پێناسی گومرگی نوێى ئەمریکا عێراق و سوریاشى گرتەوە

  ڕووسیا ئامادەیی خۆی بۆ نێوەندگیری لە نێوان ئەمریکا و ئێران نیشاندا، لەئەگەرى دەستپێکردنەوەى دانوستانەکان لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکان، ئەمەش لە کاتێکدایە کە واشنتۆن و مۆسکۆ لەم دواییانەدا نزیکبوونەوە بە شێوەیەکی نافەرمی. بەگوێرەی ڕاپۆرتێکی بلومبێرگ، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا داوای لە ڤلادیمێر پوتین هاوتا ڕووسیەکەی کردووە کە ئاسانکاری بۆ گفتوگۆکان لەگەڵ ئێران بکات سەبارەت بە پرۆگرامی ئەتۆمی و پرسەکانی دیکەی ئەمنی وەکو وەکیلەکانی ناوچەکە، بەگوێرەی زانیارییەکان سەرۆکی ئەمریکا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ پوتین لە 12ی شوباتدا ئەو بیرۆکەیەی وروژاندووە. پاشان جارێکی دیکە بابەتەکە هاتە ئاراوە کاتێک مارکۆ ڕوبیو وەزیری دەرەوەی ئەمریکا و سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی ڕووسیا لە ١٨ی شوبات لە سعودیە بۆ گفتوگۆی ڕاستەوخۆ سەبارەت بە شەڕی ئۆکرانیا کۆبوونەوە.  دواتر لاڤرۆڤ سەفەری ئێرانی کرد و دەگوترێ لەوێدا عەباس ئاراغچی وەزیری دەرەوەی ئێرانی سەبارەت بە گفتوگۆ ئەگەرییەکانی لەگەڵ ئەمریکا ئاگادار کردۆتەوە. لە ڕاپۆرتەکەدا لە زاری دیمیتری پێسکۆڤ، وتەبێژی کرێملینەوە هاتووە کە “پێویستە ئەمریکا و ئێران هەموو کێشەکان لە ڕێگەی دانوستانەوە چارەسەر بکەن”، جەختی لەوە کردووەتەوە کە مۆسکۆ “ئامادەیە هەموو هەوڵێک بدات بۆ بەدیهێنانی ئەم کارە”. دانوستانەکان بە نێوەندگیری ڕووسیا حەوت ساڵ دوای هەڵوەشاندنەوەی ڕێککەوتنە ئەتۆمییەکەی ئێران لە ساڵی ٢٠١٥ لە خولی یەکەمی ترەمپدا تێدەپەڕێت. هەرچەندە سەرۆکی ئەمریکا بە ئاشکرا هەوڵدەدات سیاسەتی “زۆرترین فشار”ی خۆی بەسەر تاراندا زیندوو بکاتەوە لە ڕێگەی سەپاندنی قورسی سزاکان و هەڕەشە جیۆپۆلەتیکیەکانەوە، بەڵام ئاماژەی بە ئامادەیی بۆ بەشداریکردن لە دانوستانە نوێکراوەکانی بەرەو ڕێککەوتنێکی نوێی ئەتۆمی کردووە.  بەڵام ئێران و ئایەتوڵڵا خامنەیی ڕێبەری باڵای ئێران تا ئێستا بە ئاشکرا دانوستانەکانیان لەگەڵ واشنتۆن ڕەتکردۆتەوە، بەڵام دەرفەتێک لەگەڵ ڕووسیا – هاوپەیمانی تاران – چونکە نێوەندگیری دەتوانێت ئەو هەڵوێستە بگۆڕێت.

  تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی گشتیی دەم پارتی لە وەڵامی عومەر چەلیک، گوتەبێژی ئاک پارتیی دەسەڵاتدار کە دوای بانگەوازەکەی ئۆجەلان بانگەشەی ئەوەی کردبوو دەبێت تەواوی درێژکراوەکانی پەکەکە لە سوریا و عێراق جا بە هەر ناوێکەوە بن خۆیان هەڵبوەشێننەوە، دەڵێت: "ئەوا عومەر چەلیکە ئاوای لێ تێگەیشتووە، نەک دەوڵەت". لە هۆڵی فراکسیۆنی دەم پارتی لە پەرلەمانی تورکیا تونجەر باکرهان و تولای هاتیمئۆغوڵڵاری، وەڵامی پرسیارەکانی ڕۆژنامەنووسانیان دایەوە لەبارەی ئەو پرۆسە نوێیەی لە تورکیا و باکوری کوردستان دەستی پێکردووە. هاتیمئۆغوڵڵاری لە وەڵامی پرسیارێکدا کە بانگەوازەکەی ئۆجەلان ئیدارەی خۆسەریش لە ڕۆژئاوای کوردستان دەگرێتەوە، ئاماژەی بەوەدا لە دەقی بانگەوازەکەی ئۆجەلاندا باسی یەپەگە و هەسەدە و ئیدارەی خۆسەری نەکراوە.  هاتیمئۆغوڵڵاری سەرنجی خستە سەر ئەوەی کە نایەوێت لەمبارەیەوە لێدوان بدات و دەڵێت: "ناتوانین لەوبارەیەوە بدوێین. لە ئەگەری هاتنەدی ئاشتیدا، کاریگەری لەسەر ناوچەکە دەبێت. ئەگەر پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا سەربگرێت، دەبێتە مۆدێل بۆ خۆرهەڵاتی ناوەڕاست. گۆڕانکاری لە سوریا ڕووی داوە و کێشەی جدی دروست بوون. ئەگەر تورکیا هەنگاوێکی باش بنێت، کاریگەری دەکاتە سەر سوریایش. پرسی هەسەدە پرسێکی ناوخۆیی سوریایە و لە تێکستەکەی ئۆجەلان ناوی نەهێندراوە". لە وەڵامی پرسیاری ڕۆژنامەنووسێکیشدا کە ئاماژەی بەوەدا ئەوەی بووەتە هۆی ئەوەی خەڵک وا لێکدانەوە بۆ بانگەوازەکەی ئۆجەلان بکات کە مەبەستی هەسەدەیشە ئەوەیە لە بانگەوازەکەی ئۆجەلاندا گوزارەی 'سەرجەم گروپەکان'ی بەکارهێناوە، باکرهان گوتی: "ئەوا عومەر چەلیکە ئاوای لێ تێگەیشتووە، نەک دەوڵەت". باکرهان جەختی لەوە کردەوە لە دوایەمین کۆبوونەوە لەگەڵ ئۆجەلان کە چوار کاتژمێری خایاند تەنیا باسی پەکەکەی کردووە و بە هیچ جۆرێک باسی ڕۆژئاوای کوردستان و سوریای نەکردووە، دەڵێت: "پەکەکە ڕێکخراوێکە لە تورکیا و باکوری کوردستان و ئەو باسی لە کێشەیەک کردووە کە 50 ساڵە لە تورکیا بەردەوامە. ئۆجەلان تەنیا باسی لە چەکدانان و هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە کردووە کە خۆی دامەزرێنەریەتی. بەڕێز ئۆجەلان  بنکەیەکی جەماوەی تایبەت بە خۆی هەیە. هەنگاوەکانی بە دیموکراسیکردن، کاریگەریش دەکاتە سەر سوریا و ڕۆژئاوای کوردستان. لە ڕاستیدا بەڕێز سری سورەییا ئۆندەریش ئەوەی گوت". باکرهان سەرنجی خستە سەر ئەوەی کە وێڕای دانانی قەییوم بۆ ژمارەیەک لە شارەوانییەکان و دەستگیرکردنی ئەندامانی کۆنگرەی دیموکراتی گەلان کەچی لەپێناو بە دیموکراسیکردنی تورکیا بەردەوامن لە هەوڵەکانیان و دەڵێت: "ئێمە تەنیا دیموکراسیمان بۆ کورد و مافی هاوڵاتیی یەکسانمان بۆ عەلەوییەکان ناوێت. وەک ئەوەی لە دەقی بانگەوازەکەی ئۆجەلاندا بەدی دەکرێت، ئۆجەلان تەنیا سەرنج ناخاتە سەر ناسنامەی کورد و لە خەمی بە دیموکراسیکردنی تورکیایە بۆ تەواوی هاوڵاتییان". باکرهان جەختی لەوە کردەوە هیچ شتێکی ژێر بە ژێر لەنێوان دەوڵەت و حکومەت لەگەڵ ئۆجەلان و دەم پارتی و پەکەکەدا نییە و ئەوەی هەیە ڕای گشتی لێ ئاگادار کراوەتەوە، هاوکات هۆشداریشی دا لەوەی ئەو زمانە ژەهراوییەی کاربەدەستانی تورکیا بەکار دەهێنن، زیانی زۆر بەو پرۆسە نوێیە دەگەیەنێت. باکرهان سەرنجی خستە سەر ئەوەی دوای بانگەوازەکەی ئۆجەلان بۆ ئەوەی پەکەکە چەک دابنێت و خۆی هەڵبوەشێنێتەوە و بە دەمەوە هاتنی پەکەکە بۆ بانگەوازەکە، هیچ هەنگاوێک لە لایەن حکومەتی تورکیاوە نەنراوە و تائێستاش نازانرێت ئەگەر گەریلاکان چەکیان دانا دەبێت بۆ کوێ بچن و چۆن تێکەڵی کۆمەڵگا دەبنەوە. 

  ڕۆژنامەی"وۆڵ ستریت جۆرناڵ"ی ئەمریکی، ئەمڕۆ چوارشەممە ئاشکرای کردوەوە، ئیسرائیل فشار دەخاتە سەر زلهێزەکانی جیهان، بۆ ئەوەی حکومەتی ناوەندی لە دیمەشق بە لاوازی بمێنێتەوەو، دەوڵەتی نوێی سوریا بکرێتە دەوڵەتێكی ئۆتۆنۆمی لەسەر بنەمای نەتەوەیی، لەگەڵ ئەوەی ناوچە سنورییەکانی باشور لەلایەن ئیسرائیلەوە لە چەك داماڵراوبێت. رۆژنامەکە ئاماژەی بەوەدەكات، بەدرێژایی دوو دەیەی رابردوو دراوسێی تەنیشت ئیسرائیل بەشار ئەسەد بووە، دیکتاتۆرێکی دوژمنکار کە بەهۆی دابەشبونە تائیفیەکانی سوریاوە لاواز ببوو، ئێستا ئیسرائیل هەوڵدەدات ئەو ئەو پرسە لە خۆی دوربخاتەوە كە بەرپرسانی ئەمنی وەک هەڕەشەی  دەبینن، كە ئیسلامیەکانی سەر بە تورکیا هەوڵدەدەن سوریا یەکبخەن. لە چەند رۆژی ڕابردوودا، سوپای ئیسرائیل ناوچەی زیاتری لە باشوری سوریا کردووەتە ئامانج، بۆ ئەوەی رێگریكردن لە گەیشتنی چەک بە دەستی حکومەتی دیمەشق یان هەر لایەنێکی دیکە. هەفتەی رابردوو بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل داوای کرد باشوری سوریا لە چەك دابماڵرێت، جەختیشی کردەوە: لەوەی رێگە نادەن رژێمی نوێی ئیسلامی توندڕەو لە سوریا زیان بە دروزەکان بگەیەنێت. رۆژنامەی ئەمریكییەكە ئەوەشی نوسیوە، لە کاتێکدا ئیسرائیل هەوڵدەدات سنورەکانی خۆی بپارێزێت و ناوچەیەکی پارێزراو دروست بکات، بەڵام کردەوەکانی، ڕێگە خۆش دەکەن بۆ دیدی ئیسرائیل بۆ سوریایەکی فیدراڵی، کە ناوچەیەکی ئۆتۆنۆمی لە ژێر کۆنترۆڵی دروزەکاندا بەدرێژایی سنوورەکانی دەستەبەربكات. ئیسرائیل ڕۆژی سێشەممەی رابردوو رایگەیاند، زیاتر لە یەک ملیار دۆلار خەرج دەکات بۆ یارمەتیدانی دروزەکان لە باکوری ئیسرائیل، ئەوەش هەنگاوێکە کە شرۆڤەکارانی ئەمنی دەڵێن، بۆ رازیکردنی دروزەكانە تا حكومەتی نوێی سوریا رەتبكەنەوە.

هاوسەرۆکی دەبەپە، ڕایدەگەیەنێت داواکاری درێژەدان بە ئۆپەراسیۆنە سیاسی و سەربازییەکانی دەوڵەت دوای ڕاگەیاندنی هەڵوێستی ئەرێنی لەلایەن پەکەکەوە مەترسییەکی گەورەیە بۆ سەر پرۆسەی ئێستا، دەبێت ئۆجالان ئازاد بکرێت بۆ ئەوەی پرۆسەکە بەرەو پێشەوە بچێت. کەسکین بایندر، هاوسەرۆکی پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان (دەبەپە) ڕایگەیاند، عەبدوڵڵا ئۆجەلان دۆخی نێودەوڵەتی و هاوکێشە ناوچەییەکان و هاوسەنگییە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانی تورکیای هەڵسەنگاندووە و لە کاتێکی مێژووییدا ئەو بانگەوازەی کردووە. هاوسەرۆکی دەبەپە جەختى لەسەر ئەوەکردەوە، بۆ ئەوەی پرۆسەکە بەرەوپێش بچێت، پێویستە دەستبەجێ و یەکلاکەرەوە زەمینە بۆ ئازادی عەبدوڵڵا ئۆجالان دروستبکرێت، دەشڵێت: دەبێت هەلومەرجێک بۆ ئۆجالان دروستبکرێت کە بتوانێت بە ئاسانی پەیوەندی لەگەڵ پەکەکە و بازنەی جۆراوجۆر دروست بکات".  کەسکین بایندر وتیشى: هەر لەبەر ئەم هۆکارە دەبێت وەک هەنگاوی یەکەم هەلومەرجی ئازادی ئۆجالان دروست بکرێت. گەورەترین گەرەنتی سەلامەتی ئەم پرۆسەیە ئەوەیە کە چالاکانە سەرکردایەتی بکات، گەورەترین بەرپرسیارێتی لەم بابەتەدا لە ئەستۆی دەوڵەت و ئەوانەی دەسەڵاتدان". بایندر ئاماژەی بەوەدا کە لە تورکیا، کوردستان، ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و سەرتاسەری جیهان پشتیوانییەکی زۆر بۆ ئەو بانگەوازە هەیە و وتی: پێش هەموو شتێک؛ بەڕێز ئۆجالان ئەم بانگەوازەی بە هەڵسەنگاندنی دۆخی ئێستای جیهان و ناوچەکە و تورکیا کرد. دووەم؛ لە سەردەمێکدا کە سیاسەتی جەنگ لە سەرانسەری جیهاندا خەریکی پەرەپێدانی فۆرمولەکانە، نەخشەڕێگای چارەسەری جیهانی و ناوچەیی و نیشتمانیی زۆر جیاواز هاتۆتە ئاراوە. "هەر بۆیە زۆر ژاوەژاوی دروست کرد." هاوسەرۆکی پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان (دەبەپە) بەردەوام بوو لە ڕاکێشانی سەرنج بۆ بەرنامەی ئەو دیدارانەی کە بڕیارە لە زیاتر لە ١٠٠ ناوەند لەگەڵ خەڵکدا ئەنجام بدرێت و وتی: دەمانەوێت بانگەوازەکەی ئۆجالان بە تەندروستترین شێوە لەگەڵ خەڵکدا هاوبەش بکەین.  وتیشى: لەو چوارچێوەیەدا لەگەڵ خەڵک کۆدەبینەوە. ئەم کارە هەفتەی داهاتوو دەست پێدەکات. ئەم هەشتی مارس و نەورۆزە بۆ ئێمە کەمێک جیاواز دەبێت لە چاو ئەوانەی پێشوو. پێویستە زیاتر حەماسەتیان هەبێت. نەورۆز نەورۆزێکی ئاشتی و ئازادی و کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی دەبێت. بەڕای من نەورۆزی ٢٠٢٥ دەبێتە نەورۆزی چارەسەری پرسی کورد و ئازادی کاک ئۆجالان و دەربڕینی ئیرادەی ملیۆنان کەس. هەمووان بەم بەرپرسیارێتییە لە گۆڕەپانی نەورۆز دەبن. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، ڕۆژی ٢٧ی مانگى ڕابردوو لە ڕێگەی شاندی ئیمرالی پارتی دەمەوە، "بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگایەکی دیموکراتی"ی بڵاوکردەوە. بانگەوازەکە کە بە "بانگەوازی سەدە" وەسف کراوە، پشتیوانی ئێران، عێراق، سوریا، تورکیا، ئیسرائیل، یەکێتی ئەوروپا (یەکێتی ئەوروپا)، ئەمریکا و چەندین بازنەی جیاوازی دیکەی وەرگرتووە. دوای ئەو بانگەوازە، پارتی ئاگربەستیشی ڕاگەیاند و پشتیوانی خۆی دەربڕی.

  باسم محەمەد خزەیر، بریكاری وەزارەتی نەوت بۆ کاروباری دەرهێنان دەڵێت، لایەنی تورکیا ئاگاداری کردوینەتەوە، بەندەری جەیهان ئامادەیە بۆ وەرگرتنی نەوت، پشکنینی بۆری هەناردەکردنی نەوتی خاویش لە کێڵگەکانی هەرێمی کوردستانەوە بۆ بەندەری تورکیا تەواو بووە. خزەیر، لە لێدوانێکیدا بۆ رۆژنانەی (الصباح) وتی: وەزارەتی نەوت هەموو پابەندییەكانی جێبەجێ کردووە، چاوەڕێین هەرێم گڵۆپ سەوز هەڵبكات بۆ دیاریكردنی وادەیەك بۆ هەناردەکردنی نەوت بە تێكڕای (١٨٥) هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا، تا دەگاتە ئەو توانایانەی کە دەبێت دواتر هەناردە بکرێت، بەپێی ئەو بڕەی کە لە بودجەی فیدراڵیدا دیاری کراوە. ئاماژەی بەوەشكردووە، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە (2)ی شوباتدا، هەمواری بودجەی پەسەند کرد، کە بڕی قەرەبووی تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستانی دیاری کرد، هەموارکە حکومەتی هەرێمی کوردستانیش پابەند دەکات بە گواستنەوەی بەرهەمی نەوتی خۆی بۆ کۆمپانیای بە بازاڕکردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ)، کە لەلایەن وەزارەتی نەوتی فیدراڵیەوە بەڕێوەدەبرێت. سەبارەت بە ڕێککەوتنی نۆژەنکردنەوە و پەرەپێدانی چوار کێڵگەی نەوتی کەرکوکیش، بریكاری وەزارەتی نەوت رایگەیاند، لەگەڵ کۆمپانیای (بی پی)ی بەریتانی گرێبەستی پەرەپێدانی چوار کێڵگەی کەرکوکمان تەواوکردووە و، خراوەتە بەردەم کۆمپانیای راوێژکاری (کلڤن لاین) بۆ پێداچوونەوە بە مۆدێل و مەرجی گرێبەستییەکان، پێشبینیش دەکرێت لە چەند رۆژی داهاتوودا رێککەوتنی کۆتایی واژۆ بکرێت. بریكاری وەزارەتی نەوت رونیشیکردەوە، گرێبەستەکە بریتییە لە نۆژەنکردنەوەی چوار کێڵگەی (بای حەسەن، کەرکوک بە دوو قوبەکەی "بابا و ئاڤانا"، جەمبور، و خەبات) بۆ ئەوەی بگاتە ئامانجی بەرهەمهێنانی (420) هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا لە ماوەی دوو بۆ سێ ساڵدا، هەروەها وەبەرهێنانی (400) ملیۆن پێ سێجا لە غازی هاوەڵ و نۆژەنکردنەوە و فراوانکردنی دامەزراوەکانی غاز لە باکورو، دامەزراندنی وێستگەیەکی کارەبا بە توانای (٤٠٠) مێگاوات.

  ئەندامێکی لیژنەی نەوت و گاز لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایدەگەیەنێت ڕادەستکردنی 69 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە بەو کۆمپانیا ئیماراتیەی کە کار لە کێڵگەی گازی کۆرمۆر دەکات لەگەڵ کورتهێنانی 100 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە بەشێکن لەبەربەستەکانی پێش هەناردەکردنی نەوتی کوردستان و دەشڵێت،" هەوڵەکان و گفتوگۆکان بەردەوامن بۆ چارەسەرکردنی بەربەستەکان، بەڵام هیچ کەس ناتوانێ پێشبینی بکات کەی نەوتی کوردستان هەناردە دەکرێت." دکتۆر ئاسۆ فەریدون، ئەندامی لیژنەی نەوت و گاز لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،" حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراقی ڕێکەوتوون وەک سەرەتایەک ڕۆژانە 185 هەزار بەرمیل نەوت ڕادەستی سۆمۆ بکەن تا سۆمۆش لە ڕێگای تورکیاوە بۆ بەندەری جەیهان هەناردەی بکات، تەبعەن ئەمە بەشێکە لە جێ بەجێکردنی یاسای بودجە کە دەبێت هەرێم پابەند بێت بەهەناردەکردنی 400 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە لە ڕێگەی سۆمۆوە." وتیشی،"ئێستا هەرێم توانای تەنها 300 هەزار بەرمیلی نەوتی هەیە، 185 هەزاری ئامادەیە بۆ هەناردەکردن و 46 هەزار بەرمیلیش وەکو پێداویستی ناوخۆی هەرێمی کوردستان دانراوە، لەگەڵ ڕادەستکردنی 69 هەزار بەرمیل نەوتی ڕەش بە خامی بەو کۆمپانیا ئیماراتیەی کە کێڵگەی نەوتی کۆر مۆر بەڕێوە دەبات وەکو حەق دەست، ئەم 69 هەزار حکومەتی عێراقی لێی ئاگادار نیە کە دەدرێت بەو کۆمپانیایە و لە یاسای بودجەدا نەچەسپاوە." ئەو ئەندامە کوردەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات ئەم ژمارانە هەمووی دەقیقن و کێشەیەکی تر لەپێش هەناردەکردنی نەوتی کوردستان ئەوەیە 100 هەزار بەرمیلی دیکەی نەوت کورتهێنان هەیە و دەشڵێت،" پێویستە گفتوگۆی زیاتر بکرێت و کێشەی ئەو 100 هەزار بەرمیلە و ئەو 69 هەزار بەرمیلەی کە دەدرێتە ئەو کۆمپانیایە چارەسەر بکرێت، بۆیە کەس ناتوانێ پێشبینی بکات کەی نەوتی کوردستان دەست بەهەناردەکردنی دەکرێت." کێڵگەی گازی کۆرمۆر دەکەوێتە سنوری ناحیەی قادر کەرەم ی سەربە قەزای چەمچەماڵ، بە سەرچاوەی سەرەکی دابینکردنی گازو کارەبای هەرێمی کوردستان دادەنرێت و لەلایەن کۆمپانیای دانا گازی ئیماراتی بەڕێوەدەبرێت. بڕیاربوو ئەمڕۆ سێ شەممە 4ی مانگی سێی 2025 کۆبوونەوەی باڵای نێوان وەزارەتی سامانە سروشتیەکانی هەرێم و وەزارەتی نەوتی عێراق و ئەو کۆمپانیایەی کە کار لە دەرهێنانی نەوتی کوردستان دەکات کۆببنەوە و بەشێک لەبەربەستەکان چارەسەر بکەن، بەڵام بە هۆکارێکی نادیار کۆبوونەوەکە دواخرا. گەرچی ڕۆژی شەممە 01-03-2025، وەزارەتی نەوتی عێراق لە راگەیێندراوێکدا، بانگهێشتی کۆمپانیا بیانییە جیهانییەکانی سەر بە (ئەپیکور)ی کردووە کە گرێبەستیان لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ پەرەپێدانی کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان هەیە، هەروەها وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانیش کە رۆژی سێشەممەی ئەم هەفتەیە 04-03-2025 لە بەغدا ئامادەبن. بەگوێرەی راگەیێندراوەکە،کۆبوونەوەکە بە مەبەستی گەیشتنە بە لێکتێگەیشتنێک کە خزمەت بە پەرەپێدانی کێڵگە نەوتییەکان بکات بە باشترین شێواز و بە شێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان بکات.

  هێزەكانی سوریای دیموكراتیك هەسەدە لە راگەیەندراوێكدا ئەمڕۆ سێشەممە رایگەیاند "دوێنێ دووشەممە چەتەكانی دەوڵەتی توركی داگیركەر لە دەوروبەری پردی قەرەقۆزاق هێرشیان كردە سەر خاڵی هێزەكانمان، بەڵام شەڕڤانانمان سەرجەم هێرشەكانیان تێكشكاند". هەسەدە دەڵێت "سوپای توركی داگیركەر و چەتەكانی گوندەكانی تینا، جعدە، بیر حسۆ، خەسەق، دیكان، مەلحە، قەلهیدە، سیا، كەژ و بەرزاییەكانی سێڤێ و پردی قەرەقۆزاقیان تۆپباران كرد. جێی ئاماژەیە زیاتر لە ٦٠ گولـلە هاوەن، تانك و مووشەكیان بەسەر ئەو ناوچانە باراندووە. لەئەنجامی تۆپبارانەكاندا، زیانی ماددی زۆر بەر ماڵ و موڵكی دانیشتووانی ناوچەكە كەوتووە. هێزەكانی داگیركەر بە پشتیوانی تۆپخانەكانیان هێرشیان كردە سەر پێگەكانمان. بەڵام شەڕڤانانمان وەڵامی هێرشەكانیان دایەوە و شەڕێكی توند هاتە ئاراوە. لە ئەنجامدا چەتەیەكی زۆر كوژران و ئەوەندەش كە ڕوون بووەوە ٣ ئەندامی چەتەكان بریندار بوون. هەروەها یەكینەكانی شەهید هاروون گورزیان لە ئۆتۆمبێلێكی سەربازی چەتەكان وەشاند".  ئاماژەی بەوەشكردووە، هەروەها شەڕڤانانمان لە دەوروبەری پردەكە هێرشی دووەمیان تێكشكاند. لە ئەنجامدا ژمارەیەك لە چەتەكان كوژراون و ژمارەیەكی دیكەشیان برینداربوون، جێی ئاماژەیە ژمارەی كوژراو و بریندارەكان بە روونی نەزانراوە". هەروەها لەبارەی بەرەیەكی دیكەی شەڕ رونیكردەوە "لە بەرەی عەین عیسا سوپای داگیركەری توركیا و چەتەكانی گوندی ئەبو سرایان لە ڕۆژئاوای عەین عیسا بە چڕی بۆردومان كرد. لە ئەنجامدا تۆپبارانەكە زیانی ماددی بە ماڵ و موڵكی مەدەنی هاوڵاتیان گەیاند. هەروەها فڕۆكە بێفڕۆكەوانەكانی دەوڵەتی داگیركەر بە درێژایی ڕۆژ بەسەر ئاسمانی عەین عیسا، شاری كۆبانێ و دەوروبەریدا سووڕاونەتەوە."

بەرخۆدانی سێ مانگی رابردووی شەڕڤانانی هەسەدە لە بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و خستنەخوارەوەی چوار فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بەیرەقداری تورکیا، زیانی گەورەی بە بازاڕی چەک و تەقەمەنی تورکیا گەیاندووە و خواستی لەسەر فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا کەمکردووە. لە دوا روخانی رژێمی بەشار ئەسەد لە 8ـی کانوونی یەکەمی 2024، تورکیا و گروپە چەکدارە سورییەکانی سەر بەو وڵاتە هێرشەکانیان بۆ سەر بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و دەوروبەری کۆبانێ چڕکردوەتەوە، تورکیا بە هێرشی ئاسمانی و موشەکی پاڵپشتیی ئەو گروپانە دەکات و بە چڕی بۆردومانی ناوچەکە دەکات، لەبەرامبەردا شەڕڤانانی هەسەدە بەرەنگاری هێرشەکان بونەتەوە و نەیانهێشتووە پێشڕەویی بۆ ناوچەکە بکەن.  بەپێی راگەیەندراوی هێزەکانی سوریای دیموکرات، کە مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی ئەو هێزانە لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا پشتڕاستی کردەوە، تائێستا چوار فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی جۆری بەیرەقداری تورکیایان خستوەتە خوارەوە، سەرەڕای تێکشکاندنی ژمارەیەک سیستمی رادار و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی دیکەی چاودێری و هێرشکار. نرخی ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانەی تورکیا نزیکەی 25 ملیۆن دۆلارە، بەوەش تەنها لە خستنەخوارەوەیان زیاتی 100 ملیۆن دۆلار لە تورکیا کەوتوە و لەسەر ئاستی جیهانیش کە زۆرترین خواستی لەسەر بووە، بازاڕی بە تەواوەتی شکاوە. کۆمپانیای بایکار، کە فڕۆکەی (بەیرەقدار تی بی 3) دروست دەکات، شەشەم کۆمپانیای تەکنەلۆجی بەرهەمهێنەری ئەو فڕۆکانەیە لەسەر ئاستی جیهان. فڕۆکەکە، درێژییەکەی هەشت مەترە، بەرزی دو مەتر و درێژی هەر باڵێکی 14 مەترە. ئیسلام سەعدی، ئەفسەری خانەنشینی هێزی ئاسمانی سەربازی عێراقی و شارەزای بواری فڕۆکەوانی سەربازی رایگەیاند: کێشی بەیرەقدار 1600 کیلۆگرامە، توانای فڕۆینی یەک رۆژی تەواوی هەیە، زۆرترین ماوەی خۆڕاگرتنی هەیە لە ئاسماندا. بەپێی چەند سەرچاوەیەکی هەواڵ، بەهۆی شەڕی بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و خستنەخوارەوەی ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانانەوە، ئەو وڵاتانەی کە کڕیاری سەرەکیی بەیرەقدار بوون، پێداچونەوە بە گرێبەستەکانی پێشوویان دەکەن، لەکاتێکدا پێشتر لە شەڕی ئۆکراینا و روسیا، ئازەربایجان، عێراق، لیبیا و سوریا، ئەو فڕۆکانە رۆڵی گەورەیان هەبووە و خواستی زۆریان لەسەر بووە، بەڵام شەڕڤانانی کورد بە تەکنیکی سەرەتایی و ناوخۆیی توانیان شکۆی ئەو ئەفسانەیە بشکێنن و لە چەند رۆژێکی کەمدا چوار دانەیان لێ بخەنە خوارەوە ئەو پڕۆسەیە، تەنها کاریگەریی لەسەر بازاڕی بەیرەقدار دروست نەکردووە، بەڵکو کاریگەریی لەسەر هەناردەی چەک و کەرەستەی سەربازیی تورکیاش دروستکردوە، بەپێی چەند سەرچاوەیەکی تورکی، خواست لەسەر فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و چەک و تەقەمەنی تورکیا لە ماوەی چوار ساڵی رابردوودا بۆ نزیکەی نیوە دابەزیووە. ئامارە فەرمییەکان دەری دەخەن، ساڵی 2020 تورکیا بە بەهای 11 ملیار دۆلار چەک و کەرەستەی سەربازیی فڕۆشتووە، بەڵام ساڵی 2023 بۆ کەمتر لە 6 ملیار دۆلار دابەزیووە، ساڵی رابردووش رێژەکە بەشێوەیەکی بەرچاو کەمیکردووە، بەڵام هێشتا ژمارەی کۆتایی رانەگەیەندراوە.

  ــ عێراق هەر جۆرە ئامادەبوونێك یان پەیوەندیكردنێك لەگەڵ ئەو كەسانە ڕەتدەكاتەوە، كە دەستیان لە تاوانەكانی دژی عێراقییەكان هەبووە ــ ئەحمەد شەرع بەشێك بووە لە ڕێكخراوی تیرۆریستی داعـ.ـش، دەستەكانی بە خوێنی عێراقییەكان سوورە. دوای ئەوەی حكومەتی عێراق بانگهێشتی ئەحمەد شەرع (محەمەد جولانی) سەرۆكی دەستەی تەحریر شامی بۆ بەغدا كرد، ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی عێراق دەڵێت، عێراقییەكان بە توندی وتەی تائیفی ڕەتدەكەنەوە، هەروەها جولانی دەستی لە كوشتنی عێراقییەكاندا هەیە، بۆیە هەر مامەڵەكردنێكیش لەگەڵ تیرۆریستان ڕەتدەكەینەوە. قاسم ئەعرەجی ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی عێراق سەبارەت بە سەردانی محەمەد جولانی سەرۆكی دەستەی تەحریر شامی بۆ بەغدا و بەشداریكردن لە كۆبوونەوەی لوتكەی عەرەبی، بۆ میدیا ناوخۆییەكان ڕایگەیاند، عێراق هەمیشە ڕێز لە ئیرادەی گەلی سووریا دەگرێت، سەردانەكەی وەزیری دەرەوەی سووریا بۆ بەغدا لەسەر بنەمای داواكاری تایبەتی خۆی دواخرابوو. ئاماژەی بەوەشكرد، عێراق هەر جۆرە ئامادەبوونێك یان پەیوەندیكردنێك لەگەڵ ئەو كەسانە ڕەتدەكاتەوە، كە دەستیان لە تاوانەكانی دژی عێراقییەكان هەبووە، محەمەد جولانی بەشێك بووە لە ڕێكخراوی تیرۆریستی داعش، دەستەكانی بە خوێنی عێراقییەكان سوورە. ئەوە لەکاتێکدایە، پێشتر فوئاد حوسێن وەزیری دەرەوەی عێراق ڕایگەیاندبوو، بانگهێشتی سەرجەم سەرۆكی وڵاتانی عەرەبی بۆ بەشداریكردنی لە كۆبوونەوەی لوتكەی عەرەبی لە مانگی ئایار لە بەغدا دەكەین، لەنێویشیاندا بانگی جۆلانی دەكەن.

بڕیارە ئەمڕۆ لوتکەى نائاسایى قاهیرە بە بەشدارى ژمارەیەک لە سەرۆک و سەرکردەی وڵاتانى عەرەبى بەڕێوەبچێت و تێیدا پەرەسەندنەکانى کەرتى غەززە و خاکى فەڵەستین گفتوگۆیان لەبارەوە بکرێت. لە لوتکەی قاهیرەدا باس لە پێشهاتە نوێیەکانی پرسی فەڵەستین دەکرێت، لەگەڵ ئەگەری هەڵوێستی یەکگرتووی عەرەبی سەبارەت بە کەرتى غەززە و رەتکردنەوەى گواستنەوەیان بۆ شوێنێکى دیکە. رۆژى دووشەممە، لەتیف رەشید، سەرۆککۆمارى عێراق و ژمارەیەک لە سەرکردەى وڵاتانى عەرەبى بۆ بەشداریکردن لە لوتکەکە گەیشتوونەتە میسر. بڕیارە مەحمود عەباس، سەرۆکی فەڵەستین لە لوتکەکەدا وتارێک پێشکەش بکات سەبارەت بە پێشهاتەکانی دۆخی فەڵەستین، هەروەها لە پەراوێزی لوتکەکەدا چەند کۆبوونەوەیەک دەکات. هاوکات، ئەسعەد شەیبانی، وەزیری دەرەوەی سووریا بە یاوەری شاندێک، گەیشتووەتە قاهیرە و بەگوێرەى میدیاکانى سووریا بڕیارە ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆمارى سووریا بۆ قۆناغى راگوزەر بەشداری لە لوتکەکەدا بکات. لە کۆبوونەوەى شەوى رابردوویاندا وەزیرانى دەرەوەى وڵاتانى عەرەبى گفتوگۆیان لە بارەى هەڵوێستێکى یەکگرتووی عەرەبى کردووە لەگەڵ پەیڕەوکردنى پلانێکى گشتگیر بۆ دووبارە بنیادنانەوەى کەرتى غەززە. بەگوێرەى ئاژانسى رۆیتەرز، پلانە میسریيەکە خۆدەبینێتەوە لە فەرامۆشکردنى بزووتنەوەى حەماس لە کەرتەکە و بەڕێوەبردنى لەلایەن دەستەى کاتییەوە بەسەرپەرشتى وڵاتانى عەرەبى، ئیسلامى و رۆژئاوایى. ئەوە لەکاتێکدایە کە وادەى جێبەجێکردنى پلانەکە ئاشکرا نەکراوە جگە لەوەى چۆنیەتیی پارەدارکردنى پرۆسەى ئاوەدانکردنەوەى کەرتى غەززە نەخراوەتەڕوو. رۆژى 25ـى کانوونى دووەم، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا پلانی بۆ راگواستنى غەززە دانا بۆ وڵاتانی دراوسێی وەک میسر و ئوردن، بەڵام ئەو دوو وڵاتە رەتیانکردەوە.

  سری سورەییا ئۆندەر، بریکاری سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا لە هەڤپەیڤینێکی تەلەڤزیۆنیدا باسی لەم پرۆسەیەی چارەسەریی پرسی کورد کردو ئاشکرایدەکات ڕەنگە لەگەڵ پەروین بوڵدان، سەردانی رۆژئاوای کوردستان بکەن.   لەبارەی سەردانەکانی ئیمراڵییان، لەکاتێکدا ئۆندەر سەرۆکی شاندەکەیە، ئاماژە بەوەدەکات  ساڵی 2012 پرۆسەیەکی هاوشێوەیان دەستپێکرد کە نزیکەی سێ ساڵی خایاندوە. لەبارەی پێشوازیی عەبدوڵڵا ئۆجەلان، دەڵێت: کەسێکە دەیناسین و تواناکەی دەزانین. پێشوازیی کرد، شوێنی دانیشتنی نیشانداین، بێگومان نزیکەی 10 ساڵ بوو یەکدیمان نەبینیبوو، بۆیە باوەشمان بەیەکداکرد و دواتریش دانیشتین. لە تەندروستیی پرسیم، پرسیاری لە کاتی گرتووخانەی کرد و لە هاوڕێکانی پرسی. لە کاتی ئاساییدا پەروین خان دەستپێدەکات و دواتریش من قسە دەکەم، ئینجا ئەو (ئۆجەلان) بیرۆکەکانی دەخاتەڕوو. بەرپرسانی دەوڵەتیش لەوێ دادەنیشن و ژمارە و شوێنەکانیان دەگۆڕێت.  ئەو وتیشى: ئەمجارەیان ئێمەی وەستاند و گوتی، ئەمجارە با کاتەکەمان باشتر بەکاربهێنین، پرسیارم هەن و من قسە دەکەم، جاری داهاتوو ئێوە چیتان هەبوو بیڵێن.   لەبارەی ناوەرۆکی قسەکانی ئۆجەلان، سری سورەیا ئۆندەر رایگەیاند، جەختی لەسەر ئەوە کردەوە، کە بۆچی ئەو هەنگاوەی ئێستای لەڕووی مێژووییەوە گرنگە. هەروەها باسی لە رەهەندی فەلسەفیی ئەو هەنگاوەی کرد. ئۆندەر سەبارەت بە قۆناخی چەکدانان و هەڵوێستی ئۆجەلان، گوتی: "ئەو لە پرۆسەی چارەسەریی رابردووشدا گەیشتبووە ئەو بۆچوونە. کەسانێک زۆر بێویژدانانە لەمبارەیەوە قسەیان دەکرد. ئەمە لەکاتێکدایە دایکانیش گوێ بۆ ئەمە دەگرن. با ئەو خەڵکە دایکێک و خەمەکانی ئەو دایکە بهێننە بەر چاوی خۆیان، ئینجا قسە لەسەر بابەتەکە بکەن".   بریکاری سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا و پەرلەمانتاری دەم پارتی هەر لەبارەی هەنگاوەکەی دەوڵەت باخچەلی باسی لەوە کرد کە زۆر کەس سەرسام بوون بە بیستنی شتێکی وەها و گوتی: "بەڕێز مەسعود بارزانیش گوتی، سەیرە! سێ رۆژ بیرم لێکردووەتەوە، بە ئەگەری زۆرەوە ئاکپارتیش بیری لێکردووەتەوە". سری سورەیا ئۆندەر گوتی: "سیاسەت بۆ مرۆڤەکان دەکرێت. لێرەدا مرۆڤ جێی باسە. خراپترین سزا کە سیاسەتڤانێک رووبەڕووی ببێتەوە ئەوەیە کە بە درۆزن بناسرێت. چونکە ئەوکاتە رووی سەیرکردنی رووخساری خەڵکت نابێت، با ئەمە بخەینە لاوە. چەک لە دەرەوەی بازنەیە، ئەمە هەمووان دەگرێتەوە؛ بەڵام من بە پێداگرییەوە دەڵێم، لەوانەیە لەگەڵ خاتوو پەروین بڕۆینە رۆژئاڤاش."   دەشڵێت: "لەوانەیە کێشە هەبن و مەقەسی نێوان پەکەکە و کەجەکە یەک نەگرێتەوە. ئێمە باس لە کێشە دەکەین و دەبێت چارەسەری بکەین، لەسەرمانە چارەسەری بکەین. ئیدی ئەمە پرسی هاوبەشی ئێمەیە. چی باش بێت، سەرنجمان دەخەیەنە سەر ئەو شتە".

  دەستەی دەروازە سنوورییەکان لە ڕاگەیاندراوێكدا ئاماژە بۆ ئەوەدەکات محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران لە نووسینگەی تایبەتی خۆی پێشوازی لە سەرۆکی دەستەی دەروازە سنوورییەکان، لیوا عومەر عەدنان وائیلی کردوە. لە میانەی کۆبوونەوەکەدا، تاوتوێی واقیعی دەروازە سنوورییەکان و ڕێگاکانی پەرەپێدان و ئاوەدانکردنەوەیان و چالاککردنی حوکمڕانی ئەلیکترۆنی لە سەرجەم ڕێکارەکانیاندا کرا، هەروەها پێداچوونەوە بەو هەنگاوانەی لە بواری بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و قاچاخچێتی بە هەموو شێوەکانییەوە گیراونەتەبەر پێداچوونەوەی بۆ کرا. سەرۆک وەزیران جەختی لەوە کردەوە زۆرتركردنی داهات جگە نەوت زۆر گرنگە لە پاڵپشتیکردنی گەنجینەی دەوڵەت، و ئەمەش پێویستی بە بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی، چاودێریکردنی گواستنەوەی دارایی، پەرەپێدانی پلانی زانستی. هەروەها دەڵێت سودانی جەختی لە بەکارهێنانی تەکنۆلۆژیای سەردەم و سیستەمی ئەلیکترۆنی  و حوکمڕانی بۆ ئاسانکاری هاتنە ناوەوەی کاڵاکان بۆ ناو وڵات لە ڕێگەی دەروازە سنوورییەکانەوە کردووەتەوە.  سەرۆکی دەستەكە بەڵێنیدا کە دۆسێی دەروازە سنوورییەکان یەکێک دەبێت لە گرنگترین دۆسێیە سەرکەوتووەکان لە بەرنامەی حکومەتدا، چونکە دەسەڵات بەپێی پلانی لێکۆڵینەوەی باش و بە چەند ئاراستەیەک کاردەکات، گرنگترینیان بریتین لە زۆرترین داهات، پەرەپێدان و بنیاتنانەوەی دەروازەکان.

  ئیسڕائیل لەم هەفتەیەدا پلانێکی خستەڕوو کە بە پلانی ئەمەریکا ناویبرد، پلانەکە جیاوازە لەوەی کە لە مانگی یەکدا ڕێککەوتنی لەسەر کرا، هەروەها هەوڵ دەدات حەماس ناچار بکات پەسەندی بکات، ئەوەش لە ڕێی ڕاگرتنی گەیاندنی یارمەتییەکانەوە بۆ کەرتی غەززە. سەرۆک وەزیری ئیسڕائیل بنیامین نەتانیاهو پلانەکەی بە " پلانی ویتکۆف " ناوبردووە، دەڵێت پلانەکە لە نوێنەری ئەمەریکا بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ستیڤ ویتکۆفەوە خراوەتەڕوو. بەڵام کۆشکی سپی تاوەکو ئێستا ئەو پلانەی پشتڕاست نەکردووەتەوە، تەنها ئەوەندە دەڵێت کە پشتگیری لە هەر کارێکی ئیسڕائیل دەکات. لێدوانەکانی نەتانیاهو ڕۆژێک دوای ئەوە دێت کە قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەست کۆتایی هات، تاوەکو ئێستاش هیچ ڕوونکردنەوەیەک نیە سەبارەت بەوەی دواتر چی ڕوودەدات، لەبەرئەوەی کە هێشتا گفتوگۆ لەسەر قۆناغی دووەمی ئاگربەستەکە نەکراوە. پلانە نوێیەکە داوا لە حەماس دەکات نیوەی ئەو بارمتانەی کە ماونەتەوە ئازاد بکات، لە بەرامبەر ئەوەدا ئاگربەست درێژ دەکرێتەوە و بەڵێن دەدرێت بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئاگربەستێکی هەمیشەیی. ئیسڕائیل ئاماژەی بەوە نەداوە کە ئایا بەپێی ئەم پلانە نوێیە زیندانی فەلەستینی زیاتر ئازاد دەکات یان نا، کە ئەوە بەشێکی سەرەکی قۆناغی یەکەم بوو. حەماس ئیسڕائیلی تۆمەتبار کردووە بە تۆمەتی هەوڵدان بۆ تێکدانی ڕێککەوتنەکەی ئێستا، بەپێی ڕێککەوتنەکە، حەماس و ئیسڕائیل دەبێت گفتوگۆ بکەن لەسەر ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان و لە بەرامبەردا ئازادکردنی زیندانییە فەلەستینییەکان لەلایەن ئیسڕائیلەوە، هەروەها کشانەوەی تەواوی هێزەکانی ئیسڕائیل لە غەززە و ئاگربەستێکی هەمیشەیی، بەڵام تاوەکو ئێستا هیچ گفتوگۆیەک لەوبارەیەوە نەکراوە. ڕۆژی یەکشەممە ئیسڕائیل گەیاندنی خۆراک و سوتەمەنی و دەرمان و پێداویستییەکانی دیکەی بۆ کەرتی غەززە ڕاگرت و هۆشداریدا و وتی ئەگەر حەماس ڕازی نەبێت بە پێشنیارە نوێیەکە ئەوا " دەرەنجامی زیاتر " دەبێت.

  مەسعود بارزانی پێشوازی لە شاندێكی هاوبەشی سێ پارتی باكوور کرد و بەپێی راگەیێندراوی بارەگای بارزانی، بیروڕا لەبارەی پڕۆسەی ئاشتی لە توركیا و كاریگەرییەكانی لەسەر كۆی پڕۆسەی سیاسی و دۆزی كورد لە ناوچەكە ئاڵوگۆڕ كراوە.   ئەمڕۆ دووشەممە،  بارەگای بارزانی ڕاگەیەندراوێکى بڵاوکردەوەو تیایدا دەڵێت ئەمڕۆ لە سەلاحەدین مەسعود بارزانی پێشوازی لە شاندێكی هاوبەشی سێ پارتی باكووری كوردستان كرد كە پێكهاتبوو لە مستەفا ئوزچەلیك، سەرۆكی پارتی وڵاتپارێزانی كوردستان و بایرام بۆزیەل، سەرۆكی پارتی سوسیالیستی كوردستان و دۆزگین كاپلان، سەرۆكی پارتی ماف و ئازادییەكان و مەسعود تەك، جێگری سەرۆكی پارتی سۆسیالیستی كوردستان و محەمەد شیرین تەیمور لە پارتی ماف و ئازادییەكان.   بارەگای بارزانی ئاماژە بەوە دەکات، "لە دیدارەكەدا بەوردیی بیروڕا لەبارەی پڕۆسەی ئاشتی لە توركیا و كاریگەرییەكانی لەسەر كۆی پڕۆسەی سیاسی و دۆزی كورد لە ناوچەكە ئاڵوگۆڕ كرا و جەختیش لە پاڵپشتیكردنی پڕۆسەی ئاشتی و گەیشتن بە چارەسەری لە توركیا كرایەوە".   هەر لەو كۆبوونەوەیەدا باس لە دوایین گۆڕانكارییە سیاسی و ئەمنییەكانی ناوچەكە و بە تایبەت سووریا کراوە، بارەگای بارزانی دەڵێت: بارزانی بەرچاوڕوونیی پێویستی بۆ شاندی میوان لەبارەی بارودۆخ و دواڕۆژی كورد و دەرفەت و هەڕەشەكان خستەڕوو".

  محەممەد جەواد زەریف، جێگری سەرۆککۆماری ئێران بۆ کاروباری ستراتیژی، دەستلەکارکێشانەوەی خۆی لە پۆستەکەی راگەیاند، و دەڵێت: لەماوەی شەش مانگی ڕابردوودا ڕووبەڕووی گاڵتەجاڕترین سووکایەتی و بوختان و هەڕەشە لە خۆم و خێزانەکەم بوومەتەوە و تەنانەت لەناو حکومەتدا تاڵترین قۆناغی ٤٠ ساڵ خزمەتکردنم تێپەڕاندووە. دوای سەرکەوتنی لە هەڵبژاردن و دەستبەکاربوونی، رۆژی پێنجشەممە، 01-08-2024، مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران، زەریفیی وەکو جێگری خۆی بۆ کاروباری ستراتیژی دەستنیشان کرد.  محەممەد جەواد زەریف، لە کاتی سەرۆکایەتیی حەسەن رووحانی، هەشت ساڵ وەزیری دەرەوەی ئێران بوو و بە ئەندازیاری رێککەوتنی ئەتۆمیی ساڵی 2015 دادەنرێت. زەریف لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس نووسی "دوێنێ، بە بانگهێشتی بەڕێز سەرۆکی دەسەڵاتی دادوەری چوومە سەردانی. ئەو بە ئاماژەکردن بە بارودۆخی وڵات، رایسپارد کە بۆ پێشگرتن لە گوشاری زیاتر لەسەر حکومەت، بگەڕێمەوە زانکۆ، منیش بێ دواکەوتن، پەسندم کرد چونکە هەمیشە ویستوومە یار بم نەوەک بار."  زەریف لە ئێکس "لادانی" لەبری دەستلەکارکێشانەوە بەکارهێناوە و نووسیویەتی "هیوادارم بە لادانی من، بیانووەکان بۆ بەربەستدانان لەبەرامبەر ویستی خەڵک و سەرکەوتنی حکومەت لابرابن. هێشتا شانازی بە پشتگیری لە دکتۆر پزیشکیانی بەڕێز دەکەم و بۆ ئەو و خزمەتکارانی راستەقینەی خەڵک، ئاواتی باشترینەکان دەخوازم."   زەریف زیاتر نووسیویەتی "هەرچەندە لە 6 مانگی رابردوودا رووبەڕووی زۆرترین سووکایەتی، تۆمەت و هەڕەشەکان بەرامبەر بە خۆم و خێزانەکەم بوومەتەوە، تەنانەت لەنێو حکومەتیشدا تاڵترین سەردەمی خزمەتی 40 ساڵەم تێپەڕاندووە، بەڵام بە هیوای خزمەتکردن خۆم راگرت."