شاناز حەسەن سزادراوانی رۆژنامەنووسانی بادینان ماوەی زیاتر لەمانگێكە چاوەڕوانی دادگای پێداچوونەوەن تاوەڵامیان بداتەوەو بەسزاكانیاندا بچنەوە، بەڵام تائێستا وەڵام نەدراونەتەوەو ئەندامێكی لیژنەی مافی مرۆڤیش دەڵێت داواكارییەكانیان گەیاندووەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان. محەمەد، پارێزەری شێروان شێروانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» هەفتەی رابردوو سەردانی دادگای پێداچوونەوەم كردو وتیان تائێستا كەیسەكە لای دەزگای داواكاری گشتی بووەو تازە گەیشتووەتە لای ئێمە». پارێزەرەكەی شێروان شێروانی جەختی لەوەكردەوە ماوەی زیاتر لەمانگێكە بڕیاركە تەممیز كراوەتەوەو نێردراوە بۆ دادگای پێداچوونەوە، وتیشی:» لەدوای سەپاندنی سزا بەسەر پێنج بەندكراوەكەی بادیناندا ماوەی مانگێك دیاریكرا بۆ تەممیزكردنەوەی سزاكە كە لە 17ی ئازارەوە مانگەكە تەواو بووەو نێردراوە بۆ دادگای پێداچوونەوە و لەئێستادا چاوەڕوانی وەڵامی دادگاین». لیژنەی مافی مرۆڤ لەپەرلەمان داوا لەئەنجومەنی دادوەری دەكات كار لەسەر پێداچوونەوەی سزای بەندكراوانی بادیناندا بكات. بەدریە ئیسماعیل، ئەندامی لیژنەی مافی مرۆڤ، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»لەدوای سەردانكردنمان بۆ لای زیندانییەكان و سەردانی كەسوكاریان، راپۆرتێكمان لەسەر بارودۆخی ژیانیان ئامادە كردو پێشكەش سەرۆكایەتی پەرلەمانمان كردووە كەزۆر جەختیشمان لەپێداچوونەوە بەسزاكانیاندا كردووەتەوە». هەروەها ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد: « بەتایبەت داوامان لەلایەنی پەیوەندیدارو سەرۆكایەتی پەرلەمان كردووە كار بۆ پێداچوونەوەی سزاكە بكەن». بەدریە ئیسماعیل، ئەوەشی دووپاتكردەوە لەكاتی سەردانكردنی زیندانییەكان پەیمانیان پێداون هەموو كارئاسانییەكیان بۆبكەن بۆ بینینی كەسوكاریان و پێداچوونەوەی سزاكەیان و باشتركردنی شوێنی مانەوەیان و وتی:» پێنج كەسیانمان بینی و بەدەل بەرواری باری تەندروستی ناجێگیرەو چەند جارێك بردوویانەتە لای دكتۆر». بەدریە ئیسماعیل وتیشی» بەتایبەتی نووسراومان ئاراستەی لایەنی پەیوەندیدارو ئەنجومەنی دادوەری كردووە كەپێویستە كار لەسەر بریاری تەممیزی هەموو زیندانیان بكرێت، چونكە بەپێی یاسا دەبێت كەمتر لەشەش مانگ تەممیز بكرێتەوە كەزیندانی هەیە شەش ساڵە سزاكەیان تەممیز نەكراوەتەوە». نوێنەری كەسوكاری زیندانیانی بادینان دەڵێت باری تەندروستی سزادراوان زۆر خراپەو شەڕی دەروونییان لەگەڵدا دەكرێت. ئەیهان سەعید نوێنەری زیندانیانی بادینان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «شەڕی دەروونی لەگەڵ زیندانییان دەكرێت و رێگەنادرێت هەموو هەفتەیەك پەیوەندی بەكەسوكاریانەوە بكەن، بەمەش دەروونی زیندانییان باش نیە.
سازدانی: ئارا ئیبراهیم ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی، پارتی تۆمەتبار دەكات كە پابەند نەبووە بە رێكکەوتنەكەیان لەكابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمدا و دەشڵێت:» فشارەكان گەیشتووەتە ئێسقانمان لەحكومەتی هەرێمدا... ئەگەری كشانەوەمان هەیە». ئارێز عەبدوڵا، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» هەموو یەكێتی یەك هەڵوێستی هەیە لەبارەی حكومەتی هەرێمەوە، ئەگەر كێشەكان چارەسەر نەكرێت، یەكێتی قایل نییە بەم حكومەتەو ئەگەری كشانەوەمان دەبێت». هاوڵاتی: دوای رێككەوتنی حكومەتی هەرێم و عێراق دەوترێت فشارێك لەلایەن یەكێتییەوە هەیە بۆ كۆتایهێنان بەلێبڕینی موچەو باشكردنی دۆخی هاووڵاتیان؟ ئارێز عەبدوڵا: یەكێتی گەیشتووەتە ئێسقانی لەوەی كەپارتی هەوڵی چارەسەركردنی كێشە ئابووری و سیاسییەكان نادات، بەجێبەجێكردنی بەرنامەی كابینەی نۆیەم پابەند نابێت بەو رێككەوتنانەش پابەند نابێت كە لەنێوان یەكێتی و پارتی ئەنجامدراوە، بۆیە لەناو یەكێتی فشارێكی زۆر زۆر هەیە كە یەكێتی هەڵوێستی هەبێت. ناكرێت سیاسەتی حكومەت و پەیوەندیە دبلۆماسییەكانی حكومەتی هەرێم تەنها لەخزمەتی كاری حزبێك بێت، لەبەرنامەی حكومەت هاتووەو لە رێكکەوتنی ئێمەو پارتیدا هەیە كە پێویستە سیستمی (ناناوەندێتی) لامەركەزی جێبەجێ بكرێت پارتی دەستی بەدەستی پێ دەکات و نایەتە ژێربار. تائێستاشی لەگەڵدا بێت دامودەزگاكانی حكومەت لەهەولێرو دهۆك بەشێوەیەك بەڕێوە دەبرێت كەفشار لەئەندامانی یەكێتی و كادرانی یەكێتی دەكرێت ناچار بەوازهێنان دەكرێن و دەستگیر دەكرێن و ئیهانە دەكرێن و كاریان ناڕوات، ئەو شتانە هەمووی هەیە. هاوڵاتی: باس لەوە دەكرێت لەكۆبوونەوەی سەرۆكایەتی هەرێم بافڵ تاڵەبانی بەتوندی قسەی كردووە لەسەر حكومەت و بەڕێوەبردن؟زانیاریتان هەیە؟ ئارێز عەبدوڵا: ئاگادارم لەو كۆبوونەوەیەی لایەنەكان كەهاوسەرۆكی یەكێتی تێیدا بەشداربووە، یەكێتی ئامادەنەبووە بەیاننامەیەك بەناوی حزبە كوردستانییەكانەوە دەربكرێت و یەكێتی ئامادە نەبووە واژۆی بكات، هەر لەسەر ئەو بنەمایەش بەیاننامەی حزبە هاوبەشەكان دەرنەكراوە. هاوڵاتی: باشە كەدەڵێن ئازارو فشارەكە گەیشتووەتە ئێسقانتان مەبەستتان لەچییە؟ ئارێز عەبدوڵا: دەبێت پارتی لەگەڵ هاوبەشەكانیدا لەحكومەتی هەرێم گفتوگۆ بكات و بەرنامەی حكومەت جێبەجێ بكات لەگەڵ رێككەوتنەكاندا، دەبێت سیستمی ناناوەندێتی جێبەجێ بكات، دەبێت پەیوەندییەكانی حكومەتی هەرێم ئاشكرا بن و پەیوەندییە حزبی و حكومییەكان لێك جیابكرێتەوە. هاوڵاتی: ئەوە نزیكەی دوو ساڵە كابینەی نۆیەم بەردەوامەو یەكێتی هەر ئەو قسانە دەكات، ئەگەری كشانەوەتان لەم كابینەیەدا هەیە ئەگەر پارتی پابەندنەبێت بە رێككەوتنەكان و بەرنامەی حكومەت؟ ئارێز عەبدوڵا: ئێمە بەپێی رێككەوتن بەشدارین لەحكومەت، كاتێك دەبینین ئەو رێكکەوتنە جێبەجێ ناكرێت، دڵنیاین كەحكومەت هەنگاو نانێت بۆ چارەسەركردنی قەیرانە داراییەكان، ئەوكاتە بێگومان مادام پێی قایل نییە هەڵوێستی دەبێت، هەڵوێستی یەكێتی یەكێك لەئەگەرەكان ئەوەیە لەحكومەت بكشێتەوە. هاوڵاتی: هەڵوێستی ئەگەری كشانەوە لەحكومەت هەڵوێستی هاوسەرۆكان و قوباد تاڵەبانییە؟ ئارێز عەبدوڵا: هەموو یەكێتی یەك دەنگە و پێمانوایە تا دواسات هەوڵبدرێت كێشەكان چارەسەر بكرێت، بەڵام ئەگەر پارتی ئامادەنەبێت كێشەكان چارەسەر بكات ئەگەری كشانەوەمان دەبێت و لەگەڵ ئەوەداین هەڵبژاردنی پێشوەختە ئەنجامبدرێت، چونكە ئەگەر حكومەت كێشەكان چارەسەر نەكات مانەوەمان لەو حكومەتەدا هیچ سوودی نابێت. هاوڵاتی: پەرلەمانتارانی كورد لەبەغدا دەڵێن ئەو پارەیەی كەدێت بەشی موچە دەكات، ئەگەر بەلێبڕینەوە دابەش بكرێت هەڵوێستان دەبێت؟ ئارێز عەبدوڵا: ئەو رێككەوتنەی نێوان هەرێم و عێراق نەك تەنها لەڕووی داراییەوە بەڵكو لەڕووی سیاسییەوە بۆ هەرێمی كوردستان زۆر زۆر گرنگ بووە، با ئەوەش بزانین لایەنە شیعییەكان خۆیان زۆر باش بۆ ئامادە كردبوو، بۆیە هەوڵەكانی وەفدی هەرێم جێی بایەخبوون. ئەگەر بزانین ئەو بودجەیەی كەدێت بەشی موچەی تەواو دەكات پێویستە لێبڕینی موچە نەمێنێت، واتا یەكێتی لەگەڵ ئەوەدایە لێبڕینی موچە نەمێنێت.
هاوڵاتی وەزیرێكی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم ئەوە ئاشكرادەكات كەوەفدێكی حكومەتی هەرێم سەردانی بەغدا دەكات و دوای روونبوونەوەی پشكی هەرێم پرسی موچە یەكلادەكرێتەوەو دەشڵێت:» ئەولەویەتی حكومەتی هەرێم بۆ موچەیەو هەموو تیمی حكومەت لەگەڵ ئەوەدان پارەكەی بەغدا بەشی موچە بكات، بێ لێبڕین دابەش دەكرێت». لەیاسای بودجەی عێراقدا پشكی هەرێم بەڕێژەی لەسەدا (12.67) دانراوەو بەپێی نووسراوی فەرمی وەزارەتی پلاندانانی عێراقیش پشكی هەرێم بەپێی ژمارەی دانیشتوان (13.9) دیاری كراوە. حكومەتی هەرێمی كوردستان لەماوەی چەند مانگی رابردوودا بەهۆی دابەزینی نرخی نەوت و كەمبوونەوەی داهاتەكانی لێبڕینی موچەی فەرمانبەرانی ئەنجامدا بەڕێژەی لەسەدا (21%) بۆ فەرمانبەران و بۆ پلەباڵاكان بەڕێژەی لەسەدا پەنجا، ئەوەش بازاڕی هەرێمی لەجووڵە خست، بەڵام پاش رێكکەوتنی هەرێم و عێراق لەسەر بودجەو داهاتە نەوتی و نانەوتییەكان هاووڵاتیان چاوەڕێی ئەوە دەكەن لێبڕینی موچە كۆتایی پێبهێندرێت. دانا عەبدولكەریم، وەزیری ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردنی حكومەتی هەرێم لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بەوەكرد ئەو بڕیارە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانە، بڕیاری هەموو كوتلە وەزارییەكان بووە، وەكو حكومەتی هەرێم لەگەڵ حكومەتی عێراقی رێككەوتبوون میزانییەی 2021 بەچ ئاراستەیەك بڕوات، وتیشی:» حكومەتی عێراق داواكارییەكانی حكومەتی هەرێمی لەیاسای بودجە جێكردووەتەوە، بەداخەوە كەچووە پەرلەمانی عێراق كەمێك گۆڕانكاری تێدا كراو لەگەڵ ئەوەشدا حكومەتی هەرێم پێی رازیی بووە، ئێمە وەكو حكومەتی هەرێم بەهەموو پێكهێنەرەكانییەوە ئامادەین رەزامەندیمان دەربڕیوەو یاساكە وەكو خۆی جێبەجێ بكەین». ناوبراو وتیشی:» ئەو بودجەیەی كە پشكی هەرێمە بێت بەشی موچە بكات بەدڵنیاییەوە بەبێ لێبڕین دابەش دەكرێت». دانا عەبدولكەریم پێشیوابوو وەفدێكی حكومەتی هەرێم و عێراق لەم نزیكانە كۆبوونەوە ئەنجامدەدەن بۆ میكانیزمی جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە، «بەدڵنیایی بەشی ئەوەندە بودجە بێت لێبرینی موچەی پێ پڕبكەینەوە، لێبڕینی موچە نامێنێت، ئەوە تەنها بۆچوونی ئێمە نییەو بۆچوونی هەموو كوتلە وەزارییەكانە». ئەو وەزیرە
هاوڵاتى عیماد ئهحمهد دهڵێت، "کهسایهتیى هێرۆ خان تایبهته، زۆربهى ژیانى لهگهڵ مام جهلال بهسهربرد، بهڵام مام جهلال نهیتوانى کهسایهتى و خهسڵهتهکانى قووت بدات"، دهشڵێت"دواى ههڵبژاردنى ساڵى 2009 و پاشهکشهى دهنگهکانى یهکێتی، من بهرپرسى مهکتهبى رێکخستن بووم، رۆژێک خۆى و کاک دلێرى سهید مهجید هاتنه لام، گوتى هاتووم گهر پێت ئاسایى بێت دهمهوێت بهرپرسیارێتیى مهڵبهندى سلێمانى وهربگرم". عیماد ئهحمهد، ئهندامى پێشووى مهکتهبى سیاسى یهکێتى و ئهندامى سهرکردایهتى ئێستاى یهکێتی، له وتارێکدا که لهژێر ناوى "دادهى کوردایهتى و تهوارهکهى شۆڕش" بڵاویکردۆتهوه، ئاماژه بهوهشدهکات، "رهنگه زیادهڕۆیى نهبێت گهر بڵێین مێژووى یهکێتى و تۆمارى شۆڕشى نوێ بهبێ هێرۆ خان ناتهواوه، چونکه ساتهکانى ئهو قۆناخه جیاوازانه گهر تۆمارکرابن ئهوه بهشێکى بهسهر شانى ئهوهوه ئهنجامدراوه، بهشێک له حهکایهته دهگمهنهکانى شۆڕش لهڕێگهى هێرۆ خانهوه تۆمار و ئهرشیف کران، ئهو ساتهوهخاتانهى که دووباره نابنهوه". باس لهوهشدهکات، "بههۆى دۆخى تایبهتى و تهندروستییهکهى و پهتاى کۆرۆناوه، ماوهیهکه من له دیدار و هاموشۆى ئهو بێبهشم، بهڵام ههمیشه بیرى دهکهم، ئێستاش که به دهباشاندا رهتدهبم، به دهستى راستم روو دهکهمه ماڵى مام جهلال و دوعاى خێر بۆ هێرۆ خان و بهدهستى چهپیشم روو دهکهمه مهزارى مام و فاتیحا بۆ گیانى مام جهلال دهخوێنم". دهقى وتارهکهى عیماد ئهحمهد دادهى کوردایهتى و تهوارهکهى شۆڕش زۆرێکمان بهرلهوهى لهنزیکهوه بیبینین و هاموشۆى بکهین، ناسیومانه، چونکه کهسایهتى و تێکهڵهیهکى سیاسى و رۆشنبیرى و کۆمهڵایهتیى زۆر تایبهته، ئهو تهنیا له دهرگاى سیاسهت و خهباتهوه نههاتبووه مهیدانهوه، بهڵکو باکگراوند و پاشخانێکى دهوڵهمهندترى ههبوو، دواتر که هاوسهرهکهى بووه هێما و لۆگۆى کوردایهتی، ئهو ههمیشه لهپشتیهوه وهستابوو، بۆ ئێمهمانانیش بووه خوشک و دایکێکى میهرهبان، بۆیه دهگوترێت ئهو خانمێکه پشتى مام جهلال و جهرگى برایم ئهحمهد و بینایى حهمزه عهبدوڵڵا-یه، ئهو شاژنێک بوو لهسهر عهرشى نههامهتییهکانى شۆڕش و لهناو کۆشکى بێنازى پێشمهرگایهتى دانیشتبوو، دوور له جگهرگۆشهکانیان لهگهڵ هاوسهرهکهى به رێگه خۆڵهمێشییهکانى تێکۆشاندا ئهڕۆیشتن و له قاوهخانهى بهرخۆداندا دوکهڵى مهراقى کوردایهتیى بهبا دهکرد، ئیدى وهکو ئهو گوڵه هێرۆیهى ناوهکهى ههڵگرتبوو، گوڵى خۆڕسک و ساده و ساکارى کوردایهتى بوو. شوێنپێى هێرۆ ئیبراهیم ئهحمهد له تولهڕێکانى شۆڕش و پێشمهرگایهتیدا، له ههوڵدان بۆ گهڵاڵهکردنى مۆدێلێکى سیاسى و نوێخوازیى کوردایهتی، وهکو خۆى سهنگین، بهڵام بێدهنگن، لهوانهیه کهم کهس بزانێت که ئهو خاتوونه له شانهکانى دامهزراندنى کۆمهڵهى رهنجدهرانى کوردستاندا بووه و له سهرهتاکانى لهدایکبوونیدا بهشداربووه، ئیدى قۆناخهکانى دواترى ژیانى سیاسیى هێرۆ خان به ههمان شێوه هێمن، بهڵام کاریگهر و پێ مانا بوون، تاوهکو گهیشته ئهوهى له ساڵى 1979 پهیوهندیى به شۆڕشى نوێ و هاوسهرهکهیهوه بکات و ئیدى بۆ ههمیشه رووى کرده کوردایهتى و مام جهلال، دواتریش به تهونى شۆڕش رێگهى نۆکان و توژهڵه و شێنێیان بهستهوه به کۆشکى کۆمارى له بهغدا و تیایدا مام جهلال بوو به شۆڕهسوارى دیموکراسى و به حیکمهت و پشودرێژیى خۆى تهلیسمهکانى ئهو کۆشکه و کۆدهکانى دیکتاتۆریهتى شکاند و قۆناخێکى تازهى سیاسیى له عێراقدا نهخشاند، سهرهنجام مامى کوردایهتى بوو به یهکهمین سهرۆککۆمارى کورد و مامۆژنیش بوو به خانمى یهکهم-ى کورد له ههموو عێراقدا. رهنگه زیادهڕۆیى نهبێت گهر بڵێین مێژووى یهکێتى و تۆمارى شۆڕشى نوێ بهبێ هێرۆ خان ناتهواوه، چونکه ساتهکانى ئهو قۆناخه جیاوازانه گهر تۆمارکرابن ئهوه بهشێکى بهسهر شانى ئهوهوه ئهنجامدراوه، بهشێک له حهکایهته دهگمهنهکانى شۆڕش لهڕێگهى هێرۆ خانهوه تۆمار و ئهرشیف کران، ئهو ساتهوهخاتانهى که دووباره نابنهوه، ئهو کردنى به تۆمارێکى نهمر و نهوهکانى داهاتوو بههۆیهوه دهتوانن بهسهر پهنجهرهکانى شۆڕشى نوێوه بڕوانن، ئهمه جگه لهوهى پاڵپشتیى بهردهوامى مام بوو، دایک و خوشکێکى بهردهوامى شۆڕشگێڕان و پێشمهرگهکان بوو، ئهو زۆرجار خۆى دهکرده قهڵغان بۆ هاوڕێ و دۆستهکانی. من بۆ یهکهمجار له ساڵى 1989 له قاسمهڕهش لهنزیکهوه هێرۆ خانم بینى و یهکترمان ناسی، دواى ئاساییبوونهوهى نێوان یهکێتى و ئاڵاى شۆڕش لهسهر داواى مام جهلال له رهزایهوه لهگهڵ کاک ئهرسهلان بایز بهرهو قاسمهڕهش کهوتینه رێ، له قاسمهڕهش بهرهو خانوویهکى گڵ چووین که بهر ههیوانهکهى به نایلۆن گیرابوو، دهرکهوت ئهوه کۆشکى شۆڕش و کوردایهتییه و ئیدى لهوێ من بۆ یهکهم جار هێرۆ خانم به شهرواڵێک و کراسێکى خاکى و به قژێکى رهش و تاڵ تاڵ سپییهوه بینی، تهوقهیهکى گهرمى لهگهڵ کردم، ئیدى لهوێوه ئاشنایى و نزیکى من لهگهڵ هێرۆ خان دهستیپێکرد، تاوهکو ئهمڕۆشى لهگهڵدابێت، سهختییهکانى ژیان و ههڵبهز و دابهزى دنیاى سیاسهت و ناکۆکییهکانى نهیانتوانى درز بکهنه ئهو پهیوهندییه، له ههر وێستگه و ههلومهرجێکدا بووبێت، ئیدى دڵسۆز و خهمخۆرى یهکتر بووین و ئهو ههمیشه هاوکار و پشتیوانى من بووه. ئهو پهیوهندیهشمان ههمیشه بۆ خێرى یهکێتى و دۆست و ههڤاڵان بوو، بهیهکهوه زۆر کێشه و ناخۆشى و ناکۆکیمان چارهسهرکرد. هێرۆ خان له ناخى خۆیدا بهر لهوهى سیاسى بێت، شتى دیکهیه، ئهوانهى لهنزیکهوه ئهو ژنه بناسن، دهزانن هونهر و هونهرمهندان، ئهدهب و ئهدیبان، دنیاى منداڵ و مافهکانیان، میدیا و میدیاکاران ئیهتیمامى یهکهمى ئهو بوون، دهیویست سیاسهت بخاته خزمهتى پرۆژهیهکى کولتوورى بۆئهوهى ناسنامهى کوردایهتى تهنیا ناسنامهیهکى سیاسى نهبێت و بوارهکانى دیکهش پێشبکهون. کهسایهتیى هێرۆ خان تایبهته، زۆربهى ژیانى لهگهڵ مام جهلال بهسهربرد، بهڵام مام جهلال نهیتوانى کهسایهتى و خهسڵهتهکانى قووت بدات، ئهو له پرۆژهى سیاسیدا کتومت کۆپیى مام بوو، بهڵام له شتى دیکه ناسنامهى خۆى ههبوو، بۆیه ههمیشه ههندێک شتى دهکرد، تهنیا له خۆى دهوهشایهوه. دواى ههڵبژاردنى ساڵى 2009 و پاشهکشهى دهنگهکانى یهکێتی، من بهرپرسى مهکتهبى رێکخستن بووم، رۆژێک خۆى و کاک دلێرى سهید مهجید هاتنه لام، گوتى هاتووم گهر پێت ئاسایى بێت دهمهوێت بهرپرسیارێتیى مهڵبهندى سلێمانى وهربگرم، ئهمه بۆ من مایهى پرسیار بوو، چۆن کهسێک دواى شکست بیر لهوه بکاتهوه بهرپرسیارێتى وهربگرێت، بهتایبهتى مهڵبهندى سلێمانی، که گۆڕان توانیى دهنگى زۆر بهێنێت و کاک نهوشیروان خۆیشى له کایهکهدا بوو، بهڵام ئهو پۆستهکهى وهرگرت و لهو وێستگهیهش به رهفتار و کردارهکانى ئهو، پهیوهندیمان زۆر له جاران باشتر بوو، زوو زوو یهکتریمان دهبینى و پرس و راوێژمان به یهک دهکرد، دواى ئهو قۆناخه و له کۆنگرهى سێیهمیش به راستهوخۆ هاته ناو کارى حیزبایهتى و یهکهم دهنگى کۆنگرهى بهدهستهێنا و بوو به ئهندامى مهکتهبى سیاسی. هێرۆ خان ژنێکى سهرڕاست و ئازا و بێ منهت بوو، به جهسته لاواز و باریک بوو، بهڵام له ناخ و جهوههردا قایم و پتهو و وهکو دارحهیزهران بهرز، ژنێکى قسه لهڕوو و نادیپلۆماسى بوو، ئهوهى له دڵى بوو نهیدهشاردهوه، نهک ههر بۆچوون و رایهکانى پێ نهدهشاردرایهوه، بگره له پهیوهندیى کۆمهڵایهتیشدا دانى بهخۆیدا نهدهگرت و ههندێک شتى قووت نهدهدایهوه. خهسڵهتێکى دیکهى یهکجار تایبهتى ههبوو، که بێدهنگییهکهى بوو، ئهو زۆر کهمدو و بێدهنگ بوو، بهڵام بێدهنگییهکهى هێندهى هاوارى زۆر کهسى دیهک کاریگهر و بیستراو بوو. ههمیشه بێدهنگیى ئهو جۆرێک بوو له قسهکردن که بهرامبهرهکانى به روونى لێى تێدهگهیشتن. بههۆى دۆخى تایبهتى و تهندروستییهکهى و پهتاى کۆرۆناوه، ماوهیهکه من له دیدار و هاموشۆى ئهو بێبهشم، بهڵام ههمیشه بیرى دهکهم وهکو چۆن بیرى ئهڵوهن و دایکم و حهمید ئهکبهرى هاوڕێم دهکهم که له شههیدبوونیهوه بۆ ساتێکیش لهیادم نهچووه، ئێستاش که به دهباشاندا رهتدهبم، به دهستى راستم روو دهکهمه ماڵى مام جهلال و دوعاى خێر بۆ هێرۆ خان و بهدهستى چهپیشم روو دهکهمه مهزارى مام و فاتیحا بۆ گیانى مام جهلال دهخوێنم. هێرۆخان هاوڕێ و خوشک و پشتیوانێکى بههێزى هاوڕێکانى بووه، ههمیشه بیرى دهکهم، چونکه دابڕانى بۆ ئێمهمانان کهلێنێکى گهورهیه. ئهمه تهنیا چهند دێڕێکى وهفادارییه بۆ هێرۆخانى هاوڕێم، ئهگهر پهیکهرتاش بوومایه رهنگه لهجیاتیى ئهم چهند وشهیه، ههوڵم بدابووایه پهیکهرێکى بۆ دابتاشم، چونکه ئهو مرۆڤانه شایستهى ئهوهن یاد و یادگارییان بهرز رابگرین.
هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی هەرێمی کوردستان ئاماری رۆژانەی تایبەت بە ڤایرۆسی کۆرۆنای بڵاوکردەوە و رایگەیاند، 1074 تووشبووی نوێی ڤایرۆسەکە دەستنیشانکراون و لەو ماوەدا 7 تووشبووی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە، هاوکات 536 تووشبووی پێشووش چاکبوونەتەوە. بەپێی ئامارەکەی وەزارەتی تەندروستی، لە 24 کاژێری رابردوودا حەوت هەزار و 725 پشکنینکراون، ئەنجامی پشکنینی 1074 کەس پۆزەتیڤ بوون، زۆرترین تووشبوو لە پارێزگای سلێمانی بووە. تووشبووەکان بەمشێوەیە بەسەر پارێزگاکان دابەشبوون: هەولێر: 284 تووشبوو سلێمانی: 546 تووشبوو دهۆك: 231 تووشبوو هەڵەبجە: 13 تووشبوو هاوکات 536 تووشبووی پێشوو چاکبوونەتەوە: هەولێر: 104 چاکبوونەوە سلێمانی: 171 چاکبوونەوە دهۆك: 259 چاکبوونەوە هەڵەبجە: 2 چاکبوونەوە لەو ماوەدا 7 تووشبووی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە کە سێیان لە پارێزگای هەولێر و چوارەکەی دیکەش پارێزگای سلێمانی بوون. ئاماری گشتی: پشکنینەکان: 1544445 پشکنین تووشبووان: 139296 تووشبوو چاکبووان: 117452 کەس ئەوانەی لەژێر چارەسەردان: 17968 کەس گیانلەدەستدان: 3876 کەس وەزارەتی تەندروستی داوا لە هاونیشتمانیان دەکات پابەندبن بە رێنوێنییەکانی تەندروستی و لە شوێنی قەرەباڵخ دووربکەونەوە و ماسک و دەستکێش بپۆشن، لەکاتی پێویستیشدا پەیوەندی بکەن بە هێڵی گەرمی ژمارە 122.
هاوڵاتی سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند "کێشەی سووریا بە رێگەى سەربازى چارەسەر ناکرێت، دەبێت لە رێگەى سیاسى و دیالۆگەوە چارەسەر بکرێت". نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ یەکشەممە 18-04-2021 پێشوازیی لە دەیڤید براونشتاین، جێگرى نێردەى تایبەتى ئەمەریکا بۆ سووریا و رۆب واڵەر، کۆنسوڵى گشتیى ئەمەریکا لە هەرێمى کوردستان کرد. سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی سەردانەکەوە راگەیێندراوێکی بڵاوکردووەتەوە و رایگەیاند، براونشتاین جەختى لەوە کردووەتەوە کە "داعش لە سووریا هێشتا مەترسییەکی راستەقینەیە و ئەمریکا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی هاوکاری و پشتیوانیی هێز و لایەنە هاوپەیمانەکانیان دەکەن لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆر". لە کۆبوونەوەکەدا چەند تەوەرێک باسکراون وەکو، دوایین پێشهاتەکانى دۆخى سووریا بەگشتى و ئەرکى ئەمەریکا و هاوپەیمانیى نێودەوڵەتیى دژى داعش، ئامادەیی هێزە نێودەوڵەتییەکان، دۆخى باکوور و رۆژهەڵاتى سووریا، گرنگیى سەقامگیرى، گفتوگۆى لایەنە کوردییەکان و پرسى کورد لەو وڵاتە تاوتوێکراوە. دەقی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان پێشنوەڕۆى ئەمڕۆ یەکشەممە 2021/4/18 بەڕێز نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان، پێشوازى لە بەڕێز دەیڤید براونشتاین، جێگرى نێردەى تایبەتى ئەمەریکا بۆ سووریا کرد. لە کۆبوونەوەیەکدا کە بەڕێز کونسولى گشتیى ئەمەریکا لە هەرێمى کوردستان ئامادەى بوو، دوایین پێشهاتەکانى دۆخى سووریا بەگشتى و ئەرکى ئەمەریکا و هاوپەیمانیى نێودەوڵەتیى دژى داعش، ئامادەییى هێزە نێودەوڵەتییەکان، دۆخى باکوور و ڕۆژهەڵاتى سووریا، گرنگیى سەقامگیرى، گفتوگۆى لایەنە کوردییەکان و پرسى کورد لەو وڵاتە تاوتوێ کرا. سەرۆک نێچیرڤان بارزانى دووپاتى کردەوە کە چارەسەریى دۆخى ئاڵۆزى سووریا بە شەو ڕۆژێک ناکرێت و رێگەى سەربازى چارەسەر نییە، دەبێ کێشەى سووریا لە رێگەى سیاسى و دیالۆگەوە چارەسەر بکرێت. دەربارەى پرسى کوردیش لەو وڵاته بەڕێزیان روونیکردەوە کە پرسى کورد دەبێ لە چوارچێوەى سووریادا چارەسەر بکرێت. دەربارەى ئەرکى ئەمەریکا و هاوپەیمانیى نێودەوڵەتیش، بەڕێز براونشتاین جەختى لەوە کردەوە کە هێشتا داعش لە سووریا مەترسییەکى راستەقینەیە و بۆ ئەوەش ئەمەریکا و هاوپەیمانیى نێودەوڵەتى لە هاوکارى و پشتیوانیکردنى هێز و لایەنە هاوپەیمانەکانى لە سووریا بۆ بەرەنگاربوونەوەى تیرۆر بەردەوام دەبێت.
هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری ئیسرائیل رایگەیاند، گەورەترین گرێبەستی مامەڵەی چەكیان لەگەڵ یۆنان واژۆكردوە بە بەهای 1.65 ملیار دۆلار. بەگوێرەی هەواڵێكی ئاژانسی روسیا تودەی، ئەمڕۆ یەكشەممە 18 نیسانی 2021 وەزارەتی بەرگری ئیسرائیل بڵاویكردەوە، گەورەترین گرێبەستی مامەڵەی چەكیان لەگەڵ یۆنان واژۆكردوە. هاوکات رۆژنامەی جوریزلم پۆستی ئیسرائیلی زانیارییەكەی پشتڕاستكردەوە و رایگەیاند، بەپێی رێككەوتنەكە كۆمپانیای هێزی ئاسمانی هێلانیك لەژێر سیستمی ئێلبیتی ئیسرائیلیدا سەرپەرشتی راهێنانی هێزی ئاسمانی یۆنان دەكات. بەگوێرەی زانیارییەكان، بەهای رێككەوتنەكەی نێوان حكومەتی ئیسرائیل و یۆنان 1.65 ملیار دۆلارە، لای خۆشییەوە كۆمپانیای ئێلبیتی ئیسرائیلی رایگەیاندوە، راهێنانی فڕۆكەی "M-346" پێشكەشی هێزی ئاسمانی یۆنان دەكات و لەگەڵ هێزی ئاسمانی یۆنان دەمێنێتەوە و تا بەتەواوەتی زانیاری لەبارەی چۆنیەتی بەكارهێنان فێردەبن. لەلایەكی دیكەوە ئاژانسی رۆیتەرز بڵاویكردەوە، بەپێی رێككەوتنەكە ئیسرائیل بۆ ماوەی 20 ساڵ فرۆكەی "M-346" و "T-6" پێشكەشی یۆنان دەكات و ئەركی راهێنانی فڕۆكەوانی نوێی یۆنانیش دەگرێتە ئەستۆ.
هاوڵاتی وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتی نوسراوێکی ئاڕاستەی ئەنجومەنی وەزیران کرد و تیایدا داوادەکات بەبۆنەی مانگی ڕەمەزانەوە موچەیەکی زیادە بدرێتە کەمئەندامانی کوردستان. لە نوسراوێکی کوێستان محەمەد، وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتی کە ئەمڕۆ یەکشەممە 18ی نیسانی 2021 ئاڕاستەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم کراوە، تیایدا هاتووە، "هاوپێچ لەگەڵ نوسراوماندا داواکاری (یەکێتی کەمئەندامانی کوردستان – مەڵبەندی گشتیی سلێمانی)یتان تایبەت بە مانگی ڕەمەزانی پیرۆز بۆ بەرزدەکەینەوە کە داواکارن موچەیەکی زیدا بدرێتە کەمئەندامان." ئاماژەی بەوەشکردووە، وەک وەزیری کار و کاروباری کۆمەڵایەتی "پشتگیری داواکەیان دەکەین".
هاوڵاتی هێزەکانی ڕزگاری عەفرین(هەرەعە) لەسەر چالاکی شەڕڤانان دژی سوپای تورک و میلیشیای هاوپەیمانی توركیا لە عەفرین و ناوچەکانی دەوروبەری ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە، هەروەها ناسنامەی شەڕڤانێکی شەهیدیشی ئاشکراکرد. لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە: ٨ی ئەم مانگە لە گوندی حەڵوبیەی ناوچەی شەرا، لەدژی میلیشیای هاوپەیمانی توركیا چالاکی ئەنجامدا، لەم چالاکییەدا سێ میلیشیای هاوپەیمانی کوژران و دووی دیکەش برینداربوون. هەروەها هاتووە: ڕۆژی ١١ی ئەم مانگە، لە شاری عەفرین دژی خاڵیکی میلیشیای هاوپەیمانی چالاکی ئەنجامدرا، کە لە ئەنجامیدا دوو میلیشیای هاوپەیمانی کوژران و ١٣ی دیکەش برینداربوون. لە بەردەوامیدا ئاماژە بەوە دراوە : ڕۆژی ١٢ی ئەم مانگە لەسەر ڕێگای ترند لە شاری عەفرین چالاکییەک ئەنجامدرا و لە ئەنجامیدا دوو میلیشیای هاوپەیمانی کوژراون و چواری دیکەش برینداربوون، ئۆتۆمبێلیکی میلیشیای هاوپەیمانیش تێکشکێندرا. باس لەوەش کراوە: ڕۆژی ١٤ی ئەم مانگە، لە شاری باب، دژی ئۆتۆمبێلیکی سەربازیی میلیشیای هاوپەیمانی داگیرکەرەکان چالاکی ئەنجامدرا و لە ئەنجامیدا ئۆتۆمبێلەکە تێکشکێندرا یەك میلیشیای هاوپەیمانی کوژرا. لە بەشێکی دیکەش هاتووە: ڕۆژی ١٦ی ئەم مانگە لە پێدەشتەکانی ناوچەی شەرا، لەنێوان یەکینەیەکمان و سوپای داگیرکەری تورکدا شەڕ هاتە ئاراوە، ژمارەی کوژراو وبریندارەکانی دوژمن لەم شەڕەدا ڕوون نەبووەتەوە، بەڵام شەڕڤانێکمان بەناوی “ئالان بێنێ” تا دوا فیشەک بە قارەمانێتی شەڕی کرد و پەیوەست بوو بە کاروانی شەهیدانەوە. اسناو: ئالان بێنێ ناو و پاشناو: باسل حەسەن ناوی دایک و باوک: نادیا- نیدال شوێنی لەدایکبوون: شێراوا- عەفرین شوێن و کاتی شەهیدبوون: ١٦ی نیسانی ٢٠٢١- شەرا لە کۆتایی ڕاگەیاندراوەکەدا هاتووە: لە کەسایەتی هەڤاڵ ئالان-دا، هەموو شەهیدانی قارەمانمان بەبیردێنینەوە و سەرەخۆشیی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی شەهید ئالان و گەلەکەمان دەکەین.
هاوڵاتی وهزیری پێشمهرگهی حكومهتی ههرێمی كوردستان رایگەیاند ژمارهی پاسهوان و شۆفێر بۆ گشت فەرماندە سەربازیەكانی كەمدەكاتەوە دەڵێت "هیچ كهسێك بۆی نیه پاسهوانی زیاتری ههبێت". شۆڕش ئیسماعیل وهزیری پێشمهرگه، ئەمرۆ یەكشەممە، 18 نیسانی 2021 بەپێی نوسراوێكی وەزارەتەكەی رایگەیاند " دیاریكردنی رێژهی پاسهوان و شۆفێر بۆ گشت یهكهكانی وهزارهتی پێشمهرگه، بهتایبهت بهڕێوهبهرایهتیهكانی وهزارت، بهپێی میلاكی پهسهندكراو، نابێت لهو خشتهیهی دیاریدهكرێت هیچ كهسێك ژمارهیهكی زیاتر پاسهوان بۆ خۆی دیاریبكات". بهگوێرهی فهرمانهكهی وهزیری پێشمهرگه، فهرماندهی لیوا 6 (شهش) پێشمهرگهی وهك پاسهوان و شۆفێر بۆ دیاریدهكرێت، مقهدهمی لیوا 4 (چوار) پێشمهرگه و فهرماندهی فهوج 4 (چوار) پێشمهرگه، جێگری فهرماندهی فهوج و ههیهئهی لیوا ههریهكه و 2 (دو) پێشمهرگهیان وهك پاسهوان و شۆفێر بۆ دیاریدهكرێت. شۆڕش ئیسماعیل فهرمانهكهی ئاراستهی لایهنه پهیوهندیدارهكان كردوه و جهختیشیكردوهتهوه، لهوادهی دیاریكراوی خۆیدا فهرمانهكه بخرێته بواری جێبهجێكردنهوه.
هاوڵاتی وەزارەتى بەرگری ئەمریکا رایگەیاند سیستمێکی نوێی بەرگریی لە نزیک هەردوو فڕۆکەخانەى هەولێر و بەغدا جێگیر دەکات بۆ رووبەروونەوەى ئەو هێرشانەى دەکرێتە سەریان و پاراستنی زیاتری ئەمنیەتی ناوچەكە. ئاژانسەکانى ئەمریکا بڵاویانکردەوە کە وەزارەتى بەرگرى ئەمریکا بریاریداوە کە بەم نزیکانە سیستەمێکى نوێی بەرگری لە نزیک هەردوو فڕۆکەخانەى هەولێرو بەغدا جێگیر بکات بۆ رووبەروونەوەى ئەو هێرشە ئاسمانیانەى دەکرێتە سەر بنکە سەربازییەکان و باڵیۆزخانەو کونسوڵگەرییەکەی. 14نیسانی 2021 له رێگهی فڕۆكهیهكی بێفڕۆکەوانەوە، فرۆكهخانهی نێودهوڵهتی ههولێر، كه بنكهیهكی سهربازی هاوپهیمانانی لێیه كرایه ئامانج، بەرپرسانى هەرێمیش رایانگەیاند، کە هێرشەکە ئامانج لێی کونسوڵخانەى ئەمریکا بووە لە هەولێر.
هاوڵاتی نرخی بهرمیلێك نهوتی خاوی برێنت بە 66 دۆلار و 77 سهنت مامەڵەی پێوەدهكرێت، هاوكات بهرمیلێك نهوتی خاوی ئهمریكاش بە 63 دۆلار و ههشت سهنت مامەڵەی پێوەکرا. لە ساڵی 2020 خواست لەسەر نەوتی خاو بە رێژەی 30٪ دابەزی، ئەوەش بەهۆی کاریگەرییەکانی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بە جیهاندا، بەڵام لەگەڵ پەسهندکردنی ڤاکسینەکانی کۆرۆنا، نرخی نەوت بەرزبووەتەوە. ماوهی چهند مانگێكه نرخی نهوت له بازاڕهكانی جیهان بهرزبوونهوهی بهخۆیهوه بهجۆرێك چهند رۆژێكه له سهرو 60 دۆلارهوه مامهڵهی پێوه دهكرێت.
هاوڵاتی ئەندامێكی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند بڕیارە ئەم هەفتەیە وەزارەتی دارایی ڕێنماییەكانی تایبەت بەبودجەی عێراق تەواو بكات و لەسەرەتای هەفتەی داهاتوەوە دەست بەخەرجكردنی بودجە بكات بەپشكی هەرێمی كوردستانیشەوە. ئەمڕۆ شەممە 17ی نیسانی 2021 بەختیار شاوەیس، ئەندامی پەرلەمانی عیراق لە فراكسیۆنی یەكێتی ڕایگەیاند" وەك بریارە ئەم هەفتەیە وەزارەتی دارایی عیراق رێنماییەكانی تایبەت بە بودجەی عیراق تەواو بكات و لە سەرەتای هەفتەی داهاتووەوە دەست بەخەرجكردنی بودجە بكات بە پشكی هەرێمی كوردستانەوە، تا ئێرە شتێكی ئاساییە و حكومەتی عیراق ئەركی ئاسایی جێبەجێ دەكات". هەروەها راشیگەیاند:" ئەوەی گرنگ و مایەی دڵخۆشی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانە ئەوەیە كە بە هاتنی پشكی هەرێمی كوردستان مەسەلەی لێبڕینی مووچە نەمێنێت و حكومەتی هەرێم ئەو مافەی فەرمانبەران بگەرێنێتەوە بۆ خاوەن ماف و دەبێت لەكاتی خۆیدا و بەبێ لێبڕین مووچە بە خەڵكی مووچەخۆر بدات". بەختیار شاوەیش ئەوەشی دووپاتكردووەتەوە" ئەگەر وانەبێت ئەوا پشكی هەرێمی كوردستان بۆ خەڵك نایەت، بەڵكو بۆ كەسانێكی كەمی سەرمایەدار و خاوەن كۆمپانیای زەبەلاح دێت".
هاوڵاتی سەرچاوەیەكی ئەمنی لە پارێزگای كەركوك رایگەیاند، ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە، شەش موشەكی جۆری هاوەن ئاراستەی بارەگایەكی سەربازی حەشدی شەعبی كراوە، بەوهۆیەوە ژمارەیەك برینداری لێكەوتوەتەوە. هەروەها بەوتەی سەرچاوەیەكی ئەمنی، ئەمڕۆ شەممە 6 (شەش) موشەكی جۆری هاوەن ئاراستەی بارەگای فەوجێكی حەشدی عەشایەری سەر بەحەشدی شەعبی لە گوندی ئەبوشەهابی سەر بەقەزای داقوقی باشوری پارێزگای كەركوك كراوە. هاوكات، ئەوەش روونكراوەتەوە كە لەئەنجامی ئەو موشەكانە، سێ سەربازی عێراقی و دو چەكداری حەشدی شەعبی برینداربون، هێزێكی زۆری ئەمنیش لەدەوروبەری شوێنی موشەكەكان لێكۆڵینەوەیان دەستپێكردووە، تا ئێستاش سەرچاوەی ئەو موشەكانە نەزانراون.