هەماهەنگیەكی باڵامان لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیە بۆ سەرژمێری

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، ئەڤیخای ئەدرعی وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە پێگەی فەرمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس ڕایگەیاند، فیرقەی ٩١ جەلیل دەستیکردووە بە ئەنجامدانى ئۆپەراسیۆنێکی زەمینی سنووردار و ئامانجدار لە باشووری لوبنان. ئەڤیخای ئەدرعی ئەوەسی خستۆتەڕوو، ئەو فیرقەیە بریتییە لە لیوای یەدەگی سێیەم و لیوای یەدەگی هەشتەم و لیوای ٢٢٨ی نەهال لە باشووری لوبنان ئۆپەراسیۆنی زەمینی ئەنجام دەدەن. ئەوەشی خستۆتەڕوو، داوامان لە هەموو دانیشتووانی گوندەکانی لوبنان کردووە، کە ماڵەکانیان چۆڵ کردووە تا ئاگاداریان دەکەینەوە، نەگەڕێنەوە لەبەر سەلامەتی گیانی خۆیان. جێگاى ئاماژەیە، حزبوڵای لوبنانی لە یەکەمین ساڵیادی هێرشەکەی ٧ی تشرینی یەکەمدا ڕایگەیاند، بەردەوام دەبن لە بەرپەرچدانەوەی هێرشەکانی ئیسرائیل.

هاوڵاتی ڕوسیا ڕێگانادات میلیشیا عێراقیەكان لە سوریاوە هێرش بكەنە سەر ئیسرائیل نایەوێت دۆخی سوریا لەوە ئاڵۆزتربێت. ئەمڕۆ دووشەممە، 7ی تشرینی یەکەمی 2024، ڕۆژنامەی (العربي الجدید) بڵاویکردەوە، لەگەڵ ئەوەی میلشیا عێراقیەكان ئامادەبونێكی گرنگیان هەیە لە جوگرافیای سوریادا، كە دیارترین پێگەكانیان لە حمس (ناوەڕاستی سوریا)و دەرعاو ڕیفی دیمەشق(باشور) بۆ پشتیوانیكردن لە هێزەكانی ڕژێمی سوریا. ڕۆژنامەکە ئەوەشی خستۆتەڕوو، خۆ بەدورگرتنی لە بەركارهێنانی ناوچەكانیان لە سوریا بۆ ئەنجامدانی هێرش بۆ سەر ئیسرائیل پرسیاری زۆر لەبارەی هۆكارەكانی وروژاندووە، بەتایبەت كە ئەو مەودایەی فرۆكە بێفرۆكەوانەكان و موشەكان دەیبڕن كەمترە لەنێوە بە بەروارد بە عێراق، وێڕای وردی پێكهان و زامنكردنی ئامانجی هێرشەكە. دەشڵێت، چوار سەرچاوە لە گروپە چەكدارەكان ڕەتیانكردووەتەوە قسە لەبارەی ئەم پرسە بكەن، بەڵام یەكێكیان ئاماژەی بەوەداوە دۆخی سوریا بەرگەی ئاڵۆزی زیاتر ناگرێت و روسیاش نایەوێت سوریا ببێتە گۆڕەپانێكی نوێ جەنگ. ئەوەشی خستۆتەڕوو، نوێنەرایەتی گروپە چەكدارەكانی عێراق لە سوریا پاشەكشێی زۆری كردووە لەماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا، ژمارەیەكی كەم لە چەكدارو نوێنەرایەتی و سینگەی ماوە لەوێ‌. دەشڵێت، بڕیاڕی حكومەتی سوریا ئەوەیە خۆی بەدوور بگرێت لەو جەنگەو روسیاش پشتتیوانی ئەو بژاردەیە دەكات .

هاوڵاتی بانکى ناوەندى عێراق ڕایگەیاند، ئەمڕۆ بڕى ٢٦٠ ملیۆن و ٥٤٧ هەزار و ٩١٠ دۆلار خراوەتە بازاڕەکانەوە.  دەشڵێت، لەو بڕە حەوت ملیۆن و ٤٠٠ هەزار دۆلار بە شێوەى نەقد فرۆشراوە و ٢٥٣ ملیۆن و ١٤٧ هەزار و ٩١٠ دۆلاریش بە شێوەى حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەى نزیکەى ساڵێکە نرخی دۆلارى ئەمریکى لە بازاڕەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان بەرامبەر دینارى عێراق بە شێوەیەکى بەرچاو بەرز بووەتەوە.

  هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، 7ی تشرینی یەکەمی 2024، سوپای ئیسرائیل لە یادی هێرشی حەماس بۆسەر ئیسرائیل ڕایگەیاند، زیاتر لە 40 هەزار ئامانجیان لەماوەی ساڵی ڕابردودا پێكاوەو 4700 تونێلیان دۆزیوەتەوەو، هەزار پێگەی تەقاندنی موشەكیان خاپوركردووە. سوپای ئیسرائیل ئەوەشی خستۆتەڕوو، 726 سەرباز لە 7 ئۆكتۆبەری ساڵی 2023وە كوژراون، كە 380 كەسیان لەو رۆژەدا كوژراون، 346 سەربازیش لە هێرش بۆ ناو غەززە كوژراون، كە لە ڕۆژی 27 ئۆكتۆبەری 2023وە دەستیپێكردووە. دەشڵێت، ژمارەی سەربازە بریندارەكانی ئیسرائیل لەو كاتەوە تائێستا گەیشتووەتە 4576 سەرباز، 56 سەربازی دیكەش گیان لە دەستداوە، لە ئەنجامی روداوەكان لە دەرەوەی كردەوە سەربازییەكان. سوپای ئیسرائیل ڕاشیگەیاندووە، لەسەرەتای دەستپێكردنی جەنگەوە13 هەزار و 200 موشەك لە غەززەوە هەڵدراوە بۆ ئیسرائیل، 12 هەزار و 400 موشەكی تریش لە لوبنانەوە هەڵدراوە، هاوكات 60 موشەك لەسوریاو 180موشەك لە یەمەن و 400 موشەك لە ئێرانەوە.

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، نووسینگەی ڕاگەیاندنی حکومی لە کەرتی غەززە زیانی دارایی ڕاستەوخۆی سەرەتایی شەرى بزووتنەوەى حەماسى فەڵەستینى و سوپاى ئیسرائیلی بە 33 ملیار دۆلار خەمڵاند. هاوکات بەگوێرەى ڕاپۆرتێکی ڕێکخراوی کاری نێودەوڵەتی لە مانگی٦ی ساڵی ڕابردوودا، پێش شەڕ ڕێژەی بێکاری لەو کەرتە لەسەدا ٤٥٪بووە و پاش شەڕەکە گەیشتووەتە ٨٠٪ ڕێژەی هەژاری بۆ لەسەدا ١٠٠٪ بەرزبووەتەوە. هەروەها ٩٦٪سەروەت و سامانى کشتوکاڵى لەناوچوون، ئەمەش توانای بەرهەمهێنانی خۆراکی ئیفلیج کردووە. هاوکات، لە کۆی ٤٠٠هەزار یەکەى نیشتەجێبوون تەنیا ٥٠ هەزار یەکەیان ماوەو ئەوانى دیکە لەناوبراون و ١٢٥ قوتابخانە و زانکۆ وێرانکراوەو ٢٠١ بارەگاى حکومى بەتەواوى لەناوبراوە.

هاوڵاتی ١. ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛  لە ٣ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١٠:٣٠ و ١١:١٣خولەک، شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی قورس دەستوەردانیان لە جوڵەکانی بولدۆزەرێکی دوژمندا کرد لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار و جموجۆڵەکانی سوپای دوژمنیان ڕاگرت.  ڕۆژی ٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ٠٠:٢٥ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامێدی بە قەناس سەربازانی داگیرکەریان کردە ئامانج و لە ئەنجامدا سەربازێکی تورک کوژرا. ڕۆژی ٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١٤:٣٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل سوپای داگیرکەری تورکیایان کردە ئامانج کە هەوڵیان دەدا بە چەکی قورس بچنە ناو خەندەقەکانی گەریلاوە لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی، و جموجۆڵەکانیان ڕاگرتن. ٢. لە ناوچەی جودی:  ڕۆژی ٢٦ی ئەیلول کاتژمێر ١٠:٠٠ هێزەکانی پاراستنی گەل لە حەفتانین بە چەکی قورس بنکەی پۆلیسی سلێبیان لە ناوچەی جودی کردە ئامانج. ڕۆژی ٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١٦:٠٠ شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد لە حەفتانین بە چەکی قورس بنکەی پۆلیسی سلێبیان لە ناوچەی جودی کردە ئامانج و یەکێک ساروخەکانیان کردە ئامانج کە سوپای دوژمن تێیدا ئامادەبوون و ناتوانرێت ژمارەی ئەو سەربازانە دیاری بکرێت کە کوژراون. ٣. هێرشی سوپای داگیرکەری تورکیا بە چەکی قەدەغەکراو؛  لە ٣ی تشرینی یەکەمدا تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە سێری مەتینا لە مەتینا بە کەمین و بۆسەنانەوە دووجار بۆردوومانکران. ڕۆژی ٣ و ٥ی ئۆکتۆبەر تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لەسەر گردی ئامێدی لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب دوو جار بە چەکی قەدەغەکراو بۆردوومانکران. ڕۆژی ٤ و ٥ی ئۆکتۆبەر تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب ٧ جار بە چەکی قەدەغەکراو بۆردوومانکران.  لە ڕۆژانی ٤ و ٥ی ئۆکتۆبەر تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئێف ئێم لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب دوو جار بە چەکی قەدەغەکراو بۆردوومانکران. ٤. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛  لە ڕۆژانی ٣ و ٤ و٥ی  ئۆکتۆبەر فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا ١٥ جار مەیدانەکانی سیدار، دەشتی کافیا، دەریا هەرج، سپیندار و سیسریان لە ناوچەی کاری بۆردوومانکرد، ٤ جار گۆڕەپانی بەرخۆدانیان لە سێری مەتینا و بیشیلیان لە ناوچەی مەتینا بۆردوومانکرد، ٥ جار مەیدانەکانی بەرخۆدانیان لە گردی جودی، گردی بەهار و گردی ئێف ئێمیان لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب بۆردوومانکرد، دوو جار گۆڕەپانی گردی سافاشیان لە ناوچەی قەندیل بۆردوومانکرد، ٤ جار گۆڕەپانی بەرخۆدانیان لە شەهید شەریف، خانیرا گور و بەربازنیان لە ناوچەی خاکورک بۆردوومانکرد، کە کۆی گشتی دەکاتە ٣٠ هێرشی ئاسمانی.  لە ٣ و ٤ و ٥ی تشرینی یەکەمدا هەلیکۆپتەرە هێرشبەرەکانی تورکیا ٥ جار مەیدانەکانی بەرخۆدانیان لە لولان و گردی شکێڤ و سێنین لە ناوچەی خاکورک بۆردوومانکرد، ٢٣ جار گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانیان لە بێشیل و سێری مەتینا و کولکا لە ناوچەی مەتینا بۆردوومانکرد، ١٨ جار گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانیان لە گردی بەهار، گردی ئامێدی لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب بۆردوومانکرد، کە کۆی گشتی دەکاتە ٤٦ هێرشی ئاسمانی. ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، ڕوانگه‌ی سووریی بۆ مافه‌كانی مرۆڤ ڕایگەیاند، فڕۆكه‌ ئیسرائیلیه‌كان هێرشی ئاسمانیان به‌ سێ مووشه‌ك كردووه‌ته‌ سەر سێ بارهه‌ڵگری خۆراك و پێداویستی پزیشكیی له‌ كارگه‌یه‌كی ئۆتۆمبێلی ئێرانی له‌ ناوچه‌ی پیشه‌سازی حه‌سیه‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌ باشووری شاری حومس. دەشڵێت، ئه‌و بۆردوومانه،‌ بووته‌ هۆی برینداربوونی سێ كه‌س "له‌ تیمه‌كانی فریاگوزاریی"، هه‌روه‌ها له‌ناوبردنی ئه‌و بارهه‌ڵگرانه‌ی كه‌ له‌ عێراقه‌وه‌ ده‌هاتن بۆ پێشكه‌شكردنی هاوكاری مرۆیی بۆ ئه‌و لوبنانیانه‌ی كه‌ به‌هۆی هه‌ڵمه‌ته‌كانی ئیسرائیله‌وه‌ زیانیان به‌ركه‌وتووه. هاوکات لای خۆیەوە، عامر خه‌لیل به‌ڕێوه‌به‌ری شاری پیشه‌سازی حه‌سیا هەواڵەکەی پشتڕاستکردەوە كه‌ هێرشێكی ئاسمانیی ئیسرائیل سێ ئۆتۆمبێلی ناو شاره‌ پیشه‌سازییەکەی‌ كردووەته‌ ئامانج كه‌ باركرابوون به‌ كه‌ره‌سته‌ی پزیشكیی و فریاگوزاریی. ‌

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، نوسینگەی محەمەد شیاع سودانی ڕایگەیاند، محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق نامەیەکی کراوە ئاڕاستەی جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا و وڵاتانی یەکێتیی ئەوروپا دەکات و هۆشداریی لە هەڵگیرسانی شەڕێکی بەردەوام دەدات. نوسینگەی سەرۆک وەزیران دەقی نامەکەی بڵاوکردووەتەوە کە بەبۆنەی ساڵ ڕۆژی ڕووداوەکانی 7 ی ئۆکتۆبەر نووسیویەتی و تێیدا هاتووە، لەسەر لێواری خلیسكانێكی مەترسیدارداین، كە ناوچەكە و جیهانیش بەرەو شەڕێكی بەردەوام ڕادەكێشێت، ئەمەش ئابووری جیهان دەهەژێنێت و گەشەپێدان شکست دەهێنێت لەكاتێكدا ناوچەكەمان وەك سیییەكە كە جیهانی وزە هەناسەی پێدەدات. لە بەشێکی دیکەی نامەکەدا هاتووە، پێویستە هەڵوێستی ئیمانوێڵ ماكرۆن سەرۆكی فەرەنسا بەرزبنرخێنین كە داوایکرد چەك نەدرێتە ئیسرائیل و كار بكرێت بۆ كۆتاییهێنان بەو شەڕە، ئەم هەڵوێستەش لە هەستکردن بە مەترسیداری دۆخی ناوچەكەوە سەرچاوەی گرتووە. سەرۆک وەزیران جەختیشیکردۆتەوە، حكومەتەکەمان هەوڵی زۆری داوە بۆ دوورخستنەوەی عێراق لە كاریگەری ئەو ئاڵۆزییانە، لەم کارەشدا بە پاڵپشتی ئێوە و هەموو دۆستانی جیهان سەركەوتوو بووین، قۆناغی داهاتووش ئەوە دەخوازێت هەوڵەكان چڕتر بكەینەوە، لەسەروو هەموو شتێكیشەوە وەستاندنی بە ئامانجگرتنی هاوڵاتییانی مەدەنی، ڕزگاركردنی ناوچەكە لە هەڵگیرسانی جەنگێكی نەبڕاوە، کە هیچ كەس تێیدا براوە نییە و تەنها كوشتن و وێرانكاری لێدەكەوێتەوە. محمەد شیاع سودانی لە نامەکەدا ئەوەشی خستۆتەڕوو، هەوڵەكانیشمان لەپێناو هێوركردنەوەی دۆخەكە و فراوان نەبوونی ململانێكان بەردەوام دەبێت كە كاریگەرییان بۆسەر ناوچەكە و جیهان دەبێت.

هاوڵاتی میقداد میری وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، بەهۆی هێرش و بۆردوومانەكانی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان زیاتر لە پێنج هەزار هاوڵاتی لوبنان ئاوارەی عێراق بوون و پێشتریش محمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق ڕێنمایی بۆ ئامادەكاریی بۆ پێشوازیكردن لە ئاوارەكان لوبنان دەركردبوو. ئەوەشی خستۆتەوو، تا ئێستا عێراق لە ڕێگەی فڕۆكەخانەكانی بەغدا و نەجەف و دەروازەی قائیمەوە پێنج هەزار و ٦٩٣ پەنابەری لوبنانی وەرگرتووە، هەروەها هەموو پێداویستییەكیان بۆ دابینكرداوە. جێگەیە ئاماژەیە، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق ڕێنمایی بۆ ئامادەكاریی بۆ پێشوازیكردن لە پەنابەرانی لوبنان و ئاسانكاریی بۆ چوونە ناو خاكی عێراق دەركردبوو. هاوکات، بەڕێوەبەری نووسینگەی ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتی ڕایگەیاند بوو، بەهۆی هێرشە بەردەوامەكانی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان، نزیكەی ٢٣٥ هەزار كەسی هاوڵاتی لوبنان ئاوارەی سووریا بوونە و ڕۆژانەش ڕێژەكە لە بەرزبوونەوەدایە.

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، بانكی ناوەندی عێراق لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاوی كردەوە، ئەمڕۆ بڕی ٢٥٧ ملیۆن و ٨٨٣ هەزار و ٨٦ دۆلار خراوەتە بازاڕەكانەوە.   دەشڵێت، لەو بڕە ١٢ ملیۆن و ٢٥٠ هەزار دۆلار بە شێوەی نەقد فرۆشراوە و ٢٤٥ ملیۆن و ٦٣٣ هەزار و ٨٦ دۆلاریش بە شێوەی حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەی زیاتر لە ساڵێكە نرخی دۆلاری ئەمریكی لە بازاڕەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان بەرامبەر دیناری عێراق بە شێوەیەكی بەرچاو بەرز بووەتەوە.

هاوڵاتی هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەری کۆما جڤاکێن کوردستان-کەجەکە، بەبۆنەی پیلانگێریی ٩ی تشرینی یەکەم لە دژی عەبدوڵا ئۆجالان ڕاگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە. دەقی ڕاگەیاندراوەکەی کەجەکە بەم جۆرەیە: پیلانگێڕیی نێودەوڵەتی ٩ـی تشرینی یەکەم، کە یەکێکە لە ئۆپەراسیۆنە سیاسییە هەرە گەورەکانی مێژووی مرۆڤایەتیی بە دوژمنکارییەکی گەورە، خیانەت و دووڕوویەتی ئەنجامدرا، ٢٦ ساڵ بەسەریدا تێپەربوو، لە کەسایەتی ڕێبەر ئاپۆدا لە دژی گەلی کورد، گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و تێکۆشانی ئازادیی گەلانی بندەستی جیهان ئەنجامدرا، ئەو پیلانگێڕییە و هەروەها هەموو ئەو هێزانەشی لە پیلانگێڕییەکەدا بەشداربوون، جارێکی دیکە شەرمەزار دەکەین. ڕێبەر ئاپۆ بە دەستپێکردنی شۆڕشی ئازادیی کوردستان بوونی گەلی کوردی سەرلەنوێ مسۆگەر کرد، بۆیە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی دژی ڕێبەر ئاپۆ و گەلی کورد، بزووتنەوەی ئازادیی و جەنگاوەرانی ئازادیی یەکجار خەمبار و توڕەکرد، چالاکوانانی “ئێوە ناتوانن ڕۆژی ئێمە تاریک بکەن”، ئەم پەژارە و توڕەییەیان کردە چالاکیی و لە دژی گەورەترین پیلانگێڕیی مێژوو، ڕەسەنترین چالاکییان ئەنجامدا. تێکۆشان دژی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی ئافرێندرا، فراوانتر بوو و کرا بە تێکۆشانی نێودەوڵەتیی ئازادیی و بووە یەک لە گەورەترین هەڵمەتەکانی مێژوو، لە کەسایەتی خالید ئۆڕاڵ، ئاینور ئارتەن و سەلامەت مەنتاشدا کە پێشەنگەکانی ئەم هێڵەی تێکۆشانن، ئێمە شەهیدانی “ئێوە ناتوانن ڕۆژی ئێمە تاریک بکەن” جارێکی دیکە بە ڕێزی زۆرەوە یاددەکەینەوە و بە پێزانینەوە بەژنی خۆمان لەبەردەم تێکۆشانیاندا دادەنەوێنین. لە کەسایەتی ئەواندا سەرجەم شەهیدانی دیموکراسیی و شۆڕش بە ڕێز، خۆشەویستی و پێزانینەوە بە بیردەهێنینەوە و بەڵێنی وەفاداری و سەرکەوتن کە بە شەهیدانمان داوە، سەرلەنوێ دووبارە دەکەینەوە. پیلانگێڕیی ٩ـی تشرینی یەکەم یەکێکە لە ڕووداوە گرنگەکان کە دەبێت لێی تێبگەین، زۆر هێز لە پیلانگێڕییەکەدا دژی ڕێبەر ئاپۆ یەکیانگرت و پێکەوە هەنگاویان نا، ئەمەش پەیوەندی بە دەرەنجامەکانی هێڵی ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکە لەسەر کوردستان و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە هەیە، زۆرێک لە هێزەکان کە لەسەر بەرژەوەندییەکان ڕێکنەدەکەوتن، لەم پیلانگێڕییەدا یەکیان گرت، ئەمەش دەریدەخات کە پیلانگێڕییەکە وەک ئۆپەراسیۆن و پیلانی هێزە هەژمونگەراکان ئەنجامدراوە، ئەو هێزە هەژمونگەرایانەی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری کە پیلانیان داناوە و پیلانگێڕییەکەیان ئەنجامداوە بریتین لە ئەمریکا، بەریتانیا و ئیسرائیل، ناتۆ و دەوڵەتانی ئەورووپاش هاوبەشی ئەو پیلانەن کە خرایە بواری جێەبەجێکردنەوە، پیلانگێریی وەک ئۆپەراسیۆنێکی ناتۆ-گلادیۆ جێبەجێکرا. لە نێوان پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی و هەوڵدان بۆ دیزاینکردنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەلایەن هێزەکانی مۆدێرنیتەی سەرمایەدارییەوە پەیوەندییەکی زۆر نزیک هەیە، ئەمریکا و هێزەکانی مۆدێرنیتەی سەرمایەداری ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکەیان وەک بەربەستێک لەبەردەمیاندا دەبینی، بۆیە ئەوانیان کردە ئامانج، لەبەر ئەوەی ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکە هێڵێکیان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دانا، ڕێکخستن و مێشکی سیستەمی داردەستەیی، دواکەوتوو، ڕەگەزپەرست، قڕکەر، کۆلۆنیالیستی لەسەر گەلی کورد و گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست شکاند و ئازاد کرد. هێزەکانی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی بۆیان دەرکەوتووە کە تا ئەو هێڵەی پەکەکە بوونی هەبێت، کە ژن و گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕزگار دەکات و چارەسەر بۆ کێشە کۆمەڵایەتییەکان دەخوڵقێنێت، ئەوان ناتوانن ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە دڵی خۆیان دیزاین بکەنەوە، بۆیە لەناوبردنی هێڵی پەکەکەیان بە یەکێک لە هەنگاوە گرنگەکان بۆ دیزاینکردنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دادەنا، لەبەر ئەوەش پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی لە چوارچێوەی جەنگی جیهانی سێیەمدا پیلانی بۆ دانرا و جێبەجێ کرا. یەکێک لە ئامانجەکانی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی زیندووکردنەوەی ئەو کوردایەتییە داردەستە بوو کە بەهۆی دەرکەوتن و سەرهەڵذانی پەکەکە لاواز بوو، لەسەر ئەو بنەمایە ڕۆڵ درا بە هێڵی داردەستی کوردی، بە تایبەت هەوڵێکی زۆر بۆ بەهێزکردنی ئەم هێڵە لە باشووری کوردستان درا، هێزەکانی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی لە بنەڕەتدا پشتیان بە کوردایەتی داردەست بەستبوو و بەم شێوەیە پیلانیان بۆ پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی داڕشت و جێبەجێیان دەکرد. ئەوان لە ڕێگەی بێکاریگەرکردنی هێڵی ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکە، لە بنەڕەتدا دەیانویست مۆدێلی ژیانی ئازادیی ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکە لەناوببەن کە ئەڵترناتیڤێکە بۆ گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەم شێوەیە گەورەترین بەربەست لەبەردەم مۆدێرنیتەی سەرمایەدارییدا لەناو دەچوو، بەشداری چالاکانەی ئیسرائیل لە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتییدا بۆ ئەوە بوو کە سیستەمی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی لە دیزاینکردنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ڕۆڵی پێبەخشیبوو، ئێستا بە پاڵپشتی ئەمریکا و وڵاتانی ئەورووپا، ڕێگە بۆ ئیسرائیل دەکرێتەوە و هاوکات و پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی لە شێوەی گۆشەگیریی ڕەهادا بەردەوامە، ئەمەش زۆر شت دەردەخات. ئەمە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی بۆ لەناوبردنی مۆدێلی ژیانی ئازادیی جێگرەوە  و دیزاینکردنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە پێی بەرژەوەندییەکانی سیستەمی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی، لە لایەن هێزەکانی مۆدێرنیتە سەرمایەدارییەوە درێژەی پێدەدرێت، تەیب ئەردۆغان و ئاکەپە ئەم پیلانە جێبەجێ دەکەن، کە ئاماژەیە بۆ ئامانج و پڕۆژانەی کە کاریان بۆ دەکەن، ئەو ئەرکە دراوەتە ئاکەپە و تەیب ئەردۆغان بۆ درێژەدان بە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی و لەسەر ئەو بنەمایە سیاسەتەکانی کوشتنی کورد جێبەجێ بکەن، بۆ ئەمە ئامادەکرابوون و خرانە سەر حوکم. کاتێک هەموو ئەمانە هەڵدەسەنگێندرێن، دەبینرێت کە پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی تەنیا بۆ کۆتاییهێنان بە تێکۆشانی ئازادیی گەلی کورد نییە، بەڵکو لە هەمان کاتدا پیلانێکە کە لە دژی هێڵی ئازادیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ئامادە کراوە، لەناوبردنی ژیانی ئازاد و مرۆڤایەتی ئازادیی بۆ خۆی کردووەتە ئامانج بۆیە پیلانگێریی ٩ـی تشرینی یەکەم دژ بە هێڵی ئازادیی، هێرشێکی ئایدیۆلۆژیای مۆدێرنیتەی سەرمایەدارییە بۆ سەر گەلان و مرۆڤایەتی. هاوکات تێکۆشان لە دژی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتییش تێکۆشانێکی ئایدیۆلۆژیی و سیاسییە، هەڵوێستی ڕێبەر ئاپۆ بۆ شکستپێهێنانی پیلانگێڕیی و پڕۆژەی ژیانی دیموکراتیک کە پشت ئەستورە بە ئازادیی و ئیکۆلۆژی کە لە ئەنجامی قووڵبوونەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هاتووەتە ئاراوە، وایکرد ئەم تێکۆشانە ئەنجام بۆ گەلان بەدەستبهێنێت. ڕێبەر ئاپۆ لە دژی مێشکی مۆدێرنیتەی سەرمایەداریی کە دوژمنی ژنان، کۆمەڵگە، ژینگەیە و ژیانی گەیاندووەتە ئاستی داڕمان، لە هەمان کاتدا لە دژی سیستەمی پیاوسالار، نەژادپەرست، نەتەوەپەرست و نەتەوە-دەوڵەتپەرستی مێشکی نەتەوەی دیموکراتیک و مۆدێرنیتەی دیموکراتیکی ئافراند و وەک کاریگەرترین چەک ڕادەستی گەلان، ژنان ومرۆڤایەتی کرد، لە ڕێگەی هەڵمەتی ئازادیی نێودەوڵەتییەوە لە دژی گەورەترین پیلانگێڕیی مێژوو گەورەترین تێکۆشانی ئازادیی و حەقیقەت لە مێژوودا گەیشتووەتە ئەو ئاستەی دەبوایە بگەیشتایە. بە جێبەجێکردنی ئامانجەکانی هەڵمەتی ئازادیی نێودەوڵەتیی پیلانگێریی مێژوویی یەکەمجار بە هەموو ڕەهەندەکانییەوە ئاشکرا دەکرێت و سیستمی ژیانی ئەڵترناتیڤی سەردەم دەخوڵقێندرێت، تێکۆشان لە دژی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتیی لەسەر ئەو بنەمایە بە گوڕدان بە هەڵمەتی ئازادیی نێونەتەوەیی و بەجێگەیاندنی ئامانجەکانی سەردەکەوێت، لەسەر ئەو بنەمایە لە ساڵی ٢٧ـەمینی پیلانگێڕیی نێودەوڵەتییدا لە چوارچێوەی هەڵمەتی ئازادیی نێونەتەوەییدا دەبێت پەرە بە تێکۆشان بدرێت، ئازادیی جەستەیی رێبەر ئاپۆ مسۆگەر بکرێت و پیلانگێڕیی نێودەوڵەتییش بە تەواوەتی تێکبشکێندرێت.

هاوڵاتی ماتیو لوسیانۆ، بەڕێوەبەری نووسینگەی ڕێكخراوی كۆچی نێودەوڵەتی لە لوبنان ڕایگەیاند، بەهۆی هێرشە بەردەوامەكانی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان، نزیكەی ٢٣٥ هەزار هاوڵاتی لوبنان ئاوارەی سووریا بوون، لە ٢٣ی ئەیلوولەوە تا ئەمڕۆ ئەو ژمارە هاوڵاتییەی لە لوبنانەوە هاتوونەتە سووریا بریتی بوون لە ١٥٢ هەزار هاوڵاتی سووریا کە نیشتەجێی لوبنان بوون و ٨٢ هەزار كەسیشیان لوبنانی بوون. هاوکات، هەفتەی ڕابردوو عەلی حەمییە وەزیری گواستنەوەی لوبنان ئەوەیخستەڕوو، بەهۆی هێرشێكی ئیسرائیلەوە ڕێگای دەروازەی سنووری مەسنە داخرا، كە ئەو ڕێگایە سەدان هەزار كەس بۆ ئاوارەبوون بەكاریان دەهێنا

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، دەستەی کەشناسی عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، پێشبینیدەکات هەفتەی داهاتوو لە هەندێک ناوچەی عێراق باران ببارێت. ئەوەشی خستۆتەڕوو، بارانبارینەکە هەورە بروسکەشی لەگەڵدا دەبێت و هەروەها خێرایی با زیاددەکات، هاوکات پلەی گەرمی لە خوار 40 پلەی سیلیزییەوە دەبێت لە هەموو ناوچەکان بەتایبەت باکوور و رۆژئاوا. کەشناسی عێراق ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ناوچەکانی باکوور و رۆژئاوا و رۆژهەڵاتی عێراق بارانبارینی پچڕ پچڕ دەبێت و پلەی گەمی کەمێک بەرزدەبێتەوە و خێرایی با زیاددەکات.

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، فەرماندەی ناوەندیی هێزەكانی ئەمریكا (سێنتكۆم) سەبارەت بە چەند هێرشێكی جەنگییەكانی ئەمریكا و بەریتانیا بۆ سەر حووسییەكان لە یەمەن، لە ڕاگەیاندراوێكدا ڕایگەیاند، لە ماوەی ٢٤ كاتژمێری ڕابردوو هێرشیان كردە سەر ١٥ ئامانجی حووسییەكانی یەمەن و توانا سەربازییەكانیان لەناو بردووە. دەشڵێت، ئەم هێرشانە بۆ سەر ئامانجی حووسییەكان بۆ پاراستنی ئازادیی كەشتیوانی و پاراستنی ئاوە نێودەوڵەتییەكانە. هاوکات میدیاکای یەمەن لای خۆیانەوە بڵاویانکردەوە، دوێنی فڕۆكە جەنگییەكانی ئەمریكا و بەریتانیا چوار هێرشیان كردووەتە سەر ناوچەی سیانە لە باكووری سەنعای پایتەختی یەمەن. ئەوەشیان خستۆتەڕوو، حەوت هێرشیان كردووەتە فڕۆكەخانەی حودەیدە، ناوچەی كەسیب و باشووری شاری زەمار. جێگەی ئاماژەیە، جگە لە ئەمریكا و بەریتانیا، فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل ڕۆژانە هێرشی ئاسمانیی دەكەنە سەر بە گرووپی حووسییەكان لە یەمەن.

هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە، ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، بەرگریی شارستانی کەرتی غەززە لە ڕاگەیندراوێکدا ڕایگەیاند، بەهۆی هێرشێکى سوپای ئیسرائیل بۆسەر مزگەوت و قوتابخانەیەک، لە دێربەلح لە غەززە، ٢٤ کەس گیانیانلەدەستداوە و ٩٣ کەسى دیکەش برینداربوون. دەشڵێت، مزگەوت و قوتابخانەکە، شوێنى داڵدەدانى ئاوارەکانى کەرتى غەززە بوون و ئەو کەسانەشى کوژراون، هاوڵاتى سڤیل بوون. هاوکات لایی خۆشیانەوە سوپای ئیسرایل ڕایگەیاند، لەدوای بەدەستگەیشتنی زانیاریی ئەمنی لەلایەن سوپای وڵاتەکە، هێرشێکی ئاسمانیی وردیان بۆسەر بزووتنەوەی حەماس لە دێر بەلح ئەنجامداوە و ژمارەیەک چەکدارى حەماسیان کردووەتە ئامانج.