سبەینێ ساڵی نوێی خوێندن دەسپێدەکات

هاوڵاتی   وەزارەتی کشتوکاڵی هەرێمی کوردستان لە پێناو رێگریکردن لە بڵاوبونەوەی نەخۆشی تای خوێنبەربوون ژمارەیەک رێکاری بۆ رێگریکردن لە نەخۆشیەکە بڵاوکردەوە. بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی تای خوێنبەربوون لە بەشێک لە پارێزگاکانی عێراق، وەزارەتی کشتوکاڵی هەرێمی کوردستان بۆ پاراستنی گیانی هاوڵاتییان لە نەخۆشیەکە شەش رێکاری راگەیاند. وەزارەتی کشتوکاڵ ئەوەی خستووەتەڕوو، پێویستە سەربڕینى ئاژەڵان لە سەربڕخانە فەرمییەکان بێت و بەپشکنین و مۆری فەرمی ڤێتەرنەری بکەوێتە بازاڕ و سەربڕین لە سەر رێگە و شەقام و لاکۆڵانەکان قەدەغەیە. ئاماژەی بەوەشکردووە، پشکنینى پێش سەربڕین و دوای سەربڕین بۆ ئاژەڵەکان بکرێت بەمەبەستی دڵینابوون لە تەندروستییان، هەروەها پێویستە رێکارە تەندروستییەکان لە پۆشینی جلوبەرگی تایبەتمەند و بەکارهێنانى کەلوپەلی سەربڕین لە سەربڕخانەکان رەچاو بکرێت. وەزارەتی کوشتوكاڵ هەر لە راگەیانراوەکەدا باسیلەوەکردووە، پێویستە لە خاڵە سنوورى و فڕۆکەخانەکان، پشکنینی ورد بۆ ئەو ئاژەڵانە بکرێت کە دێنە ناو هەرێمی کوردستان بۆ مەبەستی دڵنیابوون لە تەندروستییان. هەر لە راگەیانراەکەشدا هاتووە، وەزارەت رێکاری پێویست دەگرێتە بەر بۆ مەبەستی دابینکردنی دەرمانی شووشتنی ئاژەڵ بۆ لەناوبردنی مشەخۆر 'قڕنە' کە هۆکاری سەرەکیی گواستنەوەی ڤایرۆسی نەخۆشی تای خوێنبەربوونە لە نێوان ئاژەڵەکان و ئەم هەڵمەتە هەموو هەرێمی کوردستان دەگرێتەوە. کۆتا رێکاری وەزارەتی کشتوکاڵ بریتییە لە کۆنتڕۆڵکردنی دیاردەی بازرگانیی ئاژەڵان بە شێوەی نافەرمی لە  دەرەوە و ناو هەرێمی کوردستان و عێراقی فیدراڵ، هەروەها ڕێگەگرتن لە هێنانی ئاژەڵی ئەو پارێزگایانەی کە نەخۆشییەکە تیایاندا بڵاوبووەتەوە.

هاوڵاتی خشتەی بودجەی گشتی ساڵی 2024ی لە حكومەتەوە گەیشتە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و بڕیارە بەم نزیکانە بخرێتە بەرنامەی كارەوە بۆ تاوتوێكردن و پەسەندنکردنی. ئەمڕۆ سێشەممە 21ی ئایاری 2024، سەفوان بەشیر، سکرتێری ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئاماژەی بەوەکردووە، "خشتەی بودجە لە حوکمەتەوە گەیشتووە و رەوانەی سەرۆكایەتی ئەنجومەنە نوێنەران کراوە بۆ تاوتوێکردن و پەسەندکردنی".  ئەمەش لە کاتێکدایە 12ی ئایاری 2024 نووسینگەی راگەیاندنی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە راگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەكرد، لە كۆبوونەوەكەدا بە سەرۆكایەتی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق دەنگ لەسەر خشتەی بودجەی 2024 دراوە و رەوانەی ئەنجومەنی نوێنەرانی دەكەن، بۆ ئەوەی دوای گفتوگۆ و تاوتوێكردنی، پەسەندی بكات.

هاوڵاتی لەماوەی سەرۆکایەتیی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران 904 کۆڵبەر لە سنوورەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کوژراون و برینداربوون. بەپێی راپۆرتێک کە ماڵپەڕی "کۆڵبەر نیوز" بڵاوی کردووەتەوە، لە ماوەی کەمتر لە سێ ساڵی سەرۆک کۆماری ئیبراهیم رەئیسی 904 کۆڵبەر لە سنوورەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کوژراون و برینداربوون. هەر بەپێی ئامارەکانی ئەم ماڵپەڕە کە تایبەتە بە بڵاوکردنەوەی هەواڵ و زانیارییەکانی تایبەت بە کۆڵبەرەکان، لە رێکەوتی 3ی ئابی2021ەوە تا 19ی ئایاری 2024، لانیکەم 119 کۆڵبەر لە سنوورەکان کوژراون و 785 کۆڵبەر برینداربوون. رۆژی یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە پارێزگای ئازربیجانی رۆژهەڵات کەوتەخوارەوە و تێکشکا دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان توانرا هەلیکۆپتەرەکە بدۆزرێتەو، بەڵام بەهۆی رووداوەکەوە سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری گیانیان لەدەستدا.

هاوڵاتی پەرلەمانی عێراق کارنامەی دانیشتنی رۆژی چوارشەممەی ئەم هەفتەیەی بڵاوی کردەوە و تێیدا دەنگدان بۆ سێ مادە دەکرێت لەنێویاندا هەمواری دووەمی یاسای کۆمسیۆن بۆ درێژکردنەوەی تەمەنی کۆمسیۆن. ئەمڕۆ دووشەممە 20ی ئایاری 2024، پەرلەمانی عێراق کارنامەی دانیشتنی رۆژی چوارشەممەی ئەم هەفتەیەی بڵاوی کردەوە و تێیدا مادەی یەکەمی دانیشتنەکە دەنگدان دەبێت لەسەر یاسای هەمواری دووەمی یاسای کۆمسیۆنی بالای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان. مادەی دووەمی دانیشتنەکەش تایبەت دەبێت بە دەنگدان لەسەر پڕۆژەیاسای گەڕاندنەوەی خانووبەرە بۆ خاوەنەکانیان، هەروەها مادەی سێیەمیش دەنگدان دەبێت لەسەر پڕۆژەیاسای پشووە فەرمییەکان. لە مادەی چوارەمی دانیشتنەکەشدا خوێندنەوەی یەکەم دەکرێت بۆ پێشنیاری یاسای هەمواری یەکەمی یاسای دەستەی حەشدی شەعبی. مادەی پێنجەمیش خوێندنەوەی یەکەم دەبێت بۆ پڕۆژەیاسای هەمواری یەکەمی یاسای دامەزراوە شەهیدان و مادەی شەشەمیش خوێندنەوەی دووەم دەبێت بۆ پڕۆژەیاسای دەزگای هەواڵگری نیشتیمانی.

هاوڵاتی دوای گیانلەدەستدانی سەرۆک کۆماری ئێران و شاندی یاوەری بەهۆی تێکشکاندنی هەلیکۆپتەرەکەیانەوە وەزیری پێشووی دەرەوەی ئێران ئەمەریکا تاوانبار دەکات. ئەمڕۆ دووشەممە 20ی ئایاری 2024، جەواد زەریفی، وەزیری پێشووی دەرەوەی ئێران بە میدیاکانی راگەیاند، "یەکێک لە تاوانبارانی سەرەکی کارەساتی دوێنێ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا بووە، چونکە سەرەڕای فەرمانی دادگای نێودەوڵەتی، فرۆشتنی فڕۆکە و پارچەی فڕۆکەوانی بە ئێران راگرتووە و ڕێگەی نادات خەڵکی ئێران سوود لە فڕۆکە و پێداویستییە باشەکانی فڕۆکەوانی وەربگرن". ئەو هەلیکۆپتەرەی کە سەرۆک کۆماری ئێرانی هەڵگرتبوو و لە باکووری رۆژئاوای ئێران کەوتە خوارەوە، فڕۆکەیەکی جۆری بێڵ 212ی ئەمەریکی بووە. دوێنێ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە پارێزگای ئازربیجانی رۆژهەڵات کەوتەخوارەوە و تێکشکا دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان توانرا هەلیکۆپتەرەکە بدۆزرێتەو، بەڵام بەهۆی رووداوەکەوە سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری گیانیان لەدەستدا.

هاوڵاتی سەرۆك كۆماری عێراق سەرخۆشی ئاڕاستەی عەلی خامنەیی، رابەری شۆڕشی ئیسلامی ئێران و گەلەكەی دەكات و دەڵێت "گەلی عێراق هەمیشە پشتیوانی گەلی ئێران دەبێت بە تایبەتیش لەم كات ناخۆشەدا". ئەمڕۆ دووشەممە 20ی ئایاری 2024، د. لەتیف رەشید، سەرۆك كۆماری عێراق بەبۆنەی گیانلەدەستدانی سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری رایگەیاند، "بە دڵێك كە باوەڕیان بە ویست و چارەنووسی خودا هەیە، هەواڵی كۆچی دوایی ئازاربەخشی جەنابی ئایەتوڵڵا سەید ئیبراهیم ڕەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران و ژمارەیەك لە بەرپرسانی لە رووداوی كەوتنەخوارەوەی فڕۆكەكەیاندا بیست". ئەوەشی وتوە، "بەم بۆنە خەمناكەوە سەرەخۆشی و هاوخەمی دڵسۆزانەمان ئاراستەی رێبەری باڵای كۆماری ئیسلامی ئایەتوڵڵا عەلی خامنەیی گەورە و رێبەری كۆماری ئیسلامی ئێران و گەلی ئێران دەكەین و دووپاتی دەكەینەوە كە عێراق لەم هەلومەرجە سەختەدا لە تەنیشت گەلی ئێرانەوە وەستاوە". دوێنێ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە پارێزگای ئازربیجانی رۆژهەڵات کەوتەخوارەوە و تێکشکا دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان توانرا هەلیکۆپتەرەکە بدۆزرێتەو، بەڵام بەهۆی رووداوەکەوە سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری گیانیان لەدەستدا.

هاوڵاتی سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەرەخۆشی لە کۆماری ئیسلامی ئێران دەکات و ئاماژە بەوەدەکات، مردنی سەرۆک کۆماری ئێران خه‌مێكى به‌ ئازار و زيانێكى گه‌وره‌يه بۆ كۆمارى ئيسلامى و گه‌ل و دۆستانى. ئەمڕۆ دووشەممە، 20ی ئایاری 2024، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان پەیامێکی لەبارەی گیانلەدەستدانی سەرۆک کۆماری ئێران، وەزیری دەرەوە و حەوت کەسی دیکە بڵاوکردەوە و رایگەیاند، "هه‌واڵى به‌ ئازارى گيانله‌ده‌ستدانى خوالێخۆشبوو ئيبراهيم ڕه‌ئيسى، سه‌رۆكى كۆمارى ئيسلاميى ئێران و خوالێخۆشبوو حسێن ئه‌مير عه‌بدوڵڵاهيان وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ و ژماره‌يه‌ك له‌ ياوه‌رانيان له‌ رووداوى تێكشكانى هێليكۆپته‌ره‌كه‌ياندا، له‌ ناخه‌وه‌ دڵته‌نگ و خه‌مبارى كردين". ئاماژەی بەوەکردووە، "له‌م كاته‌ سه‌خت و دژواره‌دا له‌ دڵه‌وه‌ هاوخه‌مى و هاوسۆزيى قووڵمان له‌گه‌ڵ ڕابه‌رى كۆمارى ئيسلامى سه‌يد عه‌لى خامه‌نه‌يى و سه‌ركردايه‌تى و حكوومه‌ت و گه‌لى ئێرانى دۆست و دراوسێ و خانه‌واده‌ به‌ڕێزه‌كانياندا ده‌رده‌بڕين. له‌ خواى مه‌زن داواكارين گيانى خوالێخۆشبووان به‌ به‌زه‌يى و ميهره‌بانيى خۆى شاد بكات و ئارامى و دڵنه‌وايى به‌ هه‌مووان ببه‌خشێت". دەشڵێت، "مردنی سەرۆک کۆماری ئێران خه‌مێكى به‌ ئازار و زيانێكى گه‌وره‌يه‌ بۆ كۆمارى ئيسلامى و گه‌لى موسڵمانى ئێران و دۆستانى، به‌ڵام دڵنياين گه‌لى جوامێرى ئێران و كۆمارى ئيسلامى ئه‌م كۆسته‌ش تێده‌په‌ڕێنن. خواى مه‌زن يارمه‌تيده‌ر و پارێزه‌رى هه‌مووان بێت و يادى خوالێخۆشبووان به‌ خێر". دوێنێ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە پارێزگای ئازربیجانی رۆژهەڵات کەوتەخوارەوە و تێکشکا دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان توانرا هەلیکۆپتەرەکە بدۆزرێتەو، بەڵام بەهۆی رووداوەکەوە سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری گیانیان لەدەستدا.

هاوڵاتی دوای ئەوەی هەواڵی گیانلەدەستدانی سەرۆک کۆماری ئێران و شاندی یاوەری پشتڕاستکرایەوە بەرپرسانی ئێران کاتی هەڵبژاردن بۆ سەرۆکی کۆماری نوێ دیاریدەکەن. ئەمڕۆ دووشەممە 20ی ئایاری 2024، محەممەد ساڵح جەوکار، بەرپرسی کۆمیسیۆنی کارباری ناوخۆی وڵات و ئەنجومەنەکانی دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی گیانلەدەستدانی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران، بە میدیاکانی راگەیاند، "پێویستە بەپێی یاسا لە ماوەی 50 رۆژدا هەڵبژاردن بکرێت بۆ دیاریکردنی سەرۆک کۆماری نوێ و جێگرەوەی رەئیسی دیاری بکرێت". بەپێی یاسای کۆماری ئیسلامی لە ئەگەری مردن یان نەخۆش کەوتنی سەرۆک کۆمار کە نەتوانێت وڵات بەڕێوە ببات، جێگری یەکەمی سەرۆک کۆمار دوای پەسەندکردنی لەلایەن رێبەرەوە بۆ ماوەی کاتی و 50 رۆژ کارەکانی سەرۆک کۆمار رایی دەکات تاوەکو هەڵبژاردن ئەنجام دەدرێت،  لە ئێستادا محەمەد موخەبێر، جێگری یەکەمی سەرۆک کۆمارە و بۆ ماوەی 50 رۆژ کارەکانی سەرۆک کۆمار رایی دەکات. دوێنێ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە پارێزگای ئازربیجانی رۆژهەڵات کەوتەخوارەوە و تێکشکا دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان توانرا هەلیکۆپتەرەکە بدۆزرێتەو، بەڵام بەهۆی رووداوەکەوە سەرۆک کۆماری ئێران و ئەندامانی شاندی یاوەری گیانیان لەدەستدا.

هاوڵاتی بەرەبەیانی ئەمڕۆ دووشەممە 20ی ئایاری 2024ی دوای نزیکەی 20 کاتژمێر گەڕان بەدوای هەلیکۆپتەرەکەی سەرۆک کۆماری ئیران میدیا فەرمییەکانی ئێران بە فەرمی رایانگەیاند، "ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران و هاوڕێکانی لە رووداوی کەوتنە خوارەوەی فڕۆکەکەدا گیانیان لەدەستداوە". بەپێی ئەو زانیارییانەی میدیا فەرمییەکانی ئێران بڵاویانکردووەتەوە، جگە لە ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران چەند کەسی دیکە لە ناو هەلیکۆپتەرەکەدا بوون کە سەرجەمیان گیانیان لەدەستداوە. ئەوانەی لە هە؛لیکۆپتەرەکەدا بوون، ئیبراهیم رەئیسی، محەممەد عەلی ئال هاشم، پێشنوێژی نوێژی هەینی لە تەورێز و نوێنەری خامنەیی لە پارێزگای ئازەربایجانی رۆژهەڵات، حسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران، مالک رەحمەتی، پارێزگاری ئازەربایجانی رۆژهەڵات و مەهدی مووسەوی ، سەرداری سوپا، دوو شۆفێری هەلیکۆپتەرەکە کە سەرجەمیان گیانیان لەدەستداوە.

هاوڵاتی دوای ئەوەی ئێوارەی ئەمڕۆ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، هەلیکۆپتەرە تایبەتەکەی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران تووشی رووداو بوو لەڕێگەی ئازەرباینجانی رۆژهەڵات تاوەکو ئێستا نەتوانراوە تیمە فریاگوزارییەکان بگەن بە شوێنی رووداوەکە بەهۆی خراپی کەشوهەواوە. بەپێی ئەو زانیارییانەی کە هەیە تاوەکو ئێستا هیچ میدیاییەکی ئێرانی سەلامەتی سەرۆک کۆماری ئێرانی رانەگەیاندووە و بەهۆی ئەوەی تیمەکان نەیانتوانییوە بگەنە شوێنی رووداوەکەوە. لە دوای رووداوەکە عەلی خامنەیی، رێبەری باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران لە پەیامێکدا رایگەیاند، "دڵنیابن کە هیچ کێشەیەک لە کاروباری وڵاتدا روونادات، ئەو رێنماییانەی کە پێویستن کردوومانن و بەرپرسان بەجدی سەرقاڵی کارەکانیانن". ئاماژەی بەوەشکرد "پشت بە خودا سەرۆک کۆمار دەگەڕێتەوە باوەشی گەلەکەی". میدیای فەرمی ئێران بڵاویکردووەتەوە، "ناوچەکە زۆر تاریکە و بارانیش دەبارێت ئەمەش ڕەوشەکەی قورس کردووە، بەڵام تیمەکانی فریاگوزاریی گەیشتوونەتە ناوچەکە".

هاوڵاتی بەپێی زانیارییەکانی مانگی سووری ئێران 40 تیمی فریاگوزاری و هەشت ئۆتۆمبێلی ئەمبوڵانس نێردراونەتە شوێنی رووداوەکە بۆ گەڕان و پشکنینی ناوچەکە، هەروەها باس لەوەکراوە بە هۆی خراپی کەشوهەواوە ناتوانرێت هەلیکۆپتەری فریاگوزاری بگەیەنرێتە ناوچەکە. سەرچاوەیەکی نزیک لە نووسینگەی خامنەیی بە ماڵپەڕی "ئێران وایر"ی راگەیاندووە "رەئیسی مردووەو دەیانەوێت ئامادەباشی بکەن بەوەی چۆن هەواڵەکەی" رابگەیەنن". میدیاکانی ئێران ئاماژەیان بەوەداوە، "تا نیو کاتژمێری دیکە تیمەکانی فریاگوزاری و گروپەکانی شاخەوانیی دەگەن شوێنی رووداوەکە و بە تەواوی نزیکبوونەتەوە، هاوکات ئاماژەیان بەوەشکردووە شەپۆلێکی بەهێزی سەرما ڕووی لەو ناوچەیە کردووەو رێگرە لەبەرەو پێشچوونی تیمەکان و لە کاتژمێرەکانی داهاتوو شەپۆلەکە بەهێزتر دەبێت". هەروەها محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق بە وەزارەتی ناوخۆ و خاچی سووری عێراقی راگەیاندووە، "تواناکانتان بخەنەگەڕ بۆ هاوکاری کۆماری ئیسلامی ئێران لە گەڕان بەدوای فرۆکەکەی سەرۆککۆمار ئیبراهیم رەئیسی". هەریەک لە ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران، حوجەتولئیسلام ئالهاشم، پێش نوێژی تەورێز، حسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران، مال رەحمەتی، پارێزگاری ئازەربایجارنی رۆژهەڵات، فڕۆکەوانەکە و یاریدەدەری فڕۆکەوانەکە و بەرپرسی بەشی پاسەوانەکانی سەرۆک کۆمار و چەند کەسی دیکە لەناو ئەو فڕۆکەیە بوون کە دوانیوەڕۆی ئەمڕۆ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024 تووشی رووداوەکە بووە.

هاوڵاتی ئەو فڕۆكەیەیەی كە سەرۆك كۆماری ئێران دەگوازێتەوە لەڕێگەی بەرەو ئازەرباینجانی شەرقی تووشی رووداو بووە. ئەمڕۆ یەکشەممە 19ی ئایاری 2024، ئاژانسی هەواڵی تەسنیمی ئێرانی رایگەیاند، "ئەو فڕۆكەیەیەی كە ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران دەگوازێتەوە لەڕێگەی بەرەو ئازەرباینجانی رۆژهەڵات تووشی رووداو بووە". لەم کاروانەدا سێ هێلیکۆپتەر هەبوون، دوو هێلیکۆپتەر کە هەندێک وەزیر و بەرپرسیان هەڵگرتبوو، بە سەلامەتی گەیشتنە شوێنی مەبەست. لە دوای ئەوەی بەشێک لە هاوەڵانی سەرۆک کۆماری ئێران پەیوەندییان بە سەنتەری فریاکەوتنەوە کردووە، هێزەکانی فریاگوزاری مانگی سوور و هێزەکانی یاریدەدەری سەربازی و جێبەجێکردنی یاسا ئۆپەراسیۆنێکی بەرفراوانیان بۆ دۆزینەوەی هەلیکۆپتەرەکە دەستپێکردووە. بەپێی ئەو زانیارییانەی کە میدیاکانی ئێران بڵاویانکردووەتەوە، رووداوەکە بەهۆی خراپی دۆخی کەشوهەواوە بووەوە، هەروەها بەپێی ئەو زانیارییانەی کە هەیە سەرۆک کۆمار و تیمەکەی تەندروستییان باشە.

هەوراز حوسێن هاوڵاتی، وارشۆ بەرپرسانی تونس دەڵێن، لانیکەم 23 کۆچبەر دوای ئەوەی بە دەریای ناوەڕاستدا بۆ گەیشتنە ئەوروپا پەڕیونەتەوە، بێسەرووشوێنبوون. گەڕان بەدوایاندا دەستیپێکردووە. رۆژی شەممە 18-5-2024، دەزگای پاسەوانیی نیشتمانیی تونس رایگەیاند، ئاگادارکراونەتەوە کە ژمارەیەک بەلەمی نەناسراو لە کەناراوەکانیانەوە چوونەتە ناو دەریاوە. دوای گەشتنیان بە شوێنەکە 5 گومانلێکراویان دەستگیرکردووە کە گوایە قاچاخچی بوون. بە گوێرەی گوتەی بەرپرسان، خێزانی ئەو کەسانەی دیار نەماون ئاگاداریانکردوونەتەوە؛ ئەوەش دوای ئەوەی پەیوەندییان لەگەڵ ئەوانەدا نەماوە کە سواری بەلەمەکان بوون.  تونس و لیبیا کە دوو وڵاتی دراوسێی باکووری ئەفریقان، رێگەیەکی سەرەکیی ئەو کۆچبەرانەن کە دەیانەوێت بە بەلەمی بچووک بپەڕنەوە بۆ ئەوروپا. جگە لەو خەڵکانەی لە وڵاتەکانی دیکەی ئەفریقاوە بۆ گەیشتن بە ئەوروپا خۆیان دەگەیێننە تونس، خەڵکی تونسیش هەوڵ بۆ گەیشتن بە ئەوروپا لە رێگەی کەناراوەکانی خۆیانەوە دەدەن، ئەوەش بۆ گەیشتن بە ژیانێکی شایستەتر. سندووقی دراوی نێودەوڵەتی دەڵێت، لە 2023دا رێژەی بێکاری لە تونس لانیکەم 16٪ بووە. تەنیا لە 2023دا نزیکەی 17 هەزار کەس بە بەلەم لە تونسەوە خۆیان گەیاندووەتە ئیتاڵیا. هەروەها لە 11 مانگی ئەو ساڵەدا پاسەوانی کەناراوەکانی تونس رێگەیان لە 70 هەزار کەس گرتووە رێگەی ئاوی بۆ گەیشتن بە ئەوروپا بەکاربێنن؛ لەو ژمارەیە 77.5٪یان لە وڵاتەکانی دیکەی ئەفریقاوە چوونەتە تونس.

هەوراز حوسێن هاوڵاتی، وارشۆ لە یەک کاتدا لە ئێران حەوت کەس لەسێدارەدران کە دووانیان ژن بوون و یەکێکیشیان جوو. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ دەڵێن، ئێران دەستی بە سەرکوتکاری زیاتر کردووە. رۆژی شەممە 18-5-2024، رێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران کە بنکەی سەرەکی لە نەرویجە رایگەیاند، حەوت هاووڵاتی ئێرانی بە تۆمەتی جۆراوجۆر بەیەکەوە لە سێدارەدراون. یەکێک لەوانە، ژنێکی تەمەن 53 ساڵ بوو کە دایکی دوو منداڵە؛ لە بەندینخانەی ئورمیە لەسێدارەدراوە. لەگەڵ ئەویشدا 5 پیاوی دیکە لەسێدارەدراون کە تۆمەتی جیا جیای پەیوەست بە مادەی هۆشبەریان دراوەتە پاڵ. لە شاری نیشاپوور لە رۆژئاوای ئێران ژنێکی تەمەن 27 ساڵ بە تۆمەتی کوشتنی هاوژینەکەی کە ئامۆزاشیێتی، لەسێدارەدراوە. رێکخراوەکە دەڵێت، لە سەرەتای ئەمساڵەوە تا ئێستا 233 کەس لە ئێران لەسێدارەدراون و 50 لەوانە تەنیا لە مانگی ئایاردا بوون. لە دوای جەژنی رەمەزانیشەوە 115 کەس لەسێدارەدراون کە شەشیان ژن بوون. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ دەڵێن، لەسێدارەدانی ژنان لە ئێران لە هەموو وڵاتانی جیهان زیاترە. ئەوانەش کە لە سێدارەدەدرێن بە تۆمەتی کوشتنی هاوژینەکانیان، زۆرینەیان قوربانی هاوسەرگیری زۆرەملێن. مەحموود ئەمیری، سەرۆکی رێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران بە میدیای فەرەنسی گوتووە، "بێدەنگی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی جێگەی قبوڵکردن نییە"، چونکە "ئەو لەسێدارەدانانە ئەو گرووپ و کۆمەڵانە دەگرێتەوە کە بە کەمینە سەیردەکرێن و دادگاییکردنەکانیان دادپەروەرانە نەکراوە".

هاوڵاتی بڕیارە ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کۆبێتەوە و بڕیار لەسەر سێ تەوەری گرنگ بدات. ئەمڕۆ شەممە 18ی ئایاری 2024، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ دەنگدان لەسەر چەند پرۆژە یاسایەک کۆدەبێتەوە و یەکێک لە تەوەرەکان هەڵبژاردنی سەرۆکی نوێی ئەنجومەنی نوێنەرانە کە پشکی لایەنە سوننەکانە.  بەپێی کارنامەی کۆبوونەوەکە بێت تەوەرێکی دیکە بڕیاردان دەبێت لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق، هەروەها تەوەرێکی دیکە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەنگدانە لەسەر ئەوەی رۆژی جەژنی غەدیر بکرێتە پشووی فەرمی لە عێراق.