بەڕێوەبەری کۆمپانیای سۆمۆ دەڵێت: لێکتێگەیشتن هەیە بۆ هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم، بۆ ئەو مەبەستەش تورکیا رەزامەندی دەربڕیوە. عەلی نزار بەڕێوەبەری کۆمپانیای سۆمۆ لەمیانی چاوپێکەوتنێکدا رایگەیاند، حکومەتی هەرێم دەیەوێت هەناردەی نەوت دەستپێبکاتەوە و تورکیاش بۆ ئەو مەبەستە رەزامەندی دەربڕیوە. وتیشی، لێکتێکگەیشتن هەیە لە نێوان وەزارەتی سامانەسروشتییەکانی حکومەتی هەرێم و وەزارەتی نەوتی عیراق و کۆمپانیای سۆمۆ بۆ هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم، هاوکات گفتوگۆکان کە لەماوەی رابردوودا ئەنجامدراوە ئەرێنی بوون. بەڕێوەبەری کۆمپانیای سۆمۆ ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو کۆمپانیانەی کە لەکێڵگە نەوتییەکانی هەرێم کاردەکەن، داوای گەرەنتی و دڵنیایی دەکەن بۆ ئەوەی ئەوانیش بتوانن کارەکانیان بکەن، هەروەها بەپێی یاسا ئەو کۆمپانیانە رێژەی چەند نەوت بۆ عیراق بنێرن بەپێی بەرهەمەکانیان داهاتیان پێدەدرێت، هاوکات دەبێت وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم پارەی ئەو کۆمپانیانە بدات. عەلی نزار ئەوەشی خستەڕوو، بەپێی یاسای بودجە حکومەتی هەرێم دەبێت مانگانە 400 هەزار بەرمیل رادەست بکات، بەڵام لە ئێستادا بەرهەمی نەوتی هەرێم ناگاتە ئەو رێژەیە، بۆیە لە ئێستادا ئەنجومەنی وەزیران بەپێی رێژەی بەرهەمێنان 230 هەزار بەرمیل دیاریکراوە، بەڵام ئەگەر بەرهەمی نەوت لەو ژمارەیەش کەمتر بێت پێویستە مامەڵەی پێوەبکرێت و تا ئەو کاتەی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت بەرزدەبێتەوە بۆ ئەو ئاستەی کە لەبودجەدا دیاریکراوە. ئاشکراشیکرد، راگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم لە زیانی کۆمپانیا نەوتییەکانی هەرێمە.
میدیاکانى تورکیا، بڵاویانکردەوە پێنج پەرلەمانتارى لیژنەی هاوپشتی نیشتمانی و برایەتی و دیموکراسی کە لە ئەنجومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا پێکهێنراوە لەچەند ڕۆژى داهاتوو سەردانى ئیمرالى دەکەن و لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجەلان کۆدەبنەوە. لەهەفتەى ڕابردوودا فەتی یەڵدز، جێگری سەرۆکی پارتی بزوتنەوەی ناسیۆنالیستی (مەهەپە) پێشنیازى ئەوەیکردبوو چەند ئەندامێکى لیژنەی هاوپشتی نیشتمانی و برایەتی و دیموکراسی کە لە ئەنجومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا پێکهێنراوە بۆ پرۆسەی چارەسەری، عەبدوڵا ئۆجەلان ببینێت. یەڵدز باسی لەوەشكردبوو: دەستنیشانكردنی ٣-٤ ئەندامی کۆمیتەی هاوپشتی نیشتمانی و برایەتی و دیموکراسی بە وردی لەلایەن نومان کورتولموش بۆ وەرگرتنی لێدوان لە عەبدوڵا ئۆجەلان، لەگەڵ رەچاوكردنی کات و شێوازەکەی بە وردی، هیچ لاوازییەكی تیادانییە. ئەمڕۆ یەکشەممە چەند میدیایەکى تورکیا ئەوەیان ئاشکراکردوە سەرۆکى پەرلەمان بەزارەکى بەو پێشنیارەڕازى بووەو بڕیارە لەچەند ڕۆژى داهاتوو پێنج کەس دیاریبکرێت و سەردانەکە بۆ لاى ئۆجەلان ئەنجامبدرێت. ئەو تەوەرانەى بڕیارە لەسەردانەکەى ئیمرالى گفتوگۆى لەبارەوەبکرێت هەنگاوەکانى پرۆسەی چارەسەری و پرۆسەی دانانی چەک و هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە، ئایندەی گروپەکەکانى نزیک لەپەکەکە لە سوریاو عێراق. کۆمسیۆنی ئاشتی لە 51 ئەندام پێکدێت، بڕیارەکانی کۆمسیۆنیش بە زۆرینەی سێ لەسەر پێنجی دەنگی ئەنجامەکانی دەردەکرێن و نابێت سەرۆکی کۆمسیۆنەکەش دەنگ لەسەر بڕیارەکان بدات.
ئەم ئێوارەیە لە هەرێمی کوردستان و عێراق و زۆرینەی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دیاردەی مانگ گیران ڕوودەدات. ئەژی چەتۆ، سەرۆکی کۆمەڵەی فەلەکناسی کوردستان ڕاگەیاند: لە کاتژمێر 6:28 خوولەکی ئەمڕۆ ئێوارە، دیاردەی مانگ گیران لە هەرێمی کوردستان و وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەست پێدەکات و ماوەی کاتژمێرێک و 20 خوولەک بەردەوام دەبێت. سەرۆکی کۆمەڵەی فەلەکناسی کوردستان ڕایدەگەیەنێت: کاتژمێر 9:11 خوولەکی شەو، لە هەرێمی کوردستان مانگ گیرانی تەواو ڕوودەدات، تاکوو نزیکەی کاتژمێر 12 شەو کە دیاردەکە بە تەواوی کۆتایی دێت. بەگوێرەی زانستی فەلەکناسی، دیاردەی مانگ گیران ئەوکاتە ڕوودەدات، کاتێک زەوی دەکەوێتە نێوان مانگ و خۆر. یەکێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی کوردستان لە بەیاننامەیەکدا ڕایدەگەیەنێت: مانگگیران و خۆرگیران دیاردەیەکی گەردوونی و سروشتییە، زانست هۆکارەکانی دیاریکردوونەو، بەدرێژایی مێژوو ئەم دیارەدەیە روویداوەو تازە نییە، دەشڵێت: دیاردەی مانگگیران و خۆرگیران، دوو نیشانەی گەورەن لە نیشانەی دەستەڵاتی خودا. یەکشەممە 7ـی ئەیلوولی 2025، یەکێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی کوردستان بەیاننامەیەکی لەبارەی دیاردەی مانگگیرانی ئەمشەو بڵاوکردووەتە و تێیدا بە ئایەتێکی قورئانی پیۆر دەستی پێکردووە، کە تێیدا دەفەرمووێت: (وَٱلۡقَمَرَ قَدَّرۡنَٰهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَٱلۡعُرۡجُونِ ٱلۡقَدِيمِ). ئاماژە بەوەش دەکات، مانگگیران و خۆرگیران دیاردەیەکی گەردوونی و سروشتییە، زانست هۆکارەکانی دیاریکردوونە، بەدرێژایی مێژوو ئەم دیارەدەیە ڕوویداوەو تازە نییە. دەڵێت: لە فەرهەنگی ئیسلامدا، مانگگیران وخۆرگیران دوو نیشانەی گەورەن لە نیشانەی دەستەڵاتی خودا، بۆیە لەم کاتەدا نوێژ و زیکر و پاڕانەوە و ئیستغفارکردن ،سوننەت و پێویستە. هەر لە بەیاننامەکەدا، یەکێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی کوردستان دەڵێت: ئەم دیاردە فەلەکی و گەردوونییە، جێی ڕامان و قوڵبوونەوەیە لە گەورەیی دەسەڵاتی خوای گەورە، کە چۆن و بە چ میکانیزم و رێسایەکی فیزیکی و هەندەسەیەکی ورد و سەرسوڕهێنەر، ئەم گەردوونە بەڕێوە دەبات و کارلێک و تەواوکاریان لە نێوان هەیە.
سلێمانی، 7ی ئەیلولی 2025: سەنتەری میترۆ رایدەگەیەنێت هێرشی چەكداران بۆ سەر نووسینگەی ڕێكخراوە ناوخۆیی و بیانییەكان پێشێلكاری ڕوونی یاسای مرۆیی نێودەوڵەتیە، مەترسی ئەوەشی هەیە هەرێمی كوردستان بكاتە شوێنێكی نائارام بۆ كاری رێكخراوی بیانی. ئۆفیسی پایا، دەكەوێتە گەرەكی سەرچناری شاری سلێمانی، نزیكە لە ماڵی سەرۆكی بەرەی گەل لاهور شێخ جەنگی و هۆتێل لالەزار، چەند رێكخراوێكی كەلتوری و ژینگەیی ورێكخراوێكی نێودەوڵەتی لەو تەلارە ئۆفیسییان هەیە، وەك رێكخراوی بەهرەدار بۆ پەرەپێدانی گەنجان، پایا ئەیجنسی، ئارت پلەس، پارێزەرانی ئاوی عێراق و كوردستان، ڕێكخراوی UPP. ڕێكخراوی UPP كە بە Un Ponte Per (پردێك بۆ) ناسراوە، ڕێكخراوێكی قازانج نەویستی سەربەخۆی ئیتاڵییە،كاردەكات بۆ دروستكردنی پردی ئاشتی و بەهێزكردنی ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی لە ناوچە جێناكۆكەكانی وەك عێراق و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا، لە ڕێگەی پڕۆژەی گەشەپێدانی كۆمەڵگا، گەنجان، بەهێزكردنی ژنان، و پاڵپشتیكردنی پەنابەران. بە پێ چەند سەرچاوەیەك بۆ سەنتەری میترۆ كە نەیانوویست ناویان بڵاوبكرێتەوە، بەرەبەیانی هەینی 22ی ئابی 2025، لەكاتی شەڕە خوێناوییەكەی لالەزار لە گردی سەرچناری شاری سلێمانی، هێزی چەكدار هەڵیانكوتاوەتە سەر ئەو تەلارە كە ئۆفیسی ئەو رێكخراوە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیانەی تێدایە. ئەمڕۆ زانیمان هێزەكە سەرجەم كەرەستەی ناو ئۆفیسی رێكخراوەكانی بردووە، لەوانەش: قاسەی پارە بەوەی لەناویدا بوە كە پارەی پرۆژەكان بووە، چوار پرینتەری رەنگاورەنگ و رەش و سپی، تەلەفونی سەتەلایتی سورەیا، چەند سێتیێكی كۆمپیوتەر، نۆ لاپتۆپی جۆراو جۆر، سێتی داتاشۆ، سێ سێتی كامێرای سۆنی و كانون، ئامێری مای فای ئاسیا سیل و فاست لینك و ئای كیو، ئامێری ژماردنی پارە، چەند شاشەیەكی تیڤی، پاسۆرتی كارمەند، چەند هیدفۆنێك، سپیكەر، مۆبایل، و چەندین یوپی ئێس، تا دەگاتە كەرەستەی زۆر زۆر سادەییش وەك: فلچەی ددان شتن و ئامێری ریشتاشیینی كارمەندان. لە رێكخراوی تر مەكینەی خەیاتی، مەكینەی ئۆڤەرو نەخش و ئوتوو درێل و گسكی كارەباو و جزدان بە پارەوە و جانتاشیان بردوون. سەنتەری میترۆ، لەگەڵ بیستنی هەواڵەكە دەستی بە پەیوەندییەكانی كرد، لەگەڵ ئەوەی زانیارییەكان پشتڕاستدەكرێنەوە، بەڵام توشی سەرسوڕمان بوو لەوەی كەس ئامادە نییە بەناوی خۆی و رێكخراوەكەی لێدوان بدات، نزیكەی دوو هەفتەیە بێدەنگن. هێرش بۆ سەر ئەو باڵەخانەیەی كە ئۆفیسی چەند رێكخراوێكی ناوخۆی و بیانی لەخۆ دەگرێت، زەوتكردنی كەرەستەكانی و بردنی بۆ شوێنی نادیار، هیچ بنەمای یاسایی نییەو پێشێلكاری ڕوونی یاسای مرۆیی نێودەوڵەتیە و ڕێگری لە كاری ئەو ڕێكخراوانە دەكات بۆ ئەنجامدانی كارەكانیان، مەترسی ئەوەشی هەیە هەرێمی كوردستان بخاتە زۆنی سور بۆ كاری رێكخراوی بیانی. میترۆ ئاگادارە لەوەی ئەو رێكخراوانە هیچ پەیوەندییەكیان بە ململانێی سیاسی و چەكداریی ئەم دواییە نییە، تا تا بكرێتە پاساو بەو شێوەیە دەستبگرن بەسەر كەلوپەلی ئەو رێكخراوانە، داوا دەكات داوای لێبوردنیان لێبكرێت و قەرەبووی زیانەكانیان بكرێتەوە. پێویستە هەموو لایەنەكان ئۆفیسی ڕێكخراوە ناوخۆیی و بیانییەكان بپارێزن داوا لە دامەزراوە میدیا سەربەخۆكان دەكەین پەردە لەسەر ئەم پێشێلكاریانە هەڵماڵن بە زانیاری زیاتر رای گشتی لێ ئاگاداربكەنەوە. لەبارەی سەنتەری میترۆوە: سەنتەری میترۆ لە ئابی 2009 بە هەوڵی كۆمەڵێك رۆژنامەنووس و بەرگریكاری مافی مرۆڤەوە، بە هاوكاری رێكخراوی پەیمانگای رۆژنامەنووسانی جەنگ و ئاشتی IWPR ی ئەمریكی دامەزاروە، لەو كاتەوە 14 راپۆرتی ساڵانەی دەربارەی رەوشی ئازادی رۆژنامەگەری بڵاوكردۆتەوە، لەسەرەتای دامەزراندنیەوە هەریەك لە رێكخراوەكانی (IWPR) و رێكخراوی گەلی نەرویژی (NPA) و پاڵپشتی میدیای نێودەوڵەتی (IMS)، Gulf Center for Human Rights، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، Intenews، رێكخراوی IRI ، لە رێگەی پرۆژەوە پاڵپشتییان كردووە.
لەسەر مووچە و ڕێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا، بڕیارە سبەینێ یەکشەممە لە بەغدا کۆبوونەوەیەک بکرێت و چاوەڕوان دەکرێت محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، بڕیارێک لەسەر لابردنی بەربەستەکانی بەردەم مووچە بدات. هەوڵەکانی ڕێککەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا بەردەوامن، لە ئێستادا دوو پرسی سەرەکی ماون کە پێویستیان بە ڕێککەوتن هەیە بۆ ناردنی مووچە، یەکەم؛ هەناردەکردنەوەی نەوت، دووەم؛ داهاتی ناوخۆ. شاندی دانوستانکاری حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو کۆنووسێکیان لەبارەی داهاتی ناوخۆ ئامادەکردووە. سبەی یەکشەممە، کۆبوونەوەیەکی گرنگ لە بەغدا ئەنجام دەدرێت. شاندی دانوستانکاری حکومەتی عێراق کاتژمێر 12ـی نیوەڕۆ لەگەڵ سوودانی کۆدەبنەوە و کۆنووسەکە و ئەنجامی کۆبوونەوەکانیان لەگەڵ شاندی کوردستان بە وردی دەخەنەڕوو. بەپێی سەرچاوەکەی ئاڤا، شاندەکەی عێراق تێگەیشتنی باشیان سەبارەت بە بۆچوونەکانی شاندی هەرێمی کوردستان هەیە لەبارەی داهاتی نانەوتی. سەرچاوەیەک لە حکومەتی عێراق لەوبارەیەوە وتى: بۆچوونی شاندەکەی عێراق لەبارەی ڕاپۆرتەکەی حکومەتی کوردستان ئەرێنی بووە و پشتڕاستیان کردووەتەوە کە کوردستان لەسەر حەقە بەپێی دەستوور و یاسای بودجە. هەرچەندە ناکۆکی و بۆچوونی جیاواز هەبووە، بەڵام هەردوو ڕاپۆرتەکە یەکیان گرتووە و کۆنووسێکی هاوبەشیان نووسیوە، کە بڕیارە بدرێتە محەممەد شیاع سوودانی بۆ یەکلاییکردنەوە. شاندی حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕاپۆرتێکی گشتگیریان لەبارەی سەرجەم داهاتەکانی ناوخۆ، لە گومرگ و دەروازە سنوورییەکانەوە هەتا پارەی ئاو و کارەبا، ئامادەکردووە، کە تێیدا ڕوونکراوەتەوە چەند داهات بۆ حکومەتی هەرێمە و ئامادەن چەند بدەنە بەغدا. ئەوان پشتیان بە بەڵگەنامەی یاسایی، وەک بڕگە و ماددەکانی دەستوور، یاسای بودجە، و یاسای بەڕێوەبردنی دارایی فیدراڵی ژمارە 6ـی ساڵی 2019 بەستووە. بۆ نموونە، بەپێی بڕگەی دووی ماددەی 51ـی یاسای بەڕێوەبردنی دارایی، داهاتی گومرگ و دەروازە سنوورییەکان و فڕۆکەخانەکان بە ڕێژەی 50% بۆ هەولێر و 50% بۆ حکومەتی عێراق دەبێت، و هەمان شێوە بۆ سەرجەم داهاتەکانی تر. ئەگەر سوودانی سبەی بە ڕاپۆرتە هاوبەشەکە ڕازی بێت، ئەوا کێشەی داهاتی نانەوتی چارەسەر دەبێت و ڕاپۆرتەکە دەباتە کۆبوونەوەی ڕۆژی سێشەممەی ئەنجوومەنی وەزیران بۆ پەسەندکردنی، بەڵام ئەگەر سوودانی تێبینی لەسەر خاڵێک یان دوو خاڵ هەبوو، ئەوا داوا لە شاندی دانوستانکاری هەردوولا دەکرێت دووبارە کۆببنەوە بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتن.
فوئاد حسین وەزیری دەرەوەی عێراق بە رۆژنامەوانانی راگەیاند، لیکتێگەیشتنەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان حکومەتی فیدراڵی بەرەوپێشچوونی باشی بە خۆیەوە دیووە و نزیکن لە رێککەوتن. وەزیری دەرەوەی عێراق ئاماژەی بەوەشکرد، سەبارەت بە داهاتە نا نەوتییەکان لەم ڕۆژانەدا دەگەنە لێتێگەتیشتنی هاوبەش لە نێوان هەردوولادا. لە بەشێکی دیکەی وتەکانیدا بۆ رۆژنامەوانیان فوئاد حسین جەختیکردەوە، کێشەکە بە تەنها پەیوەندیی نەبوو بە نێوانی حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان، یان بە تەنها حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمپانیاکانی نەوت، بەڵکو کێشە سێقۆڵی بوو، بۆیە چاوەڕواندەکرێت لە چەند ڕۆژی داهاتوودا بگەنە رێککەوتن و لێکتێگەیشتنە سێقۆڵی بکرێت لە نێوان هەریەکە لە حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمپانیاکانی نەوت. سەبارەت بە مووچەش، وەزیری دەرەوەی عێراق رایگەیاند، هیوادارن لەم دوو رۆژانە کاری لیژنەکان یەکلایی ببێتەوە و رۆژی سێشەممە راپۆرتەکانیان کە پێشکەشی دەکەن بە ئەنجومەنی وەزیران، راپۆرتە ئەرێنی بێت، چونکە لەبەر رۆشنایی ئەو راپۆرتانە بڕیار لە بابەتەکە دەدرێت.
هەپەگە-نەرەچە بە ڕێزدارییەوە یادی پێنج گەریلای کردەوە کە لە ساڵی ٢٠٢١دا شەهید بوون و دەڵێن: بۆ مانادارکردنی ژیانێک کە نوێنەرانی هێڵی تێکۆشەرانی ئاپۆیی هاوڕێیانی هێژامان دیجلە، دەنگتاڤ، دەوران، گوڵجان و وەڵات ڕادەستیان کردووین، دەبینە ڕێچکەگری شەهیدانمان. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنی هێزەکانی پاراستنی گەل (هەپەگە-نەڕەچە) پەیوەست بە گەریلا شەهیدبووەکان کە لە ساڵی ٢٠٢١دا لە مانگ و شوێنی جیاوازدا شەهید بوون ڕاگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە. ڕاگەیاندراوەکە بەم شێوەیەیە: "بە ڕێزداریی و پێزانینەوە یادی ڕۆڵە بوێرەکانی گەلی کوردستان و تێکۆشەرانی هێژای ئاپۆیی دیجلە، دەنگتاڤ، دەوران، گوڵجان و وەڵات دەکەینەوە کە لە مانگە جیاوازەکانی ساڵی ٢٠٢١دا شەهید بوون. هاوڕێیانی هیژامان فەلسەفەی ئاپۆیان کردە بنەمای چۆنییەتی ژیانکردنیان، بۆ ڕاگەیشتینان بە ئامانجەکانیان فیدایانە بەشداربوون. بەرەنگاری هەموو سەختییەکان بوونەوە و بوونە تێکۆشەرێکی نموونەیی. ئاگایان لە سیاسەتە قڕکاری و لەناوبردنەکانی دەوڵەتی تورک بوو کە خواستی سەرکووتکردنی کوردستان بوو، بەو پەڕیی بوێرییەوە لە دژی ئەو سیاسەتانە وەستانەوە و بوونە قەڵغانێک بۆ پاراستنی گەلەکەمان. بەو پەڕی دڵسۆزییەوە بۆ ڕێبەرێتی و شەهیدان بە مەزنترین ئیرادەوە خاوەندارییان لە ئەرک و بەرپرسیارێتییەکانیان کرد. هاوڕێیانمان کە هیچ کاتێک سازشیان لە ژیانی ئاپۆیی نەکرد و بەرەنگار بوونەوە، لە هەر گۆڕەپانێک کە لێبووبێتن و هەموو خەباتی خۆیان بۆ ژیانکردنی فەلسەفەی ئاپۆیی تەرخان کرد. هاوڕێیانمان کە بە کەسێتی خاکی و شەڕڤانێتییانەوە هەموو ئەرکەکانی خۆیان بە هۆشمەندی شایستەبوون بە شەهیدان جێبەجێ کرد، ناوی خۆیان لە مێژووی تێکۆشانماندا نووسییەوە. بۆ مانادارکردنی ژیانێک کە نوێنەرانی هێڵی تێکۆشەرانی ئاپۆیی هاوڕێیانی هێژامان دیجلە، دەنگتاڤ، دەوران، گوڵجان و وەڵات ڕادەستیان کردووین، دەبینە ڕێچکەگری شەهیدانمان. لەسەر ئەم بنەمایە سەرەخۆشی خۆمان لە بنەماڵەی هێژای هاوڕێیانی شەهید و گەلی کوردستانی وڵاتپارێزمان دەکەین و بەڵێن دەدەین یاد و یادەوەرییان لە کورستانی ئازاد و ڕێبەرێتی ئازاد دا زیندوو ڕاگرین. زانیارییەکان لەسەر ناسنامەی هاوڕێیانی شەهیدمان بەم شێوەیەیە: ناسناو: دیجلە ئاریا ناو و پاشناو: سەبریە دوومان شوێنی لە دایکبوون: جۆلەمێرگ ناوی دایک و باوک: سانیە - سدیق کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٩ـی حوزەیرانی ٢٠٢١ / زاپ *** ناسناو: دەنگتاڤ ئامەد ناو و پاشناو: فەرهاد دەمیر شوێنی لە دایکبوون: مێردین ناوی دایک و باوک: گوڵخان - عومەر کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٧ـی ئابی ٢٠٢١ / گارە *** ناسناو: دەوران مزگین ناو و پاشناو: ئۆزگور سایاک شوێنی لە دایکبوون: چەولیک ناوی دایک و باوک: نەجلە - حەسەن کات و شوێنی شەهیدبوون: ٣١ـی ئاداری ٢٠٢١ / ئاڤاشین *** ناسناو: گوڵناز کاراتاش ناو و پاشناو: حەنیفە خەلیل شوێنی لە دایکبوون: عەفرین ناوی دایک و باوک: ئەمەل - موحەمەد کات و شوێنی شەهیدبوون: ١ـی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ / گارە *** ناسناو: وەڵات گەڤەر ناو و پاشناو: وەیسی بینیجی شوێنی لە دایکبوون: جۆلەمێرگ ناوی دایک و باوک: تۆروون - محمەد کات و شوێنی شەهیدبوون: ٢٤ـی حوزەیرانی ٢٠٢١ / خواکوڕک."
بەشێک لە ئەندامانی ئەنجوومەنی کارگێڕیی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ، ئەو راگەیەندراوە رەتدەکەنەوە کە شەوى رابردوو بەناوى دەستەکەوە بڵاوکرایەوە و بە "هەڵوێستێکی سیاسیی دیزاینکراو" ناویدەبەن، باسى چەند دۆسییەیەکیش دەکەن کە دەستەکە خۆى لێ بێدەنگ کردوون. شەوى رابردوو، لە پەیجى فەرمیى دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ راگەیەندراوێک بڵاوکرایەوە و تێیدا دەزگا ئەمنییەکانى سلێمانى بەوە تۆمەتبارکرابوون، رێگەیان بەسەردانى دەستەکەیان بۆ لاى دەستگیرکراوانى لالەزار نەداوە. ئاماژەبەوەشکرابوو، بەگوێرەى بەدواداچوون و زانیارییەکانیان کەسانێک لە رووداوی لالەزار کوژراون، بەڵام دەزگا ئەمنییەکان ئامادەنین زانیاریی بڵاوبکەنەوە. بەڵام ئەمڕۆ شەممە، بەشێک لە کارگێڕانی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ سەرلەبەرى راگەیەندراوەکەى دەستەیان رەتکردەوە و ئاماژەیان بەوەکردبوو چەندین جاری دیکە سەرنج و تێبنییان هەبووە لەسەر ئەو جۆرە هەڵوێست و پەیامانەی دەستە"کە نە ئاگامان لێی بووە نە پرسمان پێکراوە"، بەڵام لەپێناو پاراستنی ناوی دەستەکە هیچ هەڵوێستیان نەنواندوە و هەموو جارێک داوای چارەسەریان کردووە. سەبارەت بەدەستگیرکراوانی شەڕەکەی لالەزار، لە پەیامەکەدا هاتووە "ئێمە یەکەم تیم بووین وەک دەستە سەردانی لاهور شێخ جەنگی و دەستگیرکراوەکانمان کرد، هەر لە رێگەی ئێمەشەوە، ئاسایشی گشتیی سلێمانی، ئاسانکاری کرد بۆ سەردانی کەسوکاری دەستگیرکراوەکان و هیچ رێگرییەک نەبووە". ئاماژەبەوەشکراوە، بڕیار بوو رۆژی یەکشەممە هەموو ئاسانکارییەک بکرێت، بەڵام دەستەکە تۆمەتبار دەکەن بەوەى دیسان نەیهێشت بگاتە یەکشەممە و راگەیەندراوى بڵاوکردووەتەوە، بۆ ئەوەش بۆچوونیان وایە "دەستەکە پێی گوتراوە ئەوە بکات". بەشێک لە کارگێڕانی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ، بەڕوونى و راشکاوى دەڵێن "ئەو پەیامەی بەناوی دەستەی مافی مرۆڤ بڵاوکراوەتەوە، رەتدەکەینەوە و بەهیچ شێوەیەک گوزارشت لە بۆچوونى هەموو دەستە ناکات و تەنیا بۆچوونى لایەنێکی سیاسییە کە ناوی دەستە بۆ ئامانجی سیاسی خۆی بەکاردەهێنێت". باسیانلەوەکردووە، لایەنە ئەمنییەکانی سلێمانی لەڕۆژی یەکەمی رووداوەکەی لالەزار و بابەتەکانی دیکەش هاوکاربوون و دەبوو دەستە رەچاوی ئەوەی بکردایە ئەو دۆسییە هێشتا لەژێر لێکۆڵینەوەدایە و نابێت پەلەی تێدا بکرێت. بەشێک لە ئەندامانی ئەنجوومەنی کارگێڕیی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ، پرسیاریان لەبارەى دۆسییەکانى خورشید هەرکى، هەوڵی تیرۆرکردنی رۆژنامەوان هێمن مامەند، دادگاییکردنی شێروان شێروانی و پەلاماردانى پارێزەر شوان سابر کردووە و دەڵێن؛ ئەو بەشەی ئەنجوومەنی کارگێری دەستە لە کوێ بوون؟. پرسیارى ئەوەشیان کردووە، "ئەی کاتێک ئەدهەم بارزانی رێگەی پێنەدرا بەشداری پرسەی دایکی بکات لەماڵ و زێدی خۆی و دەستبەسەر ماڵ و موڵکیدا گیراو پاسەوان و شۆفێرەکەی دەستگیرکران، بۆچی ئەو لایەنەی ناو دەستە شتێکی بۆ رایگشتی نەوت و بڵاونەکردەوە؟". هەروەها دۆسییەى هونەری رەشید ئاغایان بەبیرهێناوەتەوە "کە تاوەکو ئێستاش دادگایینەکراوە و کەس نازانێت قۆناغی لێکوڵینەوەی بەکوێ گەیشتووە، بۆدەستەکە هیچ ناڵێن؟ خۆ هەموو ئەوانە لەپێش روداوەکانی سلێمانی روویانداوە". لە کۆتایى پەیامەکەدا، ئاماژەیان بەوەشکردووە، ئەم هەڵسوکەوتانەى دەستەکە "ئامانجى لایەنێکی سیاسییە کە دەیەوێت ئەجێندای خۆی فەرز" بکات و ئەوانیش رەتیدەکەنەوە.
جێگری هاوسەرۆكی پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئیدارەی خۆسەر، سەردانی باڵاترین دەسەڵاتی دروز لە لوبنان دەکات و دووپاتی دەکاتەوە: لامەرکەزیەت چارەسەرە. لە چوارچێوەی سەردانەکەیدا بۆ لوبنان بەدران چیا کورد جێگری هاوسەرۆكی پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئیدارەی خۆسەر ، ڕۆژی هەینی لە شوێنی نیشتەجێبوونی خۆی لە شارۆچکەی شارۆن لە لوبنان سەردانی باڵاترین دەسەڵاتی دروزەکان، شێخ ئەبو یوسف ئەمین ئەلسەیغ، سەرۆکی ئەنجومەنی ڕۆحانی کۆمەڵگەی تاکخودای دروزەکانی لە لوبنان کرد. بەرپرسانی کورد و دروز کە زۆرجار لەم دواییانەدا ناویان پێکەوە لە سوریا دەهێنرێت، لەم سەردانەدا پتەوکردنی پەیوەندییەکانی کورد و دروزەکانیان دوپاتکردوەتەوە. بەدران چیا کورد بۆ شێخى دروزەکان جەختی لەسەر ڕەسەنایەتی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو گەل کردەوە، وتیشى: پێویستە پەیوەندی و هەماهەنگی نێوان پێکهاتە جیاوازەکانی سوریا و لوبنان لەم کاتەدا بەردەوامبێت، بەتایبەتی بە لەبەرچاوگرتنی ئەو گۆڕانکارییە خێرایانەی کە چەند مانگێکە لەسوریا ڕوودەدەن و کاردانەوەکانیان لەسەر ناوخۆی لوبنان. سەرۆکی ئەنجومەنی ڕۆحی دروزەکانی لوبنان سوپاسی کوردەکانی کرد بۆ هەڵوێستی کورد لە دژی کۆمەڵکوژی سوەیدا. هاوکات دەستخۆشى لە ئیدارەی خۆسەر و هێزەکانی سوریای دیموکرات کردو ئەزموون و فرەییەکەی بەرز نرخاند، لەوانەش بەشداری پێکهاتە کۆمەڵایەتییە جیاوازەکان. ئاماژەی بەوەشکرد، دەتوانێت ببێتە مۆدێلێک بۆ ناوچە جۆربەجۆرەکانی سوریا، لەنێویاندا سوەیدا ئەمەش دەبێتە هۆی پاراستنی سەقامگیری سوریا، کە بە وتەی ناوبراو بۆ ئاسایش و سەقامگیری لوبنان زۆر گرنگە. بەرپرسەکەى ئیدارەى خۆسەر دڵتەنگى خۆی لە ڕووداوە خوێناوییەکانی ئەم دواییەی پارێزگای سوەیدا دەربڕی و جەختی لەسەر هاوسۆزی خۆی لەگەڵ خەڵکی پارێزگاکە کە کەوتنە قوربانی هێرشە سەربازییەکانی دەسەڵاتی ئینتقالی سوریا. ناوبراو جەختی لە پێویستی یەکخستنی ڕیزەکانی سوریا بە گشتی و دروزەکان بە تایبەتی کردەوە، پێیوابوو هیچ چارەسەرێک بۆ قەیرانی سوریا نییە جگە لە ڕێگەی سیستەمێکی حکومەتی لامەرکەزی و فرەیی کە هەموو پێکهاتەکان لە باوەش بگرێت و ڕێز لە تایبەتمەندی هەموو گروپە ئایینی و نەتەوەیی و تائیفیەکان بگرێت.
ئەمریكا پێشنیازێكی نوێی بۆ چارەسەریی كێشەكانی نێوان هەسەدە و حكومەتی نوێی سووریا لە دیمەشق گەڵاڵە كردووە؛ بەشێك لە هێزە كوردییەكان تێكەڵ بە سوپای سووریا بكرێن و بەشێكی دیكەش لەژێر فەرماندەیی ڕاستەوخۆی مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی هێزە چەكدارەكانی هەسەدە بمێننەوە. بەپێی ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەی زە نەشناڵ، واشنتن هەوڵە دیپلۆماسییەكانی بۆ ڕێگریكردن لە هەڵكشانی گرژییەكان لە سووریا چڕكردووەتەوە، بەتایبەت دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی زیادبوونی گرژی و ناكۆكییەكان و لێدوانی دژ بە یەكی هەسەدە و دیمەشق لە ماوەی 72 كاتژمێری ڕابردوودا. ئەمریكا بۆچوونی وایە، سەرجەم هێزە چەكدارەكانی نێو هەسەدە نەچنە نێو سوپای سووریا و، بەشێكی ئەو هێزانە هەر لە ژێر فەرماندەیی مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكانی سووریای دیموكرات بمێننەوە، ئەوەش دوای دژایەتیی ئاشكرای دیمەشق بۆ لامەركەزیەتی ڕۆژئاوای كوردستان. ئەمریكا لەسەر داوای كشانەوەی هێزە كوردییەكان لە ناوچە عەرەب نشینەكانی ڕۆژهەڵاتی سووریا و ڕادەستكردنەوەی بە سیستمی بەرگریی حكومەتی سووریا، ڕژدە. هەروەها داواش دەكات وەبەرهێنان لە كێڵگە نەوتییەكانی ئەو ناوچانە ڕابگرێت. بە وتەی دیپلۆماتكارە ئەمریكییەكان، تەنانەت ئەگەر ئەحمەد شەرع بەرامبەر داخوازیی كورد بۆ لامەركەزیەت، نەرمیش بنوێنێت، توركیا بەهیچ جۆرێك ڕازی نابێت و وەكو هەڕەشەیەكی ئەمنی، لە هەسەدە دەڕوانێت. حكومەتی ناوەندیی سووریا باس لەوە دەكات، ڕێگری لە چوونی بڕێكی زۆر مووشەكهاوێژ و چەكی مامناوەند كردووە كە بڕیاربووە بۆ ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە بگوازرێتەوە، هاوكات ئەوەشی باسكردووە كە هەوڵێكی هێزە كوردییەكانی شكست پێهێناوە كە ویستوویانە سەنگەریی بەرگری لە دێرەزوور ببەزێنن، هەسەدەش ئەو هەواڵانە ڕەت دەكاتەوە و بە پڕوپاگەندە وەسفی دەكات.
وەزارەتی ناوخۆی عیراق لە سەرەتای ساڵی نوێوە سیستمێكی نوێ بۆ دەرهێنانی كارتی نیشتمانی بۆ هاووڵاتییان دەخاتەكار، كە تێیدا دەتوانرێت منداڵ دەستبەجێ دوای لەدایكبوونی كارتی نیشتمانی بۆ دروستبكرێت. ئەحمەد حەدید، بەڕێوەبەری رەگەزنامە و زانیاریی شارستانیی عیراق رایگەیاند، لە سەرەتای ساڵی داهاتووەوە سیستمێكی نوێ بۆ دروستكردنی كارتی نیشتمانی كاریپێدەكرێت و تێیدا بەشی وردبینی ناوەندی كارا دەكرێت، كە توانای وردبینكردنی مامەڵەی سەرجەم فەرمانگەكانی كارتی نیشتمانی هەیە كە ژمارەیان 328 فەرمانگەیە، لەگەڵ 21 بەشی تۆماركردنی ناوەندی و هەشت نووسینگە لە باڵیۆزخانەی عیراق ئەوەشی خستەڕو، لە سیستمە نوێیەكەدا خزمەتگوزاری و ئاسانكاری زیاتر بۆ هاوڵاتییان دەستبەردەكرێت، هەروەها تێیدا منداڵ لەدوای لەدایكبوونی دەستبەجێ دەتوانرێت كارتی نیشتمانی بۆ دروستبكرێت، پێچەوانەی سیستمی ئێستا، كە ناتوانرێت كارتی نیشتمانی بۆ منداڵانی خوار 12 ساڵ دەربهێنرێت. وتیشی، بەپێی دوایین ئامار، تاكو رۆژی 1ی ئەیلول 46 ملیۆن و 241 هەزار و 111 هاوڵاتی كارتی نیشتمانییان بۆ دروستكراوە.
بەپێى ڕاگەیەندراوێکى دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ، ئەو کەسانەی لەڕووداوەکەى لالەزار نادیارن بەشێکیان لەدژە تیرۆر یان کوماندۆی سلێمانین، ئەو ڕێگا نەدان و زانیاری پێ نەدانە بە کەس و کاریان وە بەدەستەی مافی مرۆڤ گومان هەڵدەگرێت. هەروەها باس لەوەشدەکەن پەیوەست بە ڕووداوەکانی لالەزار هێزە ئەمنییەکان تا ئێستا بەردەوامن لەدەست بەسەر داگرتنی موڵک و ماڵی لاهور شێخ جەنگی و ئەو بابەتانەی پەیوەستن بە ناوبراو، تەنانەت بە کەناڵی تەلەڤزیۆنی زوومی شەوە، هەمووی بە هەڕەمەکی کراوە. دەقى ڕاگەیەندراوەکە.. پەیامێک لە دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ سەبارەت بە هەندێک بابەتی پەیوەست بە ڕووداوی شەڕەکەی لالەزار لە سلێمانی و کەیسی ئارام قادر. بۆ/ سەرۆکایەتی هەرێم، سەرۆکایەتی حکومەت، سەرۆکایەتی پەرلەمان، سەرۆکایەتی ئەنجوومەنی دادوەری، نوێنەرایەتی نەتەوە یەکگرتووەکان و کونسوڵخانە و نوێنەرانی وڵاتان لەهەرێمی کوردستان هەموو لایەک ئاگادارن کە نزیکەی پازدە ڕۆژ بەسەر ڕووداوی شەڕەکەی لالەزار لە شاری سلێمانی تێدەپەڕێت و دەستەی مافی مرۆڤ بەردەوامە لە چاودێری کردنی پێشهاتەکان و سۆراغکردنی هەموو ئەو کەسانەی کە کەس و کاریان زانیاریان لە بارەوەیان نییە و بێ سەر و شوێنن. پاش ماوەیەک لە چاوەڕوانی بۆ زانینی سۆراغی ئەو کەسانەی تا ئێستا هیچ هەواڵێکیان لە بارەوە نازانرێت. دەزگای ئاسایش/ سلێمانی لەڕێگەی ڕاوێژکارێکی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤەوە بە ئێمەی ڕاگەیاند دواین لیستی ناوی بێ سەر و شوێنان کە نێر دراوە بۆ دەزگای ئاسایش، لەلای ئێمە نین تەنها ئەو ئامارەی جاری پێشوو تر کە بە دەستەمان دابوو لەلای ئاسایشی سلێمانین. بەپێی زانیاری و بەدواداچوونی ئێمە ئەو کەسانەی نادیارن بەشێکیان لەدژە تیرۆر یان کوماندۆی سلێمانین، ئەو ڕێگا نەدان و زانیاری پێ نەدانە بە کەس و کاریان وە بەدەستەی مافی مرۆڤ گومان هەڵدەگرێت و ئەوەمان پێ دەڵێت ئەو کەسانە ئەشکەنجە درابن و توندوتیژی لەگەڵ یان بەکار هاتبێت لە کاتی دان پێدان بۆیە نایانەوێت کەس بیان بینت. پێویستە هەموو لایک بزانن ماوەی هەفتەیەکە دەستەی مافی مرۆڤ لەڕێگەی ڕاوێژکارێکی دەستە داوای کردووە کە تیمێکی دەستە بە سەرۆکایەتی سەرۆکی دەستە د. مونا سەردانی بەشێک لەو ڕاگیراوانە بکات لەناویاندا لاهوری شیخ جەنگی، بەڵام دەزگاکانی ئەمنی سلێمانی ڕەتیان کردووە بە بیانووی ئەوەی کە تیمی دەستە پێشتر هاتووە پێویست ناکات دووبارە بێن لە کاتێکدا بۆ هیچ کەس و لایەنێک نییە سەردان و بەدواداچوون بۆ کەیسەکانی مافی مرۆڤ سنووردار بکات، ڕاستە پێشتر تیمێکی دەستە سەردانی بەشێک لە ڕاگیراوانی ئەم کەیسە کردبوو، بەڵام ڕێژەی ڕاگیراوان زۆرە و پێویستە چەند جارێکی تر تیمی دەستە سەردانیان بکات تاوەکوو لەنزیکە وە هەموویان بیبینێت. بەپێی زانیارییەکانی دەستە و سکاڵای بەرەی گەل تا ئێستاش ڕۆژانە ئەندامانی ئەو حیزبە لە سلێمانی و ناوچەکانی تری ئەو سنوورە دەستگیر دەکرێن و هەڕەشەش لە هەندێک کەسی تری نزیک لە لاهور شێخ جەنگی دەکرێت. هەروەها بەپێی بەدواداچوون و زانیارییەکانی دەستە کەسانێک لە ڕووداوی لالەزار کوژراون، بەڵام دەزگا ئەمنییەکان ئامادە نین زانیاری بدەن و بڵاو بکەنەوە ئەوەش دیسان گومان دەخاتە سەر شێوازی کوشتنیان. بابەتێکی تری پەیوەست بە ڕووداوەکانی لالەزار هێزە ئەمنییەکان تا ئێستا بەردەوامن لەدەست بەسەر داگرتنی موڵک و ماڵی لاهور شێخ جەنگی و ئەو بابەتانەی پەیوەستن بە ناوبراو، تەنانەت بە کەناڵی تەلەڤزیۆنی زوومی شەوە، هەمووی بە هەڕەمەکی کراوە و ئێستاش دەکرێت و لێرەوە داوا دەکەین ئەو کارە ڕابگیرێت و سەرۆکایەتی داواکاری گشتی ڕۆڵی خۆی بگێڕیت لەو بابەتە. لێرەوە داوا دەکەین دژەتیرۆر و هێزی کۆماندۆ /سلێمانی هەرچی زووە ڕێگە بە دەستەی مافی مرۆڤ بدەن بەدواداچوون بۆ تەواوی ئەو کەیسانە بکەن و ڕێگەش بە کەس و کاری ئەوانە بدەن کە تا ئێستا سەردانیان نەکردوون وە پێویستە زانیاریش لەسەر ئەوانە ڕابگەیەنرێت کە تا ئێستا هەواڵیان نییە. دەمانەوێت ئەوەش بۆ ڕای گشتی ڕابگەینین دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ داوای بینینی ئارام قادر سەرۆکی پێشووی حیزبی هاوپەیمانی کردبوو دەزگا ئەمنییەکانی سلێمانی ڕێگەیان نەداوە و تا ئێستا هیچ زانیارییەکیش لەسەر ژیان و تەندروستی ناوبراو و شوێن و جێگەی بە ئێمە و کەسوکاریان نەداوە. دووپاتی ئەوە دەکەینەوە دەستەی مافی مرۆڤ لەگەڵ چەسپاندنی یاسای یە بەپێی ڕێکارە ڕێگە پێدراوەکان پشتگیری سەروەری یاسا دەکەین و دژی هەر جۆرە پێشێلکاری و کارێکی هەڕەمەکین و جەختیش لەسەر ڕۆڵی دەستەی مافی مرۆڤ دەکەینەوە کە پێویستە هەرچی زووە کار ئاسانی بۆ سەرۆک و تیمەکانمان بکرێت بۆ بەدواداچوون بۆ هەر کەیسێک لە هەر کوێ و لای هەر دەزگایەک بێت ئەوەش لە چوارچێوەی کار و ئەرک و دەسەڵاتی دەستەیە کە پەرلەمانی کوردستان بۆی دیاری کردووە وەک دەزگایەکی نیشتمانی سەربەخۆ. لێرەدا بە هەموو خەڵکی کوردستان ڕادەگەیەنین کە ڕاپۆرتێکی وردمان نووسیوەلەسەر ئەم کەیسە لە ماوەیەکی نزیکدا بۆ چوار سەرۆکایەتی لە هەرێمی کوردستان/ سەرۆکایەتی هەرێم، سەرۆکایەتی حکومەت، سەرۆکایەتی پەرلەمان، سەرۆکایەتی ئەنجوومەنی دادوەری لە هەرێمی کوردستان دەنێرین. لە کۆتایدا داوا دەکەین کە لیژنەیەکی باڵا پێک بهێنرێت بۆ لێکۆڵینەوەو بەدواداچوون و ڕاستی و دروستی ئەم کەیسە، لە دەرەنجامەکانی خەڵکی کوردستان ئاگادار بکرێنەوە دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان ٥/٩/٢٠٢٥
ئێوارەى ئەمڕۆ مەسعود بارزانى سەرۆکى پارتى دیموکراتى کوردستان و ژان نوێل بارۆ وەزیری دەرەوەی فەرەنسا لە پاریس کۆبوونەوەو جەختییان لە برەودان بە پەیوەندییەکانی نێوانیان کردووەتەوە. بەگوێرەی زانیارییەکان لە کۆبوونەوەی نێوان بارزانی و ژان نوێل بارۆ باس لە پەیوەندییەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان و پرۆسەی سیاسی ناوچەکە و هەڵبژاردنی داهاتووی عێراق کراوە. هەروەها مەترسی داعش و ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو گرووپە پرسێکی دیکە بوو کە گفتوگۆیان لە بارەوە کراوە. مەسعود بارزانی لە کۆبوونەوەکەدا باسی لە پەیوەندی مێژووی نێوان هەرێمی کوردستان و فەرەنسا کردووە، هاوکات بەهۆی پشتگیری فەرەنسا لە پێشمەرگە و هەرێمی کوردستان ستایشی ئەو وڵاتەی کردووە. لەلایەکى دیکەوە، لەڕاگەیەندراوێکیاندا وەزارەتى دەرەوەى فەرەنسا ئەوەیانخستوەتە ڕوو، لەمەودوا لە پاریس شەقامى پێشمەرگە دەبێت جارێکى دیکە دانپێدانان و پشتیوانى هەمیشەیی فەرەنسا بۆ برا کوردەکان دووپاتکراوەتەوە کە لە شەڕی دژی داعشدا ڕۆڵى گەورەیان هەیووە. هەروەها دەشڵێت: لەگەڵ مەسعود بارزانى سەرکردەى مێژوویی کورد، باسمان لە پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان فەرەنسا و عێراق و کوردستان کرد، لەپێناو بەرژەوەندی سەقامگیری ناوچەکە کردوە. ئەمڕۆ لە پاریسی پایتەختی فەرەنسا و لە پارکی ئۆندرێ سیترۆێن، بە ئامادەبوونی مەسعود بارزانی پەردەی لەسەر تابلۆی پێشمەرگە لادا، هەر لەو ڕێوڕەسمەدا، بارزانی وتارێکی پێشکەش کرد، تێیدا خۆشحاڵی خۆی دەربڕی و گوتی: فەرەنسا بە درێژایی مێژوو، هەموو کات هەڵوێستی مرۆڤایەتی و دۆستایەتیی بەرانبەر بە گەلی کوردستان بووە و لە سەردەمی ژەنەراڵ دیگۆل تا ئەمڕۆ هەموو کات فەرەنسا پشتیوانی دۆزی گەلی کوردستان بووە و یەکەم وڵات بووە ڕێگەی داوە ئەنستیتۆی کوردستانی لە پاریس بکرێتەوە.
ئامەد شاهۆ ئەندامی مەجلیسی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان(پەژاک) لەبەرنامەی هێڵ سێی ئاریەن تیڤی هەڵسەنگاندن لەسەر دۆخی دوایی ئێران دەکات و ئاماژە بەوە دەدات کە: "لەو قۆناخەی شەڕدا لاوازییەکانی رژێم ئاشکرا بوو. تایبەت لە ناوخۆ و لە دەرەوە هێزە سێبەرەکانی یەك لە دوای یەك وەك پوڵی دۆمینە كەوتنە زەوی. بۆیە كەوتنی هەر هێزێكی پڕوکسی سەر بە رژێم؛ هەژمونی دەسەڵاتی لە دەرەوەی سنورەكانی بەرتەسكتر كرد". ئامەد شاهۆ تیشک دەخاتە سەر رێکارەکانی چارەسەری پرسەکانی ئێران و دەڵێت: "تەنیا چارەسەریەك كە دەتوانێت دۆخی ناوخۆی ئێران هێور و ئارام بكات، پێویستە ئێران روو لە دیموكراسی بكات. چون ئێران رووی لە رۆژئاوا کرد، میكانیزمی ماشەی لێ سەوز بوو. ئەگەر روو لە چین، مۆسكۆ و رۆژهەڵاتیش بكات، دەرئەنجامەکانی سوریا، عێراق، لوبنان و فەلەستین بەڕۆکی دەگرێت. ". ئەندامی مەجلیسی پەژاک تیشک دەخاتە سەر پێگەی گەلان و رۆڵیان لەچارەسەری کێشەکانی ناوخۆدا و دەڵێت: "گەلانی ئێران فاكتۆری هەرە بەهێزی گۆڕانكاری ناوخۆی ئێرانن. بەشێك لە بەرپرسان جەخت لە یەكگرتنی نەتەوەیی و نیشتمانی یا گەلان دەكەن، لەکاتێکدا ئەوە تەنیا دروشمێكە. چون گەلانی ئێران و لەناودا گەلی کورد بۆ خۆی داهێنەر و بونیادنەری دیموكراسییە. گەلان نوێنەرایەتی هێڵی سێهەم دەكەن. نابنە لایەنگری شەڕی سەپێنراو، یان مۆرەی بەکارهێنەر لەلایەن هیچ هێزێکەوە". ئامەد شاهۆ لەکۆتاییدا ئاماژە بە پڕۆژەی چارەسەری رێبەر ئاپۆ دەدات و دەڵێت: "پێویستە لەسەر بنەمای پرۆژەی ئاشتی و كۆمەڵگەی دیموكراتیك كە ئەمڕۆ رێبەر ئاپۆ لە ئیمڕاڵییەوە تێكۆشانی نەبەزانەی بۆ دەکات، گەلی کورد و بە گشتی گەلانی ئێرانیش خاوەندارێتی لەو پڕۆژەیە بکەن و بە سەرکەوتنی ئەو پڕۆژەیە كۆتایی بە زیهنیەتی فاشیزم و سیاسەتی لە سێدارەدان و ئاڵۆزی و شەڕانگێزی ناوخۆی ئێران بهێنن. واتا بەجێگەی میكانیزمی ماشە و میكانیزمی لەسێدارەدان، میكانیزمی یەكگرتن و یەکڕیزی گەلی كورد و گەلانی ئێران، ژیانێكی ئازاد و داهاتوویەكی روون و بەختەوەر گەرەنتی بکەن". دەقی چاوپێکەوتنەکە: ئامانجی دەستێوەردانەکان، تەسلیم گرتنی ئێرانە * لە ماوەی رابردودا و بەتایبەت لە دوومانگی رابردودا دەستێوەردانی دەرەكی لە ناوخۆی ئێران درووستبوو، دوای ئەوەی ئەو دەستێوەردانە دروست بوو ئێستا دۆخی ناوخۆی ئێران چۆن هەڵدەسەنگێنن؟ - یەكەم ئامانجی ئەو دەستێوەردانە ئەوەبوو كە ئێران تەسلیم وەربگیردرێت. بۆیە بژاردەی یەكەم هەوڵدرا بە رێگەی دیبلۆماسی ئەو مەرجانەی كە لە دەرەوە دەیانەوێت بەسەریدا بیسەپێنن بە رواڵەت ملی بۆ ئەو مەرجانە شل نەکرد، ئەوەیش بووە هۆكاری ئەوە تا لە دەرەوە بەڕێی سەربازی؛ ئیسرائیل – ئەمریكا هێرشی بکەنە سەر. واتا بە ئامانجگرتنی بەرپرسە سەرەكییەكانی سوپای پاسداران و ناوەندە سەربازی و زانا ئەتۆمی و ناوەندە ناوەکییەکان ویستیان رژێم لاواز بكەن، تا ئەو شەرت و مەرجانەی كە دەیانەوێت؛ بەسەریدا بسەپێنن. دواتر ویستیان بەڕێی سەرهەڵدانەوەی گەل و پەلكێشكردنی گەل بۆ سەر شەقام، زەخت و گوشارەكان لەسەر ئێران زیاتر بكەن تا بەو شێوەیە تەسلیمی وەربگرن. بەڵام لە ماوەی ئەو دوانزە رۆژەی شەڕدا ئەو پلانەی كە ئامانج كرابوو، دەستەبەر نەکرا، بۆیە ئیسرائیل – ئەمریكا بە خێرایی بابەتی ئاگربەست یان لەگەڵ ئێران راگەیاند. بەڵام لەو قۆناخەی شەڕدا ئێرانیش گەورەترین زەبری كوشندەی وەبەركەوت و بەشێوازێكی خافڵگیرانە هێرشكرایە سەری و لەیەکەمین گورزدا بەرپرسە یەكەمەكانی سوپای پاسداران و زانا ئەتۆمییەکان كوژران. دواتر ناوەندە ئەتۆمییەكانی رژێم کە تا ئێستا شانازی پێ دەکرد و بە سوپای پاسداران كە لەناوخۆ و دەرەوە شەڵاتی پێدەكرد گورزێكی كوشندەیان وەبەركەوت، ئەوەش هێز و تواناکانی ئێرانی بۆ رای گشتی ئاشکرا کرد. واتە سەلمێندرا كە سیستەمی ولایەتی موتلەقەی فەقی لە هەموو بوارەكانی ئایدۆلۆژی، كۆمەڵایەتی، ئابووری، سیاسی، تەندروستی و دیبلۆماسی لەداڕماندایە و رژێم رەوایەتی نێو کۆمەڵگەدا نەماوە و ئیدی گەل و کۆمەڵگە دەسەڵاتداری ئەو رژێمە قبووڵ ناكەن. بۆیە لەو قۆناخەی شەردا لاوازییەکانی رژێم ئاشکرا بوو و تایبەت لە ناوخۆ و لە دەرەوە هێزە سێبەرەکانی یەك لە دوای یەك وەك پوڵی دۆمینە كەوتنە زەوی. بۆیە كەوتنی هەر هێزێكی نیابەتی سەر بە رژێم؛ هەژمونی دەسەڵاتی لە دەرەوەی سنورەكانی بەرتەسكتر كرد. چون ئەو هێزانە دەمامكێك بۆ پەردەپۆش کردنی پیلانەکانی رژێم بووە و بەو رێگەیە شەڕ و ئاژاوەگێڕییەكانی لە سنوورەكانی خۆی دوور خستوەتەوە. ئامرازێك لە دەرەوەی سنوورەكان و تەنانەت ناوخۆی ئێران لە دەستی نەماوە و پێش رای گشتی جیهان رووت و قووت کراوە. ئیدی راستی رژێم بۆ گەلانی ئێران روون بووەتەوە. بۆیە هەركەس بۆ دەستەبەر کردنی ماف و حقوقە سەرەتاییەكانی نێو خەبات و تێكۆشاندایە. دەوڵەتی ئێران بەرەو هەڵدێرێکی ترسناک دەچێت * هەفتەی رابردوو هەر سێ دەوڵەتی ئەوروپی فەڕەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا باسیان لە چالاككردنەوەی میكانیزمی ماشە بەرامبەر بە ئێران كرد، هۆكاری چی بوو كە چونە بڕیارێكی بەو شێوازە؟ هەڵبەتە ئێستا مانگێك دەرفەتیان داوە بە ئێران، بەڵام بۆچی دیسان باس لە چالاكردنی میكانیزمی ماشە دەكرێت؟ - دیارە تەوەرەی دیبلۆماسی رێكارێكە بۆ تەسلیم وەرگرتنی رژێم. بەم رێگەیەوە شەرت و مەرجەکانی ئەمریكا – ئەوروپا – ئیسرائیل بە سەر ئێراندا دەسەپێنن. رێكەوتننامەی بەرجام لەساڵی 1394 (2015) لەنێوان ئێران و 5+1 پێكهات. ئێران ئەوەی بە نەرمشێكی قارەمانانە و دەستكەوتێكی مێژوویی بەناو كرد. بەڵام سێ ساڵ دوای ئەوە لە 1397 (2018) ئەمریكا لەو رێكەوتننامەیە كشایەوە و گەماڕۆ ئابوورییەكان بۆ سەر ئێران گەڕایەوە. تەنانەت گەیشتە ئاستێك كە رژێمی رووبەڕووی قەیرانی ئابووری، سیاسی و دیپلوماسی کردەوە. دە ساڵەی بەرجام ئیدی تا مانگی رەزبەر كۆتایی پێدێت و بەو رێكەوتننامەیە دەیانەوێت رژێم تەسلیم وەربگرن. ئێران بەوە تۆمەتبار دەكرێت كە پابەندی رێكەوتننامەی بەرجام و خاڵەکانی نەبووە. هاوکات لەبەر زیادبوونی رێژەی پیتاندنی یورانیۆم نیگەرانییەکانی ئەو هێزانەی زیاتر کردووە کە ئێران لەگەیشتن بە بۆمبی ئەتۆم نزیک بووەتەوە. لەهەمان کاتدا کردەوەکانی ئێران لە ناوچەكە مەترسی بۆ بەرژەوەندی ئەو هێزانە درووست کردووە. واتە رژێم دەستی لە نائارامی، پشێوی، پەرەپێدانی تیرۆر و تیرۆریزم لە ناوچەكەدا هەیە. بۆیە لەم قۆناخەدا زەختێكی جددی لەسەر بەڕێوە برا. هەر چۆن بینیان بەڕێگەی دیبلۆماسی ئەنجام دەستەبەر ناکەن، بژاردەی دەستێوەردانی سەربازی کارا کرا. ئەوەش وشیاری جددی بۆ ئێران بووە كە ئەگەر پابەندی شەرت و مەرجی هێزە نێودەوڵەتییەکان نەبێت و لەرەفتارەکانی پاشگەز نەبێتەوە، گەماڕۆکان لەسەری زیاتر بكرێت. بابەتێکی دیکە کە دوای شەڕی ئیسرائیل – ئێران رویدا، ئەوەبوو کە لە پەڕلەمان بڕیاری وەدەرنانی پشكێنەرانی ئاژانسی نێودەوڵەتی لە ناوخۆی ئێران درا. ئەوەش بە واتای هاوكاری نەکردن لەگەڵ ئەو ناوەندەیە. بۆیە ئێران بەرەو رێگەیەكی مەترسیدارتر و هەڵدێرێکی ترسناک دەچێت و ئەوەش هەڕەشەیەکە بۆ هەموو لایەک. ئەمانە هەموویان دەستیان داوەتە لای یەك تا کاراکردنی میكانیزمی ماشە ببێتە رۆژەڤ و دەرەوەی تەسلیمیەت بژاردەیەک بۆ ئێران نەمێنێت. رژێم لەدژی هاوڵاتیان میکانیزمی لەسێدارەدان و قڕکردن بەڕێوە دەبات * بەرپرسانی ئێران باس لەوە دەكەن كە ئامادەن بچنە سەر مێزی گفتوگۆ و دانوستان، تەنانەت لەگەڵ ئەمریكایشدا رازین بەوەی كەوا رێژەی ٣.٦٧ یۆرانیۆم بپیتێنن، بەڵام ئەگەر ئێران ئێستا بچێتە دانوستانەوە چی هەیە كە لەسەر مێزی گفتوگۆ باسی بكات؟ ئێستا ئێران چی رێگایەكی لەبەردەمدایە کە رووی لێ بكات؟ - ئێران دەیەوێت لەڕێگەی دانوستانەوە ئامانجەکانی دەستەبەر بکات، بەڵام ئەگەر لە پیلان و مەرامەكانی پاشگەز نەبێتەوە؛ هیچ دەستکەوتێک دەستەبەر ناكات. چونكە پێشتر پێنج خولی دانوستان نێوان ئەمریكا و ئێران بەڕێوەچوو. بەڵام لە خولی شەشەمدا هێرشی سەربازی کرایە سەر. دیار بوو ئێران دەیویست كات قازانج بكات و رای گشتی نێودەوڵەتی فریو بدات و شەرت و مەرجی خۆشی بەسەر ئەو هێزانەدا بسەپێنێت. داخۆ ئەو شەرت و مەرجانە چین كە ئێران دەبێت قەبووڵی بكات؟ سەرەتا پێویستە کۆتایی بە هاوکاری هێزە پروکسییەکان بێنێت. داخۆ ئێران ئامادەیە ئەو مەرجە قبووڵ بكات یان نا؟ هاوکات ئێران هەڕەشەی كشانەوە لە رێكەوتننامەی قەدەغەکاری پەرەپێدانی چەکی ناوەکی (NPT) دەكات. کشانەوە لەو رێکەوتننامە چی پەیامێك دەدات؟ بەو واتایەیە كە ئێران دەیەوێت بۆمبی ئەتۆمی دەستەبەر بكات. ئەمەش بابەتێکە لەلایەن هێزە نێودەوڵەتییەکانەوە رێگەپێدراو نییە. هاوکات ئێران بەربەستێکی گەورەیە لە بەرامبەر دیزاینی نوێی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. لەناوخۆشدا ئێران بەرەو دیكتاتۆریەت و فاشیزم دەچێت. بۆیە بەرژەوەندی ئەمریكا – ئیسرائیل و ئەوروپا دەخاتە مەترسیەوە و هەڕەشەیەكی جددیە لەسەریان. دیارە ئەو سیاسەتانەی رژێم لەلایەن هێزی نێودەوڵەتیەکانەوە قەبووڵ ناكرێت. لە قۆناخێكدا ئێران باسی دانوستان دەكات دەبینین كە ترافیكێكی چڕی دیبلۆماسی لەگەڵ وڵاتانی ئاسیا و رۆژهەڵات دەستپێكردوە. لە روسیاوە بگرە تا چین، پاكستان، تورکیا و ... هتد ناو دانوستاندایە. ئەوە چی واتای هەیە؟ دیارە ئێران خۆی بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو زەخت و گوشار و سیاسەتانەی لە سەری بەڕێوە دەچێت ئامادە دەكات. بەڕوانگەی ئێمە تەنیا چارەسەریەك كە دەتوانێت دۆخی ناوخۆی ئێران هێور و ئارام بكات، پێویستە ئێران روو لە دیموكراسی بكات. چون ئێران رووی لە رۆژئاوا کرد، میكانیزمی ماشەی لێ سەوز بوو. ئەگەر روو لە چین، مۆسكۆ و رۆژهەڵاتیش (شرق) بكات، دەرئەنجامەکانی سوریا، عێراق، لوبنان و فەلەستین بەڕۆکی دەگرێت. لەو کات و ساتەدا پێویستە دەسەڵات لەیەکەمین هەنگاودا دانوستان لەگەڵ هێزەكانی ناوخۆ و دژبەران و نەتەوەكان دەست پێ بكات و هەوڵی چارەسەری پرسەكانی ناوخۆی ئێران لەگەڵ موخاتەبی خۆیدا بکات. كردەوەكانی ئێران لە دەرەوەی سنوورەکانی چەندە مەترسیدارن لەنێوخۆشدا دە ئەوەندە مەترسیدارن. واتا رژێم لەدژی هاوڵاتیانی خۆی میكانیزمی سێدارە، برسێتی، بێكاری، قڕكردن، توانەوە و میلیتاریزە کردن سەر گەل و كۆمەڵگە پەیڕەو دەكات. پێگەی ئێران لە ناوخۆ و لەدەرەوە ئەوەندە لاوازە کە سیاسەتەکانی لەبەرامبەر گەل و هێزی نێودەوڵەتی قەبووڵ ناكرێت. بۆیە ئەو رێگەیانەی كە لەبەردەم ئێران دانراون یا ئەوەیە تەسلیم ببێت یا جارێكی دیكە شەڕێكی ماڵوێرانكەر بەڕۆكی دەگرێت، یا هەوڵی چارەسەری پرس و کێشەکانی ناوخۆی ئێران بە رێبازی دیموکراتیک لەگەڵ گەلان بدات. دیارە ئێران بۆ رێگەی سێهەم ئامادە نییە. بەس داخۆ ئێران ئامادەیە تەسلیم ببێت، یان ئامادەیە شەڕ بکات، یان ئامادەیە پڕۆسەی چارەسەری ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک لەگەڵ گەلان دەستپێ بکات؟ ئێران چەندێك بتوانێت لەبەرامبەر ئەم بژاردانە بەرخۆدان بكات، داهاتودا باشتر بۆمان رووندەکاتەوە. شانسی زێڕینی ئێران بەندە بە بەجێهێنانی ویست و داخوازی رەوای گەلان * سەرەڕای ئەوەی كە دەوڵەتی ئێران هەم لە رۆژهەڵات و هەم لە رۆژئاوا رووبەڕوی شكست دەبێتەوە، كاریگەریەكانی ئەو سزایانەی كەوا بڕیارە لەسەر ئێران بەڕێوەبچێت چی كاریگەریەكی لەسەر گەلانی ئێران دەبێت؟ - بە تایبەت دوای ئەوەی لە ٢٨ی ئاب میكانیزمی ماشە كارا كراوە و مانگێك مۆڵەت دراوە تا؛ یەکەم؛ ئێران دانوستانی خۆی بەبێ شەرت و مەرج لەگەڵ ئەمریكا دەستپێ بكاتەوە. دووەم؛ گەرەنتی گەڕانەوەی پشكێنەرانی ئاژانسی نێودەوڵەتی بدات تا پشکنین بۆ ئەو ناوەندانە بکەن کە گومانی دروستكردنی چەكی ناوەكی لەسەرە. سێیەم؛ پشتگیریەكانی خۆی بۆ هێزە پڕوکسییەکان و نائارامیەكان لە ناوچەكە كۆتایی پێ بهێنێت. گەڕانەوەی ئەو گەمارۆیانە دوای مانگێک یەکەم؛ كاریگەری راستەوخۆی لەسەر ئابوری نیشتمانی ئێران دەبێت، واتا ئیدی رژێم ناتوانێت نەوت بە دەرەوە بفرۆشێت، چون ئەمریكا سزای قورس بەسەر ئەو لایەنانەدا دەسەپێنێت. دووەم؛ كاریگەری لەسەر ئاڵوگۆڕی بازرگانی و خەباتی بانكی دەبێت. واتا ئیتر ئێران ئاڵوگۆڕەكانی بانكی لەئاستی نێودەوڵەتیدا زۆر سنوردار دەبێت، ئەمە بۆخۆی كاریگەری راستەوخۆی لەسەر گەل و ئابوری كۆمەڵگە دەبێت. سێیەم؛ هەڵاوسان لەم قۆناخەدا بەرز دەبێتەوە. لەو لاشەوە هێزی كڕینی پێداویستیەکان لەلای خەڵکەوە نامێنێ. چون نرخی كەل و پەلەكان زیاتر دەبێ. لە كەل و پەلی خواردەمەنی بگرە هەتا تەندروستی و پزیشكی و خانووبەرە لەهەموو بوارێكەوە تەنگەتاوی دروست دەبێت. چوارەم؛ دەبێتە هۆكاری بەرز بوونەوەی شاڵاوی بێكاری و لەباربردنی هەلی كار. ئەگەر دۆخی ئابوری نائارام و ناسەقامگیر بێت، هیچ سەرمایەدارێک ئامادەی سەرمایەگوزاری لەناوخۆی ئێران نابێ. لەو لاشەوە هەڵهاتنی مێشکەکان لەناوخۆی ئێراندا روو لە هەڵكشان دەكات. هەلی کار بە یەکجارەکی لەبار دەبرێت. گرانی بەڕۆکی کۆمەڵگە دەگرێت. هەلی کاریش نەبێ، دەرفەتی كڕینی پێداویستییەکانی ژیان نامێنێ. ئەوانەش دەبنە هۆی سەرهەڵدانەوەی ناڕەزایەتی جەماوەری. واتا سەرهەڵدان و ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکان جارێكی دیكە كارا دەبنەوە. بەتایبەت سەپاندنی گەماڕۆکان كاتەكەی جیاواز لەهەر سەردەمێکە. واتە هاوکاتە لەگەڵ ساڵرۆژی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی. ئەو کات زەحمەتە کە رژێم لەو دۆخەی تێیدایە بە ئاسانی لێ قوتار بێت. لە ئەگەری هەڵبژاردنی هەر بژاردەیەک لەلایەن ئێرانەوە گەل و كۆمەڵگە تەنگەتاو دەبێت. ئەوەش لەلایەن گەلانەوە مایەی قەبووڵ کردن نابێت و دەبێتە هۆکاری سەرهەڵدانەوەی ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکان. ئەگەر رژێم گوێ لە ویست و داخوازی رەوای كۆمەڵگە نەگرێت، شانسی زێڕینی خۆی بە یەکجارەکی لەدەست دەدات. چارەسەری و مێزی دانوستانی گەلان لەسەر نرخ و بەهاکانی شۆڕشی ژن ژیان ئازادییە * دەتوانین ئەم قۆناخە بە قۆناخی فیناڵ هەم بۆ گەلان هەم بۆ وڵاتانی ئەوروپا و هەم بۆ ئێرانیش بە ناو بکەین؟ - ئەم مانگە هەم بۆ گەلانی ئێران هەم بۆ دەوڵەت و هەمیش هێزە نێودەوڵەتییەکان مانگێكی چارەنوسسازە. چونکە ئێرانیش رازی بێت ویست و داخوازی هێزە نێودەوڵەتییەکان قەبووڵ بکات، دەرفەتێکی ٦ مانگەی بۆ درێژ بکرێتەوە. داخۆ لەو شەش مانگەدا هەر شتێک وەک خۆی دەمێنێ؟ بێگومان ئاڵۆزییەکان زیاتر ببن. لەبەر ئەوەی ئێران وەك رابردوو بەهێز نییە و هەژمونی نەماوە. تەنانەت رەوایەتی لە هیچ بوارێكەوە لەنێو گەل و كۆمەڵگە نەماوە. بۆیە ناتوانێت سەروەری خۆی بە سەر گەل و كۆمەڵگەدا بسەپێنێت. چون گەل و كۆمەڵگە دەیەوێت داهاتووی روون و درەوشاوەی هەبێت و چارەنوسی خۆی دیار بکات. بۆیە ئەم مانگە بۆ گەلانی ئێران مانگێكە كە دەتوانێت ببێتە مانگی فیناڵ. چون شۆڕشی ژن ژیان ئازادی ئیتر خاوەن بەرهەم دەبێت. گەلان داهاتووی خۆیان لەو شۆڕشەدا دەبیننەوە. پارادیگما و سیستەمی خۆبەڕێوەبەری دیموكراتیكی خۆیان تێدا دەبینن. لەبەر ئەوەیە بە گەرم و گوڕی و جەسارەتەوە ئامێز بۆ شۆڕشی خۆی دەكاتەوە. دیارە گەل خاوەنداری لە میراسی خۆی دەکات. چون رژێم لەبەرامبەر ویست و داخوازییەکانی گەل رێزدار نەبووە و گوێی بەو داخوازییانەی نەداوە.
لەنێو دەستگیرکراوانی لالەزاری سلێمانیدا کەسێکی ئەمریکی هەیە. گوتەبێژی دەزگای ئاسایش دەڵێت، "ئەو کەسە بێ ئاگاداری وڵاتەکەی مەشقی بە هێزی نایاسایی کردووە". عەقید سەلام عەبدولخالق، وتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ هەینی ڕایگەیاند: هاوڵاتییەکی ئەمریکی بە ناوی برایان ویڵسن (Brian Wilson) لە شەوی رووداوەکەی لالەزاردا لە 22-08-2025 دەستگیرکراوە". وتەبێژی دەزگای ئاسایش وتی: پاش لێکۆڵینەوە لەگەڵ برایان ویڵسن دانی بەوەدا ناوە، کە خۆی سەربەخۆ و بەبێ ئاگاداری و رەزامەندیی وڵاتەکەی کە ئەمریکایە هاوکار بووە لە دروستکردن و مەشق و راهێنانی مەیدانی بە میلشیایەکی چەکداری نایاسایی بە ناوی (هێزی دووپشک)". بە وتەی عەقید سەلام عەبدولخالق: "برایان ویڵسن وەکو کەسێکی بەکرێگیراو ئەرکی مەشق و راهێنانی سەربازی بووە بەو هێزە و بە بڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوەی ئاسایش دەستگیرکراوە و ئێستا لە دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان راگیراوە و یاسای بەسەردا جێبەجێ دەکرێت". بەرەبەیانی 22ی ئابی 2025 دوای زیاتر لە سێ کاژێر پێکدادان لە نێوان هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی و هێزەکەی لاهوور شێخ جەنگی لە هۆتێل لالەزاری سلێمانی، لاهوور شێخ جەنگی، پۆڵادی برای و زیاتر لە 150 ئەندامی هێزەکەی دەستگیرکران.
