كەشناسی هەرێم: ئەگەری باران بارینی پچڕ پچڕ هەیە

هاوڵاتی پەرلەمانى عێراق بڕگەیەکى بۆ کۆبوونەوە شەممەى داهاتووى زیادکرد کە دەنگدانە لەسەر تەواوکردنى کابینەى حکومەت، کە متمانەدانە بە بەربژێرانى هەردوو وەزارەتەکانى ژینگە و ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن و، هەردووکیان لە پشکى کوردن. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ (1ی كانوونی یه‌كه‌م/دیسێمبه‌ری 2022)، فه‌رمانگه‌ی میدیایی په‌رله‌مانی عێراق، كارنامه‌ی دانیشتنی په‌رله‌مانی بۆ رۆژی شه‌ممه‌ی داهاتووی رایگه‌یاند و خشته‌كه‌ 9 بابه‌ت له‌خۆده‌گرێت، له‌وانه‌ش ده‌نگدان به‌ ته‌واوكردنی كابینه‌ وه‌زارییه‌كه‌ی محه‌مه‌د شیاع سوودانی. رۆژی 27ـى تشرینى یەکەمى 2022، پەرلەمانى عێراق لە کۆى 23 بەربژێرى وەزارەتەکانى حکومەتى عێراق، دەنگى لەسەر 21  بەربژێر دا کە بەهۆى رێککنەکەوتنى یەکێتى و پارتى لەسەر ئەو دوو وەزارەتە بەربژێریان پێشکێش نەکردبوو.  وه‌ك له‌ كارنامه‌كه‌دا هاتووه‌، کۆبوونەوەى داهاتووى پەرلەمانى عێراق، جگە لە دەنگدان بە تەواوکردنى کابینەى حکومەت، خوێندنەوەی یەکەم بۆ پێنج پڕۆژەیاسا و خوێندنەوەى دووەم بۆ پڕۆژەیاسایەک دەکرێت، ئەوە جگە لە خوێندنەوەى دوو راپۆرتى تایبەت بە کەرتى تەندروستى و ژینگە.

هاوڵاتی ئەندامی سەندیکای پارێزەرانی عێراق رایگەیاند، لە ماوەی مانگی رابردوو رێژەی حاڵەتەکانی جیابوونەوە لە پارێزگای دیالە ٢٠٠ حاڵەت بووە. واسق حەسەن ئەندامی سەندیکای پارێزەرانی عێراق لە لێدوانێکدا بە میدیا ناوخۆییەکانی راگەیاند، دادگاکانی دیالە لە ماوەی مانگی تشرینی دووەمی رابردوو نزیکەی ٢٠٠ حاڵەتی جیابوونەوەی هاوسەرییان تۆمارکردووە، دەشڵێت، "هۆکارەکان بریتین لە هۆیەکانی پەیوەندیکردن و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و دەستێوەردانی خانەوادە و دۆخی ئابوری". ڕونیشیکردەوە،بەراورد بە مانگی تشرینی یەکەم رێژەی ئەم حاڵەتە بەشێوەیەکی سنووردار کەمبووەتەوە، بەڵام ژمارەکانی هێشتا زۆرن و ٢٠٪ بۆ ٢٥٪ی ئەو حاڵەتی جیابوونەوانەی تۆمارکراون بریتین لەو هاوسەرگیریانەی کە تازە تۆمارکراون و تەنها چەند مانگێکیان خایاندووە و بەهۆی چەند کێشەیەکەوە بە جیابوونەوە کۆتایی هاتووە. لەبارەی هۆکارەکانی حاڵەتەکانی جیابوونەوە، واسق حەسەن ئاشکرای کرد، چوار هۆکار هەن کە سەرەکین لە زۆربوونی حاڵەتەکانی جیابوونەوە، ئەوانیش: هۆیەکانی پەیوەندیکردن "مۆبایل" و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و دەستێوەردانی خانەوادە و خراپی دۆخی ئابوری.

دوو مێرمنداڵی بەلوچ لە لایەن دادگایەکی ئێران تۆمەتبار دەکرێن بە "دژایەتی خودا" و رێکخراوەکانیش هۆشداریی دەدەن لە سەپاندنی سزای سێدارە دژی ئەو دو برایە. محەمەد و عەلی رەخشانی کە دوو بران لە ناڕەزایەتییەکانی شاری زاهیدان لە پارێزگای سیستان و بەلوچستان لەبەردەم ماڵی خۆیان دەستگیر کراون و دادگا تۆمەتباری کردون بە یاسای (دژایەتی خودا) کە بە پێی یاساکە سزای سێدارە دەیانگرێتەوە. ئەو دوو مێرمنداڵە تەمەنیان 16 و 17 ساڵە و رۆژی هەینی خوێناوی کە نزیکەی 98 بەلوچ لە شاری زاهیدان کوژران لەبەردەم ماڵەکەیان دەستگیر کراون و دوای 63 رۆژ لە دەستبەسەرکردنیان تۆمەتبار کراون بە تێکدانی ئاسایش و دژایەتی خودا. عەلی کەریمی پارێزەری ئەو دوو برا مێرمنداڵە رایگەیاندوە بە پێی ئەو تۆمەتانەی دراوەتە پاڵیان مەترسیی لەسێدارەدانیان لەسەرە.

کۆمەڵێک بەڵگەی نهێنی لە ئێران بڵاو دەبێتەوە کە ئاشکرای دەکەن بەرپرسانی باڵای وڵاتەکە دانیان بەوەدا ناوە زۆرینەی خەڵک دژی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێرانن. گروپی هاککەری (بلاک ریوارد) دوای هاککردنی ژمارەیەک پێگەی تایبەت بە سوپای پاسدارانی ئێران، ژمارەیەک بەڵگە و نامەی نهێنیی بڵاو کردوەتەوە کە هۆشدارایی دراوە لە بەرفراوانبونی ناڕەزایەتییەکان دژی دەسەڵاتی ئەو وڵاتە. لە راپۆرتێکی نهێنیدا کە رادەستی حسێن سەلامی، فەرماندەی گشتی سوپای پاسداران کراوە، ئاماژە بە ترسی هێزە ئەمنییەکان و بەرەنگاربونیان لە لایەن خەڵکەوە کراوە و هۆشداریی داوە کە ئەو هێزانە لە سەرکوتی خەڵک ترساون بە تایبەت کە ژمارەیەکیان لە لایەن خۆپیشاندەرانەوە روت کراونەتەوە و لێیان داروە. لە بەشێکی دیکەشدا جەخت لەوە کراوەتەوە 84٪ی خەڵک پشتیوانیی لە ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران دەکەن و ئەو ناڕەزایەتییانە بە هۆکارێکی دەربازبون لە قەیرانە ئابوریی و سیاسییەکان دەزانن. هەر لە بەڵگەنامەیەکی دیکەدا کە ئەو گروپە هاكکەرە بڵاوی کردوەتەوە لە سەرەتای ناڕەزایەتییەکاندا دادگاکانی ئێران بڕیاری لەسێدارەدانیان بەسەر 80کەسدا سەپاندوە و دواتر بەهۆی بەرفراوانبونی ناڕەزایەتییەکان بڕیارەکان راگیراوە.

هاوڵاتیانی سوریا لە تورکیا بوونەتە جێی مشتومڕی لایەنە سیاسیەکان و بەگوێرەی داتا فەرمییەکان، زیاتر لە ١٢٠ هەزار هاوڵاتی سوریا دەتوانن لە تورکیا دەنگ بدەن. پرسی ئەو هاوڵاتیانەی سوریا کە بەهۆی شەڕی ناوخۆی وڵاتەکەیانەوە، پەنایان بۆ تورکیا بردووە، زۆرجار دەبێتە هۆی مشتومڕ لە سیاسەتدا. ئۆپۆزسیۆن باسی ئەوە دەکات کە دەسەڵات ناسنامەی بۆ ئاوارەکانی سوریا دەرکردووە و ئەوانیش دەنگ بە دەسەڵات دەدەن. ئومێد ئۆزداغ سەرۆکی پارتی زافەر بانگەشەی ئەوەی کرد کە ژمارەیەکی زۆر لە سوریەکان ناوەکانیان گۆڕیوە و دەنگ بە دەسەڵات دەدەن عەلی ماهیر باساریر، پەرلەمانتاری جەهەپەش دەڵێت"کۆی گشتی ئەو کەسە سوریانەن کە دەتوانن لە تورکیا دەنگ بدەن، ١٥٣ هەزار و ٦٧٧ کەسە." بەڵام ماڵپەڕی کۆمەڵەی پەنابەرانی تورکیا ئامارێکی نوێی هاوڵاتیانی سوریای لە تورکیا خستەڕوو: بەگوێرەی ئامارەکە ئەو شارانەی تورکیا کە زۆرترین هاوڵاتی سوریایان تێدایە بەم شێوەیەیە: ئەستەنبوڵ ٥٥١ هەزار و ٦٧٦ کەس، دیلۆک (عەنتاب) ٤٦٤ هەزار و ٥٦٩ کەس و روحا (عورفا) ٣٧٦ هەزار و ٧٠٤ کەس و ئاوارەی سوریا لە هەموو شارێکی تورکیا بڵابوونەتەوە و بەگوێرەی رێکخراوی ئاماری تورکیا، ئاوارەکانی سوریا ٤.١٪ی دانیشتووانی تورکیا پێک دەهێنن. لە راگەیەندراوێکدا کە لە ١٩ی ئابی ٢٠٢٢ لەلایەن دەزگای دانیشتوان و کاروباری ڕەگەزنامەی تورکیاوە بڵاوکراوەتەوە، ٢١١ هەزار و ٩٠٨ هاوڵاتی سوریا، ڕەگەزنامەی تورکیایان پێدراوە. لەو کەسانە ١٢٠ هەزار و ١٣٣ کەسیان پێگەیشتوون (٦٤ هەزار و ٢٧١ پیاو، ٥٥ هەزار و ٨٦٢ ژن) و ٩١ هەزار و ٧٥٥ کەستش منداڵن. دەزگای دانیشتوان و کاروباری ڕەگەزنامەی تورکیاش دەڵێت، ١٢٠ هەزار و ١٣٣ هاوڵاتی سوریا کە ناسنامەی تورکیان هەیە، دەتوانن دەنگ بدەن.

هاوڵاتی نزیكەی 75 رۆژ بەسەر ناڕەزایەتییەكان دژی دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی تێدەپەڕێت و ئەوەش بەگەورەترین گورز لەمێژووی 43 ساڵ حوكمڕانیی ئەو دەسەڵاتە بەسەر ئێراندا ئەژمار دەكرێت و هەر لەكاردانەوەی ئەو ناڕەزایەتییانەشدا نەتەوەیەكگرتووەكان دەستەیەك بۆ لێكۆڵینەوە لە رووداوەكانی ئەو وڵاتە پێكدەهێنێت. چاودێرانی بارودۆخی ئێران باوەڕیان وایە مێژووی كۆماری ئیسلامی ئێران لەئێستادا بەسەر دوو قۆناغدا دابەشدەبێت كە قۆناغێكیان پێش شۆڕش و سەرهەڵدانەكانی دوای مەرگی ژینا ئەمینی-یەو قۆناغی ئێستاشی دەگەڕێتەوە بۆ كاردانەوە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەكانە دوای مەرگی ئەو كچە كوردە. تاران پێش ژینا چاوی لە رێككەوتن لەگەڵ واشنتۆن بوو، بەڵام دوای مەرگی ئەو كچە و كاردانەوەكانی هەموو ریسەكانی لێبووەوە بەخوری و تەنانەت رۆژنامەیەكی ئەمریكی رایگەیاندووە: كە لای ئیدارەی ئێستای ئەمریكا پلانی چۆنیەتی رووبەڕووبوونەوەی ئێران دادەڕێژرێت و چیتر كاراكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمی لەپلانی وڵاتەكەدا نییە. ناڕەزایەتییەكان گەیشتووەتە ناو ماڵی عەلی خامنەیی، كەسی یەكەمی كۆماری ئیسلامی ئێران بەتایبەت كە خوشكەزایەكی خامنەیی دەسەڵاتی ئێرانی بەبكوژو ببڕ  لەقەڵەم داوەو داواشی لەنەتەوەیەكگرتووەكان كردووە بۆ رێگریی لەكۆمەڵكوژیی گەنجان و ژنان لەئێران باڵیۆزەكانی ئێران لەسەرجەم وڵاتانی دەرەوە دەربكات. هاوكات خامنەیی لەنوێترین دەركەوتنیدا هەڕەشەی ئەوەیكردووە كە هێزەكانی بەسیج و سەر بەسوپای پاسداران زیاتر لە 20 ملیۆن كەسن و كۆماری ئیسلامی ئێران دەپارێزن ئەوەش بەهاوشێوەی لێدوانی بێنیتۆ موسۆلینی، دیكتاتۆری ئیتاڵیا لێكدەدرێتەوە كە لەساڵی 1935 رایگەیاند 20 ملیۆن لایەنگری هەیە، بەڵام دواجار دەسەڵاتی ئەو دیكتاتۆرە كۆتایی هات. قورسترین بڕیاری UN دژی ئێران ئەگەرچی نەتەوەیەكگرتووەكان لە 43 ساڵی رابردوودا هەندێك بڕیاری لەدژی كۆماری ئیسلامی پەسند كردووە بەهۆی ئە ژمارە زۆرە لەسێدارەدانانەی كە دەسەڵاتی وڵاتەكە دژی خەڵك جێبەجێی كردووە، بەڵام لەو ماوەیەدا هیچ كات دەستەیەكی بۆ لێكۆڵینەوە لەتاوانەكانی ئەو دەسەڵاتە پێكنەهێناوەو بڕیاری لەو شێوەیەی بەسەر تاراندا نەسەپاندووە. ئەنجومەنی مافەكانی مرۆڤی سەر بەنەتەوەیەكگرتووەكان رێكەوتی (24/11/2022) بەدەنگی 25 ئەندامی ئەنجومەنەكە بڕیاریدا بەدروستكردنی دەستەیەكی نێودەوڵەتیی بەمەبەستی لێكۆڵینەوە لە راستی رووداوەكانی مەرگی ژینا ئەمینی و كاردانەوەكانی دوای مەرگی ئەو كچە كوردە. بەپێی ئەو راپۆرتانەی كە رادەستی نەتەوەیەكگرتووەكان كراون لەماوەی دوو مانگی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكانی ئێراندا لانیكەم 400 كەس لەلایەن دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامییەوە كوژراون. وەزارەتی دەرەوەی ئێران دوابەدوای بڕیارەكە رایگەیاند: بڕیارنامەی ئەنجومەنی مافەكانی مرۆڤی سەر بەنەتەوەیەكگرتووەكان لەلایەن تارانەوە رەتدەكرێتەوەو رێگە بەلێكۆڵینەوەی هیچ دەستەیەك لەسەر روداوەكان نادرێت و ئەو ئامارانەشی لەسەر ژمارەی كوژراوان بڵاوكراونەتەوە راست نییەو تەنها 51 كەس كوژراون كە زۆربەیان ئەندامی هێزە ئەمنییەكانن. ئەو وەزارەتە رۆژی دووشەممە باڵیۆزی ئەڵمانیای لەتاران بانگهێشتكردووەو رایگەیاند بەرلین دەستپێشخەربووە بۆ ئەوەی ئەنجومەنی مافەكانی مرۆڤی سەر بەنەتەوەیەكگرتووەكان كۆببێتەوەو بڕیار لەدژی ئێران بدەن. ناسر كەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رۆژی دووشەممە (28/11/2022) بەفەرمی رایگەیاند؛ تاران هیچ جۆرە هاوكارییەكی ئەو دەستەیە ناكات كە نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ دەستوەردان لەكاروباری ناوخۆی ئێران پێكدەهێنرێت لەبەرامبەریشدا نەتەوەیەكگرتووەكان رایگەیاندووە لەزووترین كاتدا ئەو دەستەیەی پێكهێنراوە دەست بەلێكۆڵینەوە لە رووداوەكان دەكات و بۆ ئەو مەبەستەش یارمەتیی لەڕێكخراوەكان و ناوەندەكانی مافی مرۆڤ لەوڵاتەكە وەردەگرێت. پێكهێنانی دەستەی لێكۆڵینەوە لە رووداوەكان لەلایەن نەتەوەیەكگرتووەكانەوە تەنها لەحاڵەتی ئەنجامدانی تاوانی مرۆیی و كۆمەڵكوژیی جەنگی پێكدەهێنرێت و ئەوەش بەواتای لاوازبوونی پێگەی دەسەڵاتی ئێران دێت لەڕێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان. لەدوایین ئاماری رێكخراوەكانی مافی مرۆڤی ئێران لە 74 رۆژی ناڕەزایەتییەكاندا بەگشتی 455 كەس لەناڕەزایەتییەكانی 156 شارو شارۆچكە لەڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران كوژراون و كە تەمەنی 63 كەسیان لە 18 ساڵ كەمتر بووەو هەر لەو ماوەیەشدا 18 هەزارو 173 كەس دەستگیركراون. دژایەتی كۆماری خاڵ  خوشكەزای رێبەری كۆمار ئیسلامی ئێران دەسەڵات بەخوێنڕێژ لەقەڵەمدەدات و داوا لەوڵاتانی جیهان دەكات وەك یەكەم هەنگاو باڵیۆزەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران لەوڵاتانی دەرەوە دووربخرێنەوە. فەریدە مورادخانی (تارانی) ، كچی بەدری خامنەیی و تاقانە خوشكی عەلی خامنەیی رێبەری كۆماری ئیسلامی ئێران رەخنەی توند لەدەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی دەگرێت و لەتۆمارێكی ڤیدیۆیدا دەڵێت پێویستە نەتەوەیەكگرتووەكان و رێكخراوەكان رێگریی بكەن لەو كۆمەڵكوژییەی كە لەئێران دژی ژنان و منداڵان و گەنجان دەكرێت. خوشكەزاكەی خامنەیی دوای بانگهێشتكردنی لەلایەن دادگای تاران، دەستگیرکراو رەوانەی زیندان كرا. عەلی خامنەیی، رێبەری كۆماری ئیسلامی ئێران، لەدوایین وتاریدا سەرهەڵدانەكانی وڵاتەكەی بەپلانی دوژمنان و خۆپیشاندەرانیشی بەگەمژە و بەكرێگیراو ناوهێنا. وەرچەرخانی ئەمریكا  رۆژنامەی نیویۆرك تایمز بڵاویكردووەتەوە لەدوای مەرگی ژینا ئەمینی و سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەكان لە رۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران، واشنتۆن ئاڕاستەی هەڵوێستەكانی لەگەڵ تاران گۆڕیوەو هەر لەمانگی سێپتەمبەردا دانوستانەكانی بۆ چالاككردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی ئێران و (5+1)ی لەڤیەننای پایتەختی نەمسا راگرتووە لەكاتێكدا 18 مانگ دانوستان و گفتوگۆی ناڕاستەوخۆ لەنێوان واشنتۆن و تاران ئەنجام دراوە بۆ ئەوەی ئەو رێككەوتنە چالاك بكرێتەوە. ئەو رۆژنامەیە ئاماژەی بەوەكردوە پەیوەندییەكانی ئێران و ئەمریكا دوای ئەو رووداوانە چوونەتە قۆناغێكی نوێوەو چیتر خەونی گەڕانەوە بۆ رێككەوتنی ئەتۆمیی ساڵی 2015 لەئارادا نەماوەو واشنتۆن خۆی بۆ سەردەمێكی نوێ و تەنانەت رووبەڕووبوونەوەی كۆماری ئیسلامی ئێران ئامادە دەكات.  نیویۆرك تایمز نووسیویەتی: بەرپرسانی ئاسایشی نیشتیمانیی ئەمریكا لەئێستادا هەموو سەرنجیان لەسەر راگرتنی بەرنامە ئەتۆمییەكەی ئێران و لەبەرامبەریشدا تاران ئاستی پیتاندنی لەو‌ێستگەی ئەتۆمیی (فۆردۆ) زۆر بەرزكردووەتەوە لەكاتێكدایە ئەو وێستگە ئەتۆمییە لەقووڵایی چەند شاخ و كێوێكدایە كە بۆردومانكردن یان هێرشكردنەسەری ئاسان نییە. بێكاربوونی سەدان هەزاران كەس  رۆژنامەی شەرق لەئێران بڵاویكردووەتەوە بڕین و فیلتەركردنی هێڵەكانی ئینتەرنێت لەوڵاتەكە تائێستا بووەتە هۆی لەناوبردنی 300 هەزار كارو پیشە، پسپۆڕانی ئابووری و كۆمەڵایەتێش هۆشدارایی دەدەن ئاستی بێكاریی بەرزببێتەوە و لانیكەم ژمارەی كەسانی بێكار لەوڵاتەكە بۆ 10 ملیۆن كەس بەرز ببێتەوە. پێشتر بەپێی ئامارەكانی حكومەت نزیكەی دوو ملیۆن و 600 هەزار كەس لەئێران بێكاربوون و ئەوەش ئاماژەیە ئەو رێوشوێنانەی بۆ سەركوتی خۆپیشاندەران و ناڕەزایەتییەكان گیراونەتەبەر زیانی گەورەی بۆ دەستی كار لەوڵاتەكە بووە. زیانەكانی بڕینی ئینتەرنیت و كشانەوەی سەرمایە نێودەوڵەتییەكان لەئێران بەنزیكەی پێنج ملیار دۆلار خەمڵێنراوە. سەركوتكاری دەسەڵات لەڕۆژهەڵاتی كوردستان بەردەوامی مانگرتن و ناڕەزایەتییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران لەكاتێكدایە تەنها لەماوەی حەوت رۆژی هەفتەی رابردووی خۆپیشاندانەكانی ئەو بەشە لەكوردستان 51 كەس كوژران و سوپای پاسداران هێزێكی زۆری پڕچەكی رەوانەی شارەكانی مەهابادو  بۆكان و جوانڕۆو پیرانشار كرد. سەرچاوەكانی هەواڵی رۆژهەڵاتی كوردستان بڵاویانكردووەتەوە لەشەوی چوارشەممەی رابردووەوە رەشبگیریی گەنجان و هەڵكوتانەسەر ماڵی خەڵك لەشارەكانی مەهاباد، بۆكان، پیرانشار، سەردەشت، كامیاران، جوانڕۆو كرماشان دووبارە دەستیپێكردووەتەوە و دەیان گەنج دەستگیركراون و چارەنووسیشیان نادیارە. زۆربەی بریندارەكانیش بۆ ئەوەی دەستگیرنەكرێن روو لەنەخۆشخانەو بنكە تەندروستییەكان ناكەن و هاوكات بەپێی بڕیارێكی حكومەتیش نابێت ئەو دەرزی و دەرمان و پێداویستییە پزیشكییانەی بۆ چارەسەری برین بەكاردەهێنرێن بەبێ رەچەتەی پزیشك بفرۆشرێن. گەنجان و خۆپیشاندەران لە رۆژهەڵاتی كوردستان داوایانكردوە ئەوانەی دەیانەوێت پشتیوانیی لەخەڵك و خۆپیشاندەران بكەن هەوڵی گەیاندنی دەرمان بەو بەشە لەكوردستان بدەن. هێزە ئەمنییەكانی ئێران و چەكدارانی سەر بەسوپای پاسداران لەماوەی ئەو هەفتەیەدا بەتۆپ و تانك و زرێپۆش روویان لەشارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان كردووە و بەتوندی رووبەڕووی خەڵكی ناڕازیی بوونەتەوە. لەئامارەكانی رێكخراوەكانی مافی مرۆڤی رۆژهەڵاتی كوردستان هاتووە لە 73 رۆژی ناڕەزایەتییەكاندا 108 كەس بەهۆی تەقەی هێزە ئەمنییەكان لەشارەكانی ئەو بەشە لەكوردستان كوژراون. بەلوچەكان پشتیوانیی كورد دەكەن دوای بەڕێوچوونی نوێژی هەینی رابردوو لەشارەكانی زاهیدان و خاش و سەراڤان و ئێرانشەهر لەپارێزگای سیستان و بەلوچستان لەباشوری رۆژهەڵاتی ئێران خۆپیشاندان بۆ پشتیوانیی لەرۆژهەڵاتی كوردستان بەڕێوچوو، خۆپیشاندەرانی بەلوچ بەزمانی كوردی رایانگەیاند « كورد تەنها نییەو بەلوچ پشتیوانییە». خۆپیشاندانەكانی ئەو پارێزگایە بەهۆی تەقەی زۆری هێزە ئەمنییەكانەوە بریندارو كوژراوی لێكەوتەوەو سەرچاوەكانی هەواڵ كوژرانی چوار كەس و برینداربوونی دەیان كەسیان بڵاوكردووەتەوە. مەولەوی عەبدولحەمید، پێشەوای سوننەكان و پێشنووێژی مزگەوتی زاهیدان لەوتاری نوێژی هەینیدا پشتیوانیی خۆی بۆ كورد لەرۆژهەڵاتی كوردستان دەربڕی و رایگەیاند؛ كوردەكان هاوشێوی بەلوچەكان بەباشترین شێوە نیشتیمانی خۆیان پاراستووەو ناكرێت دەسەڵات وەڵامی ناڕەزایەتییەكانیان بەكوشتن و خوێنڕشتن بداتەوە. لەسەرەتای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەكان تائێستا زیاتر لە 108 بەلوچ لەشارەكانی پارێزگای سیستان و بەلوچستان كوژراون و رەنگە نەتەوەی بەلوچ زیاترین هاوسۆزیی بۆ خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەربڕیوە. خۆپیشاندەران بەچەكی فەڕەنساو ئیتاڵیا كوێر دەكرێن ژمارەیەك لەپزیشكانی پسپۆڕی چاو لەئێران بەبەیاننامەیەك هۆشدارییان داوە لەبەكار‌هێنانی چەكی ساچمەیی دژی خۆپیشاندەران، تەلەفیزیۆنی (فڕانس 24)یش بەراپۆرتێك ئاشكرایكرد ئەو فیشەك و گوللـە ساچمەییانەی كەهێزە ئەمنییەكانی ئێران بەكاریانهێناوە لەلایەن كۆمپانیایەك لەفەڕەنسا و ئیتاڵیا بەرهەم دەهێنرێن. 270  پزیشك و پسپۆڕی چاو لەئێران هۆشداراییان داوە بەهۆی بەكارهێنانی چەكی ساچمەیی زیانی زۆر بەو كەسانە گەیشتووە كە هێزە ئەمنییەكان بەو جۆرە چەكە تەقەیان لێكردوون و تائێستا نزیكەی 580 كەس یان چاو یان هەردوو چاویان لەدەستداوە. 140  پزیشكی پسپۆڕی چاو لەنامەیەكدا بۆ ئەنجومەنی پزیشكانی چاو لەئێران ئاشكرایان كردووە ژمارەیەك زۆر لەگەنجان و  لاوان بەچەكی ساچمەیی چاویان پێكراوەو ئاستی زیانەكانی ئەو چەكەش بەڕادەیەكە كە لەزۆر حاڵەتدا ناچار بەدەرهێنانی ئەو چاوانە بوون كە بەركەوتەی چەكی ساچمەیی بوون. پێشتر نەخۆشخانەی فاڕابی كە تایبەتە چاو ئاشكرای كردبوو كە 400 كەس بەهۆی چەكی ساچمەی یان چاوێك و لە هەندێك حاڵەتیشدا هەردوو چاویان لەدەستداوە. چەكی ساچمەیی هەر گولـلەیەكی زیاتر لە 100 ساچمە لەخۆدەگرێت و هێزە ئەمنییەكانی ئێرانیش بۆ هێرشكردنەسەر خۆپیشاندەران ئەو چەكە مەترسیدارە بەكاردەهێنن، بەپێی راپۆرتی تەلەفیزیۆنی (فڕانس 24) چەكی شاتگان كە لەلایەن هێزە ئەمنییەكانی ئێران دژی خۆپیشاندەران بەكاردەهێنرێت  فیشەك و گوللـەكانی لەلایەن دوو كارگە لەفەڕەنسا و ئیتاڵیا بەرهەمدەهێنرێن كەخاوەنداریەتییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ كۆمپانیای  (Cheddite)ی فەڕەنسا. لە راپۆرتەكەشدا ئەوە ئاشكراكراوە لەساڵی 2011 دەست بەهەناردەكردنی ئەو فیشەكانەوە بۆ ئێران كراوەو یەكێك لەو سزایانەشی كە لەرابردوودا دژی تاران دەركراوە قەدەغەی هەناردەكردنی ئەو فیشەك و گولـلانە بووە بۆ ئێران. ئاشتبوونەوەی باڵەكانی كۆماری ئیسلامی بۆ سەركوتی ناڕەزایەتییەكان  میدیاكانی ئۆپۆزسیۆنی ئێران بڵاویانكردووەتەوە ژمارەیەك لەسەركردەكانی باڵی ریفۆرمخوازی كۆماری ئیسلامی ئێران كەپێشتر ناكۆكیی قووڵیان لەگەڵ باڵی دەسەڵاتدار هەبوو، پێكەوە كۆبوونەوەیان كردووەو تاووتوێی كۆنتڕۆڵ و سەركوتی ناڕەزایەتییەكانی وڵاتەكەیان كردووە. بەپێی زانیارییەكانی ئەو میدیایانە ژمارەیەك لەسەركردەكانی ریفۆرمخوازان لەگەڵ عەلی شەمخانی، سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی كۆماری ئیسلامی ئێران و غوڵام حسێن موحسینی ئێژەی سەرۆكی دەزگای دادو هاوكات لەگەڵ ئەحمەد وەحیدی، وەزیری ناوخۆی وڵاتەكە كۆبوونەتەوە. ئاشكرا بووە عەلی شەمخانی لەكۆبوونەوەكەدا داوای لەبنەماڵەی عەلی ئەكبەر هاشمی رەفسنجانی، بنەماڵەی روحەڵڵا خومەینی، لەدامەزرێنەرانی كۆماری ئیسلامی لەئێران كردووە كە بەئاشكرا داوا لەخۆپیشاندەران بكەن كۆتایی بەناڕەزایەتییەكان بهێنن. دیداری ریفۆرمخوازان و باڵی توندڕەوی محافزكاری كۆماری ئیسلامی ئێران لەكاتێكدایە ئەو دوو باڵە پێش ناڕەزایەتییەكان بەتوندی بەرەنگاری یەكتر دەبوونەوە، بەڵام دوای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەكان باڵی ریفۆرمخواز هیچ هەڵوێستێكی ئەوتۆی سەبارەت بەخۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكان دەرنەبڕی و ئەوەش وایكرد ئەو باڵەش هاوشێوەی باڵەكەی دیكە لەلایەن خەڵكی ناڕازییەوە لۆمە بكرێن. بەپێی زانیارییەكانی میدیاكانی ئۆپۆزسیۆن ریفۆرمخوازان سوپاسی هێزە ئەمنییەكانیان كردووە بۆ ئەو رێوشوێنانەی لەڕۆژهەڵاتی كوردستان گرتوویانەتەبەرو جەختیان كردووەتەوە ئەو بەشە لەئێران مەترسیی دابەشبوون و پارچەبوونی هەیە لەوڵاتەكە.  

هاوڵاتی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند؛ مانۆڕی هاوبەشی وڵاتەکەی و ئەمریکا بۆ بەرەنگاربونەوەی هەڕەشەکانی ئێرانە لە ناوچەکە. یائیر لاپید، سەرۆک وەزیرانی ئێستای ئیسرائیل رایگەیاند؛ لەگەڵ فەرماندەکانی سوپای وڵاتەکەی و سوپای ئەمریکا بۆ مانۆڕی هاوبەشی سەربازیی کۆبوەتەوە و بەشێک لە ئامانجی مانۆڕەکەش بەرەنگاربونەوی ئێرانە. لاپید جەختی لەوە کردوەتەوە ئەمریکا پابەندە بەوەی کە لە ئەگەری هەر جۆرە هێرشێک بۆسەر ئیسرائیل بەرگریی لە وڵاتەکە بکات. دو رۆژە ئیسرائیل و ئەمریکا مانۆڕێکی سەربازیی هاوبەشیان لە دەریای ناوەڕاست دەست پێکردوە و بە وتەی ئەڤیڤ کوخاڤی،سەرۆک ئەرکانی سوپای ئیسڕائیل مانۆڕەکە ئامادەکارییە بۆ بەرەنگاربونەوە ئەگەری هێرشەکانی ئێران و چەکدارانی سەر بەو وڵاتە لە ناوچەکە. ناوەندی فەرماندەیی هێزە سەربازییەکانی ئەمریکا رایگەیاندوە یەکێک لە ئامانجە سەرکییەکانی ئەو مانۆڕە هاوبەشە بەرەنگاربونەوە هێرشی موشەکییە لە ناوچەکەدا. ئێران دەیان جار هەڕەشەی ئەنجامدانی هێرشی موشەکیی لە دژی ئیسرائیل کردوە.

هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا، بۆ دووەم جار دژایەتی وڵاتەکەی لەبەرامبەر ئۆپراسیۆنی سەربازی تورکیا بۆسەر رۆژئاوای کوردستان دەربڕی. لۆید ئۆستین وەزیری بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، "بە توندی دژایەتی" ئۆپەراسیۆنێکی نوێ دەکات. وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن) لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، لۆید ئۆستین وەزیری بەرگری ئەمریکا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ خولوسی ئاکار هاوتا تورکەکەی ڕایگەیاندووە کە ئەمریکا "بە توندی دژایەتی" ئۆپەراسیۆنە نوێیەکەی تورکیا بۆسەر سوریا دەکات. پنتاگۆن هەروەها ڕایگەیاند کە ئۆستین سەرەخۆشی خۆی بۆ تەقینەوەکەی ١٣ی ئەم مانگە لە تەقسیم بە ئاکار گەیاندووە، بەڵام نیگەرانییەکانی ئەمریکای بە تورکیا گەیاندووە کە ئەگەری ئۆپەراسیۆنی زەمینی دەبێتە هۆی زیادبوونی گرژییەکانی لە سوریا. لە بەیاننامەکەدا هاتووە: "ئۆستن نیگەرانی خۆی دەربڕیوە لە بەرامبەر ئەو کردەوانەی کە گرژییەکان لە باکوری سوریا و تورکیا زیاد دەکەن، لەوانە هێرشە ئاسمانیەکانی ئەم دواییە. بەشێک لەو کردەوانە راستەوخۆ هەڕەشە لەسەر کارمەندانی ئەمریکا دروست کردووە کە لەگەڵ هاوبەشە خۆجێییەکان لە سوریا کاریان بۆ شکستپێهێنانی داعش کردووە. پێتریش چەندین جار، بەرپرسانی ئەمریکا رایانگەیاندووە کە ئۆپرسیۆنەکانی تورکیا بۆسەر خاکی رۆژئاوای کوردستان، مەترسیەکی گەورە لەسەر ئاسایش و ئارامی ناوچەکە دروست دەکەن و کاریگەریان لەسەر شەڕی دژی داعش هەیە. 19ی تشرینی دووەم، دەوڵەتی تورکیا، هێرشێکی ئاسمانی فراوانی بۆسەر خاکی رۆژئاوای کوردستان دەست پێکرد تاوەکو ئێستا بەردەوامە. تورکیا هەڕەشەی هێرشی زەمینیش دەکات و لە میدیا ناوچەیی و جیهانیەکاندا باسی ئەوەکراوە کە ئامانجی ئۆپراسیۆنەکانی کۆبانێ، منبج و تەل رەفعەتە. دوێنێ میدیاکانی رۆژئاوا ئاماری 10 رۆژی هێرشەکانیان بۆسەر رۆژئاوای کوردستان ئاشکرا کرد و رایانگەیاند،  لەو هێرشانەدا ١٣ هاوڵاتی و ١٩ شەڕڤان شەهید بوون، هەروەها ٧ شەڕڤان و ١٤ هاوڵاتی، کە ٣ کەسیان منداڵ بوون، برینداربوون. هاوکات ئەندامێکی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆش شەهید بوو و ٢ کەسی تریشیان برینداربوون.

هاوڵاتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق تەئكیدیكردەوە كە لەمیانەی سەردانەكەیدا بۆ ئێران گفتوگۆی جددییان كردووە، كە ئەمڕۆ كۆتایی بە سەردانەكەی هێناو گەڕایەوە بۆ بەغداد. سودانی لە تویتێكدا دەڵێت: سەردانەكەمان بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران كۆتایی پێهێنا و لەوێ بە سەرۆكایەتی  سەید عەلی خامنەیی گفتوگۆی جددیمان لەگەڵ سەركردایەتی كرد. وتیشی: ئێمە چاوەرێی هاوكاری دوولایەنە دەكەین بۆ ئەوەی بەرەو پێشەوە بڕۆین لەگەڵ ئاسایش و ئابووری و كلتور و گەشتوگوزاری ئایینی. ئەمرۆ چوارشەممە محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیران دوای ئەوەی سەردانێكی فەرمی بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران ئەنجامدا گەڕایەوە بەغداد.

هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی عێراق  مەرجی کارتی  پشکنینی کۆرۆنای لە فڕۆکەخانە و دەروازە سنوورییەکان لابرد. ساڵح حەسناوی، وەزیری تەندروستی عێراق لە نووسراوێکدا کە ئاراستەی فەرمانگە تەندروستییەکانی عێراقی کردووە ئاماژەی بەوەکردووە، "ئەو کەسانەی دێنە نێو عێراق یان دەچنە دەرەوە لە (1/12/2022) بەدواوە داوای کارتی ڤاکسینی کۆرۆنایان لێناکرێت" دەشڵێت: "بەستنی ماسک لە سەرجەم شوێنە گشتییە کراوە و داخراوەکان ئازادانەیە و ناچاری نییە، تەنیا لە نەخۆشخانە و دامودەزگا تەندروستییەکان نەبێت". ئەوەشی ڕونکردەوە، " ئەو بڕیارەیان دوای هەڵسەنگاندنی دۆخی کۆرۆنا لە عێراق و تەواوی جیهان دەرکردووە".

هاوڵاتی کەناڵی ئەلجەزیرە رایگەیاند، بەرپرسانی روسیا و تورکیا لەبارەی رۆژئاوای کوردستان، چەندین پەیوەندیان ئەنجامداوە و تورکیا داواکاریەکی ئاڕاستەی روسیا کردووە، بەڵام روسیا جێگرەوەی بۆ داواکاریەکەی تورکیا پێشنیاز کردووە کە دەردەکەوێت هەردوولا چاویان بڕیوەتە، شارەکانی کۆبانێ، تەل رەفعەت و منبجی رۆژئاوای کوردستان. کەناڵی ئەلجەزیرە لە زاری بەرپرسێکی باڵای تورکیا مامەڵەیەکی روسیا و تورکیا لەسەر رۆژئاوا ئاشکرا کردووە. ئەو بەرپرسەی تورکیا رایگەیاندووە، بەرپرسانی وڵاتەکەی، روسیایان ئاگادار کردووتەوە کە نیازی ئۆپراسیۆنی زەمینیان بۆسەر هەندێک شار و ناوچەی رۆژئاوای کوردستان هەیە و کاتی ئۆپراسیۆنەکەشیان دیاری کردووە. باسی ئەوەشی کردووە کە تورکیا داوای لە روسیا کردووە، ئەگەر شەڕڤانانی هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) لە شارەکانی کۆبانێ، تەل رەفعەت و منبج بکشێنەوە، ئەوا ئۆپراسیۆنەکە ئەنجام نادەن، بەڵام روسیا بەوە رازی نەبووە و پرۆژەیەکی دیکەی وەک جێگرەوە پێشکەش بە تورکیا کردووە. بەرپرسە تورکەکە بە کەناڵەکەی راگەیاندووە، روسیا پێشنیازی کردووە کە هێزەکانی سوریا لەو شارانە بڵاوەیان پێبکرێت، بەڵام تورکیا قبوڵی نەکردووە. بەگوێرەی ئەو دانوستانەی کە لەنێوان هەردوولا ئەنجامدراوە، دەرکەوتووە کە هەردوولایەن دەیانەوێت، بەشێک لە رۆژئاوای کوردستان کۆنتڕۆڵ بکەن و بە تایبەتی چاویان بڕیوەتە، تەل رەفعەت، کۆبانێ و منبج. رۆژی یەکشەممەی رابردوو، ئەلێکساندەر چایکۆ فەرماندەی هێزەکانی روسیا لە سوریا، پەیوەندیەکی تەلەفونی لەگەڵ مەزلۆم کۆبانێ فەرماندەی گشتی هەسەدە ئەنجام دابوو. لە پەیوەندیە تەلەفونیەکەدا چایکۆ داواکاری تورکیای گەیاندووتە هەسەدە کە دەبێت لە ناوچە سنوریەکان بکشێنەوە و وتویەتی، " روسیا پێشنیازی کردووە، هێزەکانی روسیا بە قوڵایی ٣٠ کیلۆمەتر لە سنورەکانی تورکیا و روسیا جێگیر بکرێن. بەڵام مەزلۆم کۆبانێ کشانەوەی هێزەکانی لە شارەکانی رۆژئاوای کوردستان رەتکردووتەوە.

هاوڵاتی ئێران داوا لە تورکیا دەکات هێرشەکانی بۆسەر باکوری سوریا رابگرێت و رایدەگەیەنێت ئۆپەراسیۆنی سەربازیی چارەسەری کێشەکانی ئەنکەرە ناکات. حسێن ئەمیرعەبدوڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران، لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ مەولود چاڤۆشئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی تورکیا داوای کرد ئەو وڵاتە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی لە خاکی سوریا رابگرێت. عەبدوڵاهیان وتویەتی کۆماری ئیسلامی ئێران لە نیگەرانییەکانی ئەنقەرە تێدەگات و ئامادەیە هاوکاریی تورکیا بکات بۆ چارەسەری کێشەکانی لەگەڵ سوریا. وەزیری دەرەوەی ئێران بە وەزیری دەرەوەی تورکیای وتوە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی و هێرشی وشکانی بۆ خاکی سوریا، کێشەکان زیاتر ئاڵۆز دەکات و پێویستە ئەنقەرە و دیمەشق بەردەوامبن لەسەر گفتوگۆ و کۆبونەوەی تایبەت بە ئاسایشی سنورەکانی نێوانیان. داواکارییەکەی ئێران بۆ راگرتنی ئۆپەراسیۆنی سەربازیی تورکیا لە کاتێکدایە سوپای پاسداران بە بیانوی هێرشکردنە سەر پارتەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان هەڕەشەی ئەنجامدانی هێرشی سەربازیی دژی هەرێمی کوردستان دەکات و بۆ ئەو مەبەستە تانک و زرێپۆشی لە سنورەکانی نێوان رۆژهەڵات و هەرێمی کوردستان جێگیر کردوە.

دەستەی دەسپاکی ئەمڕۆ ڕۆژی سێشەممە ڕایگەیاند کە فەرمانێکی بۆ بانگهێشتکردنی جێگری سەرۆکی پێشوی پیشەسازی جەنگی دەرکردووە. لەبەیاننامەیەکدادەستەی دەسپاکی رایگه‌یاندووه‌ دادگای لێکۆڵینەوەی کەرخ فەرمانی بانگهێشتکردنی بۆ جێگری پێشووی پیشەسازی جەنگی دەرکردووە لەبەر بەدبەکارهێنانی کارەکەی خۆی و زیانگەیاندنی بە بەرژەوەندی گشتی . ئاماژەشی بەوەکرد کە تۆمەتبارەکە هەستاوە بە ئاراستەکردنی نووسراوێک بۆ حکومەتی سڕبیا بۆ هاوکاریکردنی کۆمپانیایەکی عێڕاقی ناحکومی کەگوایا هاوبەشی لەگەڵ دەستەی پیشەسازی جەنگیداهەیە. بەیاننامەکە ئاماژەشی بەوەدا کە دادگای لێکۆڵینەوەی کەرخی دووەم فەرمانی بانگهێشتکردنەکەی بەپێی مادەی 331ی یاسای سزادانی عێڕاقی ژمارە 111ی ساڵی 1969 دەرکردووە.  

هاوڵاتی محەمەد شیاع سوودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی هاوبەشدا لەگەڵ ئیبراهیم رەئیسی سەرۆککۆماری ئێران، رایگەیاند، "عێراق و ئێران تێگەیشتنی هاوبەشیان بۆ چارەکردنی کێشەکان هەیە". سەرۆکوەزیرانی عێراق ئەمڕۆ (سێشەممە ٢٩ـی تشرینی دووەم) بە سەرۆکایەتی شاندیکی باڵای حکومەتەکەی سەردانی تارانی کرد و لەگەڵ سەرۆککۆماری ئێران لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی هاوبەشدا (بەبێ بوونی پرسیاری رۆژنامەنووسان) باسیان لە بەرنامەی دیدار و کۆبوونەوەکانیان کرد. محه‌مه‌د شیاع سودانی له‌ كۆنگره‌كه‌دا رایگه‌یاند، "ئێمه‌ ئه‌مڕۆ له‌ تارانین بۆ تاوتوێكردنی په‌یوه‌ندیه‌ دولایه‌نه‌كانی هه‌ردو وڵات، له‌ بواره‌كانی ئابوری و سیاسی و ئه‌منی، هه‌روه‌ها بۆ گفتوگۆكردن له‌باره‌ی پێشهاته‌كانی ئه‌م ناوچه‌یه‌، هه‌روه‌ها بارودۆخی هه‌رێمی، به‌دڵنیاییه‌وه‌ سه‌ردانه‌كه‌ی ئه‌مڕۆمان به‌رده‌وامیدانه‌ به‌ په‌یوه‌ندی مێژویی نێوانمان هه‌روه‌ها هه‌مو ئه‌و خاڵه‌ هاوبه‌شانه‌ی كه‌ له‌نێوانمان هه‌ن". سەرۆکوەزیرانی عێراق، ئاسایشی وڵاتەکەی و ئێرانی بە "تەواوکاری ئاسایشی دوو وڵات و ناوچەکە" وەسفکرد و گوتی: پابەندین بە جێبەجێکردنی دەستوور و ئەوەی لە خاکی عێراقەوە ئاسایشی هیچ لایەنیکی دیکە نەکەوێتە مەترسییەوە. سیاسەتی ئێمە ئەوەیە، رێزی دوو لایەنە هەبێت و دەسوەردان لە کارباری یەکتر نەکەین. بێگومان گفتوگۆ باشترین رێگەی چارەکردنی کێشەکانە و لەوبارەیەشەوە تێگەیشتنی هاوبەشمان هەیە. وتیشی ،تاوتوێى کێشە ئەمنییەکان دەکرێت، داڕشتەیەک هەیە بۆ لێکتێگەیشتن هاوکات لە کۆنگرەکەدا ئیبراهیم رەئیسی ووتی: پەیوەندییەکانی ئێمە لەگەڵ عێراق پەیوەندییەکی ئاسایی نییە،رەگ و ریشەی پەیوەندییەکانمان دەگەرێتەوە بۆ بیروباوەڕەکانی خەڵکی دو وڵاتەکە ئەوەش وای کردوە پەیوەندییەکانی خەڵك و حکومەتی ئەم دو وڵاتە قوڵتر بکاتەوە لوتکەی ئەو پەیوەندییانە لە چلەی ئیمام حسێن بەدی دەکرێت و ئەو میواندارییەکی کە خەڵک و حکومەتی عێراق لە زیارەتکارانی دەکەن. وتیشی دەستبەکاربونی شیاع سودانی وەک سەرۆک وەزیرانی عێراق ئەنجامی رێککەوتنی لایەنە سیاسییەکانی وڵاتەکە بوە و هیواشی خواست کارەکانی سودانی ببێتە هۆی چارەسەری کێشەکانی وڵاتەکەی و هاوکاریی دراوسێکانیان. رەئسی جەختی لەوە کردوە کە هاوکارییە سیاسی و ئابوریی و ئاسایشییەکانی نێوان بەغدا و تاران لە سەردەمی سودانیدا بەهێز و بەرفراوانتر بن. سەرۆک کۆماری ئێران وتیشی ئاسایش و سەقامگیریی لە لای بەغدا و تاران زۆر گرنگە بۆیە بەرەنگاربونەوەی گروپە تیرۆریستییەکان و تاوانکارەکان و هەوڵدان دژی ماددە هۆشبەرەکان. ئیبراهیم رەئیسی لە کۆتایی لێدوانەکەی لە کۆنگرە هاوبەشەکەی لەگەڵ سودانی لە تارانی پایتەخت هیوای خواست پەیوەندییە ناوچەی و نێودەڵەتییەکانی نێوان عیراق و ئێران لە کۆبونەوەی نێوان شاندەکەی بەغدا لە تاران زیاتر رەنگ بداتەوە.

هاوڵاتی وەزارەتی ناخۆی عێراق رایگەیاند، لەسەر داوای سەرۆکوەزیرانی عێراق بریکاری دەزگای هەواڵگری ئەو وڵاتە لە کارەکەی دوورخراوەتەوە و کەسێکی دیکە لە جێگەی دانراوە. ئەمڕۆ سێشەممە وەزارەتی ناخۆی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەدا ئەحمەد ئەبو رەغیف بریکاری دەزگای هەواڵگری عێراق لە کارەکەی دوورخراوەتەوە و ماهیر نەجم وەک جێگرەوەی دەستبەکار بووە. ئەوەشی خستووەتەڕوو، وەزارەتی ناوخۆ چەند پۆستێکی باڵای نێو وەزارەتەکەی گۆڕیوە لە چوارچێوەی ریکارەکانی کۆتایهاتنی کاتی کارکردنی خاوەن پۆستەکان. باسی لەوەشکردووە، بە پشتبەستن بەو رێکارە حکومییەی کە لەلایەن محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیران و فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانەوە گیراوەتەبەر و دیدگای وەزیری ناوخۆ بۆ پێویستی بەرەوپێشبردنی پێگەی دامەزراوە ئەمنییەکان و جێبەجێکردنی مەرجەکانی پەرەپێدانی کار بەشیک لە پۆستەکانی وەزارەتی ناخۆ دەگۆڕدرێت.