حـ.ـەمـ.ـاس بۆ دانانى چەک نەرمیی نواندووە

  هاوسەرۆکی گشتی دەم پارتی تولای حاتەم ئۆغوللاری پەیوەست بە پرۆسەکە گوتی:"لە هەفتەیەکی یەکلای کەرەوەداین، پێویستە پێش داخستنی پەرلەمان بە خێرای کۆمیسیۆن درووست بکرێت." هاوسەرۆکی گشتی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) تولای حاتەم ئۆغوللاری لە کۆبوونەوەی هەفتانەی فراکسیۆنی دەم پارتییدا قسەی کرد.  تولای حاتەم ئۆغوللاری جەختی لەوەکردەوە پێش ئەوەی پەرلەمان دابخرێت دەبێت "کۆمیسیۆنی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک" دەستبەجێ درووست بکرێت و گوتی: "دەبێت ئەم کۆمیسیۆنە لە تەواوی وەرزی هاویندا بە شەو و ڕۆژ کار بکات." تولای حاتەم ئۆغوللاری هەروەها ئاماژەی بەوەشدا کە شاندی ئیمراڵی لە دیدارەکەی پێرێیاندا لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ دەربارەی بابەتی 'چەک لەناوبردنی گەریلا' لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ قسەیان کردووە. تولای لە بەردەوامییدا گوتی: "لێرەوە سڵاوەکەی بەڕێز ئۆجالانتان پێدەگەیەنم کە لە ڕێگەی شاندەکەوە بۆ ژنان و گەنجانی ناردووە. وێڕای هەنگاونانی پێویست بۆ دیموکراتیزەبوونی تورکیا و ئاشتی، بەرپرسیارێتییەکی مەزن دەکەوێتە ئەستۆی هەموومان.. بەڕێز ئۆجالان لەم دیدارەدا بە تایبەتی لەسەر ئەم پرسە ڕاوەستەی کرد. هەروەها ئێمەش دەلێین بۆ سەرکەوتنی پرۆسەکە دەبێت بە هەموو شێوەیەک دەرگای گۆڕانکاری دیموکراتیک، یاسایی و ئازادی بکرێتەوە." لە بەردەوامی قسەکانییدا تولای حاتەم ئۆغوللاری باسی لە کۆبوونەوەکەی شاندەکە لەگەڵ ئەردۆگان کرد و گوتی: "لە پڕۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیکدا لە هەفتەیەکی مێژووییداین. شاندەکەمان لەسەر پێویستییەکانی پرۆسەکە لەگەڵ سەرۆککۆمار قسەیان کرد. بۆ ئەوەی ئەم هەفتەیە بە سەرکەوتن تێپەڕێت، دەبێت ڕێگرییە سیاسیی و یاساییەکان لاببرێن و دەرگاکانی دیموکراتیزەبوون و ئاشتی بکرێنەوە. هەروەها هیوای گەلانی تورکیا لە هەمووکات زیاتر بووە. ئەم ساتە دەبێتە مەراسیمی ئاشتی کە هەموومان بە حەسرەتەوە لەگەڵییدا دەژین. ئەم ساتە مسۆگەرکردنی ئاشتی تورکیایە. ئێمە لە قۆناغی ئاشتیداین. دەبێت ئاشتی لەسەر زەمینەیەکی دیمورکراتیک بونیات بنرێت و هەمیشەیی بکرێت. لەم بابەتەدا پێویستە هەموو کەسێک بە ئەرکی خۆی هەستێت. بە تێکۆشانمان ڕێگەی ئاشتی و دیموکراتیک دەکەینەوە. قۆناغەکە پێویستی بە هەنگاونانی ڕوون و کاریگەرە. ئەم هەنگاوە لە لایەکەوە پێیەکی پرۆسەی کۆمەڵایەتییە و پێیەکەی دیکەی بڕیارەکانی پەرلەمانە. بڕیارەکان بۆ دیموکراتیزەکردنی تورکیایە.

وەک هەنگاوێک لە ئەگەری کوژرانی گەورە فەرماندە سەربازییەکانی لەلایەن ئێرانەوە، ئیسرائیل دەستەیەکی سێبەری سوپا دروست دەکات. ڕۆژنامەکانی ئیسرائیل بڵاویان کردەوە، سوپا دەستەیەکی سەربازیی سێبەری دروست کردووە وەک پێشگرییەک لە کوژرانی فەرماندە سەربازییەکانیان لە جەنگی لەگەڵ ئێراندا کە 13ـی مانگی حوزەیرانی ڕابردوو لەنێوان هەردوولادا دروست بوو. ڕۆژنامەی یەدیعوت ئەحرونوت وردەکاری پلانەکەی بڵاوکردەوە کە لەچوارچێوەی ئامادەکارییەکاندایە بۆ ڕووبوڕووبوونەوەی ئەو هێرشانەی دەکرێتە سەر فەرماندەکانیان، چونکە لە ئۆپەراسیۆنی سەربازیی شێری ڕابوو کە بە چەند هێرشێک بۆ سەر سووپای پاسدارانی ئێران و وێستگە ئەتۆمییەکانی ئەو وڵاتە دەستی پێکرد، تێیدا چەند فەرماندەیەکی باڵای سوپای پاسداران و زانایانی ئەتۆمیی کوژران. ڕۆژنامەکە ئاماژەی بەوە کردووە، لە ترسی دووبارە بوونەوەی سیناریۆیەکی لەم شێوەیە کە فەرماندە باڵا سەربازییەکانی بە ئامانج بگیرێن، ئیسرائیل پێشگریی  کردووە بە دروستکردنی جێگرەوەیەکی ئەو فەرماندانەی ئەگەری هەیە بکوژرێن، ڕۆژنامەکە دەشڵێت: یەکەم جارە ئیسرائیل کارێکی لەو شێوەیە بکات. 

مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، لەڕێی لەتیف رەشید، سەرۆککۆماری عێراقەوە نامەیەکی ئاڕاستەی سەرکردەکانی عێراق کردووە و هۆشداری پێدوان، ئەگەر کێشەکان چارەسەر نەکرێن، لە پرۆسەى سیاسی دەکشێنەوە. بەگوێرەی زانیارییەکان، بارزانی لە نامەکەیدا هۆشداری داوەتە بەرپرسانی عێراق و گوتوویەتی، لە ئەگەری رێکنەکەوتنی هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراقدا، لە پرۆسەى سیاسی دەکشێنەوە. دەشڵێت، هەرێمی کوردستان دەستکراوە دەبێت لە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لەڕێی بەندەری جەیهانی تورکییەوە بۆ جیهان بەبێ گەڕانەوە بۆ بەغداد. بارزانی ئاماژەی بەوەشکردووە، هەولێر و بەغداد رێکنەکەون هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عێراق پەکدەخەن و بەشداری لە پرۆسەی سیاسیی عێراقدا ناکەن.

  كۆبوونەوەی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بەسەرۆكایەتی محەمەد شیاع سودانی دەستیپێكرد. لەبەرنامەی كاری كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا كە (41) بڕگە لەخۆ دەگرێت، باسی رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدادی تێدا نیە، تا شەوی رابردوو هەولێر و بەغداد لەسەر پرسی نەوت نەگەیشتبوونە رێككەوتن.  ئەمڕۆش لە نوسینگەی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبوونەوەی نێوان وەفدی هەرێم و بەغداد بەردەوامی هەبوو، بەڵام تا ئێستا هەردوولا لەسەر پرسی نەوت و موچەی هەرێم نەگەیشتوونەتە رێككەوتن. پێش كۆبوونەوەی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، هەریەکە لە لەتیف رەشید سەرۆککۆماری عێراق، محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیران و مەحمود مەشهەدانی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران کۆبوونەوە. نووسینگەى سەرۆکوەزیرانى عێراق ڕایگەیاند لە کۆبوونەوەکە باس لە پێشهاتەکانی ناوچەکە و پێویستی پاراستنی ئەو رێگایە کرا کە حکومەت بۆ پاراستنی عێراق لە مەترسییەکان و پاراستنی ئاسایشی وڵات داناوە, بەپێى ڕاگەیەندراوى نووسینگەکەى سودانى، باس لە ئامادەکارییەکان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان کرا و جەخت لە پاڵپشتى بۆ کۆمسیۆن کرایەوە بۆ ئەوەى کارەکانى بۆ هەڵبژاردن وەک خۆى جێبەجێبکات. هەروەها ئەوەش خراوەتە ڕوو سەرۆکایەتی کۆمار و نووسینگەی سەرۆکوەزیران رێککەوتن سکاڵاکانى خۆیان لە دادگای فیدراڵی بکشێننەوە

  بڕیاربوو پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شاندی ئیمراڵی و وەزیری دادی تورکیا لەبارەی ژمارەیەک داواکاریی شاندەکە کۆببنەوە، بەڵام پارتی دەم رایگەیاند، کۆبوونەوەکە دواخراوە. پاش ئەوەی شەشی ئەم مانگە بۆ ماوەی دوو کاتژمێر و نیو لە دوورگەی ئیمراڵی لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجەلان، رێبەری زیندانییکراوی پەکەکە و دوێنێ بۆ ماوەی نزیکەی کاتژمێرێک لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا کۆبوونەوە، بڕیاربوو ئەمڕۆ سێشەممە 8ـی تەمموز، شاندی ئیمراڵی لەگەڵ یڵماز تونچ، وەزیری دادى ئەو وڵاتە کۆببنەوە. لە راگەیەندراوێکدا لەبارەی کۆبوونەوەکە، پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (پارتی دەم) دەڵێت، کۆبوونەوەکە بەهۆی چڕیی کاروبارەکانەوە هەڵوەشێنراوەتەوە و دواخراوە، بەڵام ئاماژەی بە وادەی نوێی ئەنجامدانی کۆبوونەوەکە نەکردووە. لە کۆبوونەوەی بریکارانی سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی دەم لەگەڵ تونچ کە لە 24ـی نیساندا بەڕێوەچوو، شاندی پارتەکە ژمارەیەک داواکاریی ئاڕاستەی وەزیری دادی تورکیا کردبوو، لەنێویاندا باشکردنی دۆخی کاری ئۆجەلان، هەموارکردنەوەی یاسای جێبەجێکردنی سزادان لە بەرژەوەندیی بەندکراوە سیاسی و نەخۆشەکان و هەموارکردنەوەی یاسای بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، پێدانی مافی هیوا بە ئۆجەلان و رێگەدان بە رۆژنامەوانان و ئەکادیمیستان، تاوەکو بتوانن سەردانی ئیمراڵی بکەن و لەگەڵ ئۆجەلان کۆببنەوە.

  دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا جارێکی دیکە لە میانی دیدارەکەی لەگەڵ بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە کۆشکی سپی، ئاماژەی بە پلانی ئاوارەبوونی دانیشتوانی غەززە بۆ وڵاتانی دراوسێ کرد.  ناتانیاهۆ وتی: پێموایە لە دۆزینەوەی چەند وڵاتێک نزیک دەبینەوە، ئاماژەی بە وڵاتانێک کرد کە فەلەستینیەکان قبوڵ دەکەن. ئێوارەی دووشەممە بەکاتى ئەمریکا نەتانیاهۆ لە کۆشکی سپی لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا کۆبووەوە. سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ڕەتکردنەوەی خۆی لە دامەزراندنی هەر دەوڵەتێکی سەربەخۆ بۆ فەلەستینییەکان دەربڕی و ڕایگەیاند کە "دەبێتە سەکۆیەک بۆ لەناوبردنی ئیسرائیل". ئەو هێرشەی حەماس لە کەرتی غەززەوە بۆ سەر ئیسرائیل لە ٧ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣ بە "بەڵگەیەک بۆ ئەوەی فەلەستینییەکان ئەگەر دەوڵەتیان هەبێت چی دەکەن" وەسف کرد. کاتێک پەیامنێران پرسیاریان لە ترەمپ کرد کە ئایا چارەسەری دوو دەوڵەتی مومکینە، وتی: نازانم، پرسیارەکەی ئاراستەی نەتانیاهۆ کرد و وەڵامی دایەوە، "پێموایە فەلەستینییەکان پێویستە هەموو دەسەڵاتەکانی خۆیان هەبێت بۆ بەڕێوەبردنی خۆیان، بەڵام هیچ دەسەڵاتێک نەبێت کە هەڕەشەمان لێبکات. ئەمەش بەو مانایەیە کە دەسەڵاتی سەروەری وەک ئاسایشی گشتی هەمیشە لە دەستی ئێمەدا دەمێنێتەوە". ناوبراو زیادی کرد: ئێمە لە نزیکەوە لەگەڵ ئەمریکا کاردەکەین بۆ دۆزینەوەی وڵاتان کە بەدوای ئەو شتەدا بگەڕێن کە هەمیشە دەیڵێت، ئەویش ئەوەیە کە دەیانەوێت داهاتوویەکی باشتر بە فەلەستینییەکان بدەن، من باوەڕم وایە نزیک بووینەتەوە لە دۆزینەوەی چەند وڵاتێک. هاوکات کاتێک پرسیار لە ترەمپ کرا سەبارەت بە ئاوارەبوونی فەلەستینییەکان، وتی کە وڵاتانی دەوروبەری ئیسرائیل هاوکاری پێشکەش دەکەن. ئاماژەی بەوەشکردووە، "هاوکارییەکی گەورەمان لەلایەن وڵاتانی دەوروبەرەوە هەیە بۆیە شتێکی باش ڕوودەدات".

  نووسینگەی سەرۆکوەزیرانی عێراق ڕایدەگەیەنێت، سەرۆکی میت جەختیکردووەتەوە لە بەهێزکردنی هەماهەنگی و پەیوەندییەکانی ئەنقەرە و بەغدادو دۆسیەی ئاسایشی هاوبەشیان تاوتوێ کردوە. ئەمڕۆ سێشەممە محەمەد شیاع سودانی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانى عێراق، پێشوازی کردوە لە سەرۆکی دەزگای هەواڵگری تورکیا ئیبراهیم گولەن و شاندەکەی یاوەری. شاندی تورکیا سڵاوی سەرۆک کۆماری تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆغانی گەیاندوە بە سودانى، هەروەها جەخت کردنەوە لەسەر خواستی بۆ پێشخستنی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵات بەرەو هاوکاری و پێشکەوتنی زیاتر، لە بەرژەوەندی هەردوو وڵاتی دۆستدا. لە دیدارەکەدا تاوتوێی پرسە ئەمنییە هاوبەشەکان و هەماهەنگی زانیاری هاوبەش لە نێوان هەردوو وڵاتدا کرا، بەشێوەیەک ببێتە هۆی بەرزکردنەوەی سەقامگیری لە ناوچە سنوورییە هاوبەشەکان و ناوچەکە بە گشتی.

  ئیسرائیل کاتز، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا وردەکارییەکانی هێرشەکانی سەر ئێرانی ئاشکرا کرد، کە ناوی "ساڵی کلاڤی"ی لێنراوە و لە 12ـی حوزەیرانەوە دەستی پێکردووە، ئاماژەی بەوەش دا، ئەم هێرشە دەرئەنجامی ئامادەکارییە ستراتیجییە درێژخایەنەکان بووە. کاتز وردەکارییەکانی بۆ ڕۆژنامەی ئیسرائیلی یەدیعۆت ئەحرۆنۆت خستەڕوو  و گوتی: ڕەوتی ئامادەکارییەکان بۆ هێرشەکەی سەر ئێران، هەموو شتێک لە کۆبوونەوەیەکی ئەمنیی لە تشرینی دووەمی 2023 دەستیپێکرد، بڕیارێکی سەرەتایی درا بۆ دەستپێکردنی هێرشێکی سنووردار دژی دامەزراوە ئەتۆمییەکەی فۆردۆ، کە ناوی کۆدی 'ئۆپەراسیۆنی شین و سپی'ـی لێنراوە. ئاماژەی بەوەش کرد، لەو قۆناغەدا ئیسرائیل هێشتا ئەو توانایە تەواوەی نەبووە کە بتوانێت بچێتە قووڵایی ناو جەرگی ئێران و چەندان جار لێی بدات، کاتز ئەمەی بە ڕۆڵی ئەڵتەرناتیڤ وەسف کردووە، ئەوەش بەهۆی توانای مووشەکەکانی ئەمەریکا. باسی لەوەش کرد، هەواڵگری سەربازی بە بە هاوبەشی پلانی یارمەتیدەر دادەڕێژێت. یەکەمیان ئۆپەراسیۆنی 'نارنیا' بوو کە زانایانی بەشدار لە پرۆژەی ئەتۆمی ئێران کردە ئامانج. دووەمیان پلانێک بوو بۆ پەکخستنی سیستەمی فەرماندەیی و کۆنترۆڵکردن بۆ ئەوەی ئێران لە توانای هەماهەنگی و وەڵامدانەوەی دەستبەجێ پەکبخات. سێهەمیشیان هێرشی سەرەتا بوو لەدژی دیارترین سەرکردە ئەمنییەکانی ئێران. وەزیری بەرگریی ئیسرائیل ڕایگەیاند، بیرۆکەی بە ئامانجکردنی سەرکردایەتی بۆ تێکدانی مۆڕاڵ و تواناکانی سەرکردایەتی لە کۆبوونەوەیەکدا وروژێندرا، ئەوەش لە مانگی کانوونی دووەمدا بەڕێوە چوو. ئەمەش لە ئۆپەراسیۆنی 'زەماوەندی سووردا' بەرجەستە بوو کە چەندان فەرماندەی باڵای سوپای پاسدارانیان کوشت، لەوانە فەرماندەی هێزی ئاسمانی ئەمیر عەلی حاجی زادە. کاتز گوتیشی: "لە مانگی کانوونی دووەم، لە میانی کۆبوونەوەیەکی رۆتین بە ناوی 'هێلا'، ئامانجی سیاسی ئۆپراسیۆنەکە داڕێژرا: بۆپەکخستنی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران بۆ ماوەیەکی کاتی و خۆپاراستن  تاکوو سەقامگیریی لە ناوچەکە درێژ بکاتەوە. لەم خاڵەدا ئامادەکارییەکان بۆ ئۆپەراسیۆنێکی فراوانتر و بوێرانەتر، ناوی لێنرا 'پلانی ئەلتورنادۆ'، ئامانج لێی دروستکردنی کاریگەرییەکی لەناکاو و توند لە قووڵایی تاران دەستیپێکرد.

  رۆژنامەى سەباح بڵاویکردەوە، لە گفتوگۆکانى نێوان هەولێر و بەغداد پێشکەوتن بە ئاراستەی گەیشتن بە رێککەوتن بۆ کۆتاییهێنان بە قەیرانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان هەیە، لە کاتێکدا چاوەڕوان دەکرێت ئەو پرسە بخرێتە بەرنامەی کارى کۆبوونەوەى ئەنجومەنى وەزیران، کە بڕیارە ئەمڕۆ سێشەممە ئەنجامبدرێت. رۆژنامەکە لە ژمارەى ئەمڕۆ سێشەممە بڵاویکردووەتەوە، لە (48) کاتژمێری رابردوودا، چەند کۆبوونەوەیەک و گفتوگۆ ئەنجامدراوە، بۆ گەیشتن بە چارەسەرى کێشەکان، ئەوەش بە گوێرەى دەستوور و یاسا کارپێکراوەکان. رۆژنامەکە بڵاویشیکردەوە، لەو چوارچێوەیە، رۆژى دووشەممە، محەمەد شیاع سودانى سەرۆکوەزیرانی عێراق و عەبدولـلەتیف رەشید کۆبوونەوە، کە گفتوگۆکانیان لە کۆبوونەوەکە بۆ چارەسەرى کێشەى مووچە بووە. نووسینگەی سودانی لەبارەى کۆبوونەوەکە بڵاویکردەوە، تاوتوێی دۆسیەی دارایی و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان کراوە و سەرۆککۆماریش باسى لە دۆزینەوەی رێگەچارەی دەستووریی بۆ کێشەکان کردووە. بەگوێرەى رۆژنامەکە، سەردانى رۆژى یەکشەممەى رابردووى مەحمود مەشهەدانى سەرۆکى پەرلەمانى عێراق بۆ هەولێر و کۆبوونەوەى لەگەڵ بەرپرسانى پارتیی دیموکراتى کوردستان و حکومەتى هەرێمى کوردستان، پەیوەندى بە گفتوگۆکانى تایبەت بە چارەسەرى کێشەى مووچەوە بووە. هاوکات سەباح سوبجى پەرلەمانتارى عێراق لە پشکى پارتی قسەى بۆ رۆژنامەى سەباح کردووە و دەڵێت، لەو رەشنووسەى ئامادەکراوە بۆ ئەوەى هەولێر و بەغداد لەسەرى رێکبکەون، حکومەتی هەرێم رۆژانە (300) هەزار بەرمیل نەوت رادەستی حکومەتی فیدراڵی دەکات لە ڕێگەی کۆمپانیای نیشتمانی بەبازاڕکردنی نەوت (سۆمۆ). ئەو پەرلەمانتارە دەشڵێت، لە بەرامبەردا هەرێم رۆژانە (46) هەزار بەرمیل وەردەگرێت بۆ بەکارهێنان و پاڵاوتنی ناوخۆیی و پڕکردنەوەى پێداویستییەکان. سوبحی ئاماژەی بەوەشکرد، هیوایەک هەیە، لە چەند کاتژمێری داهاتوودا رێککەوتنەکە رابگەیەندرێت، بۆ ئەوەی بە فەرمی واژۆبکرێت و لە کۆبوونەوەکەى ئەنجومەنى وەزیرانى عێراق پەسەندبکرێت.

  کۆما جڤاکێن کوردستان (کەجەکە) لە راگەیێندراوێکی بەپەلەدا گۆڕانکاری لە شێوازی بەڕێوەچوونی رێوڕەسمی چەکدانانی گرووپێک لە گەریلاکانی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) راگەیاند.   بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، بەهۆی "بارودۆخی ئەمنی"، رێوڕەسمەکە راستەوخۆ پەخش ناکرێت و رۆژنامەڤانانیش ناتوانن ئامادە بن.   رۆژی دووشەممە 7ـی تەممووزی 2025، نووسینگەی راگەیاندنی کەجەکە رایگەیاند، رێوڕەسمەکە لەکاتی دیاریکراوی خۆیدا بەڕێوەدەچێت، بەڵام "تاکە رێگە بۆ ئاگادارکردنەوە"ی رای گشتی و میدیاکاران، دانانی شاشەیەک دەبێت لە نزیک شوێنی مەراسیمەکە، کە دوای کۆتاییهاتنی رێوڕەسمەکە، تۆمارە ڤیدیۆییەکان پەخش دەکات.   کەجەکە داوای لێبووردنی لە میدیاکاران و ئامادەبووان کردووە و رایگەیاندووە: "بە تەواوی لە بڕیاری ئەو کەسانە تێدەگەین کە بەهۆی ئەم گۆڕانکارییەوە بڕیاری ئامادەنەبوون دەدەن و رێزی لێدەگرین، هەروەها داوای لێبووردن بۆ هەر ناڕەحەتییەک دەکەین."   ئەم گۆڕانکارییە لە کاتێکدایە کە بڕیارە لە چەند رۆژی داهاتوودا لە رێوڕەسمێکدا لە سنووری ئیدارەی راپەڕین،  30 گەریلای پەکەکە وەک "نیازپاکی" چەک دابنێن.   بەگوێرەی زانیارییەکان زیاتر لە 80 کەسایەتیی سیاسی، رۆشنبیر و ئەکادیمی لە تورکیا، ئەورووپا و ئەمریکاوە بۆ بەشداریکردن لە رێوڕەسمەکە بانگهێشت کراون و هەموو لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستانیش بانگهێشت کراون.   لە یەکی تشرینی یەکەمی پار، هەنگاوێک بۆ پرۆسەی چارەسەری لەلایەن حکومەتی تورکیاوە نرا. ئەم پرۆسەیە لەلایەن تورکیا بە "تورکیایەکی بێ تیرۆر" لەلایەن دەم پارتیشەوە بە "چارەسەرکردنی پرسی کورد" ناودەبرێت.   12ـی ئایاری 2025، پەکەکە ئەنجامی کۆنگرەی 12ـی خۆی راگەیاند کە لە 5-7ـی ئایار بەڕێوەچووبوو. پەکەکە بڕیاری خۆهەڵوەشاندنەوە و چەکدانانی دا.

  بەگوێرەی یاداشتێک کە بە شێوەی ئۆنلاین بڵاوکراوەتەوە، ئیدارەی ترەمپ ڕۆژی دووشەممە بەرەی نوسرە کە بنکەکەی لە سوریایە، وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستی بیانی هەڵوەشاندەوە. بەپێی ئاگادارییەکی فیدراڵی کە ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردووەتەوە، حکومەتی ئەمریکا دەستنیشانکردنی بەرەى نوسرەی وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستی بیانی هەڵوەشاندووەتەوە، ئەمەش گۆڕانکاری لە هەڵوێستی فەرمی بەرامبەر بەو گروپە دەردەخات کە ساڵانێک بوو وەک ڕێکخراوێکی تیرۆریستی ناوی هاتووە. بەگوێرەی یاداشتێك كە رۆژی 23ی حوزەیران لەلایەن ماركۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكاوە دەرچووەو لە تۆماری فیدراڵی ئەمریكادا بڵاوبووەتەوە، بڕیار رۆژی 8ی تەموز واتا سبەینێ بڕیاری هەڵگرتنی (بەرەی نوسرە) لە لیستی تیرۆر كارا بكرێت.  (بەرەی نوسرە) كە ئێستا بووە بە (دەستەی تەحریر شام)؛ لەلایەن ئەحمەد شەرع (ئەبو محەمەد جۆلانی)ی سەرۆكی قۆناغی راگوزەری سوریاوە سەرۆكایەتیی دەكرێت. شەرع ئەم رۆژانە لە دانوستاندایە لەگەڵ ئیسرائیل، بەنێوەندگیریی سعودیەش چاوی بە دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكا كەوت.

  پاش کۆبوونەوەیان لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا، شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی راگەیێندراوێکی بڵاوکردەوە کە تێیدا هاتووە، تێبینی و پێشنیازەکانی خۆمان سەبارەت بە قۆناخی نوێی پرۆسەی چارەسەری و ئەو کارانەی لەمەودوا دەکرێن گەیاندە ئەردۆغان. پاشنیوەڕۆى ئەمڕۆ ئەندامانی شاندی ئیمراڵی (پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان) لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا لە کۆشکی سەرۆک کۆمار لە ئەنكەرە، بۆ ماوەى کاتژمێرێک کۆبوونەوە. شاندەکە سەبارەت بە کۆبوونەوەکە بە نووسراوێک ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە.   "ئەمڕۆ ئەندامانی شاندی ئیمراڵی پارتی دەم، پەروین بوڵدان و میتات سانجار لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا کۆبوونەوە، شاندەکەمان بۆچوون و پێشنیارەکانی خۆی سەبارەت بە قۆناغی نوێی پرۆسەکە و ئەوەی لێرەوە بەدواوە دەکرێت، هاوبەشی کرد. لە کۆبوونەوەکەدا ئاماژە بەوە کرا کە ئیرادەی هەردوولا بۆ درێژەدان بە پرۆسەکە بەردەوامە. وەفدی ئیمراڵی پێكهاتووە لە (پەروین بوڵدان)و (مەدحەت سانجار)، لەلایەن ئەردۆغانیشەوە هەریەكە لە (ئیبراهیم کاڵن) سەرۆکی دەزگای هەواڵگیریی میت و (ئەفکان ئالا) سەرۆکی فراکسیۆنی ئاکەپە لە پەرلەمانی تورکیا ئامادەبوون. کۆبوونەوەکە دوور لە چاوی ڕۆژنامەنووسان بەڕێوەچوو  دوای رۆژێك دێت لە دیداری وەفدی (دەم پارتی) لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجالان لە دورگەی ئیمرالی. بڕیارە لەدوای ئەم كۆبوونەوەیەوە ئیتر پرسی چارەسەری ئاشتیانەی دۆزی كورد لە توركیا بچێتە قۆناغێكی نوێوە.

  دادگای باڵای فیدراڵی، ئەمڕۆ 7ـی تەممووزی 2025، کۆبوونەوەی یەکەمی ڕاوێژکاریی بە سەرۆکایەتییە تازەکەی و ئامادەبوونی ئەندامەکانی کرد، بە مەبەستی گفتوگۆ دەربارەی شێوازی کاری دادگا.  ئامادەبووان جەختیان لەسەر ئەم بنەمایانە کردەوە: یەکەم: پابەندبوونی دادگای باڵای فیدراڵی بە پسپۆڕییە دەستووریەکانی وەک ئەوەی لە ماددەی (32 و 93) دەستوور و ماددەی (4) ی یاسای ژمارە (30) ساڵی 2005 ی دادگا و ڕاستکراوە بە یاسای ژمارە (25) ی ساڵی 2021 و فراواننەکردنی ئەم پسپۆڕییانە، ئەوەش بە مەبەستی جەختکردنەوە لە سەربەخۆیی دادگا لە وەرگرتنی بڕیارەکان و ڕێگەنەدان بە دەستوەردانی سیاسی لە کارەکانی دادگادا.  دووەم: جەخت کردنەوە لە پابەندبوونی دادگای باڵای فیدراڵی لە بێلایەنی و بە یەکچاو تەماشاکردنی هەموو لایەنە سیاسییەکان؛ مەبەست و مەرامی بنەڕەتیی دادگا پاراستنی سیستەمی سیاسی لە عێراق و ڕێزگرتنە لە مافە دەستوورییەکانی گشت پێکهاتەکانی گەلی عێراق. سێیەم: دەستوەرنەدان لە کارەکانی هەردوو دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێکردن و ڕێزگرتن لە ئەو بڕیارانەی کە لە چوارچێوەی ئەو دەسەڵاتەی دەستوور بۆیانی دیاریی کردووە، دەری دەکەن؛ مەگەر ئەوەی پێچەوانەی دەستوور بێت، ئەوەش بە تۆمارکردنی سکاڵای دەستووریی تایبەت، ڕێگریی لێ دەکرێت. هەروا پتەوکردنی جیاوازیی لە نێوان دەسەڵاتەکاندا. چوارەم: جەختکردنەوە لەوەی ڕۆڵی دادگای باڵای فیدراڵی دەربارەی هەڵبژاردنی گشتیی داهاتووی پەرلەمان، بە گوێرەی ئەوەی لە ماددەی (93/حەوتەم)ی دەستووردا بۆی دیاری کراوە دەبێت و دادگا تێکەڵی کێشە سیاسییەکانی تایبەت بەو بابەتە نابێت. پێنجەم: جەختکردنەوە لەوەی کە دادگای باڵای فیدراڵی یەکێکە لە پێکهاتەکانی دەسەڵاتی دادوەری بە گوێرەی حوکمەکانی ماددەی (89) ی دەستوور و لەگەڵ ئەنجوومەنی باڵای دادوەری و پێکهاتەکانی دیکەی دەسەڵاتی دادوەریدا بۆ پتەوکردنی بنەمای داد و ڕێزگرن لە حوکمەکانی دەستوور و یاساکان، کار دەکات.  شەشەم: جەختکردنەوە لە هاوکاریی لەگەڵ لایەنە پسپۆڕەکاندا لە ڕێگەی کۆبوونەوەی ڕاوێژکاری و گفتۆگۆ لەگەڵ موفتی و   مامۆستایانی یاسای دەستووری، بە جۆرێک کە خزمەتی کاری دەستووری دادگا بکات.

  وەزارەتی ناوخۆی سوریا ڕۆژی دووشەممە دوای کۆتایی هاتنی ئۆپراسیۆنی ئەمنی لە شاری ئەلبومال و لادێکانی لە ڕۆژهەڵاتی سوریا، دەستگیرکردنی ژمارەیەک کەسی پەیوەندیدار بە سوپای پاسدارانی ئێران ڕاگەیاند. فەرماندەی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لە پارێزگای دێرەزوور، عەقید زەرار ئەلشەملان لە بەیاننامەیەکدا کە وەزارەتی ناوخۆ لە هەژماری سۆشیال میدیای خۆیدا بڵاویکردووەتەوە، ڕایگەیاندووە: هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ هەڵمەتێکی ئەمنی بەرفراوان و گشتگیریان لە شاری ئەلبوکامال و دەوروبەری ئەنجامدا و لە ئەنجامدا زیاتر لە 50 کەسی داواکراو بە تاوانی جۆراوجۆر دەستگیرکران. بەپێى ڕاگەیەندراوەکە ئەو دەستگیرکراوانە بەتۆمەتى هەڵگرتن و بازرگانیکردن بە چەکی نایاسایی، بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکان و هەڕەشەکردن لە ئاسایش و سەلامەتی هاوڵاتیان. ئۆپەراسیۆنەکەى ئەمڕۆ لە چوارچێوەی قۆناغی دووهەمی هەڵمەتی ئەمنی کە دوێنێ (یەکشەممە) بۆ بنبڕکردنی پاشماوەکانی ڕێژیم و میلیشیاکانی سەر بە سپای پاسدارانی ئێران بەتایبەت فەوجەکانی ٤٧ کە لە ناوچەکانی سەکاریە و حەمدانی ئەلبومال جێگیرکراون، دەستیپێکردوە. عەقید زەرار ئەلشەملان، فەرماندەی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لەو پارێزگایە، ڕۆژی یەکشەممە لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، ژمارەیەک کەسی داواکراو کە تێوەگلاون لەو تاوانانەی کە هەڕەشە لە ئاسایش و سەقامگیری دەکەن، دەستگیرکراون.

كۆبوونەوەی وەفدی ئیمرالی و رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا لە کۆشکی سەرۆک کۆمار لە ئەنكەرە، دەستیپێكرد.  وەفدی ئیمراڵی پێكهاتووە لە (پەروین بوڵدان)و (مەدحەت سانجار)، لەلایەن ئەردۆغانیشەوە هەریەكە لە (ئیبراهیم کاڵن) سەرۆکی دەزگای هەواڵگیریی میت و (ئەفکان ئالا) سەرۆکی فراکسیۆنی ئاکەپە لە پەرلەمانی تورکیا ئامادەن. کۆبوونەوەکە دوور لە چاوی ڕۆژنامەنووسان بەڕێوەدەچێت و دوای رۆژێك دێت لە دیداری وەفدی (دەم پارتی) لەگەڵ عەبدوڵا ئ.ۆج.الان لە دورگەی ئیمرالی. بڕیارە لەدوای ئەم كۆبوونەوەیەوە ئیتر پرسی چارەسەری ئاشتیانەی دۆزی كورد لە توركیا بچێتە قۆناغێكی نوێوە. ئەم کۆبوونەوەیە لە کاتێکدایە، دوێنێ یەکشەممە 6ی تەممووزی 2025، شاندێکی پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان (دەم پارتی)، بە سەرۆکایەتیی پەروین بوڵدان و ئەندامێتی میدحەت سانجار و ئۆزگور فایەق ئەرۆڵ لە زیندانی ئیمراڵی سەردانی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەرۆکیی زیندانیکراوی پەکەکەیان کرد. هەروەها بڕیارە لەم هەفتەیەدا هەم ئۆجەلان پەیامێکی دیکەی هەبێت، هەم ژمارەیەک لە چەکدارانی پەکەکە لە چوارچێوەی پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا لە ڕێوڕەسمێکدا بە ئامادەبوونی لایەنە پەیوەندیدارەکان و بە بەرچاوی میدیاکانەوە چەکەکانیان دابنێن.