ئەنەکەسە بەتەنها لەگەڵ شەرع کۆدەبێتەوە

  بە بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی تورکیا، سەرۆکی شارەوانیی کاغزمانی باکوری کوردستان لەسەر کارەکەی دوورخرایەوە، قەییومێکی لەجێگەی دانا، تائێستا قەییوم بۆ سەرۆکایەتی 12 شارەوانی دانراوە کە 10 سەرۆکیان لە دەم پارتیین. ئەمڕۆ دووشەممە 24-02-2025 بە بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی تورکیا قەییوم بۆ شارەوانیی شارۆچکەی کاخزمان لە پارێزگای قەرس دانرا. محەممەد ئالکان، هاوسەرۆکی شارەوانیی کاخزمان لە کار دوورخرایەوە و ئۆکان داشتان، قایمقامی شارۆچکەکە بە وەکالەت کرایە سەرۆکی شارەوانییەکە.   وەزارەتی ناوخۆی تورکیا رایگەیاند، محەممەد ئالکان، بە تۆمەتی "ئەندامێتی و بانگەشەکردن بۆ رێکخراوی تیرۆریستیی چەکدار،" رۆژی 23-02-2025 لەلایەن دەستەی دادوەرانی پێنجەمین دادگەی سزا قورسەکانی قەرسەوە، بڕیاری 6 ساڵ و 3 مانگ بەندکردنی بۆ دەرکرا. بەپێی وەزارەتی ناوخۆی تورکیا، "بەهۆی کۆتاییهاتن بە کەیسی دادگەییکردنیەوە، بەپێی مادەی 45 و 46ی یاسای ژمارە 5393ی یاسای شارەوانییەکان و مادەی 127ی دەستووری تورکیا، بڕیار درا بە دوورخستنەوەی عەبدوڵڵا زەیدان لە ئەرکی سەرۆک شارەوانی. بەپێی مادەی 47ی یاسای ژمارە 5393ی شارەوانییەکانیش بڕیار درا بە دانانی ئۆکان داشتان، قایمقامی کاخزمان وەک سەرۆک شارەوانی بە وەکالەت." بەپێی ئاژانسی وڵات میدیا، وەزارەتی ناوخۆی تورکیا لە ساڵی 2016 و دوای بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیا قەییومی بۆ 95 سەرۆکی شارەوانی بەدەپە دەستنیشان کرد، دوای هەڵبژاردنەکانی 31ـی ئازاری 2019، جارێکی دیکە دەسەڵاتدارانی تورکیا دەستیان بە دانانی قەییومەکان کردەوە بۆ 48 شارەوانی کە لەلایەن هەدەپەوە سەرۆکایەتی دەکران، بەجۆرێک قەییوم بۆ 3 شارەوانی شارە گەورەکان، 5 شارەوانی، 33 شارەوانی قەزاکان و 7 شارەوانی شارۆچکەکان دامەزراند.   لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی تورکیا و باکووری کوردستاندا محەممەد ئالکان، بەربژێری دەم پارتی 3320 دەنگ ( 32.68%ی دەنگەکان)ی بەدەستهێنا و بە سەرۆکی شارەوانیی شارۆچکەی کاخزمان هەڵبژێردرا. لە کۆی ئەو 85 شارەوانییەی دەم پارتی توانیوویەتی بەدەستیان بهێنێت، 72 شارەوانی بە دەستەوە ماوە و ناشزانرێت تا تەواوبوونی ئەم خولەی شارەوانییەکان کە هێشتا زیاتر لە چوار ساڵی ماوە، قەییوم بۆ چەند شارەوانی دیکە دادەندرێت و چەند سەرۆک شارەوانییش دەستلەکاردەکێشنەوە.

  وەزیری دارایی ڕایدەگەیەنێت لەگفتوگۆکانیان لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق داوای زیادکردنی میلاک و تەرخانی داراییان بۆ فەرمانبەرانی گرێبەست کردووە و چاوەڕوانن لەداهاتوویەکی نزیکدا لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ لەسەر ئەو بابەتانە بگەن بە چارەسەرێکی گونجاو. بەپێى ڕاگەیەندراوێکى ڕۆژنامەوانى، ئەمرۆ یەکشەممە ٢٣ی شوباتی ٢٠٢٥، ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابووری پێشوازیکرد لە نوێنەرانی بەشێک لە فەرمانبەرانی گرێبەستی دامەزراوی پەرەپێدان کە لە وەزارەتی تەندروستی دەوام دەکەن و مووچەیان لەسەر داهاتی ناوخۆیە.                                                                                              لە دیدارێکدا وەزیری دارایی گوێبیستی داواکاریەکانیان بوو، وەک هەمیشە پشتیوانی خۆی بۆ دەستەبەرکردنی مافەکانیان دووپات کردەوە و ڕایگەیاند لەگفتوگۆکانیان لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق داوای زیادکردنی میلاک و تەرخانی داراییان بۆ فەرمانبەرانی گرێبەست کردووە و چاوەڕوانن لەداهاتوویەکی نزیکدا لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ لەسەر ئەو بابەتانە بگەن بە چارەسەرێکی گونجاو.                                                                                   سەبارەت بە گۆڕینی ناونیشانی ئەو فەرمانبەرانە لە گرێبەستی پەرەپێدانەوە بۆ گرێبەستی ئاسایی لەسەر وەزارەتی دارایی، ئاوات شێخ جەناب ڕایگەیاند وەک وەزارەتی دارایی ڕەزامەندین لەسەر گۆڕینی ناونیشانەکانیان لە گرێبەستی پەرەپێدانەوە بۆ گرێبەستی ئاسایی لەسەر وەزارەتی دارایی.

لیژنەی ئامادەکاری بۆ کۆنفرانسى نیشتیمانیی سووریا، تەواوبوونی قۆناغی ئامادەکاری بۆ ئەنجامدانی کۆنفرانسەکەی ڕاگەیاند، دوای ئەنجامدانی زیاتر لە 30 کۆبوونەوە کە سەرجەم پارێزگارەکان. ئەمڕۆ یەکشەممە،  لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا لە دیمەشق، حەسەن دەغیم وتەبێژی لیژنەی ئامادەکاری بۆ کۆنفرانسی دیالۆگی نیشتیمانی سوریا، ڕایگەیاند کە کۆنفرانسەکە ڕۆژی سێ شەممە یەکەم دانیشتنی خۆی ئەنجام دەدات. دەغیم وتیشى: بڕیارە کۆنفرانسەکە دوو ڕۆژ بخایەنێت، بەڵام دەکرێت درێژبکرێتەوە ئەگەر پێویست بکات. ڕاگەیاندنى کاتى کۆنفرانسى نیشتیمانیی سووریاـ لەکاتێکدایە پێشتر چەند جارێک ئیدارەی خۆسەر و هێزەکانى سوریاى دیموکرات (هەسەدە)، دووپاتیانکردوەتەوە پێکهێنانی لیژنەی دیالۆگی نیشتیمانی لەلایەن ئیدارەی دیمەشقەوە رەتدەکەنەوە و پێیوایە نوێنەرایەتی پێکهاتەکانی سوریا ناکات و مەترسیی خۆی نیشاندەدات لەگەڕانەوەی دۆخی سوریا بۆ سەردەمی ناوەندی و داخراویی. فەرهاد شامی بەڕێوەبەری راگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) رایگەیاندبوو: هەر کۆنگرەیەک بەبێ بەشداریی هەسەدە و ئیدارەی خۆبەڕێوەبەریی ئەنجامبدرێت، نیشتیمانی نییە و دوپاتی دەیکەنەوە دورخستنەوەی هەر لایەنێک لە پڕۆسەی سیاسی سوریا وێران دەکات و کۆمەڵگەکەی لەبەریەک هەڵدەوەشێنێتەوە. لیژنەی ئامادەکاری کۆنفرانسى نیشتمانیی سووریا هەر لەو کۆنگرە رۆژنامەوانیەدا دووپاتی کردەوە کە ئەو کۆبوونەوە بەرفراوانەی لەگەڵ کوتلە جیاجیاکانی سوریا ئەنجامیاندا بووە هۆی دووبارە داواکاری بۆ پێویستی دەرکردنی بەیاننامەیەکی دەستووری کاتی بۆ بەڕێوەبردنی قۆناغی ئینتقالی، ئەمە جگە لە داڕشتنی پلانێکی ئابووری کە لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ئێستادا بگونجێت. هەروەها لیژنەکە ئاماژەی بەوەدا کە نزیکەی چوار هەزار ژن و پیاو بەشدارییان لە کۆبوونەوە ئامادەکارییەکاندا کردووە، کە تیایدا گوێیان لە زیاتر لە دوو هەزار و 200 دەستێوەردانی ڕاستەوخۆ گرتووە، ئەمە جگە لەوەی زیاتر لە 700 بەشداریی نووسراوی وەرگرتووە کە دیدگا و پێشنیاری سەبارەت بە داهاتووی سوریا لەخۆگرتبوو. وتەبێژی لیژنەی ئامادەکاری، حەسەن دەغیم، ڕایگەیاند، لە ئەمڕۆوە پڕۆسەی ناردنی بانگهێشتنامە بۆ بەشداربووان لە ناوخۆ و دەرەوەی سوریا دەست پێدەکات، دواتر شوێنی کۆنفڕانسەکە دیاری دەکرێت. دەغیم ئاماژەی بەوەدا کە ئەو ڕاسپاردانەی کۆنفرانسەکە دەردەچن تەنها ئامۆژگاری فەرمی نابن، بەڵکو لەسەری بنیات دەنرێن لە داڕشتنی بەیاننامەی دەستووری و پێناسەکردنی ناسنامەی ئابووری و داڕشتنی پلانێک بۆ چاکسازی دامەزراوەیی.

وەزارەتی پلاندانانى عێراق ڕاگەیاند، سبەینێ دووشەممە ئەنجامى کۆتایی پرۆسەى  سەرژمێری دانیشتوانى وڵات ڕادەگەیەنرێت. لە ڕاگەیەندراوێکدا وەزارەتی پلاندانان، ئەمرۆ یەکشەمە، دەڵێت محەمەد عەلی تەمیم جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری پلاندانان، سبەینێ دووشەممە لە کۆنفرانسێکدا ئەنجامە سەرەکییەکانی سەرژمێری گشتی دانیشتوان و خانووبەرە ڕادەگەیەنێت. هەر لەو ڕاگەیەندراوەدا ئاماژە بەوەشکراوە شاندێکی نەتەوە یەکگرتووەکان و باڵوێزى وڵاتان و بەرپرسانی پەرلەمان و حکومەت، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا ئەنجامی کۆتایی پڕۆسەکە رادەگەیەندرێت و زانیاریی و ئاماری ورد لەسەر دانیشتووانی عێراق دەخرێتەڕوو. پڕۆسەی سەرژمێریی گشتیی دانیشتووانی عێراق لە رۆژانی 16-19ـی تشرینی دووەمی 2024 دەستیپێکرد. تێیدا زانیارییەکانی دانیشتووان تۆمارکران و رۆژانی 20-21 پشتڕاستکردنەوە بۆ زانیارییە تۆمارکراوەکان کرا.  بەگوێرەى ئەنجامەکە، ژمارەى دانیشتووان لە عێراق و هەرێمى کوردستان 45 ملیۆن و 407 هەزار و 895 کەسە، ئەو ژمارەیە بیانییەکان و پەنابەرانیش دەگرێتەوە.    بەراورد بە ساڵى 2009 کە ژمارەى دانیشتووان 31 ملیۆن و 664 هەزار بوو، رێژەى ساڵانەى گەشەى دانیشتووان گەیشتووەتە 3%. 

  هەردوو وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، رێککەوتن لەسەر دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بەپێی بڕی بەردەست. لەبارەی ناوەڕۆکی رێککەوتنەکەوە، وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان بڵاوی کردەوە؛ ئەمڕۆ یەکشەممە لەگەڵ وەزارەتی نەوتی فیدراڵی لەسەر هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان رێککەوتن، ئەوەش دوای پەیوەندی و هەماهەنگی نێوان هەردو وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ڕێککەوتین لەسەر دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بەپێی بڕی بەردەست. ئاماژەی بەوەشکردووە؛ بۆ ئەم مەبەستە تیمێکی تەکنیکیی هاوبەش بەمەبەستی پشکنینی بۆرییەکانی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان لەنێوان هەردوولادا پێکهێنراوە. وەزارەتی سامانە سروشتییەکان جەختی کردوەتەوە، کە پابەندبوونی خۆیان بە جێبەجێکردنی بڕگەکانی یاسای بودجەی گشتیی فیدراڵی دووپات دەکەنەوە. لەلایەکى دیکەوە ئەمڕۆ یەکشەممە 23ـی شوباتی 2025 کۆمەڵەی پێشەسازیی نەوتی کوردستان (ئەپیکۆر) کە ئەندامانی ئەو کۆمپانیا نێودەوڵەتیانەن و وەبەرهێنان لە بواری نەوتی گازی هەرێمی کوردستاندا دەکەن، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس لەبارەی گفتوگۆکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق،  پەیامێکیان بڵاوکردەوە. ئەپیکۆر رایگەیاند "هەروەکو هەمیشە دووپاتمانکردووەتەوە، ئەندامانمان ئامادەن بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لە رێگەی بۆریی عێراق - تورکیا، لەدوای گەیشتنە رێککەوتنێک کە مەرجەکانی ئابووری و بازرگانی و گرێبەستی کۆمپانیاکانی ئەندام لە کۆمەڵەکەمان لەبەرچاو بگرێت."     لەو پەیامەیدا، ئەپیکور ئاماژە بەوە دەکات ئەوان "بەدوای رێککەوتنێکی نووسراوی تایبەت بە فرۆشتندا دەگەڕێین، لەگەڵ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان، کە شەفاف بێت و گەرەنتی پارەدان بکات، بەبێ دەستوەردانی سیاسی."  هاوکات وەزارەتی نەوتی عێراق دوێنێ شەممە تەواوبوونی ڕێكارەكانی دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستانی راگەیاند و شاندی دانوستانكاری هەرێمی کوردستانیش وەڵامی بەغدادی دایەوە و رایگەیاند: پێویستە پێش دەستپێكردنەوەی هەناردەكردن، رێككەوتنێك لەسەر دیاریكردنی بڕێك بۆ مەبەستی بەكارهێنانی ناوخۆیی بەپێی پێویستییەكانی هەرێم و پابەندبوونەكانی، هاوشێوەی بەشەكانی دیكەی عێراق بكرێت. رۆژی سێی ئەم مانگە حكومەتی عێراق رێكارەكانی تایبەت بە دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی دەستپێكرد و  نوسراوێكی ئاڕاستەی حكومەتی هەرێمی كوردستان كرد بۆ رادەستكردنی 300 هەزار بەرمیلی رۆژانە بە كۆمپانیای سۆمۆ بەمەبەستی هەناردەكردنی، ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمیش وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی راسپارد لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق و كۆمپانیای سۆمۆ و كۆمپانیا نەوتییەكان، لە پەیوەندیدابن تا بەزووترین كات هەناردەی نەوت دەستپێبكاتەوە. 

کەمێک پێش ئێستا، مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی لەسەر ڕێگای سلێمانی بۆ عەرەبەت گردبوونەوە و ڕێگاکەیان داخست، وەک خۆشیان دەڵێن: ڕێگریی لەو تانکەرە نەوتانەوە دەکەن کە بە قاچاغ هەناردە دەکرێت. مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی، لەسەر ڕێگای سلێمانی بۆ عەربەت گردبوونەوە و ڕێگا سەرەکییەکەیان داخست. مامۆستایان و فەرمانبەران دەڵێن: بە بەرچاومانەوە نەوتە بە قاچاغ دەبردرێت و هەناردە دەکرێت و مووچەکانیشمان پێ نادرێت، بۆیە ڕێگریی لەو تانکەرانە دەکەین. هەرچەندە لە مانگی شووباتداین، بەڵام تا ئێستا حکومەتی کاربەڕێکەری هەرێمی کوردستان مووچەی مانگی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٤ـی دابەش نەکردووە و دیاریش نییە ئاخۆ دابەشدەکرێت یاخود دەچێتە پاڵ مووچە نەدراوەکانی ساڵانی ڕابردوو.  

هاوڵاتى بڕیارده‌ری فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ په‌رله‌مانی عێراق، ڕایگەیاند ئەمرۆ یەکشەممە، لیستی مووچه‌ی مانگی شوباتی مووچه‌خۆرانی هه‌رێمى کوردستان ده‌گاته‌ به‌غدا. بەپێى زانیاریەکان، بڕیارە ئەمرۆ لە وەزارەتی دارایی هەرێم کۆبوونەوەیەک بکرێت لەسەر ناردنی لیستی مووچە، گفتوگۆ لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق دەکرێت لیستەکە ڕاستەوخۆ بنێرن یان پێویست دەکات شاند بنێرن. شوان محه‌مه‌د بڕیارده‌ری فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان له‌ په‌رله‌مانی عێراق لە لێدوانێکى رۆژنامەوانیدا ئەوەى خستەڕوو لیستی مووچه‌ی مانگی شوباتی مووچه‌خۆرانی هه‌رێم تەواوبووە، بڕیارە ئەمرۆ بگاتە وەزارەتى دارایی عێراق بۆ ئەوەى وردبینى بکرێت. ناردنی لیستی مووچە دوایین ئەرکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە بۆ دابینکردنی مووچەی مانگی دوو، خۆی سێ ئەرکی لەسەرشانە، ناردنی 50%ـی داهاتی باج و گومرگەکان، ئامادەکردنی میزان موراجەعە کە داهات و خەرجی وەزارەت و فەرمانگەکان دەگرێتەوە لەگەڵ ئامادەکردن و ناردنی لیستی مووچە بێ کەموکوڕی. بەپێی ناوەڕۆکی ڕێککەوتنی هەولێر و بەغدا لەسەر مووچە، ئێستا حکومەتی هەرێمی کوردستان هەرسێ ئەرکەکەی خۆی جێبەجێ کردوون و هیچی لەسەر نەماوە بۆ مانگی دوو، لەبارەی ناردنی پارەش بۆ مووچە کە بڕەکەی هاوشێوەی مانگی ڕابردوو لە نێوان 950 ملیار بۆ تریلۆنێک دینار دەبێت، ناردنی دەکەوێتە سەر تەیف سامی، ئەگەر هیچ بیانووێک نەگرێت، دەست بە خەرجکردنی مووچە بکرێت کۆتایی ئەم هەفتەیە یان سەرەتای هەفتەی داهاتوو. لیستی مووچی مانگی دووی فەرمانبەران تەواو بووە و بڕیارە لەم هەفتەیەدا لیستەکە بە سیستمی پەیرۆڵ ڕەوانەی بەغدا بکرێت. هاوکات سەرجەم کێشەکان بەتایبەتی کێشەی خانەنشینانی سەربازی لە لیستی مووچە چارەسەر کراون.

  كۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی كوردستان - ئەپیكۆر، ڕایگەیاند، کۆمپانیاکانی کۆمەڵەکەیان ئامادەن دەست بە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ تورکیا بکەنەوە، هاوکات قەبارەی زیانەكانی راگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم ئاشكرا دەكەن، کە گەیشتووەتە 27 ملیار دۆلار. ئەمڕۆ یەکشەممە 23ـی شوباتی 2025 کۆمەڵەی پێشەسازیی نەوتی کوردستان (ئەپیکۆر) کە ئەندامانی ئەو کۆمپانیا نێودەوڵەتیانەن و وەبەرهێنان لە بواری نەوتی گازی هەرێمی کوردستاندا دەکەن، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس لەبارەی گفتوگۆکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق،  پەیامێکیان بڵاوکردەوە. ئەپیکۆر رایگەیاند "هەروەکو هەمیشە دووپاتمانکردووەتەوە، ئەندامانمان ئامادەن بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لە رێگەی بۆریی عێراق - تورکیا، لەدوای گەیشتنە رێککەوتنێک کە مەرجەکانی ئابووری و بازرگانی و گرێبەستی کۆمپانیاکانی ئەندام لە کۆمەڵەکەمان لەبەرچاو بگرێت."     لەو پەیامەیدا، ئەپیکور ئاماژە بەوە دەکات ئەوان "بەدوای رێککەوتنێکی نووسراوی تایبەت بە فرۆشتندا دەگەڕێین، لەگەڵ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان، کە شەفاف بێت و گەرەنتی پارەدان بکات، بەبێ دەستوەردانی سیاسی."    هەروەها دەشڵێن زیانەكانی راگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم، گەیشتووەتە 27 ملیار دۆلار، لەكاتێكدا پێشتر كۆمەڵەكە رایگەیاندبوو، قەبارەی زیانەكان 22 ملیار دۆلارە. دوێنێ، وەزارەتی نەوتی عێراق رایگەیاند، رێکارەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی بەندەری جەیهانەوە تەواو بوون، داواش لە دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان دەکات، ئەو بڕە بەرهەمەی کێڵگە کاراکان بۆ کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت بنێرێت، بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردن.   لە بەشێکی پەیامەکەی ئەپیکوردا هاتووە "کۆمپانیاکانی ئەندام لە کۆمەڵەی ئەپیکور، سەرنجیان لەسەر کارکردنە لەگەڵ سەرجەم لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ گەیشتنە چارەسەرێکی سوودبەخش و هاوبەش، ئێمە کۆکین لەگەڵ دوایین لێدوانی سەرۆکوەزیران سوودانی لە 22ـی شوبات، کاتێک رایگەیاند، دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنەوەی نەوت، ئابووری عێراق بەهێزتر دەکات و تەواوی پێداویستییەکانی هاووڵاتییانیشی دابین دەکات."    لە ئاداری 2023ـەوە، هەناردەی 400 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی هەرێمی کوردستان و 75 هەزاری دیکەی کەرکووک لە رێگەی بۆرییەکەوە وەستا، ئەوەش دوای بڕیارێکی دادگەیەکی نێوبژیوانیی نێودەوڵەتی لە پاریس لەبەرژەوەندیی حکومەتی فیدرالیی عێراق، کاتێک رایگەیاند، تورکیا رێککەوتنێکی ساڵی 1973ـی پێشێلکردووە، چونکە لە ساڵی 2014ـەوە رێگەی بە فرۆشتنی سەربەخۆیانەی نەوتی هەرێمی کوردستان داوە، بێ ئەوەی رەزامەندی لە بەغدا وەربگرێت. 

شاندی دانوستانکاری حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند: پێش دەستپێکردنەوەی هەناردەکردن؛ رێککەوتنێک بکرێت لەسەر دیاریکردنی بڕێک بۆ مەبەستی بەکارهێنانی ناوخۆیی بەپێی پێویستییەکانی هەرێم و پابەندبوونەکانی، هاوشێوەی بەشەکانی دیکەی عێراق. شەممە 22ـی شوباتی 2025، شاندی دانوستانکاری حکوومەتی هەرێمی کوردستان، ڕاگەیەندراوێکی بڵاو کردەوە تێیدا هاتووە، سەبارەت بە ڕاگەیەندراوی وەزارەتی نەوتی فیدراڵی تایبەت بە ڕێکارەکانی دەستپێکردنی پرۆسەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان، ڕادەگەیەنین کە حکوومەتی هەرێم پابەندە بە جێبەجێکردنی هەمواری یاسای بودجە. لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە دراوە، لە کۆبوونەوەی هاوبەشمان لەگەڵ شاندی وەزارەتی نەوتی فیدراڵ، ئەوە دووپات کرایەوە کە جێبەجێکردنی هەمواری یاساکە پێویستی بە ڕێککەوتنێک لەسەر بڕی تێچووی دەرهێنانی نەوت لە کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان هەیە. هاوکات جەخت لەوە کراوەتەوە، کە پێویستە ڕێککەوتن لەبارەی میکانیزم و پێدانی شایستەی کۆمپانیاکان بکرێت. هەر پێی ڕاگەیەندراوەکە، شاندی دانوستانکاری حکوومەتی هەرێمی کوردستان جەخت لە پێویستی خێراکردنی چارەکردنی سەرجەم ئەو کێشانە دەکاتەوە کە لە سەرەوە ئاماژەی پێ دراوە. شاندی دانوستانکاری حکوومەتی هەرێمی کوردستان، ئاماژەی بەوەش کردووە، حکوومەتی هەرێم جەخت لەسەر پێویستی دووبارە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم بە زووترین کات دەکاتەوە. شه‌ممه‌، 22ـی شوباتی 2025، وه‌زاره‌تی نه‌وتی عێراق ڕایگه‌یاند، سه‌رجه‌م ڕێكاره‌كانی دووباره‌ هه‌نارده‌كردنه‌وه‌ی نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان له‌ ڕێگه‌ی به‌نده‌ری جه‌یهانی توركییه‌وه‌ ته‌واو كراون. وه‌زاره‌تی نه‌وتی عێراق ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كردووه‌، هه‌نارده‌كردنه‌وه‌ی نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان به‌ پێی میكانیزمه‌كانی هەمواری یاسای بودجه‌ی گشتیی فیدراڵ و به‌ گوێره‌ی ئاستی دیاریكراوی به‌رهه‌مهێنانی نه‌وت ده‌بێت له‌ ڕێكخراوی ئۆپێك. هه‌روه‌ها وه‌زاره‌ته‌كه‌ داوای له‌ حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بڕی به‌رهه‌مهێنراوی نه‌وت ڕاده‌ستی كۆمپانیای (سۆمۆ) بكات. 

  ئاژانسی ڕۆیتەرز لەزارى وتەبێژی وەزارەتی نەوتی سوریاوە بڵاویکردەوە، ئیدارەی خۆسەر و حکومەتی سووریا لەسەر بابەتی نەوت گەیشتوونەتە ڕێککەوتن و دەسەڵاتدارانی باکوری ڕۆژهەڵاتی سوریا بە سەرکردایەتی کورد دەستیانکردووە بە دابینکردنی نەوت لەو کێڵگە ناوخۆییانەی کە بەڕێوەی دەبەن بۆ حکومەتی دیمشق. ئەمڕۆ شەممە ئەحمەد سلێمان، وتەبێژی وەزارەتی نەوتی سوریا، وتى: نەوتی خاوی باکووری رۆژهەڵاتی سووریا دەنێردرێتە پاڵاوگەکانی حومس و بەنیاس، یاخود بڵێین ئێستا بۆ پاڵاوگەکانی حومس دەنێردرێت، کە ناردنەکە لە رێگەی تەنکەرەوە دەبێت. بەرپرسی پەیوەندییەکانی وەزارەتی نەوتی سووریا ئاشکرای کردوە بڕی ئەو نەوتەی دەنێردرێت، رۆژانە زیاتر لە 15 هەزار بەرمیلە. هەروەها گازی سروشتی و گازی ماڵانیش دەنێردرێت، بڕی گازە سروشتییەکە 500 هەزار بۆ یەک ملیۆن مەتر سێجایە، کە دەنێردرێتە وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا. ئەوەش یەکەم گەیاندنی ڕاستەوخۆى نەوتە لەلایەن ئیدارەى خۆسەرەوە، کە دەوڵەمەندە بە نەوت بۆ حکومەتی ئێستاى سوریا. سوریا لە ساڵی ٢٠١٠دا ٣٨٠ هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا هەناردە کردووە، ساڵێک پێش ئەوەی ناڕەزایەتییەکان دژی دەسەڵاتی ئەسەد بگۆڕدرێن بۆ شەڕێکی نزیکەی ١٤ ساڵە کە ئابووری و ژێرخانی وڵاتەکەی وێران کرد - لەنێویاندا نەوتەکەی. کێڵگە نەوتییەکان چەندین جار دەستیان گۆڕی، هێزەکانی سوریای دیموکرات بە سەرۆکایەتی کورد لە کۆتاییدا کێڵگە سەرەکییەکانی باکووری ڕۆژهەڵاتیان گرتەوە، هەرچەندە سزاکانی ئەمریکا و ئەوروپا هەناردەکردنیان قەدەغەکرد. ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە مانگی یەکدا بەخشینی سزاکانی بۆ ماوەی شەش مانگ دەرکرد کە ڕێگەی بە هەندێک مامەڵەی وزە دەدات و بڕیارە یەکێتی ئەوروپا سزاکانی پەیوەست بە وزە و گواستنەوە و ئاوەدانکردنەوە ڕابگرێت.

یەکێتى و پارتى ڕایدەگەیەنن، هەردوو وەفدی دانوستانکار بڕیاریاندا درێژە بەکۆبوونەوەکانی نێوانیان بدەن بۆ زیاتر لێکتێگەیشتن و داڕشتنی بەرنامەیەکی هاوبەشی پەسەندکراو لەپێناو بەرژەوەندی هاوڵاتیانی هەرێم. ئەمڕۆ شەممە، 22-02-2025، لە مەکتەبی سیاسیی یەکێتی نیشتیمانى کوردستان لە سلێمانی کۆبونەوەى شاندی دانوستانکاری، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کۆردستانکرا.  بەگوێرەی ڕاگەیەندرى دواى کۆبوونەوەکە کۆبوونەوەکە تایبەت بوو بەخستنەڕوو و گفتوگۆکردنی راپۆرتی لیژنەی هاوبەشی هەردوولا کە بریتی بوو لە؛ تێڕوانینی سیاسی و کارگێڕی و هەنگاوەکانی پەیوەست بە پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان و دامەزراوەکانی تر. دەقى ڕاگەیەندراوەکەیان ڕاگەیەندراوی کۆبوونەوەی نێوان پارتی و یەکێتی  هەردوو شاندی دانوستانکاری، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کۆردستان، ئەمڕۆ شەممە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢٥، لە سلێمانی کۆبوونەوەیەکی ئەرێنییان ئەنجامدا. کۆبوونەوەکە تایبەت بوو بەخستنەڕوو و گفتوگۆکردنی راپۆرتی لیژنەی هاوبەشی هەردوولا کە بریتی بوو لە؛ تێڕوانینی سیاسی و کارگێڕی و هەنگاوەکانی پەیوەست بە پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان و دامەزراوەکانی تر. لەبارەی ناوەڕۆکی راپۆرتەکە، سەرنج و تێبینی وەفدی دانوستاندکاری هەردوولا خرایەڕوو و میکانیزمی گونجاو بۆ چۆنییەتی رێکخستنەوە و رێککەوتن لەسەر کۆی بابەتەکان قسەی لەسەر کرا . هەر بۆ ئەو مەبەستەش هەردوو وەفدی دانوستانکار بڕیاریاندا درێژە بەکۆبوونەوەکانی نێوانیان بدەن بۆ زیاتر لێکتێگەیشتن و داڕشتنی بەرنامەیەکی هاوبەشی پەسەندکراو لەپێناو بەرژەوەندی هاوڵاتیانی هەرێم.  

گەریلاکانی ئازادیی کوردستان ئۆپەراسیۆنێکی شۆڕشگێڕانەیان لە زاپ ئەنجامدا و هەپەگە ڕایگەیاند، چوونەتە سەر تەرمی ١٠ داگیرکەر و دەست بەسەر کەرەستەی سەربازیی و چەندین کەلوپەلی سەربازیی و چەکی دوژمن، دەستیان بەسەردا گیراوە. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنی هێزەکان پاراستنی گەل-هەپەگە، ئاماری چالاکییەکانی گەریلاکانی ئازادیی دژی سوپای داگیرکەری تورک و هێرشەکانی ئەو دەوڵەتە داگیرکەرە ڕاگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە. لە ڕاگەیاندراوەکەیدا هەپەگە ئاماژەی بەوەکرد، لە بەرامبەر هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکدا لە ئاسمان و زەوییەوە، هێزەکانی گەریلامان لە چوارچێوەی پاراستنی ڕوادا وەکو وەڵام، لە ٢٠ـی شوبات ئۆپەراسیۆنێکی شۆڕشگێڕانەییان لە زاپ ئەنجامدا، ئەم چالاکییە بۆ بەبیر هێننەوەی شەهیدانی کۆتا ئپەراسیۆنی شۆڕشگێڕانەیە، کە بە ڕۆحی فیداکاری ئاپۆیی سەرکەوتنێکی گەورە ئەنجامدرا. ئەنجامی ئەم ئۆپراسیۆنە شۆڕشگێڕییە لە گەلی تورکیا و ڕای گشتی شاردراوەتەوە، سوپای تورکیا ئاشکرای نەکردووە و کوژراو و بریندارەکانی خۆی شاردۆتەوە، وەزارەتی بەرگری نیشتمانی دەوڵەتی تورک دوێنێ ڕایگەیاند؛ تۆڵەی سەربازەکانی کردوەتەوە و ١٧ گەریلا شەهید بوون، بەڵام شتی وا بوونی نییە و ئەمە درۆیەکی ڕاستەوخۆیە لەگەڵ خەڵکی تورکیادا کراوە. هەپەگە لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئەم وردەکاریانەی خوارەوەی ڕاگەیاند: یەکینەکانی شەهید ئاخین موش ڕۆژی ١٩ـی شوبات کاتژمێر ٠٨:٥٥ هێرشێکی ئاسمانیان کردە سەر داگیرکەران لە ناوچەی بەرخۆدانی گردی بەهار،لە ئەنجامی ئەو چالاکییەدا سەنگەریک لەناو برا. هەروەها لە ٢٠ـی شوبات، لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی کوڕە ژارۆ ئۆپەراسیۆنێک لە دژی سەربازانی داگیرکەری تورک لە سێ لاوە ئەنجامدرا، گەریلا سەرکەوتووانە گەیشتنە سەنگەری داگیرکەران، بەشێک لە داگیرکەران سەنگەرەکەیان جێهێشت و هەڵهاتن، ئەو داگیرکەرانەی وەڵامیان دایەوە لێیان دەدرا و سزا دەدرا و لە ماوەی کەمتر لە ٢٠ خولەکدا گەریلا تەواوی ئەو گردەی کۆنترۆڵکرد، هەموو سەنگەر و چادرەکانی سەر گردەکە لە دووریەکی کەمەوە بە نارنجۆک و چەکی تاکەکەسی و نیمچە ئۆتۆماتیکی لەناوبران. هەروەها کۆگای کۆگایەکی چەک و تەقەمەنی سەر گردەکە، کامێرایەکی چاودێری، سیستەمی تەلەفریک لەناوبران، هەروەها پێنج خێمە سووتێنران، هەروەها دەست بەسەر چەندین چەک و کەرەستەی سەربازیدا گیرا، وە گەریلا چوونە سەر تەرمی ١٠ داگیرکەر،  بەڵام سوپای داگیرکەری تورک بۆ شاردنەوەی ئەم شکستە، تەنیا ناوی مستەفا ئوسلوی هێناوە کە لەلایەن گەریلاکانەوە سزا درا، بەڵام لەم ئۆپراسیۆنە شۆڕشگێڕانە و سەرکەوتووەدا، فەرماندە باڵای ئەو داگیرکەرانەش سزادراوە، ناوی سیان لەو کەسانەش کە سزا دراون بریتین لە ئلهان کۆکسۆی، حوسێن ئۆزدال و ئەیوپ ئۆکسوز. ئەو داگیرکەرانەی کە کوژراون و ئەوانەشی کە هەڵاتن، چەکی بیکەیسی، چوارچەکەی MPT-55،  چەکێکی بۆمبهاوێژ، تفەنگێک، دووربینێکی ڕۆژ، دوو دووربینی شەو، دووربینێکی چەک، کامێرایەکی تەرماڵ، دەربینیکی چەکی MPT-55، بێتەلێک،  سەرچاوەیەکی وزە، سێ بەرگوێ، ناسنامە، کارت و نەدێک پارەی تورکییان لە دوای خۆیان بەجێهێشتووە و گەریلا دەستی بەسەردا گرتووە. هەروەها کامێرای چاودێری، چەکی قورسی A4  و شوێنەکەی، چەکێکی نیمچە ئۆتۆماتیکی BKC، چەکێکی بۆمب هاوێژ، سەنسۆرێک، و چادرێکی جەنگ، کامەلیایەک، تەلەفزیۆنێک، دوو تەلەفۆن، پێنج کۆمپیوتەر و چوار تەلەسکۆبی داگیرکەرانیش لەناوبران. هەروەها لە ٢١ـی شوباتدا کاتێک کۆمەڵێک لە هەڤاڵانمان بە تەنیشت گوندی گوهەرزەێی سەر بە ئامێدیدا تێدەپەڕین، ئۆتۆمبێلێکی مەدەنی لەبەردەمیاندا دەوەستێت و خیانەتکارانە هێرشیان دەکاتە سەر، لە ئەنجامدا سێ هەڤاڵمان شەهید بوون، تا ئێستا ناسنامەی ئە شەهیدە قارەمانانە بە تەواوی لەلایەن ئێمەوە دەستنیشان نەکراوە، لە گرتە ڤیدیۆییەکانەوە دەردەکەوێت کە هێرشکاران جلوبەرگی مەدەنییان لەبەردا بووە و لە ئۆتۆمبێلێکی مەدەنیدا بوون، بەڵام هێشتا دیار نییە سەر بە کام هێزن، دەبێت باجی ئەو خیانەتەیان بدەن. لەمەودوا هەموو ئەو ئۆتۆمبێلانەی بە دێرەلووک – ئامێدیەدا تێدەپەڕن، بەڵام بەبێ ئاڵای باشووری کوردستان، وەک دوژمن هەژمار دەکرێن و دەبنە ئامانجمان. هەروەها لە ڕۆژانی ١،٢ و ٣ـی شوباتدا، کامێراکانی چاودێری کە لەلایەن دوژمنەوە لە گۆڕەپانی بەرۆخدانی گردی بەهار دانرابوون، بە تاکتیکی نیشانە شکێنی کرانە ئامانج، لە ئەنجامی ئەم چالاکییەدا سێ کامێرای چاودێری لەناوبران. لە ٦ـی شوباتدا، داگیرکەرێک کە دەیویست کامێرای چاودێری لەناوچوو لە گۆڕەپانی بەرۆخدانی گردی بەهار بگۆڕێت، بە تاکتیکی نیشانە شکێنی سزا درا. لە ٢٠ـی شوبات و دووجار داگیرکەران بە چەکی قورس لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی کرانە ئامانج، لە ئەنجامی ئەو چالاکییانەدا دوو سەنگەر زیانیان بەرکەوتووە. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورک بە تەقەمەنی قەدەغەکراو؛ ڕۆژی ١٨ـی شوبات لە هەرێمی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاپ، تونێلەکانی گەریلا لە گۆڕەپانی بەرۆخدانی گردی جودی بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کراون. لە نێوان ١٦ بۆ ٢٢ـی شوباتدا لە ناوچەی خاکورک، گۆڕەپانی بەرخۆدانی لۆلان، کەندەکۆلا، بەرێ زینێ و گۆشین، گۆڕەپانی ئێندزێ لە قەندیل، لە هەێمی گارە لە گۆڕەپانی یەکەماڵ، گرێ، دێرەش، مام نێچیر، گرێ زەنگل، گرێ کون، زێڤکێ، هەفتەباخ، لە هەرێمی مێتینا لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی بێشیر، سەری مەتینا، شیلادزێ، لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار، بە گشتی ئەو ناوچانە ٣٢ جار بە فڕۆکەی شەڕکەر بۆردوومان کاروا.

بەڕێوەبەرایەتى کەشناسى و بومەلەرزەزانى، ڕایدەگەیەنێت بەفر بارین سەنتەرى پارێزگاى سلێمانى و هەڵەبجە دەگرێتەوە، بارینى بەفرێکى کەم لەسەنتەرى پارێزگاى هەولێرو کەرکوک. کەشى پێشبینیکراوى 48 کاتژمێرى داهاتوو ئەمڕۆ شەممە 22- 02- 2025 کەش / ئاسمان بەگشتى ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت ، لەرۆژهەڵاتى هەرێم هەورى تەواو دەبێت لەگەڵ بارینى بەفرو بارانێکى کەم وە لەگەڵ  هەندێ لە ناوچە شاخاوییە سنوریەکان  ، لە کاتەکانى شەودا دەگۆرێت بۆ هەورى تەواو .  خێراى با / لەسەرخۆ - مامناوەند  ( 10 – 20  )کم/س دەبێت . ئاراستەی با / باشووری خۆرئاوا دەبێت . پلەکانی گەرما / نزم دەبێتەوە بە ( 1 – 3 ) پلەى سیلیزى بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ وەک لەسەر نەخشەى خوارەوە ئاماژەى پێدراوە . مەوداى بینین / 8 – 9  کم  دەبێت. سبەی یەک شەممە  23- 02- 2025 کەش/ ئاسمان هەورى تەواو دەبێت ، لەگەل بارینی بەفر لە زۆربەى ناوچە بەرزەکانى رۆژهەڵات و باکورى رۆژهەڵاتى هەرێم بەشێوەى پچڕ پچڕ ، بەفر بارین سەنتەرى پارێزگاى سلێمانى و هەڵەبجە دەگرێتەوە ، وە بارینى بەفرێکى کەم لەسەنتەرى پارێزگاى هەولێرو کەرکوک . خێراى با / لەسەرخۆ - مامناوەند  ( 10 – 20  )کم/س دەبێت . ئاراستەی با / باشوورى خۆرئاوا دەبێت . پلەکانی گەرما / نزم دەبێتەوە بە ( 2 – 4 ) پلەى سیلیزى لە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ وەک لە خوارەوە ئاماژەیان پێدراوە. مەوداى بینین /  8 – 9  کم  دەبێت . بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی هەولێر : 6  پلەی سیلیزی سلێمانی : 2 پلەی سیلیزی دهۆک : 4  پلەی سیلیزی    زاخۆ  : 5 پلەی سیلیزی هەڵەبجە : 3 پلەی سیلیزی کەرکوک : 7 پلەی سیلیزی گەرمیان : 7 پلەی سیلیزی  

  وتەبێژی کۆمەڵی دادگەری ڕایدەگەیەنێت، سەبارەت بە تۆمەتبارکردنیان لەلایەن محەمەدی حاجی مەحموود سکرتێری حزبی سۆسیالست دیموکراتی کوردستان بۆ وەرگرتنی پارە لە حکومەتی هەرێم، چاوەڕێی کۆبوونەوەی مەکتەبی سیاسی حزبەکەیانن، وتیشى کاکە حەمە مانگی جارێک دووبارەی دەکاتەوە، قسەکانی سواون ئەوەندە دووبارەی دەکاتەوە. محەمەد حەکیم، وتەبێژی کۆمەڵی دادگەری بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،" کاکە حەمە هەموو شەوێک قسە ئەکا ئێمە یەک جار ڕەدمان دایەوە، بۆ ئەوە قسە دەکات خەڵک باسی بکات و دائم بە کاکە حەمەوە مەشغوڵ بێت، کوردستان گیرو گرفتی زۆر لەوە گەورەتری هەیە کە کاکە حەمە ئاماژەی پێداوە، وتوومانە ئەوانە ڕاست نین، ئەوە ئێمە و حکومەتی هەرێم و کابینەی نۆ بزانە فلس وەردەگرین؟. محەمەد حەکیم وتیشى: کاکە حەمە مانگی جارێک دووبارەی دەکاتەوە، قسەکانی سواون ئەوەندە دووبارەی دەکاتەوە، زۆر قسە دەکات ئەوەشی زۆر قسە بکات هەڵەش دەکات. ئێمە ئیشمان نییە وەڵامی بدەینەوە؟" وتیشی،"چاوەڕێی کۆبوونەوەی مەکتەبی سیاسین پەلەمان نییە، ئەوە بڕیاری مەکتەبی سیاسیە چی دەکەن سەبارەت بە قسەکانی." دوای ئەوەی لە چەند ڕۆژی ڕابردوو لە لێدوانێکیدا بۆ تەلەفزیۆنی سەحەری ئێرانی محەمەدی حاجی مەحموود سکرتێری پارتی سۆسیالست دیموکراتی کوردستان ڕایگەیاند، هەریەک لە کۆمەڵ و یەکگرتوو مانگانە 150 هەزار دۆلار لە حکومەتی هەرێم وەردەگرن، لە کاتێکدا ئەو حزبانە خۆیان بە ئۆپۆزسیۆن دەزانن، بۆیە ئۆپۆزسیۆن لە هەرێم بوونی نییە. تۆمەتبارکردنی ئەو حزبانە لە لایەن محەمەدی حاجی مەحموودەوە یەکەم جار نییە، بەڵکو پێشتریش لە ساڵی 2023 لە دیمانەیەکی میدیاییدا ئاماژەی بەوەدا کە خۆیی و هەریەک لە عەلی باپیر سەرۆکی کۆمەڵی دادگەری، سەڵاحەدین بەهادین ئەمینداری گشتی یەکگرتوو، قادر عەزیز کە ئەوکات سکرتێری حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان بوو، بڕی یەک ملیۆن دۆلاریان لە قاسم سولەیمانی فەرماندەی سەربازی باڵای ئێران وەرگرتووە. لەدوای لێدوانەکەی کاکە حەمە لە تەلەفزیۆنی سەحەر، دکتۆر سەلاحەدین بابەکر وتەبێژی یەکگرتوو بە میدیاکانی ڕاگەیاند،" کاکە حەمە تۆمەتێکی خستووەتە پاڵمان، تۆمەت بەخشینەوە و ناوزڕاندن پیشەی کەسانی شکستخواردووە و زۆریشمان بیستووە و بە شیاوی وەڵاممان نەزانیوە، بەڵام پێمان ناخۆشە ئەو بەرێزە بچێتە ئەو ئاستە، بەهەر حاڵ لەوەڵامدا دەڵێین، ئەوە تۆمەتە و تەشهیرە و مافی خۆمانە ڕەدی بدەینەوە و رێکاری یاساییش بگرینە بەر بۆ گێرانەوەی مافی خۆمان."

فەرهاد عەلائەدین ڕاوێژكاری سەرۆك وەزیران بۆ كاروباری دەرەوە، ئەو هەواڵانەی ڕەتكردەوە سەبارەت بە سزاكانی ئەمریكا ئەگەر هەناردەكردنی نەوت لە هەرێمەوە دەستپێنەكرێتەوە. ئەمڕۆ شەممە فەرهاد عەلادین، لە لێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا، ئەوەى خستەڕوو: عێراق ئەو هەواڵانە ڕەتدەكاتەوە كە باس لە ئەگەری ڕووبەڕووبوونەوەی گەمارۆكانی ئەمریكا بۆ ئەو وڵاتە كراوە ئەگەر هەناردەكردنی نەوت لە هەرێمی كوردستانەوە دەست پێ نەكرێتەوە. ڕاوێژکارەکەى سودانى، وتیشى: هیچ ڕاستییەك نییە بۆ ئەو هەواڵانەی میدیاكان باس لەوە دەكەن كە هەڕەشە هەیە بۆ سەپاندنی سزا بەسەر عێراقدا ئەگەر هەناردەكردنی نەوت لە هەرێمی كوردستانەوە دەستپێنەكاتەوە. ناوبراو ئاماژەی بەوەشكرد: لە هەموو ئەو پەیوەندییانەی كە لەم دواییانەدا لەگەڵ ئیدارەی ئەمریكا ڕوویانداوە، هیچ هەڕەشەیەك بۆ سەپاندنی سزا و هیچ جۆرە فشارێك لەسەر عێراق نەبووە. ئاژانسی هەوالی رۆیتەرز بە پشتبەستن بە هەشت سەرچاوەی ئاگاداری بابەتەکە بڵاویکردەوتەوە کە بەڕێوبەرایەتی دانۆڵد ترامپ، سەرۆکی ئەمەریکا فشار دەخاتە سەر عێراق بۆ ئەوەی ڕێگە بدات هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە و ئەگەر ئەوە نەکات، ڕووبەڕووی سزاکان دەبێتەوە. دەستپێکردنەوەی خێرای هەناردەکردنی نەوت لە هەرێمی کوردستان یارمەتیدەر دەبێت بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەگەری دابەزینی هەناردەکردنی نەوتی ئێرانە کە واشنتن بەڵێنی داوە لە چوارچێوەی هەڵمەتی "زۆرترین فشار"ی ترامپ دژی تاران هەناردەکردنەکەی بگەیەنێتە سفر. حکومەتی ئەمەریکا ڕایگەیاند کە دەیەوێت ئێران لە ئابووری جیهانی داببڕێت و داهاتی هەناردەکردنی نەوتی لێ ببڕێت، ئەمەش بە مەبەستی رێگریکردنی لە پەرەپێدانی چەکی ئەتۆمی لەلایەن تارانەوە.