محەمەد شیاع سوودانی: هێزەکانی سنوورى عێراق بە چەکی پێشکەوتووەوە ئامادە دەكرێن

هاوڵاتی ڕاگەیاندنی کۆمیتەی ناوەندی کۆمەڵە سەبارەت بە ڕاگواستنەوەی ئۆردوگای کۆمەڵە لە هەرێمی کوردستان جەماوەری تێکۆشەری کوردستان! دوای تێپەڕبوونی نزیکەی دوو ساڵ بەسەر واژۆی ڕێککەوتنە ئەمنییە شەرمەزارانەکەی دەوڵەتەکانی ئێران و عێراق، سەرەنجام پڕۆسەی بەکردەوە دەرهاتنی قۆناغێکی دیکە لە بڕگە شاراوەکانی ئەو ڕێککەوتننایە چووە بواری جێبەجێکردنەوە، لەم قۆناغەدا ژمارەیەک لە کەس و بنەماڵەکانی، کۆمەڵە نیشتەجێی زرگوێزی گەورە، وەک دەستپێکی پرۆسەکە، گواسترانەوە بۆ سوورداش، شوێنێک لە ٤٠ کیلۆمەتری   زڕگوێزو نزیک شاری دوکان لە هەرێمی کوردستان، ئەم کەسانە بڕیارە لەو شوێنە نوێیە نیشتەجێ بن، تا خانوو و ئیمکاناتی پێویست بۆ نیشتەجێبوونی بنەماڵە و کەسەکانی تریش ئامادە بکرێت. ئەم ڕووداوە لە ڕێگەی ماسمیدیا و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی هەرێمی کوردستانەوە ڕەنگدانەوە و دەنگدانەوەیەکی زۆری بووە و بۆتە هۆی نیگەرانی لەناو خەڵکی کوردستانی ئێران و بەتایبەتی بنەماڵەی هاوڕێیانمان لە ناوخۆی وڵاتدا، ەمەبەستی ڕوونکردنەوەی وردەکارییەکانی ئەم ڕووداوە، سەرنجی خەڵکی تێکۆشەری کوردستان بۆ ئەم خاڵانەی خوارەوە ڕادەکێشین: یەکەم: ئێمە لە ماوەی ٣٠ ساڵی ڕابردوودا زۆر جار و لە هەر دەرفەتێکدا، جەختمان لەوە کردووەتەوە کە بە هۆکارگەلێکی ڕوونی سیاسی و کۆمەڵایەتی، ئەولەویەتمان نەک خەباتی چەکداریی، بەڵکوو بریتییە بووە لە پەرەپێدان بە خەباتی سیاسی و مەدەنیی لە کوردستانی ئێران، ئەم سیاسەتە لە هەڵسەنگاندنی ئێمە بۆ بارودۆخی کۆمەڵایەتی ئێران و کوردستانەوە سەرچاوە دەگرێت، مانگرتنی گشتی هاوینی ساڵی ١٣٨٤ی هەتاوی لە ناڕەزایەتی بە کوشتنی جینایەتکارانەی "شوانە سەید قادری" لە شاری مهاباد، بە تایبەت لەو ڕووە کە ئەم مانگرتنە تەنیا لەسەر بانگهێشتی کۆمەڵە (ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران) بەڕێوەچوو، لە تاقیکردنەوەیەکی کۆمەڵایەتیدا ئەو دڵنیاییەی بە ئێمە بەخشی کە ڕێگای دروستمان هەڵبژاردووە. دووەم: بەداخەوە شوێنی جێگیربوونی تەشکیلاتی ئاشکرای ئێمە لە هەرێمی کوردستان بەردەوام ناوچەیەکی نائەمن بووە، تێرۆریزمی کۆماری ئیسلامی لەم ناوچەیە زۆر چالاک بووە  و بە سەدان ئەندام و لایەنگرانی حیزبە سیاسییە ئۆپۆزسیۆنە کوردییەکانی جێگیر لە کوردستانی عێراق و لەوانە ژمارەیەک لە هاوڕێیانی ئێمە، بوونەتە قوربانیی دەستی ئەو تیرۆریزمە، گیانیان لەدەست داوە و یان بریندار بوون، ئەگەر زۆر نەگەڕێنەوە بۆ ڕابردوو، هەر لەم قۆناغەدا شاهیدی سەرهەڵدانی گروپە ئیسلامییە توندڕەوەکانی کوردیی وەک جوندولئیسلام، ئەنسارولئیسلام، دا.ع.ش و هتد بووین، کە هەمووان دەزانن بە تایبەتی بە خوێنی کۆمۆنیستەکان تینوون، لەو ڕووەوە کە ئەم نائەمنییە هێشتاش بەردەوامە، ئێمە تا ئەم ساتەش مافی بەرگریکردن لەخۆمان بە ڕەوا دەزانین، جگە لەوەش هەبوونی چەک لە هەرێمی کوردستان و لە عێراق بە گشتی لە چوارچێوەی پەیڕەوێکی دیاریکراودا قبوڵکراوە، لە پرسی چەککردن یان چەک داماڵین کە لەم ڕۆژانەدا زۆر باسی دەکرێت، ئێمە بڕێکی تاڕادەیەک زۆر لە چەکی قورس و نیوە قورسمان کە ساڵانێکی زۆر بوو هەڵمانگرتبوو، وەک ئەمانەت، سپاردوومانە بە یەکێتی نیشتمانی کوردستان. سێیەم: بڕگەکانی ڕێککەوتنی ئەمنیی نێوان دەوڵەتەکانی ئێران و عێراق، هەتا ئێستاش ئاشکرا نەکراوە. تەنها وتەبێژانی ئەو دوو دەوڵەتە لە هەندێک بۆنەی جۆراوجۆردا، بە کورتی ئاماژەیەکیان بە ناوەڕۆکەکەی کردووە، کە بەشێک لەو ئاماژانەش لە چوارچێوەی پڕوپاگەندە و شەڕی دەروونی و هیتر... دا خۆی دەبینێتەوە بەڵام وا پێدەچێت کە لانیکەم پرسی گواستنەوەی ئۆردوگاکانی ئۆپۆزسیۆن بۆ شوێنی دووهەم بەشێک بووبێت لەم ڕێککەوتنە، لە میانەی ئەو گفتوگۆ تێروتەسەلانەی کە لەماوەی یەک دوو ساڵی ڕابردوودا لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستان بوومانە، هەوڵماندا کە بەو قەناعەتەیان بگەیەنین کە هیچ هۆکارێک بۆ گواستنەوەی ئەو ئۆردوگایانە بوونی نییە و جەختمان لەوە کردەوە کە ئێمە بە پێی سیاسەت و بۆ چۆنی خۆمان نەک لە سەر زەختی هیچ لایەنێک، بەڵکو خۆبەخشانە سیمایەکی مەدەنی مان بەم ئوردوگایە بەخشیوە، ئێرە شوێنی نیشتەجێبوونی خەڵکی سڤیل و جێگەیەکە بۆ بەرێوەبردنی چالاکییە سیاسی و فەرهەنگی و مەدەنیی. ئەم وتووێژانە دوای دوو ساڵ بە ئاکام نەگەیشتن، لە دانیشتنێکی ئەم دواییانەی نوێنەرانی ئێمە و ئەو دوو لایەنەی دیکەی کە بەناوی کۆمەڵەوە چالاکی دەکەن لەگەڵ وەفدێکی حکوومەتی عێراق لە شاری سلێمانی، تەنیا نەرمییەکی بەرچاوی کە لەخۆیان نیشانیان دا ئەوە بوو کە هاوڕێیانی ئێمە دەتوانن وەک هاوڵاتی لە شارەکانی هەرێمی کوردستان نیشتەجێ بن.

هاوڵاتی ئەمریکا و عێراق لەسەر پلانەکانی کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی ئەمریکا لە عێراق گەیشتونەتە لێک تێگەیشتن.  پلانەکە بە شێوەیەکی بەرفراوان ڕێککەوتنی لەسەر کراوە بەڵام پێویستی بە ڕێگەپێدانی کۆتایی هەردوو پایتەخت و وادەی ڕاگەیاندنی هەیە، بەگوێرەی پلانەكە مانگی ئەیلولی ٢٠٢٥ سەدان سەرباز، عێراق بەجێدەهێڵن و ئەوانەی دیكەش تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٦ سەرجەمیان عێراق جێدەهێڵن. هەروەها بەرپرسێکی باڵای ئەمریکا بە ڕۆیتەرزی ڕاگەیاند، "ئێمە ڕێککەوتنێکمان هەیە، لە ئێستادا تەنها پرسیارەکە ئەوەیە، کە کەی ڕایبگەیەنین." جێی ئاماژەیە، ئەمریکا و عێراق هەوڵدەدەن پەیوەندییەکی نوێی ڕاوێژکاری دروست بکەن، کە ڕەنگە بەشێک لە هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق بمێننەوە دوای کشانەوە.   سەرچاوە: ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز  

هاوڵاتی نرخی زێڕ بەرزبووەوە و نرخى نەوتیش دابەزى بەپێی بۆرسەی جیهانی، نرخى گرامێک زێر بە 81 دۆلار و دوو سەنت مامەڵەى پێوە دەکرێت و بەوەش بەراورد بە دوێنێ نرخى هەر مسقاڵێک زێڕ بە بڕى چوار هەزار دینار بەرزبوەوە. هاوکات، نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنت بە 72 دۆلار و 88 سەنتە و نرخی بەرمیلێک نەوتى خاوى ئەمریکاش بە 69 دۆلار و 33 سەنت مامەڵەى پێوە دەکرێت و بەوەش بەپێى بۆرسەى جیهانى نرخى نەوت بەراورد بە ڕۆژى ڕابردوو بە بڕى یەک دۆلار دابەزى

ئاسیاسێڵ ڕایدەگەیەنێت کە ئەداکردنێکی دارایی ناوازەی هەبووە بۆ ساڵی 2023 و جەخت لە پێگەی پێشەنگی خۆی لە کەرتی پەیوەندییەکانی عێراقدا دەکاتەوە. سلێمانی، عێراق – 1 ـی ئەیلولی 2024 - کۆمپانیای ئاسیاسێڵ ئەنجامە داراییەکانی بۆ ساڵی دارایی 2023 ڕاگەیاند کە تیایدا گەشەیەکی بەرچاوی لە داهات و قازانج و بنکەی بەشداربوواندا بەدەستهێناوە. ئەم ئەنجامانە ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی کۆمپانیایە بە داهێنان و دابینکردنی پێداویستییەکانی کڕیاران و بەهێزکردنی پێگەی پێشەنگی خۆی لە بازاڕدا و هەروەها بەشداریکردنی لە گەشەسەندنی ئابووری عێراق. ئاسیاسێڵ لە ماوەی ساڵی 2023 ــدا ئاستێکی نایابی لە ئەداکردن تۆمارکردووە لە پێنوێنە داراییە جیاوازەکاندا بەو پێیەی داهاتە بەدەستهاتووەکان لە ئەنجامی چالاکییەکانی ئێستای بە ڕێژەی 11% زیادیکردووە بە بەراورد بە ساڵی 2022 و گەیشتووەتە 1.659 ترلیۆن دیناری عێراقی (یەک ترلیۆن شەش سەد و پەنجا و نۆ ملیار دینار). هەروەها بڕی قازانجیش پێش سوود و باج و خەرجییەکانی "الإندثارات والإطفاءآت" (EBITDA) گەیشتووەتە 728 ملیار دیناری عێراقی، کە بە ڕێژەی 13% زیادیکردووە بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو. وە قازانجی تەواوەتی گەیشتووەتە 352 ملیار دیناری عێراقی، کە ئەمەشیان بەڕێژەی 33% زیادیکردووە؛ ئەم سەرکەوتنە دەگەڕێتەوە بۆ بەڕێوەبردنی خەرجییەکان و بەڕێوەچوونی کارەکان بە شێوەیەکی کاریگەر و کارا. هەروەها بنکەی بەشداربووان بە ڕێژەی 3.5% زیادیکردووە و تا کۆتایی ساڵ گەیشتووەتە 17.7 ملیۆن بەشداربوو لە کاتێکدا لە کۆتایی ساڵی 2022ــدا 17.1 ملیۆن بەشداربوو بووە، ئەمەش ڕەنگدانەوەی سەرکەوتنی ستراتیژەکانی کۆمپانیایە بۆ ڕاکێشانی کڕیاری زیاتر بە لای خۆیدا. لە لێدوانێکیدا لەسەر ئەنجامەکانی ساڵی 2023، سەرۆکی ئەنجومەنی بەڕێوەبردن بەڕێز فاروق مستەفا ڕەسووڵ وتی: "ئێمە لە ئاسیاسێڵ سەرکەوتوو بووین لە پەرەپێدان و بەرزکردنەوەی ئاستی خزمەتگوزارییەکانمان لە پێناو پتەوکردنی پێگەی ئەو خزمەتگوزارییانە وەکو سەرقافڵەی کەرتی پەیوەندییەکان لە عێراق. ئەمەش ڕەنگدانەوە پابەندبوونی بەرزمانە بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری پێشکەوتوو بە بەشداربووانمان. ئاسیاسێڵ فۆکەسێکی زۆری خستووەتەسەر وەبەرهێنان لە لایەنە بنەڕەتییەکانی بزنسدا لە پێناو پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری بە جۆرێک کە زیادبوونی توانای تۆڕەکە مسۆگەر بکات و ئەداکردنیشی بەهێزتر بکات. کۆمپانیا بەڵێنیداوە کە پابەندبێت بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریی نایاب و بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای جیهانیی بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامی دارایی بەهێز، ئەمەش وەکو درێژکراوەی زنجیرەیەکی بەردەوام لە دەستکەوتی گرنگ کە کۆمپانیا لە ماوەی ساڵانی پێشوودا بەدەستیهێناون. و لە ساڵی 2023 ــدا کۆمپانیا ئەداکردنی خۆی بەهێزترکرد بە بەرزکردنەوەی ڕێژەی داهات و قازانجی تەواوەتی بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو و بە ڕێژەیەکی زۆر جیاواز لە ڕێژەکانی ساڵی ڕابردوو. ئەم ئەنجامانە بە ڕوونی سەرکەوتنی بەڕێوەبەرایەتی  کۆمپانیا دەردەخەن لە پەرەپێدانی بەردەوامی ستراتیژیی تایبەت بە خۆی و چاودێریکردنی جێبەجێکردنی.” گرنگە جەخت لەو ڕاستییە بکەینەوە کە هەموو ئەو ژمارە و داتایانەی باسکراون تایبەتن بە ساڵی دارایی 2023 و هیچ پەیوەندییەکیان بە ئەنجام و پێشبینییەکانەوە نیە بۆ ساڵی 2024. کۆمپانیا سوپاس و پێزانینی خۆی ئاڕاستەی دەستەی دراوی دارایی و بۆرسەی عێراق بۆ دراوی دارایی و ئەنجومەنی پیشەیی چاودێری و وردبینی ژمێریاری و چاودێری ژمێریاری دەکات بۆ هەوڵە بەردەوام و ماندوو نەناسەکانیان لە تێپەڕاندنی ئەو ئاستەنگانەی کە ڕووبەڕووی دەرکردنی بەیاننامە داراییەکان بوونەوە لە بەرواری خۆیاندا، هەروەها بەپێی ئەوەی کە لە ئاشکراکردنـی کۆمپانیادا هاتووە بۆ داتا داراییەکان بۆ بۆرسەی عێراق بۆ دراوی دارایی لە 30ـی ئایاری 2024 ــدا. هەروەها سوپاسی خاوەن پشک و وەبەرهێنەرە بەڕێزەکانمان دەکەین بۆ متمانەیان بە هەوڵەکانی کۆمپانیا لە بەتەنگەوەهاتنیان بۆ ئاشکراکردنی داتا داراییەکان بە شێوەیەکی وەرزی و بەرزکردنەوەی ئاستی شەفافیەت. دەربارەی ئاسیاسێڵ: ئاسیاسێڵ "کۆماندەکاتەوە"، دابینکەری سەرەکی خزمەتگوزاریى پەیوەندییەکانی مۆبایل و خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکانە لە عێراق و ژماره‌ى به‌شدرابووانی 18.3 مليۆنە. ئاسياسێڵ وەکو یەکەم کۆمپانیاى خزمەتگوزاریى مۆبایل ناسێنراوە لە عێراق، وە یەکەم کۆمپانیاشە کە تۆڕەکەی هەموو بەشەکانی عێراق دابپۆشێت. ئاسیاسێڵ خزمەتگوزارییەکانی 4G بە کواڵیتییەکی بەرز لە سەرجەم پارێزگاکانی عێراق دابیندەکات و تۆڕەکەشى زیاتر .0699٪ ـى دانيشتوانى عێراق ده‌گرێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ تۆڕه‌كه‌ى ببێته‌ فراوانترين تۆڕى مۆبايل لە عێراق لە نێو کۆمپانیاکانی تری پەیوەندی لە عێراق. ئاسیاسێڵ بۆ پەیوەندییەکان، بەشی پەیوەندییە گشتییەکان: [email protected] پەیوەندی وەربەرهێنەران: [email protected] بۆ زانیاری زیاتر: www.asiacell.com            

هاوڵاتی مشتومڕێکی توند، وایکرد ڕۆژی سێشەممەش نەتوانرێت پڕۆژە یاساکەی کە ژنان بە ترسناکی دادەنێن ببێتە یاسا. دوو هەفتە لەمەوبەر مشتومڕ لە عێراق دەستیپێکرد لەسەر هەموارکردنەوەی یاسای باری کەسی کە لە پەرلەمانی عێراق پێشنیارکرابوو. زۆرێک لە چالاکوانانی مافی مرۆڤ و چالاکوانانی ژنان پەرلەمانتارانیان تۆمەتبار کرد بە ئاسانکاری بۆ هاوسەرگیری منداڵانی تەمەن ٩ ساڵ و کەمکردنەوەی مافی ژنان لە هاوسەرگیریدا سەبارەت بە سەرپەرشتیکردن و بابەتی دیکە. یاسا کۆنەکە بە بەراورد بە یاسا نوێکە مەدەنیترە، پێشتر بە گوێرەی یاسای عێراق ١٨ ساڵی تەمەنی هاوسەرگیرییە و ئەگەر هاوسەرگیریش لە تەمەنی ١٥ ساڵی بۆ سەروتر ڕووبدات ئەوە دەبێت لێکۆڵینەوەی تێدا بکرێت کە ئەگەر نەگونجێت هاوسەرگیرییەکە نەدەکرا بە یاسایی. بەڵام پڕۆژە یاسا نوێکە دەکرێت کچ لە تەمەنی ٩ ساڵی بە یاسا بە شوو بدرێت بەڵام بەشێک لە گروپە چالاکوانەکان بە سەرۆکایەتی ژنانی عێراق دژایەتی خۆیان بۆ ئەم هەموارکردنانە پشتڕاستکردەوە، هەروەها هەڵمەتی بەرفراوانیان لە سۆشیال میدیا لە ژێر دروشمی #نا_بۆ _هەموارکردنەوەی_یاسای باری_کەسی ڕێکخست، هەروەها ناڕەزایەتییان لە گۆڕەپانی تەحریر لە بەغدای پایتەخت لە دەوروبەری پەرلەمان ئەنجامدا. ئەم پێشنیازە لەکاتێکدا هات کە کوتلە شیعەکانی کاریگەری وڵات بە پاڵپشتی پیاوانی ئایینی دژایەتی ئەو شتە دەکەن کە بە سەپاندنی نۆرمە کولتوورییەکانی ڕۆژئاوا بەسەر دەوڵەتدا وەسفی دەکەن و پێیان وایە دیاریکردنی تەمەنی ١٨ ساڵ کلتورێکی ڕۆژئاواییە و لەگەڵ کۆمەڵگای عێراق و ئاینی ئیسلامدا ناگونجێت و پێداگرن کە کچ باڵق بوو یەکسەر بتوانێت بە یاسایی هاوسەرگیری بکات. یاسای باری کەسی عێراقی کە لە ساڵی ١٩٥٩ دەرچووە، بناغەیەکی بەهێزی دابین دەکات کە تا ڕادەیەکی زۆر مافی ژنان و منداڵان دەپارێزێت، پێشتریش چەندین جار هەوڵی هەموارکردنەوەی دراوە، بەڵام دواجار بە هۆی بۆچوونی جیاوازەوە هەموارەکان ڕاگیراوە.

هاوڵاتی دوێنی 3ی ئەیلوولی 2024، سەدان دەرچووی زانکۆ و پەیمانگاکان لە کەرتی تەندروستی کە داوای دامەزراندن و هەلی کارییان دەکرد لە ناوچەی کەڕادە لە بەغدا خۆپیشاندانیان ڕێکخست. لە سەرەتادا خۆپیشاندانەکە زۆر بە ئاسایی و دوور لە توندو تیژی بەڕێوەدەچوو بەڵام لە دوایدا هێزەئەمنییەکان بڵاوەیان پێکراو و ڕووبەڕووی خۆپیشاندەران بوونەوە و بۆ ئەوەی کۆتایی بە خۆپیشاندانەکە بهێنن. هێزەئەمنییەکان بە کێبڵ لێدان و ئاوپێداکردن و ئەنجامدانی توندوتیژی دیکە ڕووبەڕووی خۆپیشاندەران بوونەوە و لە ئەنجامدا 25 خۆپیشاندەریان خەڵتانی خوێن کرد. لەم بارەیەوە کۆنگرەی ئازادی و گۆڕانکاری سەرباری پشتگیریکردنی لە داخوازیەکانی خۆپیشاندەران، لە ڕاگەیاندراوێکدا، زۆر بەتووندی ئیدانەی ئەو کردەوە سەرکوتگەرانەی هێزە ئەمنییەکانی کرد و داوای دامەزراند و ڕەخساندنی هەلی کاریان بۆ خۆپیشاندەرانکرد.

هاوڵاتی لە عێراقدا تا دێت کێشە کۆمەڵایەتییەکان ڕووداوی ترسناکتر و سەیر و سەمەرەی لێ دەکەوێت و ژنێک کەسێک بە کرێ دەگرێت تا تەقە لە مێردە کۆنەکەی بکات و لە کاتی تەقەکانیشدا پیاوەکە هاواردەکات کە ژنە کۆنەکەت منی ناردووە. لە بەغدای پایتەختی عێراق کەسێک چووە تەقەی لە ماڵی پارێزەرێک کردووە و لە کاتی تەقەکاندا هاواری کردوە کە من ژنەکەی پشووت ناردوومی. هەر ئەوەش نییە دادگای تاوانەکانی واست چیرۆکێکی کوشتنی ئاشکرا کرد، کە گەنجێک بە هۆی پارەوە هاوڕێکەی خۆی کوشتوە و دواتر بەوەشەوە وازی لێ نەهێناوە و سوتاندوویەتی. تا دێت ڕێژەی کوشتن و کێشە کۆمەڵایەتییەکان لەعێراق و هەرێمی کوردستان بەرزتر دەبێتەوە، ڕێژەی جیابوونەوە و لێکترازانی خێزانی گەیشتووەتە بەرزترین ئاستی و تا دێت ئامارەکان بەرزتر دەبنەوە، تا ئێستاش هیچ هەنگاوێک بە ئاراستەی چارەسەری ئەو قەیرانە قوڵە نەنراوە.

هاوڵاتی کەشناسی عێراق ڕایگەیاند شەپۆلێکی سەرما لە تورکیاوە کاردەکاتە سەر عێراق و باران بارین دەستپێدەکات. لە ڕاگەیەندراوێکدا کەشناسی عێراق پێشبینییەکانی بۆ ئەم مانگە خستووەتە ڕوو، ڕایدەگەیەنێت لە ٢٢ی مانگەوە بە تەواوی هاوین تێکدەشکێشت و کەشوهەوای فێنک عێراق دەگرێتەوە، بە تایبەت لە شەوان و بەیانی زوودا. کەشناسی پێشبینی دەکات لەدوای ناوەڕاستی ئەم مانگەوە، شەپۆلێکی سەرما لە تورکیاوە بێتە عێراق و هەرێمی کوردستان و وابکات بارانی بە خوڕ دەستپێبکات و پلەکانی گەرما بەشێوەیەکی بەرچاو داببەزێت. هەروەها کەشناسی عێراق پێشبینی کردووە لە چەند ڕۆژی داهاتوودا ڕەشەبا و خۆڵبارین لە هەندێک ناوچەدروست بێت و خێرایی با لە هەندێک کاتدا بگاتە ٥٠ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا.  

هاوڵاتی دکتۆر بڕیار ڕەشید ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند، له‌گه‌ڵ حه‌یان عه‌بدولغه‌نی وه‌زیری نه‌وتی عیراق كۆبۆتەوە پێی ڕاگەیاندوە، "وه‌زاره‌تی سامانه‌ سروشتییه‌كانی ھه‌رێمی کقردستان ڕۆژانه‌ 286 ھه‌زار به‌رمیل نه‌وت به‌رھه‌مده‌ھێنێت كه‌ پێویستبوو رۆژانه‌ ته‌نھا 46 ھه‌زار به‌رمیل نه‌وت به‌رھه‌مبھێنێت بۆ پێداویستی ناوخۆ". دکتۆر بڕیار ڕەشید ئەوەشی خستۆتەڕووکە حه‌یان عه‌بدولغه‌نی وه‌زیری نه‌وتی عیراق وتووییەتی، "ھه‌رێم پابه‌ندی ئه‌م ڕێككه‌وتنی نێوان هەولێر و بەغدا نه‌بووه‌، بەمەش گرفتی له‌نێوان وه‌زاره‌تی نه‌وتی عیراق و ڕێكخراوی ئۆپیك دروستكردووه‌". دکتۆر بڕیار ڕەشید ئەوەشی ئاشکرا کردووە، وەزیری نه‌وتی‌ عێراق ڕایگه‌یاندووە رێكخراوی ئۆپیك سێجار له‌ زیاد به‌رھه‌مھێنانی نه‌وت ئاگاداری كردوونه‌ته‌وه‌ كه‌ بەرهەم هێنانی نەوت کەم بکەنەوە .

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە2ی ئەیلوولی 2024، محەمەد هەیسەم، چالاکوانی مافی مرۆڤ ڕایگەیاند، تیمێكی هاوبەش لە بەغدای پایتەختەوە دێن بۆ ڕۆژئاوای شارۆچكەی سەلمان لە پارێزگای موسەننا بۆ هەڵدانەوەی گۆڕێكی بەكۆمەڵ، دیارترینیان لەو تیمانە خاچی سووری نێودەوڵەتی، مانگی سووری عێراق، پزیشكی دادوەری و دامەزراوەی شەهیدانە. ئەوەشی خستۆتەڕوو، ئەو تیمانە دەستیان كرد بە هەڵدانەوەی گۆڕێكی بەكۆمەڵ كە شەش ساڵ لەمەوبەر دۆزراوەتەوە، ئێستا ڕەزامەندی بۆ دەستپێكردنی هەڵدانەوەی وەرگیراوە. محەمەد هەیسەم باسیلەوەشکردووە، بە پێی ئەو زانیاریانەی لەبەردەستدان ،کە تەرمی كورد لە ناو ئەو گۆڕانە بێت، مێژووەكەی دەگەڕێتەوە بۆ هەشتاكانی سەدەی ڕابردوو، بەڵام لەهەر حاڵەتێكدا پاشماوەكان دەگوازرێنەوە بۆ پزیشكی دادوەری بەمەبەستی دیاریكردنی ناسنامەكانیان. دەشڵێت، زانیاریەكان ئەوە دەردەخەن كە ڕەنگە گۆڕەکە 79 بۆ 90 پاشماوەی قوربانیانی تێدابێت، بەڵام هێشتا زووە بۆ دیاریكردنی ئەو ژمارانە لەكاتێكدا چاوەڕێی پرۆسەی هەڵدانەوەی تەواوەتی گۆڕەکە دەكرێت.

هاوڵاتی وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕاگەندراوێکدا ڕایگەیاند، لەسەر بڕیاری وەزیری دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان ، مووچەی مانگی حەوتی خانەنشینانی هەرێم، بەپێی یاسای خانەنشینی یەکگرتوو و بەهاوتاکراوی هاوشێوەی عێراق دابەش دەکرێت. بەمەش بە پێی ڕاگەیاندراوەکەی وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان بێت بەم شێوەی خوارەوە مووچەی خانەنشینانی هەرێم دابەشدەکرێت:

  سۆران عومەر ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوکی تایبەت بەخۆی کێشەکانی لیستی مووچەخۆرانی هەرێمی بە گوێرەی مانگەکان بەم جۆرە بڵاوکردەوە:  موچەی مانگی تەمووز لە لیستی موچەی مانگی تەمووز ٦٨ ملیارو ١٦ ملیۆن دینار بڕدراوە بەم جۆرە : بڕی ٣ ملیارو ١٥٠ ملیۆن دینار دوبارەی ژمارەی وەزیفی بونی هەیە. بڕی ٥٧ ملیارو ٧٤٦ ملیۆن دینار ژمارەی وەزیفی بونی نیە لە لیستەکانی موچە. بڕی ٤٥٦ ملیۆن دینار ناوی دوبارە لە لیستی موچەدایە.  موچەی مانگی حوزەیران لە لیستی موچەی مانگی حوزەیران ١٠٣ ملیارو ٨٨٧ ملیۆن دینار بڕدراوە بەم جۆرە : بڕی ٢ ملیارو ٧٠٨ ملیۆن دینار دوبارەی ژمارەی وەزیفی بونی هەیە. بڕی ٨٨ ملیارو ٥١٩ ملیۆن دینار ژمارەی وەزیفی بونی نیە لە لیستەکانی موچە بڕی ٢ ملیارو ٧٢٩ ملیۆن دینار ناوی دوبارە لە لیستی موچەدایە. وەزارەتی دارایی داوای موچەی بۆ ١٦٤ کەس کردووە کەوردبینی کراوە ناویان دوبارەیەو موچەکەیان ١١٨ ملیۆن دینارە.  موچەی مانگی ئایار لە لیستی موچەی مانگی ئایار ١٥١ ملیارو ٥٥٧ ملیۆن دینار بڕدراوە بەم جۆرە : بڕی ١ ملیارو ٨٦٦ ملیۆن دینار دوبارەی ژمارەی وەزیفی بونی هەیە. بڕی ١٣٦ ملیارو ٩٨٧ ملیۆن دینار ژمارەی وەزیفی بونی نیە لە لیستەکانی موچە. بڕی ١ ملیارو ٤١٣ ملیۆن دینار ناوی دوبارە لە لیستی موچەدایە.  موچەی مانگی ئازار لە لیستی موچەی مانگی حوزەیران ٢٨ ملیارو ٨٧١ ملیۆن دینار بڕدراوە بەم جۆرە : بڕی ٣ ملیارو ٣٥٢ ملیۆن دینار دوبارەی ژمارەی وەزیفی بونی هەیە. بڕی ١٨ ملیارو ٢٨٦ ملیۆن دینار ژمارەی وەزیفی بونی نیە لە لیستەکانی موچە. بڕی ٣٨٥ ملیۆن دینار ناوی دوبارە لە لیستی موچەدایە

هاوڵاتی  هاوڵاتییەکە خەڵکی سنووری پارێزگای دهۆکە و لە شاری ئیستەمبووڵی وڵاتی تورکیا بە ١٢ کەسەوە بە چەقۆ لە دڵیان داوە و کوژرا. بەپێی زانیارییەکان شەڕەکە بەرەبەیانی ئەمڕۆ  یەکشەممە،١ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، لە شاری ئیستەمبووڵ هاوڵاتییەکی خەڵکی شاری دهۆک کوژرا بە ناوی حەکیم لوقمان، لە ڕووداوەکەشدا دوو کەسی دیکە بریندارن. تائێستا هۆکاری شەڕەکە دیار نییە، بەڵام بە ١٢ کەسەوە هێرشکراوەتە سەر هاوڵاتی حەکیم لوقمان و بە چەقۆیەک لە دڵیان داوە و مردووە، هەر لە کاتی شەڕەکەدا حەکیم لوقمان، ئامۆزایەک و برازایەکی لەگەڵدا بوو ئەوانیش بریندار کراون، دواتر لەلایەن پۆلیسەوە دەستگیر کراون و تۆمەتبارانی ڕووداوەکەش هەڵهاتوون. حەکیم لوقمان پێشانگەی ئۆتۆمبێلی هەیە و لە دووبەیەوە گەڕاوەتەوە ئیستەنبووڵ و لەوێ تووشی ئەو شەڕە بووە و کوژراوە، هەروەها کەسوکاری حەکیم لوقمان بۆ گەڕانەوەی تەرمەکەی و بەدواداچوون بۆ ڕووداوەکە بەرەو تورکیا بەڕێکەوتوون، حەکیم لوقمان، خەڵکی شارەدێی کەلەکچی سنووری پارێزگای دهۆکە و تەمەنی ٤٥ ساڵ بوو، خێزاندارە و سێ منداڵی هەیە و خاوەنی پێشانگەی ئۆتۆمبێلە. سەرچاوە، ڕووداو

هاوڵاتی ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە، لەبارەى هێرشە دەوڵەتی تورک و بەکار‌هێنانی چەکی قەدەغەکراوی کیمیایی لە دژی گەریلاکانی ئازادیی، ڕاگەیاندراوێکى بڵاوکردەوە. لە ڕاگەیاندراوەکەی هەپەگەدا هاتووە: لە ١٥ چالاکیی گەریلاکانى یەژاستار و هەپەگەدا لە ڕۆژانی ٢٧ تا ٣١ـی ئاب لە لە گۆڕەپانی بەکتۆریا لە هەرێمی هەفتانین، لە گۆڕەپانی گۆلکا لە هەرێمی مەتینا، لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی شاخی ئامێدی، لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی شاخی بەهار و گۆڕەپانی بەرخۆدانی شاخی ئێف ئێم لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ، لە ئەنجامدا داگیرکەرێک بریندار کرا و گورز لە حەفارەیەک وەشێندرا. هەپەگە ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ٢٧ تا ٣٠ـی ئاب تونێلەکانی گەریلا لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی ئێف ئێم سێ جار و گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی جودی بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کراون. ئەوەشی خستەڕوو، لە نێوان ٢٧ تا ٣١ـی ئاب گۆڕەپانی شاخی شەهید جیهانی هەرێمی قەندیل، گۆڕەپانەکانی شاخی قەلە، کەندەکۆڵا، شەهید شەریف، سنین، لۆلان و بەربزن لە هەرێمی خواکورک، گۆڕەپانەکانی بەرخودانی شێلازێ، سەرێ مەتینا و بێشیلی لە هەرێمی مەتینا، گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی بەهار لە هەرێمی شەهید دەلیلی رۆژئاوای زاپ، گۆڕەپانەکانی مێرانێ، مام نێجیر، هەفتەباخ، شاخی کون، دەشتی کافیا، یەکماڵ، سێدارێ، دێریک، دێرەشێ، شاخی عەگید، کانی سارکی هەرێمی گارە؛ بە گشتی ٤٩ جار بە فڕۆکەی شەڕ بۆردوومان کراون. هەروەها ٢٨، ٢٩، ٣٠ و ٣١ـی ئاب گۆڕەپانی بەرخودانی سەرێ مەتینای هەڕێمی مەتینا و گۆڕەپانەکانی لۆلان، شاخی شەکیف، شەهید شەریف و سنینی هەرێمی خواکورک بە هێلیکۆپتەری هێرشبەر بۆردوومان کراون.15:54

هاوڵاتی لەم دواییانەدا، دیاردەیەکی سەیر و سەمەرەی پەیوەست بە زیادبوونی پارەی گومان لێکراو لە عێراقدا بڵاوبووەتەوە، چونکە چەند بانکێک، وەک بانکی ڕافیدەین، بانکی ئەلڕەشید، بانکی بازرگانی. کە پارە بە ملیۆنان دەچێتە دەرەوە و بە سەدان ملیۆن دێتە ناو حسابەکانی بەغدا و بەسرە و هەرێمی کوردستان و هەولێر. وەزارەتی ناوخۆ دەرکەوتە نائاساییەکانی سەروەت و سامانی زۆری لە بەغدای نوێ و ئەلمەنسور و ناوچەکانی دیکەی بەدیکرد. وەزارەتی ناوخۆ بە هاوکاری لەگەڵ بانکەکان چاودێری ناوی هەندێک کەسی کرد کە هەژماری بانکییان بە شێوەیەکی نالۆژیکی گەشەی کردووە و لە بەدواداچوونەکانیشدا دەرکەوت کە سامانی ٦٦ کەسی تەنها لە بەغداوە بۆ زیاتر لە یەک ملیار دینار ئاوساوە، لەنێویاندا فەرمانبەرانی حکومەت کە مووچەی مانگانەیان لە ملیۆنێک دینار و نیو تێنەپەڕیوە. وەزیری بازرگانی و وەبەرھێنان دووپاتی کردەوە کە بازرگانیکردن بە دراوە دیجیتاڵییەکان مەترسی دارایی بە دواوەیە. هاوکات ڕیگەیاند، ئەو سیستەمەی لەم کۆمپانیایەدا بەکاردەھێنرێت بەردەوام لە ژێر چاودێریدایە بۆ دڵنیابوونەوە لە راستی و دروستی سەرچاوەی داهاتی وەبەرھێنەران .