بۆ یەکەمجار پارتی دەم و مەهەپە جەژنە پیرۆزە لە یەکدى دەکەن

فوئاد حسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ کەناڵی شەرقییە رایگەیاند، عێراق بەشێک نییە لە بەرەی موقاوەمە و هەر گرووپێک لە دەرەوەی چوارچێوەی دەوڵەت نایاساییە. فوئاد حسێن دەڵێ، دەستووری عێراق رێگە نادات هیچ گرووپێکی چەکدار لە دەرەوەی دامەزراوە سەربازییەکانی عێراقدا بوونی هەبێت، رێگەپێدراویش نییە بە بڕیاری تاکلایەنە بڕیاری جەنگ بدرێت. لەبارەی هێرشی گرووپە چەکدارەکان بۆسەر ئیسرائیل، فوئاد حسێن گوتوویەتی، ئەوەی گرووپە چەکدارەکانی عێراق لە چەند مانگی رابردوو ئەنجامیاندا، زیانی بە عێراق گەیاندووە و هیچ سوودێکیشی بۆ دۆزی فەڵەستین نەبوو. دەشڵێ، دەرفەتێک هەیە بۆ لێکتێگەشتن لەگەڵ گرووپە چەکدارەکان و دوورکەوتنەوە لە مەترسییەکانی هێرشی ئەمریکی یان ئیسرائیلی بۆسەر عێراق. وەزیری دەرەوەی عێراق هۆشداریشی داوە، ئەگەر ئێران ببێتە ئامانجی هێرشی ئیسرائیل و رێککەوتن شکست بهێنێت، ئەوا عێراق و ناوچەکدا رووبەڕووی کارەسات دەبنەوە.

  بەرەبەیانی ئەمڕۆ، داواکاری گشتی تورکیا داوایكرد ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانی دەستبەسەرکراوی ئەستەنبوڵ، بە فەرمی دەستگیربكرێت، کە رکابەری دیاری ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیایە، بە تۆمەتی گەندەڵی و تیرۆر. چاوەڕوان دەكرێت دادگا بڕیارێك دەربكات لەبارەی ئەگەری ئاڕاستەكردنی  تۆمەكان دژی ئیمام ئۆغڵو و راگرتنی تا كاتی دادگاییکردن. دەستگیرکردنی ئیمام ئۆغڵو لەم هەفتەیەدا گرژییە سیاسییەکانی بەشێوەیەکی بەرچاو لە توركیا توندكردەوەوناڕەزایەتییەکی بەرفراوانی لە سەرانسەری تورکیا لێکەوتەوە، خۆپیشاندەران لە چەند شارێکدا گردبونەوە بۆ دەربڕینی دژایەتی خۆیان. رۆژنامەی جمهوریەت، دوێنێ‌ بڵاویكردەوە، پۆلیسی تورکیا بۆ ماوەی نزیکەی پێنج کاتژمێر لێپرسینەوەی لەگەڵ ئیمام ئۆغڵو کردووە، ئەوەش لە چوارچێوەی لێکۆڵینەوە لە تۆمەتەکانی هاوکاریکردنی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە).  رۆژی هەینی رابردوش، بە تۆمەتی گەندەڵی، بۆ ماوەی چوار کاتژمێر لێپرسینەوەی لەگەڵ کرا، سەرۆکی شارەوانی ئیستەنبوڵ لە هەردوو لێکۆڵینەوەکەدا هەموو ئەو تۆمەتانەی رەتکردەوە کە ئاراستەی کراوە.

  وەزیری ناوخۆی تورکیا دەڵێت، لە چوارەمین شەوی گردبوونەوەی ناڕەزایەتیی بەرامبەر دەستبەسەرکردنی سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ 323 کەس دەستبەسەرکراون.   عەلی یەرلیکایا، بەرەبەیانی ئەمڕۆ یەکشەممە 23ـی ئاداری 2025 لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس رایگەیاند، شەوی رابردوو و بەرەبەیانی ئەمڕۆ 323 کەس لە چالاکییەکانی پەیوەست بە دەستبەسەرکردنی سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ دەستبەسەرکراون.   یەرلیکایا گوتی: "هەر هەنگاوێک زیان بە تێکدانی ئاسایشی گشتی بگەیەنێت، رێگەی پێنادرێت".    وەزیری ناوخۆی تورکیا رۆژی شەممە 22ـی ئادار لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی ئێکس رایگەیاند، لە چوار رۆژدا لە گرژی نێوان خۆپێشاندەران و پۆلیسی شارەکەدا 11 پۆلیس برینداربوون و 373 خۆپێشاندەر دەستبەسەرکراون.    ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانی ئیستەنبووڵ لە 19ـی ئاداری 2025، لە چوارچێوەی دوو لێکۆڵینەوەی جیاواز بە فەرمانی سەرۆکایەتیی داواکاری گشتیی ئیستەنبووڵ بە تۆمەتی "گەندەڵی و هاوکاریکردنی پەکەکە"دەستبەسەرکرا.    داواکاری گشتی لە هەردوو لێکۆڵینەوەکەدا فەرمانی دەستبەسەرکردنی بۆ 105 کەس دەرکردووە و تاوەکو ئێستا 90 کەسیان دەستبەسەرکراون.   لەدوای دەستبەسەرکردنەکانەوە، جەهەپە لە بەردەم گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ و چەند شارێکی دیکەی تورکیا دەستی بە خۆپێشاندان کرد.   داود گوڵ، پارێزگاری ئیستەنبووڵ، بەهۆی دەستبەسەرکردنی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، لە 19ـی ئادارەوە تاوەکو 23ـی ئاداری 2025، بۆ چوار رۆژ لە سنووری پارێزگای ئیستەنبووڵ خۆپێشاندان و گردبوونەوەی قەدەخە کرد.    رۆژی شەممە 22ـی ئادار پارێزگاری ئیستەنبووڵ، بڕیاری قەدەخەی خۆپێشاندان و گردبوونەوەکانی تاوەکو بەرەبەیانی رۆژی 27ـی مانگ درێژکردەوە. 

  روانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ ئاشکرایدەکات، تاوەکو ئێستا تەرمی سەدان قوربانیی کۆمەڵکوژیی ناوچە کەناراوییەکان لە ساردکەرەوەی نەخۆشخانەکاندا ماونەتەوە و هەزاران کەسی دیکەش بێسەرشوێنن. بەگوێرەى روانگەکە، تەرمی سەدان قوربانیی کۆمەڵکوژییەکەی چەند رۆژی رابردوو، لە نەخۆشخانەکانی لازقییە و ناوچە کەناراوییەکانن و نادرێنەوە بە کەسوکارەکانیان. ئاماژەبەوەشکراوە، تاوانی ناوچە کەناراوییەکانی سووریا، تەنیا بە کوشتن و تاڵانی و راگواستن نەوەستاوە، بەڵکو تاوەکو ئێستاش بەردەوامیی هەیە و سەدان تەرم لەبریی گەڕاندنەوەیان بۆ کەسوکاریان، دەستیان بەسەرداگیراوە و زۆرینەی کاتیش لە گۆڕی بەکۆمەڵدا بەخاک دەسپێردرێن یاخود دەسوتێندرێن. بەگوێرەى روانگەی سووری، ئامانج لەو رەفتارانە، شاردنەوەی ناسنامەی قوربانییەکان و ئاشکرانەبوونی راستییەکانە، ئەمەش قەبارەى گەورەیی ئەو تاوانانە دەردەخات، بەرامبەر خەڵکی ناوچەکە ئەنجامدراوە. بەگوێرەى نوێترین ئامارى روانگەی سووری، تاوەکو ئێستا کوژرانی هەزار و 614 هاوڵاتیی سڤیل بەهۆی رووداوەکانی ناوچە کەناراوییەکانەوە تۆمارکراوە، کە رۆژی 6ـی ئەم مانگە دەستیپێکرد و ژمارەیەکی زۆر هاوڵاتی دیکەش بێسەروشوێنن و چارەنووسیان نادیارە.

  فاینێنشاڵ تایمز ڕایگەیاندووە، بەهۆی دەستگیرکردنی سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستانبوڵ، تورکیا کۆنترۆڵی بازاڕی وڵاتەکەی لەدەست داوە و ڕووبەڕووی قەیرانی ئابووری بووەتەوە. شەممە 22ـی ئاداری 2025، ڕۆژنامەی فاینێنشاڵ تایمزی بەریتانی لە ڕاپۆرتێکدا ئاشکرای کردووە، دوای دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستانبوڵ و دابەزینی بەهای لیرە، بانکی ناوەندیی وڵاتەکە نزیکەی 12 ملیار دۆلاری بۆ پاڵپشتیکردنی لیرە خەرج کردووە. بە پێی ڕۆژنامەکە، وەبەرهێنەرانی تورکیا ترسیان لەوە هەیە کە ئاڵۆزییەکان لە وڵاتەکە درێژەی هەبێت و بەهای لیرە زیاتر دابەزێت، کە ئەمەش وادەکات زیانی دارایی زیاتر بکەن. بانکێکی تورکیا بە ڕۆژنامەکەی ڕاگەیاندووە، کە بەرپرسانی وڵات کۆنتڕۆڵی بازاڕیان لەدەست داوە، هەر ئەمەش بووەتە هۆی نەمانی متمانەی وەبەرهێنەران. چوارشەممە 19ـی ئاداری 2025، هێزێکی ئەمنیی تورکیا هەڵیکوتایه‌ سەر ماڵی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستانبوڵ و دەستگیریان کرد. دەستگیرکردنیشی کاردانەوەیەکی گەورەی لێکەوتەوە، هاووڵاتییان بۆ پشتگیریکردن لە ئیمامئۆغڵو ڕژانە سەر شەقامەکان و خۆپێشاندانێکی بەرفراوانیان کرد. پێنجشه‌ممه‌، 20ـی ئاداری 2025، ئەکرەم ئیمامئۆغڵو له‌ تۆڕی (ئێكس) داوای له‌ هاووڵاتییانی توركیا كرد، بێده‌نگ نه‌بن و له‌ دژی ئه‌و "شه‌ڕ"ـه‌ی له‌ توركیا هه‌یه‌، ده‌نگ هه‌ڵبڕن. گوتووشیه‌تی، پرسی ده‌ستگیركردنه‌كه‌ی پرسێكی به‌ ته‌نیا پارته‌كه‌ی نییه‌، به‌ڵكوو په‌یوه‌ندیی به‌ هه‌موو نه‌ته‌وه‌ی توركیاوه‌ هه‌یه‌.

  رۆژنامەی (الشرق الاوسط) بڵاویکردەوە سەرچاوە باوەڕپێکراوەکان ناوەڕۆکی پەیامێکی ئێرانیان بۆ سەرکردەی گروپە شیعەکان لە عێراق ئاشکرا کردووەو، لە پەیامەکەدا رێنمایی توندی تێدابوو بۆ ئەوەی ئەمریکییەکان و ئیسرائیلییەکان تۆڕە نەکەن، هۆشداریشیدراوە لە هێرشكردنە سەر بەغداد هاوشێوەی ئەو هێرشانەی کە گروپی حوسییەکان لە یەمەن كردووەتە ئامانج. سەرچاوەکان باس لەوە دەکەن، ئیسماعیل قائانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران، لە سەردانێکی ئەم دواییەیدا بۆ عێراق پەیامەکەى ئێرانی گەیاندووە. قائانی، هۆشداری داوە بە سەرکردەی گروپە چەكدارەكان، هێرشە سەربازییەکانی ئەمریکا بۆ سەر حوسییەکان دەتوانێت بە خێرایی وەربگێڕێت بۆ بەغداد. قائانی، داوای گروپە چەكدارە عێراقیەكان كردووە، لەم قۆناغە هەستیارەدا خۆیان لە ئەنجامدانی هەر چالاکییەکی سەربازی بەدوور بگرن، جەختیشی کردەوە لەسەر پێویستی گرتنەبەری رێوشوێنی زیاتر بۆ راگرتن یان کەمکردنەوەی دیاردەی چەکداری. فەرماندەیەکی گروپە چەكدارەكانی شیعە رایانگەیاندووە، قائانی رێنمایی توندی سەرکردایەتی ئێرانی گەیاندووەو، داوا دەکات لایەنە عێراقیەکان خۆیان بەدوور بگرن لە هەموو جۆرە ئیستفزازییەک دژ بە ئەمریکیەکان یان ئیسرائیلیەکان، كە رەنگە پریشکێک ببێتە هۆی كردنەوەی بەرەیەک لە دژی عێراق. لە پێشهاتێکی هاوشێوەدا، سەرچاوەکان ئاشكرایانكردووە، گروپی حوسییەکانی یەمەن بارەگایەکی ستراتیجییان لە گەڕەکێکی ناوەڕاستی بەغداد، لە نزیک ناوچەی سەوز چۆڵ کردووە. سەرچاوەکان ئاماژەیان بەوەکردووە، ئەو پێگەیە سەرپەرشتی چالاکییە بازرگانی و میدیاییەکانی لە بەغداد کردووە، كە لە دوای هێرشەكەی تۆفانی ئەقساوە چالاكییەكانی زیادی کردووە. لەگەڵ زیادبونی فشارە نێودەوڵەتییەکان و دەستپێکردنی هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر حوسییەکان، گروپەکە بارەگاکانی بەغدادی داخستووە، لەسەر داوای گروپێكی شیعە، ئەو گروپە وەڵامی داواکارییەكەی داوەتەوەو بارەگاکەیان چۆڵکردووە، دوای ئەوەی دڵنیابون لەوەی کۆدەنگی شیعەکان هەیە بۆ راگرتنی هەر چالاکییەکی ئیستفزازی. سەرچاوەکان باسیان لەوەشكردووە، رەنگە  حوسییەکان دوو بارەگای دیکەیان لە بەغدادو شارێکی دیکەی باشوری عێراق دابخەن، ئەوەش دوای زیادبونی فشارەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی.

رۆژنامەی "زەمان"ی توركی بڵاویكردووەتەوە، بۆ چوارەمین رۆژ لەسەریەک، هاوڵاتیانی تورکیا لە راپەڕین بەردەوامن، لە دژی بڕیارەکەی حکومەت بۆ دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ، لە شارو ناوچە جیاوازەكانی ئەو وڵاتە. ئەستەنبوڵ لە چوارەمین رۆژی دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ و کاندیدی گریمانەکراوی پارتی گەلی کۆماری (جەهەپە) بۆ سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا، سەدان هەزار هاوڵاتی سەرەڕای هەموو ئاستەنگەکان، لە گۆڕەپانی ساراچانی ئەستەنبوڵ کۆبونەوە. ئۆزگور ئۆزێل، سەرۆکی پارتی کۆماریخوازی گەل (جەهەپە) لە وتارێكدا رایگەیاند، ئەگەر سبەی بێزارمان بکەن، ئەوا لە تەقسیم دەبین. بەوتەی سەرچاوەكە لەكاتی قسەكانی ئۆزگور ئۆزێل، سەرۆکی جەهەپە لە ساراچان، هێزەكانی پۆلیس، غازی بیبەریان دژی خۆپیشاندەران بەکارهێناوە. ئەنكەرە لە ناو زانکۆی هاجیتیبی، خۆپیشاندانی ناڕەزایی دژی دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانی گەورەی ئەستەنبوڵ بەڕێوەچوو. خوێندکاران لە بەیاننامە رۆژنامەوانیدا رایانگەیاند: هێرشێکی هەمەلایەنە هەیە بۆ سەر بنەما دیموکراسیەکان، تورکیا لە مەترسی نغرۆبوندایە لە تاریكی، لەسایەی بە كەسیكردنی دەسەڵاتی دەوڵەت، کە یاسا و كاری دەستوری بۆ هەڵبژاردن هەڵوەشاندووەتەوە. ئیزمیر پۆلیس غازی بیبەری رشاندووە بە خوێندکارانی زانکۆی (٩)ئەیلول، کە ناڕەزایەتیان دەربڕیووە بەرامبەر دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆكی گەورە شارەوانیی ئەستەنبوڵ، دوای ئەوەی بڕوانامەی زانكۆكەی لەلایەن دادگاوە هەڵوەشێندرایەوە،  لە کاتی پەلامارەكانی پۆلیس خوێندکارێک بریندار بووە و (10)خوێندکار دەستگیرکراون. ئێلازیگ سەدان کەس لە دانیشتوانی ئێلازیگ لەسەر بانگهێشتی پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) لە باڵەخانەی پارێزگاکە کۆبوونەوە، ئۆنور ئۆزکان، سەرۆکی (جەهەپە) لە پارێزگاكە رایگەیاندووە، ئەم خەباتە تەنها خەباتی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو و جەهەپە نییە، ئەم خەباتە خەباتێکە بۆ پاراستنی ئایندەی (٨٦)ملیۆن کەس، ئەمڕۆ ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، جەهەپە و نەتەوە گەورەکەمان کە بە توندی و خۆڕاگرانە دژی ئەو كودەتایە وەستاون. ریز لە شاری ریزە، دەیان هاوڵاتی لە شەقامی ئەتاتورک لە قەزای ئەردەسن کۆبونەوەو ڕێپێوانێکیان بۆ پشتیوانی لە ئیمام ئۆغڵو رێکخست. کۆجایلی خوێندکارانی زانکۆی کۆجایلی بە وتنەوەی دروشم لەسەر شەقامەکان ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بڕیاری دەستگیرکردنەكە. خوێندکاران و ئەندامانی (جەهەپە) و پارتی کرێکارانی تورکیا لەسەر شەقامەکە کۆبونەوە، خۆپیشاندەران ویستبویان بە پێ بچنە گۆڕەپانی شارەکە کە نزیکەی کیلۆمەترێک دوورە، بەڵام پۆلیس ڕێگەی بە ڕێپێوانەکە نەداو، خۆپیشاندەران هەوڵی شكاندنی بەربەستی پۆلیسیان دا، لەبەرامبەردا هێزەکانی پۆلیس بە سپرای گازی بیبەر هێرشیان كردە سەر خۆپیشاندەران و (١٤) کەس دەستگیرکران. دەنیزلی خوێندکارانی زانکۆی باموکالی ویستیویانە رێپێوانێک بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین دژی دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو ئەنجام بدەن، پۆلیس رێگری لە رێپێوانەکە کردووەو ژمارەیەك لە خوێندکاریان دەستگیرکراون، دوای ئەوەی بە گازی بیبەر هێرشیان كراوەتە سەر. بۆرسا هەزاران کەس لە شاری بۆرسا لە گۆڕەپانی فۆماراوە تا گۆڕەپانی شار خۆپیشاندانیان کردووە بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین بەرامبەر بە دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو سەرۆکی شارەوانی ئەستەنبوڵ، لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاندووە، لەگەڵ ئەوەی حکومەتی تاک کەسی وردە وردە دەسەڵات لەدەست دەدات، فشارەکانی زیاد دەکات، لێکۆڵینەوەکان لە دژی سیاسەتمەدارە هەڵبژێردراوەکانی جەماوەر و رۆژنامەنوسانی ئۆپۆزسیۆن و هەر کەسێک دەکاتەوە کە بیرکردنەوەی جیاواز هەبێت، یاسا وەك گۆپاڵێك بەکاردەهێنرێت و هەموو دەنگە ناڕازییەکان سەرکوت دەکات. قۆنیا دانیشتوانی شاری قۆنیا دژی دەستگیرکردنی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانی ئیستەنبوڵ، خۆپیشاندانیان رێكخست دروشمی "ماف، یاسا، دادپەروەری و دەستلەکارکێشانەوەی حکومەت"یان بەرزکردەوە. قارس لە میانی گردبونەوەیەکی پشتیوانیدا کە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی  قارسی جەهەپە ڕێکخرا، پۆلیس سێ كەسی دەستبەسەرکرد، کە دەیانویست پۆستەرێکی ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو لە قەڵای قارس هەڵبواسن. شانلی ئورفا لە ناوچەی شانلی ئورفا، پارتی گەلی کۆماری رێپێوانێکی بۆ پشتیوانی لە ئەکرەم ئیمام ئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانیی دەستبەسەرکراوی ئیستەنبوڵی رێکخست، هاوكات لەناوچەكانی تۆکات، سینۆپ، ئەنقەرە، کرەمان، قەیسەری، غازی عەنتاب، سامسون، کرشەهیر و یۆزگات خۆپیشاندانیان بەڕێوەچوو.  

  بەگوێرەی میدیا جیهانییەکان، ئەحمەد شەرع، سەرۆک کۆماری سووریا، داوای لە هاوتا ڕووسەکەی، ڤلادیمێر پوتین کردووە، بەشار ئەسەد ڕادەست بکەنەوە تاوەکوو بەفەرمی دادگایی بکەن. دۆسیەی ڕادەستکردنەوەی بەشار ئەسەد، سەرۆکی ڕژێمی پیشووی سووریا، مەرجێکی بنەڕەتیی حکوومەتی کاتیی سووریایە بۆ ئاسایی کردنەوەی پەیوەندییەکانان لەگەڵ ڕووسیا، سەرەڕای ئەو پەیامە ئەرێییانەی بەرپرسانی ئیدارەی نوێ سەبارەت بەم بابەتە بڵاویان کردۆتەوە. هەندێک لە ڕاپۆرتەکان ڕەتی ناکەنەوە کە دۆسیەی ڕادەستکردنەوەی "ئەسەد" بەشێکە لە ڕێککەوتنی ئاسایی کردنەوەی پەیوەندی نێوان دیمەشق و ڕووسیا،  هەروەها ڕەنگە پێدانی قەرەبووی گەلی سووریاش لە ڕێککەوتنەکەدا هەبێت، ئەمەش دەتوانێت داهاتووی ڕووسیا لە سووریا دیاری بکات. ئەحمەد شەرع، لەیەکەم پەیوەندی لەگەڵ ڤلادیمێر پوتیندا، پەیوەندی ستراتیجی نێوانیان دووپات کردەوە. بەیانی ڕۆژی 8-12-2024 ئۆپۆزسیۆنی سوریا گەیشتە دیمەشقی پایتەخت و شەڕی 13 ساڵەی نێوان سوپای سوریا و ئەسەد بە كەوتنی حوكمی بەعسی سوریا پاش نزیكەی 54 ساڵ كۆتایی هات، ئەسەدیش بە فڕۆكەیەك هەڵات  بەرەو ڕوسیا. سەرۆکی هەڵهاتووی سووریا لە 11 ئەیلوولی 1965 لە شاری دیمەشقی پایتەختی سووریا لەدایک بووە، لە ساڵی 2000 و لە تەمەنی 35 ساڵی چووە شوێنی باوکی و بووە سەرۆکی سووریا.  لە شەڕی سوریا زیاتر لە 12 ملیۆن كەس ئاوارەبوون، جگە لە گیانلەدەستدانی زیاتر لە نیو ملیۆن كەس، سەدان چیرۆكی ئەشكەنجە و زیندان و كوشتن لەدوای ئەسەد بەجێمان.

  ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق رۆژى دووشەممە کۆدەبێتەوە و خوێندنەوەى یەکەم بۆ پرۆژەیاساى دەستەى حەشدى شەعبى دەکات. بەگوێرەى کارنامەى دانیشتنەکە، رۆژى دووشەممە 24ـى ئازارى 2025، لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق گفتوگۆ لەسەر حەوت بڕگە دەکرێت. لە بڕگەی چوارەمدا خوێندنەوەی یەکەم بۆ پرۆژەیاساى هەموارى دەستەى حەشدى شەعبی دەکرێت، کە تایبەتە بە خزمەت و خانەنشینیى ئەندامانی دەستەى هێزەکانی حەشدی شەعبى، کە لایەنە شیعەکان پێداگیرییان دەکرد بخرێتە بەرنامەى کارەوە. فراکسیۆنە شیعەکان بە تایبەتی دەوڵەتی یاسا و سادیقون بەهۆی ئەوەی لەماوەی رابردوودا پرۆژەیاسای دەستەی حەشدی شەعبی نەخرابووە کارنامەی دانیشتنەکانی ئەنجومەنەکەوە، بایکۆتی دانیشتنەکانیان کردبوو، بەوهۆیەشەوە ئەنجوومەنی نوێنەران ماوەی مانگێکە نەیتوانیوە رێژەى یاسایی ئامادەبوون تەواو بکات. هەر بەگوێرەی کارنامەکەی رۆژی دووشەممە، خوێندنەوەی یەکەم بۆ پرۆژەیاسای هەڵوەشاندنەوەی یاسای لێخۆشبوون لە هەڵگرتنی پاسپۆرتی دیپلۆماسی و خزمەتگوزاری لە نێوان حکومەتی عێراق و قوبرس دەکات.

  نێردەی سەرۆکی ئەمەریکا ناوەڕۆکی نامەکەی دۆناڵد ترەمپ بۆ ئێران ئاشکرا دەکات کە زیاتر لە دوو هەفتەیە گەیشتوەتە تاران و چاوەڕوانی وەڵامن. ستیڤ ویتکۆف، نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمەریکا بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا ناوەڕۆکی ئەو نامەیەی ئاشکرا کرد کە ماوەیەک لەمەوبەر دۆناڵد ترەمپ بە دیپلۆماتکارێکی ئیماراتدا ئاڕاستەی عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێرانی کرد، رایگەیاند: سەرۆک ترەمپ پەیامی ئاشتی ئاڕاستەی تاران کردووە و جەختی کردوەتەوە کە نایەوێت پەنا بباتە بەر رێگای سەربازیی. ویتکۆف رایگەیاندووە: سەرۆکی ئەمەریکا جەنگی ناوێت و نایەوێت پەنا بباتە بەر رێگەچارەی سەربازی بۆ وەستاندنی شەڕەکان، ئەوە تاکە هۆکارە کە ئەو رێگەیەی گرتوەتەبەر، سەبارەت بە دۆسیەی ئێران و چەکە ئەتۆمییەکەی، نایەوێت پەنا بباتە بەر ئەو رێگەیە، دەوێت لەسەر مێزی دانوستان کێشەکان چارەس بکات. نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمەریکا ناوەڕۆکی بەشێکی دیکەی نامەکەی ئاشکرا کردووە و ترەمپ بۆ بەرپرسانی تارانی نوسیووە :"من سەرۆکی ئاشتیم، نامەیەوێت پەناببەمە بەر چارەسەری سەربازی، پێویستە دانوستان بکەین، تێگەیشتنە هەڵەکان راست بکەینەوە، چاودێریی و وردبینی بکەین، بۆ ئەوەی هیچ لایەنێک دوو دڵ نەبێت لە چەکی ئەتۆمی". عەلى خامنەیی رابەرى باڵاى کۆمارى ئیسلامى ئێران لە وتاری نوێژی هەینیدا پەیامێکى توندى ئاڕاستەى ئەمەریکا کرد و هەڕەشەى گورزى کوشندەى کرد ئەگەر بێت و هێرشبکاتە سەر وڵاتەکەى. جەختی کردەوە، گروپە چەکدارەکانى ناوچەکە سەربەخۆن، ئەوەش لە وەڵامێکدا بۆ بەرپرسانى ئەمەریکا کە دەڵێن گروپەکان سەر بە ئێرانن و لەلایەن ئەو وڵاتەوە ئاڕاستەدەکرێن، کە زۆرجار هێرشدەکەنە سەر سەرباز و بەرژەوەندییەکانى ئەمەریکا. عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران رۆژی (20ـی ئاداری 2025) لە چاوپێكەوتنێكی تەلەفزیۆنیدا ڕایگەیاند: نامەكەی دۆناڵد ترەمپ بۆ ئێران هەلی پێشنیاز كردووە، بەڵام زیاتر نزیكە لە هەڕەشەوە، ئێران ئێستا سەرقاڵی تاوتوێكردنی نامەكەیە و لە چەند ڕۆژی داهاتوودا وەڵامی دەداتەوە.

  ئەمشەو وەزارەتی دەرەوەی عێراق لەبەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند چەند چەکدارێک تەقەیان لە کونسوڵخانەی عێراق لە ئیستەنبوڵ کردووە، هێزە ئەمنییەکانی تورکیا لێکۆڵینەوە لە ڕووداوەکە دەکەن. وەزارەتەکە دەڵێت: کاتژمێر 9:00ی شەوی هەینی، تەقەکراوە لە بینای کونسوڵخانەی عێراق لە ئەستەنبوڵ لەلایەن کەسانی نەناسراوەوە کە ماتۆڕسکیلێکیان پێبووە، بەپێى ڕاگەیەندراوەکە ئەوانەى تەقەکەیانکردووە تفەنگی کڵاشینکۆفیان بەکارهێناوە و پێش هەڵاتن هەشت فیشەکیان ئاراستەی ڕووبەری بیناکە کردووە. هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد، ڕاستەوخۆ دوای ڕووداوەکە، کونسوڵی گشتی عێراق و نوێنەرانی کونسوڵخانەکە بەرەو شوێنەکە ڕۆیشتن بۆ لێکۆڵینەوە لە وردەکارییەکان. دەسەڵاتدارانی ئەمنی تورکیا شەقامی دەوروبەری کونسوڵخانەکەیان داخست و دەستیان بە لێکۆڵینەوە و کۆکردنەوەی بەڵگەکان کردوە بە ئامادەبوونی نوێنەرانی نوێنەری دیپلۆماسی عێراق. وەزارەتی دەرەوەى عێراق جەخت لەسەر ئەوەشدەکاتەوە ئەوان بەدواداچوونی بەردەوامی خۆیان دەکەن لەگەڵ دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانی تورکیا بۆ دڵنیابوون لە ئاشکرابوونی بارودۆخی ڕووداوەکە و لێپرسینەوە لە ئەنجامدەرانی ئەو ڕووداوە.

  سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ، ئێوارەى ئەمڕۆ براوەتە بەڕێوەبەرایەتى پۆلیسى ئیستەنبووڵ و لەلایەن چەند ئەفسەرێکەوە وتەى لێوەرگیراوە لەسەر ئەو دۆسیانەى کە دەستگیرکراوە، بەڵام ئەکرەم ئیمامئۆغڵو هەموو تۆمەتەکانى ڕەتکردوەتەوە. بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە، 19ـی ئاداری 2025 لەسەر راسپاردەی داواکاری گشتیی ئیستەنبووڵ، ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ، لەلایەن هێزەکانی ئاسایشی ئیستەنبووڵ دەستگیرکرا. لەسێیەم ڕۆژى دەستگیکردنیدا وتەى لێوەرگیراوە، دواى تەواوبونى وتەکانیشى داواکاری گشتیی ئیستەنبووڵ بەڕۆژنامەنوسانى ڕایگەیاند، سبەی کاتژمێر نۆى بەیانى بەکاتى تورکیا ئیمامئۆغڵو ڕەوانەی دادگا دەکرێت. لەلایەکى دیکەوە، لە پارێزگاکانی ئەنقەرە و ئیزمیر بۆ ماوەی پێنج رۆژ چالاکییەکانی وەک، گردبوونەوە، خۆپێشاندان و کۆنفرانسی رۆژنامەڤانی قەدەخە کران.   هەردوو پارێزگەی ئەنقەرە و ئیزمیر رۆژی هەینی، 21ـی ئاداری 2025 لە هەژماری فەرمیی خۆیان لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس رایانگەیاند، ''بەمەبەستی پاراستنی دۆخی گشتی و رێگریکردن لە هەر کارێکی تێکدەرانە لە سەرتاسەری پارێزگاکە، لە رۆژی 21ـی ئاداری 2025ـەوە تاوەکو  25ـی ئاداری 2025 هەموو جۆرە گردبوونەوە، خۆپێشاندان و کۆنفرانسی رۆژنامەڤانی قەدەخە کراوە". یڵماز تونچ، وەزیری دادی تورکیا رۆژی چوارشەممە، 19ـی ئاداری 2025 لە گوتارێکیدا لە ئەنقەرە رایگەیاند، لە چوارچێوەی ئەو لێکۆڵینەوانەی لەلایەن سەرۆکایەتیی داواکاری گشتیی ئیستەنبووڵ کراون، ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ بە تۆمەتی ''هاوکاریکردنی ریکخراوی تیرۆریستی و گەندەڵیی دارایی'' دەستگیرکراوە.   بە گوتەی وەزیری دادی تورکیا، هەر لە چوارچێوەی ئەو لێکۆڵینەوانە دا بڕیاری دەستگیرکردن بۆ 105 کەسی دیکەش دراوە. تاوەکو ئێستا 87 کەسیان دەستگیرکراون.

  وەزیری بەرگری ئیسرائیل ئاشکرایدەکات، سوپاکەی ڕاسپاردووە دەست بەسەر ناوچە زیادەکانی غەززەدا بگرن و دانیشتووانی غەززە چۆڵ بکەن و ناوچە ئەمنییەکان لە دەوروبەری غەززە فراوان بکەن بۆ پاراستنی شارۆچکە و سەربازەکانی ئیسرائیل. رۆژی هەینی 21-03-2025 یسرائیل کاتس، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل رایگەیاند: "فەرمانم بە سوپا کردووە رووبەری زیاتری غەززە کۆنترۆڵبکەن. حەماس چەند ئازادکردنی بارمتەکان رەتبکاتەوە، خاکی زیاتر لەدەستدەدات کە بە ئیسرائیلەوە دەلکێندرێت."   ئەم هۆشدارییە لە کاتێکدایە، ئیسرائیل چوار رۆژە، ئەو ئاگربەستەی لە 19ـی کانوونی دووەم کەوتە واری جێبەجێکردنەوە، شکاندووە و بۆردوومانەکانی بۆ سەر غەززە دەستپێکردووەتەوە.   بەرگریی شارستانیی غەززە دوێنێ پێنجشەممە گوتی، 504 کەس لە بەرەبەیانی سێشەممەوە کوژراون.   کاتس گوتی: "ئەگەر حەماس پابەند نەبێت، ئێمەش ناوچەی دابڕێندراو لە دەوروبەری غەززە فراوانتر دەکەین بۆ ئەوەی سڤیلی ئیسرائیلی بپارێزین؛ هەروەها سەربازەکانمان بۆ هەمیشە لەوێ جێگیردەکەین."   کاتس گوتی: "ئۆپەراسیۆنەکان لە زەوی، دەریا و ئاسمانەوە چڕتر دەکەینەوە؛ ئۆپەراسیۆنە زەوینییەکانمان بەردەوام دەبن تاوەکو هەموو بارمتەکان ئازاد دەکەین و حەماسیش لەنێودەبەین."   بەگوتەی ئەو وەزیرە، یەکێک لە بژاردەکان بریتییە لە جێبەجێکردنی پێشنیازەکەی ترەمپ بۆ چۆڵکردنی غەززە و ئاوەدانکردنەوەی.    لەگەڵ تەواوبوونی قۆناخی یەکەمی ئاگربەست لە سەرەتای مانگی ئادار، ئیسرائیل ویستی قۆناخی یەکەم درێژبکاتەوە و حەماسیش ویستی بچنە قۆناخی دووەم. دوو لایەنەکە پێکنەهاتن و بەرەبەیانی 18ـی مانگ ئیسرائیل بۆردوومانی دەستپێکردەوە.   ئیسحاق هێرزۆگ، سەرۆکی ئیسرائیل لە پەیامێکی ڤیدیۆیی دوێنێ پێنجشەممەدا نیگەرانیی خۆی لەو بڕیارەی ئیسرائیل دەربڕی و گوتی: "دەستپێکردنەوەی شەڕ شتێکی زۆر چاوەڕواننەکراو بوو، لە کاتێکدا ئێمە هێشتا بەدوای ئەرکی پیرۆزی گەڕاندنەوەی بارمتەکانمانین."   لەو 251 بارمتەیەی حەماس لە 07-10-2023 رفاندنی، 58ـیان هێشتا لە غەززەن و سوپای ئیسرائیل دەڵێت، 34ـیان کوژراون.

  ئاهەنگی  نەورۆز لە پارکی نەورۆز لە ناوچەی ڕێزانی ئامەد ئەنجام دەدرێت. بۆ ئاهەنگی نەورۆزکە بە دروشمی 'ڕێبەرێتی ئازاد کۆمەڵگەی دیموکراتیک' و 'کۆمەڵگەی دیموکراتیک بۆ ئازادی' ئەنجام دەدرێت، لە بەرەبەیانی لە شارەکە، ناوچە، شارۆچکە، گوندەکانی دەوربەری بە هەزران کەس بە ڕێکەوتن. جۆش و خرۆش لە چوارلای شارەکە بڵابووتەوە و بە ١٠یان هەزار کەس بەرەو گۆڕەپانی نەورۆز چوون. چوونە گۆڕەپانی نەورۆز لە ٦ خاڵی پشکنینەوە بەردەوامە. گەنجان لە چەندین خاڵەوە بە کاروان چوونە گۆڕەپانی نەورۆز. چەندین دروشمی "بێ سەرۆک ژیان نابێت"، "بژی سەرۆک ئاپۆ" و "زیندانیانی سیاسی شکۆمانن" بەرزکرایەوە. ژنان بە جل و بەرگی کوردی، بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" ڕێپێوانیان کرد. لە ٧ ساڵ تاوەکو ٧٠ ساڵ لە هەموو تەمەنەکان گەل بەشداری ئاهەنگەکە بوو. دایکانی ئاشتی بە دروشمی "بژی نەورۆز، بکی ئاشتی" چوونە گۆڕەپانی نەورۆز. گەنجان لەگەڵ دایکان ڕێپێوانیان کرد و دروشمی "بژی دایکانی ئاشتی" بەرزکرایەوە. لە دەروازەکان چەندین هاووڵاتی لە چاوەڕوانی تێپەڕینن بۆ گۆڕەپانەکە. لە هەندێک خاڵی پشکنینی پۆلیس دەستیان بەسەر ڕەنگەکانی سەوز، سوور، زەرد گرت. ئەمەش ڕێگەی بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین کردەوە.  بە دەیان هەزار کەس چوونە گۆڕەپانی بە دەهۆڵ و زوڕنا و گۆرانی کوردی هەڵدەپەڕن. پۆستەری ڕێبەر ئاپۆ لە گۆڕەپانەکە دەشەکێنرێتەوە و جۆش و خرۆش لە گۆڕەپانەکە تا دێت زیاتر دەبێت.

  ئەمەریکا داوای لە ئیسرائیل کردووە حوسییەکان لە یەمەن بۆردومان نەکات و ئەو ئەرکە بۆ ئەوان بەجێبهێڵێت، ئەوەش دواى ئەوەى رۆژى پێنج شەممە دوو موشەک لە یەمەنەوە ئاڕاستەى ئیسرائیل کران. ڕۆژنامەکانی یەدیعۆت ئەحرۆنۆت و ئۆرشەلیم پۆستى ئیسرائیلى بڵاویانکردەوە، ئەمەریکا داوای لە ئیسرائیل کردووە خۆی لە هێرشە ئاسمانییەکانی بۆ سەر حوسییەکانى یەمەن بەدوور بگرێت، لەکاتێکدا ئیسرائیل تاوتوێى وەڵامدانەوەی هێرشە مووشەکییەکانى ئەم دواییەى لە یەمەنەوە دەکرد. بەپێی ئۆرشەلیم پۆست، پێدەچێت ئیسرائیل لەم قۆناغەدا ئەو داوایەی ئەمەریکا قبوڵ بکات و ئەرکەکە بۆ واشنتۆن جێبهێڵێت، کە چەند ڕۆژێک لەمەوبەر دەستپێکردنی هەڵمەتێکی سەربازی گەورەی دژی حوسییەکان ڕاگەیاند. رۆژی پێنجشەممە، دوو مووشەک لەیەمەنەوە ئاراستەی ئیسرائیل کران، ئەوەش بۆ یەکەمجاربوو لە ماوەی دوو مانگدا حوسییەکان ئەو وڵاتە بکەنە ئامانج کە سیستەمی بەرگری ئاسمانی ئیسرائیل بەرەنگاریان بووەوە. رۆژی هەینی ئەمەریکا بە ئامانجگرتنى حوسییەکانى لە یەمەن دەستپێکردەوە، دواى دەستپێکردنەوەى هێرشە مووشەکییەکانی ئەو گروپە بۆ سەر ئیسرائیل. سەرچاوە خۆجێییەکان لە یەمەن دەڵێن، هێرشەکانی ئەمەریکا باشوری پارێزگای حودەیدەیان لەسەر دەریای سوور کردووەتە ئامانج.