سەرۆکى هەرێمى کوردستان، پێشوازى گەرم لەئاگربەستەکەى دۆناڵد ترەمپ دەکات لەنێوان ئیسرائیل و ئێرانداو دەڵێت: دیالۆگ باشترین بژاردەیە بۆ ئاسایش و سەقامگیریی. لەتۆڕى کۆمەلایەتى ئێکس نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، پەیامێکى بڵاوکردەوە، تیایدا ئەوەى خستوەتەڕوو دەڵێت، "باوەڕی تەواوم بەوەیە کە تاکە رێگە بۆ سەقامگیری، ئاسایش و خۆشگوزەرانی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە گفتوگۆی گشتگیر و بنیاتنەر و لێکتێگەیشتنی هاوبەشی هەموو لایەنەکانە." هاوکات سەرۆکی هەرێمی کوردستان سوپاس و پێزانین ئاراستەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا و سەرکردەکانی دیکە دەکات بۆ پابەندبوونیان بە "دیپلۆماسی و چارەسەری ئاشتییانەی ناکۆکییەکان لەم کاتە هەستیار و گرنگەدا. دەقى پەیامەکە.. لەباوەڕم وایە کە تاکە ڕێگای بەردەوام بەرەو سەقامگیری و ئاسایش و خۆشگوزەرانی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لە گفتوگۆی گشتگیر و بنیاتنەر و لێکتێگەیشتنی یەکتردایە لە نێوان هەموو لایەنەکاندا. سوپاس و پێزانینی خۆم ئاراستەی سەرۆک ترامپ و سەرکردەکانی دیکە دەکەم بۆ پابەندبوونیان بە دیپلۆماسی و چارەسەرکردنی ئاشتیانەی ناکۆکییەکان لەم کاتە گرنگەدا.
وەزارەتی دەرەوەی قەتەر نامەیەکی ئاڕاستەی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان و ئەنجومەنی ئاسایش کرد سەبارەت بە هێرشی ئێران بۆ سەر بنکەی ئاسمانی ئەلعودەید. ئێوارەی رۆژی دووشەممە، 23-6-2025، ئێران بە ژمارەیەک مووشەک هێرشی کردە سەر بنکەی عەدید لە قەتەر، سوپای پاسداران هێرشەکەی پشتڕاستکردووەتەوە. هاوکات ناوی ئۆپەراسیۆنەکەی ناوە "موژدەی سەرکەوتن". قەتەر لەو پەیامەیدا ئیدانەی توندی هێرشە مووشەکییەکەى ئێران دەکات کە بنکەی ئاسمانی ئەلعودەیدی کردە ئامانج، دەشڵێت دەریخست کە ئەوەی ڕوویدا پێشێلکردنی ئاشکرای سەروەری و یەکپارچەیی خاکی وڵاتەکەیە و مەترسی لەسەر ئاشتی ناوچەکە دروستکردووە. هەر لەو نامەیەدا وەزارەتى دەرەوەى قەتەر هێرشەکە بە پێشێلکردنی ئاشکرای سەروەری و ئاسمانی وڵاتەکەی زانی، قەتەر لە نامەکەیدا جەختی لەوە کردووەتەوە کە مافی خۆیەتی بەشێوەیەکی هاوتەریب لەگەڵ دەستدرێژی و بەگوێرەی یاسا نێودەوڵەتییەکان وەڵام بداتەوە. فەرماندەیی ناوەندیی سوپای ئەمریکا (سێنتکۆم) لە بڵاوکراوەیەکدا رایگەیاند، هێزەکانیان بە هاوبەشی لەگەڵ هێزەکانی قەتەر، بە سەرکەوتوویی بەرپەرچی هێرشێکی مووشەکی بالیستیی ئێرانیان داوەتەوە کە کرابووە سەر بنکەی ئاسمانیی عەدید لە قەتەر. سێنتکۆم رایگەیاند، بەهۆی وەڵامدانەوەی "پیشەگەرانە، خێرا و هاوئاهەنگ"ـی هێزەکانی ئەمریکا و قەتەر، هێرشە مووشەکییەکە لە رێگەی پاترییۆتی ئەمریکی و قەتەرییەوە تێکشکێنرا و هیچ زیانێکی گیانی بەر هێزەکانی ئەمریکا و قەتەر نەکەوتووە.
بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیران بەرەبەیانى ئەمڕۆ لەگەڵ وەزیری بەرگری و سەرۆکی ئەرکانی سوپای وڵاتەکەى و سەرۆکی مۆساد لەگەڵ کابینەی حکومەت کۆبووەتەوەو ڕایگەیاند کە ئیسرائیل هەموو ئامانجەکانی ئەم ئۆپراسیۆنە "شێری راپەڕیو"و تەنانەت لەوەش زیاتری بەدەستهێناوە. لە بەیاننامەکەی حکومەتى ئیسرائیلدا سەبارەت بەناوەڕۆکى کۆبوونەوەکە ئاماژە بەوە کراوە کە هەڕەشەیەکی دەستبەجێی لە بنکەو دامەزراوە ئەتۆمییەکان و موشەکی بالیستیکەکانى ئێراندا نەماوە. هەروەها ئەوەش خراوەتەڕوو ئێستا کۆنترۆڵی تەواوی ئاسمانی بەسەر ئاسمانی تاراندا هاتۆتەدی و ئامانجە سەرەکییەکانی حکومەتى ئیسرائیل لە ئێراندا لەناوبراون. نووسینگەکەى سەرۆک وەزیران دەڵێت، "ئەمە سەرکەوتنێکی ئێجگار گەورەیە بۆ گەلی ئیسرائیل و جەنگاوەرەکانی کە دوو هەڕەشە سەرەکییەکەیان لەسەر دەوڵەتەکەمان لەناوبردووە و مانەوەی هەتاهەتایی ئیسرائیلیان مسۆگەر کردووە." هەروەها باس لەوە کرا کە ئیسرائیل ڕازی بووە بە پێشنیاری دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ ئاگربەستی دوو قۆڵی، لە هەمان کاتدا ئامادەیی خۆی بۆ وەڵامدانەوەی هەر پێشێلکارییەک پاراستووە. بڕیارە ئیوارەى ئەمڕۆ سەرۆکوەزیران لێدوانێکى فەرمی بدات.
عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران جەختیكردەوە: ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان دژ بە ئیسرائیل لە کاتژمێر (7:00) بەیانييەوە چووەتە بواری جێبەجێکردنەوە. شەوى ڕابردوو دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە پۆستێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ترووس سۆشیاڵ رێککەوتنێکی بۆ "ئاگربەستی گشتگیر و تەواو" لەنێوان ئێران و ئیسرائیلدا راگەیاند. ئاگربەستەکە بە پێنج قۆناخ جێبەجێ دەکرێت. عراقچی، لە سەكۆی "ئێكس" نوسویەتی: ئۆپەراسیۆنی سەربازی هێزە چەکدارە بەهێزەکانمان، تا دوا سات بەردەوام بوو لە سزادانی ئیسرائیل، لەسەر دوژمنكارییەكانی، تا کاتژمێر 4:00ی بەیانی ئەمڕۆ. عراقچی رایگەیاندووە: لەگەڵ هەموو ئێرانییەکان، سوپاس و پێزانینی خۆم ئاڕاستەی هێزە چەکدارە ئازاکانمان دەکەم، کە تا دوا دڵۆپی خوێنیان ئامادەیی بەرگریکردن بوون لە نیشتمانە خۆشەویستەکەمان و، تا دوا سات وەڵامی هەر هێرشێکی دوژمنیان دایەوە. زیاتر دوو کاتژمێر بەسەر کاتی ئاگربەستی ئێران و ئیسرائیل تێپەڕیوە. دۆناڵد ترەمپ بۆ هەردوولای نووسیوە: ئاگربەستەکە چووەتە بواری جێبەجێکردنەوە و تکایە پێشێلی مەکەن. بە گوێرەی بڕیارەکەی دۆناڵد ترەمپ بێت، ئێستا یەکەم قۆناخی ئاگربەستی ئیسرائیل و ئێران دەستپێدەکات نەخشەرێگەی ترەمپ بۆ ئاگربەست بەمجۆرەیە: شەش کاتژمێری یەکەم: ئێران و ئیسرائیل دوایین 'ئەرک'ـی خۆیان تەواو دەکەن لەدوای 12 کاتژمێر: جەنگ بە فەرمی دەوەستێت 12 کاتژمێر تێپەڕی: ئێران شەڕ رادەگرێت 12 کاتژمێری دواتر: ئیسرائیل شەڕ رادەگرێت لە 24 کاتژمێری تەواو دا: جیهان سڵاو لە کۆتاییهاتنی جەنگی 12 رۆژە دەکات
دەزگەی فریاگوزاریی نیشتمانیی ئیسرائیل رایگەیاند، ژمارەی کوژراوانی هێرشە مووشەکییەکەی ئێران بۆ سەربیئرسەب لە باشووری ئیسرائیل بۆ پێنج کەس بەرزبووەتەوە، جگە لە ژمارەیەک بریندار، هاوکات چەند باڵاخانەیەک بەهۆی مووشەکەوە زیانیان بەرکەوت. ئەمە لە کاتێکدایە کە پێشتر دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاندبوو ئاگربەستێ لەنێوان ئیسرائیل و ئێراندا لە نزیکەی کاتژمێرحەوتـی بەیانی بە کاتی هەولێر دەستپێدەکات و تاران سەرەتا ئۆپەراسیۆنەکانی رادەگرێت. موشەکەکەى ئێرانەوە بەر باڵەخانەیەک کەوتوەو جگە لەکوژرانى پێنج کەس 22 کەسی دیکەش برینداربوون، هەندێکیان بە سەختی برینداربوون. ئاماژەی بەوەشکرد، تیمەکانی بەردەوامن لە گەڕان بەدوای کەسانی بێسەروشوێن لە ژێر داروپەردووی بیناکەدا. بە گوێرەی بڕیارەکەی دۆناڵد ترەمپ بێت، ئێستا یەکەم قۆناخی ئاگربەستی ئیسرائیل و ئێران دەستپێدەکات نەخشەرێگەی ترەمپ بۆ ئاگربەست بەمجۆرەیە: 6 کاتژمێری یەکەم: ئێران و ئیسرائیل دوایین 'ئەرک'ـی خۆیان تەواو دەکەن لەدوای 12 کاتژمێر: جەنگ بە فەرمی دەوەستێت 12 کاتژمێر تێپەڕی: ئێران شەڕ رادەگرێت 12 کاتژمێرى دواتر: ئیسرائیل شەڕ رادەگرێت لە 24 کاتژمێری تەواو دا: جیهان سڵاو لە کۆتاییهاتنی جەنگی 12 رۆژە دەکات
عەلى خامنەیی ڕێبەری باڵاى کۆمارى ئیسلامیی ئێران ڕایدەگەیەنێت، ئێران تەسلیم نابێت، ئەمەش لۆژیکی گەلەکەمانە، لەگەڵ ئەو نوسینەدا لەپۆستەکەدا وێنەیەکی سووتاوی ئاڵای ئەمریکاش دانراوە کە چەند بینایەک لە پشتیەوە ئاگریان گرتووە. دوای ئەوەی ڕۆژی دووشەممە هێرشی کردە سەر بنکەیەکی ئەمریکا لە قەتەر، ئایەتوڵڵا خامنەیی، ڕێبەری ئێران لە سۆشیال میدیا پەیامێکى کورتى بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، خۆیان ڕادەست ناکەن. ئەو وتیشى: وڵاتەکەی هێرشی نەکردووەتە سەر هیچ کەسێک، و قبوڵ ناکات هیچ کەسێک هێرش بکاتە سەری، ئاماژەی بەوەشکرد، ئێمە ملکەچی هیچ دەستدرێژییەک نابین و ئەمەش لۆژیکی گەلەکەمانە. ئەم پەیامەش یەکەم لێدوانی خامنەیی لە سۆشیال میدیایە لەو کاتەوەی کە ئەمریکا لە کۆتایی هەفتەدا پێگە ئەتۆمییەکانی ئێرانی بەچەند موشەکێک وێران کرد. لەلایەکى دیکەوە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ڕایگەیاند پیرۆزە لە جیهان، کاتی ئاشتییە. ترەمپ وتى: سوپاسی ئەمیری بەڕێزی قەتەر دەکەم بۆ هەموو هەوڵەکانی بەرەو ئاشتی لە ناوچەکەدا، لە هێرشەکەی سەر ئەلعودەید هیچ ئەمریکییەک و قەتەرییەک نەکوژراون و بریندار نەبوون. ئەو ئاماژەى بۆ ئەوەکرد ئێران بە فەرمی وەڵامی لەناوبردنی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێمەی بە وەڵامێکی زۆر لاواز دایەوە، کە ئێمە چاوەڕێمان دەکرد و زۆر کاریگەرانە بەرپەرچمان بداتەوە. سەرۆکى ئەمریکا وتیشى: لە کۆی ١٥ مووشەک کە ئێران هەڵیداوە، ١٣ مووشەک خرانە خوارەوە، تاکە مووشەکی ئێرانی کە نەخراوەتە خوارەوە، بەرەو ناوچەیەکی ئارام ڕۆشت.
بەپێى ڕاپۆرتێکى نیویۆرک تایمز دۆناڵد ترامپ بە نیازنییە هیچ وەڵامدانەوەیەکى هەبێت بۆ هێرشەکەی ئێران کە کردیە سەر چەند بنکەیەکى هێزەکانى ئەمریکا لەوڵاتانى کەنداو. دوای نزیکەی دوو رۆژ لە هێرشی ئەمریکا بۆ سەر بنکە ئەتۆمییەکانی ئێران؛ سوپای پاسداران وەڵامی هێرشەکان دەداتەوە و مووشەک ئاراستەی بنکە سەربازییەکانی واشنتن دەکات. ئەمشەو ئێران بە شەش مووشەک هێرشی کردەسەر بنکەی عەدید لە قەتەر، سوپای پاسداران هێرشەکەی پشتڕاستکردووەتەوە، سوپای پاسداران ناوی ئۆپەراسیۆنەکەی ناوە (مژدەی سەرکەوتن). بەپێى هەواڵێکى ئاژانسى رۆیتەرز وادەردەکەوێت مووشەکەکانی ئێران بنکەی عەدیدیان نەپێکابێت، ئێران چەند کاتژمێرێک پێش هێرشەکە لەڕێی دوو کەسەوە ئەمریکا و قەتەری ئاگادارکردووەتەوە. بەرپرسێکی کۆشکی سپی ڕایگەیاندووە، ئیدارەی ترەمپ چاوەڕوانی وەڵامدانەوەی ئێرانی دەکرد دوای هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر شوێنە ئەتۆمییەکانی، ترەمپ نایەوێت دەستوەردانی سەربازی زیاتر لە ناوچەکەدا بکرێت. وەزارەتی بەرگری قەتەریش ڕایگەیاند، بەرگری ئاسمانی وڵاتەکەی بە سەرکەوتوویی هێرشێکی مووشەکی ئێرانی کە بنکەی ئاسمانی ئەلعودەیدی کردبووە ئامانج، ڕاگرت، هاوکات تەلەفزیۆنی ئێرانیش ڕایگەیاند کە بە ئامانجگرتنی بنکەی ئاسمانی ئەلعودەیدی ئەمریکا لە قەتەر "لە وەڵامی دەستدرێژیی ئەمریکا" بوو بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران. هێڵی ئاسمانی تورکیا ئەمڕۆ هەڵوەشاندنەوەی گەشتەکانی بۆ بەحرەین، دەمام، دۆحە، دوبەی، ئەبوزەبی، کوەیت، و مەسقەت ڕادەگەیەنێت. حکومەتى تورکیا ڕایدەگەیەنێت هیچ کاریگەرییەکی نەرێنی لەسەر هێزەکانی تورکیا لە قەتەر و عێراق نییە.
ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە، گەڕان بەدوای جێنشینی خامنەیی بەهۆى ترسی تیرۆرکردنى خێراتر دەبێت. بەپێى ڕاپۆرتەکە، لیژنەیەک لە سێ پیاوی ئایینی باڵا کە بڕیارە جێنشینی خامنەیی ڕابگەیەنن "لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا کارەکانیان خێراتر کردووە، لە ترسی هەوڵی تیرۆرکردنی خامنەیی". ئایەتوڵلا عەلی خامنەیی، لەدایکبووی 15ـی تەمموزی ساڵی 1939ـی شاری مەشهەدی ئێرانە، زانایەکی ئاینییە لەماوەی ساڵانی 1981- 1989 بۆ دوو خول سەرۆکی کۆماری ئیسلامیی “ئێران” بووە، لە ساڵی 1989ـشدا دەبێتە ڕابەری ئێران. خامنەیی زیاتر کەسایەتییەکی ئاینی هەیە. وەك ناوێکی فەخری، بە ئایەتوڵڵا ناودەبرێت. پێنج سەرچاوەی ئێرانیی قسەیان بۆ ئاژانسى ڕۆیتەرز کردوەو باس لەوەدەکەن لیژنەیەکی ئاینى سێ کەسی کە ئەرکی هەڵبژاردنی جێنشینی ئایەتوڵڵا خامنەیییان پێسپێردراوە، لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا هەوڵەکانیان خێراتر کردووە لە ترسی ئەوەی ئیسرائیل یان ئەمریکا تیرۆری بکەن. ئەو لێژنەیە نزیکەی دوو ساڵ لەمەوبەر لەلایەن خودی خامنەییەوە ڕاسپێردرابوو، بەڵام لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا ئەو سێ ئەندامە زۆر بە خێرایی کار بۆ دۆزینەوەی جێگرەوەیەک دەکەن پێش ئەوەی ژیانی بە تیرۆرێک کۆتایی پێبهێنرێت. بەرپرسێکی باڵای ئەمنی لە ئێران بە ئاژانسی ڕۆیتەرزی ڕاگەیاندووە، خامنەیی و بنەماڵەکەی لە ئێستادا لە پەناگەیەک نیشتەجێن، کە لەلایەن هێزە تایبەتەکانی سپای پاسدارانەوە پارێزراون. یەکێک لەو سەرچاوانە ئەوەشی خستەڕوو، "دامەزراوەی دەسەڵاتدار دەستبەجێ هەوڵی دانانی جێنشینی خامنەیی دەدات ئەگەر بکوژرێت، بەمەبەستی ئاماژەدان بە سەقامگیری و بەردەوامی". سەرچاوەیەکی نزیک لە خامنەیی زیادی کردوە: سەرکردەیەکی نوێ هەر لەسەر بنەمای خۆبەخشی بە ئایدیاڵە شۆڕشگێڕییەکانی ئایەتوڵڵا خومەینی دامەزرێنەری کۆماری ئیسلامی هەڵدەبژێردرێت. ئەو پێنج سەرچاوەیە، دوو ناویان هێناوەتەوە کە بە کاندیدی سەرەکى و هەرەلەپێشن لە کێبڕکێی جێگرتنەوەی خامنەیی. یەکەمیان موجتەبا کوڕی 56 ساڵانی خامنەیی و دووەمیان حەسەن خومەینی نەوەیەکی تەمەن 53 ساڵانی ئایەتوڵڵا خومەینی پێشووە. ڕۆژی شەممەی ڕابردوو کوڕەکەى خومەینی بە ئاشکرا پشتیوانی خۆی بۆ خامنەیی دەربڕی و ڕایگەیاند، "بەوپەڕى بروابەخۆبوونەوە دووپاتی دەکەمەوە کە وەک خزمەتکارێکی بچووک و بێ بایەخی گەلی ئێران، ئامادەم بە شانازییەوە لە هەر بەرەیەک یان گۆڕەپانێکدا ئامادە بم کە ئێوە بە گونجاوى بزانن". خامنەیی بەردەوام هەڵوێستى توندبووە لە دژی ئیسرائیل و ئەمریکاو ئەوەشى نەشاردوەتەوە کە دژى دەستپێکردنەوەی دانوستانەکان بووە لەگەڵ ئەمریکا لەبارەی ڕێککەوتننامەی ئەتۆمیەوە. رۆژنامەی نیویۆرک تایمز زانیاری لە بەرپرسانی ئێران وەرگرتووە و دەڵێت، خامنەیی لە پەناگەیەکی نهێنییە، بەسەختیی دەتوانرێت پەیوەندیی پێوەبکرێت و هەموو پەیامێکی بەشێوەی نووسراو لەڕێی یاریدەدەرێکی متمانەپێکراوەوە پێیدەگات و وازی لە بەکارهێنانی ئامێری پەیوەندیی ئەلیکترۆنی هێناوە. بەگوێرەی زانیاریی ئەو بەرپرسانە، خامنەیی پێشبینی ئەوەیکردووە ئیسرائیل و ئەمریکا هەوڵی کوشتنی دەدەن، بۆیە لە پەناگەیەکدا خۆی حەشارداوە. هاوکات خامنەیی فەرمانی بە ئەنجومەنی زانایانی ئێران و دەستەی ئاینیی وڵاتەکەی کە بەرپرسە لە دیاریکردنی رێبەری باڵا کردووە، ئەگەر ئیسرائیل و ئەمریکا لە پلانی کوشتنیدا سەرکەوتوو بوون، بەوردی کەسێک لەو کەسانەی پێشتر دیاریکراون لە شوێنی دابنرێت. چەند رۆژێک لەمەوبەر بەگوێرەی راپۆرتێکی مسری ئەلیەوم، ئەو هێزەی عەلی خامنەیی رابەری باڵای شۆڕشی کۆماری ئیسلامی ئێران دەپارزێت، فەیلەقی پاسەوانییە کە یەکەیەکی سەربازی تایبەتی سەر بە سوپای پاسدارانی ئێرانە و ژمارەیان 12 هەزار سەربازە.
ئاژانسى ڕۆیتەرز بە پشت بەستن بە بەرپرسێکی ئەمریکی بڵاویکردەوە لەوانەیە وەڵامی ئێران لە ماوەی یەک دوو ڕۆژى داهاتوودا بێت. بە پشت بەستن بە بەرپرسانی ئەمەریکا ئاژانسی ڕۆیتەرز ڕایگەیاندوە، واشنتۆن پێی وایە مەترسییەکی بەرچاو هەیە بۆ وەڵامدانەوەی ئێران بۆ هێزەکانی ئەمریکا بەم زووانە. هاوکات ئەو بەرپرسانەی ئەمەریکا ئەوەیان نەشاردوەتەوە، واشنتۆن هێشتا بەدوای چارەسەری دیپلۆماسیدا دەگەڕێت. ئێران هەڕەشەکانی پێشووی بۆ تۆڵەسەندنەوە لە ئەمریکا دووبارە کردەوە. بەڵام هێشتا بە شێوەیەکی کردارى هیچ هەنگاوێکى نەناوە، سەرەڕاى ئەوەى زیاتر لە ٢٤ کاتژمێر بەسەر هێرشەکەدا تیێپەڕیووە. لەلایەکى دیکەوە كۆشكی سپی بڵاویکردەوە، بە وردی چاودێریی دۆخی گەرووی هورمز دەكەین؛ گەمژەییە رژێمی ئێران هەنگاو بۆ داخستنی ئەو گەرووە هەڵگرێت. ئەوەش دەخەنەڕوو جیهان ئارامترە، بەهۆی كارە بوێرانەكەی سەرۆك ترەمپەوە كە رێگری لە رژێمێكی لاسار كرد لەوەی دەستی بە بۆمی ئەتۆمی بگات. بەپێى ڕاگەیەندراوەکەى کۆشکى سپى: ترەمپ پشتی بە زانیاریی هەواڵگریی ئەمریكا بەست لەبارەی ئەوەی ئێران تەنیا چەند هەفتەیەك لە بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمییەوە دورە. دەشڵێت: سەرۆك ترەمپ ئاشتی دەوێت و هەندێكجار دەبێت هێز بەكاربهێنین بۆ بەدیهێنانی، ئەویش لەمەدا ترسی نییە، هەڕەشەی نزیك مەودای ئێرانی نەهێشت و هیچ یەكێك لە سەرۆكەكانی پێشووی ئەمریكا ئەو ئازایەتییەی نەبوو كارێكی سەربازی وا بكات. کۆشکى سپى باس لەوەدەکات، ترەمپ باوەڕی بە گەلی ئێران هەیەو ئەوان بڕیار لە چارەنوسی خۆیان دەدەن، هێشتا بایەخی هەیە بچێتە ناو دانوستانی دیپلۆماسییەوە لەگەڵ ئێران. دوای ئەوەی فڕۆکە بۆمب هاوێژەکانی ئەمریکا ٣٠ تۆن بۆمب و تەقەمەنیان لە شوێنە ئەتۆمییەکانی ژێر زەویدا خستە خوارەوە، لە کاتێکدا دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا بە ئاشکرا بیری لە ڕووخاندنی حکومەتی ئێران دەکاتەوە.
وتەبێژى سوپاى ئیسرائیل، ڕایدەگەیەنێت زیاتر لە 50 فڕۆکەی جەنگی هێزی ئاسمانی وڵاتەکەى بەشداربوون لە هێرش کردنەسەر ئامانجە سەربازییەکانی تاران. لەتۆڕى کۆمەڵایەتى ئێکس ئەفیخاى ئەدرعى وتەبێژى سوپاى ئیسرائیل، پەیامێکى بڵاوکردوەتەوەو تیایدا ئەوەدەخاتەڕوو لە چوارچێوەی شەپۆلی ئەم دواییەی هێرشە ئاسمانییەکان فڕۆکە شەڕکەرەکانی هێزی ئاسمانی بارەگا سەربازییەکان، شوێنەکانی بەرهەمهێنانی مووشەک و ڕادار و ژێرخانی هەڵگرتنی مووشەکیان لە ناوچەی تاران کردە ئامانج. ئەم هێرشانەى ئەمڕۆشیان لە چوارچێوەی ئۆپەراسیۆنە بەرفراوانەکانی هێزی ئاسمانی وڵاتەکەى بۆ لێدانی توانا سەربازییەکانی ڕژێمی ئێران. وتەبێژەکە ئەوەش دەخاتەڕوو بەردەوام دەبن لە چڕکردنەوەی هێرشەکانیان دژی توانا سەربازییەکانی ڕێژیمی ئێران و لە پێناو پاراستنی ئاسایشی دەوڵەتی ئیسرائیل بۆ گەیشتن بە باڵادەستی ئاسمانی ئێران. لەلایەکى دیکەوە، فرانس پرێس لە بەرپرسێکی ئیسرائیلییەوە بڵاویکردەوە بەئامانجگرتنەکانی ئەمڕۆ بۆ گوشارخستنە سەر دەسەڵاتی ئێران بووە، سەرباری هێرشەکانی ئەمڕۆ بەڵام هەوڵی رووخاندنی دەسەڵاتی ئێران نادەین. لە 11یەمین رۆژی جەنگی نێوان ئێران و ئیسرائیل، ئەمڕۆ ئیسرائیل گرتووخانەی ئێڤینی لە تاران کردە ئامانج. ئاژانسی هەواڵی فارس، نزیک لە سوپای پاسدارانی ئێران، بڵاویکردەوە، بە درۆنی بچووک هێرش کراوەتە سەر گرتووخانەی ئێڤین، بەڵام دۆخەکە کۆنترۆڵ کراوەتەوە. میدیای ئێران گرتەی ڤیدیۆیی هێرشەکەی بڵاوکردەوە، تێدا دەردەکەوێت تەنێک خۆی بە دەروازەی سەرەکیی گرتووخانەکەدا دەکێشێت و تەقینەوەیەک روودەدات. بەپێی بەشێکی دیکە لە میدیای ئێران، بەشەکانی پاسەوانی، کارگێڕی و دادوەریی گرتووخانەکە کراونەتە ئامانج.
سەرۆکی ڕووسیا، ڕایدەگەیەنێت ئەو دەستدرێژییە ئیستفزازییە دژی ئێران بێ پاساو و بیانووەو ڕووسیا هەوڵی یارمەتیدانی گەلی ئێران دەدات. سەرۆکی رووسیا لە مۆسکۆ پێشوازیی لە وەزیری دەرەوەی ئێران کرد و کۆبوونەوە. پووتین بە عێراقچی گوت، "هێرشێکی بێ پاساو کراوەتە سەر ئێران." عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران شەوی رابردوو گەیشتە مۆسکۆ و ئەمڕۆ دووشەممە 23ی حوزەیران لەگەڵ ڤلادیمیر پووتین، سەرۆکی رووسیا کۆبووەوە. عێراقچی گوتی، "سەروەریی ئێران پێشێلکراوە و مافی خۆمانە هەموو کاردانەوەیەکمان هەبێت." سەرۆکی رووسیاش جگە لەوەی ئاماژەی بەوە کرد کە پەیوەندییەکی باشیان لەگەڵ ئێران هەیە، گوتیشی، "هێرشێکی بێ پاساو کراوەتە سەر ئێران." پووتین زیادی کرد: سەردانەکەی وەزیری دەرەوەی ئێران بۆ ڕووسیا ڕێگە دەدات بۆ گفتوگۆ و تێڕامان لە چۆنیەتی چارەسەرکردنی دۆخی ئێستای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. لای خۆیه عەباس عێراقچی وتی: تاران هێرش و کردەوەکانى ئەمریکا و ئیسرائیل، له دژی ئێران بەناشەرعى دەزانێت و لایەنى ئیرانیش مافی خۆیەتی بەرگرى لەخۆى بکات، بەهۆى هێرشەکانى ئەوانیشەوە بۆ سەر ئێران گرژییەکان لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست زیاتر پەرەدەسەنێت. پێشتر ئیسماعیل بەقایی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران هیوای تارانی دەربڕی کە ڕووسیا ڕۆڵی خۆی لە کەمکردنەوەی گرژییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بگێڕێت، ئەمەش دوای هێرشەکانی ئیسرائیل و ئەمریکا بۆ سەر ئێران. ئیسماعیل بەقایی هەروەها جەختی لەوە کردەوە کە "دەستدرێژیی زایۆنیستەکان بۆ سەر ئێران بە هەماهەنگی لەگەڵ ئەمریکا ئەنجام دراوە و ئەمریکاش هاوبەشی هەموو ئەو تاوانانەیە".
ئاژانسی هەواڵی میزپۆتامیا بڵاوی کردەوە؛ عەبدوڵڵا ئۆجەلان ڕێبەرى زیندانیکراوى پەکەکە ڕایگەیاندوە بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد کارنامەی سەرەکییە و داوای لە هەموو لایەک کرد بەرپرسیارێتی بەستنی کۆنگرە لە ئەستۆ بگرن. هەر بەپێى هەواڵەکەى ئەو ئاژانسەى باکورى کوردستان، ئۆجەلان لە دیدارەکانی پێشوویدا لەگەڵ شاندی ئیمراڵی پەیامی بۆ حزب و بازنە کۆمەڵایەتییەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان ناردوە، لەیەکێک لەو پەیامانەدا داواى لە بارزانی کردوە کە سەرۆکایەتی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد بکات. بەپێى زانیاریەکانى میزپۆتامیا، ئۆجالان لە چوارچێوەی "بانگەواز بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک" لە دانوستانەکاندا هەوڵی گرنگی بۆ یەکێتی نەتەوەیی گەلی کورد داوە. وەک بەشێک لە بانگەوازەکەی بۆ "ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک" یەکێک لە تەوەرە سەرەکییەکانی دیدار و نامەکانی عەبدوڵڵا ئۆجەلان رێبەری زیندانیکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان، لە چوارچێوەی پرۆسەکەدا کۆنگرەی نەتەوەیی کوردە و بەپێیوستی زانیوە لەقۆناغی ئێستادا و لەپێناو پاراستنی دەستکەوتەکانی گەلی کورد و داننان بە پێگەی گەلی کورد، بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد بە پێویستییەکی بەپەلە دەزانێت و نابێت دوابخرێت. عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە چاوپێکەوتن و نامەکانیدا باس لەوە دەکات کە لە ماوەی ٢٠١٣-٢٠١٥دا هەوڵی زۆری داوە بۆ بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد، بەڵام هاوکات و هۆکارە ناوخۆیی و دەرەکییەکان کاریگەریی نەرێنییان لەسەر ئەم پرۆسەیە هەبووە. عەبدوڵڵا ئۆجەلان باس لەوە دەکات کە هەڵوەشاندنەوەی کۆنگرەی نیشتمانی کاریگەری نەرێنی لەسەر پرۆسەکانی دیکەش هەبووە. ئۆجەلان داوای لە پارتە کوردییەکان، ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، رێکخستنە کۆمەڵایەتییەکان و کەسایەتییە کۆمەڵایەتییەکان کردووە بەرپرسیارێتی خۆیان بۆ بەستنی کۆنگرە وەک ئەرکێکی مێژوویی هەڵبگرن. ئاژانسی هەواڵی میزپۆتامیا بڵاوی کردەوە؛ عەبدوڵڵا ئۆجەلان کە لە دیدارەکانی پێشووی لەگەڵ شاندی ئیمراڵی پەیامی بۆ حزب و بازنە کۆمەڵایەتییەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان ناردبوو، لە پەیامە نوێیەکەیدا بۆ بازنەکانی سیاسی کورد لە باکور، باشور، ڕۆژئاوا، ڕۆژهەڵات و رەوەند، جارێکی دیکە داوای کۆنگرەی نەتەوەیی کورد کردووە. بەپێی ئاژانسەکەی باکوری کوردستان، ئۆجەلان لە ڕێگەی شاندی ئیمراڵییەوە پەیامێکی تایبەتی بۆ مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان ناردووە و داوای کردووە سەرۆکایەتی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد بکات. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، لە پەیامەکەیدا دڵنیایی داوەتە بارزانی کە پاڵپشتی لە هەموو هەوڵەکان دەکات بۆ بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد و ئەرکەکانی و پێیوایە رەنگە کۆنگرەی نەتەوەیی کورد کۆتایی بە دابەشبوونی کورد بهێنێت. لەژێر چاودێری کۆنگرەی نەتەوەییدا، پێویستە کۆمیتەی نەتەوەیی هاوبەش و کۆمیتەی زمان و رۆشنبیری و مێژوو دابمەزرێنرێت و بەپێی پێویست لیژنەی نوێ دابمەزرێندرێت. بەپێویستیزانییوە کۆنگرەی نەتەوەیی هەڵوێستێکی هاوبەش دیاری بکات و لە بەرامبەر هێرشە چاوەڕوانکراوەکان دژ بە بوونی کورد و ناسنامە و زمان و کولتور و جوگرافیادا هەنگاو بنێت. میزپۆتامیا بڵاوی کردوەتەوە، کە ئۆجەلان رۆڵی یەکێتی و بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورددا لەبەرچاو دەگرێت و دەبێت بەرپرسیارێتی ئەو پرسە لە ئەستۆ بگرێت.
یسڕائیل کاتز، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، هەڕەشەى وەڵامدانەوەى هێرشە مووشەکییەکانى ئێران دەکات و ڕایگەیاند، ئێستا هێزەکانی ئیسڕائیل بە هێزێکی بێ وێنەوە هێرش دەکەنە سەر ئامانجە سەرکوتکەرەکانی ڕژێمی ئێران و دامەزراوەکانى حکومەت لە دڵی تاراندا. وەزیرى بەرگرى وتیشى: بۆ هەر موشەک و هێرشێک ئاراستەی ناوخۆى ئیسرائیل بکرێت، دیکتاتۆری ئێران سزا دەدرێت و هێرشەکان بە هێزێکی توندو تەواوەوە وەڵام دەدرێتەوەو بەردەوام دەبین لە هەنگاونان بۆ پاراستنی بەرەی ناوخۆ و شکستپێهێنانی دوژمن تا هەموو ئامانجەکانی جەنگ بەدی دێت. کەمێک لەمەوبەریش سوپاى ئیسرائیل هێرشی کردە سەر باڵەخانەیەکی ڕادیۆ و تەلەفزیۆنی دەوڵەتی ئێران و لەئێستادا بەشێک لەو دامەزراوانە پەخشیان ڕاوەستاوە. ئاژانسی میهرى ئێرانیش بڵاویکردەوە، ئیسرائیل دەرگای سەرەکیی زیندانی ئەوینی لە تاران بۆردومانکردوەو تەزووی کارەبای زیندانەکە بەهۆی هێرشی ئیسرائیلەوە پچڕاوە. پێشنیوەڕۆى ئەمڕۆ ئێران هێرشێکى نوێى بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکرد 15 مووشەکى ئاڕاستەى ئیسرائیل کردوە، بەپێى میدیاکانى ئیسرائیل پێنج مووشەکی ئێران بە سیستمى بەرگریی ئیسرائیلدا تێپەڕبوون، لە سەرەتای شەڕەوە ئەمە درێژترین ماوەیە ئیسرائیلییەکان لە پەناگەدا بمێننەوە. کەناڵی 12ـی ئیسرائیل بڵاویکردەوە مووشەکێکی ئێران وێستگەیەکی کارەبای لە باشووری ئیسرائیل کردووەتە ئامانج و بەوهۆیەوە زیاتر لە هەشت هەزار ماڵ و شوێن ئێستا بێ کارەبان.
وتەبێژ وەزارەتى دەرەوەى ئێران جەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە لەچوارچێوەى پرەنسیپە نێودەوڵەتنیەکان بەرگرى لەخۆیان دەکەن و دەشڵێت وەڵامى هێرش و دەستدرێژییەکانى ئەمریکا دەدەینەوە. لەکۆنگرەیەى هەفتانەى خۆیدا ئیسماعیل بەقایی وتەبێژە وەزارەتى دەرەوەى ئێران، وەڵامى پرسیارى ڕۆژنامەنوسانیدایەوە، ئەو وتى: هەموو هەوڵ و تەرکیزەکانمان لەسەر بەرگریکردنی یەکلاکەرەوەیە لە نەتەوەی ئێران. ئێمە ناهێڵین هیچ پرسێکی پەراوێزی لەم ئامانجە دوورمان بخاتەوە، ئەو دەنگۆیانە ڕاست نین کەئێران خەڵکى مەدەنى کردبێتە ئامانج. جەختى لەسەر ئەوەکردەوە کە وڵاتەکەى هەمیشە پابەند بووە بە پرەنسیپە دیپلۆماسی و ئەخلاقییەکان و یاسا نێودەوڵەتییەکان و لە سەردەمی بەرگریی پیرۆزدا سەلماندوویەتی کە چەک و ئامانجی قەدەغەکراو بەکارناهێنێت. وتەبێژی وەزارەتی دەرەوە هێماى بۆ ئەوەشکرد، ئەوەی ئێستا لە پێشینەی کاردایە، بەرگرییەکی توند لە وڵات و بەرپەرچدانەوەی خراپەی دوژمنە، کە بە پشتبەستن بە پشتیوانیی ئەمریکا و هەندێک وڵاتی ئەوروپی، شەڕێکی ناڕەوای لە دژی نەتەوەی ئێران دەستپێکردووە. وتیشى: گومانی تێدا نییە کە لەم ئەزموونانە فێر دەبین. ئەگینا نەک هەر خۆمان، بەڵکو گەلەکەمان و مێژوو و نەوەکانی داهاتووش حوکممان لەسەر دەدەن. ئیسماعیل بەقایی باسى لەوەکرد، ئەم دەستدرێژییە سەربازییە وردە وردە لە کاتێکدا ڕوویدا کە ئێران خۆی ئامادە دەکرد بۆ بەشداریکردن لە گەڕی شەشەمی وتووێژی دیپلۆماسی لەگەڵ وڵاتێک کە خۆی ئێستا بە بەشێک لەم شەڕە دادەنرێت. وتیشى: تەنها دوو ڕۆژ پێش ئەم وتووێژە، هەنگاوی سەربازی دژ بە ئێران گیرا؛ کردەوەیەک کە بە خیانەتێکی ڕوون لە دیپلۆماسی و دیالۆگ و ئەخلاق و شارستانیەتی مرۆڤایەتی و هەموو دەستکەوتەکانی یاسای نێودەوڵەتی دوای جەنگی جیهانی دووەم دادەنرێت. وتەبێژەکەى وەزارەتى دەرەوەى ئێران جەختى کردەوە، ئێران بەشێوەیەکی کارا ڕاوێژ لەگەڵ وڵاتانی دیکە دەکات- تەنانەت ئەو وڵاتانەی کە پەیوەندی فەرمیمان لەگەڵیاندا نییە. چونکە ئێمە پێمان وایە هێرشی سەربازی بۆ سەر خاکی ئێران تەنیا دەستدرێژی نییە بۆ سەر وڵاتێک، بەڵکو پێشێلکردنی ئاشکرای یاسا نێودەوڵەتییەکان و هەڕەشەیە بۆ سەر نەزمی جیهانی.
رۆژنامەی نیویۆرک تایمزی ئەمریکی زانیاریی لەبارەی شوێنی مانەوەی عەلی خامنەیی رێبەری باڵای ئێران بڵاوکردەوە و دەڵێت، لە پەناگەیەکی نهێنی دەمێنێتەوە. رۆژنامەی نیویۆرک تایمز زانیاری لە بەرپرسانی ئێران وەرگرتووە و دەڵێت، خامنەیی لە پەناگەیەکی نهێنییە، بەسەختیی دەتوانرێت پەیوەندیی پێوەبکرێت و هەموو پەیامێکی بەشێوەی نووسراو لەڕێی یاریدەدەرێکی متمانەپێکراوەوە پێیدەگات و وازی لە بەکارهێنانی ئامێری پەیوەندیی ئەلیکترۆنی هێناوە. بەگوێرەی زانیاریی ئەو بەرپرسانە، خامنەیی پێشبینی ئەوەیکردووە ئیسرائیل و ئەمریکا هەوڵی کوشتنی دەدەن، بۆیە لە پەناگەیەکدا خۆی حەشارداوە. هاوکات خامنەیی فەرمانی بە ئەنجومەنی زانایانی ئێران و دەستەی ئاینیی وڵاتەکەی کە بەرپرسە لە دیاریکردنی رێبەری باڵا کردووە، ئەگەر ئیسرائیل و ئەمریکا لە پلانی کوشتنیدا سەرکەوتوو بوون، بەوردی کەسێک لەو کەسانەی پێشتر دیاریکراون لە شوێنی دابنرێت. چەند رۆژێک لەمەوبەر بەگوێرەی راپۆرتێکی مسری ئەلیەوم، ئەو هێزەی عەلی خامنەیی رابەری باڵای شۆڕشی کۆماری ئیسلامی ئێران دەپارزێت، فەیلەقی پاسەوانییە کە یەکەیەکی سەربازی تایبەتی سەر بە سوپای پاسدارانی ئێرانە و ژمارەیان 12 هەزار سەربازە. ئاماژەی بەوەشداوە، هێزەکە مەرجی یەکەمیان خۆبەختکردنە بۆ خامنەیی و لە حاڵەتی پێویستدا نەبێت ناتوانن دەست لە جەستەی خامنەیی بدەن و قورسترین راهێنانیان پێکراوە و لە هەموو شارەکانی ئێران بنکەیان هەیە. راپۆرتەکە باسی لەوەشکردووە، قەڵغانی گولەنەبڕ بۆ پاراستنی خامنەیی بەکاردەهێنرێت و هەر لەناوخۆی ئێرانیشدا دروستدەکرێت. پێش ئەوەی خامنەیی سەردانی هەر شوێنێک بکات، هێزەکە سەردانی دەکات و دۆسیەی ئەمنی ناوچەکە وەردەگرن.
