چەند تاقیگەیەکی بەرهەمهێنانی مادەی هۆشبەر لە چەند پارێزگایەك دۆزراوەتەوە

هاوڵاتی ئەمڕۆ پێنجشەممە، 25ی تەمووزی 2024، نازم شەمەری ڕێكخەری دەستەی بیروڕای عەرەبی بە میدیاکانی ڕاگەیاند، ئەوەی ئێستا لە كەركوك دەگوزەرێت، بێ متمانەیی درووستكردوە و ئەستەمە لایەنەكانی كەركوك لەسەر دانانی پۆستی پارێزگار ڕێكبكەون. دەشڵێت، باشترین چارەسەر بۆ كێشە ئیدارییەكانی ئێستای کەرکوک، دانانی وەزیرێكە كە سەربە هیچ كام لە پێكهاتەكانی كەركوك نەبێت. نازم شەمەری، ئەوەشی خستۆتەڕوو، پۆستی سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگاش هەر جارە و نوێنەری پێكهاتەیەك سەرۆكایەتیی بكات و ئەنجومەنیش دەست بەكاری چاودێریی خۆی بكات. باسیلەوەشکرد، سەرەڕای ئەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك یەكەم دانیشتنی خۆی ئەنجامدا، بەڵام تائێستا لەلایەنەكانی كەركوك لەسەر دانانی پۆستی پارێزگار ڕێكنەكەوتوون. جێگەی ئاماژەیە، بەپێی یاسای هەڵبژاردنی پارێزگاكانی عێراق، دەبێت دوای یەكەم كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی پارێزگا لە ماوەی 30 ڕۆژدا پارێزگار هەڵببژێردرێت، بەڵام 14 بەسەر یەكەم كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی كەركوك تێپەڕێوە هێشتا لایەنەكان نەگەیشتوون بەڕێككەوتن.  

هاوڵاتی ئەمڕۆ پێنجشەممە، 25ی تەمووزی 2024، بانكی ناوەندی عێراق بڵاوی كردەوە، کە بڕی 274 ملیۆن و 734 هەزار  232 دۆلار خراوەتە بازاڕەكانەوە. دەشڵێت، لەو بڕە پێنج ملیۆن و 250 هەزار دۆلار بە شێوەی نەقد فرۆشراوە. ئەوەش خراوەتەڕوو، لەو بڕە پێنج ملیۆن و 250 هەزار دۆلار بە شێوەی نەقد فرۆشراوە و 279 ملیۆن و 484 هەزار و 232 دۆلاریش بە شێوەی حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەی نزیكەی ساڵێكە بەهای دۆلاری ئەمریكی لە بازاڕەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان بەرامبەر دیناری عێراق بە شێوەیەكی بەرچاو بەرز بووەتەوە.  

هاوڵاتی لە کاتی نۆژەنکردنەوەی قوتابخانەیەک لە گەڕەکی سەعد لە شارۆچکەی تەلەعفەری سەر بە پارێزگای نەینەوا گۆڕێکی بە کۆمەڵ دۆزرایەوە کە 14ڕووفاتی تێدا بوو، تا ئێستا ناسنامەیان نەزاندراوە. میدیا عێراقیەکان بڵاویانکردەوە، دوێنێ لە کاتی نۆژەنکردنەوەی قوتابخانەیەک لە گەڕەکی سەعد لە شارۆچکەی تەلەعفەری سەر بە پارێزگای نەینەوا گۆڕێکی بە کۆمەڵ دۆزراوەتەوە، کە 14 ڕووفاتی تێدا بووە. دەشڵێن، تا ئێستا ناسنامەی گۆڕە بە کۆمەڵەکە نەزاندراوە و لەوبارەیەوە لێکۆڵینەوەکان بەردەوامن. جێگەی ئاماژەیە، لە ساڵی 2014 کاتێک چەکدارەکانی داعش ڕوویان لە سنوری پارێزگای نەینەوا و ناوچەکانى دیکەى عێراق کرد، چەندین کۆمەڵکوژیان ئەنجامدا و تەرمی ئەو هاوڵاتییانەى کۆمەڵکوژ کران چەکدارەکانی داعش لەچەندین گۆڕی بە کۆمەڵدا شاردوونییەتەو و لەدوای ئازادکردنى ئەو ناوچانە ئێستا ناوە ناوە گۆڕە بە کۆمەڵەکان دەدۆزرێنەوە.  

هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی تورکیا هەڕەشە لە ڕۆژئاوای کوردستان دەکات و دەڵێت، دەبێت ئەو نەوتەی لە ڕۆژئاوای کوردستان داگیرکراوە بگەڕێنرێتەوە بۆ خاکی سوریا. هاکان فیدان وەزیری دەرەوەی تورکیا لە لەچاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی سکای نیوزی عەرەبی، ڕایگەیاند، سەبارەت بە به‌ئیدارەی خۆسەر له‌ڕۆژئاواى كوردستان، نیازى په‌لاماردانى نه‌شاردوه‌ته‌وه‌ و دەڵێت، دەبێت سوریا لەو چه‌كدارانه‌ پاکبکرێتەوە، بەتایبەت ئەو ناوچە عەرەبیانییەی پەکەکە داگیریکردون، پەکەکە دەستی بەسەر دامەزراوە نەوتییەکاندا گرتوە، ئەمەش واتە داگیرکردنی سەرچاوەی بژێویی‌و داهاتی خەڵکی سوریا. ئەوەشی خستۆتەڕوو، پێویستە شەڕی ئەو گروپە بکرێت بۆ ئازادکردنی ناوچە نەوتییەکان‌ و سەرچاوەی وزەی‌و گەڕاندنەوی بۆ خەڵکی سوریا، چونکە بەدڵنیاییەوە پەکەکە فرۆشتنەوەی بەرهەمی ئەو کێڵگە نەوتیانەو داهاتەکەی شەڕی دژی خەڵکی سوریاو حکومەتی تورکیا کردووە. هاکان فیدان ئەوەشی خستۆتەڕوو، تورکیا هاوشێوەی ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە، دەیەوێت پەیوەندییەکانی لەگەڵ سوریاش ئاسایی بکاتەوە. ئاماژەی بەوەشکردووە، ڕەجەت تەیب ئەردۆغان، سەرۆکی تورکیا لەبەرزترین ئاستی سیاسیدا ئامادەیی دەربڕیوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر هەموو پرسەکان بۆ چارەکردنی کێشەو ناکۆکییەکانی لەنێوان هەردوو وڵاتدا هەن، ئەمەش داواکارییەکی گرنگ‌و بەنرخە، هەربۆیە پێویستە کۆبونەوەو گفتوگۆ بۆ چارەکردنی کێشەکان بکرێت.        

هاوڵاتی ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق بڵاوکردەوە، بە تۆمەتی بە قاچاغبردنی نەوت لە كەركوكەوە بۆ پاڵاوتگەی كار لە هەرێمی كوردستان، چوار تۆمەتبار لە كەركوك دەستگیركران و وەک گاڵتەپێکردنێکیش دەڵێت، "بە قاچاغبردنی نەوت بوونی نیە". مستەفا سەند، ئەندامی پەرلەمانی عێراق، لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس نووسیویەتی: بە تۆمەتی بە قاچاغبردنی نەوت لە كەركوكەوە بۆ پاڵاوتگەی كار لە هەرێمی كوردستان هێزێكی بەغدا چوار تۆمەتباریان لە كەركوك دەستگیركردووە، لای خۆشیەوە وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق دەڵێت، وەزارەتی ناوخۆ توانیویەتی بە قاچاغبردنی 21 ملیۆن لیتر لە پێكهاتە نەوتیەكان پوچەڵ بكاتەوە. لەم بارەیەوە، میقداد میری، وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق لە لێدوانێکی ڕۆژنامەنووسیدا ڕایگەیاند، دۆسیەی بە قاچاغبردنی پێكهاتە نەوتیەكان لە گرنگترین ئەو دۆسیانەن، كە فەرماندە ئەمنیەكان كاری لەسەر دەكەن بە تایبەت پۆلیسی وزە. میقداد میری ئەوەشی خستۆتەڕوو، لە نیوەی یەكەمی ئەم ساڵدا، وەزارەتی ناوخۆ توانیویەتی بە قاچاغبردنی 21  ملیۆن لیتر لە پێكهاتە نەوتیەكان پوچەڵ بكاتەوە. ئاماژەشی بەوەداوە، ئەو ڕێوشوێنانەی وەزارەت گرتویەتیەبەر بۆ ڕێگرتن لە پرۆسەكانی بە قاچاغبردن، بۆ هۆی كەمكردنەوەی بە ڕێژەی 98%، ژمارەی ئەو ئۆتۆمبیلانەشی كە لەو شەش مانگەدا دەستی بەسەرداگیراوە و لە پرۆسەی بە قاچاغبردندا بەكارهێنراون، گەیشتووەتە 404 ئۆتۆمبیل، لەگەڵ ئاشكراكردنی 532 شوێندا.

هاوڵاتی وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەکانی عێراق دەڵێت،  تەنها لە سنووری كەركوك 531 حەوزی ماسى، کە مەترسیبوون لە سەر ڕووبارەکان و 171 حەوزی ماسی دیكەش، مەترسیبوون لەسەر ئاوی ژێر زەوی پڕكرانەوە. ئەمڕۆ چورشەممە، 24ی تەمووزی 2024، وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكانی عێراق لە بارەی ئەنجامدانی هەڵمەتی لابردنی زیادەڕۆیی لەسەر ڕووبارەكان و پڕكردنەوەی سەدان حەوزی ماسی نایاسای لە كەركوك، ڕاگەیاندراوێكی بڵاوكردەوە. سەرچاوە ئاوییەکانی عێراق دەڵێت، لە سەرەتایی دەستپێكردنی هەڵمەتی لابردنی زیادەڕۆییەكانی سەر ڕووبارەكانەوە تا ئێستا، تەنها لە سنووری كەركووك 531 حەوزی ماسى، کە مەترسیبوون لە سەر ڕووبارەکان پڕكرانەوە، هەروەها  171 حەوزی ماسی دیكەش، مەترسیبوون لەسەر ئاوی ژێر زەوی پڕكرانەوە. ئەوەش خراوەتەروو، هەماهەنگییەكی ئاست بەرز لەگەڵ هێزە ئەمنییەكان هەیە بە مەبەستى پاڵپشتیكردن لە تیمەكانی لابردنی پێشێلكارییەكان. ئەو لیژنەیەی، كە ئەركی لابردنی سەرپێچییەكانی پارێزگای كەركوكى لە ئەستۆیە بەردەوامە لە كارەكانی پڕكردنەوە و لابردنی زیادەڕۆییەكانی سەر ئاوی ژێر زەوی. جێگای ئاماژەیە، لە دوای گۆڕانی كەشو هەوا و گرتنەوەی پشكی ئاوی عێراق لەلایەن دەوڵەتی د توركیاوە، حكومەتی عێراق بۆ دەربازبوون لە مەترسییەكان، دەستیكرد بە لابردنی ئەو سەرپێچیانەی كە لەسەر ڕووبارەكان درووستكراون، هەڵمەتەكە نزیكەی دوو ساڵە بەردەوامە.  

هاوڵاتی میدیاكانی توركیا بڵاویان كردەوە، لەچوارچێوەی كاروانی هاوكارییە سەربازییەكانی ئەمریكا لە لە پارێزگای حەسەكە لە ڕۆژئاوای كوردستان، كە لە ژێر كۆنتڕۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە)دایە، سیستەمی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی بنكەی سەربازی خۆی كردووە. میدیاكانی توركیا سەبارەت بە ناردنی هاوكاری سەربازی و سیستەمی بەرگریی ئاسمانی بۆ ڕۆژئاوای كوردستان، زانیاری بڵاو دەكەنەوە. میدیاكان ئاماژەیان بەوە كردووە، لەچوارچێوەی كاروانی هاوكارییە سەربازییەكانی ئەمریكا لە لە پارێزگای حەسەكە لە ڕۆژئاوای كوردستان، سیستەمی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی بنكەی سەربازی خۆی كردووە، ناو بە ناو مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەكانی هەسەدە لەو بنكەیەكەدا دەمێنێتەوە. ئەوەش خراوەتەڕوو، هاوكارییە سەربازییەكە لە عێراقەوە ڕەوانەی ڕۆژئاوای كوردستان كراوە و لە 40 ئۆتۆمبێل پێك هاتووە كە زرێپۆشی جۆری Bradleyیشیان لەنێودا بووە، هەروەها كاروانە سەربازییەكە چەك و تەقەمەنی، كابینە و سیستەمی بەرگریی ئاسمانیی جۆری Avenger ی لەخۆ گرتووە. ئاماژە بەوەشكراوە، چوار جۆرە لەو سیستەمەی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی ئەو بنكە سەربازییە كراون، ئەم جۆرە سیستەمانە ئامانجەكەیان لە دوری 443 كیلۆمەتر دەپێكێت، زیاتر لە دژی دۆرن، ئەو فڕۆكانەی نزم دەفڕن و هەلیكۆپتەر بەكار دەهێندرێت. میدیاكانی توركیا بانگەشەی ئەوە دەكەن، سیستەمەكە بۆ هەسەدە ڕەوانە كراوە، پێشتریش باس لەوە دەكرا كە گوایە سیستەمی بەرگریی ئاسمانی بۆ هەسەدە ڕەوانە كراوە، بەڵام هیچ لێدوانێكی فەرمی لە لایەن ئەمریكاوە لەسەر ئەو بابەتە نەدرا. ڕەوانەكردنی ئەو هاوكارییانە لە كاتێكدایە، هێرشە درۆنییەكانی توركیا بۆ سەر ڕۆژئاوای كوردستان تا ئێستا بەردەوامە و ژمارەیەك لە بەرپرسانی هەسەدە كوژراون، هەر لەماوە پێشتریش توركیا هەوڵی دا لە ڕێگای هێرشێكی درۆنییەوە لە فڕۆكەخانەی سلێمانی مەزڵوم كۆبانێ بكوژێت.

هاوڵاتی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاوی كردەوە، دەرگای پێشكەشكردنی داواكاری و ناو تۆماركردن بۆ تیمەكانی چاودێری نێودەوڵەتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان کرایەوە. ئەمڕۆ چوارشەممە، 24ی تەمووزی 2024، كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق رایگەیاند، دەرگای پێشكەشكردنی داواكاری و ناو تۆماركردن بۆ تیمەكانی چاودێری نێودەوڵەتی بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانی هەرێمی كوردستان كراوەتەوە، هەر لایەنێكی نێودەوڵەتی ئارەزووی چاودێریكردنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی کوردستانی هەیە دەتوانێت ناوی خۆی تۆمار بكات. دەشڵێت، داواكار دەتوانێت سەردانی نووسینگەی دەستەی هەرێم لە هەولێر بكات یاخود لە رێگای ماڵپەری كۆمسیۆنەوە فۆرم و تەواوی پێداویستییەكان وەربگرێت. جێگەی ئاماژەیە، سەرۆکایەتی هەرێمی كوردستان، ڕۆژی 20ی تشرینی یەكەمی 2024ی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان دیاریکردووە و هەروەها هەڵبژاردنەكە لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراقەوە بەڕێوەدەبرێت. پێشتریش جومانە غەلای وتەبێژی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ڕایگەیاند، لە ئەنجامدا 13 پارتی سیاسی، دوو هاوپەیمانی، 124 كاندیدای تاكەكەسیی كە 19یان لە پێكهاتەی مەسیحین و 20یشیان توركمانن، تۆمار كراون.  

مەهران رەمەزان هاوڵاتی، سلێمانی شاندی دانووستانکاری هێزەکانی ئەمەریکا داواکارییەکانی شاندی عێراق دەباتەوە واشنتن بۆ ئەوەی پرسی کشانەوەی هێزەکانی ئەمەریکا لە عێراق تاوتووێ بکەن. ئەمڕۆ سێشەممە، 23ی تەمووزی 2024، ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بڵاوی کردووەتەوە، چوار سەرچاوەی عێراقی ئاشکرایان کردووە، عێراق دەیەوێت هێزەکانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی بە سەرکردایەتیی ئەمەریکا، لە مانگی ئەیلولی ئەم ساڵدا دەست بە کشانەوە هێزەکانیان بکەن و تا مانگی ئەیلولی 2025 بە فەرمی کۆتایی بە کارەکانی هاوپەیمانان بهێنن. جێگەی ئاماژەیە، دوێنێ دووشەممە، 22ی تەمووزی 2024، وەزارەتی بەرگری ئەمەریکا، ڕاگەیەندراوێکی لەبارەی کۆبوونەوەی شاندی سەربازی عێراق، کە نوێنەری پێشمەرگەشی تێدا بووە بڵاوکردەوە، ئاماژەی بەوە دابوو لیژنەی باڵای سەربازیی عێراق و ئەمەریکا بەدواداچوونیان بۆ جموجووڵ و تواناکانی داعش کردووە، لەگەڵ توانای هێزەکانی عێراق بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەڕەشەکانی داعش. وەزارەتی بەرگریی ئەمەریکا ئەوەشی خستۆتەڕوو، کۆبوونەوەی ئەمنیی ئەمەریکا و عێراق ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی هەردوو وڵاتە بۆ پتەوکردنی پەیوەندیی ئەمنی لەسەر بنەمای کارەکانی لیژنەی باڵای سەربازیی ئەمەریکا و عێراق لە چەند مانگی ڕابردوودا و وەک ڕێزلێنانێکە بۆ یادی 10 ساڵەی ئەرکی سەربازی هاوپەیمانان لە عێراق. بە گوێرەی سەرچاوە عێراقییەکان و کاربەدەستانی ئەمەریکا، گوایە هەڵوێستی عێراق لەم هەفتەیەدا لەگەڵ بەرپرسانی ئەمەریکا لە واشنتن گفتوگۆی لەسەر دەکرێت، بەڵام تاوەکوو ئێستا هیچ ڕێکەوتنێکی فەرمی لەسەر کۆتاییهێنان بە ئەرکی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی یان دانانی خشتەیەکی پەیوەندیدار بە کشانەوەی هێزەکان نەکراوە.

هاوڵاتی وتەبێژی هاوپەیمانی چوارچێوەی هەماهەنگی ڕایگەیاند، له کۆبوونەوەی ئەمڕۆی چوارچێوەکەیان سێ ڕۆژ مۆڵەتی بە هێزە سوننەکان داوە بۆ ڕێککەوتن لەسەر کاندیدی سەرۆکی پەرلەمان و هەڵبژاردنی یەکێک لە کاندیدەکان (سالم عیساوی - مەحمود مشهەدانی). حوسام ڕوبەیعی وتەبێژی هاوپەیمانی چوارچێوەی هەماهەنگی سەبارەت بە ناوەڕۆکی کۆبوونەوە ئەمڕۆی چوارچێوەکەیان بۆ میدیا عێراقیەکان دەدوێت. حوسام ڕوبەیعی ڕایگەیاند، چوارچێوەکەیان گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە دانیشتنی هەڵبژاردنی سەرۆکی پەرلەمان هەرگیز بەڕێوەناچێت، بەبێ ئەوەی پێکهاتەی سوننە لەسەر کاندیدی سەرۆک پەرلەمان ڕێکبکەون. ئاماژەی بەوەشکرد، هەموارکردنەوەی مادەی 12ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان و کردنەوەی دەرگای کاندیدکردن بۆ ئەو پۆستە لەلایەن چوارچێوەی هەماهەنگییەوە ڕەتدەکرێتەوە چونکە لەگەڵ بڕگەکانی دادگای فیدراڵیدا ناکۆکە. ئەوەشی خستەڕوو، چوارچێوەی هەماهەنگی سێ ڕۆژ مۆڵەتی بە هێزە سوننەکان داوە بۆ ڕێککەوتن لەسەر کاندیدی سەرۆکی پەرلەمان و هەڵبژاردنی یەکێک لە کاندیدەکان (سالم عیساوی - مەحمود مشهەدانی). جێگای ئاماژەیە، 18ی ئایار دانیشتی هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەچوو، سالم عیساوی و مەحمود مەشهەدانی دوو كاندیدی سەرەكی ئەو پۆستە بوون، لە دانیشتنەكەدا دوو خولی دەنگدان بەڕێوەچوو، تیایدا دەنگەكانی سالم عیساوی لە پێش دەنگەكانی مەحمود مەشهەدانییەوە بوو، دواتر پەرلەمانتارانی تەقەدووم لە ناو هۆڵی پەرلەمان گرژی و ئاڵۆزییان درووست كرد، نەیانهێشت كاندیدی سەرۆكی پەرلەمان هەڵبژێردرێت، بۆیە دانیشتنەكە بۆ كاتێكی نادیار دواخرا.

هاوڵاتی دوای ئەوەی دادگای فیدراڵی بڕیاریدا حکومەتی هەرێمی کوردستان داهاتی نەوتی و نانەوتی ڕادەستی بەغدا بکات، ئەمڕۆ حکومەتی هەرێم باجی لەسەر چەند  چەند کار و پیشەیەکی هاوڵاتیان لابرد. حکومەتی هەرێمی کوردستان نوسراوێکی فەرمی سەبارەت بە‌لێخۆشبوون لە باجی سەر چەند  چەند کار و پیشەیەکی هاوڵاتیان بڵاوکردووەتەوە. لە نوسراوەکەدا هاتووە، بەفەرمانی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و بە لەبەرچاوگرتنی دۆخی دارایی هاوڵاتییان و پیشەوەران له هەرێمی کوردستان، بڕیاردرا بە ڕاگرتنی وەرگرتنی باج لەسەر چێشتخانە و هۆتێلەکان، نەخۆشخانە تایبەتییەکان و سەمونخانە و نانەواخانەکان و زەوییە بەتاڵەکان. ئەم بڕیارەی حکومەتی هەرێم لەکاتێکدایە، کە پێشتر دادگای فیدراڵی بڕیاریدابوو هەولێر سەرجەم داهاتی نەوتی و نانەوتی ڕادەستی بەغدا بکات، لە سەرەتادا هەرێم ڕازی نەبوو بەپێدانی ئەو داهاتانە بە‌ بەغدا، بۆیە چەند جارێک کێشە بۆ مووچەخۆرانی هەرێم درووست بوو و موچەکانیان دواکەوت. دوای چەند سەردانێکی شاندی هەرێم بۆ بەغدا و کۆبوونەوەیان لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق و بەرپرسانی حکومەتی عێراق، لە کۆتاییدا حکومەتی هەرێم ناچارکرا سەرجەم داهاتەکانی ڕادەستی بەغدا بکات، لەبەرامبەر پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمدا.  

هاوڵاتی ناوەندی تۆماری بەڵگەی پێشێلکاری لە ڕاپۆرتێکدا دەڵێت: دەوڵەتی تورکیا لەگەڵ خۆیدا سەدان داعشی هێناوەتە ناو خاکی باشووری کوردستان و لە سنووری پارێزگای دهۆک جێگیری کردوون. ئەمڕۆ سێشەممە، 23ی تەمووزی 2024، ناوەندی تۆماری بەڵگەی پێشێلکاریی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، لە ڕاپۆرتێکیدا ڕایگەیاند ، کە دەوڵەتی تورکیا لەگەڵ خۆیدا سەدان داعشی هێناوەتە ناو خاکی باشووری کوردستان و لە سنووری پارێزگای دهۆک جێگیری کردوون و ئەو داعشانە لەلایەن سوپای تورکیاوە لە ڕۆژئاوای کوردستان و سووریا لە کامپی تایبەتی سەربازیی مەشق و ڕاهێنانیان پێ دەکرێت و ڕەوانەی باشووری کوردستان دەکرێن. لە ڕاپۆرتەکەی ناوەندی تۆماری بەڵگەشدا هاتووە، دەوڵەتی تورکیا ئەو داعشە سوورییانەی کە لە ناوچە داگیرکراوەکانی ڕۆژئاوای کوردستان کۆی کردوونەتەوە، لەبەرامبەر بەڵێنی پارە و پێدانی چەک و هاوکاریی، ڕازی کردوون بۆ ڕەوانەکردنیان بۆ باشووری کوردستان و بەکارهێنانیان لە داگیرکردنی باشووری کوردستاندا. لە ڕاپۆرتەکەدا لەبارەی ژمارە و ناسنامەی ئەو داعشانەوە ئەوە خراوەتەڕوو، زیاتر لە 300 داعشن و لە ناوچەی بەرواری باڵا و سنووری پارێزگای دهۆک لە باشووری کوردستان، لەناو بارەگا سەربازییەکانی دەوڵەتی تورکیادا جێگیر کراون.  

هاوڵاتی نوسراوێك كه‌ له‌ مانگی ئایاری ئه‌مساڵدا له‌ ئەمینداریێتیی‌ گشتیی ئەنجومەنی‌ وەزیرانی‌ عێراق ده‌رچووه‌، داوا لە فەرمانگەکان دەکات لە نوسراوەکانیاندا پارتی‌ کرێکارانی‌ کوردستان (پەکەکە) وەک رێکخراوی قەدەغەکراو ناوبهێنن. له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش نوسراوێكی دیكه‌ له‌ 14ی تەمموزی‌ 2024 به‌ واژووی فەلاح عەبودی‌، بەڕێوەبەری‌ گشتیی‌ فەرمانگەی‌ کاروباری‌ کارگێڕی‌ لە ئەمینداریێتیی‌ گشتیی‌ په‌رله‌مانی عێراق ده‌رچووه‌ و تیایدا ناوه‌رۆكی بریاره‌كه‌ی حكومه‌تی عێراقی ئاراسته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان و داموده‌زگاكانی سه‌ربه‌ په‌رله‌مان و نوسینگه‌ی راوێژكاره‌ن كردوه‌ و له‌سه‌ر نوسراوه‌ "گرنگیی پێ بدرێت". ناوه‌رۆكی نوسراوه‌كه‌ ده‌ڵێت: لە سەر بنەمای‌ نوسراوێکی‌ فەرمانگەی‌ کاروباری‌ ئەنجومەنی‌ وەزیران و لیژنەکان لە ئەمینداریێتی‌ گشتیی‌ ئەنجومەنی‌ وەزیران، کە لە 28ی ئایاری‌ 2024 دەرچووە، سەرۆک وەزیران و فەرماندەی‌ گشتیی هێزە چەکدارەکان، فەرمانی داوە کاتێک لە نوسراوەکاندا ناوی پەکەکە دەهێنرێت بنوسن "پارتی‌ کرێکارانی‌ کوردستانی‌ قەدەغەکراو. ئەمە لەکاتێکدایە، لەماوەی ڕابردوودا ڕەجەب‌ تەیب‌ ئەردۆغان سەرککۆماری تورکیا هاتە بەغدا و لەگەڵ محەمەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆبوویەوە، هەردوولا نزیکە 25 یاداشتنامەی لەیەکتێگەیشتیان واژۆکرد، هەروەها تورکیا داوای لە عێراق‌ کرد، پەکەکە وەک ڕێکخراوێکی تیرۆرستی بناسێنێت.

  هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە 23ی تەموزی 2024، ڕوانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، هێزەکانی ڕژێمی سوریا لە ڕۆژهەڵاتی شاری ئیدلب بە دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو هێرشیان کردە سەر خاڵێکی سەربازیی سوپای تورکیا. ئاماژە بەوەکراوە، "بە هۆی هێرشەکەوە چەند کۆگایەکی سوتەمەنی ناو خاڵە سەربازییەکە گڕیان گرتووە"، بەڵام زانیاری دەربارەی ئەگەری زیانی گیانیی ڕانەگەیەندراوە. سوپای تورکیا بە بیانووی دروستکردنی پشتێنەی ئەمنیی لە نێوان باکوور و ڕۆژئاوای کوردستاندا، دەستی بەسەر ڕووبەرێکی فراوانی ناوچەکانی باکووری سووریادا گرتووە و تا ئێستا چەندین جار حکومەتی دیمەشق داوای کشانەوەی هێزەکانی تورکیای کردووە، بەڵام تورکیا داواکارییەکەی پشتگوێ خستووە.

هاوڵاتی بڕیارە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی داهاتوویدا تاوتوێی لەشکرکێشییەکانی تورکیا بۆ سەر خاکی هەرێمی کوردستان و سزای سەر فڕۆکەخانەی سلێمانی بکات. فاتن قەرەغۆلی، ئەندامی لیژنەی گواستنەوە و گەیاندن لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بە رۆژنامەی سەباحی راگەیاندووە، "لە ماوەی رابردوودا سەردانی فڕۆکەخانەی سلێمانین کردووە و لەبارەی گەمارۆی سەر ئەو فڕۆکەخانەیە لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆبووینه‌وه‌”. ئاماژەی بەوەکردووە، “ئه‌و سزایه‌ى توركیا خستوویه‌تیه‌ سەر فڕۆكه‌خانه‌ى نێوده‌وڵه‌تى سلێمانى گه‌مارۆیی سیاسییە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق داوایکردووە بەشێوازی دیپلۆماسی پرسەکە چارەسەربکرێت”. هەر لەسەر هەمان پرس، محەمەد شەمەری، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق به‌هه‌مان رۆژنامه‌ى وتوە، “لە دانیشتنەکانی ئایندەدا ئەنجومەنی نوێنەران گفتوگۆی زیاتر لەبارەی لەشکرکێشی تورکیا دەکات بۆ سەر ناوچە جیاوازەکانی پارێزگای دهۆک”.