یەکەم بارە نەوتی هەرێم فرۆشرا

هاوڵاتى  جێگری سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "هەمو جۆرە کارئاسانییەک بۆ وەبەرهێنەرانی ئەمریکی لە هەرێمی کوردستان دەكەین". ئەمڕۆ چوارشەممە، 9حوزەیرانی 2021  نوسینگەی راگەیاندنی جێگری سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان بڵاویکردەوە، لە کۆبونەوەکەدا هەردولا هاوڕابون لەسەر پێویستی گرنگیدان بە کەرتی تایبەت لە هەرێمی کوردستان و لەم چوارچێوەیەشدا باسیان لە پێشخستنی ئەم کەرتە کردوە. لە بەشێکیتری کۆبونەوەکەدا جێگری سەرۆک وەزیران باسی لە پێویستی هاندانی وەبەرهێنەرانی ئەمریکی کردوە بۆ وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان و ئامادەیی حکومەتی هەرێمی دەربڕی بۆ هەمو جۆرە کارئاسانییەک بۆ وەبەرهێنەرانی ئەمریکی لە هەرێمی کوردستان، هەروەها باس لە پێویستی پێداچونەوە و چاکسازی کرا لە سیستمی بانکی هەرێمی کوردستان کە بە جۆرێک رێکبخرێتەوە ببێتە پاڵپشتی وەبەرهێنەران و رۆڵی گرنگ ببینێت لە پێشخستنی کەرتی تایبەت. لە تەورێکی دیکەی کۆبونەوەکەدا باس لە پێویستی جێبەجێکردنی یاسای بودجەی 2021ی عێراق کراوە و کۆنسوڵی ئەمریکا پشتگیری خۆی بۆ هەوڵەکانی حکومەتی هەرێم دەربڕی بۆ جێبەجێکردنی یاساکە.  

هاوڵاتى  وەزیری دەرەوەی بەریتانیا، رایگەیاند، "لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان باسی گرنگی میدیای ئازادمان کردووە، باسی سەربەخۆیی و پاراستنی ئازادی رادەربڕینیشمان کردووە".  ئەمڕۆ چوارشەممە، 9حوزەیرانی 2021  دوای کۆبوونەوەی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و دۆمینیک راب، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا، كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیان ئەنجامدا و  وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند، "لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان باسی گرنگیی میدیای ئازادمان کردووە، باسی سەربەخۆیی و پاراستنی ئازادیی رادەربڕینیشمان کردووە". راشیگەیاند" چاوەڕێی سەردانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەکەین بۆ لەندەن" لەبارەی سەردانەکەیشیەوە دەڵێت، "سەردانەکەم بۆ درێژەدانە بە پەیوەندیمان لەگەڵ گەلی کورد، پەیوەندییەکی دێرینمان لەگەڵ گەلی کورد هەیە". وەزیری دەرەوەی بەریتانیا لەبارەی دۆخی هەرێمی کوردستان لە ململانێکانی ناوچەکەو وتی "حکومەتی هەرێمی کوردستان توانیویەتی بەرگەی گوشارەکانی ئێران بگرێت، هەروەها بێگومان رۆڵی زۆر گرنگی هەبووە لە شەڕی دژی داعش، بۆیە من ستایشی رۆڵی پێشمەرگە و رۆڵی میللەتی کورد دەکەم کە زۆر قوربانیان داوە لەم پەیوەندییە ماوەدرێژە". وەزیری دەرەوەی بەریتانیا ئاماژەی بەوەش دا ئەمڕۆ گفتوگۆیەکی نایابیان لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان کردو وتی "بەریتانیا پابەند دەبێت لە پەیوەندییەکانمان لەگەڵ هەرێمی کوردستان لە بواری ئابووری و سەربازی". نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەدا رایگەیاند، "پەیوەندییەکانمان لەگەڵ بەریتانیا بەرزدەنرخێنین و سوپاسی پشتگیریی بەردەوامیان بۆ گەلی کوردستان دەکەین، هاوبەشی بەریتانیا 30 ساڵ پێش ئێستا دەستی پێکردووە کاتێک کە لە نیسانی 1991 لەگەڵ هاوپەیمانەکانیان بڕیاری 688ـیان دەرکرد بۆ دروستکردنی ناوچەی ئارام. کە ئەوە سەرەتایەکی گرنگ بوو بۆ ئەوەی هەرێمی کوردستان بتوانێت پەیوەندییەکی دۆستانە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی دروستبکات، لەو کاتەشەوە پەیوەندیمان لەگەڵ بەریتانیا هەمیشە بەردەوام بووە". سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەبارەی رووبەڕووبوونەوەی داعش رایگەیاند، "هاوشانی بەریتانیا و هاوپەیمانەکانیان پابەندی خۆمان بە بەردەوامیی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و مەترسی و هەڕەشەکانی داعش دووپات دەکەینەوە."  لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا نێچیرڤان بارزانی لەبارەی دۆخی ئافرەتان دەڵێت، "وڵاتانی جی حەوت 15 ملیۆن دۆلاریان تەرخانکردووە بۆ پشتگیری لە پەرەپێدان بە تواناکانی ئافرەتان و هیوادارین ئەو پاڵپشتییانە هەرێمی کوردستان و عێراقیش بگرێتەوە".یەکێکی دیکە لەو تەوەرانەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئاماژەی پێدا بابەتی ژینگە و گۆڕانی کەشوهەوا بوو کە بەپێی توێژینەوەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان عێراق یەکێکە لەو پێنج وڵاتەی کە زۆرترین کاریگەریی گۆڕانی کەشوهەوای لەسەر دەردەکەوێت، نێچیرڤان بارزانی رایگەیاند، "ئێستا لە هەرێمی کوردستان خەریکە کاریگەرییەکانی دەردەکەوێت و خەریکە وشکەساڵی دەبێتە کێشەیەکی رژدی لەبەردەممان.. ئێمە لە هەرێمی کوردستان پابەندین بە رێکارە نێودەوڵەتییەکانی خۆگونجاندن و کەمکردنەوەی کاریگەرییە نەرێنییەکانی گۆرانی کەشوهەوا لە جیهان.. هەروەها لە هەرێمی کوردستان پلانمان بۆ کەمکردنەوەی گازە زیانبەخشەکانی وەکو دووانە ئۆکسیدی کاربۆن داناوە." دوێنێ سێشەممە 8ی حوزه‌یرانی 2021، دۆمەنیک راب وەزیری دەرەوەی بەریتانیا بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە بەغدا و لەگەڵ هەر یەک لە سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران و سەرۆکی پەرلەمان و وەزیری دەرەوەی عیراق کۆبوونەوە.

هاوڵاتى​ ڕێکخراوی نەتەوەیی توندڕەویی "گورگە بۆرەکان"ی تورکیا كرایە لیستی یەکێتی ئەوروپا بۆ ڕێکخراوە تیرۆریستییەکان، کە ئەندامانی رێكخراوەكەش لەچەندین ڕووداوی توندوتیژییەوە تێوەگلاون. ئەمڕۆ چوارشەممە، 9حوزەیرانی 2021  ناچو سانشێز ئەموری په‌رله‌مانتاری ئیسپانی پەڕلەمانی ئەوروپا کە پڕۆژەی بەتیرۆرناساندنەکەی ئامادەکردوە به‌ئاژانسی هه‌واڵى "مۆنتی کارلۆ"ی فەڕەنسیی وتوه‌، "ئەوە بابەتێکی سروشتییە کە ڕەوەندێکی بیانیی لەئەوروپادا خاوەن کاریگەریی بێت، بەڵام کێشەکە لەوەدایە کە ڕێکخراوی گورگە بۆرەکان بەشێوەیەکی سیاسیی ڕەفتار دەکەن‌و ڕاستەوخۆ فەرمان لەئەنكەرەوە وەردەگرن". لەماوەی چەند مانگی ڕابردوودا ئەندامانی ئەو ڕێکخراوە كه‌ نزیکه‌ لەدەسەڵاتدارانی تورکیا لەچەندین ڕووداوی توندوتیژییەوە تێوەگلاون، بەشێوەیەک لەمانگی تەمموزی ساڵی 2020 ئەندامانی سەر بەو گروپە توندڕەوەی تورکیا بەدارو بەردو مۆلۆتۆف هێرشیانکردەسەر خۆپیشاندانێکی ئاشتیانەی کوردەکان لەڤییەننای پایتەختی نەمسا. هەروەک لەمانگی ئۆکتۆبەری ساڵی ڕابردوو، ئەو گروپە هێرشیانکردەسەر ڕەوەندی ئەرمەنی لەفەڕەنساو مۆنۆمێنتێکیان شکاند کە ئاماژەی بەکۆمەڵکوژی ئەرمەنەکان دەکرد، جگەلەوەی ئەو سیاسییە ئەوروپاییانەی ڕەخنە لەڕەفتارەکانی تورکیا لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتیی دەگرن، لەلایەن ئەندامانی ئەو ڕێکخراوە لەتۆرە کۆمەڵایەتییەکاندا ڕووبەڕووی هەڕەشەو تەنگ پێهەڵچنین دەبنەوە. بۆ قەدەغەکردنی ڕێکخراوی گورگەبۆرەکانی تورک، یەکەمجار فەڕەنسا دەستپێشخەریی کرد، هەروەک دواتر ژمارەیەک په‌رله‌مانتاری ئەڵمانی‌و نەمسایی داوایان لەحکومەتی وڵاتەکانیان کرد کە هەمان هەنگاوی فەڕەنسا هەڵبێنن. چاودێران دەڵێن، "ئەو قەدەغەکردنە تەنها گرنگییەکی سیمبوڵی هەیە"، بۆئەوەش دیبلۆماتکارێکی ئەوروپایی بەگۆڤاری "لێکسپرێس"ی فەڕەنسایی وتوە، "گورگەبۆرەکانی تورک نوسینگە یان دۆخێکی یاساییان لەناو وڵاتانی یەکێتیی ئەوروپادا نییە، بۆیە خرانە ناو لیستی تیرۆرەوە واناکان چالاکییەکانیان ڕابگیرێت، بەڵکو زیاتر چاودێریان دەخرێتەسەر".

 هاوڵاتى کەمبوونەوەی ئاستی ئاوی ئێران بووەتە سەرەکیترین مەترسیی لەسەر ئاسایشی ئەو وڵاتەو زۆربەی بەرپرسانیش رایانگەیاندوە رەنگە وڵاتەکەیان لەڕوبەڕوبوونەوەی قەیرانی ئاودا مایەپوچ ببێت و ئەمساڵ ببێتە کەمئاوترین ساڵی نیو سەدەی رابردوو. توێژینەوەکان لەئێران ئاشکرایان کردووە کەئەو وڵاتە تا (16) ساڵی داهاتوو گیرۆدەی قەیرانی وشکەساڵی و کەمئاویی دەبێت و ئەمەش بەقەیران یان کارەساتی سروشتی و گۆڕانکاریی کەشوهەوا لەو وڵاتە لەقەڵەمدەدرێت کە تائێستا زیانی بە (82%)ی بوارە کشتوکاڵییەکانی گەیاندوە. ئێران بەیەکێک لەو وڵاتانەی جیهان ئەژمار دەکرێت کەکەمترین سەرچاوەی ئاوی هەیە، بەڵام زیاترین بەکارهێنانی نائاسایی و نایاسایی هەیە، بۆیە بەرپرسانی ئەو وڵاتە ناچارن لەجیاتی پلان و ستراتیژی نەوت و وزەی ئەتۆمیی و بەرنامەی موشەکی بیر لەچارەسەری قەیرانی ئاوی وڵاتەکەیان بکەنەوە، چونکە رەنگە کەمئاویی ببێتە هۆی مایەپوچبوونی ئەو وڵاتە. ئێرانییەکان زیاترین ئاو بەکاردەهێنن نێوەنجی بارانبارین لەساڵانی (2018) تا (2019) لەئێران بە تۆمارکردنی (342) ملیم لەساڵێکدا ژمارەی پێوانەیی بارانبارینی  لە (50) ساڵی رابردوی ئەو وڵاتەدا تۆمارکردو رێژەی بارانبارین لەماوەی نێوان ساڵی (2019) تا ساڵی (2020) بۆ (317) ملیم دابەزینی بەخۆیەوە بینی، بەڵام ئەو رێژەیە لەساڵی (2021) بەشێوەیەکی بەرچاو (50%) کەمی کرد . ساڵانە حەوت ملیارو (500) ملیۆن مەتر سێجا ئاوی خواردنەوەو تەندروست لەئێران بەکاردەهێنرێت کەپێنج ملیار مەترسێجای بۆ ماڵ و خێزانەکانە کە دەکاتە (241) لیتر ئاوی رۆژانە بۆ هەر هاووڵاتییەکی ئەو وڵاتە. بەپێی ئامارەکان و بەراوردەکان لەگەڵ رێژەی بەکارهێنانی ئاو لەوڵاتانی پڕئاوی جیهان، ئێران زیاترین رێژەی ئاوی خواردنەوەو تەندروست بەکاردەهێنێت چونکە لەوڵاتی پۆڵەندا هەر هاووڵاتییەک رۆژانە (98) لیتر ئاو بەکاردەهێنێت لەوڵاتی دانیمارک هەر هاووڵاتییەک (159) لیتر لەڕۆژێکدا و لەوڵاتی سوید (164) لیترو لەوڵاتی پورتوگال (194) لیترو لەوڵاتی ئیسپانیا (200)لیترو لەوڵاتی بەریتانیا (153) لیتر ئاوی رۆژانە بەکاردەهێنرێت کە بەراورد بەوڵاتێکی وەک ئێران کە هەر هاووڵاتییەک رۆژانە (241) لیتر ئاو بەکاردەهێنێت جیاوازییەکی گەورە هەیە لەکاتێکدا ئێران بەوڵاتێکی کەمئاو لەئاستی جیهان ئەژمار دەکرێت. ئامارەکان لەئێران دەریدەخەن کە رێژی سەرچاوەکانی ئەو وڵاتە بەراورد بەساڵی (2020) نزیکەی (48%) کەمی کردووە. جیاوازییەکانی باران بارین لەخاکی ئێران ئێران کەپانتاییەکەی یەک ملیارو (873959) ملیۆن  کیلۆمەتر چوارگۆشەیە و بە (17)یەمین وڵاتی جیهان لەڕووی پانتاییەوە ئەژمار دەکرێت، ئاست و رێژەی بارانبارینەکان لەسەرتاسەری ئەو خاک و پانتاییە جیاوازەو تەنها لە (1%)ی پانتایی ئەو وڵاتەدا رێژەی بارانبارینی ساڵانەی دەگاتە نزیکەی هەزار ملیم و لەهەندێک ناوچەشدا کەمترە لە (148) ملیم لەساڵێکدا بۆیە بە بەردەوامیی مەترسیی وشکەساڵی و کەمئاویی لەئێران هەیە . بەفیڕۆدانی ئاو لەئێران عیسا کەلانتەری کە (12) ساڵ لەئێران وەزیری کشتوکاڵ بووەو لەئێستادا راوێژکاری سەرۆک کۆمارو بەڕێوەبەری ناوەندی ژینگەیە لەو وڵاتە رایگەیاندووە؛ سالانە (20) ملیار مەترسێجا ئاو زیاتر لەئاستی یاسایی و رێگەپێدراو لەئاوی ژێرزەوی ئێران بەکاردەهێنرێت کە ئەمەش بەدزینی ئاوو بەفیڕۆدانی لەقەڵەمدەدرێت. کەلانتەر جەختی لەوە کردووەتەوە کە ئێران لەساڵی (1980) تائێستا بەشێوەیەکی خراپ و نەگونجاو سەرچاوە ئاوییەکانی بەکاردەهێنێت و ئەمەش وایکردوە کاریگەریی لەسەر ئاستی کەمبوونەوەی بەرهەمی گەنم لەئێران بکات بەشێوەیەک کە لەنێوان (20) بۆ (25) ساڵ رێژەی بەرهەمهێنانی گەنم لەئێران چوار هێندە کەمی کردووە. بـــەپێی رێکــــکەوتنی ســــــــاڵی (1997)ی نەتەوەیەکگرتووەکان دەبێت هەر وڵاتێک ساڵانە (40%)ی سەرچاوە ئاوییە سروشتییەکانی بەکاربهێنێت، بەڵام ئێران ساڵانێکە نزیکەی (100%)ی سەرچاوە ئاوییەکانی بەکاردەهێنێت. کەمبوونەوەی بارانبارین ئەحمەد وەزیفە، سەرۆکی ناوەندیی وشکەساڵی و کۆنتڕۆڵی قەیرانەکان سەر بەدامەزراوەی کەشناسیی ئێران راگەیاندوە؛ کەئاستی بارانبارین لەساڵی (2021) نزیکەی (41%) کەمی کردووە، بەڵام ئەو ئاستە لەکەمکردنی بارانبارین لەپارێزگای سیستان و بلوچستان دەگاتە (82%) و لەپارێزگای هۆرموزگان دەگاتە (86%) و لەپارێزگای کرمان دەگاتە (65%) بۆیە ئەو ئامارانە ئاماژەن کەساڵی (2021) کەمبارانترین ساڵی نیو سەدەی رابردووی ئێران دەبێت. ئێران کە پێکهاتووە لەهەزار و (300) شارو  شارۆچکە و (37) هەزار گوند زیاتر لە (310) شارۆچکەو حەوت هەزار گوندی رووبەڕووی قەیرانی کەمئاویی بووەتەوەو بە جۆرێک کەدەبێت ئاو بەتەنکەر بەسەر ئەو شارۆچکەو گوندانەدا دابەش بکرێت چونکە نێوەنجی بارانبارین لەو وڵاتە یەک لەسەر سێی نێوەنجی بارانبارینی پێویستە بەپێوەرە جیهانییەکان. بەنداوەکان ئێران لەساڵی (1940) تائێستا زیاتر لە (172) بەنداوی دروستکردووەو بڕیارە لەکۆتایی ساڵی (2021) ژمارەی بەنداوەکانی بگاتە (214) بەنداو. کۆماری ئیسلامی ئێران لەساڵی (1979) تاساڵی (2003) زیاتر لە (125) بەنداوی گەورەی دروستکردووە و لەساڵی (2003) تاسەرەتای (2021) نزیکەی (37) بەنداوی دیکەی بە بەنداوەکانی وڵاتەکە زیاد کردووە واتە ئێران لە (81) ساڵی رابردودا (214) بەنداوی لەوڵاتەکەی دروستکردووە. کوردو بێئاویی قەیرانی کەمئاویی ئێران، بەرۆکی  پارێزگای کرماشان لەڕۆژهەڵاتی کوردستانی گرتووە و بەپێی ئامارەکان ئەو پارێزگایە کەژمارەی دانیشتوانی دەگاتە نزیکەی دوو ملیۆن کەس، نزیکەی یەک ملیۆن کەسی رووبەڕووی کەمیی ئاوی خواردنەوە بوون و بڕیاربوو پێنج ساڵ پێش ئێستا بەنداوێک بە ناوی (گاوشان) تەواو بکرێت و کێشەی کەمیی ئاو لەو پارێزگایە چارەسەر بکرێت بەڵام تائێستا ئەو بەنداوە تەواو نەبووە. تەنها شاری کرماشان کە نزیکەی یەک ملیۆن دانیشتوی هەیە پێویستی بە (250) هەزار مەترسێجا ئاو هەیە، بەڵام لەئێستادا تەنها (130) هەزار مەتر سێجا ئاوی پێ دابیندەکرێت. پارێزگای کوردستان (سنە) لە رۆژهەڵاتی کوردستان کەخاوەنی رووبارو ئاوی کانیاوی سروشتیی زۆرە ، رێژەی ئاوی ئەو سەرچاوانەی لەساڵی (2020) زیاتر لەچوار ملیار مەترسێجا ئاو بووە، بەڵام ئەو رێژەیەی ئەمساڵ بۆ یەک ملیارو (200) ملیۆن مەترسێجا دابەزیوەو رێژەی ئاوی رووبارو کانیاوەکانی ئەو پارێزگایە بەراورد بەساڵی رابردوو (54%) دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە و کەمی کردوە. پارێزگای سنە خاوەنی یەک ملیۆن و (220) هەزار هەکتار زەوی کشتوکاڵییە کە لەو ژمارەیە (896) هەزار و (235) هەکتار کەدەکاتە (88%) زەوییەکانی، دێمەو (121) هەزار هەکتاریشی کەدەکاتە (12%) زەوییەکانی بەرئاوەو بێئاویی بووەتە هۆی نەخۆشی و سەرهەڵدانی مێرووە مەترسیدارەکانی وەک (سن) بۆ گەنم و ئەمساڵ نزیکەی (160) هەزار هەکتار لەزەوییەکانی تایبەت بەگەنم کەوتوونەتە بەر هێرشی سن و ئەمەش بەراورد بەساڵی رابردو (170%) زیادی کردووە. وشکەساڵی و بارانبارینی کەم  بەرهەمی گەنمی پارێزگای سنە لەڕۆژهەڵاتی کوردستان کە یەک ملیۆن تۆنە لەساڵێکدا بەڕێژەی (35%) کەمکردووەتەوە کە دەکاتە (270) هەزار تۆن گەنم. لەلایەکی دیکەوە بەڕێوەبەری ئاوی پارێزگای کوردستان ئاشکرای کردووە کە لەئەمساڵدا زیاتر لە (300) گوندی ئەو پارێزگایە دەکەونە بەر قەیرانی کەمئاویی و وشکەساڵی و نەبونی ئاوی خواردنەوە، بۆیە دەبێت بەتانکەر ئاو بۆ ئەو گوندانە دابین بکرێت. لەپارێزگای ئیلام هاوشێوەی پاریزگاکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان قەیرانی کەمئاوی و وشکەساڵیی هەیە، بۆیە (160) هەزار هەکتار زەوی دێم و پێنج هەزار هەکتار زەویی بەرئاو زیانیان بەرکەوتووەو بەگشتی (70%)ی بەرهەمی دانەوێڵەی ئەو پارێزگایە زیانی بەرکەوتوەو هەر ئەمەش هۆکار بووە کە بەرهەمی جۆی ناوچەکە لە (75) هەزار تۆنەوە بۆ (25) هەزار تۆن کەم بکات لەکاتێکدا بەپێی ئامارەکانی ئەو پارێزگایە لە ئەمساڵدا (100) هەزار تۆن لەسەرجەم بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی بەراورد بەساڵانی رابردو کەمیکردووە. ئیلام بەگشتی خاوەنی (340) هەزار هەکتار زەوی کشتوکاڵیی دێم و بەرئاوو پێنج هەزار هەکتار باخی هەیە کە  وشکەساڵیی زیانی زۆری بەکشتوکاڵ و باخداریی لەو ناوچەیە گەیاندوەو بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی لە (30%) بۆ (70%) کەم بووەتەوە. هاوشێوەی پارێزگاکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان لەپارێزگای ورمێ زەنگی مەترسیداری وشکەساڵی لێدراوەو ئامارەکان دەریدەخەن رێژەی بارانبارینی ئەمساڵ بەراورد بەساڵی رابردوو (26%) لەو پارێزگایە کەمی کردووە و ئاستی ئاوی دەریاچەی ورمێ (56) سانتی مەتر دابەزیوە لەکاتێکدا (10) ساڵە لەچوارچێوەی پڕۆژەی زیندوکردنەوە دەریاچەکەدا ئاوی زۆربەی سەرچاوەکانی کوردستان دەڕژێنرێتە ئەو دەریاچەیە. رێژەی ئاوی دەریاچەی ورمێ لەئەمساڵدا گەیشتوەتە پێنج ملیارو (20) ملیۆن مەترسێجا لەکاتێکدا ئەو رێژەیە لەساڵی رابردوو شەش ملیارو (940) ملیۆن مەترسێجا بووەو هاوکات رێژەی ئاوی بەنداوی مەهاباد بووەتە (159) ملیۆن مەترسێجا کە بەراورد بەساڵی رابردوو (21) ملیۆن مەترسێجا کەمیکردوە. کەمئاویی و وشەکساڵی و بەکارهێنانی نائاسایی ئاوی ژێرزەوین لە پارێزگای ورمێ بوەتە هۆی رۆچونی (10) سانتیمەتر لەخاکی ئەو پاریزگایە. بەوتەی شارەزایان وشەکساڵی لەزۆربەی ناوچەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان تەنها پەیوەندیی بەکەمی بارانبارینەوە نییە، چونکە رێژەی بارانبارین لەو ناوچانە بەراورد بەساڵی رابردو کە بەساڵێکی باراناویی ناوی دەهێنرێت (26%) تا (46%) کەمیکردووە، بەڵام رێژەی سەرچاوەکانی ئاو بەراورد بەبارانبارین لەئەمساڵدا لەهەندێک ناوچەی رۆژهەڵات زیاتر لە (86%) کەمیکردووە، بۆیە بە لێکدانەوەیەکی ئاسایی ئەو ژمارانە دەردەکەوێت کۆنتڕۆڵ نەکردن و خراپ سودوەرگرتن لەسەرچاوە ئاوییەکان هۆکاری سەرەکیی سەرهەڵدانی وشکەساڵییە لەو ناوچانە. کەمئاوی (35%)ی کارەبای ئێرانی کەمکردووە ناوەندی نیشتیمانیی ئێران بۆ بەرنگاربوونەوەی وشکەساڵی لەئێران ئاشکرای کردووە کە نێوەنجی بارانبارینی ئەمسال بەگشتی (118) ملیم بووە لەکاتێکدا لەساڵی رابردودا رێژەی بارانبارین (207) ملیم بووەو ژمارەکە دەریدەخات رێژەی بارانبارین (43%) کەمیکردووە و هاوکات بووەتە هۆی کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی کارەبا لەبەنداوەکان بەڕێژەی (35%) کە دەکاتە چوار هەزار مێگاوات. ناوەندەکە ئاماژەی بەوە کردووە کە کەمبوونەوەی باران بووەتە هۆی راگرتنی بەرهەمهێنانی کارەبا لەزۆربەی بەنداوەکان و لەلایەکی دیکەشەوە وەزارەتی کارەبای ئێران پشتڕاستی کردووەتەوە کەوڵاتەکەی (17%)ی سەرجەم کارەباکەی لەڕێگەی بەنداوەکانەوە بەرهەمدەهێنێت، بەڵام کەمبوونەوەی ئاستی بەنداوەکان و رێگریی لەبەردانەوەیان بووەتە هۆی لەدەستدانی زیاتر لەچوار هەزار مێگاوات کارەبا لەکاتێکدا سەرجەم بەرهەمهێنانی کارەبا لەئێران دەگاتە (60) هەزار مێگاوات. وەزارەتی کارەبا رایگەیاندوە بۆ رێگریی لەبەکارهێنانی زۆری کارەبا لەوەزارەت و ناوەندەکانی سەر بەو وەزارەتەوە بڕیاریان لەقەدەغەکردنی بەکارهێنانی سپلیت و کۆندیشنی غازی و ساردکەرەوەکان داوەو رەنگە ئەمە ببێتە بڕیارێک بۆ سەرجەم دامەزراوەکانی حکومەت. زۆربەی توێژینەوەکانی ناوەندە جیاوازەکانی ئێران ئاماژە بەوە دەکەن کەئێران بەهۆی کەمبوونەوەی سەرچاوە ئاوییەکانی رووبەڕوی قەیرانیی ئاو دەبێتەوەو ئەمەش زۆربەی بوارە ئابوریی و کشتوکاڵییەکانی دەگرێتەوەو رەنگە خراپترین و وشکترین ساڵی خۆی لەمێژووی (50) ساڵی رابردودا ئەزمون بکات و سەرەڕای ئەمانەش پێشبینی کراوە ئەگەر بارانبارین لەئێران جارێکی دیکە ئاسایی ببێتەوە ئەو وڵاتە ناتوانێت تا (16) ساڵی داهاتوو بگاتەوە دۆخێکی ئاسایی، چونکە زۆربەی سەرچاوەکانی ئاوی ژێرزەویی ئەو وڵاتە بەمەبەستی کشتوکاڵ بەشێوەیەکی خراپ سوودیان لێوەرگیراوە.  

هاوڵاتى​ بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان رایگەیاند، لە درێژەی چالاكییەكانی وەزارەتی تەندروستی بۆ كۆنترۆڵكردنی دەرمان لە ھەرێمی كوردستان، نۆ كۆمپانیای دەرمان لە ھەولێر بە ھۆی سەرپێچییەوە داخران. ئەمڕۆ چوارشەممە، 9حوزەیرانی 2021 بەپێی راگەیاندراوێكی بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان سەربە وەزارەتی تەندروستی هەرێمی كوردستان، بەشی چاودێری بازاڕی دەرمان لە بەڕێوەبەرایەتییەكە بەهەماهەنگی لەگەڵ پۆلیسی شارەوانی و قەزای ناوەندی ھەولێر لە بەردەوامی پشكنین و بەدواداچوونەكان، نۆ كۆمپانیای دەرمانیان داخستووە، بە ھۆكاری سەرپێچی جۆراوجۆر و پابەندنەبوون بە رێنمایی و مەرجەكانەكانی كواڵێتی كۆنتڕۆڵی دەرمان. لە راگەیاندراوەكەدا، بەڕێوەبەرایەتی كۆنتڕۆڵی جۆری دەرمان ھۆشداریی دەدات بە سەرجەم كۆمپانیاكانی دەرمان پابەندی رێنماییەكان بن، بە پێچەوانەوە سەرپێچیكاران رووبەڕووی سزای یاسایی توند دەكاتەوە.  

شاناز حەسەن ئەمڕۆ لە بازاڕەكاندا نرخی دیناری عێراقی دابەزینی زیاتری بەخۆیەوە بینی، خاوەنی نوسینگەیەك ئاماژە بەوە دەدات عێراق بڕی كەمتر دۆلار دەخاتە بازاڕەوە بۆیە نرخەكە زیاتر دادەبەزێت و نرخی دۆلار بەرز دەبێتەوە. ئەمڕۆ چوارشەممە هەر 100 دۆلارێکی ئەمریکی بەرامبەر بە 150 هەزار و 250 دینار مامەڵەی پێوەدەکرێت، ئەحمەد مستەفا، خاوەنی  نوسنگەی پەیامی ڕاستی لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت"بەپێی دابەشكردنی بەغدایە، كە هەندێك رۆژ كەمتر دۆلار دەخاتە بازاڕەوە و بەپێی داواكاری بازاڕ دۆلار ناخاتە بازاڕەكەوە بۆیە ئەو دابەزینە لە نرخی دیناردا ڕودەدات". ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد، ئەمڕۆ بەغدا دۆلاری نەكردۆتە بازاڕەوە، بۆیە نرخەكان جێگیر نیە و بەرز دەبێتەوە، ووتيشی" نرخەكان نازانرێت جێگیر دەبن یان نا، ئەوە عتەنیا بەغدا دەزانێت و لەدەسەڵاتی ئەودایە نرخی دینار جێگیر بكات یاخود دابەزێتەوە". ئەحمەد مستەفا، وتیشی" لەئێستادا بازاڕ شڵەژانێكی زۆری پێوە دیارە و ئەو خەڵكەی كاری ئاڵوگۆڕی دراوە و خەڵكەكە ئاساییەكەش كەوتونە شڵەژانەوە نازانن چی بكەن و دۆخەكە چۆن دەبێت بۆ ڕۆژانی داهاتوو ". دوای ئەوەی بانكی ناوەندیی عێراقی نرخی فرۆشتنی 100 دۆلاری بە ‏‏146 هەزار دینار دیاریكرد نرخی دۆلار لە بازاڕەكاندا رۆژانە بەرز دەبێتەوە و پێشبینیش دەکرێت زیاتر لەوەی هەیە بەرزترببێتەوە. نرخی دراوەکان بەپێی نوسنگەی پەیامی ڕاستی لە سلێمانی بۆ ئەمڕۆ چوارشەممە 09-06-2021 بەمشێوەیەیە: 100 دۆلاری ئەمریکی بەرامبەر 150 هەزار 300 دینارە 100 یۆرۆ بە 183 هەزار و 366 دینارە 100 پاو‌ەند بە 212 هەزار و 675 دینارە 100 لیرەی توركی بە 17 هەزار و 675 دینار 100 هەزار تمەن بە 6 هەزار و 448 دینارە    

  هاوڵاتى​ لەچوارچێوەی هەوڵی لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ دۆزینەوە و ناسینەوەی روفاتەکانی هاوڵاتیانی ئێزدی کەلەکاتی هێرشەکانی داعش بەئامانج گیراون، ئەمڕۆ چوارشەممە  روفاتی 11 ئێزیدی لە شنگال دۆزرانه‌وه‌. پۆلیسی شنگال لەبارەی ئەم بابەتە رایگەیاند، ئەو روفاتانە لە چەند ناوچەیەکی دەوروبەری شنگال دۆزراونەتەوە و رەوانەی پشکنینی "دی ئێن ئەی" کراون بۆ ناسینەوەیان. ائێستا لە قەزای شەنگال 85 گۆڕی بە كۆمەڵ دۆزراونەتەوە و لە  15 ی ئازاری 2019ەوە، پرۆسەی هەڵدانەوەی یەكەمین گۆڕی بە كۆمەڵ لە گوندی كۆچۆی سەر بە قەزای شەنگال بە ئامادەبونی نوێنەری نەتەوە یەكگرتوەكان دەستیپێكردوە. پێتشر ناجحە عەبدولئەمیر شمری سەرۆكی دەزگای شەهیدانی عێراق رایگەیاندبو، " ژمارەی گۆڕە بەكۆمەڵەكان و ژمارەی بێسەروشوێنان و زیانلێكەوتوان زۆر زۆرە، داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكەین هاوكاری عێراق بكەن و ئەو تاوانانە بە جینۆساید بناسرێن".

  هاوڵاتى ئەمڕۆ چوارشەممە وەزیری دەرەوەی بەریتانیا سەردانی هەرێمی کوردستانی کرد و لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و بەرپرسانی باڵای حکومەتی هەرێم کۆببنەوە. سەر لەبەیانی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 9ی حوزه‌یرانی 2021، دۆمەنیک راب، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا کە لە دوێنێوە لە بەغدایە سەردانی هەرێمی کوردستانی کرد و بڕیارە لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و بەرپرسانی دیکەی هەرێم کۆببێتەوە. به‌پێی زانیارییه‌كان له‌ كۆبوونه‌وه‌كاندا تاووتوێی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەریتانیا و دۆخی عیراق و ناوچەکە دەکەن. دوێنێ سێشەممە 8ی حوزه‌یرانی 2021، دۆمەنیک راب وەزیری دەرەوەی بەریتانیا بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە بەغدا و لەگەڵ هەر یەک لە سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران و سەرۆکی پەرلەمان و وەزیری دەرەوەی عیراق کۆبوونەوە. وەزیری دەرەوەی بەریتانیا پابەندبوونی وڵاتەکەی بۆ پشتیوانیکردن لە ئاسایش و سەقامگیری عیراق دووپاتکردەوە، ھەروەھا خواستی وڵاتەکەی بۆ پتەوکردنی هەماهەنگی و ھاریکاری لە بوارەکانی ئابووری و رۆشنبیری و پاڵپشتی وەبەرهێنان و برەودان بە دەرفەتی گەشەپێدان و پێشکەوتن بۆ عیراق دەربڕی.

هاوڵاتى ​ئەمڕۆ چوارشه‌ممه‌ 9ی حوزه‌یرانی 2021، نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت لە بازاڕەکانی جیهاندا بە 72 دۆلار و 72 سەنتە. هاوکات لە بۆرسە بازارە جیهانییەکان، نرخی‌ بەرمیلێک نەوتی‌ خاوی ئەمریکیش بە 70 دۆلار و 40 سەنت مامەڵەی‌ پێوە دەکرێت. پێشتر نرخی نەوت بۆ سەروو 70 دۆلار بەرزبووەوە، دوای ئەوەی لە ساڵی رابردووەوە بەهۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا و لەکارکەوتنی کارگە گەورەکانی جیهان و راگرتنی جموجوڵی ئامێر و ئۆتۆمبێلەکان، نرخی نەوت بۆ نزمترین ئاستی لە مێژوویدا دابەزی بوو.

هاوڵاتى ‌بانکى ره‌شید و بانکى رافیده‌ین له‌عێراق به‌چڕى ده‌ستیانکردووه‌ به‌ پێدانى پێشینه‌ جۆراوجۆره‌کانى وه‌ک پێشینه‌ى هاوسه‌رگیریى و خانووبه‌ره‌ و خانه‌نشینان و چه‌ندین قه‌رز و پێشینه‌ى دیکه‌ به‌ مووچه‌خۆرانى سه‌ربازى و مه‌ده‌نى عیراق به‌ برى 20 ملیۆن دینار تا 50 ملیۆن دینار. میدیاکانى عێراق بڵاویانکرده‌وه‌ که‌ ئه‌و بانکانه‌ رێژه‌ى سوودى دانانى پاره‌یان به‌رزکردووه‌ته‌وه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌و که‌سانه‌ى پاره‌کانیان وه‌کو سپارده‌ هه‌ڵده‌گرن. له‌ هه‌رێمى کوردستان له‌ ساڵی 2014ه‌وه‌ سه‌رجه‌م پێشینه‌کان راگیراون و له‌هه‌مان کاتدا گرفت بۆ کردنه‌وه‌ی لقى ئه‌و بانکه‌ عیراقیانه‌ له‌ هه‌رێم دروستده‌کرێت تا هاوڵاتیانى هه‌رێمیش هاوشیوه‌ى عیراق سودمه‌ندببن.  

  عەمار عەزیز بەبڕیاری وەزارەتی كۆچ و كۆچبەرانی عێراق، (١٠٠) خێزانی داعش لەكەمپی هۆڵ  لە رۆژئاڤای كوردستان گوازرانەوە بۆ كەمپی جدعە لەباشووری موسڵ، جێگری پارێزگاری نەینەواش دەڵێت:» بڕیاروایە (400) خێزانی  دیكەی عێراق كە داعشبوون بگەڕێندرێنەوە بۆ عێراق». رۆژی 26ی ئایاری 2021 وەزارەتی كۆچ و كۆچبەرانی عێراق (100) خێزانی داعشی لەكەمپی هوڵی رۆژئاڤای كوردستان گواستەوە بۆ كەمپی جدعە لەباشوری موسڵ، ئەم هەنگاوەی حكومەت ئێزدییەكان و تەواوی پێكهاتەكانی موسڵی توڕەو نیگەران كردووە . كەمپی جدعەی یەك، (100) مەتر دوورە لەگوندی جدعە، كەمپەكە (10 تا 15) كێلومەتر دوورە لەسەنتەری ناحیەی گەیارەو زیاتر لەشەش هەزار كەس لەگەیارە  نیشتەجێن ، گەیارە لە 25ی ئایاری 2016 لەژێر دەستی داعش رزگاركراوە . گەیارە (60) كێلومەتر دوورە لەسەنتەری نەینەوا، بەگەورەترین ناحیە لەسنوری پارێزگای نەینەوا دادەنرێت، بەپێی ئاماری 2011ی وەزارەتی پلاندانان  (79) هەزار كەس لەسنوری ناحیەكە دەژین . حسێن حەسەن نەرمو ، ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەپێكهاتەی ئێزیدی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «حكومەتی عێراق بەئارەزووی خۆی ئەو كارەی نەكردووە، بەڵكو لەژێر فشاری یوئێن و كۆمەڵێك وڵاتی ئەوروپی بووە كەدەبێت عێراق هاووڵاتییەكانی خۆی ئەوانەی بەڕەگەز عێراقین لە كەمپی هوڵ وەربگرێتەوە ، ئێستا نزیكەی (31) هەزار عێراقی لەكەمپی هوڵن، حكومەتی عێراق بە رێككەوتن لەگەڵ یوئێن و چەند وڵاتێكی تر هەموو عێراقیەكان وەردەگرێتەوە «. ناوبراو ئاماژەی بەوەشكرد ئەو (100) خێزانەی لەكەمپی هۆلەوە گواستراونەتەوە بۆ كەمپی جدعەی باشوری موسڵ پاشماوەی داعشن و زورینەیان خەڵكی ئەنبارو سەڵاحەدین و پارێزگاكانی دیكەی عێراقن، بەشێكیشیان خەڵكی موسڵن، «یەكەمجار بڕیاربوو حكومەتی عێراق بیانگوازێتەوە بۆ كەمپی عەمەلە لەزوومار، بەڵام بەهەوڵی ئەندامانی پەرلەمانی عێراق لەپشكی نەینەواو خەڵكی ناوچەكە ئەو هەوڵە سەرینەگرت، دواینجار گوازرانەوە بۆ كەمپی جدعە». «ئەوانەی لەكەمپی هۆلن زۆرینەیان داعشن جگە لەژن و كچانی ئێزیدی، گواستنەوەیان بۆ موسڵ مەترسییەكی گەورەیە، پێویستی بەچاودێرییەكی ورد هەیە تاكێشە و ئاڵوزی لەناوچەكە دروستنەكەن ، واباشترە هەر خێزانێك پێش ئەوەی بگوزارێتەوە لێكوڵینەوەیان لەگەڵ بكرێت و بنێردرێنەوە پارێزگاكانی خۆیان نەك هەموویان لەموسڵ جێگیر بكرێن «حسێن حەسەن نەرمو وای وت. كامپی هۆڵ، (45) كیلۆمەتر دورە لەشاری حەسەكەی رۆژئاوای كوردستان كە لە(نۆ) بەش پێكهاتووەو لەهەشت بەشی كامپەكە پەنابەرو كۆچبەرانی عێراقی و سوری تێدان، بەشێكی كامپەكەش تایبەتكراوە بەخێزانانی چەكدارانی داعش، لەو بەشەش دوو هەزارو (625) خێزانی داعشی تێدایە كەژمارەیان هەشت هەزارو (965) كەسن لەهەمان كاتدا لەگەڵ ژنەكان منداڵانی چەكدارانی داعش لەو بەشەن كە تەمەنیان لە (1 تا 16) ساڵییە. جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ كاروباری ئاوارەكان دەڵێت:» بەفشاری یوئێن و وڵاتانی ئەوروپا، ئەوانەی عێراقین و لەكەمپی هۆلن دەیانگوازینەوە بۆ موسڵ، بڕیارەكە ناچارییە». عەلی عومەر گەعبۆ، جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ كاروباری ئاوارەكان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» وەزارەتی كۆچ و كۆچبەرانی عێراق كەمپێكی (500) خێوەتی ئامادەكردووە بۆ ئەو خێزانانەی لەكەمپی هۆلەوە دەگوازرێنەوە بۆ كەمپی جدعەی باشوری موسڵ، چەند رێكخراوێكی نێودەوڵەتی و وەزارەتی كۆچ و كۆچبەران سەرپەرشتی كەمپەكە دەكەن». هەروەها باسی لەوەشكرد لە 26ی ئایار، (١٠٠) خێزان لەكەمپی هۆلەوە گواستراونەتەوە بۆ كەمپی جدعە و وەكو ئیدارەی پارێزگای نەینەوا دژی ئەو هەنگاوەی حكومەتن «پارێزگاری نەینەوا نووسراوێكی رەسمی  بۆ بەغدا ناردووەو داوای كردووە گواستنەوەی خێزانەكانی داعش بۆ موسڵ رابگیرێت، بەڵام تائێستا وەڵامی نەبووە». «لەسەر ئەم بابەتە قسەمان لەگەڵ وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی عێراق كردووە كە بۆچی حكومەتی عێراق سوورە لەسەر گواستنەوەی خێزانەكانی داعش بۆ موسڵ ، وەزیری كۆچ و كۆچبەران وتی فشارێكی زۆرمان لەسەرە لەلایەن یۆئێن زۆر وڵاتی تر كەدەبێت عێراق هاووڵاتییەكانی خۆی لەكەمپی هۆل وەربگرێتەوە، بەناچارییەوە ئەو كارەیان كردووە»عەلی عومەر وای وت.  

 ‌هاوڵاتى لاهور شێخ جه‌نگى، هاوسه‌رۆکى یه‌کێتى رایگه‌یاند:" دژى هه‌موو شه‌ڕێکى براکوژین و سه‌رکۆنه‌ى هه‌رلایه‌نێک ده‌که‌ین ئارامى هه‌رێم بخاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌". لاهور جه‌نگى هاوسه‌رۆکى یه‌کێتى نیشتیمانى کوردستان له‌ میانه‌ى کۆبوونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ به‌شێک له‌ فه‌رمانده‌ سه‌ربازییه‌کانى حزبه‌که‌یدا باسى له‌وه‌کردووه‌، "یه‌کێتى به‌شداریى و لایه‌نگریى هیچ شه‌ڕێک ناکات، که‌ خوێنى کورد به‌ ده‌ستى کوردى تێدا بڕژرێت." هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:" دژى هه‌موو شه‌ڕێکى براکوژین و سه‌رکۆنه‌ى هه‌رلایه‌نێک ده‌که‌ین ئارامى هه‌رێم بخاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌". له‌باره‌ى یه‌کخستنه‌وه‌ى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه‌وه‌ لاهور جه‌نگى ده‌ڵێت: "یه‌کێتى ئاماده‌یه‌ بۆ یه‌کخستنه‌وه‌ى هێزى پێشمه‌رگه‌ و بوونى یه‌ک هێزى نیشتیمانی." له‌ هه‌رێمى کوردستان، هێزه‌کانى 70 سه‌ر به‌ یه‌کێتین و هێزه‌کانى 80 سه‌ر به‌ پارتین، چه‌ند لیوایه‌کى هاوبه‌شیش له‌ وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ پێکهێنراوه‌، ماوه‌ى چه‌ند ساڵێکه‌ به‌رپرسانى هه‌رێم باس له‌ هه‌وڵه‌کانیان ده‌که‌ن بۆ یه‌کخستنه‌وه‌ى ئه‌و هێزانه‌، به‌ڵام تا ئێستا نه‌چووته‌ بوار جێبه‌جێکردنه‌وه‌.  

هاوڵاتى ده‌یان هه‌ڵسوڕاوى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌ هه‌ولێر که‌ ژماره‌یان 62 که‌سه‌، له‌ ڕاگه‌یه‌ندراوێکدا ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ى خۆیان راگه‌یاند   و ده‌ڵێن:" به‌ 30ى ساڵى حوکمڕانى یه‌کێتى و پارتى نه‌یانتوانى به‌قه‌د گۆڕان خه‌ڵک نائومێد بکه‌ن". ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ هه‌شتى حوزه‌یرانى 2021، ژماره‌یه‌ک هه‌ڵسوڕاوى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌ شارى هه‌ولێر که‌ ژماره‌یان 62 که‌سه‌، له‌ نامه‌یه‌کدا ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌یان له‌ کارى حیزبایه‌تى له‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ راگه‌یاند، له‌ راگه‌یه‌ندراوێکدا ده‌ڵێن:" ئێمه‌ له‌دواى ١٢ساڵ له‌ کارکردن له‌ بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان، وه‌ک هه‌ڵسوڕاوانى دیارى شارى هه‌ولێرو به‌شێک له‌ ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى مه‌کۆى هه‌ولێر که‌ پێکهاتووین له‌ بازنه‌و ستافى بازنه‌کانمان تاکو بنکه‌و وێستگه‌وانه‌کان له‌ مه‌کۆى قه‌زاى هه‌ولێر و به‌شدارى سه‌ره‌کیمان له‌ هه‌موو چالاکیه‌کى رێکخراویى ،سیاسی،کارگێری،جه‌ماوه‌رى کردووه‌". هه‌روه‌ها ده‌شڵێن" له‌م پێناوه‌ زیانى مادى و معنه‌ویمان کردوه‌،تا زیندانى و ئازاردانى جه‌سته‌یى جێگایى شانازیمان بووه‌ بۆ رێبازێک خۆمان به‌ ویستى ئازاد هه‌ڵمان بژاردوه‌، هه‌ڵسوڕاوانى ڕازى و ناڕازیى گۆڕان جه‌ماوه‌رى سه‌ربه‌رزى گۆڕان، وه‌ک ئاگادارن دواى کۆچى دوایى کاک نه‌وشیروان ، بڕیار به‌ ده‌ستانى گۆڕان به‌ به‌رنامه‌ ده‌یانه‌وێ گۆڕان له‌سه‌ر ڕێچکه‌ ڕاسته‌که‌ى خۆى لابه‌رن، بیکه‌ن به‌ دوکانى سیاسى کۆمپانیا ....سه‌ره‌ڕاى ئه‌وانه‌ هه‌ڵمه‌تێکى ده‌ڕپه‌ڕاندنى که‌سه‌ دڵسۆزه‌کانیان له‌ گۆڕان ده‌ست پێکرد".  هاوکات ئه‌وه‌ دووپاتده‌که‌نه‌وه‌ که‌ دواى تێپه‌ربوونى ددوو ساڵ به‌سه‌ر ئه‌م به‌شداریه‌ فاشیلانه‌ه‌ گۆران له‌ناو حکومه‌تى هه‌رێم، ئێستاش "کوێرانه‌ به‌رگرى له‌و هه‌ڵه‌ ده‌که‌ن که‌ کردیان"، بۆیه‌ لێره‌وه‌ ئێمه‌ ئه‌م خاڵانه‌ به‌ پێویست ده‌زانین باسى بکه‌ین ١- به‌ ٣٠ى ساڵى حوکمڕانى یه‌کێتى و پارتى نه‌یانتوانى به‌قه‌د گۆڕان خه‌ڵک نائومێد بکه‌ن.  ٢-بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌حکومه‌ت به‌شداره‌ و شه‌رعیه‌تى به‌ ده‌سه‌ڵاتى جێبه‌جێکارى داوه‌ خۆى کرد به‌ شریکى سى ساڵ دزى و گه‌نده‌ڵی.  ٣-سه‌ره‌ڕاى به‌شداریکردنى گۆڕان بۆ چاکسازى و چاکردنى دۆخى خه‌ڵک به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ به‌شێکى به‌رپرسانى حزبى حکومى گۆڕان بێ ده‌نگن له‌ ئاست ئه‌و هه‌موو  گه‌نده‌ڵیه‌ى ده‌کرێت له‌به‌ر چاویان.  ٤- له‌ ئاستى کارى رێکخراوه‌ى له‌ دواى هه‌ڵبژاردنه‌کانى ساڵى ٢٠١٨ زۆربه‌ى ئۆرگانه‌کانى گۆڕان شه‌رعیه‌تان له‌ ده‌ستدا به‌ هۆى ئه‌نجام نه‌داى هه‌ڵبژاردنه‌ ناوه‌خۆیه‌کان که‌ داواکارى زۆربه‌ى هه‌ڵسوڕاوان بوو بۆ به‌سه‌رکردایه‌تى گۆڕان سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ هاتوون له‌ ئێستادا بۆ هه‌ڵبژاردنه‌ ناوه‌خۆیه‌کان به‌ ناده‌ستورى و ناشه‌رعى کۆمه‌ڵێک بازنه‌و رایه‌ڵه‌ى وه‌همیان دروستکردوه‌ بۆ ده‌رچواندنى که‌سانێک که‌ کۆیله‌ ده‌سته‌مۆى خۆیان بن بۆ ئه‌وه‌ى ده‌نگى ئازاو ناڕازى نه‌هێڵن له‌ به‌رده‌میان.  جه‌ختشده‌که‌نه‌وه‌، ئێمه‌ وه‌کو به‌شێک له‌ ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى مه‌کۆى هه‌ولێر ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ى خۆمان ڕاده‌گه‌ینین له‌ بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان به‌ته‌واوى ستافى بازنه‌کان و به‌شێک له‌ هه‌ڵسوڕاوانى شارى هه‌ولێر.  لیستى ئه‌و ناوانه‌ى ده‌ستیان له‌ کار کێشاوه‌ته‌وه‌: ١-عبدالرزاق على حمد/ به‌رپرسى بازنه‌ى هه‌ڤاڵان ٢-زریان رحمان رووف/ به‌رپرسى بازنه‌ى سێتاقان ٣-جمیل جلال حمد/ به‌رپرسى بازنه‌ى برایه‌تی ٤-احمد محمد حاجی/ هه‌ڵسوڕاوى گۆڕان ٥-ئاواره‌ سیمان/به‌رپرسى کارگێرى مه‌کۆى هه‌ولێر ٦-فرهاد حمد اسعد/سکرتێرى بازنه‌ کوران ٧-سالار رفیق میرزا/سکرتێرى بازنه‌ سیداوه‌ ٨-میران کاکل مولود/سکرتێرى بازنه‌ عینکاوه‌ ٩-ایوب ابراهیم عوسمان/کارگێرى بازنه‌ سیداوه‌ ١٠-فرهاد احمد عزیز/ سکرتێرى بازنه‌ى نه‌ورۆز ٢-٢٠٨ رێکان کاکل مولود/کارگێرى بازنه‌ عینکاوه‌ ١١-عبدالعزیز حسێن حسن/ ناسراوه‌ به‌ عزیز بابان هه‌ڵسوڕاوى گۆڕان سکرتێرى رایه‌ڵه‌ى پشه‌وه‌ران. ١٣-سلیم مسته‌فا محمد/ سکرتێرى بازنه‌ ١٤-جواد جلال حمد/ کارگێرى بازنه‌ ١٥-ژیار حوێز حمد/ سکرتێرى بازنه‌ ١٦-ره‌گه‌ز جلال علی/ کارگێرى بازنه‌ ١٧-جواد على یابه‌/ سکرتێرى بازنه‌ ١٨-ئارام مراد حسن/کارگێرى بازنه‌ ١٩-رێکان کاکل مولود/کارگێرى بازنه‌ عینکاوه‌ ٢٠-ملیعه‌ مجید رشید/هه‌ڵسوڕاوى گۆڕان  ٢١-کۆچه‌ر ایوب ابراهیم/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٢-بۆتان حوێز/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٣-گۆڤه‌ند رزاق/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٤- رێدار جلال علی/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٥-ئاهه‌نگ ابراهیم خدر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٦-په‌یوه‌ند حسن/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٧-سامان خلیل نه‌جم/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٨-شازاد فارس/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٢٩-هه‌ردى حمد خدر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٠-سباح محمد عوسمان/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣١-سیروان اسعد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٢-رابه‌ر هاوار/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٣-هێمن یوسف وهاب/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٤-به‌یار تلعت جوهر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٥-سامان سالار رفیق/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٦- جیهان جلال حمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٧-لوقمان کمال محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٨-هونه‌ر خالد / هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٣٩-عمر خدر حمدامین/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٠-سالار سردار عارف/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤١-ئه‌ژین کمال محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٢-ئاسۆ تاهیر محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٣-لاجان مستفا حمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٤-ئارام سردار اکرم/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٥-بێگرد احمد محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٦-هه‌ڵگورد جوهر محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٧-بنار کمالم حسن/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٨-رێژنه‌ عمر احمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٤٩-سه‌فه‌ر زاهیر قادر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٠-‌په‌ریخان محمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥١-شه‌مال ابراهیم کاملا/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٢-کاکه‌ره‌ش محمود/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٣-فرهاد على خدر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٤-محمد جلال جمال/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٥-کۆسره‌ کامران خدر/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٦-جمیله‌ احمد/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٧-ابراهیم عونى یوسف/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٨-احمد یوسف/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٥٩-شیلان محمد حسین/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٦٠-فرزاد حیدر عزیز/ هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٦١-اسو عبدالکریم / هه‌لسوڕاوى گۆڕان بنکه‌وان ٦٢-هاوژیر تاریق کریم/ هه‌لسوڕا  

هاوڵاتى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان رایگه‌یاند، له‌ دوێنێوه‌ حه‌وت هه‌زار و 373 پشکنینى کۆرۆنا کراون، له‌نێویاندا 440 توشبوى نوێى کۆرۆنا تۆمارکراون و 771 توشبوش چاکبونه‌وه‌، حه‌وت توشبوى دیکه‌ گیانیان له‌ده‌ستداوه‌. هاوکات ئه‌وه‌ خراوه‌ته‌روو کۆى گشتى گیان له‌ده‌ستدان به‌ کۆرۆنا له‌هه‌رێمى کوردستان گه‌یشته‌ چوار هه‌زارو 331 که‌س. ده‌قى راگه‌یه‌ندراوى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى حکومه‌تى هه‌رێم:

هاوڵاتى ‌ وه‌زیرى دارایى و ئابورى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ک به‌رپرس و فه‌رمانده‌ى ئه‌منى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ کۆبوه‌وه‌ و رایگه‌یاند:" نابێت مافى ئه‌ندامانى هێزه‌ سه‌ربازییه‌کان بفه‌وتێ و ده‌بێت وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ بودجه‌یه‌کى شایسته‌ى بۆ دیارى بکرێت. ئه‌مرۆ سێشه‌ممه‌ هه‌شتى حوزه‌یرانى 2021، ئاوات جه‌ناب نوری، وه‌زیرى دارایى و ئابورى هه‌رێمى کوردستان پێشوازى له‌ هه‌ریه‌ک له‌ سه‌رباز بامه‌رنى بریکارى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ و جه‌بار یاوه‌ر ئه‌میندارى گشتى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ و چه‌ند به‌رپرسێکى باڵاى دیکه‌ى ئه‌و وه‌زاره‌ته‌ کردوه‌ و له‌راگه‌یه‌نراوى کۆبونه‌وه‌که‌دا هاتوه‌، تاوتوێى بودجه‌ى دیارى کراوى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌و هێزه‌کانى 70 و 80 یان کردوه‌ له‌ناو پڕۆژه‌ یاساى پێشنیارکراوى بودجه‌ى هه‌رێمى کوردستان بۆ ساڵى 2021.  هه‌روه‌ها ئه‌وه‌خراوه‌ته‌روو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ کۆک بون که‌نابێت مافى پێشمه‌رگه‌ بفه‌وتوێ و ده‌بێت وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ بودجه‌یه‌کى شایسته‌ى بۆ دیارى بکرێت، لاى خۆیه‌وه‌ ئاوات جه‌ناب نورى باسى له‌وه‌کردوه‌، "پێشمه‌رگه‌ سه‌روه‌رى ئه‌و وڵاته‌یه‌ ده‌بێت ڕێز له‌ هه‌مو مافه‌کانیان بگیرێت". هاوکات له‌راگه‌یه‌نراوى کۆبونه‌وه‌که‌دا ئه‌وه‌ روونکراوه‌ته‌وه‌ که‌ "وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ سوپاسى هه‌وڵه‌کانى وه‌زیرى دارایى و وه‌زاره‌ته‌که‌یان و هه‌نگاوه‌کانى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان کرد بۆ باشتر کردنى بژێوى پێشمه‌رگه‌، که‌ دڵنیابونه‌ته‌وه‌ که‌ خودى وه‌زیرى دارایى و ئابورى خه‌مخۆرى پێشمه‌رگه‌یه‌".