هاوڵاتى شەڕێکی سەخت لە ئاڤاشین لەنێوان گەریلاکانی ئازادی کوردستان و سوپای داگیرکەری تورکیا ڕوویداوە و تا ئێستا پێنج داگیرکەر سزادراون. بەپێی زانیاری سەرچاوە هەرێمییەکانی هەپەگە لە ئێستادا شەڕێکی قورس لە مەیدانی وەرخەلێ سەربە هەرێمی ئاڤاشین لەنیوان گەریلاکانی ئازادی کوردستان و سوپای داگیرکەری تورکیا لە ئارادایە. بە گوێرەی سەرچاوەکان، لەو شەڕەدا، تا ئێستا پێنج داگیرکەر لەلایەن گەریلاکانی هەپەگە و یەژاستارەوە سزادراون. سەرچاوەکان باسیان لەوەکردووە کە شەڕەکە لە مەیدانی وەرخەلێ لە ئێستادا بە قورسی بەردەوامە.
هاوڵاتى سکرتێری حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان رایگەیاند، لەئێستادا کورد لەناوچە کێشە لەسەرەکان ستەمی بەرامبەر دەکرێت و بەزەبری هێز لەماڵ و شوێنی خۆیان دەردەکرێن، بۆیە باوەڕیانوایە باشترین چارەسەر بۆ کورد لەعێراق راگەیاندنی سیستەمی کۆنفیدڕاڵییە، دەشڵێت، " میللەتێک سەربەخۆیی و ئازادی نەبێت خۆشی نەبێت باشە". محەممەد حاجی مەحموود لەکۆنگریەکی پێشمەرگە دێرینەکانی حزبەکەیدا باسی لەوەشكرد، هەرکاتێک کورد لەعێراق یەکگرتوو و یەکڕیزبووبێت دەستکەوتی گەورەی بەدەستهێناوە، بەپێچەوانەوە کە پەرتەوازە بوون " زیانی گەورەمان کردوە". ئاماژەی بەوەشکرد، داوا لەدەسەڵاتی هەرێمی کوردستان دەکەن چیتر بۆ دابینکردنی موچە و بودجە ڕوو لەبەغدا نەکەن، بەڵکو پێداچوونەوە بە دۆخی ناوخۆ و ئەنجامدانی چاکسازی گشتگیر بکەن بۆ بەڕێوەبردنی هەرێم، چونکە باوەڕیانوایە بەغدا ئامادە نیە هیچ رێککەوتنێک بۆ دابینکردنی شایستە داراییەکانی کوردستان جێبەجێ بکات.
.jpg)
هاوڵاتى وەزارەتی تەندروستی هەرێمی کوردستان چەند بریارێکی نوێی لەبارەی گەشتکردن دەرکرد و رایگه‌یاند، ئەوانەی دوو جار ڤاکسینی کۆرۆنایان وەرگرتووە، لەکاتی گەیشتن پێویست بە وەرگرتنی نموونەی پشكنین ناكات. لە راگەیاندراوێکدا، ئاسۆ حەوێزی، وتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوە کردووە، بڕیارەکە لەبەر بەرژەوەندی گشتی و رەچاوکردنی رێکارەکانی بەرەنگاربوونەوەی کۆرۆنایە. هاوکات گونجاندنیەتی لەگەڵ "هەلومەرج و بارودۆخی ئێستای کۆرۆنا لە جیهان و هەرێمی کوردستان." بریارێکانی وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی کوردستان: - ئەو هاووڵاتیانەی کە دەرەنجامی پشكنینی ڤایرۆسی كۆرۆنای پشتڕاستكراو و باوەڕپێكراوی هەبێت كەمتربێت لە 48 كاتژمێر، لە كاتی گەیشتن پێویست بە وەرگرتنی نموونەی پشكنین ناكات. - ئەو هاووڵاتیانەی بڕوانامەی وەرگرتنی دوو قورچک ڤاكسینی دژە ڤایرۆسی كۆرۆنای پشتڕاستكراو و باوەڕپێكراوی هەبێت لەکاتی گەیشتن پێویست بە وەرگرتنی نموونەی پشكنین ناكات.
.jpg)
هاوڵاتى ئەمڕۆ سێشەممە نرخی نەوت لەبازاڕەكانی جیهان بەرزبوەوە و نرخی هەر بەرمیلێك نەوتی برێنت بە 73.11 دۆلارە. نرخی هەر بەرمیلێك نەوتی خاوی ئەمریكاش بە 71.12 دۆلار مامەڵەی پێوەكرا. بەگوێرەی شیکەرەوەکانی بازاری وزە لە ئەمریکا بەهۆی زیادبونی خواست و بەنزمی هێشتنەوەی بەرهەمهێنانی نەوت، پێشبینی دەکرێت تاکۆتایی ئەمساڵ نرخی نەوتی برێنت لەنێوان 70 بۆ 80 دۆلاردا جێگیربێت.
هاوڵاتى بافڵ تاڵه‌بانی، ھاوسه‌رۆکى یه‌کێتیى نیشتمانیى کوردستان رایده‌گه‌یه‌نێت، دژى هه‌ر که‌س و لایه‌نێک ده‌وه‌ستنه‌وه که ده‌ستدرژى بکه‌نه سه‌ر موڵک و ماڵى گشتى و ده‌شڵێت، " سه‌رۆکایه‌تى یه‌کێتى دژى ھه‌ر مه‌رامێک ده‌وه‌ستێته‌وه که بیه‌وێت یاسا و دادگاکانمان بخاته ژێرپرسیاره‌وه". به‌پێى راگه‌یه‌ندراوێکى سه‌رۆکایه‌تى یه‌کێتی، بافڵ تاڵه‌بانی، ھاوسه‌رۆکى یه‌کێتى له‌گه‌ڵ لیژنه‌ى به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ى زیاده‌ڕه‌وى سلێمانى کۆبوه‌وه و پشتیوانى و ھاوکارى ته‌واوى یه‌کێتى دوپاتکرده‌وه بۆ رێگریکردن له‌زیاده‌ڕه‌وى و به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ى ھه‌ر ھه‌وڵێک که ھه‌ر که‌س و لایه‌نێک ده‌ستدرێژى بکاته سه‌ر موڵک و ماڵى گشتى و رایگه‌یاند، به‌توندى روبه‌ڕوى هه‌رکه‌س و لایه‌نێک ده‌بینه‌وه که له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندى که‌سى و تایبه‌ت ده‌ستدرێژى بکه‌نه سه‌ر موڵک و ماڵى گشتی. هاوکات، ھاوسه‌رۆکى یه‌کێتى رونیشیکرده‌وه، "به هه‌مو شێوه‌یه‌ک دژى یاساشکێنى ده‌وه‌ستینه‌وه و پاراستنى موڵکى گشتى و سیماى سلێمانى به‌ئه‌رکى خۆمان ده‌زانین، ھاوکار و پشتیوانى سه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌کانى حکومه‌ت ده‌بین بۆ رێگریکردن له‌م دیارده‌یه و یه‌کێتى به‌رامبه‌ر ئه‌م کاره نایاساییانه بێده‌نگ نابێت". ھه‌ر له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا، بافڵ تاڵه‌بانى ئاماژه‌ى بۆئه‌وه‌کرد، "سه‌رۆکایه‌تى یه‌کێتى دژى ھه‌ر مه‌رامێک ده‌وه‌ستێته‌وه که بیه‌وێت یاسا و دادگاکانمان بخاته ژێرپرسیاره‌وه، ھیچ که‌س و گروپێکیش له‌سه‌رو یاساوه نین، بۆ ئه‌وه‌ش ھه‌مو ھاوکارى و پشتیوانییه‌کى یه‌کێتى له‌پێناو پاراستنى موڵکى گشتى ده‌ربڕی".
ئاسۆ حاجی گەرمی پێشوازیکردن لە سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە میرنشینی یەکگرتووی عەرەبی و لە سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بەلجیکا و یۆنان، ناکرێ تەنها لە هەیبەتی تەدارەکە پڕۆتۆکۆلیەکان و تامەزرۆیی خانەخۆیان کورت بکرێتەوە، چونکە ئەوەی گفتوگۆی دەربارە کرا و بۆچوونیان دەربارە ئاڵۆگۆڕکرا بۆ کوردستان و ناوچەکەش بابەت گەلی گرنگ و هەستیار و پڕ بایەخبوون. سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی لە سەر داوەتی فەرمی دەوڵەتی ئیمارات و شەخسی جێنشینی ئیمارەتی ئەبو زەبی محەمەد بن زاید بوو، هەبوونی ئەو ناوە لە هەر رووداو و بزاڤێکی سیاسی واتا هەبوونی پرسگەلێکی پڕ بایەخ و هەستیار، ئەوەش لە دیدارەکەی نێچیرڤان بارزانی و محەمەد بن زیاد بە روونی دیار بوو، لەوەی تەنها یەک چارەگە سعات لەگەڵ ئەندامانی شاندی هەردوولا دانیشتن، بەڵام زیاتر لە سعاتێک و بیست دەقە بە تەنیا کۆبوونەوە و پرسەکانیان تاو و توێ کرد. پێگەی جیۆپۆلۆتیکی هەرێمی کوردستان و کارزانی سەرۆکی هەرێمی کە تەرجومەکردنەوەی پەیوەندیەکان لە سەر ئاستی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی لە بەرژەوەندی بەهێزبوونەوەی هەرێمی کوردستان لە رووی سیاسی و ئابوریەوە، هەرێمی کوردستانی وەک قەوارەیەکی دەستووری لە چوارچێوەی دەوڵەتی فیدڕالی عێڕاقدا کردۆتەوە چەق و ناوەندی هاوسەنگ کردنی گەلێک هاوکێشەی سیاسی، کە نێچیرڤان بارزانی رۆڵی دیار و کاریگەری لەو بوارەوو هەیە. لە پایتەختی سیاسی ئەوروپا لە برۆکسێل مەسرور بارزانی بەهەمان گەرم و گوڕیەوو پێشوازی کرا، وەک سەرۆک وەزیرانی وڵاتێکی سەربەخۆ و خاوەند سیادە مامەڵەی پڕۆتۆکۆلی و دبلۆماسی لە تەک دا کرا، لە گفتوگۆکاندا جگە لە باسکردنی توندوتۆلکردنی پەیوەندی هەردوولا باسی بابەتگەگەلێکی یەکجار هەستیار و گەرنگ کرا، کاربەدەستانی بەلجیکا بە نوینەرایەتی وڵاتانی ئەندام لە یەکێتی ئەورپا بۆچوونی سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانیان بە گرنگیەوە وەرگرت دەربارەی رەوشی سیاسی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بە هەموو ئەو رووداوانەی تێیدا دەگوزەرێن و دەربارەی هەموو ئەو کارەکتەرانەی ئامادەییان لە سەر شانۆی سیاسی دەڤەرەکە هەیە. ئەو کرانەوەیە هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی جەخت کردنەوەیە لەسەر خاڵێکی یەکجار گرنگ و چاورەنووس ساز بۆ گەلی کوردستان و گەلی عێڕاق هەروەها بۆ تێکڕای ناوچەکە، لە گۆڕینی تێڕوانینی سیاسیان و دەرباز بوون لەو بۆچوونە سیاسیەی نەریتیەی کە نزیکەی سەت ساڵە باو و زاڵە لە بەهێزکردنی ناوەندی دەوڵەت لەسەر حیسابی ئەو میللەت و گەلانەی ناوەند(پایتەخت) لە رووی نەتەوەیی و نیشتیمانی نوێنەرایەتیان ناکات، بۆیە باشترین ئەلتەرناتیڤ هەبوونی فرە ناوەندیە لە چوارچێوەی دەوڵەتێکدا. ئەوە ئەو بۆچوونە بووە کە محەمەد بن زیاد بۆ نێچیرڤان بارزانی جەختی لێکردۆتەوە و سەرۆک وەزیرانی بەلجیکا و دواتریش لە یۆنان هەمان بۆچوون بۆ مەسرور بارزانی جەختی لێکردۆتەوە. رۆژانی دادێ پێگەی بەهێزی هەرێمی کوردستان لە ناوەندی بڕیارە کاریگەرەکانی جیهان، لە کۆشکی سپی و ئەلیزێ و وڵاتانی دیکە زیاتر بەدیار دەکەوێ، بۆیە دەبێ چاوەڕوانی ئەوە بکەین لە لایەن ئەو هێزانەی کۆنتڕۆلی بەغدا و عێڕاقیان کردووە هەروەها ئەو هێزانەی بەشێکن لەو ئەجێندا ئیقلیمیەی کار بۆ بێهێزکردنی هەرێمی کوردستان دەکات فشار زیاتر بکەن و رەنگە هێرشی سەربازی بکەن و شەڕی ئابوری لە گەمارۆدان و برسی کردنی خەڵک درێژبکەنەوە، بۆ ئەو کارەش وەک هەمیشە هێزگەلێکی ناوخۆیی کوردستانی دەبنە بەشێک لەو دژایەتیانەی بەرامبەر خەڵک و حکومەتی کوردستان دەکرێن.
هاوڵاتى ئه‌میندارى گشتى عه‌سائیبى ئه‌هل حه‌ق رایگه‌یاند، هێزه‌کانى به‌رگرى و به‌رخۆدان له‌بژارده‌ى سه‌ربازى راناوه‌ستن ته‌نها به رۆیشتنى راسته‌قینه‌ى هێزه‌کانى ئه‌مریکا نه‌بێت. قه‌یس خه‌زعه‌لى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 14ى حوزه‌یرانى 2021، رایگه‌یاند،:"هه‌مولایه‌ک خۆى بۆ هه‌موو ئه‌گه‌ر و به‌ربه‌سته‌کان ئاماده کردوه و به خه‌یاڵیشدا نایه‌ت که ئێمه له هیچ هه‌ڕه‌شه‌یه‌ک بترسین، به له‌به‌رچاوگرتنى ئه‌وه‌ى که بڕیارى توندکردنه‌وه‌ى ململانێکان پێشتر جێبه‌جێکراوه، ئه‌مریکیه‌کان ده‌بێت دڵنیابن له‌وه‌ى که ئاماده‌ین بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ى هه‌ر هه‌ڕه‌شه و هێرشێک". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:" هه‌موو ئه‌و شه‌ڕانه‌ى حه‌شدى شه‌عبى کردویه‌تی، ئه‌نجامه‌کانیان سه‌رکه‌وتن بوو، بژارده‌ى سه‌ربازیش له‌به‌رده‌م هێزه‌کانى به‌رگرى و به‌رخۆدان به‌رده‌وام ده‌بێت و ناوه‌ستێت، تا ئه‌وکاته‌ى به‌شێوه‌یه‌کى راسته‌قینه هێزه‌کانى ئه‌مریکا عێراق جێنه‌هێڵن. هاوکات ئه‌وه‌شى دووپاتکردووه‌ته‌وه که وێڕاى ئه‌وه‌ى ئه‌مریکا دانوستانى له‌گه‌ڵ کۆمارى ئیسلامى ئێران ده‌ستپێکردوه، به‌ڵام مانه‌وه‌یان له‌م ناوچه‌یه له‌به‌رژه‌وه‌ندیان نابێت.
سازدانی: شاناز حەسەن ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەڵێت:»گەندەڵی هەموو ئاستەكانی تێپەڕاندووەو ئەوەی لەهەرێم دەگوزەرێت چیتر ناتوانرێت ناوی گەندەڵی لێبنرێت و گەیشتۆتە ئاستی فەرهودكردنی نیشتیمان». بڵێسە جەبار فەرمان، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى دەشڵێت:» قبوڵی ناكەین بەناوی حكومەتەوە بانگەشە بۆ شەڕ بكرێت یا زەمینەی شەڕ دروست بكرێ... قەندیل شكست ناهێنێ، ئێمە كاتی خۆی لەقەندیل بووین، هەموو هێزی بەعس نەیتوانی ئەوێمان پێ جێبهێلێت، قەندیل هێمای نەكەوتنە». هاوڵاتى: سەرەتا با لەوە دەستپێبكەین گفتوگۆكانی هەرێم و عێراق لەسەر پرسی جێبەجێكردنی بودجەی 2021 ئەوەندەی زانیاریتان هەبێت بەكوێ گەیشتووە؟ بڵێسە جەبار فەرمان: هەموو جارێك كە پرۆژە یاسای بودجە گفتوگۆی لەسەر دەكرێت ئێمە وەك ھەرێمی كوردستان دووچاری گرفتی زۆر دەبینەوە. لەڕاستیدا لەبودجەدا غەدرێكی زۆر لە هەرێم دەكرێت، ئەو بڕە پارەیەی بۆ هەرێم دیاری دەكرێت لەگەڵ رێژەی دانیشتوان ناگونجێت، لەگەڵ قوربانیی شارەكان و گوندەكانی و خەڵكی كوردستان كەچەندین جار جینۆساید كراوە. كورد دەبێت لە هەموو كایەكاندا رێژەیەكی تایبەتی بۆ دیاری بكرێت، هەروەها لە هەموو وەزارەتەكاندا، ئەمە هیچ كات رەچاو نەكراوەو جێبەجێ ناكرێت، بەتایبەتیش لەبودجەی سیادی ناحەقی بەرامبەر پشكی كوردستان دەكرێت. بودجە هەموو كایەكانی ژیان و بەڕێوەبردن لەخۆدەگرێت، بەڵام بەداخەوە ئێستا لەهەلومەرجێكداین كەخەمی هەموومان تەنها بووە بەموچە. یەكێك لەبڕگەكانی یاسای بودجەی ٢٠٢١ بریتیە لەوەی كە دەبێت تێكڕای بڕگەكانی كە لەیاساكەدا هاتوون جێبەجێ بكرێت، بۆ ئەوەی بودجە رەوانەبكرێت. ئەو بڕگانەش لەلایەن هەرێمی كوردستانەوە بەئەستەم جێبەجێ دەكرێن و لەئاست داواكاری حكومەتی فیدراڵیدا نین، هەر ئەمەش وا دەكات گرفتەكان بەردەوام بن و ناردنی بودجە كێشەی تێكەوێت. لەڕاستیدا كاك قوباد هەوڵی زۆریدا پەیوەندیەكانی هەرێم و بەغدا باش بكات و لێكتێگەیشتن دروستبكات لەتێپەڕاندنی یاسای بودجەدا رۆڵێكی بەرچاوی هەبوو، بەڵام پەیوەندییەكانی نێوان ئەم دوو حكومەتە هێندە لەئاستێكی خراپدایە كاری زۆرو ماندووبوونی زۆرتری دەوێت تا بتوانرێت بنەمایەك دروستبكرێت بۆ لێكتێگەیشتن و پێكەوەژیان و باوەڕهێنان بەمافی یەكتری. هاوڵاتى: پێتانوایە حكومەتی هەرێم و عێراق نیەتیان جدییە بۆ جێبەجێكردنی یاسای بودجە، یان بەرزبوونەوەی نرخی نەوت بۆ سەروو (70) دۆلار بۆ هەر بەرمیلێك ساردبوونەوە بەدیدەكرێت؟ بڵێسە جەبار فەرمان: هیچ لایەنێك ئەو جدییەتەی تیدا نیە، حكومەتی هەرێم هێشتا گرانی و ئاڵۆزی دۆخەكەی وەكو خۆی وەرنەگرتووە، لەبارگرانی و خراپی گوزەرانی هاووڵاتیان تێنەگەیشتووە. هەر ئەمەش وایكردوە كەئەوەندە پەرۆش نەبن بۆ رازیكردنی حكومەتی ئیتحادی بۆ جێبەجێكردنی بڕگەكانی یاسای بودجە. تاكی عێراقی وا تێگەێندراوە كە پارەی بەسڕەو پارێزگاكانی تر بۆ هەرێم دێت و ئێمەش لەبەرانبەردا هیچیان نادەینێ و قووتی ئەوانەو ئێمە دەیخۆین، كە ئەمە هیچ راستییەكی تێدا نیە. هەربۆیە بۆ سیاسییەكان و حزبەكان زۆر قورس دەكەوێتەوە گەر بەرگری لەهەرێم بكەن یاخود باسی ناردنی بودجە بكەن. وەك هەمووش دەزانن بەرەو هەڵبژاردن هەنگاو دەنێین و هەر ئەمە وا دەكات ئەوەندەی تر لایەنەكان خۆیان لەهەرێمی كوردستان دووربخەنەوە. هاوڵاتى: ئایا پێتانوایە لایەنەكانی شیعە بەشێكیان نایەنەوێت یاسای بودجەو پشكی هەرێم لەماددەی (11) جێبەجێ بكرێت؟ بڵێسە جەبار فەرمان: وەكو وتم لایەنی شیعەو سوننە نیە، بەڵكو تێكڕای لایەنەكان حەز بەلاوازبوونی هەرێم دەكەن، بەهێزبوونی هەرێم و پێشكەوتنی ئەوەندەی تر گەندەڵی و نادادپەروەری ئەوان دەخاتەڕوو، هەربۆیە تا بتوانن كار لەسەر لاوازكردنی هەرێم دەكەن. بەداخەوە كەئێمەش هێشتا تێنەگەیشتووین كە بەدەستی خۆمان هەرێم بەرەو لاوازتركردن و لێواری هەڵوەشاندنەوەی دەبەین. هەموو ئەو بابەتانەی هەرێم شانازی پێوە دەكرد وا رۆژ لەدوای رۆژ لەناوی دەبەین. ئێمە پەرلەمانێكی زۆر كاراو چالاكمان هەبوو كەچەندەها یاسای هاوچەرخ و پێشكەوتووی تەشریع كرد، یاسای بودجەی بڕگە بە بڕگە تاووتوێ دەكرد. لێپێچینەوەی لەگەندەڵی دەكردو راپۆرتی هەبوو، ئێستا بەداخەوە پەرلەمانی عێراق لەپەرلەمانی هەرێم چالاكترەو رۆژانە باسی كێشەی هاووڵاتیان و حكومەتی تێدادەكرێت و لیژنە بۆ بەدواداچوون پێكدەهێنرێت، حكومەتی گۆڕی وەزیری تیا گۆڕدرا، حساباتی نەوت دێتە پەرلەمانی عێراق، ئازادی رادەربڕین كە مایەی شانازیمان بوو لەئاستێكی مەترسیداردایەو كەسانێك لەسەر كۆمێنت سزا دەدرێن. گەندەڵی هەموو ئاستەكانی تێپەڕاندووە و ئەوەی لەهەرێم دەگوزەرێت چیتر ناتوانرێت ناوی گەندەڵی لێبنرێت و گەیشتۆتە ئاستی فەرهودكردنی نیشتیمان. هاوڵاتى: بەپێی ئەو زانیارییانەی دەستمانكەوتووە سەردانی بافڵ تاڵەبانی بۆ بەغدا ئەمجارە بۆ پرسی كەركوك بووە كەپارێزگار بگۆڕدرێت و كوردێك دابنرێت؟ زانیاریتان هەیە؟ بڵێسە جەبار فەرمان: سەردانی كاك بافڵ گرنگی تایبەتی خۆی هەیە، بێگومان یەكێتی دەبێت رۆڵی خۆی لەسەر ساحەی عێراقی و ئیقلیمی بەدەست بهێنێتەوە. ئەم سەردانە دیپلوماسیانەی كاك بافڵ بۆ دروستكردنەوەی هاوسەنگی هێزە كوردییەكان زۆر گرنگە، گەر لایەن هەبووبێت وا تێگەیشتبێتن كەهەولێر شوێنی بڕیاری كوردییەو تەنها لەوێوە ئاراستە كرابێتن، ئەوا بەو جۆرە بەقوەتە دەركەوتنی كاك بافڵ پێچەوانەكەی سەلماند. یەكێتی دەیەوێت لەسیاسەتی عێراقدا بەشداربێت، بێگومان عێراقی دوای هەڵبژادنەكانی ئەمجارە عێراقی ئێستا نابێت و ئەو عێراقە پەیوەندی و هاوپەیمانمان پێویستە بۆ بەشداربوون لەبونیادنابی عێراقێكی شتێك باشتر لەمەی ئێستا. من كەسێكی واقعیم و دەزانم كەهەلومەرجەكان بەهەڵبژاردنێك ناگوڕدرێن، بەڵام دەكرێت هەنگاوێك باشتربكرێن. هاوڵاتى: پێتانوایە كورد تادوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەتوانێت پارێزگاری كورد لەكەركوك دابنێت یان پێش ئەوە دەرفەت هەیە؟ بڵێسە جەبار فەرمان: بەداخەوە ئەوەی لەكەركوك و خانەقین دەگوزەرێ تەعریبە لەفۆرمێكی ترو قۆناغێكی تازەتر، رۆژانە بەئاشكرا هاووڵاتیانی كورد شەهید دەكرێن و گوندە كوردییەكان چۆڵ دەكرێن و بەزۆر ناچار دەكرێن شارەكانیان جیبهێڵن. پارێزگاری كەركوك چەندەها كەیسی گەندەڵی لەسەرە، بەم شێوەیەی كەهەیە بەرەو هەڵبژاردن هەنگاونان زۆر سەخت دەبێت، بێگومان كورد زەرەرمەند دەبێت و هێندەی تر كەركوك لەدەستدەدەین. بەداخەوە بیركردنەوەی بەرتەسكی حزبایەتی و نەبوونی ئینتمای نیشتیمانی حزبەكان بەربەست بووە لەبەردەم یەكڕیزییان و دژایەتی كردنی یەكتری وایكردووە نەتوانین پارێزگارێكی كورد دابنێین لەكەركوك و هیچ نەبێ رێگر بین لەتەعریبی زیاتر. هاوڵاتى: هەموو ناوچە كێشەلەسەرەكان هاووڵاتیانیان گلەیی لەیەكێتی و پارتی دەكەن و ئەو دۆخەی تێیدان رەخنەیان هەیە؟ كەی چارەسەر دەبێت بەبڕوای ئێوە؟ بڵێسە جەبار فەرمان: هەرگیز چارەسەر نابێ، بەم بیركردنەوە بەرتەسكە حزبایەتیەی كە هەیە، بەم دژایەتی كردنەی یەكتری و تۆمەتی نانیشتیمانی و خائن دانە بەریەكتری و بەم بیركردنەوەیەی حزبەكان یەكڕیزی خەونی شاعیرانە دەمێنێتەوەو هاووڵاتیانی ئەو ناوچانە زەرەرمەندی یەكەم و تێكڕای كوردستان زەرەرمەندی دووەمی ئەم نابەرپرسیارێتیەی سەرانی حزبەكانن. هاوڵاتى: بەڕێزتان لەتۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك نووسیبوتان كە یەكێتی تاكشانەوەی حكومەت ئامادە دەبێت ئەگەر شەڕی براكوژی رووبدات (پارتی، پەكەكە) دەكرێت زیاتر روونكردنەوەی لەسەربدەن؟ بڵێسە جەبار فەرمان: نەك بەس یەكێتی دەبێت هەموو لایەنەكان ئەوەی پێیان دەكرێت بیكەن بۆ ئەوەی ئەو كارەساتە خۆكوژییە روونەدات، قەندیل شكست ناهێنێ. ئێمە كاتی خۆی لەقەندیل بووین، هەموو هێزی بەعس نەیتوانی ئەوێمان پێ جێبهێڵێت، قەندیل هێمای نەكەوتنە. لەم شەرەدا تەنها كۆمەڵێك كوردی هەردوو لا شەهید دەبن و خێزانەكانیان ماڵوێران دەبن. هەوڵ دەدرێت ئەم شەڕە بەناوی حكومەتی هەرێم ئەنجامبدرێت، ئێمە كە بەشێكین لەو حكومەتە نابێت قبوڵی بكەین، قبوڵی ناكەین بەناوی حكومەتەوە بانگەشە بۆ شەڕ بكرێت یا زەمینەی شەڕ دروست بكرێت. هاوڵاتى: پێتانوایە رێگەدان بەلەشكركێشی توركیا بۆ ناو خاكی هەرێم بەتەنها پارتی لێی بەرپرسە یان یەكێتیش؟ لەكاتێكدا لەكابینەی نۆیەمی حكومەتدا هاوبەشن؟ بڵێسە جەبار فەرمان: كەس ناتوانێ خۆی لەبەرپرسیارێتی بدزێتەوە، بەڵام روون و ئاشكرایە كەئەو سنورە بەدەست هێزی پارتیەوەیەو ئەوان بەرپرسی یەكەمن. توركیا بیركردنەوەی سەردەمی سوڵتانی لەخەیاڵ دەرنەچووە پێشلكاری یاسای نێودەوڵەتی دەكات سنور دەبەزێنێ و هاووڵاتیانی گوندەكان دەكاتە ئامانج، سروشتی ناوچەی بادینان بەتەواوی كەوتۆتە بەر مەترسی، ئەمە دژی یاسای نێودەوڵەتی بۆ پاراستنی ژینگەیە. عێراق بەپلەی یەكەم لەڕێگەی كەناڵی نێودەوڵەتییەوە دەبێت فشار بكات، ئەم تەجاوزاتەی توركیا رابگرێت لەپەرلەمانی عێراقەوە كار بۆ ئەم پرسە كراوە. یەكێتی بەرپرس نیە لە لەشكركێشی توركیا، نیگەرانین لەهاتنی سوپای وڵاتان بۆ ناو خاكی هەرێم. هاوڵاتى: پێتانوایە یەكێتی لەناو كابینەی نۆیەمدا تەنها وەزیری هەیەو دەسەڵاتی نییەو پارتی كۆنترۆڵی پەیوەندییەكانی دەرەوەو دارایی و نەوتی كردووە؟ بڵێسە جەبار فەرمان: بێگومان شاراوە نیە كە هەیمەنەی پارتی بەسەر تێكڕای دامودەزگاكانی حكومەتدا دیارە، تەنانەت زۆرجار وتەبێژی حكومەت بەناوی پارتییەوە بەیانی دەركردوە، واتا تا ئەو رادەیە هەیمەنەی پارتی زۆرە بەسەر دامودەزگاكانەوە كە خۆشیان حزب و حكومەتیان بۆ جیا ناكرێتەوە
هاوڵاتى وه‌زاره‌تى کاره‌باى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان رایگه‌یاند، له سه‌رانسه‌رى هه‌رێمى کوردستان نزیکه‌ى 700 هه‌زار پێوه‌رى زیره‌کى کاره‌با به‌ستراون و به‌هۆیه‌وه بڕى پێدانى کاره‌باى نیشتمانى به‌رزبوه‌ته‌وه. عه‌لى ئیسماعیل، ئه‌ندامى لیژنه‌ى پێوه‌رى زیره‌ک له‌راگه‌یه‌ندراوێکدا ئاماژه‌ى به‌وه‌کردووه که له 48% هاوبه‌شانى کاره‌با له هه‌رێمى کوردستان خاوه‌ن پێوه‌رى زیره‌کن و له کۆى یه‌ک ملیۆن و 480 هه‌زار هاوبه‌شى کاره‌با، نزیکه‌ى 700 هه‌زار هاوبه‌شیان پێوه‌ریان بۆ به‌ستراوه و هه‌ردو کردارى دیاریکردنى وزه‌ى کاره‌با و چاپکردنى پسوڵه به سیستمى تۆڕى زیره‌ک که‌وتونه‌ته کار. هاوکات ئه‌وه‌ش دووپاتده‌کاته‌وه که به هۆى به‌سترانى 48% پێوه‌رى زیره‌ک بۆ هاوبه‌شانى کاره‌با ئه‌م سودانه‌ى خواره‌وه به‌ده‌ستهاتوون: یه‌ک: که‌مکردنه‌وه‌ى رێژه‌ى به‌فیرۆدانى وزه‌ى کاره‌با له لایه‌ن هاوبه‌شانه‌وه. دوو: به‌رزبونه‌وه‌ى رێژه‌ى پێدانى کاره‌باى نیشتمانی. سێ: که‌مکردنه‌وه‌ى کارپێکردنى مولیده ئه‌هلییه‌کان که بوه هۆى که‌مکردنه‌وه‌ى خه‌رجى هاوبه‌شانى مولیده ئه‌هلییه‌کان بۆ 5 هه‌زار دینار له‌م مانگه‌دا، له کاتێکدا له ته‌واوى عێراق (15-10) هه‌زاره. چوار: که‌مبونه‌وه‌ى پیسبونى ژینگه. پێنج: که‌مبونه‌وه‌ى کێشه‌ى هاوبه‌شان له ڕوى وزه‌ى کاره‌با و زیادبونى متمانه‌ى هاوڵاتییان به کاره‌باى نیشتمانی. شه‌ش: له دوره‌وه خوێندنه‌وه‌ى پێوه‌ره‌کان، به بێ هه‌راسانکردنى هاوڵاتییان و له ده‌رگاکانیان نادرێت. حه‌وت: که‌مکردنه‌وه‌ى سه‌رپێچی. هه‌شت: دادپه‌روه‌رى له ئه‌ژمارکردنى وزه‌ى به‌کارهاتو مسۆگه‌ر بوه. نۆ: پسوله‌ى کاره‌با، مانگانه که پێشتر دو مانگ جارێک بو. وه‌زاره‌تى کاره‌با ئه‌وه‌شى روونکردووه‌ته‌وه که له چوارچێوه‌ى کارنامه‌ى کابینه‌ى نۆیه‌مدا ده‌ستى به په‌رپێدانى که‌رتى کاره‌با کردووه، به دانانى پێوه‌رى زیره‌ک بۆ هاوبه‌شانی، بره‌و چاره‌سه‌رکردنى یه‌کجارى کێشه‌ى کاره‌با هه‌نگاو ده‌نێت.
هاوڵاتى کۆبونه‌وه‌ى لوتکه‌ى ناتۆ له‌برۆکسل کۆتاییهات و سکرتێرى گشتى رێکخراوه‌که ئاماژه‌ى به‌و بڕیارانه کرد که له‌و کۆبونه‌وه‌یه‌دا دراون که به‌شێکیان تایبه‌ته به عێراق. جینس ستۆڵتنبێرگ، سکرتێرى رێکخراوى ناتۆ راگه‌یه‌نراوى کۆتایى له‌به‌رده‌م رۆژنامه‌نوساندا خوێنده‌وه که چه‌ند بڕیارێکى ده‌رباره‌ى (روسیا، سوریا، عێراق، ئێران، چین) و چه‌ند پرسێکى گه‌رمى ناوچه‌یى و جیهانى دراوه. ستۆڵتنبێرگ رایگه‌یاند:" ناتۆ ئه‌رکى راوێژکاریى بۆ هێزه عێراقییه‌کان زیاتر ده‌کات، پاڵپشتییه‌کانیشمان بۆ عێراق زیاد ده‌که‌ین". هه‌روه‌ها له به‌شێکى دیکه‌ى راگه‌یێندراوى لوتکه‌ى ناتۆدا هاتوه، "به‌کارهێنانى چه‌کى کیمیایى له سووریا و عێراق سه‌رکۆنه ده‌که‌ین." هاوکات لوتکه‌که ئه‌وه‌ى دووپاتکردووه‌ته‌وه که تا روسیا به‌رده‌وامبێت له پێشێلکردنى یاسا نێوده‌وڵه‌تییه‌کان ناتوانن بگه‌ڕێینه‌وه بۆ دۆخى سروشتى له جیهاندا.
هاوڵاتى ده‌سه‌ڵاتى باڵاى دادوه‌رى عێراق رایگه‌یاند:" سزاى سێجار له‌سێداره‌دان تا مردنى بۆ بکوژى خێزانه کورده‌که‌ى به‌غدا ده‌رکرد" که مانگى (ئه‌یلول/9)ى ساڵى رابردو له شوقه‌که‌یاندا له به‌غدا کوژرابوون. ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 14ى حوزه‌یرانى 2021، ئه‌نجومه‌نى باڵاى دادوه‌رى عێراق له‌راگه‌یه‌ندراوێکدا بڵاویکرده‌وه، دادگاى تاوانه‌کانى که‌رخ/به‌غدا سزاى له‌سێداره‌دانى بۆ سێجار به‌سه‌ر تاوانبارى سه‌ره‌کى کوژرانى شیلان داراى چالاکوان و دایک و باوکیدا سه‌پاندوه. ئاماژه به‌وه کراوه که تاوانباره‌که پاش ئه‌وه‌ى که شیلان و باوک و دایکى کوشتوه له‌ناوچه‌ى مه‌نسورى به‌غدا، کرده‌وه‌ى دزیکردنى ئه‌نجامداوه و ماڵ و موڵکى ئه‌و خێزانه‌ى دزیووه. به‌پێى بڕیاره‌که‌ى دادگا، به‌پێى مادده‌ى 1/1/406 له‌یاساى سزادانى عێراقى ژماره 11ى و به‌فه‌رمانى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران ژماره 3/یه‌که‌م/4ى ساڵى 2004 سزاى سێ جار له‌سێداره‌دان به‌سه‌ر تاوانباره‌که جێبه‌جێده‌کرێت. بڵاوبونه‌وه‌ى هه‌واڵى کوژرانى دارا ره‌ئوف و عالیه مه‌جیدى هاوسه‌رى و شیلانى کچه تاقانه‌یان له‌تۆڕه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان و شه‌قامى عێراقى و هه‌رێمى کوردستان ده‌نگدانه‌وه‌ى زۆرى لێکه‌وته‌وه، که رۆژى 16ى ئه‌یلولى 2020 له باڵه‌خانه‌که‌یان له گه‌ڕه‌کى مه‌نسوڕى به‌غدا به‌چه‌قۆ کوژران، بۆ رۆژى دواتریش، تاوانبارى سه‌ره‌کى روداوه‌که له شارى هه‌ولێر ده‌ستگیرکرا و راده‌ستى هێزه ئه‌منیه‌کانى به‌غدا کرایه‌وه. دارا ره‌ئوف و عالیه مه‌جیدى هاوسه‌رى و شیلانى کچه تاقانه‌یان موڵک و ماڵه‌که‌یان له‌به‌غدا فرۆشتبوو، به‌نیازبون به‌یه‌کجارى بگه‌ڕێنه‌وه سلێمانى و نیشته‌جێبن.
هاوڵاتى بڕیاره کۆتایى ئه‌م هه‌فته‌یه هونه‌رمه‌ندانى سلێمانى گردبوونه‌وه‌یه‌کى ناڕه‌زایى دژى له‌شکرکێشییه‌کانى تورکیا بۆسه‌ر خاکى هه‌رێم ئه‌نجام بده‌ن، ئه‌مه‌ش دواى بانگه‌وازه‌که‌ى موراد قه‌ره‌یلان یه‌کێک له به‌رێوه‌به‌رانى پارتى کرێکارانى کوردستان(په‌که‌که). موراد قه‌ره‌یلان، ئه‌ندامى کۆماجڤاکێن کوردستان(که‌جه‌که) و یه‌کێک له به‌رێوه‌به‌رانى پارتى کرێکارانى کوردستان(په‌که‌که) هه‌فته‌ى رابردوو له‌چاوپێکه‌وتنێکى ته‌له‌فزیۆنیدا بانگه‌وازى سه‌رجه‌م لایه‌نه سیاسییه‌کان و به‌تایبه‌ت هونه‌رمه‌ندانى کرد که له‌شکرکێشى تورکیاو هێرشه‌کان سه‌رکۆنه بکه‌ن. ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 14ى حوزه‌یرانى 2021، ژماره‌یه‌ک له‌هونه‌رمه‌ندانى سلێمانى له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا رایانگه‌یاند" وه‌ک هونه‌رمه‌ندانى کوردستان دژى هه‌ر هێرشى داگیرکارى ده‌وه‌ستینه‌وه که ده‌کرێته‌سه‌ر هه‌رێمى کوردستان و دژى هه‌ر لایه‌نێکین که ده‌بێته هۆى شه‌ڕى نێوان کورد به کورد". هونه‌رمه‌ندانى سلێمانى ئاماژه‌یان به‌وه‌شکرد، بانگه‌واز ده‌که‌نن که هاوڵاتیان و هونه‌رمه‌ندان و چین و توێژه‌کان ڕۆژى پێنجشه‌ممه 17ى حوزه‌یران له‌گه‌ڵیاندا به‌شدارى رێپێوانێکى هێمنانه‌ى بێ ئاژاوه بکه‌ن و تاپێکه‌وه دژى داگیرکارییه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورکیا بۆ سه‌ر خاکى هه‌رێمى کوردستان بوه‌ستنه‌وه. بریاره گربونه‌وه‌که کاتژمێر پێنجى سه‌رله‌ئێواره‌ى رۆژى پێنجشه‌ممه له‌به‌رده‌م باخى گشتى بۆ سه‌هۆڵه‌که‌ى سلێمانى ئه‌نجام بدرێت.
هاوڵاتى بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی رایگەیاند، لە دوو پرۆسەی هێزەکانی بەڕێوبەرایەتی ئاسایشی سلێمانیدا توانیویانە دەستبەسەر بڕی 207 کیلۆگرام مادەی هۆشبەربگرن و سێ کەسیش کە یەکێکیان مامۆستایە بە تۆمەتی بازرگانیکردن بە مادەهۆشبەرەکان دەستگیرکران. ئەمڕۆ دووشەممە، بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی تۆمارێکی ڤیدیۆیی بڵاوکردەوە و تیایدا باسی لەوەکرد، لەهەڵمەتێكی بەرفراوانی هێزەكانی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی بۆ یەكەمجار لەهەرێمی كوردستان لە دوو پرۆسەی جیاوازدا دەست بەسەر بڕی 207 كیلۆ مادەی هۆشبەر لەجۆری هێرۆین و تلێاك گیرا. بەگوێرەی تۆمارەڤیدیۆیەکەش، ئەو سێ کەسە خەڵکی پاڕێزگای دهۆکن و بەتۆمەتی بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکان دەستگیرکراون و یەکێکیشیان مامۆستایە. دەستگیرکراوەکان پێکهاتوون لە (م، ح، ح) لەدایکبووی ١٩٧٨ە و خەڵکی شاری دهۆکە و دانیشتووی هۆڵندایە و خاوەنی کۆمپانیای گواستنەوەی کەلوپەلە، (ع، ح، ع) لەدایکبووی ١٩٨٤ دانیشتووی دهۆک و مامۆستایە و کاری ژمێریاریی و گەیەنەریی کردووە و (م، ح، ح) لەدایکبووی ١٩٨٦و خەڵکی شاری دهۆکە و کرێکاری کۆمپانیایەکی گواستنەوەی کەلوپەل بووە.
ئارا ئیبراهیم ئەندامێكی بەڕێوەبەری كۆمیتەی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) دەڵێت:» ئێستا لەنێوان ئێمەو پارتی پەیوەندی هەیەو هەندێك دۆست نێوەنگیری دەكەن شەڕ روونەدات»، دەشڵێت:» داگیركەری تورك گیریخواردووە بەرانبەر بەرخۆدانی گەریلا». موراد قەرەیلان ئەندامی كۆمیتەی بەڕێوەبەری پەكەكە بەشداری لەبەرنامەیەكی تایبەتی تەلەڤزیۆنی ستێرك تی ڤیدا و شیكردنەوەی بۆ رووداوەكانی مەتیناو هەوڵەكانی سوپای تورك بۆ داگیركاری راگەیاند. موراد قەرەیلان ئاماژەی بەوەكرد لەئێستادا دۆزی ئازادی گەلی كورد لەسەردەمێكی زۆر گرنگدا تێدەپەڕێت، لەسەر تێكۆشانی ئازادی گەلی كورد پلانی دوژمن و نەیارەكان هەیە وەك دەزانرێت لەباكوری كوردستان رێبەر ئاپۆ لەساڵی 2013دا ئاگربەستێكی راگەیاندو دوو ساڵ بەردەوام بوو، بەڵام دەوڵەتی تورك بینی كە ئاگربەستەكە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەستی گەلی كورد بەهێز دەكات و وادەكات كورد لەهەرێمەكەدا ببێتە هێزێك. بۆ ئەوەش لەگەڵ ئەوەی چاوپێكەوتنەكان گەیشتنە ئەنجامێك و پەیامی هاوبەش بڵاوكرانەوە، بەڵام ئەردۆغان قبوڵی نەكردو لەگەڵ پارتە توندڕەوەكانی وەك باخچەلی و دۆغو پەرینچەك كەدوژمنی گەلی كوردن، هاوپەیمانی بەست و لەبەرانبەر تەڤگەرەكەیان هێرشێكی گشتگیری دەستپێكرد. موراد قەرەیلان باسی لەوەشكرد لەسەر باشوری كوردستانیش داگیركەری دەیەوێت هەنگاو بەهەنگاو خاك داگیربكات. دوای داگیركردنی حەفتانین و بەشێك لەخواكوڕك وەك دەزانرێت لە (23 – 24)ی نیسانی ئەمساڵدا هێرشێك لەبەرانبەر هەرێمەكانی مەتینا، زاپ و ئاڤاشین دروست بوو. ئەمڕۆ (50) رۆژی لەدوای خۆی بەجێهێشت. ئەو ئەندامەی كۆمیتەی بەڕێوەبەری پەكەكە پێشیوابوو لەسەردەمێكی بەم شێوەیەشدا كەهێرشی فراوان لەبەرانبەریان ئەنجامدەدرێت، ئایا چۆن هێرش دەكەنەسەر پێشمەرگە؟ وتیشی:»ئایا ئەمە دەچێتە عەقڵەوە؟ بۆچی بەدەستی خۆمان بەرەیەكی دیكەی شەڕ لەبەرانبەری خۆمان بكەینەوە؟ هەر كەسێك كە كەمێك ژیر بێت و لەشەڕێكی بەم شێوەیەدا بێت، لەشەڕی مان و نەماندا بێت، چۆن بەرەی دووەمی شەڕ لەدژی خۆی بكاتەوە؟ هەم لەشوێنێكی وەك مەتینا!». موراد قەرەیلان ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە « پلانیان هەیە كە ئیلاو بیلا پێشمەرگە لەبەرانبەر گەریلا بۆ شەڕ بەكاربهێنن، ئێمەش هیچ فەرمانێكمان نەداوە كە لەدژی پێشمەرگە شەڕ بكرێت و تەڤگەرەكەمان بەهیچ شێوەیەك بڕیارێكی بەم شێوەیەی نەداوە. ئێمە شەڕی كورد و كورد لەم سەردەمەدا وەك كارەسات دەبینین، وەك گەورەترین هەڵە دەبینین». ئەندامی كۆمیتەی بەڕێوەبەری پەكەكە هێمای بۆ ئەوەشكرد لەسەر ئەم بناغەیە پێویستە باش لە رووداوەكەی مەتینا تێبگەن كاتژمێر چواری سەرلەبەیانی لەدوو لاوە، بەهەموو ئامێرێكی شەڕو بە ئۆتۆمبێڵی زرێپۆش، خۆیان بۆ شەڕ ئامادە كردو هاتنە ناو هەرێمەكانی گەریلا، بە راستی هیچ واتایەكی نییە، ئەو هەرێمانە هەرێمی سەربازین و (25) ساڵە پێشمەرگە نەچووەتە ئەو هەرێمانەو هەرێمێكە لەژێر كۆنتڕۆڵی گەریلادایە. موراد قەرەیلان ویشی:»بێ ئەوەی ئاگادارییەك بدەن هەڵیانكوتایە سەر هەرێمەكە، ئایا سەد ئۆتۆمبێڵی سەربازیی زرێپۆش راستە؟ دەڵێن، (ئێمە لەوێ سەروەرین، بۆ ئەوەی لەگردێك بچین بۆ گردێكی دیكە، یان بچینە شوێنێكی پێویست، فەرمان لەكەس وەرناگرین. ئێمە لێرەین و ئێمە سەروەرین)، قەرەیلان وتی:»سەر سەری من، باشە تۆ سەروەری. كاكی خۆم پێنج كیلۆمەتر نزیكی لەوێ شەڕ هەیە، ئێستا بچۆ لایەكەوە، بۆچی هاوكاری توركیا دەكەی؟، تو سەروەربە باشە. دۆخێكی نائاسایی هەیە، وا دەیبینی لەبەرانبەر دوكەڵ هەیە، زەویەكان دەسووتێن و فڕۆكە دەگەڕێت، تۆپ كاردەكات و تۆش هاتوویت و لەپشتەوە دەستت بەجووڵە كردووە. ئەمە تاچ رادەیەك دۆخێكی مرۆڤییە، ئەمە تا چ رادەیەك یاساییەو تاچ رادەیەك كوردپەروەرییە؟». بەرێوەبەری كۆنسەی پەكەكە وتی:»ئێستا لەنێوان ئێمەو پارتی پەیوەندی هەیە، هەندێك دۆست نێوەنگیری دەكەن. لەم رۆژەدا كەئێمە لەسەدەی (21)داین، هەموو مرۆڤێك كێشەكانی بەگفتوگۆ و دیالۆگ چارەسەر دەكەن، باشە، ئێمەی كورد بۆچی بەدیالۆگ كێشەكانمان چارەسەر ناكەین، بۆچی دەیانەوێت بەسەربازیی بیكەن، بەبێدەنگی، سەربازو لەناكاودا هێرش دەكەن، بۆچی، هۆكار چییە و ئەمە لەخزمەتی كێدایە؟». «ئێستا لەباكوری مەتینا لەهێڵی كێستێ و گردی زەندورا، هەرێمی زاپ لەقەڵای بەدەوێ، لەئاڤاشین لەدۆڵی ماران و لەگردی مەرڤانۆس داگیركەری تورك گیریخواردووەو ناتوانێت پێشبكەوێت، ئەو بەرخۆدانەی ئەمڕۆ لەگردی زەندورا و مەرڤانۆس دەكرێت، بۆ هەموو كوردێك جێگەی شانازیی و شادومانیە. بە راستی كوڕ و كچە كوردەكان بەشێوازێكی نوێ، ئەمە (47) رۆژە لەبەرانبەر داگیركەری تورك بەرخۆدان دەكەن و رێگەنادەن داگیركەری تورك پێشڕەوی بكات...فڕۆكە، تۆپ هەموو جۆرە گازی ژەهراوی بەكاردەهێنن، بەڵام داگیركەری ناتوانێت بەرخۆدانی گەریلا بشكێنێت. لەبەرانبەر گەریلا گیری خواردووە». قەرەیلان ئاماژە بەكارێكی مەترسیدار دەكات كە سوپای تورك «خائینان» لە دژی گەریلا بەكاردەهێنن، وتی:»بۆ ئەوەی بتوانن گردی زەندورا بگرن، كورد بەكاردەهێنن، لەنێو جاشەكانی سێگركێدا كوردی خائین هەیە، دەیانەوێت ئەوان بخەنە تونێلەكانی شەڕ لە زەندورا، بەڵام ناتوانن. كورد دەخەنە پیش خۆیان و دەیانەوێت بەدەستی كورد ئەم بەرخۆدانە بشكێ. قەریلان پێشیوابوو كە «ئێمە بمانەوێت و نەمانەوێت، ئەو بڕیارو دەستوەردانەی پارتی لەسەر چیای مەتینا، بۆ توركیا دەبێتە پشتگیری و بۆ بەرخۆدانی گەریلا لەگردی زەندورا تێكبچێت، هەوڵدانێكە، ئەوان دەتوانن بڵێن وانییە، بەڵام بمانەوێ و نەمانەوێ تەڵەكە بەم شێوەیەیە، راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ ئەو رۆڵە دەبینن». موراد قەرەیلان نهێنییەك ئاشكرا دەكات و دەڵێت:» بەڕاستی شتێكی شاراوە بوو، تا ئێستا من دەمگوت ئەگەر كاك مەسعود ببینم، ئەو شتەی پێڕادەگەیەنم، یان بەرپرسانی پارتی ببینم پێیان دەڵێم، بەڵام ئێستا بۆ رای گشتی كورد ئاشكرای دەكەم، بەر لەچەند مانگێك لە رێگەی هەندێك دۆست، دەوڵەتی تورك هەتا تەیب ئەردۆغان خۆی، داوای لەئێمە كردبوو كە (لەناو توركیا واتە باكوری كوردستان ئێوە ئاگربەست رابگەیەنن، ئێوە لەبەشەكانی دیكەی كوردستان هەرچیەك دەكەن، ئێمە سەرقاڵی نابین)، واتە لەگەڵ ئێمەدا ئاگربەست رابگەیەنن، ئەوەتە شەڕتان لەگەڵ پارتی هەیە، بڕۆن لەگەڵ ئەوان شەڕ بكەن. ئەمە یاری دوژمنە. پێویستە لەبەرانبەر ئەم یارییەی دوژمن هوشیار بین». موراد قەرەیلان ئاماژەی بە ئامانجەكانی پارتی بۆ مەتینا كردو باسی لەوەكرد لەسەر مەتینا دۆڵ و كەندێكی زۆر گرنگ هەیە، كە مەتینا دەكات بە دوو بەشەوە. هێزەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان (پارتی) لەوێ جێگیر بوون. لەوێ لەحەوت شوێن و خاڵدا خۆیان جێگیركردووە، «هێزەكانی ئێمەش لەو شوێنانەوە نزیكن، ئەمڕۆ زانیارییان پێدام، كە بەرەو ئێمە رێگا دروستدەكەن. نێوانمان (200) بۆ (300) مەترە». ئێمە (40) ساڵە لێرەین، بۆ تا ئێستا ئەوەتان نەدەوت، بابەتی دووەم ئەوەیە، لەئاگربەستی 2013دا، كە رۆڵی كاك مەسعودیشی تێدا بوو، بەڕەزامەندیی ئەوان و بەقبوڵكردن و پەسەندكردنی هەمووان ئێمە گەریلاكانمان لەباكوورەوە كشاندەوە بۆ باشووری كوردستان، ئەو كاتە هەموویان ئەوەیان قبوڵ بوو قەرەیلان دەشڵێت:» هێزەكانمان لێمان دەپرسن و دەڵێن، (ئێمە چی بكەین؟) ئێمەش وتمان، ‹هەڤاڵان ئێستا راوەستن. یانی بڵێیت كارێك بكەن، كە رێگاكە بهێنن تاشوێنەكەی ئێوە؟› یانی بابەتێكی هەستیاری لەو جۆرە لەگۆڕێدایە، لەوێ سەنگەری شەڕ دروست دەكەن، حەفارە و شۆفڵ و زرێپۆشیان هێناوە، لەهەمان كاتدا بەرەو كامپەكانی هەڤاڵانمان دەڕۆن». هاوكات موراد قەرەیلان وتیشی: »ئێمە (40) ساڵە لێرەین، بۆ تا ئێستا ئەوەتان نەدەوت، بابەتی دووەم ئەوەیە، لەئاگربەستی 2013دا، كە رۆڵی كاك مەسعودیشی تێدا بوو، بەڕەزامەندیی ئەوان و بەقبوڵكردن و پەسەندكردنی هەمووان ئێمە گەریلاكانمان لەباكوورەوە كشاندەوە بۆ باشووری كوردستان، ئەو كاتە هەموویان ئەوەیان قبوڵ بوو، دوای ئەوە دەوڵەتی تورك پرۆسەی ئاشتیی تێكداو خواستی بەشەڕ كۆتایی بە ئێمە بهێنێت، لە باكوورو باشوور لەهەموو شوێنێكدا هێرشی كردە سەرمان». بەڕێوەبەری پەكەكە وتیشی:»ئێستا لەمەتینا دۆخێكی مەترسیدار هەیە، هەموو ساتێك ئەگەری ئەوە هەیە لەنێوان ئێمە و پارتیدا شەڕ رووبدات، من بۆ ئەوە بانگەوازم هەیە و لەپێش هەمووانەوە داوا لەكۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان (كەنەكە) دەكەم، داوا لەهەموو حزبە سیاسییەكانی هەر چوار پارچەی كوردستان دەكەم، بەڕاستی ئێستا دۆخێكی جددی هەیە ئێمە نامانەوێت شەڕی كوشتنی خوشك و برا رووبدات، بەڵام خۆیان خستووەتە ناو شەڕەكەی ئێمە». «داوا دەكەم بەرپرسانی پەدەكەو یەنەكە، گۆڕان، یەكگرتوو، كۆمەڵ، زەحمەتكێشان، سۆسیالیست، حزبی شیوعی، هەموو رۆشنبیران، هونەرمەندان، رێكخراوە مەدەنییەكان لەبەرامبەر ئەوەدا هەڵوێستیان هەبێت و بڕۆن بۆ ئەوێ، رەنگە مرۆڤ نەتوانێت بڕوات بۆ ئاڤاشین و زاپ و هەندێك شوێنی تر، چونكە رۆیشتن بۆ ئەو شوێنانە زەحمەتە، بەڵام رێگای مەتینا كراوەیەو رێگاكە دێت تا ناوەند، هەر كەس بیەوێت دەتوانێت بێت و سەیر بكات تابزانێت كێ مافدارە و كێ مافدار نییە. دەستی خۆتان بخەنەسەر رووداوەكە، ئێمە هەرگیز لەدژی سەروەریی حكومەتی هەرێمی كوردستان نین». «هەموو تەمەنی خۆمم بۆ كوردستان تەرخانكردووە، هەموو هەڤاڵانی تریشمان تەمەنی خۆیان بۆ كوردستان تەرخانكردووە، من ئەو تەمەنەشی ماومە تادوا هەناسە بۆ كوردستانی تەرخان دەكەم، دڵم دەسوتێت و ئاگر دەگرێت. حزبەكەمان نایەوێت، سەرۆكایەتیمان نایەوێت جارێكیتر شەڕی كوردو كورد رووبدات». «لەسەر شاخی زەندوراو لەهەموو شاخەكاندا سەربازانی تورك ورەیان رووخاوە، ماندو شەكەت بوون، باری دەروونییان تێكچووە، هیچ ورەیان بە بەرەوە نەماوە و بۆ ئەوەش هەموو دوو رۆژ جارێك هەموو سەربازەكان ئاڵوگۆڕدەكەن، ئێمە دوژمنمان چەقاندووەو بە بنبەستمان گەیاندووە، بەڵام ئەو دوژمنە دڕندەیەو بەسەرماندا دێت. ئەگەر ئێوە هاوكاریمان ناكەن، بۆ رێگریمان لێدەكەن و گرفتمان بۆ دروستدەكەن و دێنە سەر رێگامان»، قەرەیلان وای وت. لەبارەی وردەكاری رووداوەكەی مەتینا موراد قەرەیلان جەخت لەوە دەكاتەوە كە بەپێی راپۆرتی فەرمیی هەڤاڵانیان لەوێ و بەپێی ئەو رووداوەی روویداوەو بەپێی شتە بەرچاوەكان وادیارە رووداوەكە بەمشێوەیە روویدابێت؛ «ئەو هێزە لەلای باكوورەوە یانی لەلای كانی ماسییەوە قۆڵێكی دەستی جموجوڵ كردو قۆڵێكی تریشی لەلای ئامێدییەوە دەستی بەجموجوڵ كرد، ئەو قۆڵەی لە كانی ماسییەوە دێت، هەڤاڵان لەسەر رێگە بۆ ئەوەی رایانبگرن و نەڕوات، بۆ هۆشیاركردنەوەو ئاگاداركردنەوەیان گولـلەیان تەقاندووە، بەڵام راناوەستن و تێدەپەڕن. لەوێ بەدواوە ئەو ئۆتۆمبێلە زرێپۆشە دەتەقێتەوە. موراد قەرەیلان ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە لێكۆڵینەوەیان لەسەر كردو جارێكیتر پرسیاریان لەسەری كرد هەڤاڵانیان هیچ چەكێكی وەك مووشەك، كە ئەو ئۆتۆمبێلە بتەقێنێتەوە و پارچەی بكات و مرۆڤی تیادا بكوژێت، بەكارنەهێناوە، هەڤاڵانی ئەوێش سەریان سوڕماوە، ئەو رووداوە چۆن روویداوە، بەڵام لەو كاتەدا پێنج بۆ شەش فڕۆكەی چاودێری بەئاسمانی ئەو ناوچەیەوە بوون، وتیشی:»ئێمە لەو ئۆتۆمبێلەمان نەداوە، بەڵام ئەوان (پارتی) ئێستا دەڵێن، (پەكەكە خۆی دانی بەوەدا ناوە، كەتەقەی كردووە)، ئێمە بەچەكی كەسی تەقەمان كردووە نەك تەقەیەك، كە زرێپۆشێك تێكبشكێنێت، جگە لەوەش ئەو مرۆڤانە بەپارچەی بۆمب یان بەهۆی تەقینەوەكەوە زیانیان بەرنەكەوتووە، بەڵكو ئەوەندەی ئێمە بەدوایدا چوون، ئەو كەسانە سووتاون. لەبەر ئەوەشە دیارە بەرامبەریان مووشەك، یان رۆكێتی ئاگرین بەكارهاتووە». ئەو ئەندامەی بەرێوەبەرێتی پارتی كرێكارانی كوردستان داوا دەكات كە دەستەیەك لەهەردوو لایەن پێكبهێنرێت، یان دەستەیەكی سەربەخۆ بێت و لەڕووی تەكنیكییەوە لێكۆڵینەوەی لەسەر بكات، وتی» لەپێناو ئەو مرۆڤانەدا، كە گیانیان لەدەستداوە دەبێت مرۆڤ ئەو لێكۆڵینەوەیە بكات. من ئەوە دەڵێم، كە ئەو كەسانە بێتاوانن». هەروەها قەرەیلان جەختی لەوەشكردەوە كە» ئێمە ئەوەشمان بۆ روون بووەتەوە، كە زۆرێك لەو كەسانە نازانن دەیانبەن بۆ كوێ، بێگومان ئەوانە مرۆڤی بێتاوانن، كە ژیانی خۆیان لەدەستداوەو شەهیدن، من سەرەخۆشی لەبنەماڵەكانیان، لەكەسوكارەكانیان دەكەم، بۆ هەموو بریندارەكان هیوای چاكبوونەوە دەخوازم، ئەو رووداوە ئێمەی غەمگین كرد، بەڕاستی ئەوە شتێكە، كەهیچ كەسێك خوازیاری نەبوو، ئێمە نامانەوێت لە نێوانماندا شەڕێك رووبدات. ئەو رووداوە بەو شێوەیە پێكهات، لەبەرئەوەش ئێمە دەمانەوێت لێكۆڵینەوەی لەسەر بكرێت».
هاوڵاتى بەشێک لەكارمەندانی نەخۆشخانەی هیوا لەشاری سلێمانی گردبونەوە و دەڵێن، ماوەی زیاتر لە شەش مانگە ئەو کارمەندانەی کە دەوامی زیادەیان کردوە پارەیان خەرج نەکراوە، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەکەش رایگەیاند، بەبێ گەڕانەوە بۆ ئەوان و بەبێ راوێژ لەگەڵ هیچ پزیشکێکی بڕیاری کەمکردنەوەی پارەی نەخۆشخانە شێرپەنجەییەکان دراوە. یاد نەقشبەندی، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی هیوا ئەمڕۆ لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، "ئەو پارەیەی کە دانراوە بۆ سەنتەرە شێرپەنجەییەکانی سنوری پارێزگای سلێمانی بەهیچ شێوازێک ناتوانرێت خزمەتگوزاری تەندروستی شێرپەنجە بەردەوام ببێت، هیوادارن بچن سەیری قاوشەکان بکەن بەتایبەتی بەشی منداڵان کە ئەو پزیشکانەی لەوێن هەشت پزیشک بون رۆژانە هەمو رۆژێک لە 8:00ەوە بۆ 5:00ەوە دەوامیان کردوە، لەدوای ئەوە هەرچیەک روبدات بەڕاستی کارەساتە و قورسە، نەخۆش هەیە زیاتر لە سێ ساڵە خزمەتی دەکەین ئێستا ناتوانین بەو بڕە پارە کەمەی تەرخانکراوە خزمەتیان بکەین". ئاماژەی بەوەشکرد، بەبێ گەڕانەوە بۆ ئەوان و بەبێ راوێژ لەگەڵ هیچ پزیشکێکی بڕیاری کەمکردنەوەی پارەی نەخۆشخانە شێرپەنجەییەکان دراوە و "بەداخەوە سەنتەر هەیە لە سنوری هەرێمی کوردستان سیستمی کۆمپیوتەری تێدا نیە و نەخۆش بە وەرەقە دەبینرێت کارمەندی ئایتی بۆ دانراوە". بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی هیوا باسی لەوەشکرد، "داواکارم لە وەزیری تەندروستی کە لەسەرەتاوە خەمخۆری ئەم بابەتە بوە و هیوادارم لەسەر ئەم بابەتە سوربێت و ئەو نوسراوەی کە بۆ ئەنجومەنی وەزیرانی بەرزکردوەتەوە لە 24-5-2021دا هەمان میلاک بگەڕێتەوە تاوەکو بتوانین خزمەت بە توشبوانی شێرپەنجە بکەین". لەبارەی بونی کێشەی دەرمان، یاد نەقشبەندی وتی، "ئەو بابەتە لە ئێستادا هەنگاوی باشی بڕیوە و لەگەڵ کۆمپانیاکان قسە کراوە و بەڵێندراوە کە ئەوان هاوکاربن لە دابینکردنی ئەو دەرمانانەی کە ئێمە پێویستمان پێیەتی، بەڵام گرنگترین سەرچاوە لە کەرتی تەندروستیدا سەرچاوەی مرۆییە و کە پزیشک و کارمەند بونی نەبو، ئەگەر نەخۆشخانەی هیوا پڕبێت لە دەرمانیش نەخۆش ناتوانێت سود لە دەنکە حەپێک وەربگرێت". ئەوەشی خستەڕو، "ئەم گرفتە تەنها لە نەخۆشخانەی هیوا نیە بەڵکو بەشی فریاکەوتنی نەخۆشخانەی شاریش دەگرێتەوە چونکە میلاکی ئەوانیش لە 45 میلاک کە داواکراوە تەنها 14 میلاکیان بۆ کراوە، کە ئەوەش خزمەتگوزاری کەمدەکاتەوە لەکاتێکدا زۆربەی حاڵەتە کتوپڕەکان لەسنوری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە و دەوروبەری لەسەر نەخۆشخانەی شارە".
