وەزارەتی دارایی: 120 ملیارەکەمان نارد بۆ بەغدا

  ڕوانگەری سوریی بۆ مافەکانی مرۆڤ ئاشکرایکردوە، فڕۆکەیەکی بارهەڵگری سەربازیی سەر بەهاوپەیمانی نێودەوڵەتیی لەبنکەی کێڵگەی نەوتیی عومەر بەرەو بنکە سەربازییەکانی ئەمریکا لەپارێزگای حەسەکە فڕیوە، ئەم هەنگاوەش بەشێکە لەپلانێکی ئەمریکا بۆ دوبارە بڵاوکردنەوەو ڕێکخستنەوەی ئامادەیی سەربازیی لەڕۆژئاوای کوردستان. ڕوانگەکە ئاشکرایکردوە، ئەم هەنگاوانە بەشێکە لەستراتیژێکی ئەمریکا کە ئامانجی بەهێزکردنی هەندێک بنکەی سەربازییەو کەمکردنەوەی بونیان لەهەندێکی تردا، لەڕێگەی گواستنەوەی کەرەستەی سەربازیی‌و لۆجستی لەنێوان شوێنە جیاوازەکاندا. هاوکات سەرچاوەکانی ناو ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ ئەو ڕاپۆرتانەیان ڕەتکردەوە کە باسیان له‌کشانەوەی هێزەکانی سوریای دیموکرات لەکێڵگەی نەوتیی عومەرو ڕادەستکردنی پێگەکانیان بەبەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی گشتیی حکومەتی دیمەشق دەکرد. سەرچاوەکان پشتڕاستیانکردەوە، کۆنترۆڵی کێڵگەکە هێشتا بەهاوبەشی لەنێوان هاوپەیمانی نێودەوڵەتیی‌و هێزەکانی سوریای دیموکرات (هه‌سه‌ده‌)دا ماوەتەوە. هاوپەیمانی نێودەوڵەتیی بەردەوامە لەئامادەبونی خۆی لەبنکەی کێڵگەی نەوتیی عومەر لەگوندەواری ڕۆژهەڵاتی دێرەزۆر کە مەشق‌و ڕاهێنانی بەردەوام بۆ کارمەندانی هێزەکانی سوریای دیموکرات دەکاتەوە لەچوارچێوەی هاوکاریی ئەمنیی‌و سەربازیی نێوان هەردولا ئەنجامدەدرێت.

  سەرۆکوەزیرانى هەرێمى کوردستان بە سەردانێکی فەرمی گەیشتووەتە ئەمریکا و بەشداری لە گفتوگۆیەکی تایبەتی کۆڕبەندی وزە لە واشنتن دەکات، کە بە ناونیشانی داهاتووی وزە لە هەرێمی کوردستان بەڕێوەدەچێت. فەرمانگەى میدیا و زانیاریى حکومەتى هەرێمى کوردستان رایگەیاند، رۆژى 17ـى ئایار، مەسرور بارزانی و شاندى یاوەرى بە سەردانێکی فەرمی و لەسەر بانگێشتی حکومەتی ئەمریکا، گەیشتنە واشنتن و بڕیارە، سەرۆکى ئەنجوومەنى وەزیران زنجیرەیەک دیدار و کۆبوونەوە لەگەڵ بەرپرسانی باڵای حکومەتی ئەمریکا و کۆنگرێس ئەنجام بدات، هەروەها لەگەڵ وەبەرهێنەران و خاوەنکارانی ئەمریکی گفتوگۆ لەبارەی پەرەپێدانی پەیوەندیی ئابووری و بازرگانییەوە دەکات. بەگوێرەى راگەیەندراوى فەرمانگەى میدیا و زانیارى، تەوەرێکی سەرەکیی گفتوگۆکانی مەسرور بارزانی لەگەڵ بەرپرسانی ئەمریکا، تایبەتە بە پتەوکردن و پەرەپێدانی زیاتری پەیوەندی و هاوبەشیی ستراتیجیی نێوان هەرێمی کوردستان و ئەمریکا و تاوتوێکردنی دوایین گۆڕانکاری و پێشهاتەکانی دۆخی گشتیی عێراق و ناوچەکە. هەروەها بەشداری لە گفتوگۆیەکی تایبەتی کۆڕبەندی وزە لە واشنتن دەکات، بە ناونیشانی داهاتووی وزە لە هەرێمی کوردستان، کە دیدگای هەرێمی کوردستان بۆ پەرەپێدانی کەرتی وزە دەخاتەڕوو و تیشک دەخاتە سەر دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لەو کەرتەدا. سەردانەکەى مەسرور بارزانى بۆ ئەمریکا لە کاتێکدایە، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، بەمەبەستی بەشداریکردن لە خولى چوارەمى لوتکەی تاران، لە ئێرانە و بڕیارە له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ و به‌رپرسانى باڵاى كۆمارى ئيسلاميى ئێران كۆببێتەوە و په‌یوه‌ندییه‌کانی ئێران له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمی کوردستان و دۆخی ناوچه‌که‌ به‌گشتی، تاوتوێ بکات.

  سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاشکرایدەکات، تاکۆتایی ئەم هەفتەیە لیستى مووچەى مانگى پێنجى فەرمانبەران ئامادەدەکرێت و دەنێرێت بۆ بەغدا. ماڵپەرى بەغدا ئەلیوەم لەزارى سەرچاوەیەکەوە بڵاویکردەوە داوا لەهەموو وەزارەتەکان کراوە، بەزوویی لیستى موچە ئامادەبکەن بۆ ئەوەى ڕەوانەى بەغداد بکرێتـ بۆ ئەوەى تا پێش جەچن پارەى موچە رەوانە بکرێت و بەسەر فەرمانبەراندا دابەش بکرێت. هەروەها سەرچاوەکە ئاماژەی بەوەشکردوە: وەزارەتی دارایی فیدراڵی بەڵێنی داوە پێش جەژنی قوربان مووچەی فەرمانبەران بنێرێت، بۆ ئەوەی بتوانرێت خەرج بکرێت. ڕۆژی چوارشەممە 14ی ئایاری 2025، وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەستیکردوە بە خەرجکردنی مووچەی فەرمانبەرانی بۆ مانگی نیسان و سبەینێ یەکشمە کۆتایی دێت بەدابەشکردنى. لەلایەکى دیکەوە دوینێ نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عیراق جەختى لەوەدەکردەوە؛ بەر لەهاتنی جەژنی قوربان موچەی سەرجەم فەرمانبەرانی عیراق بەهەرێمی کوردستانیشەوە دابەش دەکرێت. کەناڵی شەرقییە، لەسەر زرای نوسینگەی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق، بڵاویکردەوە: بەر لە جەژنی قوربان، موچەی مانگی پێنجی سەرجەم  فەرمانبەرانی عێراق بەهەرێمی کوردستانیشەوە، دابەش دەکرێت. لە بارەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، نوسینگەکەی سودانی ئاماژەی بۆ ئەوەكردوە، سەرۆك وەزیرانی عێراق فەرمانی داوە، بە گەیشتنی لیستی موچەی مانگی (5ـی 2025)ـی هەرێم، دەستبەجێ پارە بخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێم و پێش جەژنی قوربان موچەکەیان بۆ رەوانەبكرێت. ١٣ى ئەم مانگە بڕی 959 ملیار و 514 ملیۆن دینار وەک شایستەی مووچەی مانگى چوارى فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خرایە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان لە لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق. رۆژی سێـی شوباتی 2025 وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان رایگەیاند: دوای 15 رۆژ كاری بەردەوام لەنێوان شاندە تەكنیكیەكانی وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان و وەزارەتی دارایی حكومەتی فیدراڵ بۆ چارەسەركردنی كێشە تەكنیكیەكان و جێبەجێكردنی داواكاریەكان و ئامادەكردنی خشتەكان لەبارەی لیستی موچەی فەرمانبەران و خانەنشینان و هێزە سەربازی و ئەمنیەكان و سوودمەندانی چاودێری كۆمەڵایەتی، دواجار توانرا هەردوولا لەسەر شایستەكانی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵی 2025 بگەنە ڕێككەوتنی كۆتایی.  دواتریش ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابوری حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجامی كۆبوونەوەكانی لەگەڵ بەغداد بۆ چارەسەری كێشەی موچەی فەرمانبەران راگەیاند و جەختیكردەوە "بەپێی رێككەوتنیان لەگەڵ بەغداد بۆ ساڵی 2025 كێشەی موچەخۆران چارەسەركرا و كۆتایی هات".

  دەقی ئەنجامنامەکە کە لەلایەن نووبەهار موستەفا، ئەندامی کۆمیتەی ئامادەکاری کۆنگرە، خوێندرایەوە بەمشێوەیەیە: “بۆ ڕای گشتی لە ناو ئەم گۆڕانکارییە گەرمانەی نێودەوڵەتی و هەرێمی، کە گۆڕانکاری گەورەی لەگەڵ خۆیدا هێناوە لەسەر هەموو ئاستەکان، بەتایبەتی دۆخی ژنان، لە ڕووی کاریگەرییە کارەساتبارەکان و سیاسەت و ڕەفتارە نادادپەروەرییەکان، لەگەڵ دەرفەتە گەورەکان کە هاوشانن لەگەڵ قەبارەی ئاستەنگەکان. هاوپەیمانی نەدا (هاوپەیمانی ژنانی دیموکراتی هەرێمی) کۆنفرانسی دوای دامەزراندنی خۆی بە درووشمی “بەرەو کۆمەڵگایەکی دیموکراتی لەسەر بنەمای شۆڕشی ژنان” لە بەرواری ١٥ تا ١٧ـی ئایاری ٢٠٢٥، لە شاری سلێمانی لە هەرێمی کوردستانی عێراق بەست، بە بەشداری سەدان چالاکوان و ڕێکخراو و دامەزراوەی ژنان لە وڵاتانی جیاوازی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا (فەلەستین، لوبنان، ئوردن، میسر، تونس، مەغریب، سۆماڵ، سودان، یەمەن، مۆریتانیا، عێراق و هەرێمی کوردستان، تورکیا، ئێران، سوریا، و ئەفغانستان) بە بەشداریکردنی هەمەچەشنی گەلان و پێکهاتەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، ژنانی عەرەب، کورد، سریان، ئاشوور، ئەرمەن، ئەمازیغ، فارس، ئەفغان، و ئێزدی. ئەمەش نوێنەرایەتی یەکگرتوویی ژنان لە فرەچەشنی کەلتووری مەزنی ناوچەکە دەکات. چەقی دانیشتنەکانی کۆنفرانسەکە لەسەر تەوەرە تیۆرییە سەرەکییەکان بوو کە پەیوەندییان بە ژنانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە هەیە و ئەو پەراوێزخستن و نادادپەروەرییانەی کە لەسەر هەموو ئاستەکان تووشی دەبێت بەهۆی پێشهاتەکانەوە. ئەو جەنگی جیهانی سێیەمەی کە لە ناوچەکەدا ڕوودەدات، جینۆسایدێکی شاراوەی دژی ژنانە، لە کوشتن، ئاوارەکردن، ڕفاندن و بەکارهێنانیان وەک ئامرازی جەنگی پیس وەک کۆیلەکردن و دەستدرێژی، هەروەک ئەوەی لە شنگال (عێراق) دژی ژنانی ئێزدی لە ساڵی ٢٠١٤ بینیمان و لە فەڵەستین بەتایبەتی لە ساڵ و نیوی ڕابردوودا و لە سوودان و یەمەن. ئەم جەنگە ترسناکانە بەرهەمی دەوڵەت-نەتەوەکانن کە دیموکراسییان تێدا نییە، هەروەها لە ئەنجامی حوکمی دینی سیاسییەوە هاتوون کە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی سەرمایەداری جیهانی و بەکرێگیراوەکانیان لە ناوچەکە دەکات. ئەوەتا ئێمە ئێستا دەرئەنجام و بەرهەمە ژەهراوییەکانیمان بەردەکەوێت کە دەبنە هۆی پاشەکشەی دۆخی ژنان لە ناوچەکەدا، بەهۆی یاسا و دەستوورەکانی کە لەسەر بنەمای چەمکی پیاوسالاری دانراون، لەگەڵ پەرتەوازەبوونی کۆمەڵایەتی بە بەهای کۆنەپەرستی بێ کەڵک. هەروەها کۆنفرانسەکە باسی لە میراتی تێکۆشانی ژنان لە ماوەی چەندین دەیەی ڕابردوودا کرد و تێكۆشانی مەزنی ژنان لە ڕۆژگاری ئەمڕۆماندا لەناو ئاژاوە و قەیرانە خنکێنەرەکاندا، بۆ پاراستنی میراتی کەلتووری و کۆمەڵایەتیان کە بەشداری کردووە لە بونیادنانی یەکەمین بەردی شارستانییەتی مرۆڤایەتی. ژنان هەرگیز نەوەستاون و تۆزقاڵێک پاشەکشەیان لە تێكۆشانیان نەکردووە، بەڵکو پەیوەندیان لە نێوان ڕابردووی دێرینی کەلتووری ژن و کۆمەڵگای دایکسالاری و ئامانجەکانیان لە قۆناغی ئێستادا دروستکردووە و ئێمە شایەتی شۆڕشی ژنانی هاوچەرخ بووین وەک شۆڕشی ژنان لە ڕۆژئاوا و سوودان و یەمەن و تونس و وەک شۆڕشی “ژن، ژیان، ئازادی” لە ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستان. ئاماژەیان بە گرنگی بونیادنانی کۆمەڵگە لەسەر بنەمای ئازادی ژن و بونیادنانی ژیانی هاوبەشی یەکسان لە نێوان پیاو و ژندا کرد، لەسەر ئەم بنەمایە، بەشداربووان بە درێژی لەسەر ئاستی تێکۆشانی ژنان هەڵوەستەیان کرد، ئاستەنگ و بەربەستەکانیان دیاری کرد، لەگەڵ هەڵسەنگاندنی دەرفەتە بەردەستەکان. لە قووڵایی گفتوگۆ و ئەنجامەکاندا، بەشداربووان جەختیان لەسەر پێویستی بەکارهێنانی ئەو توانا و دەرفەتە مێژووییانەی بەردەستدا کردەوە، بە بەرزکردنەوەی ڕۆڵی ڕێکخراو و بزووتنەوە ژنانەکان لە چەسپاندنی ئاشتی و بونیادنانی کۆمەڵگەی دیموکراتی لەسەر بنەمای شۆڕشی ژنان، لەگەڵ گرنگی بەهێزکردنی هاوپەیمانییە فێمێنیستییەکان لەسەر ئاستی هەرێمی لە ڕووبەڕووبوونەوەی نیولیبراڵیزم و هاوپەیمانییە باوکسالارییە زاڵبووەکان کە دژی ژنانن و گرنگی کاری هاوبەشی ژنان بە بونیادنانی هاوپەیمانییەکان بە تێڕوانینی کۆنفیدراڵییەتی دیموکراتی ژنان. لەگەڵ جەختکردنەوە لەسەر پێویستی خاوەندارێتی ژن بۆ میکانیزمی پاراستن و بەرگری لە خۆی لە ڕووی یاسایی و دەستووری و ئەمنی (پاراستن) لە ژێر سایەی ململانێ و جەنگە توندەکان لە وڵاتدا. کۆنفرانسەکە جەختی لەسەر ئاسۆکانی چارەسەری لە بەرەنگاربوونەوەی سیاسەتەکانی جەنگی جیهانی سێیەمدا کردەوە، بە پەرەپێدانی دەستپێکردنی سیاسی ژنان بە دیدێکی یەکگرتوو و بەردەوامبوونی میراتی ژنانی نێونەتەوەیی بە بنیاتنانی تۆڕەکانی ژنانی نێونەتەوەیی و گرنگیدان بە ڕۆڵی هاوپەیمانی نەدا لە بەهێزکردنی کۆنفیدراڵییەتی دیموکراتی ژنانی جیهانی، بۆ بەردەوامبوونی شۆڕشی داگیرساوی ژنان بە دروشمی “ژن، ژیان، ئازادی” وەک وەڵامێک بۆ کێشە هاوچەرخەکان و پێشکەشکردنی چارەسەری ڕیشەیی بۆیان، تاکو ژن ئاڵای ڕابەرایەتی هەڵبگرێت و پێگەی خۆی لە پێشەنگییدا وەربگرێت بەرەو کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی کە ئاشتی تێیدا زاڵە. لەسەر بنەمای ڕۆڵی ستراتیژی هاوپەیمانی نەدا، کۆنفرانسەکە لە ڕۆژی سێیەمدا جەختی لەسەر چالاکییەکانی هاوپەیمانی کە بەسەرچوون و هەڵسەنگاندنی کارایی کردەوە و لەسەر ئامانجە ستراتیژییەکان و پێکهێنانی حەوت لیژنەی تایبەتمەند بۆ جێبەجێکردنی پرۆژەکانی هاوپەیمانی ڕێککەوتن. بەشداربووان کۆک بوون لەسەر ئەم خاڵانەی خوارەوە: ١- بەهێزکردنی هاوپەیمانی نەدا وەک هاوپەیمانییەکی گشتگیر بە دیدێکی ژنانەی هەمەلایەنە، کە بنەماکەی سەرچاوە جیهانییەکانی مافەکانی مرۆڤە و پەسەندکردنی ڕێککەوتننامەی نەهێشتنی هەموو جۆرەکانی جیاکاری دژی ژنان و ڕێککەوتننامەی ئەستەنبوڵ و بڕیاری ئەنجوومەنی ئاسایش ١٣٢٥ سەبارەت بە ژنان و ئاسایش و ئاشتی و پرۆتۆکۆلە هەرێمییەکان. ٢- پەسەندکردنی بەڵگەنامەی کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتی ژنانی جیهانی و بەڵگەنامەی شۆڕشی ژنان لە ڕۆژئاوا و باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا وەک سەرچاوەیەکی سەرەکی بۆ هاوپەیمانیی نەدا بۆ پەرەپێدانی نێونەتەوەییبوون بە دیدێکی ژنانە و بونیادنانی هاوپەیمانی شۆڕشگێڕی ژنان. ٣- بەهێزکردنی ڕێکخستنی ژنان و تێكۆشانیان بە ئامانجی بونیادنانی کۆمەڵگایەک لەسەر بنەمای ئازادی و ژیانی هاوبەشی یەکسان لە نێوان پیاو و ژن و دیموکراسی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی. ٤- تێکۆشان بۆ چەسپاندنی ئاشتیی و بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتی لەسەر بنەمای تاکی ئازاد، دوور لە توندڕەوی و دەمارگیری نەتەوەیی یان ئاینی یان مەزهەبی و ئەو مەیلانەی کە یەکگرتوویی کۆمەڵگاکان پەرتەوازە دەکەن و مافەکانی ژنان پێشێل دەکەن. ٥- پشتگیریکردنی دەستپێشخەری ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک، کە بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالان خستویەتییەڕوو؛ وەک دەستپێشخەرییەک کە پەیوەندی بە ئازادی ژنانەوە هەیە. ٦- داواکردنی ئازادکردنی دیل و زیندانییە سیاسییە ژنەکان لە زیندانەکانی داگیرکەران و دەسەڵاتە دیکتاتۆرەکاندان. ٧- هاوپشتیکردن لەگەڵ کێشەی ژنانی ئێزدی و پشتگیریکردنی بەرخۆدانیان. ٨- بەهێزکردنی هاوپشتی و یەکگرتوویی لەسەر ئاستی نیشتیمانی و نێونەتەوەیی، بۆ پشتگیریکردنی تێکۆشانی ژن و کێشەکانی لە هەر شوێنێک بێت، بەبێ پەراوێزخستنی هیچ کێشەیەک، لە کوشتن لە ململانێ و جینۆسایدەکان و جەنگەکانی داگیرکاری و ململانێکانی دەسەڵاتخوازی و سیاسەتی ئاوارەکردن و گۆڕینی دیمۆگرافی لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا و توندوتیژی سێکسی (فەڵەستین، سوودان، سووریا و یەمەن)، لەگەڵ کێشە کۆمەڵایەتی و ئابووری و یاساییەکان. ٩- بەهێزکردنی تۆڕبەندی لە نێوان ڕێکخراوەکانی ژنان و ئاڵوگۆڕکردنی بیر و دید و شارەزایی و پتەوکردنی پەیوەندییەکانی پشتگیریکردن، چونکە کێشەی ژنان کێشەیەکی مرۆییە کە سنوورەکان تێدەپەڕێنێت. ١٠- بەتواناکردنی ژنان بۆ بەشداریکردنی کارا و وەرگرتنی پێگەیان لە داڕشتنی سیاسەتەکان و ناوەندەکانی بڕیاردان، لە ڕێگەی پەرەپێدانی قووڵی بیری و تیۆری و کۆمەڵایەتییان و بونیادنانی تواناکان. ١١- بەهێزکردنی کاری هاوپەیمانی نەدا لە وڵاتەکان لەلایەن لیژنە نیشتیمانی ناوخۆییەکانییەوە و بەرزکردنەوەی ئاستی چالاکی و بۆنە هاوبەشە ناوخۆییەکان، لەگەڵ بۆنە هاوبەشەکان لەسەر ئاستی هەرێمی لە ڕێگەی چالاککردنی حەوت لیژنەکەیەوە. ١٢- بەرەنگاربوونەوەی کێشەکانی ژنان لە ڕێگەی ڕاگەیاندنێکی فێمێنیستی ئازاد کە دژی وێنەی کلێشەیی ژنە لە ڕاگەیاندنی پیاوسالاری زاڵدا. بژی تێکۆشانی ژنی ئازاد لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا. بژی شۆڕشی ژنان (ژن، ژیان، ئازادی) (JIN JIYAN AZADÎ) هاوپەیمانیی ژنانی دیموکراتیکی هەرێمی (هاوپەیمانی نەدا) ١٧ـی ئایاری ٢٠٢٥” لە ١٥ـی ئایار، لە هۆتێل هایکرست لە شاری سلێمانی، بە دەستپێشخەریی ڕێکخراوی یەکێتی ژنانی کوردستان، بە درووشمی “لەسەر بنەمای شۆڕشی ژنان، بەرەو کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیک” یەکەمین کۆنگرەی دوای دامەزراندنی هاوپەیمانی نەدا (هاوپەیمانی ژنانی دیموکراتیکی هەرێمی) دەستی پێکرد. هاوپەیمانیی نەدا (هاوپەیمانیی ژنانی دیموکراتیکی هەرێمی)، تۆڕێکی هەرێمی ژنانە لەسەر ئاستی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، زیاتر لە ٢٠٠ ڕێکخراو و تۆڕ و کەسایەتی ژنان لە ١٨ وڵاتی جیاواز لەخۆ دەگرێت.

رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا، ڕایدەگەیەنێت دانوستانمان لەگەڵ هاوتاکانمان لەوڵاتانى دراوسێ هەیە بەتایبەتى حکومەتى بەغداو هەولێر سبارەت بە چۆنیەتی گەیاندنی ئەو چەکانەى لە دەرەوەی سنوورەکانمان. لە کاتی گەڕانەوەی لە ئەلبانیا رۆژی شەممە، 17ی ئایاری 2025، لەنێو فڕۆکە رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا سەبارەت بە چەند پرسێک قسەی بۆ رۆژنامەڤانان کرد، لەبارەی میکانیزمی چەک دانانی پەکەکە دەڵێت، قسە لەگەڵ هەولێر و بەغدا دەکەن.  ئەو وتى: لەمەودوا چۆنیەتى هەڵوەشاندنەوەی ئەو ڕێکخراوە و گەیاندنی چەک لەژێر چاودێری یەکە ئەمنییەکانی دەوڵەتەکەماندایە، هەروەها دانوستان لەگەڵ هاوتاکانمان لە دراوسێکانمان دەکرێت سەبارەت بە چۆنیەتی گەیاندنی چەکی تیرۆریستان لە دەرەوەی سنوورەکانمان.  ئەردۆغان ئاماژەى بۆ ئەوەشکرد، کە پلان هەیە لەسەر چۆنیەتی بەشداریکردنی ئیدارەی بەغدا و هەولێر لەم پرۆسەیەدا. کاتێک چەکەکان تەسلیم بکرێن و ڕێکخراوەکە بەتەواوی تەسفیە بکرێت، تیرۆر بە تەواوی لە ئەجێندای تورکیە دوور دەخرێتەوە. ئەوجەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە کە  ئەم هەنگاوەش خزمەت بە ئاشتی و گەشەسەندن و سەقامگیری عێراق و سوریاش دەکات. وتیشى: لە ئێستادا پەیوەندییەکی زۆر باشمان لەگەڵ ئیدارەی سوریا هەیە. ئەحمەد شەرع سەرۆک کۆماری سوریا دوو جار هاتە تورکیا. کۆبوونەوەی لەڕادەبەدەر بەرهەمدارمان هەبوو، پەیوەندیەکانمان بەردەوامن. بەهیوای ئەوەی بگەینە ئەو شتەی کە هیوای بۆ دەخوازین. ئەردۆغان لەبارەی پرۆسەی چارەسەری رایگەیاند: ''ئامانجی کۆتایی تورکیایەکی بی تیرۆر روونە؛ دەبێت چەکەکان بنێژرێن. دەبێت رێکخراوی تیرۆریستی بەتەواوی چەکەکانی دابنێت و بڕیاری خۆهەڵوەشاندەوە جێبەجێ بکات''.   سەرۆککۆماری تورکیا لەبارەی بڕیارەکانی کۆنگرەی پەکەکە گوتی: ''یەکەکانی ئاسایشی وڵاتمان، لەمەودوا چاودێری کار و چالاکییەکانی پەیوەست بە خۆهەڵوەشاندنەوە و رادەستکردنی چەکەکانی رێکخراوەکە (پەکەکە) دەکەن''. ئەردۆغان دەشلێت: ئامانجی کۆتایی تورکیەیەکی بێ تیرۆر ڕوونە. ناشتنی چەکەکان. زۆر گرنگە کە ڕێکخراوی تیرۆریستی بە تەواوی چەک داماڵێت و بڕیاری هەڵوەشاندنەوە بە تەواوی جێبەجێ بکرێت و نایاسایی واز لێبهێنرێت. ئێمە زۆر لە نزیکەوە بەدواداچوون بۆ جێبەجێکردنی ئەو بڕیارانە دەکەین کە دراون. تورکیایەکی دوور لە تیرۆر بەدەست دەهێنین.

محەممەد کازم ئال سادق، باڵیۆزی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە بەغدا، رۆژی هەینی بە میدیای وڵاتەکەی راگەیاند، لە دوو رۆژی داهاتوودا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە سەردانێک دەچێتە تاران.   باڵیۆزی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە عێراق ئاماژەی بەوەشکرد، ئامانج لە سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی بەشداریکردنە لە (کۆڕبەندی گفتوگۆی تاران) کە لە لایەن (ناوەندی لێکۆڵینەوەی سیاسی و نێودەوڵەتی)ی وەزارەتی دەرەوەی ئێرانەوە رێک دەخرێ.   کۆڕبەندەکە رۆژانی یەکشەممە و دووشەممە 18-5-2025 و 19-5-2025 لە تاران بەڕێوەدەچێت.   سەعید خەتیبزادە، سەرۆکی (ناوەندی لێکۆڵینەوەی سیاسی و نێودەوڵەتی)ی وەزارەتی دەرەوەی ئێران گوتی، لە 53 وڵاتی جیهانەوە شاند بە مەبەستی بەشداریکردن لەو کۆڕبەندەدا بانگهێشت کراون.   محەممەد کازم ئال سادق ئاماژەی بەوەشکرد، فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراقیش بە مەبەستی بەشداریکردن لە هەمان کۆڕبەند بانگهێشتی ئێران کراوە.   هەرێمی کوردستان پەیوەندییەکی باشی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە هەیە، لەوانەش کۆماری ئیسلامیی ئێران. نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستانیش لە ماوەی نزیکەی 1 ساڵدا چەندین جار چووەتە تاران.   30-7-2024 نێچیرڤان بارزانی بە مەبەستی بەشداریکردن لە رێوڕەسمی سوێندخواردنی مەسعود پزیشیکیان وەک سەرۆککۆماری ئێران چووە تاران.   نێچیرڤان بارزانی سەرەتای مانگی ئایاری 2024یش چووە تاران و لەگەڵ هەریەکە لە عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران؛ ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆککۆماری ئەو کات و محەممەد باقر قالیباف، سەرۆکی پەرلەمانی ئێران کۆبووەوە.    22-5-2024یش نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی بە مەبەستی بەشداریکردن لە پرسەی ئیبراهیم رەئیسی چوونە تاران.    دڵشاد شەهاب، گوتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت: "ئەو مامەڵەیەی لە تاران لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەکرێت مامەڵەی سەرۆکێکی رێزلێگیراوی کیانێکی دەستووری دانپێدانراوە."

  بەرگریی شارستانیی هەولێر لەبارەی گیانلەدەستدانی دوو کارمەندی بەڕێوەبەرایەتییەکەیان، دەڵێت، لەکاتی هەوڵدان بۆ دەرهێنانی تەرمی هاووڵاتییەک گیانیان لەدەستداوە.    بەرگریی شارستانی دەڵێت: "بەرەبەیانی ئەمڕۆ کاتژمێر 4:11 خولەک تیمەکانی بەرگری شارستانی پارێزگای هەولێر لە بوونی حاڵەتێکی خنکان ئاگادار کرانەوە کە هاوڵاتیەکی بە رەگەز عەرەب بووە لەنێو کۆگایەکی هەڵگرتنی بەرهەمە نەوتیەکانی یەکێک لە پاڵاوگەکانی سنووری ناحیەی شەمامک خنکاوە."    بەگوێرەی کەسوکاری، ئەو گەنجە عەرەبی خنکاوە ناوی عەبدوڵڵا رسلان هاشمە و تەمەنی 25 ساڵە. عەبدوڵڵا خێزاندار بووە و باوکی منداڵێک بووە.    بەگریی شارستانیی هەولێر دەڵێت، تیمەکانیان دەستبەجێ بەڕێکەوتن بۆ دەرهێنانی تەرمی هاوڵاتیەکە، "دوای گەیشتنی تیمی رزگارکردنی سەر بە بەڕێوبەرایەتی بەرگریی شارستانیی هەولێر، بەداخەوە دوو کارمەندی تیمی رزگارکردنی سەر بە بەڕێوبەرایەتی بەرگریی شارستانیی هەولێر بە ناوەکانی رێپێدراوی پۆلیسی پلە/8 (یوسف شەریف حەسەن) لەگەل پۆلیسی پیادە پلە/4 (سەباح سەلیم) لە کاتی ئەرک و هەوڵدان بۆ دەرهێنانی تەرمی هاووڵاتییەکە گیانیان لەدەستدا."   رووداوەکە بەرەبەیانی هەینی لە بەنزینخانەی کۆچەر لە ناحیەی شەمامک لە پارێزگای هەولێر  کە بەشی دواوەی پاڵاوگەیەکی نایاساییە روویداوە.   ئەفسەرێکی باڵای بەرگریی شارستانیی هەولێر ڕایگەیاند: "دوو کارمەندەکە دوو لە بە ئەزموونترین و چالاکترین کارمەندەکانمان بوون، بە کاریگەری پاشماوەی بۆنی تانکییەکە گیانیان لەدەستداوە."   بەگوێرەی زانیارییەکان، دوای ئەوەی هاووڵاتییەکە کەوتووەتە نێو تانکییەکە، کارمەندێکی بەرگریی شارستانی هەوڵی دەرهێنانی تەرمەکەی داوە، بەڵام بەهۆی بۆنی گازەوە بێهۆش کەوتووە. دواتر، کارمەندێکی دیکەی بەرگریی شارستانی هەوڵی رزگارکردنی هاوڕێکەی داوە، بەڵام ئەویش بێهۆش کەوتووە و دواتر گیانی لەدەستداوە. 

  یەکەم کاروانى حاجییانى هەرێمى کوردستان لە رێگەی وشکانییەوە بەرەو مەککە بەڕێکەوت، رۆژى 19ى ئایاریش یەکەم کاروانى حاجییان بە رێگای ئاسمانی دەچێتە مەککە. شێخ نیاز راغب نەقشبەندی، بەرێوەبەری گشتیی حەج و عومرەى هەرێمى کوردستان راگەیاند، ئەمڕۆ یەکەم کاروانی حاجییانی سنوورى پارێزگاکانى سلێمانى، هەڵەبجە و ئیدارەى گەرمیان و راپەڕینیان بەڕێکردووە بەرەو سعودیە کە ژمارەیان زیاتر لە 700 کەس بووە. گوتیشى، سبەى حاجییانى سنوورى پارێزگاکانى هەولێر و دهۆکیش بەڕێگاى وشکانى بەڕێدەکەن و رۆژى 19ى مانگیش یەکەم گەشتى ئاسمانى حاجیانى هەرێمى کوردستان دەستپێدەکات و رۆژى 28ى مانگیش کۆتا گەشتى حاجییانە بەڕێگەى ئاسمانى. ژمارەیەک لە حاجییانى هەرێمى کوردستانیش بە کەناڵ8یان گوت ، پرۆسەکە زۆر بە باشى بەڕێوەدەچێت و هیچ گرفتێکیان بۆ دروستنەبووە، هیواش دەخوازن بەسەرکەوتووى گەشتەکەیان ئەنجامبدەن. پێشتریش، کاروان ستونی، بەڕێوەبەری راگەیاندنی حەج و عومرەی هەرێمی کوردستان  راگەیاند، ئەمساڵ کۆی حاجییانی هەرێمى کوردستان پێنج هەزار و 136 کەسە، لەو ژمارەیەش نزیکەى 300 کەسیان تەمەنیان سەروو 70 ساڵە کاروان ستونی ئاماژەى بەوەشکرد، لە رۆژی 19ـی مانگەوە تاوەکو 28 مانگ، بەشێکی دیکەی حاجییانی هەرێمی کوردستان بە رێگای ئاسمانی دەچنە مەککە. بەگوێرەى بەڕێوەبەرایەتیی حه‌ج و عومره‌ى هه‌رێمی كوردستان، حاجییان بڕى دوو هه‌زار دۆلاریان به‌ نرخى فەرمی کە 132 هه‌زار دینارە بۆ دەگۆڕدرێتەوە لەکاتێکدا لە بازاڕەکان هەر 100 دۆلارێک 142 هەزار دینارە. رۆژى 15ى ئایارى 2025، یەکەم کاروانی حاجییانی عێراق کە ژمارەیان چوار هەزار و 581 کەس بوو لە رێگای دەروازەی سنووری عەرعەرەوە بە 192 پاس بەڕێکەوتن، کۆی ژمارەی حاجیانی عێراقیش بۆ ئەمساڵ 39 هەزار حاجییە.

پارێزگاری دهۆک ڕایگەیاند، بەهۆی ململانێی چەکداری نێوان پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) و سوپای تورکیا، یەک لەسەر سێی گوندەکانی سنووری پارێزگاکە وێران بوون و چۆڵکراون. عەلی تەتەر، پارێزگاری دهۆک پێنجشەممە 15ـی ئایاری 2025، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا گوتی: "بەهۆی ململانێی چەکداریی نێوان پەکەکە و سوپای تورکیا، لە هەرێمی کوردستان، پارێزگای دهۆک زۆرترین زیانی بەرکەوتووە. ئاماژەی بەوەش کرد، نزیکەی 30%ی گوندەکانی پارێزگاکە وێران کراون و بەتەواوی چۆڵکراون، هۆی سەرەکی نەگەڕانەوەی دانیشتووانیش بۆ ناوچەکانیان  سیاسەتەکانی پەکەکەیە، هەروەها هاووڵاتیانی ئەو گوندانە زیاتر لە 38 ساڵە، بەهۆی بەردەوامیی گرژییە ئەمنییەکان و بوونی چەکداران، نەگەڕاونەتەوە ناوچەکانیان. عەلی تەتەر، داوای لە چەکدارانی پەکەکە کرد ئەو گوند و شاخانەی کە تێیدا جێگیرن، چۆڵ بکەن بۆ ئەوەی دانیشتووان بتوانن بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان و دەست بە ژیانی ئاسایی خۆیان بکەنەوە.  پارێزگار، پاڵپشتیی ئیدارەی پارێزگاکەی بۆ هەوڵەکانی ئاشتی نێوان ئەنقەرە و پەکەکە دووپات کردەوە، هەروەها داوای تەواوکردنی پرۆسەی ئاشتی بۆ دەستەبەرکردنی سەقامگیریی ناوچەکە و گەڕانەوەی ژیانی ئاسایی بۆ گوندەکانی سنوورەکە کرد. ڕوونیشی کردەوە "حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێستاوە دەستی کردووە بە جێبەجێکردنی هەندێک پڕۆژەی ئاوەدانکردنەوە لە ناوچە زیانبەرکەوتووەکان، لەوانەش قیرتاوکردنی ڕێگای گەلیی باڵندە کە بەرەو ناوچەکانی نێروە و ڕێکان دەڕوات، جگە لە تەواوکردنی ئەو پڕۆژانە لە ناوچەکانی دیکەی وەک ئەو گوندانەی کە دەکەونە بناری چیای گارە و چیای مەتین. 

  ئەندامێکی رێکخراوی (CPT)ـی ئەمریکی دەڵێت، لە دوای بڕیاری پەکەکەوە بۆ خۆ‌هەڵوەشاندنەوە، تورکیا هەشت جار سنوورەکانی هەرێمی کوردستانی تۆپباران کردووە.   12ـی ئایار، پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) رایگەیاند، کۆنگرەی 12ـەمیان لەنێوان رۆژانی 5 بۆ 7ـی ئەم مانگە کردووە و بڕیاری چەکدادان و خۆهەڵوەشاندنەوەیان داوە.   هەرچەندە بەپرسانی باڵای تورکیا پێشوازییان لە بڕیارەکەی پەکەکە کردووە، بەڵام بەگوێرەی ئاماری رێکخراوی تیمەکانی دروستکەری ئاشتیی کۆمەڵگە (CPT)ـی ئەمریکی، هێرشی ئەو وڵاتە بۆ سەر پەکەکە لە هەرێمی کوردستان نەوەستاوە.   کامەران عوسمان، ئەندامی تیمی کوردستانی رێکخراوی سی پی تی، ئەمڕۆ پێنجشەممە ڕایگەیاند: لە دوای بڕیارەکەی پەکەکەوە، تورکیا هەشت جار هەردوو سنووری چیاکانی مەتین و گارەی لە پارێزگای دهۆک تۆپباران کردووە".   رێکخراوەکە بەشێوەی مەیدانی بەدواداچوون بۆ هێرشی سەر سنوورەکانی هەرێمی کوردستان لەلایەن تورکیا و ئێرانەوە دەکات، کامەران عوسمان دەڵێت: "جگە لە تۆپباران، تاوەکو ئەمڕۆش بەردەوام درۆنی تورکیا بە ئاسمانی گوندەکانی بناری قەندیل، خواکورک و خنێرەدا دەسووڕێنەوە".   بەگوێرەی ئاماری رێکخراوە ئەمریکییەکە، سوپای تورکیا لە سەرەتای ئەمساڵەوە زیاتر لە 500 بۆردوومانی بۆ سەر هەرێمی کوردستان کردووە، زۆرینەیان لە سنووری پارێزگای دهۆک، دواتر هەولێر و سلێمانی بووە.

وەزارەتی بەرگریی تورکیا رایگەیاند، ئۆپراسیۆنە سەربازییەکانی سوپای وڵاتەکەی دژ بە پارتی کرێکارانی کوردستان پەکەکە بەردەوام دەبێت. زەکی ئاکتورک گوتەبێژی وەزارەتی بەرگریی تورکیا لە لێدوانێکدا ئاماژەی بەوەکرد، ئۆپراسیۆنەکانی سوپای تورکیا لە هەموو ئەو ناوچانە بەردەوام دەبن کە پەکەکەی تێدایە. گوتیشی، ئامانجیان پاککردنەوەی ئەو ناوچانەیە لە پەکەکە بۆ ئەوەی چیتر نەتوانێت هەڕەشە بۆ سەر تورکیا دروستبکات. جەختی لەوەشکردەوە، تورکیا تاوەکو ئەوکاتەی دڵنیا دەبێت لە نەمانی هەڕەشە و هەڵوەشانەوەی پەکەکە، چالاکییە سەربازییەکانی لە ناوچەکە راناگرێت. پەکەکە لە رۆژانی پێنج بۆ حەوتی ئەم مانگە، دوانزەیەمین کۆنگرەی خۆی بەست و تیایدا بڕیاری چەکدادان و خۆهەڵوەشاندنەوەی راگەیاند، وەک وەڵامێک بۆ بانگەوازەکەی عەبدوڵا ئۆجالان کە لە 27ی شوباتی ئەمساڵ بڵاویکردەوە و داوای چەکدادان و هەڵوەشانەوەی پەکەکەی کرد. عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە 27ی شوباتی ئەمساڵ داوای لە پەکەکە کرد، کۆنگرەی خۆهەڵوەشاندنەوە و چەکدانان بکات، پەکەکە لە رۆژانی 5-7ی ئەم مانگە کۆنگرەکەی کرد، رۆژی 12ی ئەم مانگەش ئەنجامی کۆنگرەکەی بۆ رای گشتی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، خۆی هەڵدەوەشێنێتەوە و چیدی بە ناوی پەکەکەوە خەباتی چەکداری ناکات.

  فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی كوردستان، ڕایدەگەیەنێت ڕێکاری مەدەنی و یاسایی و پەرلەمانی دەگرینەبەر دژی بەرزکردنەوەی نرخی کارەبا، ناوەستین و خۆشنابین، بەهیچ شێوەیەك نایەڵێن ئەو پرۆژەیە بچێتە سەر. کوردەوان جەمال سەرۆکى فراکسیۆنى نەوەی نوێ لە پەرلەمانى کوردستان لە کۆنفرانسێکى رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەو نرخەى بۆ کارەباى 24 کاتژمێرى دانراوە رەتیدەکەنەوە و هەموو رێکارێکى یاسایی و مەدەنى لە دژى دەگرنەبەر. گوتیشى، گرانکردنى نرخى کارەبا پێشێلکارییەکى گەورەیە و بەبازرگانیکردنى سەرجەم سێکتەرەکانى ئەم نیشتمانەیە. کوردەوان جەمال، ئاماژەى بەوەشکرد، 10 هێندە بۆ 20 هێندەى پێشوو نرخى کارەباکە گرانکراوە و حکومەتى هەرێمى کوردستان ئامادەنییە هیچ رێکارێک لەبەرژەوەندى هاونیشتمانییان بگرێتەبەر، جەختى لەوەشکردەوە، لە فشارەکانیان بەردەوام دەبن، تاوەکو نرخەکە دادەبەزێنن، بەجۆرێک لەگەڵ بژێوى هاونیشتمانییان گونجاوبێت.

بارزانی بۆ بەغدا: ئەگەر باوەڕتان بە فیدراڵی نەماوە پێمان بڵێن بارزانى ڕایدەگەیەنێت بەغدا دەبێت مامەڵە لەگەڵ شەرعییەتی هەرێم بکات، با بە سەراحەت پێمان بڵێن ئێمە قەناعەتمان بە فیدراڵییەت نەماوە. ئەو کاتە ئەوەی قبووڵی دەکات، قبووڵی دەکات، ئەوەی قبووڵیشی ناکات، بڕیاری خۆی دەدات.  لە گوتارێکدا، لە ڕێوڕەسمی کۆنگرەی یەکگرتنەوەی هەردوو ڕێکخراوی یەکێتیی قوتابییان و لاوان، ڕۆژى پینج شەممە مەسعود بارزانی ڕایگەیاند "بەغدا دەبێت مامەڵە لەگەڵ شەرعییەتی هەرێم بکات. لە ئۆکتۆبەری ڕابردوو هەڵبژاردن بووە و هەڵبژاردنیش سەنگی هەموو لایەکی پیشان داوە. ئەگەر چەند کەسێک لەبەر هەر مەبەستێک، خۆیان قەناعەتی پێیە، سکاڵا بکەن و مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت، ئەمە پێشێلکردنی دەستوور و شەرعییەت و هەموو شتێکە.  هەروەها ئەوەشى وت: وەرە مامەڵە لەگەڵ هەرێم بکە، ئەگەر مەبەست ئەوەیە فیدراڵییەت نەماوە، با بە سەراحەت پێمان بڵێن ئێمە قەناعەتمان بە فیدراڵییەت نەماوە. ئەو کاتە ئەوەی قبووڵی دەکات، قبووڵی دەکات، ئەوەی قبووڵیشی ناکات، بڕیاری خۆی دەدات. بەڵام مامەڵەی ئێستای لەگەڵ هەرێم دەکرێت، هی فیدراڵییەت نییە." بارزانی لە وتارەکەشیدا وتى: شەڕی جاران زۆر ئاسانتر بوو لە شەڕی ئێستا. جاران شەڕی فڕۆکە و تانک و تۆپ بوو. هەتا کیمیاباران، ئەنفال، بەڵام بڕوا بکەن شەڕی ئێستا زۆر مەترسیدارترە. شەڕی بڵاوکردنەوەی ماددەی هۆشبەرە لە ناو کۆمەڵگەی ئێمە. ئەو شەڕەمان لەگەڵ دەکەن، شەڕی نەهێشتنی بیروباوەڕە. شەڕی نەهێشتنی ئەوەیە کە تاکی کورد، ئیتر بڕوای بە خۆی نەبێت، ئومێدی نەبێت، بۆیە ئەم شەڕە زۆر سەختر و مەترسیداترە." سەرۆک بارزانی لەبارەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان و مامەڵەی بەغدا لەگەڵیان رایگەیاند: "وایانلێکردووە، وا دەزانرێت خەبات و تێکۆشانی ئەم میللەتە، ئەو هەموو ساڵە، ئەو هەموو سەرکردە و شەهیدە بۆ داواکردنی مووچە بووە."    هەروەها  بارزانی باسی لەوەشکرد، ئەگەر خەبات بۆ مووچە بووبێت، "دەوڵەتانی پێشووتر دەستیان ماچ دەکردین."   هۆکاری مامەڵەی بەغدا بەو جۆرە لەگەڵ مووچەخۆران بە گوتەی بارزانی، "بەرێنمایی لایەنی نێوخۆیی بووە."   لە بەشێکی دیکەی پەیامەکەیدا بارزانی گوتی: "ئەو مامەڵەی بەغدا لە مانگەکانی پێشوو لەگەڵ مووچەخۆران کردوویانە، بەهیچ شێوەیەک جێگەی قبووڵ نییە."  

    بارزانی ڕایدەگەیەنێت جەخت لەبنەمای یەك حكومەت و هەرێم و یەك پەرلەمان و یەك پێشمەرگە دەكەمەوە، حكومەتێك پێكناهێنرێت لەسەر بنەمای (پەنجا بە پەنجا). بەیانیی ئەمڕۆ پێنجشەممە، 15-05-2025، کۆنگرەی یەکگرتنەوەی هەردوو ڕێکخراوی یەکێتیی قوتابیان و یەکێتیی لاوانی دیموکراتی کوردستان بە ئامادەبوونی بارزانی و مەسرور بارزانی، جێگری سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، دەستی پێ کرد.  بارزانی لە گوتارێکدا ڕایگەیاند"ئەگەر هەموو لایەنە سیاسییەکان بیانەوێت، عێراق سەقامگیر بێت و خەڵکەکەی بەختەوەر بێت، دەبێت بگەڕێنەوە بۆ هەر سێ بنەمای شەراكەت و تەوازون و تەوافوق کە لە دوای ساڵی 2003 عێراقی لەسەریان دامەزرێنراوە.. ئەگەر ئەوە نەکرێت، پێموانییە دۆخی عێراق سەقامگیر ببێت." بارزانى وتیشى: هەوڵێكی زۆر درا هەڵبژاردنێك بكرێت كە پێشتر ئەنجامەكەی دیاریكرابوو خۆشبەختانە رێگەمان نەدا، بەرێگەی جیاوازی هەوڵی تریاندا. ئەوەشى خستەڕوو جەخت لەبنەمای یەك حكومەت و هەرێم و یەك پەرلەمان و یەك پێشمەرگە دەكەمەوە، پێمانخۆشە لەسەر ئەو بنەمایە حكومەت پێكبێت لەگەڵ یەكێتیی و هەر لایەنێكی تر كە بیانەوێت بەشداری بكەن. لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا بارزانى دەشڵێت: حكومەتێك ئەم بنەمایەی تیادا نەبێت پێكنەهێنرێت باشترە لەوەی پێكبهێنرێت و ئێمە بەردەوام دەبین لەكاری خۆمان، حكومەتێك پێكناهێنرێت لەسەر بنەمای (پەنجا بە پەنجا). هەر لەو وتارەیدا بارزانى وتى: لەمەودوا بەهیچ شێوەیەك قبوڵ ناكەین موچە وەكو مانگەكانی پێشوو بێت، بۆ ئێمە دەرۆەزەچین؟! جەختى کرەدەوە کە مەترسیی گەورە ئەوەیە دەیانەوێت پیرۆزیی خاکەکەمان نەهێڵن، ئەگەر جێبەجێ بکرێت دەستووری عێراق کێشەکان چارەسەر دەکات، هەر لایەنێک بیەوێت بەزۆر خۆی بسەپێنێت عێراق خێر لە خۆی نابینێت، لە عێراق دەستوور جێبەجێ نەکراوە، ئەوەی ئێستا لە عێراق دەگوزەرێت ئەنجامی باش نابێت،  قبوڵی ناکەین ئیتر مووچە وەکو مانگەکانی دیکە لێبکەن.

روانگەی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ لەزاری چەند سەرچاوەیەکەوە، ڕایگەیاند نوێنەرانی حكومەتی دیمەشق و ئیدارەی خۆسەر لە باكورو خۆرهەڵاتی سوریا گفتوگۆیەكی سیاسی دەكەن لەبارەی میكانیزمی هەمواركردنی ماددەكانی راگەیاندنی دەستوریی ئەمدواییەی سوریا.  ئەم گفتوگۆیە دوای ناڕەزایەتی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) دێت لەبارەی داخڵكردنی هەندێك ماددە لە دەستورەكەدا، كە لەو رێككەوتنە سیاسییەدا نەهاتووە 10ی ئازاری رابردوو لەنێوان هەردوولا ئیمزا كراوە.  دانوستانەكانی ئێستای دیمەشق و ئیدارەی خۆسەر ئامانج لێی گەیشتنە بە چوارچێوەیەكی تەوافوقیی كە گەرەنتی مافی دانیشتوانی ناوچەكانی باكورو خۆرهەڵاتی سوریا بكات.  قۆناغی ئێستا دەستپێكی قۆناغێكی سیاسییە كە لەسەر بنەمای دیالۆگ و ئاشتیی راوەستاوە، دوور لە بەریەككەوتنی چەكداریی و لەچوارچێوەی هەوڵدان بۆ داننان بە مافە سیاسییەكانی كورد هاوكات لەگەڵ باشبوونی پەیوەندییەكانی حكومەتی سوریاو سعودیەو ئەمریكا، كە قورساییەكی زیاتر بەم قۆناغە دەدات.   لیژنەیەكی چاودێریی هاوبەش لەنێوان هەردوولا پێكهێنراوە بۆ پێداچوونەوە بە ماددەكانی رێككەوتنەو گەرەنتیكردنی گەیشتن بە لێكتێگەیشتنێك كە خزمەت بە سەقامگیریی ناوچەكانی باكورو خۆرهەڵاتی سوریا بكات. دوو مانگ لەمەوبەر، لیژنەی نوسینەوەی دەستوری سوریا ڕەشنوسی دەستورەكەی ڕادەستی ئەحمەد شەرع سەرۆكی كاتیی سوریا كرد و ئەویش واژۆی كرد، بەڵام واژۆكردنەكە ناڕەزایی بەشێك لە پێكهاتەكانی سوریا و بەتایبەتیش كوردی لێكەوتەوە. لەكاردانەوەی واژۆكردنی رەشنوسی دەستورەكە لەلایەن ئەحمەد شەرع سەرۆكی كاتیی سوریاوە، هەرئەوكات ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری باكور و رۆژهەڵاتی سوریا ڕاگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە ڕایگەیاند: "دوای تێپەڕبوونی چەند مانگێك بەسەر ڕووخانی ڕژێمی بەعسی، دڵخۆشبوونی گەلی سوریا، ئەمڕۆ لە دیمەشق ڕاگەیەندراوی دەستووری دەركرا، كە بەندەكانی هاوشێوەی پێوەرەكانی حكومەتی بەعسە". "ئەم ڕێوشوێنە ڕەتكردنەوەی ڕاستەقینەی سوریا و دۆخی فرەییە تێیدا، ساختەكردنی ناسنامەی نیشتمانی و كۆمەڵگەیی سوریایە، ئەو ڕاگەیەندراوە بێبەرییە لە جێپەنجەی ڕۆڵەكانی سوریا و پێكهاتە جیاوازەكانی لە كورد و تەنانەت عەرەب و سریان و ئاشورییەكانیش". ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری وای وت. ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری ڕۆژئاوای كوردستان جەختیشیكردەوە "سوریا پێویستی بە هاودەنگی رۆڵەكانی هەیە، هەروەها پێویستی بە یەكڕیزی بۆ دیاریكردنی داهاتووی دیموكراتی هەیە".