ئەمشەویش چوارچێوەی هەماهەنگی کاندیدی سەرۆکوەزیرانی یەکلایی نەکردەوە

ڕوانگەی سووری ڕایگەیاند، ئەمریکا چەندین جۆری چەکی قورس و سیستمی بەرگریی ئاسمانیی بۆ ڕۆژئاوای کوردستان گواستەوە. ڕوانگەکە کە بارەگاکەی لە لەندەنی پایتەختی بەریتانیایە لە ڕاگەیێندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە ماوەی 24 کاتژمێری ڕابردوودا، تێبینیی جوڵەی نائاسایی فڕۆکەی بارهەڵگری ئەمریکایان لە فڕۆکەخانەی خرابجیر لە پارێزگای حەسەکە کردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە، نیوەڕۆی پێنجشەممە، فڕۆکەیەکی بارهەڵگری ئەمریکا لە بنکەکە نیشتووەتەوە و پاشان ئێوارەی هەمان ڕۆژ فڕۆکەیەکی دیکەی بارهەڵگر لە فڕۆکەخانەکە نیشتووەتەوە کە ژمارەیەک تۆپهاوێز و سەکۆی هەڵدانی مووشەک و سیستمی ڕادار و بەرگریی ئاسمانی هەڵگرتووە، هەروەها ژمارەیەک سەربازی هاوپەیمانی نێودەوڵەتیشی تێدابووە. ڕوانگەی سووری ئەوەشی خستووەتەڕوو، هاوکات لەگەڵ نیشتنەوەی فڕۆکە بارهەڵگرەکان، جوڵەی چڕی هێلیکۆپتەرەکانی هێزەکانی هاوپەیمانان هەبووە بۆ پاراستنی فڕۆکەکان. ڕوانگەکە دەشڵێت، گواستنەوەی ئەو چەک و کەلوپەلە سەربازییانە لە چوارچێوەی جوڵەی لۆجستی بەردەوامی هێزەکانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیدا دێت لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا. ئەمریکا نزیکەی 900 سەربازی لە ڕۆژئاوای کوردستان و سووریا هەیە، بۆ ڕێگری لە سەرهەڵدانەوەی داعش و درووستبوونی توندوتیژی لە ناوچەکەدا، لە مانگی نیسانی ئەمساڵ بەرپرسانی ئەمریکا ڕایانگەیاند، پلانیان هەیە بۆ کشانەوەی 600 سەرباز لە سووریا، هەروەها دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا چەند جارێک باسی لە کشانەوەی تەواوی هێزەکانی وڵاتەکەی لە سووریا کردووە.

ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە) ڕایگەیاند: شەڕ و پێکدادانەکان لە بەرەی (غانم ئەلعەلی) لە دەورووبەری ڕەققە وەستاون، ئەوەش دوای ئەوەی هێزەکانی حکوومەتی دیمەشق ناوچەکەیان تۆپباران کردبوو. هەسەدە لە بەیاننامەیەکدا ئاشکرای کردووە، هێزەکانی حکوومەتی سووریا (دیمەشق) بەرپرسیاری سەرەکیی ئاڵۆزکردنی دۆخی ئەو ناوچەیەن و ئەوەی ڕوویداوە، هەوڵێکە بۆ تێکدانی دۆخی ئەمنی و دروستکردنی مەترسی لەسەر ژیانی هاووڵاتییانی مەدەنی. لە کۆتایی بەیاننامەکەدا، هێزەکانی سووریای دیموکرات هۆشداری دەدەن و جەخت دەکەنەوە، بێدەنگ نابن و وەڵامی هەر هێرش و دەستدرێژییەک دەدەنەوە کە بکرێتە سەر ناوچەکانیان.

دەزگای ئاسایشی هەرێم روونکردنەوەیەک سەبارەت بە بڵاوبوونەوەی هەواڵێکی ناڕاست بڵاوکردەوە. دەزگای ئاسایشی هەرێم روونکردنەوەیەکی بڵاوکردووەتەوە و تێیداهاتووە، سەبارەت بەدەستگیرکردنی تۆمەتبارێکی ماددەی هۆشبەر لەشاری سلێمانی لە رۆژی 19ـی 11ـی 2025، کە چالاکییەکە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی گشتی نەهێشتنی مادە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم و بەهەماهەنگی لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی مادە هۆشبەرەکانی کەرکوک سەربە وەزارەتی ناوخۆی حکومەتی عیراق بە سەرکەوتوانە ئەنجامدراوە. لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە، دوای ئەوەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان هەواڵێکی ناڕاست بڵاوکرایەوە کەدەستەی حەشدی شەعبی لە شاری سلێمانی بازرگانێکی ماددەی هۆشبەریان دەستگیرکردبێت، دەزگای ئاسایشی هەرێم رایدەگەیەنێت کە ئەم هەواڵە دورە لە راستییەوە، دوای ئەوەی نوسراوی رەسمی دادوەری لێکۆڵینەوەی بەڕێوەبەرایەتی ماددە هۆشبەرەکانی کەرکوکمان بەدەست گەیشت، بەڕێوەبەرایەتی گشتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم بە هەماهەنگی تیمێکی بەڕێوەبەرایەتی مادە هۆشبەرەکانی کەرکوک کە پێکهاتبوون لە بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی ناوبرا و بە هاوەڵی سێ ئەفسەری هەمان بەڕێوەبەرایەتی، بەسەرکەوتوانە توانرا بازرگانێکی مادەی هۆشبەر دەستگیربکەن و دەستبگرن بەسەر بڕی سێ کیلۆگرام حەشیش. دەزگای ئاسایشی هەرێم دەشڵێت: لەئێستادا تۆمەتبار بەبڕیاری دادوەر بەماددەی 25 لە یاسای بەرەنگاربوونەوەی مادە هۆشبەرەکان و کارتێکەرە ئەقڵییەکان لە گرتوخانەی دەزگای ئاسایش لەشاری سلێمانی راگیراوە و لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکەی بەردەوامە.

بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی ئەورووپا راگەیاند، جێبەجێکردنی بڕیارەکانی دادگەی مافی مرۆڤی ئەورووپا، لەوانە ئازادکردنی سەڵاحەدین دەمیرتاش و هاوەڵانی یەکێکە لە داواکارییەکانیان بۆ قبووڵکردنی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا. دەشڵێت، لە 2018ـەوە رێکارەکانی بەئەندامبوونی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا راگیراون دوای ئەوەی وڵاتەکە بەهۆی ژمارەیەک کێشەی "بنەڕەتییەوە" لە یەکێتییەکەیان دوورکەوتەوە.  بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی ئەورووپا  سەبارەت بە کاریگەری پەسندکردنی بڕیارەکانی دادگەی مافی مرۆڤی یەکێتیی ئەورووپا بۆ قبوڵکردنی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا بە تۆڕی میدیایی رووداوی رایگەیاند، "کۆمیسیۆن چەندین جار دووپاتی کردووەتەوە کە پێویستە تورکیا بڕیارەکانی دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا وەک ئەولەویەتێک جێبەجێ بکات. ئەمەش ئەو بڕیارانە دەگرێتەوە کە لە بەرژەوەندی ئازادکردنی دەستبەجێی بەڕێز دەمیرتاش، عوسمان کاڤالا و ئەوانی دیکە دەرچوون". سەلاحەدین دەمیرتاش لە رۆژی 4ـی تشرینی دووەمی 201ـەوە لە گرتووخانەی ئەدیرنە بەندکراوە. هەروەها عوسمان کاڤاڵای بزنسمان و چالاکڤانی تورک بەتۆمەتی ''ھاندان بۆ ئاژاوەگێڕی و دژایەتیکردنی دەسەڵات و سپۆنسەرکردنی خۆپیشاندەرانی رووداوەکانی پارکی گەزی'' دەستبەسەرکراوە. یەکێتیی ئەورووپا چەندینجار داوای لە تورکیا کردووە ئەو دووانە ئازاد بکات. سەلاحەدین دەمیرتاش بە 47 دۆسیەی تاوان؛ تۆمەتەکانی (تێکدانی یەکڕیزی و یەکگرتوویی دەوڵەت)، (هاندان بۆ ئەنجامدانی تاوان)، (رێکخستنی خۆپیشاندانی نایاسایی)، (تێکدانی ئاسایشی ناوخۆ)، (هاندانی خەڵک بۆ یاخیبوون لە دژی یاسا بەرکارەکان) و (پروپاگەندەکردن و پەسنکردنی تیرۆر) خرایە پاڵ. دەمیرتاش لە رۆژی 4ـی کانوونی یەکەمی 2016 دەستبەسەرکرا و 9 ساڵە لە زیندانە. بە گوتەی ئەو بەرپرسەی کۆمیسیۆنی ئەورووپا بۆ رووداو، ئەوان چەندین داواکاریان لە تورکیا هەیە، بۆ ئەوەی وڵاتەکە ببێتە ئەندامی یەكێتییەکە، لەوانە، "دروستکردنی ژینگەیەکی سیاسی و یاسایی کە رێگە بە دەسەڵاتی دادوەری بدات ئەرکەکانی بە شێوەیەکی سەربەخۆ و بێلایەنانە بکات، جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان بەهێز بکات و دڵنیایی بدات کە دادگاکانی خوارەوە رێز لە بڕیارەکانی دادگای دەستووری دەگرن." یەکێکی دیکە لە داواکارییەکانی ئەورووپا لە تورکیا ئەوەیە، "دڵنیایی بدات کە هەموو رێکارە دادوەرییەکان رێز لە مافە بنەڕەتییەکان دەگرن، بە جەختکردنەوەی تایبەت لەسەر قوربانییان و پاراستنی رێکارەکان بۆ گومانلێکراوان و تۆمەتباران."  یاسای دژە تیرۆریش بە جۆرێک جێبەجێ بکرێت، کە لەگەڵ ستانداردەکانی ئەورووپا، پەیماننامەی مافی مرۆڤی ئەورووپا، دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا، راسپاردەکانی کۆمیسیۆنی ڤینیسیا و دەستکەوت و پراکتیزە یاساییەکانی یەکێتیی ئەورووپا بگونجێت ئەو بەرپرسەی یەکێتیی ئەورووپا جەخت لەوە دەکاتەوە، کە "دەبێت تورکیا چوارچێوەی یاسایی و جێبەجێکردنی باشتر بکات بە مەبەستی پاراستنی کاریگەرانەی مافەکانی ژنان و یەکسانی رەگەزی، بۆ رووبەڕووبوونەوەی کاریگەرانەی هەموو شێوازەکانی رەگەزپەرستی و جیاکاری، بەوانەشەوە کە دژی کەسانی هاوڕەگەزخواز و رەگەزگۆڕاوەکان دەکرێن و مسۆگەرکردنی پاراستنی کەمینەکان؛ پاراستنی ئازادی رادەربڕین و ئازادی گردبوونەوە و کۆمەڵەکان." دانوستاندنەکانی بەئەندامبوون لە ساڵی 2018ـەوە راگیراون، ئەو بەرپرسەی یەکێتیی ئەورووپا هۆکارەکەی بۆ ئەوە گەڕاندەوە، دیموکراسی لە تورکیا پاشەکشەی کردووە، یاسا بە تەواوی سەروەر نییە، دەسەڵاتی دادوەری سەربەخۆ نییە، رێز لە مافە بنەڕەتییەکان ناگیرێت. بەرپرسەکەی یەکێتیی ئەورووپا گوتی: "ئەو هۆکارناەی بوونە هۆی راگرتنی دانوستاندنەکانی بە ئەندامبوون هێشتا وەکو خۆیان ماون."

وەفدێکی  باڵای یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە بەغداد لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی  کۆبوونەوە و گفتوگۆیان لەبارەی نەخشەڕێگای قۆناغی داهاتوو و پێکهێنانی کابینەی نوێ کرد. لە کۆبوونەوەکەدا هەردوولا باسیان  لەسەر بەهێزکردنی هاوبەشی و هاریکاریی نێوان هێزە نیشتمانییەکان کردەوە، بەمەبەستی "خێرا جێبەجێکردنی ئەرکە سیاسییەکان و پێکهێنانی حکومەتێک کە توانای جێبەجێکردنی کارە لەپێشینەکانی ئەم قۆناغەی هەبێت. لە بەشێکی  دیدارەکەدا بەبۆنەی سەرکەوتنی پڕۆسەی هەڵبژاردنەوە پیرۆزباییان لە یەکترکردووە و دواین پێشهاتە سیاسییەکانی عیراقیان تاوتوێ کردووە. وەفدەکەی  یەکێتی پێکهاتبوو لە  نزار ئامێدی ئەندامی مەکتەبی سیاسی و لێپرسراوی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەبەغداد خالید شوانی وەزیری داد و رزگار حاجی حەمە، لێپرسراوی  مەکتەبی  هەڵبژاردن.

عەقیل فەتلاوی، وتەبێژی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، دەڵێت: کاندیدی خۆمان هەیە بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران، لەگەڵ لیژنەکە کۆدەبێتەوە، راسپاردنی سودانی بۆ خولی دووەم رەتدەكەینەوە. وتەبێژی دەوڵەتی یاسا،  لە چاوپێکەوتنێکدا تەلەفیزیۆنیدا وتی: ئەو لیژنەیەی ئەرکی چاوپێکەوتنی لەگەڵ کاندیدەکانی سەرۆک وەزیرانی پێسپێردراوە، لێكۆڵینەوە لە  ناوی ئەو داواکارانە دەكات كە پێشكەشیان كردووە بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران و لە کۆبونەوەی چوارچێوەی هەماهەنگیدا لە شێوەی راپۆرتێک دەخرێتەڕوو. باسى لەوەشكرد: پرۆسەی هەڵبژاردنی سەرۆک وەزیرانی پێشوو تا رادەیەک پەلە بوو، هەڵبژاردنی دوایین سەرۆک وەزیرانیش لە ژێر کاریگەری فشاری جەماوەری و ناکۆکی سیاسیدا بوو، ئەوەش پێویستی بە بڕیارێکی خێرا بوو. راشیگەیاند: هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا پشتگیری لە راگەیاندنی چوارچێوەی هەماهەنگی دەکات وەك گەورەترین كوتلە، بەڵام پشتگیری لە سودانی ناکات بۆ خولی دووەم و کاندیدی خۆمان هەیە، لەگەڵ لیژنەکە کۆدەبێتەوە و کاندیدبونی خۆی دەخاتە بەردەم چوارچێوەی هەماهەنگی. وتەبێژی دەوڵەتی یاسا ئاماژەی بەوەشكرد: ئێمە سەرۆک وەزیرانێکمان دەوێت بتوانین مەرجەکانی خۆمانی بەسەریدا بسەپێنین بۆ ئەوەی شەرمەزار نەبین لەگەڵ دەنگدەران و لەبەردەم  میدیاکان و هێزە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان. وتیشی: کۆنترۆڵی حکومەت بەسەر ئەنجومەنی نوێنەراندا وایکرد رۆڵی نەمێنێت و  ئەنجومەنی نوێنەران لە ماوەی خولێكی تەواودا تەنها یەک پرۆسەی لێپرسینەوەی ئەنجامداوە، کۆنترۆڵی حکومەت بەسەر پەرلەماندا، لەڕێگەی پێدانی ئیمتیازاتێکی زۆر بە پەرلەمانتاران و ئاسانکاری رەزامەندی بۆیان، کاری پەرلەمانی پەکخست.

بەپێى ڕاگەیەندراوێکى بارەگاى بارزانى،  ئەمڕۆ چوارشەممە 19ـی تشرینی دووەمی 2025 لە شاری دهۆک سەرۆک مەسعود بارزانی پێشوازی لە مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات کرد . هەر بەپێى ڕاگەیەندراوەکەى بارەگاى بارزانى، له کۆبوونەوەکەدا کە محەمەد ئیسماعیل، سەرۆکی ئەنەکەسە و عوسمان بایدەمیر سیاسەتمەداری کوردی باکور و چەند کەسایەتی و بەرپرسی تری ڕۆژئاوا بەشداربوون، سەرۆک بارزانی وێڕای بەخێرهێنانی شاندی میوان خۆشحاڵیی خۆی دەربڕی کە هەردوو لایەن بەیەکەوە بەشدارن لە کۆڕبەندی مێپس 2025 لە شاری دهۆک و هەردوولا سوپاسی رۆڵی سەرۆک بارزانیان کرد لە بەرگری لە دۆزی رەوای گەلی کوردستان، دواتر بیروڕا ئاڵوگۆڕ کرا لەسەر بارودۆخی سوریا و ناوچەکە،سەرۆک بارزانی ئاماژەی بەوەدا کە پێویستە پرسی کورد بە شێوازێکی دیموکراسیانە و ئاشتیانە لە چوارچێوەی سوریای تازەدا چارەسەر ببێت و هەڵەکانی رابردوو چارەسەر ببن و دووبارە نەبنەوە،سەرۆک بارزانی جەختی لە پشوودرێژی و تەبایی و یەکریزی هێز و لایەنە سیاسیەکانی کورد کردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە نابێت مافەکانی گەلی کورد پێشێل بکرێت.  لە بەشێکی دیکەی دیدارەکەدا، فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات سوپاسی مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کرد بۆ بانگهێشتنامەکەی بۆ کۆڕبەندی مێپس 2025، باسی لە ڕۆڵی سەرۆک بارزانی کرد لە بەرامبەر هەوڵەکانی لەپێناو نزیکبوونەوە و بەدیهێنانی یەکڕیزی لەنێوان لایەنەکانی ڕۆژئاوای کوردستان و هەروەها پاڵپشتیەکانی هەرێمی کوردستانی بەرز نرخاند کە لەماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا دەرگایان کراوەبوو بۆ حەواندنەوەی خەڵکی رۆژئاوای کوردستان، هەروەها پاڵپشتیەکانی هەرێمی کوردستانی لە تێکشکاندنی تیرۆر بەرز نرخاند. مەترسیەکانی سەرهەڵدانەوەی داعش و پشتیوانی پڕۆسەی چارەسەری ئاشتی لە تورکیا تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە بوون.

ئیلهام ئەحمەد، بەرپرسی دەستەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی بەرێوەبەرایەتیی خۆسەر لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، لە کۆڕبەندی (MEPS) لە دهۆک وەڵامی تۆمەتەکانی دیمەشق دەداتەوە و نەخشەڕێگای قۆناغی داهاتوو دەخاتەڕوو. ئیلهام ئەحمەد ئەو لێدوانانەی بەرپرسانی دیمەشقی ڕەتکردەوە کە گوایە بەرێوەبەرایەتیی خۆسەر و هەسەدە ئاستەنگیان بۆ جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی 10ـی ئازار (ئادار) دروستکردووە و گوتی: "ئەو قسانە دوورن لە ڕاستییەوە و ئێمە هیچ ئاستەنگییەکمان بۆ ڕێککەوتنەکە دروستنەکردووە".  ڕۆژی 10ـی ئازاری 2025، سه‌باره‌ت به‌ ئایینده‌ی هێزه‌كانی سووریای دیموکرات "هه‌سه‌ده" و گەلی کورد لە ڕۆژئاواى کوردستان (باکوری ڕۆژهەڵاتی سووریا)، ‌ مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هەسەدە و ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆماری سووریا بۆ قۆناغی ڕاگوزەر ڕێککەوتنێکیان واژۆ کرد. بەرپرسەکەی ئیدارەی خۆسەر جەختی کردەوە، "ئیدی سەردەمی شەڕ لە سووریا کۆتاییهاتووە" و پێویستە لەمەودوا قۆناغی دیالۆگ و گفتوگۆ بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان دەستپێبکات. ئیلهام پانێلێکدا لە کۆڕبەندی مێپس 2025 ڕایگەیاند، دەبێت مافی هەموو پێکهاتەکان لە سووریا پارێزراو بێت. دەشڵێت چیدیکە سووریا پێویستی بە شەڕ نییە. سەدان ساڵە پرسی کورد چارەسەر نەکراوە، لە سووریا یەک زمان و یەک ڕەنگ ناتوانێت حکومڕانی بکات. کێشەی ژن یەکێکە لەو کێشانەی کە ڕێگە نادات ئاشتیی کۆمەڵگا بەرقەراربێت، دەبێت گرنگی بە ڕۆڵی ژن بدرێت لە حکومڕانی سووریا.  سووریا شەڕ و ئازاری زۆری بینی، سایکس پیکۆ هۆکاری سەرەکی هەموو کێشەکان بوو.  ئیلهام ئەحمەد ئاماژەی بەوەش کرد، بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەر لەگەڵ دیمەشق لە گفتوگۆدایە، چیتر سووریا پێویستی بە شەڕ نییە و دەبێت لە سووریا مافی هەموو پێکهاتەکان پارێزراو بێت.

مەزڵووم عەبدی جەخت لەوە دەکاتەوە، پێویستە سووریا ببێتە وڵاتێکی لامەرکەرزی. دەشڵێت "کۆتایی هەموو شەڕێک دیالۆگە، بۆیە پێویست ناکات چیدیکە شەڕ بکەین." بەیانیی ئەمڕۆ چوارشەممە، 19ـی تشرینی دووەمی 2025، بە ئامادەبوونی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان؛ مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە) و دەیان سەرکردە و بەرپرسی حکوومی و حزبیی عێراق و کوردستان؛ سێیەمین ڕۆژی شەشەمین کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێپس25) دەستیپیکرد.  مەزڵووم عەبدی لە سێیەمی ڕۆژی ئەم کۆڕبەندە، گوتارێکی پێشکەش کرد؛ تێیدا سوپاسی سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانی و ڕێکخەرانی مێپسی کرد بۆ بانگهێشتکردنەکە. ئەو، خۆشحاڵی خۆی بە بەشداریکردن لە کۆڕبەندەکە دەربڕی و گوتی "زۆر بە گەرمی پێشوازیمان لێ کراوە." فەرماندەی گشتیی هەسەدە هیواشی خواست، ئەنجام و ڕاسپاردەکانی شەشەمین کۆڕبەندی مێپس لە شاری دهۆک، یارمەتیدەربن لە چارەسەرکردنی کێشەکان و بەقەڕارکردنی ئاشتی لە ناوچەکە.    ڕێککەوتنی 10ـی ئادار و لێکەوتەکانی مەزڵووم عەبدی لە بەشێکی قسەکانیدا باسی لە ڕێککەوتنی 10ـی ئاداری ئەمساڵ لە نێوان هەسەدە و حکوومەتی سووریادا کرد و گوتی "ئەو ڕێککەوتنەی لە 10ـی ئادار، لەگەڵ ئەحمەد شەرع، سەرۆک کۆماری سووریا واژۆمان کرد، ڕێگری لە ڕوودانی زۆر شت کرد. ئێمە لە نێو شەڕێکی سەختدا بووین، بەڵام بەهۆی ئەو ڕێککەوتنە، شەڕەکە وەستا. هەروەها ڕێگری لە دابەشبوونی سووریا و تۆڵەسەندنەوە لە نێوان پێکهاتەکانی هەموو پارێزگاکانی وڵاتەکەدا گرت، چونکە بەشێکیان پلانیان هەبوو دوای ڕووخانی ڕژێم، تۆڵە لە یەکدی بکەنەوە." بە گوتە عەبدی، بە درێژایی 100 ساڵی ڕابردوو لە سووریا، دان بە مافەکانی گەلی کورددا نەنراوە، تەنانەت باس لە پرسی کوردیش نەکرابوو، بەڵام لە ڕێککەوتنی 10ـی ئاداردا، بە ڕوونی باسی پرسەکە کراوە و جەخت لەوە کراوەتەوە، پێویستە مافەکانی گەلی کورد و هەموو پێکهاتەکانی سووریا، لە چوارچێوەی دەستووری نوێدا دەستەبەر و دابین بکرێن. مەزڵووم عەبدی گوتیشی "پێمانوایە ناکرێت سووریا بگەڕێتەوە بۆ دەوڵەتێکی مەرکەزیی هاوشێوەی سەردەمی ڕژێمی بەعس، دوای 15 ساڵ شەڕ، پێویستە سووریایەکی لامەرکەزی هەبێت و هەموو هەرێمێک خۆی بەڕێوەببات. ڕاستییەک دروست بووە و ناتوانین نکۆڵی لێ بکەین، پێویستە هەموو کەسێک ئەم ڕاستییە قبووڵ بکات و لەم چوارچێوەیەدا هەنگاو بنێت."   "کۆتایی هەر شەڕێک دیالۆگە" فەرماندەی گشتیی هەسەدە ڕایگەیاند "ماوەیەکی زۆر درێژە لە نێو شەڕداین، زۆر باش دەزانین و بینیمان، کۆتایی هەر شەڕێک دیالۆگە،  کێشەکان بە دیالۆگ چارەسەر دەکرێن. لە شەڕدا ئەگەر سەرکەوتنیش بەدەستبهێنیت، هەر دەبێت دیالۆگ بکەیت. ئەمەمان بە شێوەیەکی زۆر چالاک لە سووریا بینی." مەزڵووم عەبدی هۆکاری ڕووخانی ڕژێمی پێشووی بەشار ئەسەدی ئاشکرا کرد و باسی لەوە کرد "هۆکاریی سەرەکیی ڕووخانی ڕژێمی بەشار ئەسەد، ڕەتکردنەوەی دیالۆگ و سووربوون بوو لەسەر سیستەمی مەرکەزی، بینیمان دواتر کە چۆن شۆڕشێک لە دژی هەڵگیرسا و لەنێوچوو. " بە گوتەی عەبدی  ئێمە لە سەرەتای ڕاپەڕینەکانی سوریا، لە سەرەتای شۆڕشەوە، دژی شەڕ بووین. تا ناچارکراین شەڕ بکەین، شەڕمان نەکرد. تا مەترسیمان لەسەر نەبوو، شەڕمان نەکرد. ئێمە تەنیا پارێزگاریمان لە خۆمان کردووە. ئێستا ڕێگەی دیالۆگمان هەڵبژاردووە و پێویست ناکات چیدیکە شەڕ بکەین. ئەمە بۆچوونی ئێمە و هەموو گەلی سووریایە، چونکە بە شەڕ کێشەکان چارەسەر نەکرێن."

کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، لە یەکەم ڕۆژی ماوەی تانەدان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەکان، زیاتر لە 30 تانە لەسەر ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق تۆمارکراوە و ئەمڕۆ چوارشەممە و سبەی پێنجشەممەش لە وەرگرتنی تانەکان بەردەوام دەبن. بیلال ئەکرەم عەباس، سەرۆکی تیمی ڕاگەیاندنی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، لە ڕۆژی یەکەمی ماوەی تانە تۆمارکردن،  زیاتر لە 30 تانە لەلایەن کاندید و لایەنەکان لەسەر ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق تۆمارکراون.  کۆمیسیۆن هەڵبژاردنەکان ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی عێراق ڕاگەیاند، ڕۆژانی سێشەممە، چوارشەممە و پێنجشەممەی ئەم هەفتەیەش دەرفەت بە کاندید و لایەنەکان دراوە کە ئەگەر گومانیان لە ئەنجامەکان هەبێت تانە تۆمار بکەن، دواتریش لە حەوت ڕۆژدا کۆمیسیۆن وەڵامی تانەکان دەداتەوە.

سەرۆکی ئەمریکا و شازادەی جێنشینی سعودیە لە کۆشکی سپی کۆبوونەوە و ترەمپ وتی، "کۆبوونەوەکەمان باشبوو و سعودیە وەبەرهێنان لە ئەمریکا دەکات. ڕاشیگەیاند، پێم وایە ڕێککەوتنی وزەی ئەتۆم لەگەڵ سعوودیە دەکەین. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ڕایگەیاند، "شازادەی جێنشینی سعودیە هاوڕێیەکی نزیکی منە و لە کۆشکی سپیدا ڕێزی زۆری لێدەگیرێت. کارکردن لەگەڵ سعودیە دەرفەتی نوێ بەڕووی ئەمریکا دەکاتەوە و ئێستا پەیوەندییەکانمان لە باشترین کاتیدایە". لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا ترەمپ وتی، "سوپاسی سعودیە دەکەم کە بە بەهای 600 ملیار دۆلار دەستیان بە وەبەرهێنان لە ئەمریکا کردووە و هیوادارم بەهای وەبەرهێنانیان لە وڵاتەکەماندا بگاتە یەک تریلیۆن دۆلار".   ئاماژەی بەوەشکرد، شازادەی جێنشینی سعودیە داوای لێکردووە سزاکانی سەر سووریا هەڵبگرێت، هاوکات وتیشی، سعوودیە فڕۆکەی ئێف 35 لە ئەمریکا دەکڕێت و پێم وایە ڕێککەوتنی وزەی ئەتۆم لەگەڵ سعوودیە دەکەین.  محەممەد بن سەلمان، شازادەی جێنشینی سعودیە ڕایگەیاند، باوەڕمان بە داهاتوویەکی هاوبەش لەگەڵ ئەمریکا هەیە و دەتوانین بەهای وەبەرهێنانمان لەو وڵاتە بگەیەنینە یەک تریلیۆن دۆلار. لەلایەکی دیکە؛ وتیشی، بەرامبەر دامەزراندنی دەوڵەتی فەڵەستین کاردەکەن "بۆئەوەی بەمزوانە پەیوەندییەکانمان لەگەڵ ئیسرائیل ئاسایی بکەینەوە و ببنە بەشێک لە ڕێککەوتننامەی ئیبراهیمی".

ئەمڕۆ سێشەممە 18ی تشرینی دووەمی 2025، لە شاری دهۆک سەرۆک مەسعود بارزانی، لەگەڵ محەممەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراقی فیدڕاڵ کۆبووەوە. لە کۆبوونەوەکەدا وەک ئەوەی لە ڕاگەیەنراوێکی بارەگای بارزانیدا هاتووە، هەردوولا پیرۆزباییان لە یەکتری کرد بەبۆنەی سەرکەوتنی پڕۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە کەشێکی ئارام و بێ کێشە بەرێوەچوو و هەردوولا هیوایان خواست ئەنجامەکانی هەڵبژاردن لە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی خەڵکی عێراق بیت. بە گوێرەی ڕاگەیەنراوەکە، لە بەشێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا تیشک خرایە سەر یاسای هەڵبژاردن لەپێناو دادپەروەریی زیاتر پێویستی بە گۆڕین هەیە. بارەگای بارزانی ئاماژەی بەوەش داوە، لە کۆبوونەوەکەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و ناوچەکە پێشهات و گۆڕانکارییە سیاسییەکانی نێو پڕۆسەی سیاسیی عێراق تاوتوێ کران. جێگەی ئاماژەپێدانە لەو دیدارەدا هەریەک لە فوئاد حوسێن ئەندامی مەکتەبی سیاسی پارتی و بەها ئەعرەجی و ئەحمەد ئەلئەسەدی و قوسەی مەحبوبە ئەندامانی هاوپەیمانێتیی ئاوەدانکردەوە و گەشەپێدان ئامادەی کۆبوونەوەکە بوون.

سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی نەتەوەیی (مەهەپە) دەڵێ، ئەگەر کۆمیسیۆنی پەرلەمان نەچێتە ئیمراڵی، پێویست بکات خۆی دەچێت.  دەوڵەت باخچەلی ئەمڕۆ سێشەممە 18ـی تشرینی دووەمی 2025 لە کۆبوونەوەی هەفتانەی فراکسیۆنی پارتەکەیدا لە پەرلەمان، باسی رۆژەڤی کرد. باخچەلی، ئاماژەی بە پێویستییەکانی پڕۆسەی ئاشتی لەگەڵ پەکەکە کرد و رایگەیاند، یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی گفتوگۆی نێو پڕۆسەکە عەبدوڵڵا ئۆجەلانە و پێویستە کۆمیسیۆنی پەرلەمان گوێی لێ بگرێت. باخچەلی گوت: "ئەگەر کۆمیسیۆن نەچێتە ئیمراڵی، ئەو لە چوون بۆ ئیمراڵی خۆی پاشدانادات".  باخچەلی، بەبێ ئەوەی ناوی بهێنێت، رەخنەی لە ئیی پارتی گرت کە دژی پڕۆسەکەیە و گوتی، بۆچی ''تورکیایەکی بێ تیرۆر'' ئێوە بێزار دەکات.   دەقی قسەکانی دەوڵەت باخچەڵی:   کۆمیسیۆن 17یەمین کۆبوونەوەی خۆی دەکات. دوای ئەوە، ئەگەری هەیە ئەو شاندەی دەچێتە ئیمراڵی، پێکبهێندرێت و دەستنیشان بکرێت. دەبێت کۆتایی بەو مشتومڕانە بهێندرێت کە رۆژانێکە بەردەوامن لەبارەی 'ئایا بچنە ئیمراڵی یان نەچن؟'. ئەگەر بمانەوێت ئامانجی تورکیایەکی بێ تیرۆر بە پێوەرێکی دروست و دڵسۆزانە بێتەدی، ئەوا هیچ مانایەک بۆ دواخستنی چوون بۆ ئیمراڵی نامێنێتەوە. ئەگەر پەیوەندییەکی راستەوخۆ لەگەڵ یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی گفتوگۆی نێو پڕۆسەکە دانەنرێت، چۆن دەگەینە ئەنجام؟ چۆن پێشڤەچوون بەدەست دێت؟ ئەگەر ئەو کۆمیسیۆنەی لە پەرلەمان پێکهاتووە لەم چوارچێوەیەدا بڕیار نەدات، ئەگەر هیچ کەسێک ئارەزووی ئەو سەردانە نەکات، ئەگەر هەمووان پێداگیر بن لەسەر ئەوەی رۆڵی سێ مەیموونەکە بگێڕن، ئەوا بە راشکاوی دەیڵێم: من لەوە پاشگەز نابمەوە کە لەگەڵ سێ هاوڕێمدا، بە توانای خۆمان بچینە ئیمراڵی و لە دەوری مێزێک رووبەڕوو دابنیشین.  

فایەق زیدان، سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، لە وتارێکدا لە کۆڕبەندی مێپس 2025، گوتی: عێراق دەتوانێت ڕۆڵی یاریزانێکی سەرەکی لە سیاسەتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ببینێت. سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، گوتیشی: دەستوور بنەمای بەڕێوەبردنی وڵات و کلیلی سەرەکیی چارەکردنی کێشەکانە.  فایەق زیدان، لە درێژەی گوتارەکەیدا گوتی: بۆ پاراستنی سەروەریی وڵات و چەسپاندن یاسا، دەبێت ڕێگریی لە دەستوەردانە دەرکییەکان بکرێت. ڕادەستکردنی دەسەڵات لە چوارچێوەی دەستوور و ڕێزگرتنی یاسادا بێت. بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بەسەر ململانێ ئایدۆلۆجییەکاندا زال بکرێن و متمانەی نێوان حکوومەت و هاووڵاتی پتەو بکرێت. سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، هەروا گوتی: چاکسازیی ئیداری و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و بەهێزکردنی ژێرخانی ئابووری و وزە و چەسپاندنی کۆڵەکەکانی سەقامگیریی، دەبنە مایەی بەهێزبوونی عێراق.  فایەق زیدان، لە کۆتایی قسەکانیدا گوتی:  دادگای عێراق سەلماندوویەتی کە توانای بەرەنگاربوونەوەی ئاڵەنگارییەکانی هەیە و دەتوانێت لە چوارچێوەی دەستووردا، بێلایەنانە وەک فاکتەرێکی سەقامگیریی دەوڵەت، ئەرکەکانی خۆی جێبەجێ بکات.

سەرۆککۆماری تورکیا دوای کۆبوونەوەی کابینەی کۆماری کە ئێوارەی رۆژی دووشەممە 17-11-2025 لە ئەنقەرە بەرێوەچوو، گوتارێکی پێشکێشکرد و لە بەشێکیدا باسی عێراق و سووریای کرد.  ئەردۆغان لەبارەی عێراق و سووریا گوتی: "لە عێراقەوە هەتا سووریا؛ بە درێژایی سنوورەکانی باشوورمان، ئێمە داکۆکی لە ئاشتی، دادپەروەری، سەقامگیری، بەیەکەوە گەشەپێدان و بەیەکەوە سوودمەندبوون دەکەین". لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانیی عێراق، کە رۆژی 11-11-2025 بەڕێوەچوو، ئەردۆغان گوتی: "خۆشحاڵبووین هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەران لە عێراقی دراوسێماندا، کە رۆژی 11ی تشرینی دووەم بەڕێوەچوو، لە کەشێکی بێ کێشە و ئاشتییانە بەرێوەچوو. هیوادارین هەڵبژاردنەکە بۆ خەڵکی عێراق ببێتە مایەی خێر و دەمەوێ جەخت بکەمەوە کە لەمەودواش بەردەوام دەبین لە پشتیوانیکردنی برا عێراقییەکانمان". لەکاتێکدا ئەنقەرە بەردەوام پشتگیری لە حکومەتی نوێی سووریا بە سەرۆکایەتیی ئەحمەد شەرع دەکات، ئەردۆغان گوتی: "بە خۆشحاڵییەوە چاودێریی بەرەوپێشچوونی سووریا لە پەیوەندیی دەرەوە دەکەین. لەبارەی جێبەجێکردنی خاڵەکانی رێککەوتنی 10ی ئادار، لەو باوەڕەداین دەبێتە هۆی بەهێزکردنی یەکێتی، پێکەوەیی و یەکگرتوویی سووریای دراوسێ، هەمان هەڵوێست و پێداگریمان هەیە".  رەجەب تەیب ئەردۆغان هەروەها رایگەیاند، دەرگای وڵاتەکەیان بەسەر ئاشتەوایی واڵا دەکەن.