ئیسرائیل باشترین کات بۆ هێرشکردنە سەر ئێران دیاریدەکات

سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، رایدەگەیەنێت ئەمرۆ دووشەممە، نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، لەگەڵ هەر چوار سەرۆکایەتیەکەى عێراق سەرۆکایەتى کۆمارو حکومەت و پەرلەمان و دەزگای دادوەری هەروەها  کەسایەتیە سیایەکانى عێراق کۆدەبێتەوە. نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دوێنى یەکشەمە بەمەبەستى بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، گەیشتە بەغدا. لەئێستادا کۆبونەوەکەى نێوان نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان، لەگەڵ محەمەد شیاع سودانى سەرۆک وەزیرانى عێراق دەستیپێکردوە. لەدواى کۆبونەوەکەى هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، ماڵپەرى سەرۆکایەتى هەرێم راگەیەندراوێکى بڵاوکردەوەو تیایدا ئەوەى خستەروو، لەکۆبوونەوەکە نێچيرڤان بارزانى،  جه‌ختى لەسەر ماف و شايسته‌ ياسایى و ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان کردوەتەوە. هەروەها دەڵێت: ستايشى رۆڵى سه‌رۆك وه‌زيران سوودانى كرد، له‌ ماوه‌ى ساڵى رابردوودا كارى كردووه‌ بۆ لێكگه‌يشتنى هه‌ولێر ـ به‌غدا و هيواى خواست هه‌موو پرسه‌كان به‌ گفتوگۆ، چاره‌سه‌ر بكرێن‌. هه‌ر له‌مباره‌يه‌وه‌ بڕياره‌ هه‌ردوولا ئەمرۆ دووشەممە كۆبوونه‌وه‌يه‌ک ئه‌نجام بده‌ن". هاوکات بەپێى ئەو زانیاریانەى بڵاوکراونەتەوە، هەر ئەمرۆ سەرۆکى هەرێم لە بەغدا لەگەڵ لەتیف ڕەشید سەرۆک کۆماری عێراق و مەحمود مەشهەدانی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران و فایق زیدان سەرۆکی دەزگای دادوەری و بەرپرسى دادگای باڵای فیدراڵی عێراق جاسم محەمەد عەبود کۆدەبێتەوە. هەروەها سەرۆکی هەرێم لەگەڵ دیارترین سەرکردەکانی ئەو هێزە شیعانە کۆدەبێتەوە کە بە شێوەیەکی سەرەکی دەسەڵاتی فیدراڵی سەرکردایەتی دەکەن، لەوانە سەرۆکی هاوپەیمانی فەتح و سەرۆکی ڕێکخراوی بەدر، هادی عامری، سەرۆکی دەوڵەتی یاسا هاوپەیمانان، نووری مالیکی، سەرۆکوەزیرانی پێشووی تورکیا و عەمار حەکیم، سەرۆکی ڕەوتی حیکمە. لەدواى کۆبونەوەکەیان دوێنێ هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنى دەوڵەت رایگەیاند، هیچ هەڵوێستێکى سیاسی بەرامبەر بە دۆسیەى مووچەى فەرمانبەرانى هەرێمى کوردستان نییە و ئەوەى هەیە پرسێکى تەکنیکییە کە دەکرێت رێککەوتنی لەسەر بکرێت.  ئاماژەى بەوەشدا کە ئەم ساڵ دوا ساڵى ئەو خولەى پەرلەمان و حکومەتە و داوا کرا هەموو لایەنەکان لە ئاستێکى باڵاى پەرۆشی بن بۆ جێبەجێکردنى ئەو پابەندییانەى لەسەریانە.

ئەندامێکی ئەنجوومەنی نوێنەرانى عێراق، لەسەر لیستى یەکێتى ڕایدەگەیەنێت، هەڵوێستە زبرەکانی ئەم دواییەی هەرێم دژی حکومەتی ناوەندی ڕەنگە ببێتە هۆی ئەوەی بەربەست لەبەردەم هەمواری یاساکە دروستبکات، تێنەپەڕاندنی هەمواری یاساکەش دەبێتە ڕێگر لەبەردەم فرۆشتنی نەوتی هەرێمدا. وابڕیارە سبەی دووشەممە هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە فرۆشتنی نەوتی هەرێم خوێندنەوەی دووەمی بۆ بکرێت، کاروان یاروەیس بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاندوە، ئەگەر هەموارەکە قبوڵ نەکرێت، بەتایبەت لە ئێستادا کە پەیوەندیەکانی هەرێم و بەغداد لە قۆناغێکی تردایە، حکومەتی هەرێم دەڵێی دەکشێینەوەو سیاسەتی حکومەتی ناوەندی سیاسەتێکی ستەمکارانەیە، واتە پەیوەندیەکان خراپن و گرژی هەیە، دەبێ چاوەڕوانی ئەوەبکەین یاساکە کێشەی بۆ دروست ببێت یاخود تێنەپەڕێت." بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتی، وتیشى ئەگەر وابێت، ئەو کاتە کێشەی فرۆشتنی نەوت وەک خۆی دەمێنێتەوە، لە کاتێکدا هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم بۆ هەرێم جۆرێک لە ئاسۆدەداتە هەرێم، چونکە پێدەچێت حکومەتی ناوەندی ئەوەندە نەڵێت هەر پارە دەنێرین و هەرێم داهاتمان ڕادەست ناکات، ئەوکاتە بۆ هەرێم کرانەوەیە." هەرچەندە ڕۆژی 5 ی مانگی 11 ی 2024 ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق پێشنیارێکی بۆ هەموارکردنەوەی یاسای بودجەی سێ ساڵەی عێراق پەسەند کرد و ڕۆژی 26 مانگی 11ی 2024 خوێندنەوەی یەکەم بۆ هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە فرۆشتنی نەوتی هەرێمی کوردستان ئەنجامدا، بەڵام بەهۆی کێشەوە نەتوانرا خوێندنەوەی دووەم بۆ یاساکە ئەنجامبدرێت. بڕیاردەری فراکسیۆنی یەکێتیش هۆکارەکە دەگێڕێتەوە بۆ ئەوەی، هەندێ لایەن ڕەزامەند نەبوون کرێی فرۆشتنی بەرمیلێک لە نەوتی هەرێم 16 دۆلار بێت و پێیان وابوو ئەوە غەدرە لە حکومەتی ناوەندی دەکرێت. کاروان یاروەیس دەڵێت: هەرچەندە پرۆژە یاساکە بە فلتەری ئەنجومەنی وەزیراندا تێپەڕی بوو، زۆربەی لایەنە سیاسیەکان ئۆکەیان لەسەر کردبوو، دەبوو پێش دەستپێکردنی پشووی وەرزی یاسا دانان پرۆژە هەموارەکە تێپەڕێت، بەڵام کێشەی بۆ دروستکراو ڕێگە بە تێپەڕاندنی نەدرا." وتیشی: بەڵام پێم وایە ئیرادەیەکی بەهێز هەیە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە، وە ئەم بڕگەیە هەموار بکرێت و ئیرادەیەک هەیە پێی وایە نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی حکومەتی عێراقەوە بڕوات لە سۆمۆوە نەک شوێنی تر."

ــ پرسە تەكنیكییەكان دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگەوە چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. ــ ئەمساڵ دوا خولی پەرلەمانی و حكومییە پێویست دەكات بەڵێنەکان جێبەجێ بكەن. ــ پشتگیری بۆ پاكێجی چاكسازییە دارایی و ئابوورییەكان دووپاتکردەوە هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، رایدەگەیەنێت، هیچ هەڵوێستێكی سیاسی لە دۆسیەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانی عێراقدا نییە، تەنها پرسە تەكنیكییەكان نەبێت، دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگ و لێكتێگەیشتنەوە، دوور لە گەنگەشە چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. ئێوارەی ئەمرۆ یەک شەممە، هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، بە ئامادەبوونی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیران و مەحمود مەشهەدانی، سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، لەبەغدا بۆ گفتوگۆكردن لەسەر پرسە سەرەكییەكانی پەیوەست بە ژیانی هاوڵاتیان كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی ئەنجامدا. نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیران، لەڕاگەیەندراوێکدا، ئاماژەى بۆ ئەوەکردوە، هاوپەیمانیەتەکە جەختی لەوە كردەوە كە ئەمساڵ دوا ساڵی خولی پەرلەمانی و حكومییە، ئەمەش وا پێویست دەكات كە هەموو لایەن و هێزە نیشتمانییەكان بە پلەیەك پابەندبن بەڵێنەکان و جێبەجێ بكەن. وەک ڕاگەیەندراوەکە هاتووە، هاوپەیمانییەكە پشتگیری خۆی بۆ پاكێجی چاكسازییە دارایی و ئابوورییەكان دووپاتکردەوە كە حكومەت پەیڕەوی دەكات و دەبێتە  فاکتەری پاراستنی سەقامگیری دارایی و ئابووری لە وڵات. هەروەها جەختی لەوە كردەوە، هیچ هەڵوێستێكی سیاسی لە دۆسیەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانی عێراقدا نییە، تەنها پرسە تەكنیكییەكان نەبێت كە دەكرێت لە ڕێگەی دیالۆگ و لێكتێگەیشتنەوە، دوور لە گەنگەشە و  هەڵكشانی میدیایی چارەسەریان بۆ بدۆزرێتەوە. لەبەشێکى دیکەدا ئەوە باسکراوە، كۆبوونەوەكە  باسی دۆخی سوریا کراوە، ئامادەیی عێراق بۆ پشتگیریكردنی گەلی سوریا دووپاتکراوەتەوە، هاوپەیمانیی ئیدارەی دەوڵەت سەركۆنەی پەلامارە بەردەوامەکانی ئیسرائیل  بۆ سەر  غەززە و هەر پەلامارێكی دیكەی سەر وڵاتانی ناوچەكەی دەکات.

ــ ڕژێمی ئەسەد خراپە و تاوانكاریی لە زەویدا بڵاوكردەوە ڕیسوایی بە گەلانی سوریا چێژت ــ ڕزگاركردنی سوریا هەنگاوێكی گرنگە، بەڵكو بازدانیكی جۆرییە بۆ خەڵكی سوریا ــ خوازیارین گەلی كوردمان خۆشی لە بوون و مافەكانی ببینێ لە حوكمڕانیی داهاتوو عەلی باپیر سەرۆكی كۆمەڵی دادگەری كوردستان نامەیەكی ئاڕاستەی ئەحمەد شەرع فەرماندەی ئیدارەی نوێی سوریا كردوە لەبەشێکیدا، هیوا دەخوازێت گەلی كورد خۆشی لە مافەكانی ببینێ لەژێر سەركردایەتی ئەودا، هاوکات دۆعاى سەرکەوتنى بۆ دەکات. لەنامەكەیدا كە لەسەر هەژماری فەرمی خۆی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان ئەمرۆ یەکشەمە، سەرۆكی كۆمەڵی دادگەریی كوردستان / عێڕاق بڵاویكردووەتەوە. ئەو لەسەرەتاى نامەکەیدا دەڵێت: پاش پیرۆزبایی لێكردنتان بە سەركەوتن بەسەر ڕژێمی دیكتاتۆریی فەوتاودا، ڕژێمی حوكمڕانیی بەششار ئەسەدی بەعسیی، ئەو ڕژێمەی كە خراپە و تاوانكاریی لە زەویدا بڵاوكردەوە و، تاڵاوی زەلیلیی و ڕیسوایی بە گەلانی سووریا چێژت بە هەموو پێكهاتەكانیەوە. سەرۆکى کۆمەڵى دادگەرى هەر لەونامەدا بەگرنگیەوە باس لەروخانى ئەسەد دەکات، دەڵێت: ڕزگاركردنی سووریا لە ژێر نیری ئەو ڕژێمە تاوانكار و خۆسەپێنەر و پێشێلكارەی مافی گەلانی سووریا، هەنگاوێكی گرنگە، بەڵكو بازدانیكی جۆرییە بۆ خەڵكی سووریا و، شۆڕشگێڕانی بە سەركردایەتیی ئێوە بەرەو ئازادیی. ناوبراو ئومێدى ئەوەش دەخوازێت ئەو كاروانە بەپیت و فەڕە بەردەوام بێت بۆ تەواوكردنی بەدەستهێنانی خواستەكانی گەلانی سووریا، وتیشى: دەستەبەركردنی مافەكانی هەموو هاووڵاتییان بە عەڕەب و كورد و هەموو خەڵكی ئەو وڵاتە، تاك تاك و پێكهاتەكان، مسوڵمانان و ئەوانی دیكەش، لەژێر چەتری سەروەریی یاسا و هاووڵاتییبوون. عەلی باپیر، دەبێتە دووەم سەرۆكی حزب لە هەرێمی كوردستان كە لەدوای روخانی رژێمی بەشار ئەسەدەوە پەیام ئاڕاستەی ئەحمەد شەرع بكات، لەدوای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان كە ناوەڕاستی مانگی رابردوو پەیامێكی لەبارەی قسەكانی  ئەحمەد شەرعەوە لەسەر كورد بڵاوكردەوە. عەلی باپیر هەروەها "لەخودا دەپارێتەوە جۆلانی سەركەوتوو بكات لە بنیاتنانەوەی سوریایەكی گەشەسەندوو لەژێر سایەی حوكمڕانییەكی مسوڵمانانەی دادگەر، دوور لە خۆسەپاندنی پێكهاتەیەك بەسەر ئەوانی دیكەدا "خوازیارین گەلی كوردمان خۆشی لە بوون و مافەكانی ببینێ لە چوارچێوەی حوكمڕانیی داهاتوو لە ژێر سەركردایەتیی دانایانەتاندا".

  هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە، بە ئەندامانى شاندی ئیمرالی دەم پارتی راگەیاندوە ئەو ئامادەیە بۆ جێبەجێکرنى هەر ئەرکێک کە بکەوێتە سەرشانى. ئەمڕۆ یەکشەمە، شاندی ئیمرالی دەم پارتی کە لە سری سورەیا ئۆندەر، پەروین بولدان و ئەحمەد تورک پێکهاتبوون، سەردانی بەندیخانەی کۆجاعەلییان کرد، چاویان بە فیگەن یوکسەکداغ، هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە کەوتوە، شاندەکە هەروەها چاویان بە سەمرا گوزەل پەرلەمانتاری پێشووی هەدەپە کەوت. شاندەکە دوای چاوپێکەوتنەکەیان کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسییان ئەنجامداو ناوەرۆکى ئەو چاوپێکەوتنانەیان ئاشکرا کردووه‌. سری سورەیا ئۆندەر لە کۆنگرە ڕۆژنامەنووسییەکەدا رایگەیاند، دیدارمان لەگەڵ سەرۆک فیدان ئەنجامدا، تەندروستی و دۆخی باشە چاومان بە نوێنەرەکەمان سەمرا کەوت، فیگەن داوای کرد پێتان بڵێم؛ ‘ئێمە لەگەڵ پرۆسەکەین و هەرچییەک بکەوێتە سەر شانمان، ئامادەین بە خۆشحاڵییەوە جێبەجێی بکەین”. ئەو ئاماژەى بەوەشکردوە، دوو شت هەن کە گەڕانەوەیان نییە، یەکەمیان ئەو کەسانەی گیانیان لەدەستداوە و دووەمیان کاتە، گەورەترین دیاری کە دەتوانین پێشکەشیان بکەین، کۆتایی هێنان بە شەڕ و تاجی ئاشتیی لەسەرنانە، ئێمە جددی و دڵسۆزین. هەر لەو کۆنگرەیەدا، سری سورەیا ئۆندەر، هێماى بۆ ئەوەکرد، منداڵانی ئەم وڵاتە، شایەنی ئەوە نین میراتی شەڕ وەربگرن، بەرپرسیارێتی ئێمە ئەوەیە کە وڵاتێکی ئاشتییخواز ڕادەستیان بکەین. ئەو وتیشی: ئێمە پرۆسەکە بە ڕوونی بەڕێوە دەبەین، بەڵام دوو خاڵی گرنگی هەیە، یەکەم جددی بوون و دووەم دڵسۆزییە، مافی ئێمەیە چاوەڕێی شتی وا بین، چاوەڕێین هەموو کەس بە ئەرێنی سوودمەند بێت. سری سورەیا ئۆندەر، سەبارەت بە پرسیاری پەیوەندیدار بە چاوپێکەوتن لەگەڵ پارتە کوردستانییەکان وتی: بەڵێ بەردەوام دەبێت، دەم پارتی پلانی بۆ دادەنێت.

پەرلەمانى عێراق بڕیابوو ئەمرۆ دانیشتنەکانى دەستپێبکاتەوەو لەخاڵێکى کارنامەکەشیدا باس لە بەرزکردنەوەی تەمەنی خانەنشینی بۆ 63 ساڵ بکرێت، بەڵام بەهۆى تەواونەبوونى ژمارەیی یاسایی ئەندامانى پەرلەمانەوە دانیشتنەکە هەڵگیراو دواخرا بۆ کاتێکى دیکە. بڕیاربوو پاشنیوەرۆى ئەمرۆ یەکشەمە، پەرلەمانی عێراق، یەکەم کۆبوونەوەی وەرزی نوێی یاسادانانی دەستپێبکاتەوە، بەرنامەی کار لە شەش بڕگە پێکهاتووە؛ دوو پرۆژەیاسا دەنگیان لەسەر بدرێت و خوێندنەوەی یەکەم و دووەم بۆ چوار پرۆژەی دیکەش بکرێن. هاوکات لەبڕگەیەکى دیکەى دانیشتنەکە، خوێندنەوەی یەکەمە بۆ  پێشنیازی پرۆژەیاسای هەمواری یاسای خانەنشینی یەکگرتوو، ژمارە 9ی ساڵی 2014. جەمال کۆچەر، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانى عێراق لەسەر لیستى یەکگرتووى ئیسلامى، ئەمرۆ بە رۆژنامەی سەباحی وتووە، لیژنەی دارایی پێشنیارێکی پێشکەش کردوە بۆ سەرلەنوێ چاوخشاندنەوە بە تەمەنی خانەنشینی و بەرزکردنەوەی بۆ 63 ساڵ، بەڵام هەر یاسایەک لایەنێکی دارایی لەخۆبگرێت بە دەسەڵاتی تایبەتی دەسەڵاتی جێبەجێکردن دادەنرێت، و پەرلەمان ناتوانێت بەردەوام بێت لەسەری بەبێ رەزامەندی حکومەت. پێشتر تەمەنی خانەنشینی لە عێراق 63 ساڵ بوو، بەڵام ساڵی 2014 یاسای خانەنشینی هەموارکرایەوە و تەمەنی خانەنشینی بۆ 60 ساڵ کەمکرایەوە. تا ئێستا حکومەت رەزامەندی خۆی بۆ هەموارکردنەوەی یاسای خانەنشینی نەداوە، ئەوەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی مامەڵەکانی پەیوەست بە خانەنشینی بەردەوام دەبن لە پلەبەرزکردنەوە بەپێی ئەو تەمەنەی ئێستا کە بە 60 ساڵ دانراوە، تا ئەو کاتەی یاساکە بە فەرمی هەموار دەکرێتەوە. کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆ بەهۆی ئامادەنەبوونی ڕێژەی یاسایی پەرلەمانتاران بۆ کاتێکی نادیار دواخراوە، بەشی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی نوێنەران دواخستنی دانیشتنی پەرلەمانی ڕاگەیاندوە، بەشێک لەپەرلەمانتارانیش ئەوەیان راگەیاندووە، بەرنامەی کاری کۆبوونەوەکەیان بەدڵ نەبوو بۆیە ئامادەنەبوون بەشداریی لە کۆبوونەوەکەى ئەمرۆدا بکەن.

پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پژاک)، دژى سەپاندنى سێدارە بەسەر پەخشان عەزیزی هاتوەتە دەنگ و داواش لە کۆمەڵگەی نێونەتەوەییکردووەو هەڵوێستی توند وەربگرن، جەختیش لەسەر ئەوەدەکاتەوە سێدارەی ئەوان لە بەرانبەر هێزو بەرخودانى ئێمە ناتوانێت خۆی ڕابگرێت. پەخشان عەزیزی چالاکوانی کورد مانگی حەوتی ساڵی رابردوو لە لایەن دادگای ئینقلابی ئیسلامی تارانەوە بە سەرۆکایەتی ئیمان ئەفشار بە تۆمەتی "یاخییبوون و ئەندامێتی" لە پژاکدا، سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێندراوە. ئەمرۆ یەکشەمە پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پەژاک) سەبارەت بە پەسەندکردنی سزای لەسێدارەدانی زیندانی سیاسی پەخشان عەزیزی  لەلایەن دادگای باڵای ئێرانەوە رایگەیاند: " لە بنەڕەتدا سەپاندنی سزای سێدارە بە سەرپەخشان عەزیزی و دواتریش ب سەر وریشە مورادی تەنانەت بە پێی خودی یاسا نامرۆییەکانی رژیمی ئیسلامی، هیچ پێگەیەکی یاسایی نیەو بە تەواوی بڕیارێکی سیاسییە.  لەیەشێکى دیکەى راگەیەندراوەکەى پژاکدا داوا لە کۆمەڵگەی نێونەتەوەیی دەکات دژی سەپاندنی سزای لەسێدارەدان لە ئێران هەڵوێستی توند وەربگرن، هاوکات دەڵێت: با بە رۆحی شۆرشی "ژن ژیان  ئازادی"، بە کۆماری ئیسلامی نیشان بدەین کە سێدارەی ئەوان لە بەرانبەر بەرخۆدانی ئێمە ناتوانێ خۆی ڕابگرێت." راشیگەیاندووە: " سەپاندنی سزای سێدارە بە سەر پەخشان عەزیزی و پێداگری لە سەر جێبەجێکردنی ئەم حوکمە دژە مرۆییە، روانگەو ئامانجی هاوبەشی رژیمی ئیسلامی و داعش لە بەرانبەر ژنانی ئازادیخوازو گەلی کورد نیشان دەدات، تەنیا رێگای درێژکردنەوەی تەمەنی خۆی و مانەوەی لە دەسەڵاتدا، لە پەیرەوکردنی سیاسەتی مشتی ئاسنین لە ناوخۆ دا دەبینێت". پارتى ژیانى ئازاد لە راگەیەندراوەیاندە ئەوە دەخەنە ڕوو هەر جۆرە هەڵسووکەوتێک لە بەرانبەر ژنانی ئازادیخوازدا، هەڵسووکەوت لە بەرانبەر نرخ و کەرامەتی گەلی ئێمەیە. دەشڵێن: هەربۆیە پێویستە دەستبەجێ سزای سێدارە لە سەر پەخشان عەزیزی و وریشە مورادی و سەرجەم زیندانیانی سیاسی هەڵبوەشێت و لە زووترین کاتدا ئازاد بکرێن." پژاک لەبەشێکى دیکەى راگەیەندراوەکەیدا جەختیشی کردووەتەوە بەرخۆدانی ئازادیخوازان و بە تایبەتی ژنان، دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی بێچارە و دەستەوەستان کردووە. 

ئەمرۆ ڕۆژی یەکشەممە ڕیاز میوانداری کۆبوونەوەیەکی فراوانکراوی وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی عەرەبی و ڕۆژئاوا و نوێنەرانی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەکات، بۆ تاوتوێکردنی دۆخی سوریا دوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە مانگی ڕابردوودا. سەرچاوەکان بە شەرق ئەوسەتیان ڕاگەیاندوە، ئەسعەد حەسەن شەیبانى، وەزیری دەرەوەی ئیدارەی نوێی سوریا بەشداری کۆبوونەوەکە دەکات، جگە لە نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ سوریا، نوێنەری باڵای یەکێتی ئەوروپا بۆ کاروباری دەرەوە. وەزیرانی دەرەوەی عەرەبی کۆدەبنەوە بۆ تاوتوێکردنی دۆخی سوریا، پێش ئەوەی گفتوگۆی فراوانتر لەگەڵ هاوتا ئەوروپییەکانیان و نوێنەری ڕێکخراوە بەشداربووەکان بکەن، بەپێی هەمان سەرچاوە. لە بەرامبەردا وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، جێگری وەزیری دەرەوەى ئەمریکا بەشداری کۆبوونەوەیەکی فرەقۆڵی دەکات کە سعوودیە بۆ بەرپرسانی باڵای حکومەتی ناوچەکەو هاوبەشە جیهانییەکان بۆ هەماهەنگی پاڵپشتی نێودەوڵەتی بۆ گەلی سوریا رێکیدەخات. باڵیۆزی سوریا لە سعودیە، ئەیمەن سوسان، جەختی لەوە کردەوە کە “سعودیە کاریگەریی ناوچەیی و نێودەوڵەتی هەیە، و توانایەکی گەورەى هەیە دەتوانێت پاڵپشتی سوریا بکات بۆ تێپەڕاندنی ئەو قۆناغەی ئێستا پێیدا تێدەپەڕێت”. چەند ڕۆژێکە سعودیە لە ڕێگەی وشکانی و ئاسمانییەوە خۆراک و شوێنی حەوانەوە و پێداویستی پزیشکی دەگوازێتەوە، هاوکاری مرۆیی بۆ دیمەشق دەنێرێت. بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی ئەو هەلومەرجە سەختەی کە ئێستا گەلی سوریا پێیدا تێدەپەڕێت.

دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا لە سیرین خانوویەکی بۆردوومان کرد، ئەندامێکى خێزانێک لەو روداوەدا بوونە قوربانى کەپێکهاتوون لە باوکێک و دوو منداڵی کچی شەهیدبوون، هەروەها هاوسەرى پیاوەکەو ٥ منداڵی ترى هەمان خێزان برینداربوون. ئاژانسەکانى هەواڵى رۆژئاواو نزیک لە هەسەدە، بڵاویانکردەوە، ئێوارەى ئەمرۆ شەممە دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا، لە گوندی مەسرەب لە شاری سیرینی سەر بە کانتۆنی فورات، خانوویەکی بۆردوومان کردوەو کۆمەڵکوژی ئەنجامداوە.  بەپێى زانیاریەکانى ئەو ئاژانسانە، دەوڵەتی تورکیا بە فڕۆکەی جەنگی هێرشی کردوەتە سەر ئەندانمانى ئەو خێزانەکە، لە ئەنجامدا سێ کەس شەهیدبوون بەناوەکانى ئیسماعیل حەسەن مستەفا (٣٧ ساڵ)و ٢ منداڵی ئەو پیاوە شەهیدبوون. هەروەها شەش ٦ کەسی تر لە ئەندامانى هەمان خێزان بریندار بوون. بارى تەندروستى هاوسەرى پیاەکە خراپە. ناوی شەهیدەکان: ئیسماعیل حەسەن مستەفا (٣٧ ساڵ)، فاتمە ئیسماعیل مستەفا (١٢ ساڵ) و عایشە ئیسماعیل مستەفا (١٣ ساڵ). ناوی بریندارەکان: حەسەن ئیسماعیل مستەفا (١٠ ساڵ)، خلود ئیسماعیل مستەفا (٨ ساڵ)، ئیمان ئیسماعیل مستەفا (٥ ساڵ)، عەلی ئیسماعیل مستەفا (٢ ساڵ)، بەحریە ئیسماعیل مستەفا (١ ساڵ). زیاتر لەمانگێکە دەوڵەتى تورکیاو بەکرێگیراوەکانى بەفرۆکەى جەنگى و فرۆکەى بێ فرۆکەوان و چەکى جۆراو جۆر، بۆردوومان و هێرش دەکەنە سەر شارو گوندەکانى رۆژئاواى کوردستان، بەتایبەتى ناوچەکانى منبج و دەوروبەرى بەنداوى تشرین.  بەهۆى ئەو بۆردومانانەشەوە مەترسى گەورە لەسەر بەنداوى تشرین  لە زیادبووندایە کە زیانێکی بەرچاو بە پێکهاتەی کۆنکرێتی بەنداوەکە بگەیەنێت، کە مەترسی داڕمان و کارەساتی گەورە بەدرێژایی ڕووباری فورات و ناوچەکانی دەوروبەری لێدەکەوێتەوە، داگیرکاری تورکیا بەرپرسیارێتی یاسایی لە ئەستۆدایە لە هەموو ئەو شتانەی کە بەسەر بەنداوەکەدا دێت.

سەرچاوەیەکی ئیسرائیلی ئەمرۆ شەممە ئاشکرایکرد، دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا دەستی کردووە بە دەستوەردانی شەخسی لە پرسی ئازادکردنی ئەو بارمتانەی کە لە کەرتی غەززە ڕاگیراون. کەناڵی 12 ئیسرائیل لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویکردەوە، لە دوو ڕۆژی ڕابردوودا ترەمپ دەستیکردووە بەدەستوەردانی شەخسی لە پرسی ئازادکردنی دەستگیرکراوەکاندا، و ئەویش "پێویستە بە زووترین کات ڕێککەوتنەکە تەواو بکات پێش ئەوەی دەستبەکاربێت لە ٢٠ى ئەم مانگە". ڕوونیشیکردەوە، ئەو پێشنیازەی ئێستا گفتوگۆی لەسەر دەکرێت بریتییە لە کشانەوەی تەواوەتی هێزەکانی ئیسرائیل لە ڕێڕەوی فیلادلفیا و دەروازەی نیتساریم لە دوا ڕۆژی قۆناغەکانی ڕێککەوتنەکەدا. ئاماژەی بەوەشکرد، قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنەکە کشانەوەی بەشێکی سوپای ئیسرائیل لە کەرتی غەززە لەخۆدەگرێت، لە قۆناغی دووەمیشدا خاڵەکانی چاودێری ئیسرائیل، لە کۆتا ڕۆژی قۆناغی سێیەمیشدا کشانەوەی تەواوەتی سوپای ئیسرائیل لە کەرتی غەززە دەبێت. بەرپرسێکی بزووتنەوەی حەماس بە میدیاکانی ڕاگەیاند: دیدگای کۆتایی ڕێککەوتنەکە تەواو بووە، ڕێککەوتن لەنێوان ناوبژیوانەکاندا هەیە سەبارەت بە ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنەکە. بەپێی سەرچاوەکان، هەردوولا لەسەر هێڵکارییە گشتییەکانی قۆناغی دووەم ڕێککەوتوون، خاڵە ناکۆکییەکانیش لە کاتی جێبەجێکردنی قۆناغی یەکەمدا دواخران بۆ گفتوگۆکردن. ئاماژەی بەوەشکرد، هاوکاری و ژمارەی بارهەڵگرەکان وردە وردە لە ڕێگەی دەروازەی سەڵاح الدین و دەروازەی کەرەم شالوم لەگەڵ دەستپێکردنی جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکە زیاد دەکات. هەروەها دەروازەی ڕەفعەت وردە وردە دەکرێتەوە، سەرەتا لە حاڵەتە فریاگوزاریەکانی وەک نەخۆش و بریندارەکانەوە دەست پێدەکات و دواتر ژمارە و پۆلەکانی زیاد دەکرێت. هاوکات بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لەگەڵ ستیڤ ویتکۆف، نوێنەری ترەمپ لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کۆبووەوە، کە لە سەردانێکی لەناکاودا گەیشتە ئیسرائیل.

ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات، رایدەگەیەنێت، ئەو گروپەى داعش کەویستویانە، مەزارگەى زەینەب لە دیمشق بتەقێننەوە، لەژێر دەسەلاتى ئەوانەوە نەرۆشتوون و بۆ ئەم مەبەستەش ئامادەن هاوکاری پێشکەش بە ئیدارەی دیمەشق بکەن بۆ ئاشکراکردنی ڕاستییەکان. ئاژانسى ساناى حکومەتى سوریا، ئەمرۆ بڵاویکردەوە هێزە ئەمنیەکان توانیویانە دەستبەسەر ئۆتۆمبێلێکدا بگرن کە بۆمبڕێژکراوبووەو گروپێکى داعش، ویستویانە مەزارگەى زەینەب بتەقێننەوە، بەڵام شکستیان هێناوەو دەستگیرکراون، ئاژانسەکە بانگەشەی ئەوەی کردوە ئەو ئۆتۆمبێلە لە ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی هەسەدەوە رۆشتوون. هاوکات وەزارەتی ناوخۆ لە ئیدارەی نوێی سوریا، لە بەیاننامەیەکدا بڵاویکردەوە، "دەست بەسەر ئۆتۆمبێلێکدا، گیراوە لە ناوچەکەکانى ژێر کۆنترۆڵى هەسەدەوە بەرەو شاری حەلەب دەهات".  ناوەندى راگەیاندنى هێزەکانى سوریاى دیموکرات هەسەدە، ئەو تۆمەتانە رەتدەکەنەوەو دەڵین: ئێمە ئەم بانگەشە بەپەلەو تۆمەتانە درۆ یانە رەتدەکەینەوە، لەسەر بنەمای بەڵگەی واقیعی یان لێکۆڵینەوەی شەفاف نین. هەسەدە لەبەیاننامەکەشیدا، ئاماژەى بۆ ئەوەکردوە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتى ئەوان و ناوچەی حەلەب پڕن لە کوتلەى بەکرێگیراوەکانی سەر بە تورکیا، هەروەها بەرژەوەندییەکی تەواویان هەیە لە تێکدانی ئاسایش و سەقامگیری و هەوڵدان بۆ تێکدانی ئەو کەشوهەوای ئەرێنییەی کە هاوڕێی گفتوگۆی نێوان ئێمەیە هێزەکان و بەشی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان لە دیمەشق. هەسەدە دەڵێن: بۆ ئاشکراکردنی ڕاستییەکان، هێزەکانمان پێشنیاری هاوکاری لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکەن لە ئیدارەی دیمەشق بۆ لێکۆڵینەوە و ئاشکراکردنی لایەنە ڕاستەقینەکانی پشت تەقینەوەکان و ناردنی تەقەمەنی بۆ ناوچەکانی حەلەب و شوێنەکانی دیکە.

ــ نرخی شتومەکی خۆراکی سەرەتایی زیاتر لە ٧٠% بەرزبووەتەوە ــ تەماتە بەرزترین رێژەى بەرزبوونەوەی نرخی بەخۆیەوە بینیوە ــ مریشک 40% بەرزبووەتەوە، گۆشتی سووریش بە ڕێژەی 39%. ئیبراهیم سادقی فەر، سەرۆکی ئینستیتیوتی کار و ئاسایشی کۆمەڵایەتی لە ئێران ئاشکرایدەکات، نزیکەی 27%ی دانیشتووانی ئێران لەژێر هێڵى هەژاریدا دەژین و تواناى دابینکردنی پێداویستییە سەرەتاییەکانیان نیەو ڕووبەڕووی ئاستەنگى گەورەبونەتەوە. ئەو بەرپرسە، ئاماژەى بۆ ئەوەکرد، هەژاری لە ئێران پرسێکی پەراوێزیی نییە، بەڵکو بووەتە واقیعێکی حاشا هەڵنەگر کە کاریگەری لەسەر بەشێکی زۆری کۆمەڵگا هەیە. لێدوانەکانی ئەو بەرپرسە ئێرانییە بەو مانایەیە کە یەک لەسەر سێی دانیشتوانی ئێران لەژێر هێڵی هەژاریدا دەژین، ئەمەش شتێکە کە هەموو جیهان سەرسام دەکات. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو سەرچاوانەی کە ئێران خاوەنییەتی، چ لەڕووی بەرهەمهێنانی کشتوکاڵییەوە، یان سەرچاوە دەوڵەمەندەکانی لە کەرتی وزەداجگە لەوەش بۆ ناوبانگەکەی لە بواری پیشەسازی نەریتی و میراتی و پیشەسازی دەستیدا. نرخەکان لە ئێران ڕوو لە بەرزبوونەوە دەکەن، بە بەردەوامی بەرزبوونەوەی نرخی ئاڵوگۆڕ، بڕینی کارەباو گاز بۆ کەرتی پیشەسازی و ڕاپۆرتی میدیاکان سەبارەت بە هەڵاوسانی بێ وێنە لە بازاڕی خۆراکدا. ماڵپەڕی نور نیوز کە نزیکە لە ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی ئێران، لە ڕاپۆرتێکدا بڵاویکردەوە، تەماتە بەرزترین بەرزبوونەوەی نرخی لە نێو بەرهەمە کشتوکاڵییەکاندا بەخۆیەوە بینیوە کە بە ڕێژەی ٧٦% و لە دوای ئەویش پەتاتە بە ڕێژەی ٧٤.٣% و پیاز بە ڕێژەی ٧١.١% نرخەکانیان بەرزبۆتەوە. بەگوێرەی داتا فەرمییەکان، نرخی شەکر لە مانگی کانوونی دووەمدا بە ڕێژەی ٦٦%، برنجی ئێرانی بە ڕێژەی ٥٦%، و زەیتی خواردن بە ڕێژەی ٤٠% بەرزبووەتەوە، نرخی مریشک بە ڕێژەی 40% بەرزبووەتەوە، گۆشتی سووریش بە ڕێژەی 39%. کەمترین بەرزبوونەوەی نرخ پەیوەندی بە نانی “تافتۆن”ی دروستکراوی ئامێرەوە هەبووە بە ڕێژەی ٢٣%، و نانی “لەواشە” بە ڕێژەی ٣١.٥%. ئەم بەرزبوونەوەی نرخە لە کاتێکدایە کە بانکی ناوەندی ئێران لەم دواییانەدا ڕایگەیاند، ڕێژەی هەڵاوسانی ساڵانەی مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ گەیشتووەتە ٣٦% کە نزمترین ڕێژەیە لە ماوەی ٥٠ مانگدا. بەڵام شرۆڤەکاران کەلێنێکی گەورە لە نێوان ئامارەکانی بانکی ناوەندی و واقیعی بازاڕدا دەبینن، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە بانکەکە دەستکاری ئامارەکان دەکات بە گۆڕینی ساڵی بنەڕەتی بۆ ئەوەی داتای لەبار بدات بە دەسەڵاتداران. ڕاپۆرتەکان ئاماژەیان بەوە کردووە بەرزبوونەوەی نرخەکان بەردەوامە؛ یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ هەڵاوسانی نرخی ئاڵوگۆڕ. لەو چوارچێوەیەدا، میدیاکان ئاماژەیان بەوەداوە زۆرێک لە کاڵاو کەلوپەلەکانی بەرهەمهێنان لە ئێران هاوردە دەکرێن، ئەمەش وا دەکات نرخەکان ڕاستەوخۆ کاریگەری گۆڕانی نرخی ئاڵوگۆڕیان لەسەر بێت. لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژەی بەوەشکردووە، بەرزبوونەوەی نرخی ئاڵوگۆڕ دەبێتە هۆی زیادبوونی تێچووی بەرهەمهێنان و چاوەڕوانییەکانی هەڵاوسان بەرز دەکاتەوە، ئەمەش ناجێگیری بازاڕ توندتر دەکات و نیگەرانییەکانی بەکاربەران زیاد دەکات.  هەروەها هۆشداریشیدا کە بەردەوامبوونی نرخی ئاڵوگۆڕی دراو دەتوانێت بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی ئاڵوگۆڕی دراو، جگە لە گرفتی وەک کەمی کاڵا و قۆرخکاری لە بازاڕدا. لەو چوارچێوەیەدا بەڵگەنامەیەکی میدیایی دەریخستووە کە نرخی زەیتی چێشتلێنان لە ماڵەکاندا بە ڕێژەی ١٥% بەرزبووەتەوە، هاوکات نرخی ڕۆنی پیشەسازی کە لەکەرتە پیشەییەکان بەکاردەهێنرێت بە ڕێژەی ٢١% بەرزبووەتەوە. دوایین ڕاپۆرتی ناوەندی ئاماری ئێران دەریخستووە کە لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤دا ٢٦ کاڵا شایەتی بەرزبوونەوەی نرخیان لە ڕێژەی هەڵاوسانی ساڵانەی ٣١% تێپەڕاندووە، لە کۆی ٥٣ کاڵای خۆراکی هەڵبژێردراو لە ناوچە شارییەکان.

ــ  میقاتی هەفتەی ڕابردوو بانگهێشتێکی تەلەفۆنی لە ئەحمەد شەرعەوە پێگەشت ــ سەرۆکی هەڵبژێردراوی لوبنان بەڵێنیداوە پەیوەندییەکی باش لەگەڵ سوریا هەبێت سەرچاوەیەک لە حکومەتى لوبنانییەکان بڵاویانکردەوە، ئەمڕۆ شەممە، نەجیب میقاتی، سەرۆک وەزیرانی لوبنان سەردانى سوریا دەکات، لەگەڵ ئەحمەد ئەشەرع، سەرۆکى کاتى سوریا لە دیمەشق کۆدەبێتەوە. ئەمەش دەبێتە یەکەم سەردانى سەرۆک وەزیرانى وڵاتێک لەدوای کۆتایی هاتنی دەسەڵاتی بەشار ئەسەدەوە سەردانی پایتەختی سوریا بکات، هەروەها ئەم سەردانەش یەکەمین سەردانی سەرۆک وەزیرانی لوبنان بۆ سوریایە لە ماوەی ١٥ ساڵدا. نەجیب میقاتی هەفتەی ڕابردوو بانگهێشتێکی تەلەفۆنی لە ئەحمەد شەرعەوە پێگەشت و بەفەرمى بانگهێشتى ناوبراوى کرد بۆ ئەوەی سەردانی سوریا بکات. ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو جۆزێف عەون، وەەک سەرۆکی نوێى لوبنان سوێندی دەستووری لە بەردەم پەرلەمانی وڵاتەکەى خوارد، دوای ئەوەی لە خولی دووەمی دەنگدان بە سەرۆکی وڵات هەڵبژێردرا. سەرۆکی تازە هەڵبژێردراوی لوبنان لە وتارەکەیدا لە سوێند خواردنەکەیدا بەڵێنیدا "پەیوەندییەکی باش لەگەڵ دەوڵەتی سوریا" دابمەزرێنێت. عەون خوازیاری "دیالۆگی جددی لەگەڵ سوریا لەسەر بنەمای ڕێزگرتن لە سەروەری هەردوو دەوڵەت" جەختی لەسەر پاراستنی سنوورەکانی نێوان سوریا و لوبنان کردەوە. لای خۆیەوە، شەرع، دوای سەرکردایەتیکردنی ئیدارەی نوێ، دوای داڕمانی ڕژێمی بەشار ئەسەد لە 8ی کانوونی دووەم لەسەر دەستی کوتلە چەکدارەکان، هەوڵدەدات پەیوەندییەکانی دراوسێیەتی بەهێز بکات. شەرع ڕایگەیاند بەدوای پەیوەندییەکی باشدا دەگەڕێت لەگەڵ هەموو دراوسێکانی دەوروبەری سوریا.

ــ  هاوکارییەمرۆییەکان بۆ حەماس دەچێت، ئەمەش هێزیان دەداتێ ــ تا کاتی دەستبەکاربوونی ترەمپ سەرۆکی چاوەڕوان دەبن یسرائیل کاتز وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، ڕایگەیاند داوای لە سەرکردایەتی سوپای وڵاتەکەى کردووە پلانێک بۆ "شکستپێهێنانی حەماس" لە کەرتی غەززە بخاتەڕوو ئەگەر هەوڵەکان بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی ئاڵوگۆڕی دیلەکان تا کاتی دەستبەکاربوونی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا شکستی هێنا. وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، لە بەیاننامەیەکدا ئاشکرایدەکات داواى لە سوپای ئیسرائیل کردووە پلانێکى  بۆ ئامادەبکەن، بۆ شکستی تەواوەتی حەماس لە غەززە ئەگەر تا کاتی دەستبەکاربوونی سەرۆک ترامپ ڕفێنراوەکان ئازاد نەکرێت لە ٢٠ی ئەم مانگە. لە ماوەی چەند مانگێک لە کۆمەڵکوژی ئیسرائیل لە غەززە، بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل، سێ ئامانجی بۆ شەڕەکە داناوە، لەناوبردنی حەماس، ئازادکردنی دیلەکان و گەیشتن بە ئاسایشی تەواولە تەلئەبیب. ڕۆژی سێشەممەى رابردوو، جیۆرا ئیلاند، تەلارسازێکی “پلانی ژەنەڕاڵەکان”ی ئیسرائیل و سەرۆکی پێشووی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی ڕایگەیاند کە فشارە سەربازییەکان “بەشێکیان سەرکەوتوو بوون لە لاوازکردنی دەسەڵاتی سەربازیی حەماس، بەڵام ئەوە بەس نەبوو بۆ گەیشتن بە دوو ئامانجی سەرەکی: ئازادکردن زیندانییەکان و کۆتاییهێنان بە حەماس”. ئەمەش لە کاتێکدایە کە هەوڵە بەردەوامەکان بۆ گەیشتن بە ڕێککەوتنی ئاڵوگۆڕ و ئاگربەست لە غەززە، لە ژێر ڕۆشنایی ئەو تۆمەتە بەردەوامانەی کە ئۆپۆزسیۆن و بنەماڵەی زیندانیانی ئیسرائیلی لە دژی نەتانیاهۆ خستووەتە بەردەم ناتانیاهۆ بە ڕێگریکردن لە هەر ڕێککەوتنێک بۆ پاراستنی پێگەی غەززە. یسرائیل كاتز وه‌زیری به‌رگریی ئیسرائیل، لە درێژەی قسەکانیدا ئەوەشى وت: نابێت ئێمە بکێشرێین بە شەڕی پەرتبوون لە دژی حەماس لە غەززە، لە کاتێکدا ڕفێنراوەکان لە تونێلەکاندا دەمێننەوە و ژیانی خۆیان بخەنە مەترسییەوە و ئازارێکی زۆر دەچێژن. کاتز ئاماژەی بە ئەگەری قبوڵکردنی پێشنیارێک کرد لەلایەن وەزیرەکانەوە، لەنێویاندا ئیتامار بن غاڤیۆر وەزیری ئاسایشی نیشتمانی و بیزالێل سمۆتریچ وەزیری دارایی، داوای بڕینی یارمەتییە مرۆییە نێودەوڵەتییە کە لە ئێستاوە کەم بووە بۆ فەلەستینییەکان لە غەززە. وتیشی: داوام لە سوپا کرد ئاماژە بەو خاڵانە بکات کە ڕەنگە جێبەجێکردنی پلانەکە قورس بێت، لەوانەش پرسی مرۆیی و پرسەکانی تر، و ئەوە بۆ ئاستی سیاسی جێبهێڵێت تا بڕیاری پێویست بدات. ئەو بەرپرسە ئیسرائیلییە بانگەشەی ئەوەشی کردووە، کە هاوکارییەکان بۆ حەماس دەچێت، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ وەرگرتنەوەی هێزی خۆی و مانەوەی لە دەسەڵاتدا.

ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بە پشتبەستن بە دوو سەرچاوەی ئاگادار، ڕایگەیاند، نێردراوانی ئەمریکا، فەرەنسا و ئەڵمانیا هۆشدارییانداوە بە ئیدارەی نوێى سوریا، لە دانانی چەکدارانی بیانی بۆ پۆستە باڵا سەربازییەکان. بەرپرسێکی ئەمریکی ڕایگەیاندوە، هۆشدارییەکەی ئەمریکا بەشێکە لە هەوڵەکانی ڕۆژئاوا بۆ پاڵنانی سەرکردە نوێیەکانی سوریا بۆ سەرلەنوێ چاوخشاندنەوە بەو هەنگاوەدا. لە کۆبوونەوەی نێوان دانیال ڕوبینشتاین، نوێنەری پێشوی ئەمریکا بۆ کاروباری سوریاو ئەحمەد شەرع، سەرۆکی ئیدارەی نوێی سوریا، ڕۆژی چوارشەممەى رابردوو لە کۆشکی سەرۆکایەتی لە دیمەشق. ئاژانسی ڕۆیتەرز لە زاری ئەو بەرپرسەوە بڵاویکردەوە، "ئەم دامەزراندنانە یارمەتیدەریان نابێت بۆ پاراستنی ناوبانگیان لە ئەمەریکا". بەرپرسێکی ئاگادار لە دانوستانەکان ڕایگەیاند، وەزیرانی دەرەوەی فەرەنساو ئەڵمانیا، ژان نۆئێل بارۆت و ئانالینا بایربۆک، لە میانی کۆبوونەوەیان لەگەڵ شەراع لە ٣ی ئەم مانگە، پرسی ئەو چەکدارە بیانییەیان وروژاندووە کە لە سوپای سوریا وەرگیراون. دەستەى تەحریر شام سەرکردایەتی هێرشێکی کرد کە لە ٨ی کانوونی دووەمدا بەشار ئەسەدی سەرۆکی پێشووی ئەمریکای ڕووخاند. لەو کاتەوە حکومەتێک لەو وڵاتە دامەزراو سوپای ئەسەد هەڵوەشایەوە، هەوڵەکان بۆ پێکهێنانەوەی هێزى سەربازى و سوپاى ئەو وڵاتە لە ئارادایە. لە کۆتاییەکانی ساڵی ڕابردوودا ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە، ڕێکخراوەکە نزیکەی 50 دامەزراندنی ئەنجامداوە، لەنێویاندا لانیکەم شەش چەکداری بیانی لەنێویاندا چینی و ئاسیای ناوەڕاست، ڕەگەزنامەی تورک، میسری و ئوردنی. دەستە تەحریر شام و گروپە هاوپەیمانەکانی بریتین لە سەدان چەکداری بیانی کە لە ماوەی شەڕی ناوخۆی ١٣ ساڵەدا هاتوونەتە سوریا. پایتەختە بیانییەکان بە گشتی وەک هەڕەشەیەکی گەورەی ئەمنی چەکدارە بیانییەکان دەڕوانن، گومانیان لەوە هەیە کە ڕەنگە هەندێکیان دوای بەدەستهێنانی ئەزموون لە دەرەوەی وڵات هەوڵی ئەنجامدانی هێرش لە وڵاتەکانی خۆیان بدەن.