بافڵ تاڵەبانی: لەهەولێر باڵەخانەو شەقامى زۆر دروستکراوە بەڵام ئازادى تیادا نییە

بەڕێوەبەرى گشتیی کۆمپانیاى بەبازاڕکردنى نەوتى عێراق ( سۆمۆ ) رایگەیاند: سەرجەم گرێبەست و پابەندبوونەکانیان لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانە تەواو کردووە کە نەوتی هەرێمی کوردستان دەکڕن و هەناردەکردنەوەى ئەو نەوتە شکۆمەندی عێراق وەک سەرچاوەیەکی سەرەکی هەناردە بۆ بازاڕی ئەورووپا دەگەڕێنێتەوە. ئەمڕۆ سێشەممە کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوتی عیراق (سۆمۆ)، رایگەیاند کە هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانەی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی کوردستانیان دەکڕی، کۆتاییپێهێناوە. هاوکات جەختیشی کردەوە کە دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم، شکۆی عیراق وەک سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ "بازاڕی تینووی ئەوروپا" دەگەڕێنێتەوە. عەلی نەزار شەتەری، بەڕێوەبەری گشتیی کۆمپانیاکە، بە ئاژانسی هەواڵی عیراقی (واع)ی راگەیاند: "ئەوەی لە هەرێمی کوردستان رویدا، بابەتی لێکتێگەیشتن و دانانی میکانیزمی کارکردنە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "یاسا بەسەر هەموواندا جێبەجێ دەبێت." رونیکردەوە کە "وەزارەتی نەوتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی یەک ستراتیژدا کاردەکەن، بەو پێیەی نەوتی بەرهەمهێنراو نەوتی عیراقییە، و تایبەتمەندییەکە تەنها لە سروشتی پەیوەندیی نێوان حکومەتی هەرێم و ئەو کۆمپانیایانەدایە کە لەوێ کاردەکەن." وتیشی: "حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێم و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان پێویستیان بە تەواوکردنی میکانیزمی جێبەجێکردنی یاسای بودجەیە، و لەم بارەیەوە گەیشتوونەتە لێکتێگەیشتنی هاوبەش،" و رونیکردەوە کە "هەوڵەکان بەردەوامن بۆ گەیشتن بە رێککەوتنێکی کۆتایی کە رێگە بدات بە دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی خاو بۆ بەندەری جەیهانی تورکی." شەتەری لە درێژەدای لێدوانەکەیدا وتی: "نەوتی خاوی بەرهەمهێنراو لە هەرێمی کوردستان لە ئێستادا هەناردە ناکرێت، بەڵکو لەناوخۆی هەرێمدا بەکاردەهێنرێت، و ئێمە بەپێی یاسای بودجەی ساڵی 2025 کاردەکەین بۆ ئەوەی بڕە زیادەکان لە دوای بەکاربردنی ناوخۆیی بگۆڕدرێن بۆ هەناردە،" و ئاماژەی بەوەشکرد کە "کۆمپانیای بەبازاڕکردنی نەوت (سۆمۆ) هەموو گرێبەست و پابەندییەکانی لەگەڵ کۆمپانیا کڕیارەکاندا کۆتاییپێهێناوە و ئامادەیە بۆ وەرگرتنی بڕەکان هەر کاتێک لەلایەن کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان و حکومەتی هەرێمەوە هەناردە بکرێن." جەختیشی کردەوە کە "تا ئێستا (سۆمۆ) هیچ بڕە نەوتێکی لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم وەرنەگرتووە، و پەیوەندییە گرێبەستییەکە لەنێوان وەزارەت لە کوردستان و کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکاندا دەمێنێتەوە."

بەیانی ئەمڕۆ سێشەممە، لەکاتی وەرزشکردندا، سەگی بێلانە پەلاماری دکتۆر هێرش سەید سەلیم، جێگری بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی پارێزگاری سلێمانیدا و برینداری کرد. ئەمڕۆ سێشەممە 16ـی ئەیلوولی 2025، دکتۆر هێرش سەید سەلیم، جێگری بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی ڕاگەیاند: کاتژمێر 5 و 45 خوولەکی بەیانی لەنزیک باڵەخانەی پارێزگای سلێمانی خەریکی وەرزشکردن بووە، سێ سەگ پەلاماریان داوەو قاچیان بریندارکردووە، دوای ئەوە خۆی گەیاندووەتە نەخۆشخانە و چارەسەریی پێویستی بۆ کراوە. دکتۆر هێرش سەید سەلیم لەبارەی ڕووداوەکە، پەیامێکی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت: لە کاتێکدا لەناوجەرگەی شار و نێو پرۆژەیەکی نیشتەجێبوون، بەو هەموو پیاوەی پاراستنی ئاسایشی لەناو پرۆژەکە هەن، سەگ پەلاماریان دام و کەس بەهانامەوە نەهات، دەپرسێت: کە دەرگای قوتابخانە دەکرێتەوە کێ پارێزگاری لە منداڵان دەکات؟ جێگری بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی پەیامەکەی ئاڕاستەی پارێزگاری شارەکەی، هەڤاڵ ئەبوبەکر کردووە و دەڵێت: لە پەنای بارەگاکەی تۆ، سەگ پەلاماری دام، پێویستە چارەسەرێکی گونجاو بۆ ئەو پرسە بدۆزرێتەوە.

بودجەی ساڵی (2026)ی وەزارەتی جەنگی ئەمەریکا پێشکەوتنێكی روونى لە هاوکاری دارایی بۆ هێزی پێشمەرگەی کوردستان (هێزی پاراستنی هەرێمی کوردستان) دەرخستووە، لە بەرمبەردا ئەم هاوکارییەى بۆ هێزە عێراقییە فیدراڵییەکان كەمكردووەتەوە، ئەمەش رەنگە ئاماژەیەک بێت بۆ ئەوەی بایەخی واشنتۆن و حیساباتی سەربازی لە بەرژەوەندی هەرێمی کوردستان لەسەر حیسابی بەغداد گۆڕانی بەسەرهاتبێت. بەگوێرەی بودجەی نوێی ئەمەریکا، (61) ملیۆن و (140) هەزار دۆلار بۆ پاڵپشتی  هێزی پێشمەرگە لە ساڵی 2026 تەرخانکراوە، کە بە بەراورد بە بودجەی ساڵی 2025, (4.7) ملیۆن دۆلار زیادیکردووە. لەكاتێكدا پاڵپشتی دارایی بۆ وەزارەتی بەرگری عێراق لە  (189.1) ملیۆن دۆلار لە بودجەی 2025 بۆ تەنها (48.2) ملیۆن دۆلار لە بودجەی 2026 کەم دەکرێتەوە. بە وتەی چاودێران، زیادبوونی هاوکارییەکان بۆ هێزی پێشمەرگە، گوزارشت لە متمانەی واشنتۆن و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە هەرێمی کوردستان و توانای هێزە ئەمنییەکانی بۆ روبەڕوبوونەوەی ئاستەنگە ئەمنییەکان دەکات، هەندێک سەرچاوەش باس لە خواستێکی ئەمریکی دەکەن بۆ گۆڕینی هەرێمی كوردستان بۆ ناوەندێکی سەرەكی لە ناوەندەكانی دژە تیرۆر لە ناوچەکەدا. کیفاح مەحمود،  راوێژکاری راگەیاندنی مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، پێی وایە، گرنگیدانی ئەمریکا بۆ پەرەپێدان و هاوکاریکردنی هێزە کوردییەکان، رەنگە بەشێکی بگەڕێتەوە بۆ بێ متمانەیی و ترسی واشنتۆن لە بەغداد بەهۆی پەرشوبڵاوی ئەمنی و فرەیی ناوەندەکانی بڕیاردان لەناو هێزە ئەمنییەکان و هەژموونی گروپە چەکدارەکان. کیفاح مەحمود بە رۆژنامەی "الشرق الاوسط"ی راگەیاندووە: رەنگە کشانەوەی بەشێک لە هێزەکانی ئەمریکا بۆ هەرێمی کوردستان، پەیامێکی زۆر روونیش بێت لە لایەن ئەمریکاوە بۆ حکومەتی فیدراڵی عێراق و ئێرانییەکان، بەوەی کشانەوەی لە بەغداد ئاسایی نییە، بەڵکو پلانی بۆ دانراوە، لە چوارچێوەی ئامادەكارییەكانە بۆ ئەگەری پێکدادانی سەربازی نوێ لەگەڵ تاران.

بڕیارە ئەمڕۆ دوو کۆبوونەوەی گرنگ لە ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق و ئەنجوومەنی دەوڵەت تایبەت بە یەکلاکردنەوەی مووچە و شایستە داراییەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و پرسی داهاتی نا نەوتی بکرێن. رۆژى سێشەممە کاتژمێر 09:00 بەیانی کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی دەوڵەت دەکرێت، کە دوو ڕاوێژکاری هەرێمی کوردستان لە وەزارەتەکانی دارایی و داد بەشداری کۆبوونەوەکە دەکەن، کە تێیدا لەگەڵ 23 ڕاوێژکاری و دادوەر تاوتوێ ڕەشنووسەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی عێراق دەکەن، دواتر ڕاوێژی یاسایی خۆیان دەدەنە ئەنجوومەنی وەزیران.  هەر ئەمڕۆ پاشنیوەڕۆ کۆبوونەوەی ئاسایی هەفتانەى ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لە کاتژمێر یەک دەکرێت و تێیدا باس لە پرسی داهاتی نا نەوتی، مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و ناردنی مووچەی مانگەکانی تەممووز، ئاب و ئەیلوول دەکرێت؛ هەرچەندە لە کارنامەی کۆبوونەوەکەشدا نییە، بەڵام لەگەڵ وەڵامدانەوەی ئەنجوومەنی دەوڵەت، ئەو پرسانە دەخرێنە نێو کارنامەی کۆبوونەوەکە. لەبارەی هۆکاری ئەوەی حکوومەتی هەرێمی کوردستان داوای کردبوو ئەو پرسە لەلایەن دادگای فیدراڵی یەکلا بکرێتەوە  شاندی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەبەر ئەوا داوای کردووە، چونکە ئەنجوومەنی دەوڵەت ناتوانێت بڕیار لەسەر پرسەکە بدات، بەڵام دادگای فیدراڵی دەتوانێت پێداچوونەوە بە ڕەشنووسەکان بکات و بڕیاریش بدات؛ شاندەکە باسیان لەوەش کردووە کە دەبێت بەگوێرەی یاسای بەڕێوەبردنی دارایی و بوودجە بڕیار بدرێت. لەلایەکى دیکەوە دوێنێ وەزیری سامانە سروشتییەکان لەگەڵ کونسوڵی چین کۆبوویەوەو باسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان کراوە، وەزیری سامانە سروشتییەکان دەڵێت: بەمنزیکانە ئاستەنگەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان چارەسەر دەبن.

بارەگای بارزانی دەڵێت، "بەداخێكی زۆرەوە هەواڵی كۆچی دوایی تێكۆشەر و خەباتگێڕی كورد (ئیبراهیم گاباری)ـمان پێ گەییشت. خوالێخۆشبوو ئیبراهیم گاباری كەسایەتییەكی كوردپەروەری رۆژئاوای كوردستان بوو كە تەمەنێكی دورودرێژی بۆ خەباتی كوردایەتی لە شۆڕشی ئەیلوول و قۆناخەكانی دیکەی خەباتی گەلەكەمان تەرخان كردبوو". بارەگای بارزانی باس لەوە دەکات، ئیبراهیم گاباری "لەو رێگەیەدا ئاوارەیی و ماوەیەكی زۆری زیندان و كوێرەوەری بینیوە و خۆی و خانەوادەكەی كاریگەرییەكی زۆریان لەسەر بزووتنەوەی رزگاریخوازی كورد لە سوریا هەبووە و نموونەی خەباتگێڕێكی راستەقینە و وەفادار بووە". بارەگای بارزانی باس لەوە دەکات، "جەنابی سەرۆك مەسعود بارزانی كە خوالێخۆشبوو ئیبراهیم گاباری لە چەندین قۆناخی سەختدا لە نزیكەوە ناسیوە، بە بیستنی هەواڵی كۆچی دوایی ئیبراهیم گاباری خەمبار بووە و سەرەخۆشی لە خانەوادە و كەسوكاری دەكات". دەشڵێت، "بەم بۆنەوە پرسە و هاوخەمیی خۆمان ئاراستەی خانەوادە و دۆستان و ئاشنایانی خوالێخۆشبوو ئیراهیم گاباری و هەموو تێكۆشەر و خەباتگێڕانی رۆژئاوای كوردستان دەكەین و خۆمان بە هاوبەشی خەمیان دەزانین".

حکومەتی هەرێمی کوردستان بەسەرپەرشتیی مەسرور بارزانی کۆبوونەوەیەکی تایبەت بە بەدواداچوونی رێکار و هەنگاوەکانی یەکخستنی هێزەکانی پێشمەرگە کرد. لە کۆبوونەوەکەدا داوا لە حکومەتی فیدراڵ کرا "مووچە و شایستە داراییەکانی پێشمەرگە لەگەڵ هاوتاکانیان لە سوپای عێراق یەک بخات." رۆژی دووشەممە، 15-09-2025، حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، ژمارەیەک بڕیاری گرنگ بۆ خێراترکردنی چاکسازییەکانی هێزەکانی پێشمەرگە دران. لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەستخۆشی لەو پێشکەوتنانە کرد کە تا ئێستا لە پرۆسەی چاکسازییەکانی پێشمەرگە کراون؛ جەختیشی لە پێویستیی تەواوکردن و سەرخستنی پرۆسەکە کردەوە. هاوکات لەمبارەیەوە ژمارەیەک بڕیاری گرنگ بۆ خێراترکردنی چاکسازییەکان دران لەوانە: یەکخستنی یەکە ژمێریارییەکان کە پێویستە هەموو پێکهاتەکانی پێشمەرگە، تەنیا یەک یەکەی ژمێریاری هەبێت لە چوارچێوەی وەزارەتی پێشمەرگە و لە ژێر سەرپەرشتیی وەزارەتی دارایی و ئابووری حکوومەتی هەرێمی کوردستان بێت لە ڕووی ژمێریاریی و داراییەوە، بە گوێرەی یاسا و ڕێنماییە داراییەکان. هەروەها بڕیاری ڕێکخستنەوەی پێکهاتە و بەیکەربەندیی دابەشبوونی هێزەکانی پێشمەرگە درا بە جۆرێک کە لەگەڵ چاکسازییەکانی حکوومەت بگونجێت. بەگوێرەی ڕاگەیەندراوی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە، تایبەت بوو بە ئاسانکاریی لە ڕاییکردنی مامەڵەی خانەنشینی هێزەکانی پێشمەرگە کە پێویستە بەرژەوەندی پێشمەرگە لەبەرچاو بگیرێت ، لەمبارەیەوە سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، لایەنە پەیوەندیدارەکانی ڕاسپارد پەلە بکەن لە ڕاییکردنی مامەڵەکان و جەختی کردەوە کە نابێت کێشە یاسایی و تەکنیکیەکان ببنە ڕێگر لەبەردەم خەرجکردنی مووچە و شایستەکانیان. هاوکات لە کۆبوونەوەکە داواش لە حکوومەتی فیدراڵ کرا ، مووچە و شایستە داراییەکانی پێشمەرگە لەگەڵ هاوتاکانیان لە سوپای عێراق یەک بخات، چونکە بە پێی دەستوور، پێشمەرگە بەشێکە لە سیستەمی بەرگری عێراق و پێویستە مافە دەستووری و شایستە داراییەکانیان لەم چوارچێوەیەدا بێت.

ڕۆژی دووشەممە 15ی ئەیلوولی 2025 سەرۆک مەسعود بارزانی پێشوازی لە ژمارەیەک کەسایەتیی ئاشوریی نیشتەجێی ئەمریکا بە سەرۆکایەتی بەڕێز سام دەرمۆ سەرۆکی دامەزراوەی ئاشورییەکان لە پێناو دادوەریدا کرد. بەپێى ڕاگەیەندراوێکى ڕۆژنامەوانى لە دیدارەکەدا باس لە پەیوەندیی دێرینی نێوان ئاشورییەکان و گەلی کوردستان کرا و سەرۆک بارزانی دڵنیایی دا کە کۆمەڵگەی ئاشوری و تەواوی پێکهاتەکانی دیکەی کوردستان خەڵکی رەسەنی ئەو وڵاتەن و چارەنووسیان بەیەکەوە بەستراوە، هەم لە ڕابردوو و هەمیش لە داهاتوودا بەیەکەوە و بە ئازادی و سەرفرازی دەژین.  سەرۆک بارزانی جەختیشی کردەوە کە تەواوی دام و دەزگاکان لە هەرێمی کوردستان هاوکار و پاڵپشت دەبن بۆ تەواوی ئەو ئاوارانەی کە دەربەردەربوونە و ئێستا لە هەرێمی کوردستان نیشتەجێن و دەبێ هەست بە هەبوون و مانەوە و ئاشتی و سەقامگیری و داهاتووی پڕشنگداری خۆیان بکەن لە هەرێمی کوردستان. لای خۆیانەوە شاندی میوان خۆشحاڵیی خۆیان بە دیداری سەرۆک بارزانی و  پێشکەوتنەکانی هەرێمی کوردستان دا و ئاماژەیان بەوەدا کە ئێستا هەست بە خۆشحاڵییەکی زۆر دەکەن کە لە وڵاتی خۆیان و لەنێو کەسوکاری خۆیاندان و خۆیان بە جیا لە خەڵکی هەرێمی کوردستان نازانن. بارودۆخ و دوایین گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە تەوەری تری ئەو دیدارە بوون.

وەزیری سامانە سروشتییەکان لەگەڵ کونسوڵی چین کۆبووەتەوە و باسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان کراوە، وەزیری سامانە سروشتییەکان دەڵێت: بەمنزیکانە ئاستەنگەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان چارەسەر دەبن. وەزارەتی سامانە سروشتییەکان ڕاگەیاند، ئەمڕۆ دووشەممە، کەمال محەممەد، وەزیری سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی کردووە لە لیوجیون، کونسوڵی گشتیی کۆماری میللی چین لە هەرێمی کوردستان. لە دیدارەکە کونسولی چین نزیکبوونەوە لە چارەسەری دۆسیەی نەوتی نێوان هەرێمی کورستان و عێراقی بەرز نرخاندووە و پاڵپشتی چینیشی بۆ ئەم هەنگاوانە نیشانداوە. ئەگەرچی لە یەکنزیبوونەوەی زۆر لەسەر دۆسیەی نەوتی کوردستان هەیە، بەڵام هێشتا چەند خاڵێک ماون بۆ چارەسەر، چاوەڕوان دەکرێت ئەم هەفتەیە کۆتایی بەم چەند گرفتەش بێت. وەزیری سامانە سروشتییەکان لە دانیشتنەکە وتویەتی، کێشە و ئاستەنگەکانی بەردەم هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان بەمنزیکانە ڕوو لە چارەسەرکردن دەچێت.  لە 25ـی ئاداری 2023ـەوە بەهۆی سکاڵایەکی حکومەتی عێراق لە دادگای ناوبژیوانی پاریس، هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ بەندەری جیهان وەستاوە. دوای هەموارکردنەوەی بودجە و دیاریکردنی شایستەی کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان چەندین کۆبوونەوە کراون بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت.

لە هەنگاوێکدا بۆ کۆنترۆڵکردنی تیژڕەویی شۆفێران و کەمکردنەوەی رووداوەکانی هاتوچۆ، کامێرای خاڵ بۆ خاڵ لە دوو رێگەی سەرەکیی ئیدارەی گەرمیان دادەنرێن. گوتەبێژی هاتوچۆی گەرمیانیش ئاماژە بەوە دەکات، کە تاوەکو ئێستا هیچ کامێرایەکی جێگیر لەم ئیدارەیەدا نییە. سامان عەلی داود، وتەبێژی هاتوچۆی گەرمیان، ڕاگەیاند، کە لە ئایندەیەکی نزیکدا کامێرای خاڵ بۆ خاڵ لە رێگەی کەلار- کفری و رێگەی کەلار- گردەگۆزینە دادەنرێن. ناوبراو گوتیشی، کۆمپانیای جێبەجێکاری دانانی کامێراکانی خاڵ بۆ خاڵ سەرجەم ئەو شوێنانەی لە رێگەی کەلار- کفری و رێگەی کەلار- گردەگۆزینە، لە فولکەی مستەفا بەگەوە تاوەکو فولکەی گردەگۆزینە دیارییان کردووە. لەبارەی دانانی کامێرای خاڵ بۆ خاڵ لە رێگەی کەلار- دەربەندیخان کە ماوەیەکی کەمە کارکردن تێیدا تەواو بووە، گوتەبێژی هاتوچۆی گەرمیان رایگەیاند، کە کۆمپانیای جێبەجێکار چاوەڕوانی تەواوبوونی پڕۆژەی رێگەکە بووە و لەو رێگەیەش کامێرای چاودێریی تیژڕەوی جێگیر دەکرێت. کامێرای خاڵ بۆ خاڵ لە ئێستادا لە سنووری پارێزگای سلێمانی لە رێگەکانی سلێمانی- دوکان، سلێمانی- چەمچەماڵ و سلێمانی - وارماوا دانراون. ئەم کامێرایانە بە جۆرێک کار دەکەن، کە شۆفێر پێویستە لەسەرجەم رێگەکە پابەندی خێرایی دیاریکراو بێت، نەک تەنیا لە نزیک کامێراکان. ئەم سیستەمە مەودایەکی زیاتر لە رێگەکە دەگرێتەوە و تیژڕەوی لە نێوان دوو خاڵی دیاریکراودا دەپشکنێت.

ئەمڕۆ دووشەممە، 15ـی ئەیلوولی 2025، وەزارەتی پەروەردە بە فەرمی ساڵنامەی خوێندن و تاقیکردنەوەکانی بۆ ساڵی خوێندنی 2025-2026 بڵاوکردەوە. ئەم ساڵنامەیە قوتابخانە و خوێندنگە حکوومی و ناحکومییەکانی سەر بە وەزارەتی پەروەردە دەگرێتەوە. لەلایەکى دیکەوە لە چوارچێوەی ئامادەکاری بۆ ساڵی نوێی خوێندن، هەڵمەتی شوشتنی قوتابخانەکانی هەولێر دەستی پێکرد، هەڵمەتەکە لەلایەن شەش تیمەوە جێبەجێ دەکرێت. ساڵانە هەفتەی یەکەمی پێش دەستپێکی ساڵی خوێندن لە سەرانسەری هەرێمی کوردستان ئامادەکاری دەکرێت بۆ پێشوازی لە قوتابیان. بەپێی نووسراوەکەی وەزارەتی پەروەردە، دەستپێکی پرۆسەی خوێندن لە 21ـی ئەیلوولی 2025 دەبێت و هەفتانە پێنج ڕۆژ خوێندن بەردەوام دەبێت. خشتەی تاقیکردنەوە و پشووەکان بەم شێوەیەیە:  خوێندنی تاقیکردنەوەی نیوەی وەرز لە 16ـی تشرینی دووەمی 2025 دەستپێدەکات و تاقیکردنەوەکان لە 23ـی تشرینی دووەمی 2025 ئەنجام دەدرێن. تاقیکردنەوەی وەرزی یەکەم لە 15ـی کانوونی یەکەمی 2025 دەستپێدەکات و تاوەکوو 24ـی کانوونی یەکەمی 2025 بەردەوام دەبێت. پشووی وەرزی یەکەمیش لە 25ـی کانوونی یەکەم 2025 دەستپێدەکات و تا 3ـی کانوونی دووەمی 2026 کۆتایی دێت. کۆی گشتیی ڕۆژانی خوێندن لە وەرزی یەکەمدا 67 ڕۆژ دەبێت.  تاقیکردنەوەی کۆتایی وەرزی دووەم لە 12ـی نیسانی 2026 دەستپێدەکات و تا 23ـی نیسانی 2026 بەردەوام دەبێت، کە تێیدا چوار ڕۆژ پشوو دەبێت.  تاقیکردنەوەی وەرزی دووەم لە 9ـی ئایاری 2026 دەستپێدەکات و تا 21ـی ئایاری 2026 بەردەوام دەبێت. کۆی گشتیی ڕۆژانی خوێندن لەم وەرزەدا 96 ڕۆژ دەبێت.  ژیار جەلال، بەڕێوەبەری خزمەتگوزاریی ژینگەپارێزیی هەولێر وتى: شەش تیممان ئامادەکردووە لە سنووری هەر شەش شارەوانیی هەولێر، ئەو تیمانە ڕۆژانە 12 بۆ 15 باڵەخانەی قوتابخانەکانی سەنتەری شاری هەولێر خاوێن دەکەنەوە.  لە سەنتەری شاری هەولێر نزیکەی 200 باڵەخانەی قوتابخانە هەیە و بەشی زۆری ئەو باڵەخانانە لە هەڵمەتەکەدا خاوێن دەکرێنەوە. بەپێی ئامارەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان حەوت هەزار و 531 قوتابخانە هەن، ساڵانەش پێش دەستپێکردنەوەی ساڵی نوێی خوێندن ئەو قوتابخانانە ئامادەکاری پێویستیان بۆ دەکرێت وەک شوشتن و خاوێنکردنەوە و ڕێکخستنەوەی پۆل و هۆبەکان.    

دوای پێدانی زانیاری لەلایەن بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی مادە هۆشبەرەکانی سەر بە دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان (سلێمانی)، وەزارەتی ناوخۆی عێراق و لایەنی ئەمنیی سعودیە توانیان "دوو گەورە بازرگانی نێودەوڵەتیی مادەی هۆشبەر" بە 142 کیلۆگرام کریستاڵەوە لە سعودیە دەستگیربکەن. گوتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان (سلێمانی) گوتی: "ئۆپەراسیۆنەکە لەسەر بنەمای زانیاریی وردی ئێمە بووە."   عەباس بەهادلی، گوتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند: "بە سەرپەرشتی راستەوخۆی وەزیری ناوخۆ و دوای هاوکاری و هەوڵی بەڕێوەبەرایەتی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی مادە هۆشبەرەکان لە پارێزگای سلێمانی، توانرا دوو گەورە بازرگانیی نێودەوڵەتی لە شاری مەدینەی سعودیە دەستگیر بکرێن."   عەباس بەهادلی گوتی: "دوای هاوئاهەنگییەکی باڵا لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی مادەی هۆشبەری سعودیە، توانرا دەست بەسەر 142 کیلۆگرام مادەی کریستاڵی شل لەناو ئۆتۆمبێلی تۆمەتبارەکاندا بگیرێ."   عەقید سەلام عەبدولخالق، گوتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان (سلێمانی) راگەیاند: "ئەم ئۆپەراسیۆنە لەسەر بنەمای زانیارییەکانی ئێمە بوو لە بەڕێوەبەرایەتیی بەرەنگاربوونەوەی مادەهۆشبەرەکان."   عەقید سەلام عەبدولخالق گوتی: "ئەو دوو کەسە خەڵکی پارێزگای سەلاحەدینن، پێکەوە خاوەنی کۆمپانیای تایبەت بە حەج و عومرەن و نزیکەی شەش ساڵە خەریکی بازرگانیی مادەی هۆشبەرن لە نێوان عێراق، سعودیە، تورکیا و چەند وڵاتێکی کەنداو کە لە رێگەی پاسەکانی تایبەت بە حەج و عومرەوە مادەکانیان گواستووەتەوە بۆ سعودیە."   بە گوتەی عەقید سەلام، ئەو بڕە کریستاڵە شلەی دەستی بەسەردا گیراوە لە نێو یەکێک لە پاسەکاندا بووە و "بایی ملیۆنێک و 270 هەزار دۆلارە."   گوتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان دەڵێت: "لە وڵاتی سعودیەوە داوایان کرد نوێنەرێک لە بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرەنگاربوونەوەی مادە هۆشبەرەکانی سەر بە دەزگاکەمان بچێتە ئەو وڵاتە، بۆ هاوکاریکردنیان لە لێکۆڵینەوە لەو دۆسیەیە و دۆسیەکانی دیکەی پەیوەست بەو بازرگانییانە."   گوتەبێژی دەزگای ئاسایش دڵنیایی دەدات لەوەی، بەڕێوەبەرایەتییەکەیان بەردەوامە لە هاوئاهەنگی و هاوکاری لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بۆ بنبڕکردنی بازرگانیکردن بە مادە هۆشبەرەکان و دەستگیرکردنی بازرگانان.

بەرەبەرانى ئەمڕۆ دووشەممە دوای شەش ساڵ، پارێزەرانی عەبدوڵا ئۆجەلان بەرەو ئیمراڵی بەڕێکەوتن.  پارێزەرانی نووسینگەی یاسایی بۆ ئەنجامدانی دیدار لەگەڵ عەبدولا ئۆجەلان بەرەو ئیمراڵی کەوتنەڕێ، لەنێو شاندەکەی پارێزەراندا کە دیدارەکە ئەنجام دەدەن، جەنگیز یورەکلی و ڕازیە ئۆزتورک و ئیبراهیم بیلمەز هەن. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری پەکەکە 26 ساڵ لە گرتووخانەی سزا قورسەکانی دوورگەی ئیمراڵی لە پارێزگای بورسا زیندانیکراوە.  دواینجار پارێزەرانى عەبدوڵا ئۆجەلان رۆژى دووى مانگى پێنجى ساڵى ٢٠١٩ رێگەیان پێدراوە سەردانى ئیمرالى بکەن و چاویان بە ئۆجەلان بکەوێت. بەر لە دەستپێکردنی قۆناخی دووەمی پرۆسەی چارەسەری، هەر چوار پارێزەرەکەی ئۆجەلان لە ماوەی چوار ساڵدا زیاتر لە 300 داواکارییان پێشکێش کردبوو بۆ دیداری ئۆجەلان، سەرجەمیان رەتکرانەوە.  ئەم سەردانە لەکاتێکدایە هەفتەى پێشوو وتەبێژی دەم پارتی، وتى: لە هەفتەی داهاتوودا، شاندێکی بەرفراوانی دەم پارتی سەردانی ئیمراڵی دەکات،  کە هاوسەرۆکانی گشتی پارتەکەشمانی تێدادەبێت. ئاماژەى بۆ ئەوەشکرد لە پلانسازییداین بۆ ڕێکخستنی سەردانییەکە، بەڵام ڕۆژی سەردانەکەی دیاری نەکرد. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، لە ساڵی 1978 دا پەکەکەی دامەزراند و لە 1984ـەوە شەڕی چەکداری لە دژی تورکیا راگەیاند. ئۆجەلان لە 15ـی شوباتی 1999 لە کینیا دەستگیرکرا و گوازرایەوە تورکیا. ماوەی 26 ساڵە لە زیندانی ئیمراڵی بەندکراوە. 

شاندێکی بەریتانی بە سەرۆکایەتیی کۆنسووڵی ئەو وڵاتە لە هەرێمی کوردستان، سەردانی لاهوور شێخ جەنگییان کردووە و پێى ڕاگەیاندوون  کەس ناتوانێت بەزۆر دانپێدانان لەمن وەربگرێت و من هیچ شتێک (تاوان)م لەسەر نییە. سەرچاوەیەکی باڵا لە بەرەی گەل ڕاگەیاند،  ڕۆژى یەکشەممە، کۆنسووڵی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی شاندێک سەردانی لاهوور شێخ جەنگی، سەرۆکی بەرەی گەلیان کردووە لە گرتووخانە.   هەمان شاندو کۆنسووڵی بەریتانیا، سەردانی پۆڵاد شێخ جەنگیشیان کردووە.   بەپێی زانیارییەکان، ماوەی دوو کاتژمێر و نیو گفتوگۆیان لەگەڵ هەردووکیان کردووە و کۆمەڵیک پرسیاری تایبەتیان لێکردوون لەبارەی کۆی رووداوەکەی 22ی ئاب بەتایبەت لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی و هەروەها پرسیاری ئەوەیان کردووە ئایا ئەشکەنجە دراون یان هەوڵدراوە بە زۆر دانپێدانانیان لێ وەربگیرێت.   بەپێی ئەو زانیارییانەی دەستکەوتوون، لاهوور شێخ جەنگی پێی گوتوون من هیچ شتێک (تاوان)م لەسەر نییە، بابەتەکە ململانێی سیاسی و هەرێماییەتییە، بۆیە بەو جۆرە رووبەرووم بوونەتەوە و سەرجەم ئەو تۆمەتانەش رەتدەکەمەوە کە ئاراستەی من وهاورێیانم کراون.   لاهوور شێخ جەنگی، بەشێکی زۆری تەمەنی لە بەریتانیا بەسەربردووە و وڵاتینامەی ئەو وڵاتەی هەیە.   بەرەبەیانیی 22ـی ئابی 2025، دوای زیاتر لە سێ کاتژمێر پێکدادان لە نێوان هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی و هێزەکەی لاهوور شێخ جەنگی لە هۆتێل لالەزاری سلێمانی، لاهوور شێخ جەنگی، پۆڵادی برای و دەیان ئەندامی هێزەکەی دەستگیرکران.

شاندێکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی عێراق بە ئۆنلاین پرسی هەناردەکردنەوەی نەوت و زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان تاوتوێ کرد. بەگوێرەی زانیارییەکان لە چوارچێوەی بڕیارەی ئەنجوومەنی وەزیران، کە دەبێت بڕی نەوتی بەرهەمهاتوو لە هەرێمی کوردستان بدرێت بە کۆمپانیای سۆمۆ جگە لە گلدانەوەی 50 هەزار بەرمیل نەوت بۆ بەکارهێنانی ناوخۆ، تاوەکوو کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی نەوت و حکوومەتی عێراق ڕێک دەکەون، ئێوارەی ئەمڕۆ یەکشەممە 14ی ئەیلوولی 2025، شاندی دانوستانکاری هەرێمی کوردستان لەڕێگەی ئۆنلاینەوە لەگەڵ سێ وەزیری کوردی حکوومەتی عێراق پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان تاوتوێ کرا. هاوکات هەر دوو شاندەکە گفتوگۆیان لەسەر ئەوە کردووە کە دەبێت لەدەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت تا ئەو کاتەی وەزارەتی نەوت و ئەپیکۆر دەگەنە ڕێککەوتن پەلە بکرێت، هاوکات دەبێت و قۆناغ بە قۆناغیش ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان زیاد بکرێت و تا دەگاتە ئاستی پێشووی. شاندی حکومەتی هەرێم پێکهاتبوون لە ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێم، ئامانج ڕەحیم، سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران و محەممەد کەمال، وەزیری سامانە سروشتییەکان، هەروەها شاندی حکومەتی عێراق لە بەنگین ڕێکانی و خالید شوانی و هەڵۆ عەسکەری پێکهاتبوون. ئەنجوومەنی دەوڵەت، ڕۆژی سێشەممەی داهاتوو، 16ـی ئەیلوولی 2025، دیاریکرد بۆ پێداچوونەوە و پێدانی ڕاوێژی یاسایی بە ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لەبارەی کێشەی داهاتی نانەوتی لە نێوان هەردوو حکوومەتی فیدراڵی و هەرێمی کوردستان.

ئەمڕۆ  ئەندرو بیزلی، کونسوڵی گشتیی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان سەردانی لاهور شێخ جەنگی کردووە لە زیندانی کانی گۆمەی سلێمانی. سەرچاوەیەک لە بەرەی گەل ڕاگەیاند، ئەمڕۆ یەکشەممە ئەندرو بیزلی، کونسوڵی گشتیی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان سەردانی لاهور شێخ جەنگی لە زیندان کردووە، لە تەندروستییان پرسیوە و لاهوور شێخ جەنگی وتویەتی دۆخی باشە. سەرچاوەیەکەی بەرەی گەل راگەیاند، ئەمڕۆ یەکشەممە 14-9-2025، کۆنسووڵی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی شاندێک سەردانی لاهوور شێخ جەنگی، سەرۆکی بەرەی گەلیان کردووە لە گرتووخانە. دواتر کۆنسووڵی بەریتانیا، سەردانی پۆڵاد شێخ جەنگیشی کردووە. بەپێی زانیارییەکان، ماوەی دوو کاتژمێر و نیو گفتوگۆیان لەگەڵ هەردووکیان کردووە و کۆمەڵیک پرسیاری تایبەتیان لێکردوون لەبارەی کۆی رووداوەکەی 22ی ئاب بەتایبەت لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی و هەروەها پرسیاری ئەوەیان کردووە ئایا ئەشکەنجە دراون یان هەوڵدراوە بە زۆر دانپێدانانیان لێ وەربگیرێت. بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست کەوتوون، لاهوور شێخ جەنگی پێی گوتوون: "من هیچ شتێکم لەسەر نییە، بابەتەکە ململانێی سیاسی و هەرێماییەتییە، بۆیە بەو جۆرە رووبەڕووم بوونەتەوە و سەرجەم ئەو تۆمەتانەش رەتدەکەمەوە کە ئاراستەی من وهاوڕێیانم کراون". دواتر، کۆنسووڵی بەریتانیا بۆ ماوەی 30 خولەک بەتەنیا لەگەڵ کەسێکی دیکە کە نێردراوی بەریتانیا بووە لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی دانیشتوون و گفتوگۆیان کردووە، تەنانەت ئەندامانی دیکەی شاندە بەریتانیەکە و هێزە ئەمنییەکانیش لەو گفتوگۆیەدا ئامادە نەبوون. لاهوور شێخ جەنگی، بەشێکی تەمەنی لە بەریتانیا بەسەربردووە و وڵاتینامەی ئەو وڵاتەی هەیە. بەرەبەیانیی 22-8-2025، هێزە ئەمنییەکان لە سلێمانی دوای رووبەڕووبوونەوەیەکی سێ کاژێری، لاهوور شێخ جەنگی، پۆڵاد شێخ جەنگی و هێزێکی تایبەتی سەربە لاهوور شێخ جەنگییان دەستگیرکرد. دواتر دەزگای ئاسایشی هەرێم - سلێمانی، دانپێدانانی چەند کەسێکی بڵاوکردەوە کە گوتیان بە فەرمانی لاهوور شێخ جەنگی پلانی کوشتنی بافڵ تاڵەبانییان هەبووە. سەبارەت بەو دانپێدانانە، بورهان رەشید گوڵە، کە یەکێکە لە پارێزەرانی لاهوور شێخ جەنگی رایگەیاندووە: "کاک لاهوور هەمووی بینیوە و بە ئێمەشی گوت بەو شێوەیە نییە کە بڵاوکراوەتەوە." ئەو ئاماژەی بەوەشدا کە لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکە هێشتا تەواو نەبووە.