هەرێم: پێشنیازی ئێمە لەبارەی داهاتی نانەوتی قبووڵ بکەن

  نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکى هەرێمى کوردستان، بەفەرمى بانگهێشتی نورى مالیکى، سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا دەکات بۆ ئەوەى سەردانى هەرێمى کوردستان بکات،  مالیکیش رەزامەندی نیشانداوە ئەو سەردانە ئەنجامبدات. ئەمڕۆ دووشەممە، لە بەغدا سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، نوری مالیکی و سەرۆکی هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی، کۆبونەوە. بەپێى راگەیەندراوێکى نوسینگەى راگەیاندنى نورى مالیکى، لە بەشێکى کۆبونەوەکەدا نێچیرڤان بارزانی بانگهێشتی سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، نوری مالیکی کردوە، بۆ ئەوەی سەردانی هەرێمی کوردستان بکات، نورى مالیکیش پێشوازی لەو بانگهێشتە کردوە، هەروەها "هیوای ئەوەى خواست ئەم سەردانە یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێزکردنی پەیوەندی و لێکتێگەیشتن لە نێوان هەردوولا. بەپێی راگەیێندراوێکى سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانیش، نێچیرڤان بارزانی و نووری مالیکی هاوڕا بوون لەسەر پێویستیی لێكگه‌یشتن، بەهێزکردنی دیالۆگی سیاسی لەنێوان هێز و لایەنە عێراقییه‌كاندا و یەکخستنی هەوڵەکان بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە هەنووکەییەکان و ئاڵنگارییه‌كانى به‌رده‌م وڵات.   لە ته‌وه‌رێكى دیكه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا باسیان لە پێشهاته‌كانى ناوچه‌كه‌، به‌تایبه‌تى دۆخى سووریا كرد؛ تیشكیان خسته‌ سه‌ر ئه‌گه‌ر و لێكه‌وته‌كانى دۆخى رۆژهه‌ڵاتى نێوه‌ڕاست له‌سه‌ر عێراق و ناوچه‌كه‌ و، له‌وباره‌یه‌وه‌ داكۆكییان لەسەر گرنگیی کاری هاوبەش بۆ پاراستنی ئارامى و سه‌قامگیریى وڵات كرده‌وه‌. نێچیرڤان بارزانى، لە سەردانەکەیدا بۆ بەغداو کۆبوونەوەکانى لەگەڵ سەرۆکایەتیەکان و کەسایەتیە سیاسیەکان، باسى لەچەند دۆسیەیەکى جیاواز کردوە، پرسی بودجە و مووچە، هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان، کێشەکانی پەیوەست بە ناوچەکانی ماددەی 140 و کێشەی تازەخولقێندراوی بازرگانی لەنێوان هەولێر و بەغدا، تەوەری سەرەکیی گفتوگۆ و دانوستاندنەکان بووە.

ناوەندى راگەیاندنى هەسەدە، ڕایگەیاند لە شەڕی ٢٤ کاتژمێری کۆتاییدا لە دژی چەتەکانی دەوڵەتی تورکیاى داگیرکەر ٢٣ چەتە کوژراون و ٧ی دیکەش بریندربوو،  هەروەها چەندین ئۆتۆمبیلی زریپۆش و سەربازی چەتەکان تێکشکێندراون. ناوەندی ڕاگەیاندنى هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە)، بە بڵاوکردنەوەی ڕاگەیاندراوێک کۆتا زانیاری سەربازی و دەرنجامی بەرخۆدانی لە دژی هێرشەکانی دەوڵەتی تورک و چەتەکانی لەسەر گوندەکانی منبج و کۆبانێ ئاشکرا کرد. لە ڕاگەیاندراوكەدا، ئەوە خراوەتەڕوو، دوێنێ لە گردی سیریاتەل و گوندەكان دەوروبەری باشووری ڕۆژهەڵاتی منبج، شەڕ و پێكدادانی توند لە نێوان شەڕڤانانمان و چەتەكانی دەوڵەتی داگیركەری تورك ڕوویداوە. ئاماژە بەوەشكراوە، لەو شەڕەدا ٢٣ چەتە كوژراون و حەوتی دیكەش برینداربوون برینەكانی هەندێكیان سەخت بووە، هەروەها پێنج ئۆتۆمبێل و سێ زریپۆشی چەتەكان لە ناوبراون. لەراگەیەندراوەکەى هەسەدا هاتووە: یەكینەكانی شەهید هارون بەچەكی قورس بنكەیەكی چەتەكانیان كردە ئامانج، لە ئەنجامدا چەند چەتەیەك كوژران و بریندار بوون، بەڵام تا ئێستا ژمارەی درووستی كوژراو و بریندارەكان لە بەردەست نییە. هەروەها راگەیەندراوەکە ئاشکرایکردوە، سەرلەبەیانی ئەمڕۆش دەوڵەتی داگیركەری تورك بۆردوومانی گوندەكانی"كەرەك"و "ئومراك"ی سەر بە شاری كۆبانێی كردوە. هاوكات لە ڕێگەی فڕۆكە سەربازییەكانیانەوە هێرشی توندیان كردە سەر گوندەكانی مەغرەبتین و سەبت لە باشووری كۆبانی، جگە لەبۆردوومان كردنی كارگەی چیمەنتۆ لە دەوروبەری سرین." جەخت لەوەشکراوەتەوە دەوڵەتی داگیركەری تورك هەركاتێك هێرشی چەتەكانی شكست بهێنێت، پەنا بۆ بۆردوومانكردنی ناوچەكانی ڕۆژئاوا لە ڕێگەی فڕۆكەی بێفڕۆكەوانەوە دەبات.

بەرێوەبەرایەتى کەشناسى رایدەگەیەنێت بەپێى پێشبینیەکان شەپۆلى باران و سەرما،  کۆتایی هاتوەو  لەئەمڕۆوە ئاسمان ساماڵ دەبێت و پلەکانى گەرماش بەرزدەبنەوە. بەشی پێشبینی کەشوهەوا لە وەزارەتی گواستنەوەی هەرێم بڵاویکردەوە، ئەمرۆ دووشەمە، ئاسمان ساماڵ دەبێت، سەبارەت بە پێشبینى بۆ سبەینێ سێ شەممە کەشناسی  دەڵێت، ئاسمان دەگۆڕێت بۆ نیمچە هەورو پلەکانی گەرماش کەمێک بەرزتر دەبنەوە. ئەمرۆ کەشو هەواو پلەکانى گەرما بەمجۆرەن کەش/ ئاسمان ساماڵ دەبێت . پلەکانی گەرما /  نزیک دەبێتەوە بەراوورد بە تۆمارکراوەکانى دوێنێ وەک لەسەر نەخشەى خوارەوە ئاماژەى پێدراوە ئاراستەی با / باکووری خۆرئاوا دەبێت خێراى با /   لەسەرخۆ بۆ مامناوەند دەبیت ( 5 –  20) کم/ک مەوداى بینین / لەنێوان ( 8 – 9 ) کم دەبێت . بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی : هەولێر     : 15 پلەى سیلیزى سلێمانی  : 11 پلەى سیلیزى دهۆک     : 12 پلەى سیلیزى کەرکوک  : 15 پلەى سیلیزى زاخۆ      :  13 پلەى سیلیزى گەرمیان  :   17پلەى سیلیزى

ــ نوریە ئەسلان و هۆشیار ساریڵدز ئەندامانی ئەنجومەنەکە دەستگیرکراون ــ هۆشیار ساریڵدز  تۆمەتى ئەندامبوونى لەپ.ەکە.کە، دراوەتە پاڵ وەزارەتی ناوخۆی تورکیا رایدەگەیەنێت، بڕیاردرا بە دوورخستنەوەی هۆشیار ساریڵدز لە ئەرکی سەرۆک شارەوانی شارۆچکەی ئاکدەنیرز لە پارێزگای مەرسین، دانانی زەید شەنەر، قایمقامی شارۆچکەی ئاکدەنیرز وەک سەرۆک شارەوانیی بەوەکالەت. لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس، بەیانیی ئەمڕۆ دووشەممە وەزارەتی ناوخۆی تورکیا لە هەژماری تایبەتی خۆى، رایگەیاند  هۆشیار ساریڵدز لە چوارچێوەی لێکۆڵینەوە لە کەیسی پ.ەکە.کە، بە تۆمەتی ئەندامبوون لەو رێکخراوانە، بانگەشەکردن بۆ رێکخراوی تیرۆریستی، دابینکردنی سەرچاوەی دارایی بۆیان، بەپێی یاسای ژمارە 2911 دەستگیر کراوە. بەپێى راگەیەندراوەکەى وەزارەتى ناوخۆى تورکیا، سەرۆکى شارەوانى شارۆچکەی ئاکدەنیرز، تۆمەتەکانى بەسەردا ساغ بۆتەوە، دۆسیەکەى دواى لێکۆڵینەوە و دادگەییکردنی کۆتایی هاتووە بەپێی مادەی 45 و 46ـی یاسای ژمارە 5393ـی یاسای شارەوانییەکان و مادەی 127ـی دەستووری تورکیاز راگەیەندراوەکە دەڵێت: بڕیاردراوە لەئەمرۆوە هۆشیار ساریڵدز لە ئەرکی سەرۆک شارەوانی دوربخرێتەوە، زەید شەنەر، قایمقامی شارۆچکەی ئاکدەنیرز وەک سەرۆک شارەوانیی بەوەکالەت لەجێگەى دەستبەکاردەبێت. هاوکات هاوسەرۆکانی شارەوانی ئاکدەنیز نوریە ئەسلان و هۆشیار ساریڵدز و ئەندامانی ئەنجومەنەکە لە پارێزگای مەرسین دەستگیرکراون.

سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، رایدەگەیەنێت ئەمرۆ دووشەممە، نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، لەگەڵ هەر چوار سەرۆکایەتیەکەى عێراق سەرۆکایەتى کۆمارو حکومەت و پەرلەمان و دەزگای دادوەری هەروەها  کەسایەتیە سیایەکانى عێراق کۆدەبێتەوە. نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دوێنى یەکشەمە بەمەبەستى بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، گەیشتە بەغدا. لەئێستادا کۆبونەوەکەى نێوان نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، لەگەڵ محەمەد شیاع سودانى سەرۆک وەزیرانى عێراق دەستیپێکردوە. لەدواى کۆبونەوەکەى هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، ماڵپەرى سەرۆکایەتى هەرێم راگەیەندراوێکى بڵاوکردەوەو تیایدا ئەوەى خستەروو، لەکۆبوونەوەکە نێچيرڤان بارزانى،  جه‌ختى لەسەر ماف و شايسته‌ ياسایى و ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان کردوەتەوە. هەروەها دەڵێت: ستايشى رۆڵى سه‌رۆك وه‌زيران سوودانى كرد، له‌ ماوه‌ى ساڵى رابردوودا كارى كردووه‌ بۆ لێكگه‌يشتنى هه‌ولێر ـ به‌غدا و هيواى خواست هه‌موو پرسه‌كان به‌ گفتوگۆ، چاره‌سه‌ر بكرێن‌. هه‌ر له‌مباره‌يه‌وه‌ بڕياره‌ هه‌ردوولا ئەمرۆ دووشەممە كۆبوونه‌وه‌يه‌ک ئه‌نجام بده‌ن". هاوکات بەپێى ئەو زانیاریانەى بڵاوکراونەتەوە، هەر ئەمرۆ سەرۆکى هەرێم لە بەغدا لەگەڵ لەتیف ڕەشید سەرۆک کۆماری عێراق و مەحمود مەشهەدانی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران و فایق زیدان سەرۆکی دەزگای دادوەری و بەرپرسى دادگای باڵای فیدراڵی عێراق جاسم محەمەد عەبود کۆدەبێتەوە. هەروەها سەرۆکی هەرێم لەگەڵ دیارترین سەرکردەکانی ئەو هێزە شیعانە کۆدەبێتەوە کە بە شێوەیەکی سەرەکی دەسەڵاتی فیدراڵی سەرکردایەتی دەکەن، لەوانە سەرۆکی هاوپەیمانی فەتح و سەرۆکی ڕێکخراوی بەدر، هادی عامری، سەرۆکی دەوڵەتی یاسا هاوپەیمانان، نووری مالیکی، سەرۆکوەزیرانی پێشووی تورکیا و عەمار حەکیم، سەرۆکی ڕەوتی حیکمە. لەدواى کۆبونەوەکەیان دوێنێ هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنى دەوڵەت رایگەیاند، هیچ هەڵوێستێکى سیاسی بەرامبەر بە دۆسیەى مووچەى فەرمانبەرانى هەرێمى کوردستان نییە و ئەوەى هەیە پرسێکى تەکنیکییە کە دەکرێت رێککەوتنی لەسەر بکرێت.  ئاماژەى بەوەشدا کە ئەم ساڵ دوا ساڵى ئەو خولەى پەرلەمان و حکومەتە و داوا کرا هەموو لایەنەکان لە ئاستێکى باڵاى پەرۆشی بن بۆ جێبەجێکردنى ئەو پابەندییانەى لەسەریانە.

ئەندامێکی ئەنجوومەنی نوێنەرانى عێراق، لەسەر لیستى یەکێتى ڕایدەگەیەنێت، هەڵوێستە زبرەکانی ئەم دواییەی هەرێم دژی حکومەتی ناوەندی ڕەنگە ببێتە هۆی ئەوەی بەربەست لەبەردەم هەمواری یاساکە دروستبکات، تێنەپەڕاندنی هەمواری یاساکەش دەبێتە ڕێگر لەبەردەم فرۆشتنی نەوتی هەرێمدا. وابڕیارە سبەی دووشەممە هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە فرۆشتنی نەوتی هەرێم خوێندنەوەی دووەمی بۆ بکرێت، کاروان یاروەیس بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاندوە، ئەگەر هەموارەکە قبوڵ نەکرێت، بەتایبەت لە ئێستادا کە پەیوەندیەکانی هەرێم و بەغداد لە قۆناغێکی تردایە، حکومەتی هەرێم دەڵێی دەکشێینەوەو سیاسەتی حکومەتی ناوەندی سیاسەتێکی ستەمکارانەیە، واتە پەیوەندیەکان خراپن و گرژی هەیە، دەبێ چاوەڕوانی ئەوەبکەین یاساکە کێشەی بۆ دروست ببێت یاخود تێنەپەڕێت." بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتی، وتیشى ئەگەر وابێت، ئەو کاتە کێشەی فرۆشتنی نەوت وەک خۆی دەمێنێتەوە، لە کاتێکدا هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم بۆ هەرێم جۆرێک لە ئاسۆدەداتە هەرێم، چونکە پێدەچێت حکومەتی ناوەندی ئەوەندە نەڵێت هەر پارە دەنێرین و هەرێم داهاتمان ڕادەست ناکات، ئەوکاتە بۆ هەرێم کرانەوەیە." هەرچەندە ڕۆژی 5 ی مانگی 11 ی 2024 ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق پێشنیارێکی بۆ هەموارکردنەوەی یاسای بودجەی سێ ساڵەی عێراق پەسەند کرد و ڕۆژی 26 مانگی 11ی 2024 خوێندنەوەی یەکەم بۆ هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە فرۆشتنی نەوتی هەرێمی کوردستان ئەنجامدا، بەڵام بەهۆی کێشەوە نەتوانرا خوێندنەوەی دووەم بۆ یاساکە ئەنجامبدرێت. بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتیش هۆکارەکە دەگێڕێتەوە بۆ ئەوەی، هەندێ لایەن ڕەزامەند نەبوون کرێی فرۆشتنی بەرمیلێک لە نەوتی هەرێم 16 دۆلار بێت و پێیان وابوو ئەوە غەدرە لە حکومەتی ناوەندی دەکرێت. کاروان یاروەیس دەڵێت: هەرچەندە پرۆژە یاساکە بە فلتەری ئەنجومەنی وەزیراندا تێپەڕی بوو، زۆربەی لایەنە سیاسیەکان ئۆکەیان لەسەر کردبوو، دەبوو پێش دەستپێکردنی پشووی وەرزی یاسا دانان پرۆژە هەموارەکە تێپەڕێت، بەڵام کێشەی بۆ دروستکراو ڕێگە بە تێپەڕاندنی نەدرا." وتیشی: بەڵام پێم وایە ئیرادەیەکی بەهێز هەیە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە، وە ئەم بڕگەیە هەموار بکرێت و ئیرادەیەک هەیە پێی وایە نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی حکومەتی عێراقەوە بڕوات لە سۆمۆوە نەک شوێنی تر."

ــ پرسە تەكنیكییەكان دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگەوە چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. ــ ئەمساڵ دوا خولی پەرلەمانی و حكومییە پێویست دەكات بەڵێنەکان جێبەجێ بكەن. ــ پشتگیری بۆ پاكێجی چاكسازییە دارایی و ئابوورییەكان دووپاتکردەوە هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، رایدەگەیەنێت، هیچ هەڵوێستێكی سیاسی لە دۆسیەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانی عێراقدا نییە، تەنها پرسە تەكنیكییەكان نەبێت، دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگ و لێكتێگەیشتنەوە، دوور لە گەنگەشە چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. ئێوارەی ئەمرۆ یەک شەممە، هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، بە ئامادەبوونی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیران و مەحمود مەشهەدانی، سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لەبەغدا بۆ گفتوگۆكردن لەسەر پرسە سەرەكییەكانی پەیوەست بە ژیانی هاوڵاتیان كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی ئەنجامدا. نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیران، لەڕاگەیەندراوێکدا، ئاماژەى بۆ ئەوەکردوە، هاوپەیمانیەتەکە جەختی لەوە كردەوە كە ئەمساڵ دوا ساڵی خولی پەرلەمانی و حكومییە، ئەمەش وا پێویست دەكات كە هەموو لایەن و هێزە نیشتمانییەكان بە پلەیەك پابەندبن بەڵێنەکان و جێبەجێ بكەن. وەک ڕاگەیەندراوەکە هاتووە، هاوپەیمانییەكە پشتگیری خۆی بۆ پاكێجی چاكسازییە دارایی و ئابوورییەكان دووپاتکردەوە كە حكومەت پەیڕەوی دەكات و دەبێتە  فاکتەری پاراستنی سەقامگیری دارایی و ئابووری لە وڵات. هەروەها جەختی لەوە كردەوە، هیچ هەڵوێستێكی سیاسی لە دۆسیەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانی عێراقدا نییە، تەنها پرسە تەكنیكییەكان نەبێت كە دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگ و لێكتێگەیشتنەوە، دوور لە گەنگەشە و  هەڵكشانی میدیایی چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. لەبەشێکى دیکەدا ئەوە باسکراوە، كۆبوونەوەكە  باسی دۆخی سوریا کراوە، ئامادەیی عێراق بۆ پشتگیریكردنی گەلی سوریا دووپاتکراوەتەوە، هاوپەیمانیی ئیدارەی دەوڵەت سەركۆنەی پەلامارە بەردەوامەکانی ئیسرائیل  بۆ سەر  غەززە و هەر پەلامارێكی دیكەی سەر وڵاتانی ناوچەكەی دەکات.

ــ ڕژێمی ئەسەد خراپە و تاوانكاریی لە زەویدا بڵاوكردەوە ڕیسوایی بە گەلانی سوریا چێژت ــ ڕزگاركردنی سوریا هەنگاوێكی گرنگە، بەڵكو بازدانیكی جۆرییە بۆ خەڵكی سوریا ــ خوازیارین گەلی كوردمان خۆشی لە بوون و مافەكانی ببینێ لە حوكمڕانیی داهاتوو عەلی باپیر سەرۆكی كۆمەڵی دادگەری كوردستان نامەیەكی ئاڕاستەی ئەحمەد شەرع فەرماندەی ئیدارەی نوێی سوریا كردوە لەبەشێکیدا، هیوا دەخوازێت گەلی كورد خۆشی لە مافەكانی ببینێ لەژێر سەركردایەتی ئەودا، هاوکات دۆعاى سەرکەوتنى بۆ دەکات. لەنامەكەیدا كە لەسەر هەژماری فەرمی خۆی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان ئەمرۆ یەکشەمە، سەرۆكی كۆمەڵی دادگەریی كوردستان / عێڕاق بڵاویكردووەتەوە. ئەو لەسەرەتاى نامەکەیدا دەڵێت: پاش پیرۆزبایی لێكردنتان بە سەركەوتن بەسەر ڕژێمی دیكتاتۆریی فەوتاودا، ڕژێمی حوكمڕانیی بەششار ئەسەدی بەعسیی، ئەو ڕژێمەی كە خراپە و تاوانكاریی لە زەویدا بڵاوكردەوە و، تاڵاوی زەلیلیی و ڕیسوایی بە گەلانی سووریا چێژت بە هەموو پێكهاتەكانیەوە. سەرۆکى کۆمەڵى دادگەرى هەر لەونامەدا بەگرنگیەوە باس لەروخانى ئەسەد دەکات، دەڵێت: ڕزگاركردنی سووریا لە ژێر نیری ئەو ڕژێمە تاوانكار و خۆسەپێنەر و پێشێلكارەی مافی گەلانی سووریا، هەنگاوێكی گرنگە، بەڵكو بازدانیكی جۆرییە بۆ خەڵكی سووریا و، شۆڕشگێڕانی بە سەركردایەتیی ئێوە بەرەو ئازادیی. ناوبراو ئومێدى ئەوەش دەخوازێت ئەو كاروانە بەپیت و فەڕە بەردەوام بێت بۆ تەواوكردنی بەدەستهێنانی خواستەكانی گەلانی سووریا، وتیشى: دەستەبەركردنی مافەكانی هەموو هاووڵاتییان بە عەڕەب و كورد و هەموو خەڵكی ئەو وڵاتە، تاك تاك و پێكهاتەكان، مسوڵمانان و ئەوانی دیكەش، لەژێر چەتری سەروەریی یاسا و هاووڵاتییبوون. عەلی باپیر، دەبێتە دووەم سەرۆكی حزب لە هەرێمی كوردستان كە لەدوای روخانی رژێمی بەشار ئەسەدەوە پەیام ئاڕاستەی ئەحمەد شەرع بكات، لەدوای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان كە ناوەڕاستی مانگی رابردوو پەیامێكی لەبارەی قسەكانی  ئەحمەد شەرعەوە لەسەر كورد بڵاوكردەوە. عەلی باپیر هەروەها "لەخودا دەپارێتەوە جۆلانی سەركەوتوو بكات لە بنیاتنانەوەی سوریایەكی گەشەسەندوو لەژێر سایەی حوكمڕانییەكی مسوڵمانانەی دادگەر، دوور لە خۆسەپاندنی پێكهاتەیەك بەسەر ئەوانی دیكەدا "خوازیارین گەلی كوردمان خۆشی لە بوون و مافەكانی ببینێ لە چوارچێوەی حوكمڕانیی داهاتوو لە ژێر سەركردایەتیی دانایانەتاندا".

  هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە، بە ئەندامانى شاندی ئیمرالی دەم پارتی راگەیاندوە ئەو ئامادەیە بۆ جێبەجێکرنى هەر ئەرکێک کە بکەوێتە سەرشانى. ئەمڕۆ یەکشەمە، شاندی ئیمرالی دەم پارتی کە لە سری سورەیا ئۆندەر، پەروین بولدان و ئەحمەد تورک پێکهاتبوون، سەردانی بەندیخانەی کۆجاعەلییان کرد، چاویان بە فیگەن یوکسەکداغ، هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە کەوتوە، شاندەکە هەروەها چاویان بە سەمرا گوزەل پەرلەمانتاری پێشووی هەدەپە کەوت. شاندەکە دوای چاوپێکەوتنەکەیان کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسییان ئەنجامداو ناوەرۆکى ئەو چاوپێکەوتنانەیان ئاشکرا کردووه‌. سری سورەیا ئۆندەر لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسییەکەدا رایگەیاند، دیدارمان لەگەڵ سەرۆک فیدان ئەنجامدا، تەندروستی و دۆخی باشە چاومان بە نوێنەرەکەمان سەمرا کەوت، فیگەن داوای کرد پێتان بڵێم؛ ‘ئێمە لەگەڵ پرۆسەکەین و هەرچییەک بکەوێتە سەر شانمان، ئامادەین بە خۆشحاڵییەوە جێبەجێی بکەین”. ئەو ئاماژەى بەوەشکردوە، دوو شت هەن کە گەڕانەوەیان نییە، یەکەمیان ئەو کەسانەی گیانیان لەدەستداوە و دووەمیان کاتە، گەورەترین دیاری کە دەتوانین پێشکەشیان بکەین، کۆتایی هێنان بە شەڕ و تاجی ئاشتیی لەسەرنانە، ئێمە جددی و دڵسۆزین. هەر لەو کۆنگرەیەدا، سری سورەیا ئۆندەر، هێماى بۆ ئەوەکرد، منداڵانی ئەم وڵاتە، شایەنی ئەوە نین میراتی شەڕ وەربگرن، بەرپرسیارێتی ئێمە ئەوەیە کە وڵاتێکی ئاشتییخواز ڕادەستیان بکەین. ئەو وتیشی: ئێمە پرۆسەکە بە ڕوونی بەڕێوە دەبەین، بەڵام دوو خاڵی گرنگی هەیە، یەکەم جددی بوون و دووەم دڵسۆزییە، مافی ئێمەیە چاوەڕێی شتی وا بین، چاوەڕێین هەموو کەس بە ئەرێنی سوودمەند بێت. سری سورەیا ئۆندەر، سەبارەت بە پرسیاری پەیوەندیدار بە چاوپێکەوتن لەگەڵ پارتە کوردستانییەکان وتی: بەڵێ بەردەوام دەبێت، دەم پارتی پلانی بۆ دادەنێت.

پەرلەمانى عێراق بڕیابوو ئەمرۆ دانیشتنەکانى دەستپێبکاتەوەو لەخاڵێکى کارنامەکەشیدا باس لە بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی بۆ 63 ساڵ بکرێت، بەڵام بەهۆى تەواونەبوونى ژمارەیی یاسایی ئەندامانى پەرلەمانەوە دانیشتنەکە هەڵگیراو دواخرا بۆ کاتێکى دیکە. بڕیاربوو پاشنیوەرۆى ئەمرۆ یەکشەمە، پەرلەمانی عێراق، یەکەم کۆبوونەوەی وەرزی نوێی یاسادانانی دەستپێبکاتەوە، بەرنامەی کار لە شەش بڕگە پێکهاتووە؛ دوو پرۆژەیاسا دەنگیان لەسەر بدرێت و خوێندنەوەی یەکەم و دووەم بۆ چوار پرۆژەی دیکەش بکرێن. هاوکات لەبڕگەیەکى دیکەى دانیشتنەکە، خوێندنەوەی یەکەمە بۆ  پێشنیازی پرۆژەیاسای هەمواری یاسای خانەنشینی یەکگرتوو، ژمارە 9ی ساڵی 2014. جەمال کۆچەر، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانى عێراق لەسەر لیستى یەکگرتووى ئیسلامى، ئەمرۆ بە رۆژنامەی سەباحی وتووە، لیژنەی دارایی پێشنیارێکی پێشکەش کردوە بۆ سەرلەنوێ چاوخشاندنەوە بە تەمەنی خانەنشینی و بەرزکردنەوەی بۆ 63 ساڵ، بەڵام هەر یاسایەک لایەنێکی دارایی لەخۆبگرێت بە دەسەڵاتی تایبەتی دەسەڵاتی جێبەجێکردن دادەنرێت، و پەرلەمان ناتوانێت بەردەوام بێت لەسەری بەبێ رەزامەندی حکومەت. پێشتر تەمەنی خانەنشینی لە عێراق 63 ساڵ بوو، بەڵام ساڵی 2014 یاسای خانەنشینی هەموارکرایەوە و تەمەنی خانەنشینی بۆ 60 ساڵ کەمکرایەوە. تا ئێستا حکومەت رەزامەندی خۆی بۆ هەموارکردنەوەی یاسای خانەنشینی نەداوە، ئەوەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی مامەڵەکانی پەیوەست بە خانەنشینی بەردەوام دەبن لە پلەبەرزکردنەوە بەپێی ئەو تەمەنەی ئێستا کە بە 60 ساڵ دانراوە، تا ئەو کاتەی یاساکە بە فەرمی هەموار دەکرێتەوە. کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆ بەهۆی ئامادەنەبوونی ڕێژەی یاسایی پەرلەمانتاران بۆ کاتێکی نادیار دواخراوە، بەشی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی نوێنەران دواخستنی دانیشتنی پەرلەمانی ڕاگەیاندوە، بەشێک لەپەرلەمانتارانیش ئەوەیان راگەیاندووە، بەرنامەی کاری کۆبوونەوەکەیان بەدڵ نەبوو بۆیە ئامادەنەبوون بەشداریی لە کۆبوونەوەکەى ئەمرۆدا بکەن.

سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، دواى کۆبونەوەیەکى لەسەر کێشەی پیسبوونی کەش و هەوای هەردوو شاری هەولێرو دهۆک، بڕیاریدا ڕێگریی بکرێت لە بەکارهێنانی ئاوی پیس و ئاوەڕۆکان بکرێت بۆ ئاودانی سەوزە، هەروەها ڕێگە لە هەر پاڵاوگەیەک یان هەر کەس و لایەنێک دەگیرێت کە سووتەمەنی پیسی ئوتومبێل بەرهەم دێنێت یان بە قاچاخ دەیهێنێت. ئەمڕۆ یەکشەممە، 12-01-2025، مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، سەرپەرشتیی کۆبوونەوەیەکی تایبەتی کرد بۆ لێکۆڵینەوە و بەدواداچوونی کێشەی پیسبوونی کەش و هەوای هەردوو شاری هەولێر و دهۆک. لەو کۆبونەوەیەدا سەرۆکی حکومەت ئاماژەیدا بەوەداوە، پرسی ژینگەپارێزی بەشێکی گرنگی کارنامەی حکومەتی هەرێمە، پێویستە ئەرک و خەمی هەموومان بێت و دەبێت ژینگە و سروشتی جوانی کوردستان بە پاکی ڕابگرین. هاوکات لەو کۆبونەوەیەدا سەرۆکی حکوومەت لەبارەى چارەکردنی کێشەی پیسبوونی کەش و هەواوە  دەڵێت ئەرکێکی لەپێشینەی حکومەتەو لەم بارەیەوە لایەنە پەیوەندیدارەکانمان ڕاسپارد، ڕێوشوێنی پێویست بۆ ڕێگریی لەو هۆکارانەی دەبنە هۆی پیسبوونی هەوا و ژینگە و سزادانی سەرپێچیکاران بگرنەبەر. لەکۆبونەوەکەشدا ئەم بڕیارانە دراوە: یەکەم: لە ئەمڕۆوە هەر پاڵاوگەیەک ، یان هەر کارگەیەک کە لە دەرەوەی مەرج و ڕێنماییەکان کار بکات و ببێتە هۆی پیسبوونی ژینگە، ڕێکاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتەبەر. دووەم: ڕێگە لە هەر پاڵاوگەیەک یان هەر کەس و لایەنێک دەگیرێت کە سووتەمەنی پیسی ئوتومبێل بەرهەم دێنێت یان بە قاچاخ دەیهێنێت و زیانی تەندروستی هەیە.هەروەها دەبێ سنوورێک بۆ سووتانی گازی هاوەڵ (الغاز المصاحب) لە کێڵگە نەوتییەکان دابنرێت. سێیەم: دەبێ خاوەنی مووەلیدەکانی کارەبا، پابەندی ڕێنماییەکانی حکومەت بن و فیلتەریان بۆ دەنگ و پیسی هەبێت و هەر کەسێک سەرپێچی بکات ڕێکاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتەبەر. چوارەم: ڕێگریی لە بەکارهێنانی ئاوی پیس و ئاوەڕۆکان بکرێت کە بۆ ئاودانی سەوزە و ئاودێری بەکار دەهێنرێت.

پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پژاک)، دژى سەپاندنى سێدارە بەسەر پەخشان عەزیزی هاتوەتە دەنگ و داواش لە کۆمەڵگەی نێونەتەوەییکردووەو هەڵوێستی توند وەربگرن، جەختیش لەسەر ئەوەدەکاتەوە سێدارەی ئەوان لە بەرانبەر هێزو بەرخودانى ئێمە ناتوانێت خۆی ڕابگرێت. پەخشان عەزیزی چالاکوانی کورد مانگی حەوتی ساڵی رابردوو لە لایەن دادگای ئینقلابی ئیسلامی تارانەوە بە سەرۆکایەتی ئیمان ئەفشار بە تۆمەتی "یاخییبوون و ئەندامێتی" لە پژاکدا، سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێندراوە. ئەمرۆ یەکشەمە پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پەژاک) سەبارەت بە پەسەندکردنی سزای لەسێدارەدانی زیندانی سیاسی پەخشان عەزیزی  لەلایەن دادگای باڵای ئێرانەوە رایگەیاند: " لە بنەڕەتدا سەپاندنی سزای سێدارە بە سەرپەخشان عەزیزی و دواتریش ب سەر وریشە مورادی تەنانەت بە پێی خودی یاسا نامرۆییەکانی رژیمی ئیسلامی، هیچ پێگەیەکی یاسایی نیەو بە تەواوی بڕیارێکی سیاسییە.  لەیەشێکى دیکەى راگەیەندراوەکەى پژاکدا داوا لە کۆمەڵگەی نێونەتەوەیی دەکات دژی سەپاندنی سزای لەسێدارەدان لە ئێران هەڵوێستی توند وەربگرن، هاوکات دەڵێت: با بە رۆحی شۆرشی "ژن ژیان  ئازادی"، بە کۆماری ئیسلامی نیشان بدەین کە سێدارەی ئەوان لە بەرانبەر بەرخۆدانی ئێمە ناتوانێ خۆی ڕابگرێت." راشیگەیاندووە: " سەپاندنی سزای سێدارە بە سەر پەخشان عەزیزی و پێداگری لە سەر جێبەجێکردنی ئەم حوکمە دژە مرۆییە، روانگەو ئامانجی هاوبەشی رژیمی ئیسلامی و داعش لە بەرانبەر ژنانی ئازادیخوازو گەلی کورد نیشان دەدات، تەنیا رێگای درێژکردنەوەی تەمەنی خۆی و مانەوەی لە دەسەڵاتدا، لە پەیرەوکردنی سیاسەتی مشتی ئاسنین لە ناوخۆ دا دەبینێت". پارتى ژیانى ئازاد لە راگەیەندراوەیاندە ئەوە دەخەنە ڕوو هەر جۆرە هەڵسووکەوتێک لە بەرانبەر ژنانی ئازادیخوازدا، هەڵسووکەوت لە بەرانبەر نرخ و کەرامەتی گەلی ئێمەیە. دەشڵێن: هەربۆیە پێویستە دەستبەجێ سزای سێدارە لە سەر پەخشان عەزیزی و وریشە مورادی و سەرجەم زیندانیانی سیاسی هەڵبوەشێت و لە زووترین کاتدا ئازاد بکرێن." پژاک لەبەشێکى دیکەى راگەیەندراوەکەیدا جەختیشی کردووەتەوە بەرخۆدانی ئازادیخوازان و بە تایبەتی ژنان، دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی بێچارە و دەستەوەستان کردووە. 

ــ تا ئێستا پشكی هەرێم لە نەوتی پاڵپشتیكراو لەلایەن بەغداوە نەگەیشتووە ــ لەم هەفتەیە دەینێرێت، بەڵام بەشی سەدا 19ـی خێزانەکان دەکات وەزارەتى سامانە سوروشتیەکانى حکومەتى هەرێمى کوردستان، رایدەگەیەنێت لەم هەفتەیەدت لە بەغداوە بڕێک نەوتی سپی بۆ پارێزگاو ئیدارە سەربەخۆوەکان دابین دەکرێت، بەڵام بەشی سەدا 19ـی خێزانەکان دەکات. ئەمڕۆ یەکشەممە، 12ی کانوونی دووەمی 2025، وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان بڵاویکردەوە: هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان ئاگادار دەكەینەوە کە تاوەكو ئێستا پشكی هەرێمی كوردستان لە نەوتی پاڵپشتیكراو لەلایەن وەزارەتی نەوتی عێراقەوە نەگەیشتووە. وەزارەتى ناوبراو دەڵێت: لەلایەن وەزارەتی نەوتی عێراقەوە بڕیارە لەم هەفتەیەدا بڕێک لە نەوتی سپی بۆ پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆوەکان دابین بکرێت. راگەیەندراوەکەى وەزارەت جەختى لەسەر ئەوەکردوەتەوە، بەڵام ئەوەی بەغدا دەینێرێت تەنیا بەشی 19٪ی پێداویستیی خێزانەکانی هەرێمی کوردستانە. وەزارەتى سامامانە سروشتیەکانى هەرێم دەشڵێت: ئەگەر ئەو بڕە نەوتەش دابینکرا، بە چەند كاروانێک دەگاتە هەرێمی كوردستان و راستەوخۆ، لە ڕێگەی بەڕێوەبەرایەتییەکانی نەوت و کانزاکانەوە بە هەماهەنگیی لەگەڵ پارێزگاکان و ئیدارە سەربەخۆکاندا دەست بە دابەشکردنی دەکرێت.

بەفربارین ڕێگەی زینی وەرتێی داخستوەو داوا لە شۆفێران دەکرێت تاوەکوو ڕامالینی بەفرەکە، ئەو ڕێگە بەکار نەهێنن، هاوکات زیاتر لە 20 سانتیمەتر بەفر لە سنوورى مەرزى کێلێ باریوە، بەهۆیەوە رێگاى گەیشتن بە مەرزەکە پەکى کەوتووەو هاتووچۆ وەستاوە. سەرلەبەیانى ئەمرۆ یەکشەممە، 12-01-2025، بەڕێوەبەرایەتیی ناحیەی وەرتێ لە ڕاگەیەندراوێکدا هاووڵاتییانی ئاگادار کردەوە، بەهۆی شەپۆلی بەفرو گۆڕانی کەشوهەوای ناوچەکە، ڕێگەی زینی وەرتێ بە تەواوی گیراوەو هاتووچۆى تێدا ناکرێت. بەڕێوەبەرایەتیی ناحیەکە لەراگەیەندراوێکیاندا داوا لە شۆفێران دەکەن، تاوەکوو تیمەکانی پاککردنەوە و ڕاماڵینی بەفر دەگەنە شوێنەکە، بۆ سەلامەتی خۆیان وسەرنشینان، ڕێگەکە بەکار نەهێنن. ڕێگەی زینی وەرتێ هەردوو ئیدارەی سەربەخۆی سۆران و ڕاپەرین بەیەکەوە دەبەستێتەوە. ناحیەی وەرتێ لە ڕووی کارگێڕییەوە سەربە قەزای ڕواندزە، بێجگە لە ناوەندی ناحییەکە، 17 گوند دەکەونە سنوورییەوە و ژمارەی دانیشتوانی نزیکەی 10 هەزار کەسە. هاوکات لە شەوى رابردووەوە  زیاتر لە 20 سانتیمەتر بەفر لە سنوورى مەرزى کێلێ باریوە، بەهۆیەوە هاتوچۆکردن پەکى کەوتووە ئێستا کارى بازرگانى و هاتوچۆى هاوڵاتیانیش تا کاتێکى نادیار راگیراوە.

بڕیارە ئەمڕۆ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەردانی بەغدا بکات لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان کۆبێتەوە، بەشداریش لە کۆبوونەوەی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت بکات. هەر لە سەردانەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ هەر یەکە لە محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، لەتیف رەشید، سەرۆککۆماری عێراق، مەحموود مەشهەدانی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، فایەق زێدان، سەرۆکی دەسەڵاتی دادوەری و جاسم محەممەد عەبوود، سەرۆکی دادگەی فیدراڵیی عێراق کۆدەبێتەوە.  ئێوارەی ئەمڕۆ یەک شەممەش بەشداری لە کۆبوونەوەیەکی فراوانی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت دەکات کە بڕیارە هەموو لایەنە بەشدارەکانی حکومەتی عێراق لەو کۆبوونەوەیەدا ئامادەبن.  بەپێی زانیارییەکانیش تەوەری گفتوگۆکان بودجە و مووچە لەنێوان هەولێر و بەغدا دەبن.