نزیکەی هەزار پزیشک "نەخۆشکەوتنی پیشەی پزیشکی" لە کوردستان رادەگەیەنن

7 ساڵ لەمەوپێش

هاوڵاتی

زیاتر لە ٩٠٠ پزیشک لە یاداشتێکدا رایدەگەیەنن کە پیشەی پزیشکی لە کوردستان نەخۆشکەوتوە بەهۆی دانەمەزراندنی پزیشکی نوێیوە بەتایبەتی پزیشکانی دەرمانسازیی و پزیشکی ددان.

بەپێی یاداشتەکە هەر ١٠ هەزار نەخۆش لە کوردستان تەنها دوو پزیشکی ددانی بەردەکەوێت، هەروەها هەر ١٠ هەزار نەخۆشێک تەنها یەک پزیشکی دەرمانسازی بەردکەوێت کە ئەمەش دوورە لە ستاندەرە نیودەوڵەتیەکان.

دەقی یاداشتەکە

نەخێر بۆ نەخۆشخستنی پیشەی پزیشکیی

ساڵانێکە لە ھەرێمی کوردستاندا سەدان خوێندکار خوێندنی پزیشکیی (کۆلیجی پزیشک ددان و دەرمانساز) تەواودەکەن و لەبری ئەوەی سود لە توانا و وزەکانیان وەربگیرێت بۆ باشترکردنی تەندروستی ھاوڵاتیانی وڵاتەکەمان، کەچی ئالوودەی نەخۆشییەکی کوشندەی کۆمەڵایەتیی دەبن کە سیاسەتی تەندروستیی لێی بەرپرسیارە.

ئەم نەخۆشییە نەخۆشییەکی فیزیکیی نییە، بەڵکو دەرئەنجامی فەشەلی سیاسەتێکی تەندروستییە کە نە دەتوانێت سوود لەو توانا نوێیانە وەربگرێت و گەشەیان پێبدات، نە دەشتوانێت دایانمەزرێنێت و بیانخاتە ناو خزمەتی کۆمەڵگاوە. سەرئەنجام دیاردەی بێکاریی دەبێت بە نەخۆشییەکی مەترسییدار بۆ دەرچوانی ئەم بوارە گرنگەی کۆمەڵگا پێویستی پێیەتی و دەردێکی کوشندەی کۆمەڵایەتیی بۆ ئەم توێژە ئۆرگانییەی وڵاتەکەمان.

بە پێێ ئاماری دەستەی ئاماری ژمارەی دانیشتوانی ھەرێمی کوردستان ٥٥٧٧٨١٥ ملیۆن کەسە. واتە بەشێوەی گشتی پتر لە پێنج ملێۆن و نیوە.

بە پێێ ئەو ئامارانەی لەبەردەستدان ڕاستییەکی مەترسییدار و تاڵمان دەخەنە بەرچاو، چونکە ھەر، ١٠،٠٠٠ ( دەهەزار) ھاوڵاتیی لە ھەرێمی کوردستاندا تەنھا ٩ پزیشکی گشتییان بەردەکەوێت، بۆ دکتۆری ددان دەگاتە ئاستی تەنیا ٢ دکتۆر و بۆ ١٠،٠٠٠ (هەر دەهەزار هاووڵاتی) و بۆ پزیشکی دەرمانسازییش ژمارەکە دادەبەزێتە نزمترین ئاست و دەبێتە ١ پزیشک بۆ ھەر ١٠،٠٠٠ (دەهەزار) ھاوڵاتی.

ئەم ئامارانەش یەک ڕاستیی سادەمان پێدەڵێن، ئەویش ئەوەیە کە ھەرێمی کوردستان لەڕووی سیستەمی تەندروستییەوە پێویستیەکی گەورەی بە گەشەپێدان و دامەزراندنی ھێزی کاری پزیشکی پسپۆڕە لە بوارە جیاوازەکاندا. ئەوەی جێی داخە کە سیاسەتی تەندروستیی حکومەتی ھەرێمیش لەم ساڵانەی ڕابردوودا، چەندە بیری لە تەندروستیی ھاوڵاتییانی ھەرێم نەکردۆتەوە، ئەوەندەش ئیشی لە نەخۆشخستنی سیستەمی تەندروستییدا کردوە.

ئێمەی پزیشکان رۆژانە روبەرووی ئەو راستییە دەبینەوە کە ساڵانێکی زۆرە بەھۆی کەمیی ژمارەی کارمەندانی ناو سیستەمی تەندروستییەوە، لۆدێکی زۆر لەسەر پزیشکانی ھەرێم ھەیە و ئەمەش بووە بە ھۆکاری دروستبوونی فشارێکی دەروونی و کۆمەڵایەتیی گەورە نەک تەنھا بۆ سەر ئەم توێژە گرنگەی کۆمەڵگا، بەڵکو بۆ خودی تەندروستیی نەخۆشەکانیش.

ئێمە وایدەبینین کە بۆ پاراستنی ئاساییشی تەندروستیی ھەرێمەکەمان ئەرکی پلە یەکی سیاسەتی حکومەتێکی باش ئەوەیە ئەو کەلێنە گەورەیەی ناو سیستەمی تەندروستیی پڕبکاتەوە و رێگەنەدات لەوە زیاتر گەورەتر بێت و ببێت بە ھۆکارێک بۆ دروستبوونی مەترسیی لەسەر پاراستن و رێزگرتن لە ژیانی ھاوڵاتییان.

دۆزینەوەی ھەلی کار بۆ ئەو پزیشکە گەنجانەی ساڵانە خوێندن تەواودەکەن بەتەنھا نابێتە ھۆکاری دروستکردنی ژیانێکی باش بۆ دەرچوانی خوێندنی پزیشکیی، بەڵکو ھۆکارێکی زۆر گرنگە بۆ پڕکردنەوەی ئەو کەلێنە گەورەیەی لە سیستەمی تەندروستییدا ھەیە و لە کۆتاییشدا دەبێتە فیلتەرێکی گرنگ بۆ پاراستن و رێزگرتن لە ژیانی ھاوڵاتییانی ھەرێمەکەمان.

دۆزینەوەی هەلی کار و دامەزراندن مافی هەموو ھاونیشتیمانییەکە و ئەرکی حکومەتە ئەم دەرفەتە بۆ ھەموو تاکێک دابین بکات، بەتایبەت خاوەن بڕوانامەکان کە کۆمەڵگا پێویستییەکی گەورەی بە پسپۆڕییان هەیە. سەرەڕای ئەوەی ئەم پزیشکە گەنجانە ( پزیشکانی ددان و دەرمانساز) چەندینجار داوای دامەزراندنیان کردوە و ھەوڵی وەدەستھێنانی ھەلی کاریان لە کەرتی تایبەتیش داوە، بەڵام بەداخەوە تائێستا هیچ وەڵامێکی دڵخۆشکەریان نەدراوەتەوە.

بۆیە ئێمە وایدەبینین لەم چرکەساتەدا کۆمەڵگای ئێمە لەبەردەم پرۆسەیەکی مەترسییداری نەخۆشخستنی کەرتی تەندروستییدایە کە چارەسەرنەکردنی دەبێت بە ھەڕەشەیەک بۆ سەر ئاساییشی تەندروستی ھاونیشتیمانیانی ھەرێمی کوردستان.

ئەرکی حکومەت و دەزگاکانی کەرتی تایبەتیشە بیرێکی جیدیی لەم دۆخە مەترسییدارە بکەنەوە و چارەسەرێک بۆ دواڕۆژی ئەم خوێندکارە دەرچوانەی خوێندنی پزیشکیی (ددان و دەرمانساز) بدۆزنەوە.

ئەم گەنجانە گەنجینەی داھاتووی ئەم وڵاتەن، بۆیە پێویستە سەرمایەگوزارییان تێدابکرێت تا بیر لەوە نەکەنەوە بۆ دۆزینەوەی ھەلی کار پیشەیەکی تر ھەڵبژێرن، یان وڵاتەکەیان جێبێڵن.

ڕێکخراوی خانمە پزیشکەکانی کوردستان

ئیمزا