.jpeg)
وەزیری دارایی: دابەزینی نرخی دینار هەنگاوێكی چاكسازی جەوهەری بووە بۆ باشکردنی ژێرخانی ئابووریی عێراق
هاوڵاتی وەزیری دارایی عێراق رایگەیاند:" دابەزینی نرخی دینار لە چوارچێوەی هەنگاوی چاکسازییەکی جەوهەری بووە بۆ باشکردنی ژێرخانی ئابووریی عێراق". عەلی عەللاوی، وەزیری دارایی عێراق راگەیێندراوێکی لەبارەی دابەزینی نرخی دینار لە کانوونی یەکەمی ساڵی 2020 بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوە کردووە، دابەزینی نرخی دینار لە چوارچێوەی هەنگاوی چاکسازییەکی جەوهەری بووە بۆ باشکردنی ژێرخانی ئابووریی عێراق. وەزیری دارایی عێراق روونیکردووەتەوە، بڕیاری دابەزاندنی نرخی دینار لە کانوونی یەکەمی 2020 لە چوارچێوەی بەرنامەی چاکسازیی جەوهەری بووە لە ژێرخانی ئابووریی وڵاتەکەدا، بڕیارەکە لە ئەنجامی دۆخێکی خنکێنەری ئابووری بووە کە جیهان بە گشتی بەهۆی پەتای کۆرۆناوە رووبەڕووی ببووەوە، کە ئەوکات نرخی بەرمیلێک نەوت بۆ 20 دۆلار دابەزی، ئەمەش قەیرانێکی ئابووریی دروستکرد، کە دەوڵەت نەیدەتوانی پابەندبوونە ئابوورییەکانی خۆی بەجێبگەیێنێت، لە قەرزەکانی پێشوو (دەرەکی و ناوخۆیی) لەگەڵ مووچەی فەرمانبەران و خانەنشین و پاراستنی کۆمەڵایەتی. عەللاوی راشیگەیاند، گۆڕانکاریکردنی لە نرخی دینار هاوکات بوو لەگەڵ جێبەجێکردنی پرۆژەی چاکسازیی وڵات، کە حکومەت بە ناوی "پەڕەی سپی" دەستیپێکرد، بژاردەیەکی پێویست بوو بۆ چاکسازیکردن لە پەیکەری ئابووریی وڵات. گۆڕانکارییکردن لە نرخی دراو هێزێکی گەورەی دایە جومگەکانی ئابووریی وڵات و هاوڕێک بوو لەگەڵ لێدوانەکانی بانکی ناوەندی کە دووپاتیکردەوە، زیادکردنی نرخی فرۆشی دۆلار دەبێتە هۆی ئەگەری کێبڕکێی بەرهەمی ناوخۆیی و کەمکردنەوەی خەرجییەکانی سەر وەزارەت بە رێژەی 23% و وەزارەتی دارایی توانی قەیرانی دارایی تێپەڕێنێت کە بەهۆی دابەزینی نرخی نەوت لە ساڵی 2020 و سەرەتای 2021 دروستبوو؛ هەروەها توانراوە یەدەگی بانکی ناوەندیی عێراق بۆ 64 ملیار دۆلار زیادبکرێت و پۆلێنی جیهانی گەشەسەندنی عێراق لە ئاستی نێودەوڵەتی زیاد بووە. وەزیری دارایی عێراق دەشڵێت، بەپێی ئامار و ئاماژەکانی رێکخراوە نێودەوڵەتییە پسپۆڕەکان، بەرهەمی خۆماڵی بەگشتی 9% بووە لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2021 و گەشەی ئابووریی نانەوتی بە رێژەی 21% زیادیکردووە لە نیوەی یەکەمی ساڵی 2021دا. تێکڕای هەڵاوسان لە کانوونی دووەم بۆ تەممووزی 2021 گەیشتووەتە 5.2% و 6.3%، ئەمەش بەهۆی زیادبوونی خواستی ناوخۆیی و نەبوونی کاڵای پێویست بۆ خستنەڕوو، بە شێوەیەک کە داواکاریی هەمووان فەراهەم بکات. لە لایەنی دیکە هەڵاوسان کاریگەریی ئەرێنیی هەبووە، بەهۆی دابەزینی نرخەکانی کاڵای هاوردەکراوی هەندێک وڵات، بەهۆی ئەوەی نرخی دراوەکەیان دابەزیوە. بانکی ناوەندیی عێراق، لە 19-12-2020دا بڕیاریدا نرخی فرۆشتنی هەر دۆلارێکی ئەمریکی لە 1180 دینارەوە بۆ 1460 دینار زیادبکات، ئەو بڕیارەش نرخی زۆربەی خۆراک و کەلوپەلی لە بازاڕەکاندا لانیکەم 20% بەرزکردەوە.
هاوڵاتی سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا ڕایگەیاند:" روسیا پلانی هەیە گەورەترین جەنگ لە ئەوروپا بەرپابکات". بۆریس جۆنسن، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا لە هەڤپەیڤینێکدا لەگەڵ کەناڵی BBC رایگەیاندووە، هەموو ئاماژەکان بەو ئاراستەیەن کە جێبەجێکردنی پلانەکەی رووسیا بۆ بەرپاکردنی ئەو جەنگە "بە شێوەیەک لە شێوەکان دەستیپێکردووە". سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا لە میونشن هەڤپەیڤینەکەی ئەنجامداوە، کە سەرکردەکانی جیهان بۆ بەشداریکردن لە کۆنفرانسی ساڵانەی ئاسایشی میونشن چاویان بە یەکدی کەوت. جۆنسن ئاماژەی بەوە کرد، زانیارییە هەواڵگرییەکان باس لەوە دەکەن کە رووسیا بەنیازی داگیرکارییە. بەپێی خەمڵاندنەکانی حکومەتی ئەمریکا، 169 هەزار بۆ 190 هەزار سەربازی رووسی بە درێژایی سنووری رووسیا و بێلاڕووس لەگەڵ ئۆکراینا جێگیرکراون، ئەو ژمارەیەش چەکدارە یاخیبووەکانی رۆژهەڵاتی ئۆکرایناشی لەخۆگرتووە. بۆریس جۆنسن هۆشداری دەدات لەوەی کە هەر پێکدادانێک دەکرێت "خوێناوی و درێژخایەن بێت"، ئاماژەی بەوەش کرد کە ڤلادیمیر پووتین، سەرۆکی رووسیا پێدەچێت "بەشێوەیەکی نالۆژیکی لەمبارەیەوە بیربکاتەوە" و "ئەو کارەساتە نەبینێت کە لەپێشە". سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا ئەوەشی خستووەتەڕوو کە وڵاتەکەی لەگەڵ ئەمریکا سزا و گەمارۆی زیاتر لەوەی پێشنیازکراوە لە دژی رووسیا رادەگەیێنن، لەنێویاندا راگرتنی کۆمپانیاکانی رووسیا لە "مامەڵەکردن بە پاوەند و دۆلار لە کاری بازرگانیدا"، کارێک کە جۆنسن پێیوایە "زۆر زۆر کەمەرشکێن دەبێت". بەپێی پێشبینییەکانی جۆنسن، داگیرکاریی ئۆکراینا لەلایەن رووسیاوە زیاتر دەبێتە هۆی بەهێزبوونی ناتۆ وەک لە لاوازبوونی، لەوبارەیەوە گوتی، "ئەگەر [پووتین] پێیوایە بەم کارە ناتۆ لاواز دەکات، ئەوە بە تەواوی هەڵەیە.. ناتۆ بەهێزتر دەبێت". ئۆکراینا ئەندامی ناتۆ و یەکێتیی ئەوروپا نییە، بەڵام پەیوەندیی تووندوتۆڵی لەگەڵیان هەیە. رووسیا سوورە لەسەر ئەوەی کە نابێت رێگە بە وڵاتە دراوسێکەی بدرێت بچێتە نێو هاوپەیمانیی ناتۆ، کە بە هەڕەشە بۆسەر ئاسایشی رووسیای دەبینێت.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی کارەبای سلێمانی، لە نوسراوێکدا رایگەیاند:" بەهۆی پابەندنەبوی کۆمپانیای چاڤی بەدانەوەی قەرزە کەڵەکەبوەکانی کارەبای، بڕیاردراوە بە دەستبەسەرداگرتنی موڵکە گواستراوەکانی کۆمپانیاکە لەناویشیاندا رەسید و وەدیعەکانی لە بانکەکاندا. بە بڕی ئەو قەرزە کەڵەکەبوانەی لەسەریەتی. سەرچاوەیەك لە بەرێوەبەرایەتی كارەبای سلێمانی زانیاریەكانی بۆ هاوڵاتی پشتراستكردەوە و رایگەیاند كارەبایی پرۆەكە لەئێستادا بردراوە بەپیی ئەو نوسراوانەی كە بڵاوكراونەتەوە، کۆمپانیای ناوبراو بڕی ملیارێک و 959ملیۆن و 101هەزار و 100دینار قەرزی کەڵەکەبوی پسولەی کارەبا قەرزدارە و نەیگەڕاندوەتەوە بۆ حکومەت. پێشتر كارەبای سلێمانی كۆمپیانیاكانی ئاگادار كردۆبۆوە و هۆشداری دابوو كە لەماوەی دیاریكراودا ریكاری یاكسایی دەگرێتە بەر.
هاوڵاتی وەزیری پەروەردەی هەرێم ڕایگەیاند:" ناتوانرێت پڕۆگرامی خوێندنی 12ی ئامادەیی کەم بکرێتەوە، بەڵام دەتوانن ساڵنامەی خوێندنیان درێژ بکرێتەوە". ئەمڕۆ یەکشەممە 20ی شوباتی 2022، وەزیری پەروەردەی هەرێم ڕایگەیاند، ناتوانرێت پڕۆگرامی خوێندنی 12ی ئامادەیی کەم بکرێتەوە، بەڵام دەتوانن ساڵنامەی خوێندنیان درێژ بکرێتەوە. ئالان حەمە سەعید، وەزیری پەروەردەی حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، لەمساڵدا دەوامی خوێندن بەشێوەیەکی ئاسایی لەکاتی خۆیدا دەستی پێکردووە و کەمکردنەوەی پڕۆگرامی خوێندنیش پێویست نییە. ئەوەشی خستەڕوو، بەدواداچوون بۆ درێژکردنەوەی وادەی دەوامی خوێندکارانی پۆلی 12 دەکەین، تا بزانرێت چەندێک دەتوانن وادەی دەوامکردن درێژ بکەینەوە، بەڵام کەمکردنەوەی پڕۆگرامی خوێندنی پۆلی 12، هیچ کەسێک لە ئەنجومەنی وەزارەت لەگەڵی نەبووە. ئالان حەمە سەعید ئاماژەی بەوەشدا، گەر ماوەی خوێندن درێژ بکرێتەوە، خوێندکاران پێویستە ئاگاداری ئەوە بن کە دەوام دەکەوێتە ناو گەرمای هاوینەوە.
هاوڵاتی وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار رایگەیاند:" بە بڕیاری مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەشی سێیەمی شەقامی 150 مەتری هەولێر جێبه‌جێ ده‌كرێت". وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار، له راگه‌یه‌ندراوێكدا ئاشكرای كرد، بە بڕیاری مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەشی سێیەمی شەقامی 150 مەتری هەولێر جێبه‌جێ ده‌كرێت، كە ئەم بەشەیان شەقامی 150 مەتری لە یەكتربڕی هەولێر-بەحركە بە رێگەی هەولێر-گۆپاڵ، رێگەی سەرەكی دهۆك دەبەستێتەوە. له راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌ی وه‌زاره‌تی شاره‌وانیدا هاتووه: پرۆژەی شەقامی 150 مەتری پرۆژەیەكی ستراتیژی وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزارە، تا ئێستا به‌شی یه‌كه‌می ته‌واو كراو و به‌شی دووه‌ی له قۆناغی جێبه‌جێكردندایه. ئاماژه به‌وه‌ش كراوه، لەسەر فەرمانی سەرۆكی حكومەت بەشی سێیەمیشی جێبه‌جێ دەكرێت و لە چەند رۆژی داهاتوودا گرێبەستی ئەو بەشە لەنێوان سەرۆکایەتیی شارەوانیی هەولێر و كۆمپانیای هێمن گرووپ واژوو دەكرێت. و دەست بە جێبەجێكردنی دەكرێت. درێژیی شه‌قامی بازنه‌یی 150 مه‌تری شاری هه‌ولێر 70 كیلۆمەتره و له پێنج قۆناغ پێك دێت. له ماوه‌ی رابردوودا به‌شی یه‌كه‌می كاره‌كانی ته‌واو بوو و به رووی شۆفێراندا كرایه‌وه، کە رێگه‌ی شه‌قڵاوه تا رێگه‌ی به‌حركەیە به درێژی 10 کیلۆمەتر، ئێستاش كاركردن له به‌شی دووه‌می شه‌قامه‌كه له دواقۆناغى جێبه‌جێكردنه.
هاوڵاتی ئەندامێكی پەرلەمانی كوردستان رایگەیاند:" بەگوێرەی بەدواداچوونەکانمان ویستێک هەیە لە حکومەتی هەرێم کە عەلوەی هەولێر بدات بە کەرتی تایبەت". کاروان گەزنەیی ئەندامی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان رایگەیاندووە:" بێشک ئەم بڕیارە زۆر مەترسیدارە و لێکەوتی سەختی دەبێت چونکە ئەم زەوییە نزیکەی (٢٠) دۆنمە واتا نزیکە بە (٥٠) هەزار مەتر، کە شوێنێکی زۆر ستراتیجییە". هاوکات، ناوبرا ئەوەشی رونكردۆتەوە:" لەو عەلوەیە نزیکەی (١٠٠) مەحەل- یەکەی کارکردن- هەن، و لە هەر مەحەلێک نزیکەی (٣٠-٤٠) کەس کار دەکەن. واتا کۆی گشتی نزیکەی (٣) هەزار کەس کاری تێدا دەکەن؛ هاوکات نزیک بە (٣) هەزار دەستگێڕ ڕۆژانە بەشێک یان تەواوی بژێویی ژیانییان دابین دەکەن لە ڕێگەی کارکردنەوە". كاروان گەزنەیی جەختی لەوەشكردۆتەوە:" ویستێک هەیە کە ئەم عەلوەیە بدرێتە کەرتی تایبەت، لە کاتێکدا ئەوانەی لەوێ خاوەنی مەحەلن گرێبەستێکیان هەیە لەگەڵ حکومەتی هەرێم کە لە ٢٠١٣-دەست پێدەکات و لە ٢٠٣٨ کۆتای پێدێت". لەكۆتایدا پەیامەكەیدا ئەم پەرلەمانتارە دوپاتیدەكاتەوە:"ئەم بڕیارە مەترسیدارە و دەبێت بەزووترین کات ڕابگیرێت، بە پێچەوانەوە هەڵوێستی پەرلەمانی جیددیمان دەبێت. کۆی بەڵگە و زانیارییەکانمان ڕادەستی لایەنی پەیوەندیدار و لیژنەی پەرلەمانی تایبەتمەند کردووە بۆ مەبەستی ڕێگریکردن لەم کار ەمەترسیدارە.
هاوڵاتی سەرۆکایەتی زانکۆی سلێمانی رایگەیاند:" ئەمڕۆ یەکشەممە هاوکات لەگەڵ دابەشکردنی مووچەی وەزارەتی خوێندنی باڵا، پاڵپشتی دارایی خوێندكارانیش دابەشدەکرێت کە مانگانه بۆ خوێندكارانی ده‌ره‌وه‌ی شار كه له‌به‌شه ناوخۆییه‌كان ده‌مێننه‌وه بڕی 60 هه‌زار دینار ته‌رخانده‌كرێت، هه‌روه‌ها 40 هه‌زار دیناریش ده‌درێته خوێندكارانی ناوخۆی شاره‌كان. ئەمڕۆ یەکشەممە 20ی شوباتی 2022، ڕەزا حەسەن، سەرۆكی زانكۆی سلێمانی رایگەیاند:" پشتیوانیی دارایی خوێندكاران دابەش دەكرێت و ژمێریارەكان سەرگەرمی ئامادەكاریین بۆ ئەوەی پارەی خوێندكاران بەزووترین كات دابەش بكرێت. " به‌گوێره‌ی بڕیاری وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی حكومه‌تی هه‌رێم، مانگانه بۆ خوێندكارانی ده‌ره‌وه‌ی شار كه له‌به‌شه ناوخۆییه‌كان ده‌مێننه‌وه بڕی 60 هه‌زار دینار ته‌رخانده‌كرێت، هه‌روه‌ها 40 هه‌زار دیناریش ده‌درێته خوێندكارانی ناوخۆی شاره‌كان. دوێنێش نوسینگه‌ی رۆژنامه‌وانی بافڵ تاڵه‌بانی، هاوسه‌رۆكی یه‌كێتی په‌یامێكی ئاراستی خوێندكارانی زانكۆ كرد كه تائێستا گرفتی خه‌رج نه‌كردنی ده‌رماڵه‌یان بۆ چاره‌سه‌ر نه‌كراوه و رایگه‌یاند، " ھەموو ھەوڵێکی خستۆتەگەڕ بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە و بەڵێن بە خوێندکارانی ئازیز دەدات کە لە ماوەی سێ رۆژی داھاتوودا ئەم کێشەیە چارەسەر بکرێت".
هاوڵاتی ماوەی دوو رۆژە 58ـەمین کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن بە ئامادەبونی 35 سەرۆک و سەرکردەی وڵاتانی جیهان دەستیپێكردووە سەرۆکی هەرێمی کوردستان و سەرۆكی حكومەتیش بانگهێشتی کۆنفرانسەکە کرابون. كە لەدوو دوو رۆژەدا سەركردەكانی هەرێم زیاتر لە 19 كۆبونەوەیان لەگەڵ سەركردە و بەرپرسە ئامادەبوەكان سازكردووە. سەرۆکی کۆنفرانسەكە هەر لەیەكەم رۆژدا وتی:" لام زۆر گرنگە بەرپرسانی ئەو ناوچانەی کە گرنگن و وڵاتیان نییە لێرە دەنگیان هەبێت و دەرفەتیان بدرێتێ. ئەوە گرنگە بۆ بەهێزکردنی دیموکراسی". ڤۆڵفگانگ ئیشینگەر، سەرۆکی کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن رایگەیاند: " لام زۆر گرنگە و زۆر لام مەبەستە کە بەرپرسانی ئەو ناوچانەی کە گرنگن و وڵاتیان نییە لێرە دەنگیان هەبێت و دەرفەتیان بدرێتێ. ئەوە گرنگە بۆ بەهێزکردنی دیموکراسی". بەیانی ئەمرۆ سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە تویتێکدا کۆتاییهاتنی سەردانەکەی بۆ ئەڵمانیا راگەیاند و نووسیویەتی:" دوای دیدار لەگەڵ دۆست و هاوپەیمان و هاوبەشانمان لە پەراوێزی ٥٨مین كۆنفرانسی ئاسایشی میونشندا، كۆتاییم بە سەردانەكەم بۆ ئەڵمانیا هێنا". نێچیرڤان بارزانی لەماوەی سێ ڕۆژی كۆنفرانسەكەدا چەندین كۆبونەوەی لەگەل بەرپرسە ئامادەبووەكان سازكردووە و لەبارەیانەوە نوسیویەتی:" دەرفەتێكی باش بوو بۆ گۆڕینەوەی بیروڕا لەسەر ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیریی هەرێمی و دوایین پێشهاتە سیاسییەكان لە عێراق و لە ناوچەكەدا". سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەماوەی سەردانەكەیدا زیاتر لە 12 كۆبونەوەی هەبووە و سەرۆكی حكومەتیش حەوت كۆبونەوەی هەبووە. سەرۆکی هەرێمی کوردستان یەكەم كۆبونەوەی لەگەڵ نیڵس شمید، وتەبێژی لیژنەی کاروباری دەرەوەی پەرلەمانی ئەڵمانیا بوو. دواتر نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان له‌گه‌ڵ ئيليسا سلۆتكين، نوێنه‌ر و ئه‌ندامى كۆميته‌ى هێزه سه‌ربازييه‌كان له كۆنگرێسى ئه‌مه‌ريكا كۆبووه‌وه. هەر لە پەراوێزی کۆنفرانسی میونشندا، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ پيته‌ر ماورێر، سه‌رۆكى خاچى سوورى نێوده‌وڵه‌تى كۆبووه‌وه. پاشان سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، له‌گه‌ڵ ئاند ليندى، وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى سوێد كۆبووه‌وه. لە دووەم رۆژدا نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و مه‌سروور بارزانى، سه‌رۆكوه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستان بە هاوبەشی له‌گه‌ڵ وەفدێكی باڵاى کۆنگرێسمانەکانی ئەمەریکا بە سەرۆکایەتيی لیندسی گراهام کۆبوونەوە. هەر لە پەراوێزی کۆنفرانسی میونشندا، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ ئه‌يمه‌ن ئه‌لسه‌فه‌دى، جێگرى سه‌رۆكوه‌زيران و وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى ئوردن كۆبووه‌وه. دوای کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەیمەن ئەلسەفەدی، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان له دوو ديدارى جيادا له‌گه‌ڵ تۆماس هيتشله‌ر، وه‌زيرى ده‌وڵه‌ت له وه‌زاره‌تى به‌رگرى و نيلز ئه‌نين وه‌زيرى ده‌وڵه‌ت بۆ هاريكاريى ئابوورى و گه‌شه‌پێدانى ئه‌ڵمانيا كۆبووه‌وه. له درێژه‌ى دووه‌م رۆژى ديدار و كۆبوونه‌وه‌كانيدا له كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشن، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، له‌گه‌ڵ سوبراهمانيام جايشانكار، وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى هیندستان كۆبووه‌وه. کۆبوونەوەیەکی دیکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ مێرسيا گيۆنا، جێگرى سكرتێرى گشتيى ناتۆ بوو. ئێواره‌ى رۆژی شه‌ممه 19-02-2022 له به‌رده‌واميى دووه‌م رۆژى چالاكييه‌كانيدا له كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشن، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ مێرسيا گيۆنا، جێگرى سكرتێرى گشتيى ناتۆ كۆبووه‌وه. له ديدارێكى ديكه‌دا له كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشن، له‌گه‌ڵ سۆفى ويڵمێز، جێگرى سه‌رۆكوه‌زيران و وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى به‌لجيكا كۆبووه‌وه. هه‌ر له به‌رده‌واميى ديداره‌كانيدا له كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشن، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ ژان ئيڤ لودريان وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى فه‌ره‌نسا كۆبووه‌وه. لە دووەم رۆژدا مه‌سروور بارزانى، سه‌رۆكوه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستان بە هاوبەشی له‌گه‌ڵ نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان لەگەڵ وەفدێكی باڵاى کۆنگرێسمانەکانی ئەمەریکا بە سەرۆکایەتيی لیندسی گراهام کۆبوونەوە. دواتر مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئیلیسا سلۆتکین و ئادەم شیف ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریکا کۆبووەوە. هەر لە پەراوێزی یەکەمین رۆژی کۆنفرانسی ئاسایشی مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ لۆرێنزۆ گویرینی وەزیری بەرگری ئیتالیا کۆبووەوە. سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە درێژەی کۆبوونەوە و دیدارەکانیدا لە میونشن، لەگەڵ خلوسی ئاکار، وەزیری بەرگری تورکیا کۆبووەوە. هاوكات هەر لە دیدارەكانی دووەم رۆژدا مەسرور بارزانی لەگەڵ ئەیمەن سەفەدی، جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوەی شانشینی ئوردن کۆبووەوە. هەروەها سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ نەجیب میقاتی سەرۆک وەزیرانی لوبنان كۆبووەوە. شەممە 19ی شوباتی 2022 لە دووەم ڕۆژی بەشداریکردنی لە کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن، مەسرور بارزانی سەرۆکی حكومەتی هەرێمی کوردستان، لەگەڵ نایف ئەلحەجرەف ئەمینداری گشتیی ئەنجومەنی هاریکاری کەنداو کۆبووەوە. ئێوارەی رۆژی پێنجشەممە 17-2-2022 سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەرۆکی و حكومەتی هەرێمی کوردستان، بەرەو ئەڵمانیا بەڕێکەوتن و کۆنفرانسی میونشن سێ رۆژی خایاند و ئەمڕۆ یەکشەممە 20-02-2022، دوایین رۆژی کۆنفرانسەکەیە.
هاوڵاتی نوری مالیکی ڕایگەیاند:" هیچ رێککەوتنێک لەنێوان حکومەتەکەی مالیکی و حکومەتی هەرێم لەساڵی 2007دا نەکراوە بۆ دەرهێنان و فرۆشتنی نەوتی هەرێمی کوردستان، دەشڵێت "نابێت کوردستان تاک لایەنە یاسا پێشێل بکات". نوسینگەی نوری مالیکی ئەمڕۆ شەممە 19-2-2022 لەراگەیەنراوێکدا باسی لەوەشکردوە، "لە ژمارەیەک دەزگای راگەیاندن و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان دیمەنێکی ڤیدیۆیی سەرۆکی کۆچکردوو جەلال تاڵەبانی بڵاودەکرێتەوە کە باس لە بوونی رێککەوتنێک لەنێوان حکومەتەکەی نوری مالیکی و حکومەتی هەرێم دەکات، کە بەگوێرەی رێککەوتنەکە رێگە بە هەرێم دەدرێت گرێبەستی نەوتی بکات ئەگەر تاوەکو مانگی ئایاری ساڵی 2007 یاسای نەوت و غاز لە عێراق دەرنەچێت." ئاماژەی بەوەشکردوە، "هیچ رێککەوتنێک نەبووە لەنێوان حکومەتی ئەوکاتی عێراق و حکومەتی هەرێم، وتەکەی سەرۆکی کۆچکردوو مام جەلالیش مەبەست لێی پێشنیازێکی زاڵمای خەلیل زاد، باڵیۆزی ئەوکاتی ئەمریکابوو لەعێراق کە بۆ دەرچوون لە قەیرانەکە پێشنیازی کردبوو". نوسینگەی نوری مالکی ئەوەشی خستوەتەڕو، ئەوکاتیش سەرۆک وەزیران پێشنیازەکەی رەتکردوەتەوە چونکە هەرێمی کوردستانیش بەشێکە لە دەوڵەتی عێراق و یاساش بۆ هەمووانە، نابێت هیچ کەسێک بەشێوەیەکی تاک لایەنە یاسا پێشێل بکرێت.
هاوڵاتی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەبارەی بڕیارەکەی دادگای باڵای فیدڕاڵی عێراق رایگەیاند کە "بڕیارەکە بەلای هەرێمی کوردستانەوە قبووڵکراو نییە." لە دووەم رۆژی کۆبوونەوەکانی لەگەڵ بەرپرس و سەرکردەکان، مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان رۆژی شەممە 19-2-2022 لەگەڵ ئیلیسا سلۆتکین و ئادەم شیف ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریکا کۆبووەوە. بەپێی راگەیێنراوێک کە ماڵپەڕی حکومەتی هەرێمی کوردستان بڵاویکردووەتەوە، گفتوگۆ لەبارەی بارودۆخی گشتی عێراق و ناوچەکە و پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کرا. مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان بڵاویکردووەتەوە کە لە کۆبوونەوەکەدا ئاماژەیان بە بڕیاری ئەم دواییەی دادگەی باڵای فیدڕاڵی عێراق کرد لەبارەی نەوت و گازی هەرێمی کوردستان و رایگەیاند "دووپاتمان کردەوە کە ئەم بڕیارە بەلای هەرێمی کوردستان قبوڵکراو نییە و هەرێمی کوردستان بە هەموو شێوەیەک داکۆکی لە مافە دەستوورییەکانی دەکات."
.jpg)
هاوڵاتی سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و سه‌رۆكوه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ وەفدێکی باڵاى کۆنگرێسی ئەمریکا کۆبوونەوە، وەفدەکە بە سەرۆکایەتی لیندزی گراهام، ئەندامی کۆمارییەکان لە کۆنگرێس بوو. وەفدەکە رایانگەیاندووە کە "كۆنگرێس به بايه‌خه‌وه له هه‌رێمى كوردستان ده‌ڕوانێت." کۆبوونەوەکە ئه‌مڕۆ شەممە 19-2-2022 له چوارچێوه‌ى چالاكييه‌كانی دووەم رۆژی كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشندا بوو. نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و مه‌سرور بارزانى، سه‌رۆكوه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستان پێکەوە لەگەڵ شاندەکەدا کۆبوونەوە. له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا بەپێی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، دوايين پێشهاته‌كانى دۆخى سياسى و ره‌وشى عێراق به‌گشتى و هەوڵەکانی پێکهێنانی حکومەتی نوێ و پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و ئەمریکا تاوتوێکران. وەفدى كۆنگرێس، بەپێی راگەیێندراوەکە، "دووپاتیكردووەتەوە كه كۆنگرێس به بايه‌خه‌وه له هه‌رێمى كوردستان ده‌ڕوانێت و په‌يوه‌ندييه‌كى به‌هێزمان له‌نێواندا هه‌يه، به ره‌چاوكردنى ئه‌و هه‌موو ته‌حه‌دييانه‌ش كه له ناوچه‌كه‌دا هه‌ن، پێمانوايه ده‌بێ په‌يوه‌ندييه‌كانمان به‌هێز بمێننه‌وه و بره‌ويان پێبده‌ين." سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و سه‌رۆکوه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستانيش سوپاس و پێزانینیان بۆ هاوكارى و پشتگيريى ئه‌مريكا بۆ هه‌رێمى كوردستان ده‌ربڕى و به‌رده‌واميى پشتگيرييان بۆ هه‌رێمى كوردستان به پێويستزانى بۆ نه‌هێشتن و له‌نێوبردنى يه‌كجاره‌كيى داعش. هەر لە کۆبوونەوە لەگەڵ شاندەکە، باس لە بڕیاری ئەمدواییەی دادگای باڵای فيدراڵیی عێراق کرا کە ياساى نەوت و گازی لە هەرێمی کوردستان بە نادەستووری دانا هەردوولا هاوڕابوونە کە "خزمەتی سەقامگیریی دۆخی عێراق و چارەسەرکردنی کێشەکانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵى ناکات."
هاوڵاتی بەڕێوبەرایەتی گشتیی کەشناسیی و بومەلەرزەزانیی هەرێم ڕایگەیاند، شەپۆلێکی بەفر و باران لە ڕۆژانی داهاتودا بەڕێوەیە و بارانی لێزمەش بەشێکی زۆری ناوچەکانی هەرێم دەگرێتەوە. بەڕێوبەرایەتییەکە سەبارەت بە شاری سلێمانی ڕایگەیاند؛ ڕۆژی شەممە ئاسمان هەور و نیمچە هەور دەبێت، لە ئێوارەدا دەگۆڕێ بۆ بارانی مامناوەند و بارینی بەفرێکی کەم لە ناوچە شاخاوییەکان؛ هەروەها سبەی یەکشەممە 20ی شوباتی 2022 باران بە لێزمە دەبارێت و بەفرێکی کەمیش لە ناوچە شاخاوییەکان دەبارێت. بەڕێوبەرایەتییەکە ئەوەشی ڕاگەیاند، شاری هەولێر لە ڕۆژی شەممە ئاسمان هەور و نیمچە هەور دەبێت، لە شەودا دەگۆڕێ بۆ بارانی مامناوەند و بارینی بەفرێکی کەم لە ناوچە شاخاوییەکان؛ ڕۆژی یەکشەممەش ئاسمان هەوری باراناویی دەبێت و جاروبار بە لێزمە دەبارێت. هەروەها لەبارەی شاری دهۆکەوە ڕایگەیاند، ڕۆژی شەممە ئاسمان هەور و نیمچەهەور دەبێت، هەروەها نمەبارانیش لە کاتی شەودا دەبارێت ڕۆژی یەکشەممەش ئاسمان هەوری تەواو دەبێت و بارانیش لە ناوچە جیاجیاکانی شارەکە دەبارێت. لە کەرکووکیش، ڕۆژی شەممە ئاسمان هەور و نیمچەهەور و هەوری تەواو دەبێت، لەگەڵ بارینی بارانێکی مامناوەند؛ ڕۆژی یەکشەممەش ئاسمان هەوری تەواو دەبێت و هەندێکجار باران بە لێزمە دەبارێت. شاری هەڵەبجەش، لە ڕۆژی شەممەدا ئاسمان هەور و نیمچەهەور دەبێت و بارانێکی مامناوەندیش لە ئێوارەدا دەبارێت؛ ڕۆژی یەکشەممەش ئاسمان هەوری باراناویی دەبێت و هەندێکجاریش بە لێزمە دەبارێت.
.jpg)
هاوڵاتی نێچيرڤان بارزانى و سەرۆكی خاچی سوری نێودەوڵەتی كۆۆبونەوە و سوپاسی سەرۆكی هەرێمی كرد لە بەرامبەر ئەو هاریکارییانەی کە لەهەرێمی کوردستانەوە بۆ رێکخراوی خاچی سووری نێودەوڵەتیی کراوە. پێشنيوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ شه‌ممه 19-02-2022 نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له دووه‌م رۆژى چالاكييه‌كانيدا له كۆنفرانسى ئاسايشى ميونشن، له‌گه‌ڵ پيته‌ر ماورێر، سه‌رۆكى خاچى سوورى نێوده‌وڵه‌تى كۆبووه‌وه. لەو بارەیەوە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان راگەیێندراوێکی بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت، "بارودۆخی عێراق، پەرەسەندنەکانی داعش لە سووریا، هێرشی داعش بۆسەر زیندانی غوێران و دۆخی عێراق بە گشتیی تاوتوێکراوە." لە راگەیێندراوەکەی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستاندا هاتووە، "نێچیرڤان بارزانی رۆڵى رێكخراوى خاچى سوورى نێوده‌وڵه‌تی به‌رز نرخاندووە به تايبه‌تى له‌و ناوچانه‌ى ئاڵۆزى و ناسه‌قامگيرييان تێدايه، هه‌روه‌ها سوپاسى رێكخراوه‌كه‌ى كردووە بۆ كار و چالاكييه مرۆييه‌كانى له هه‌رێمى كوردستان، هه‌موو پشتگيریی و ئاماده‌يييه‌كى هه‌رێمى كوردستانى بۆ به‌رده‌واميى هاريكارى له‌گه‌ڵياندا دووپاتكردو‌وەتەوە." بەپێی راگەیێندراوەکەی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، پيته‌ر ماورێر پوختەیەکی لەسەر چالاکییەکانیان لە هەرێمی کوردستان پیشکەشکردووە و سوپاسی نێچیرڤان بارزانی کردووە بۆ ئەو هاوکاریی و هاوئاهەنگییەی کە لەلایەن دامەزراوەکانی هەرێمی کوردستانەوە لەگەڵ رێكخراوى خاچى سوورى نێوده‌وڵه‌تیی ده‌كرێت. هەروەها لە راگەیێندراوەکەشدا هاتووە، پيته‌ر ماورێر گوتوویەتی، "بە بايه‌خه‌وه سه‌يرى بوونمان له هه‌رێمى كوردستان ده‌كه‌ين و له هاريكاريى هاوبه‌شمان به‌رده‌وام ده‌بين." بەپێی راگەیێندراوەکەی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان، هه‌ردوولا هاوڕابوون كه له رۆژهه‌ڵاتى نێوه‌ڕاستى فره‌ڕه‌نگ، ئه‌گه‌ر سه‌قامگيريى سياسى نه‌بێت، كێشه و ئاڵۆزى دروست ده‌بێت و ده‌بێته هۆى كۆچ، هه‌روه‌ها هەردوولا په‌ره‌سه‌ندنه‌كانى سووريا به‌تايبه‌تى ئه‌وه‌ى داعش له زيندانى حه‌سه‌كه ئه‌نجامى دا بە مايه‌ى نيگه‌رانى و زه‌نگێكى مه‌ترسيدار ناویان بردووە.
هاوڵاتی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وته‌بێژى كۆميته‌ى كاروبارى ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مانى ئه‌ڵمانيا رایگەیاند:" جێبەجێکردنی رێککەوتنی شنگال دەبێتە هۆی گەڕانەوەی ئێزدییەکان بۆ شوێنەکانی خۆیان". ئەمڕۆ شەممە 19-02-2022 نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە پەراوێزی دووەم رۆژی کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن لەگەڵ نیڵس شمیت، وته‌بێژى كۆميته‌ى كاروبارى ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مانى ئه‌ڵمانيا کۆبووەوە و هەڕەشەکانی داعش و درێژکردنەوەی ماوەی ئەرکی هێزەکانی ئەڵمانیایان لە عێراق تاوتوێکرد. هەروەها باسی دۆخی سیاسیی عێراق و پرسی کۆچبەرانیان لەسەر سنووری بێلاڕووس کردووە. نیڵس شمیت کەسایەتییەکی ناسراوی پارتی سۆسیال دیموکراتەکانە و لە رابردوو چەندین دیدار و کۆبوونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی باڵای هەرێمی کوردستان کردووە و رۆڵی هەبووە لە پەسندکردنی درێژکردنەوەی ماوەی مەشق و راهێنان بە هێزەکانی پێشمەرگە و هاوکارییەکانی ئەڵمانیا بۆ هەرێمی کوردستان. بەپێی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی بۆ هاوكاريكردنی ئەڵمانیا له پرسى كۆچبه‌ران و بۆ درێژكردنه‌وه‌ى ماوه‌ى ئه‌ركى هێزه ئه‌ڵمانييه‌كان له عێراق، سوپاسى ئه‌ڵمانيا و وڵاتانى دۆستى له ئه‌وروپا كرد. لە بەشێکی دیکەی راگەیێندراوەکەدا هاتووە، نێچيرڤان بارزانى لەبارەی دۆخى ئاواره ئێزدييه‌كانەوە، دووپاتى كردووەتە‌وه ئه‌گه‌ر رێككه‌وتنى ئاساييكردنه‌وه‌ى دۆخى شنگال جێبه‌جێ بكرێت، ده‌بێته ده‌رفه‌تێكى باش بۆ سه‌قامگيرى و گه‌ڕانه‌وه‌ى خه‌ڵكى ئێزدى بۆ شوێنه‌كانيان. رۆژی 9ی تشرینی یەکەمی 2020 وتەبێژی سەرۆکوەزیرانی عێراق رایگەیاند، مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیران چاودێریی رێککەوتنی تایبەت بە شنگالی کرد کە دەسەڵاتی حکومەتی فیدراڵیی لەو شارە بەهێزدەکات. رێککەوتنەکەش لەلایەن بەشێکی بەرچاو لە وڵاتانی جیهان پێشوازیی لێکرا.
شاناز حەسەن بەشێک لە خاوەن پاسەکانی سلێمانی گردبونەوەیەکی ناڕەزاییان دژی گرانبونی بەنزین ئەنجامدا و رایانگەیاند، ئەگەر حکومەت هاوکاریان نەکات و سوتەمەنی هەرزان نەکرێت، ناچارن کرێی گواستنەوەی گران بکەن یان کارنەکەن، چونکە گرانبونی بەنزین بژێوی ژیانیانی سەخت کردوە. مام محیدین ماوەی زیاتر لە 11 ساڵە شۆفێری پاسە باس لەوە دەكات لەبەر گرانی رنخی سوتەمەنی و هاوكات بەرزبونەوەی نرخی پیداویستی رۆ>انە ناتوانێت بەشی كرێ مانگانەی كرێ خانوەكەی پاشەكەوت بكات. ئەم خاوەن پاسە جەختی لەوەشكردەوە، بەردەوام ەدبن لەسەر داواكاریەكانیان و ئەەگر حكوەمت وەڵامیان نەداتەوە و نرخی گاز و بەنزین كەمنەكاتەوە ناچارن كرێی پاس لەسەر هاوڵاتیان زیادبكەن. ماوةى رابردوو دوای بەرزبوونەوەی نرخی سووتەمەنی و ناڕەزایەتی خاوەن پاسەکان، لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا هەواڵی ئەوە بڵاوکراوەتەوە کە کرێی پاسەکانی نێوشاری سلێمانی لە 500 دینارەوە کراوەتە 750 دینار و لە شارەکانی دیکەش نرخەکە بەرزدەبێتەوە. هەر بۆ چارەسەرکردنی ئەم گرفتە، سبەی پارێزگار و قایمقامی سلێمانی لەگەڵ نوێنەری وەزارەتی سامانە سرووشتییەکان کۆدەبێتەوە.
