دیاری کرد. ئەمڕۆ لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانی تورکیا لەبارەی ١٤ی ئایار قسەیان کرد و ئامادەیی خۆیان پیشاندا کە بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا بکەن.
هاوڵاتی هه‌ڵبژارده‌ی عێراق بۆ جاری چوارەم بوه پاڵه‌وانی جامی كه‌نداو كه ئەمساڵ له به‌سڕه به‌ڕێوه‌چو، دوای ئه‌وه‌ی به ئه‌نجامی 3 گۆڵ به‌رامبه‌ر به 2 گۆڵ له هه‌ڵبژارده‌ی عومانی برده‌وه. لە یاریی کۆتایی جامی کەنداوی 25 لە یاریگەی بەسرەی نێودەوڵەتی، هەردوو هەڵبژاردەی عێراق و عومان بۆ رکابەریکردن لەسەر بردنەوەی نازناوی پاڵەوانێتییەکە رووبەڕووی یەکبوونەوە، بۆ پاڵپشتیکردنی هەڵبژاردەی عێراق زیاتر لە 64.570 هەزار هاندەر لە یاریگەدا ئامادەبوون. جامی کەنداوی ٢٥ی بەسڕە لە رۆژی ٦ی ئەم مانگە دەستی پێکرد و ئەمڕۆ ١٩ی مانگ بە یاری نێوان عێراق و عومان کۆتایی پێ هات و هەڵبژاردەی عێراق توانی سەرکەوتن بە دەست بێنێت بەمەش عێراق ژمارەی جامەکانی کەنداوی گەیاندە چوار جام. هەروەها عێراق لە ساڵانی ١٩٧٩ و ١٩٨٤ و ١٩٨٨ توانیویەتی نازناوی جامی کەنداو بەدەستبهێنێت و بەم سەرکەوتنەشەوە ژمارەی جامەکانی گەیاندە چوار جام. جێگەیباسە،لە ریزەکانی هەڵبژاردەی عێراق 3 یاریزانی کورد یارییاندەکرد، کە هەریەکە لە شێرکۆ کەریم، یاریزانی یانەی کوێتی کوێتی، ئاسۆ رۆستەم، یاریزانی یانەی سالمیەی کوێتی و رێوان ئەمین، یاریزانی یانەی دالکورد بوون و لەگەڵ هەڵبژاردەکە نازناوی جامی کەنداویان بردەوە.
.PNG)
