میدیاکانی ئێران ئەو دەنگۆیانەیان ڕەتکردەوە، کە باس لە تیرۆرکردنی ژەنەراڵ ئیسماعیل قائانی، فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسداران دەکەن. ڕاشیگەیاند، ئەو هەواڵانە لەلایەن چەند هەژمارێکی سۆشیال میدیای سەر بە ئیسرائیلەوە بڵاوکراونەتەوە. ئاژانسی هەواڵی تەسنیمی ئێران، بە فەرمی ڕایگەیاند، ئەو دەنگۆیانەی لە هەندێک هەژماری سەر بە ئیسرائیل بڵاوبوونەتەوە "درۆن" و هیچ بنەمایەکیان نییە. بەگوێرەی ئاژانسە ئێرانییەکە، ئەمە یەکەمجار نییە دەنگۆی لەو شێوەیە بڵاودەکرێتەوە و لە دوای 7ـی تشرینی یەکەمی 2023وە، ئیسرائیل چەندان جار هەواڵی هاوشێوەی لەبارەی قائانییەوە بڵاوکردووەتەوە. تەسنیم ئاماژەی بەوەشکردووە، هەژمارێکی دیاریکراوی سەر بە مۆساد بە ناوی "ئاگاداریی تیرۆر" (Terror Alarm) بەشدارە لە تێکەڵکردنی هەواڵی ڕاست و درۆ بە مەبەستی ئەنجامدانی "ئۆپەراسیۆنی دەروونی" بۆ بەرژەوەندییەکانی ئیسرائیل، نەک تەنیا گەیاندنی زانیاری.
وتەبێژی کۆشکی سپی بەهۆی نەبەخشینی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی بە سەرۆکی ئەمەریکا ڕەخنە لە لیژنەی ئەو خەڵاتە نێودەوڵەتییە دەگرێت، هاوکات براوەی خەڵاتەکەش دەڵێت: بەهۆی پشتیوانییە بەردەوامەکەی، نۆبڵی ئاشتی پێشکەشی سەرۆکی ئەمەریکا دەکەم. هەینی 10ـی تشرینی یەکەمی 2025،ستیڤن چیونگ، گوتەبێژی کۆشکی سپی، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (ئێکس) نووسیویەتی: دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا، لە ئەنجامدانی ڕێککەوتنی ئاشتی، کۆتاییهێنان بە جەنگەکان، و ڕزگارکردنی ژیانی خەڵک بەردەوام دەبێت. دەشڵێت: ئەو دڵێکی باشی هەیە و کەسێکی مرۆڤدۆستە و هەرگیز کەسێکی وەک ئەو نابێت کە بتوانێت بە هێزی ئیرادەی خۆی هەموو ئاستەنگەکان تێبپەڕێنێت و کاری ئەستەم بکات؛ "لیژنەی نۆبڵ سەلماندیان کە سیاسەت لە سەرووی ئاشتی دادەنێن." لایخۆیەوە، ماریا کۆرینا ماچادۆ براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی (ئێکس) نووسیویەتی: ئەم ڕێزلێنانە لە ئەنجامی خەباتی هەموو ڤەنزوێلییەکان و پاڵنەرێکە بۆ تەواوکردنی ئەرکەکەمان و بەدەستهێنانی ئازادی. دەشڵێت: "ئێمە لە سەرکەوتن نزیکین و ئەمڕۆ زیاتر لە هەموو کاتێک، پشت بە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا، گەلی ئەمەریکا، گەلانی ئەمەریکای لاتین و وڵاتە دیموکراتییەکانی جیهان وەک هاوپەیمانی سەرەکیمان بۆ بەدەستهێنانی ئازادی و دیموکراسی دەبەستین. هەروەها نووسیویەتی: من ئەم خەڵاتە پێشکەش بە گەلی ستەملێکراوی ڤەنزوێلا و ترەمپ دەکەم بۆ پشتیوانییە یەکلاکەرەوەکەی لە دۆزەکەمان. هەر ئەمڕۆ هەینی، ماریا کۆرینا ماچادۆ، سەرۆکی پارتی بەرهەڵستکاری ڤەنزوێلا، خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی2025ی پێبەخشرا، وەک ڕێزلێنانێک بۆ پابەندبوونی بێوچانی بە دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ لە ڤەنزوێلا، بەهۆی خۆڕاگری لە بەرانبەر سەرکوتی سیاسیدا ناوی "خاتوونی پۆڵاینی" ی لێنراوە، دوای هەڕەشەکانی دەستگیرکردن زیاتر لە ساڵێک لە دەربەدەریدا بووە.
بهرپرسی مهكتهبی رێكخستنی كهركووك - گهرمیانی پارتی دهڵێ، پێشبینی دهكهین دهنگی پارتی له كهركووك زیاد بێت و ئاماژهی بۆ ئهوەش كرد كه سبهی کەرنەڤاڵێکی گەورەی جەماوەریی ئەنجام دەدەین بۆ ناساندنی کاندیدەکانمان لە سنووری کەرکووک، ئەمەش دەبێتە دەستپێکی کەرنەڤاڵ و ئاهەنگە گەورەکانی پارتی بۆ ئەم هەڵبژاردنە. هیوا ئهحمهد مستهفا، ئهندامی مهكتهبی سیاسی و بهرپرسی مهكتهبی ڕێكخستنی كهركووك - گهرمیانی پارتی، تایبهت به چۆنیهتی بهڕێوهچوونی ههڵمهتی بانگهشهی ههڵبژاردن له سنووری بازنهی كهركووك و تایبهتریش بانگهشهی پارتی لهو سنووره، بۆ ماڵپهڕی فهرمیی پارتی دیموكراتی كوردستان گوتی، "بانگهشهی ههڵبژاردن له سنووری كهركووك به شێوهیهكی هێمن بهڕێوه دهچێت، بهڵام چهند ڕۆژێكه گرووپێک كه بهداخهوه جلوبهرگی كوردییان لهبهره و ناشزانین كوردن یان نا، له چهند گرتهیهكی ڤیدیۆیی دهردهكهون وێنهی كاندیدانی پارتیمان دهشێوێنن، ئهوه بۆ ئێمه جێگهی نیگهرانییه، ئهگهر بهردهوامی ههبێت ناچارین سكاڵا تۆمار دهكهین. بهرپرسی مهكتهبی رێكخستنی كهركووك - گهرمیانی پارتی دهشڵێت، ئێمه 24 كاندیدمان له بازنهی كهركووك هەیە، کە پێكهاتوون له 11 ئافرهت و 13 پیاو، پێشبینی دهكهین بهراورد به ههڵبژاردنهكانی ڕابردوو، دهنگی پارتی له سنووری كهركووك زیاد بكات. هیوا ئهحمهد مستهفا ئاماژهی بۆ ئهوەش كرد، ڕۆژانه دهچینه ناو خهڵك و كاندید و ئۆرگانهكانی پارتیمان سهردانی هاووڵاتیان دهكهین له ههموو ناوچهكانی سنووری پارێزگای كهركووك، پارتی زۆر قوربانیی بهخشیوه له پێناو كوردستانیبوونی كهركووك و ههموو ناوچه كوردستانییهكانی دیكه، خهڵكیش ههڵوێست و داكۆكیی پارتی لهبهرچاوه لهبارهی كهركووك و ئهو نههامهتیانهی بهسهر خهڵكی كهركووكدا هاتوون. پهیوهست به ئهنجامدانی کەرنەڤاڵیه جەماوەریهكهی سبهیش، هیوا ئەحمەد مستەفا گوتی، "سبهی شەممە لە گەڕەکی شۆریجەی شاری کەرکووک کەرنەڤاڵێکی گەورەی جەماوەریی ئەنجام دەدەین بۆ ناساندنی کاندیدەکانمان لە سنووری کەرکووک بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق، ئەمەش دەبێتە دەستپێکی کەرنەڤاڵ و ئاهەنگە گەورەکانی پارتی بۆ ئەم هەڵبژاردنە.
بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل ڕایگەیاند بەڵێنی بە بنەماڵەی ئەو کەسانە داوە کە لەکەرتی غەززە بە دیل گیراون، بەبێ جیاوازی هەمووان دەگەڕێندرێنەوە، ئاماژەی بەوەشکرد، "ئێمە بەڵێنەکەمان جێبەجێ دەکەین". سەرۆکوەزیران نەتانیاهۆ جەختى کردەوە کە ئێمە لە هەموو لایەکەوە گەمارو فشارمان لەسەر حەماسەو دەستمان بەسەرداگرتووە تا قۆناغەکانی داهاتووی ڕێککەوتنەکە - حەماس بە هەر ڕێگەیەکی پێویست هەڵدەوەشێتەوە. ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: "ئەوە ئاسان نەبوو، لە ناوەوە و دەرەوەش ڕووبەڕووی فشارێکی گەورە بوومەوە، سەرنجم لە هەموو کاتێکدا ئاسایشی ئیسرائیل و گەڕانەوەی سەربازە ڕفێنراوەکان و ڕووبەڕووبوونەوەی مووشەکەکانی ئێران و قۆڵەکەی حەماس بوو". ناتانیاهۆ کە لەلایەن دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەکانەوە داواکراوە، ئاماژەی بەوەشکردووە، هەمیشە وتوویەتی کە ناتوانرێت سەربازە ڕفێنراوەکان بگەڕێنرێنەوە بەبێ ئەوەی ڕووبەڕووی حەماس ببنەوە ، ئاماژەی بەوەشکرد، ئیسرائیل فشار دەخاتە سەر حەماس بۆ ئەوەی بگاتە قۆناغەکانی داهاتووی ڕێککەوتنەکە و "چەکداماڵینی". ناوبراو بانگەشەی ئەوەی کردووە کە بزووتنەوەی خۆڕاگری ئیسلامی (حەماس) پێشتر ڕەتیکردۆتەوە دەستگیرکراوەکان بگەڕێنێتەوە و کاتێک هەستی کردووە پەتەکە لە دەوری خۆی توندتر دەبێتەوە، بەپێی ئیدیعای خۆی، بەو ڕێککەوتنانە ڕازی بووە. ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو شتانەی لە سوپا و دەزگا ئەمنییەکان ناوی بردووە بە "پاڵەوان" بیری هێناوەتەوە، سڵاوی لە کەسوکاری کوژراوەکان کردووە و پشتیوانی خۆی بۆیان ڕاگەیاندووە. لە هەمان کاتدا نەتانیاهۆ وتی، هەرکەسێک بڵێت ئەم گرێبەستە پێشتر لەسەر مێز بووە، تەنها درۆ دەکات. ڕۆژنامەی تایمزی بەریتانی ئەمڕۆ لە زاری گێرشۆن باسکین، دانوستانکاری سەربەخۆی ئیسرائیلی بڵاویکردەوە، ئەو ڕێککەوتنەی دوێنێ لە نێوان حەماس و ئیسرائیل ڕاگەیەندرا، زیاتر لە ساڵێکە بە هەمان شێوە لەسەر مێزەکە بووە، هەروەها حەماس قبووڵی کردووە لەکاتێکدا نەتانیاهۆ ڕەتیکردووەتەوە. ناتانیاهۆ گوتی: تا ئێستا ئاڵنگاری گەڕاندنەوەی تەرم و بارمتەکانمان لەبەردەم دایە، دەشڵێت: هەموو دەرفەتەکانی بەردەم حەماسمان لەباربرد و غەززە لە چەک دادەماڵدرێت، حەماسیشی بەوە تۆمەتبار کرد کە لە دانووستانەکانی ڕابردوو یاریی پێکردوون. سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل سوپاسی ئەمەریکا و دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەو وڵاتە و تیمەکەی کرد کە هاوکار و پشتیوانی ئیسرائیل بوون هەمیشە، دەشڵێت: جەنگ کۆتایی نەهاتووە، تا ئێستاش لەبەردەم ئاڵنگاریی گەورەداین لە ناوچەکەدا، سوپای ئیسرائیلیش لە کەرتی غەززە دەمێننەوە تا ئەو کاتەی حەماس چەک دادەنێت.
چاوەڕوان دەکرێت لە کۆبوونەوەی لە ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە سوودانی بڕیار لە ناردنی مووچەی مانگی هەشتی فەرمانبەران بدات و تەیف سامیش نووسراوی خەرجکردنی مووچەی فەرمانبەرانی کوردستان دەربکات. محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق ڕۆژی سێشەممە ڕێککەوتی 7ـی 10ـی 2025 لەدوای کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران، لە کۆبوونەوەیەکی تایبەتدا لەگەڵ سێ وەزیری کورد ڕەزامەندی لەسەر خەرجکردنی مووچەی مانگی هەشت دا. لیستی مووچەی مانگی نۆ ئامادەیە و وردبینی بۆ کراوە، لە هەفتەی داهاتووەوە هەرێمی کوردستان لیستی مووچەی مانگی 10 و ڕێکارەکانی بە سیستمی پەیڕۆڵ دەستپێبکات، چاوەڕوانیش دەکرێت لە دوو هەفتەی داهاتوودا بۆ بەغدا بنێرێت. هەفتەی ئایندە لە شارەکانی دیکەی عێراق دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی 10 دەکرێت. هەموو هەوڵەکان بۆ ئەوەن بەر لە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کە مانگێکی ماوە دوو موچە بۆ هەرێمی کوردستان بنێردرێت. ئەگەر هەفتەی داهاتوو، بڕیار لە ناردنی مووچە بدرێت و ڕێکارەکان وەک مووچەی مانگی حەوت بن ئەوا ناردنی مووچە دەکەوێتە 10 ڕۆژی دیکە. ئەگەر بەر لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران سوودانی بڕیاری ناردنی مووچە بدات تا پێنجشەممەی هەفتەی داهاتوو مووچە دەگات.
خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی ٢٠٢٥ بەخشرایە ماریا کۆرینا ماچادۆ، سەرۆکی ئۆپۆزسیۆنی ڤەنزوێلا کە بە “خاتوونی ئاسنی ڤەنزوێلا” ناسراوە، هەروەها، ناوبراو لە ساڵی ٢٠٢٤ خەڵاتی ساخارۆڤی بۆ ئازادی بیرکردنەوە لەلایەن پەرلەمانی ئەوروپاوە وەرگرت ئەوەش وەک ڕێزلێنانێک بۆ هەوڵەکانی بۆ بەرگریکردن لە دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ لە ڤەنزوێلا نیوەڕۆى ئەمڕۆ هەینى خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی راگەیێندراو و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا خەڵاتەکەی پێنەدرا. لە بەرامبەردا، بەخشرایە ماریا کۆرینا ماچادۆ، سەرکردەی ئۆپۆزیسیۆنی ڤەنزیولا. کۆمیتەی نۆبڵی نەرویج دەڵێت، خەڵاتەکە دەبەخشرێتە ماریا کۆرینا ماچادۆ "لە پێناو تێکۆشانە بێوچانەکەی بۆ ئاشتی لە ڤەنزوێلا و جیهاندا، ئەمە دانپێدانانێکی دادپەروەرانەیە بە کەسێک کە نزیکەی سەرجەم ژیانی خۆی بۆ خەبات لە پێناو ئاشتی و رزگاری تەرخان کردووە". هەروەها دەڵێت، "لە پێناو سەرکردایەتییە ئازا و خۆنەویستەکەی، و پابەندبوونی بێ وچانی بە گەیشتن بە ئاشتی و بەها دیموکراسییەکان، کە سەرنج رادەکێشێتە سەر پێشێلکارییەکانی مافەکانی مرۆڤ لەژێر دەسەڵاتی رژێمی مادۆرۆدا" خەڵاتەکە لە ئۆسلۆی پایتەختی نەرویج راگەیێندرا. کێبڕکێکە تووند بوو، 338 بەربژێر کە 244 کەسایەتی و 94 رێکخراو بوون، رکابەرییان لەسەر بەدەستهێنانی کرد. دۆناڵد ترەمپ یەکێک بوو لەو ناوانەی کە ئەم ساڵ زۆرترین قسەی لەسەر دەکرا و لە لایەن هەریەک لە ماڵتا، کەمبۆدیا، رواندا، ئەرمینیا، ئازەربایجان، ئیسرائیل و پاکستانەوە بۆ بردنەوەی خەڵاتەکە بەربژێر کرابوو. ترەمپ خۆیشی چەندین جار گوتبووی کە شایانی خەڵاتەکەیە. خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی، کە یەکەم جار لە ساڵی 1901 بەخشرا، رێز لەو کەس و رێکخراوانە دەگرێت کە "گەورەترین یان باشترین کاریان بۆ پتەوکردنی برایەتیی نێوان نەتەوەکان، هەڵوەشاندنەوە یان کەمکردنەوەی سوپا چەکدارەکان و بەڕێوەبردنی کۆنگرەکانی ئاشتی" ئەنجامداوە. براوەی خەڵاتەکە مەدالیایەکی زێڕین، بڕوانامەیەک و خەڵاتێکی نەختینەیی وەردەگرێت، کە لە رێوڕەسمێکی گەورەدا لە رۆژی 10ی کانوونی یەکەم، کە هاوکاتە لەگەڵ ساڵیادی کۆچی دوایی ئەلفرێد نۆبڵ، دامەزرێنەری خەڵاتەکە، لە ئۆسلۆ پێشکێشی دەکرێت.
وەزیری دەرەوەی تورکیا داوا دەکات کۆمەڵگای نێودەوڵەتیی سزاکانی سەر سووریا و نوێنەرانی وڵاتەکەی هەڵبوەشێنتەوە. هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا، ڕایگەیاند: پێویستە کۆمەڵگای نێودەوڵەتیی بەرانبەر داعش ڕێگاکەی بگۆڕێت، حکوومەتی سوریا خاوەنی ئیرادەیەکی بەهێزە بۆ ئەوەی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش دژی ئەم ڕێکخراوە بیکات. فیدان گوتی: بۆ ئەوەی دژی ئەم ڕێکخراوە ئۆپەراسیۆنی بەردەوام هەبێت پێویستە پاڵپشتی سووریا بکرێت، هەربۆیە تورکیا پاڵپشتییەکی بەهێز و بەردەوامی دەبێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی داعش. هەروەها ئاماژەی بەوە کرد، هێزەکانی سووریای دیموکرات( هەسەدە) بە بیانووی شەڕی دژی داعش خۆی لە سووپای سووریا جودا کردووەتەوە پێویستە واز لەم جودایە بهێنێت و تێکەڵ بە سووپای وڵاتەکەی بێتەوە. باسی لەوەش کرد، لە کۆبوونەوەکانمان دا، بە شێوەیەکی گشتگیر هەڵسەنگاندنمان بۆ ئەو هەنگاوانە کرد کە لە چوارچێوەی جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی 10ـی ئادار ئازاردا دەگیرێنەبەر. داوا لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی دەکەین سزاکانی سەر سوریا و نوێنەرانی وڵاتەکەی هەڵبوەشێننەوە. ئەمە لەکاتێکدایە سێشەممە 7ـی تشرینی یەکەمی 2025، میدیاکانی سەر بە بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر بڵاویان کردەوە، کۆبوونەوەی نێوان شاندی بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر و حکوومەتی سووریا، کە لە دیمەشق لە نێوان مەزڵووم عەبدی و ئەحمەد شەرع بەرێوەچوو.باس لە چۆنیەتی جێبەجێکردنی خاڵەکانی ڕێککەوتنی 10ـی ئادار، لەنێوان هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە) و حکوومەتی سووریا و دۆخی ئەم دوایەی حەلەب کراوە. ئاماژە بەوەشکراوە، شاندی بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر لە مەزڵووم عەبدی و ئیلهام ئەحمەد و ڕۆهلات عەفرین پێکهاتبوو، شاندەکەی حکوومەتی سووریا لە ئەحمەد شەرع سەرۆکی سووریا و ئەسعەد شەیبانی، وەزیری دەرەوەی سووریا پێکهاتووە.
سوپای ئیسرائیل ڕۆژی هەینی ڕایگەیاند ئاگربەست ئەمشەو کەوتۆتە بواری جێبەجێکردنەوە، هەروەها ئەوەشى زیاد کرد کە هێرشە ئاسمانییەکان وەستاون، ئەمەش بەپێى ڕاپۆرتى بەپێی ڕادیۆی سوپای ئیسرائیل. هەروەها ڕوونیشی کردەوە کە "بەم نزیکانە هێزەکانی کشانەوەی خۆیان بۆ هێڵی زەردی ڕێککەوتنی لەسەر کراوە، بەگوێرەی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا تەواو دەکەن". هاوکات پەیامنێری ئەلعەرەبییە پشتڕاستی کردەوە کە هێزەکانی ئیسرائیل دەستیان بە کشانەوە کردووە لە کەمپی کەناری باکووری غەززە. ئەوەشى خستەڕوو فیرقەی 36 (لیوای گۆڵانی) دەستیکردووە بە کشاندنەوەی ئۆتۆمبێلەکانی لە کەرتی غەززە، ئاماژەی بەوەشکرد، هەندێک ئاوارە گەڕاونەتەوە بۆ پشکنینی ماڵە وێرانبووەکانیان لە کەمپی کەناری باکوور. لەلایەکى دیکەوە بەرپرسانی باڵای ئەمریکا رایانگەیاندووە، تیمێکی 200 سەربازیی ئەمریکی لە چەند ناوچەیەکی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بڵاو دەکرێنەوە، بەمەبەستی چاودێریکردنی ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و حەماس لە کەرتی غەززە پاش واژۆکردنی رێککەوتنی ئاشتی لەنێوانیان بە نێوەندگیریی سەرۆکی ئەمریکا و وڵاتانی عەرەبی. بەرپرسانی ئیدارەی ترەمپ بە میدیای ئەمریکیان راگەیاندووە، ئەدمیراڵ براد کوپەر، سەرۆکی فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمەریکا ناسراو بە سێنتکۆم، لە قۆناخی یەکەمدا 200 سەربازیی ئەمریکی لەبەردەست دەبێت بۆ چاودێرییکردنی ئاگربەستەکە و دڵنیابوون لەوەی ئاگربەستەکە پێشێل نەکرێت. شەوی پێنجشەممە، نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بۆ دانوستاندنەکانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، لەو باوەڕەدایە، بنیامین نەتەنیاهوو سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، چەند بڕیارێکی قورسی دا تاوەکو لەگەڵ حەماس بگەنە رێککەوتن و ئاگربەست رابگەیێندرێت و ئەگەر کەسێکی دیکە بووایە، باوەڕناکات بگەیشتنایە ئەم قۆناخە. ویتکۆف لەکاتی کۆبوونەوەی لەگەڵ نەتەنیاهوو، بە رۆژنامەڤانانی راگەیاند، "سەرۆکوەزیران بڕیارێکی قورسی دا. ئەو ئەرکی پاراستنی ئەم وڵاتەی لەبەردەست بوو. ئەرکی بوو بڕیاری قورس بدات، لەبارەی تا چەندە لەگەڵ حەماس تووند بێت و کەی نەرم بێت." ویتکۆف دەڵێت، هەندێک جار پێیوابوو ئیسرائیل دەبوو "نەرمتر" بێت. بەڵام راستییەکە ئەوەیە کاتێک تەماشای رووداوەکانی رابردوو دەکەیت "پێموانییە بەبێ سەرۆکوەزیران بگەینە ئەم قۆناخە."
سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان سوپاسی سەرۆککۆماری تورکیا دەکات کە لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، فەرمانی دا گهشته ئاسمانييهكانى هێڵى فڕۆكهوانيى توركيا بۆ سلێمانى دهست پێبكهنهوه سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە پەیامێکدا دەڵێت: "ئهم بڕياره له چوارچێوهى پهيوهندييه پتهوهكانى ههرێمى كوردستان و كۆمارى توركيادا دێت كه دڵنياين يارمهتيدهر و هاوكار دهبێت بۆ برهودانى زياتر به هاريكاريى هاوبهش و له بهرژهوهنديى ههردوولا و بهتايبهتى له بهرژهوهنديى هاووڵاتيانماندا له سنوورى سلێمانى دهبێت." ئێوارهى ئهمڕۆ پێنجشهممه 9ـی تشرینی یەکەمی 2025، نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، له ئهنقهره لهگهڵ رهجهب تهييب ئهردۆغان، سهرۆكى كۆمارى توركيا كۆبووهوه. لەسەر داوای نێچیرڤان بارزانی و لەسەر رەزامەندی و راسپاردەی رەجەب تەیب ئەردۆغان ئابڵووقەی سەر فڕۆکەخانەی سلێمانی هەڵگیرا؛ "قسەی تۆ رەتناکرێتەوە". رۆژی دووشەممە، 6ـی تشرینی یەکەمی 2025، تورکیا راگرتنی گەشتەکانی بۆ فڕۆکەخانەی سلێمانی درێژکردەوە. یەکەمجار تورکیا لە 3ـی نیسانی 2023، ئاسمانی وڵاتەکەی بەڕووی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی سلێمانیدا داخست، ئەوەش بە پاساوی زیادبوونی چالاکییەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە سنوورەکە و زیادبوونی هەژموونی ئەو پارتە لە فڕۆکەخانەکەدا، وەک تورکیا دەیگوت. دەقی سوپاسنامەکەی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان: سوپاس و پێزانينمان بۆ بهڕێز ڕهجهب تهييب ئهردۆغان سهرۆكى كۆمارى توركيا دووپات دهكهينهوه كه ئهمڕۆ له كۆبوونهوهكهيدا لهگهڵ بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، فهرمانى دا گهشته ئاسمانييهكانى هێڵى فڕۆكهوانيى توركيا بۆ سلێمانى دهست پێبكهنهوه. ئهم بڕياره له چوارچێوهى پهيوهندييه پتهوهكانى ههرێمى كوردستان و كۆمارى توركيادا دێت كه دڵنياين يارمهتيدهر و هاوكار دهبێت بۆ برهودانى زياتر به هاريكاريى هاوبهش و له بهرژهوهنديى ههردوولا و بهتايبهتى له بهرژهوهنديى هاووڵاتيانماندا له سنوورى سلێمانى دهبێت. سهرۆكايهتيى ههرێمى كوردستان 2025/10/9
سەرەڕای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتن لەسەر قۆناغی یەکەمی پلانی ئاگربەست بۆ کەرتی غەززە، بەڵام یسرائیل کاتز وەزیری بەرگری ئیسرائیل دووپاتیکردەوە کە سوپای ئیسرائیلی ڕاسپاردووە کە "بە هێزێکی زۆرەوە توندەوە وەڵام بداتەوە" بۆ هەر هەوڵێکی حەماس بۆ زیانگەیاندن بە هێزەکانی ئیسرائیل لەناو کەرتی غەززە، وەک خۆی دەڵێت. ئێوارەى ئەمڕۆ پێنج شەممە نووسینگەی وەزیری بەرگری ئیسرائیل لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاندووە، کاتز "ئاڕاستەی سوپاى ئیسرائیلی کردووە کە بە هێزێکی زۆرەوە وەڵامی هەر هەڕەشەیەک یان هێرشێکی حەماس بۆ سەر هێزەکانی ئیسرائیل بداتەوە لە ماوەی کاتی پێش بڕیارەکەی حکومەت و تا ئەو کاتەی ڕێککەوتنەکە جێبەجێ دەکرێت". ئەمەش دوای ئەوە هات کە کاتز هەڵسەنگاندنێکی بارودۆخی لەگەڵ هەرزی زامیر سەرۆکی ئەرکانی هێزی ئاسمانی نێودەوڵەتی و ژمارەیەک ئەفسەری باڵای ئەنجامدا، پێش کابینەی ئاسایش و کۆبوونەوە تەواوەکانی حکومەتی ئیسرائیل کە بڕیارە ئێوارەی پێنجشەممە بەڕێوەبچێت، کە بڕیارە ڕێککەوتنی ئاگربەست پەسەند بکەن. لەلایەکى دیکەوە پەیامنێری ئەلعەرەبیە ڕایگەیاند کە هێزەکانی ئیسرائیل تەقەیان لە ئاوارە گەڕاوەکان کردووە لە نزیک نەتزەریم، سەرچاوەیەکی پزیشکیئەوەى خستەڕوو، لە بەرەبەیانی ئەمڕۆوە 17 کەس بەهۆی ئاگری ئیسرائیلەوە لە غەززە کوژراون. لەدوای راگەیاندنی ئاگربەست، میدیای ئیسرائیلی ئاشکرایکرد، سوپا دەستیکردووە بە هەڵوەشاندنەوەی کەمپە سەربازییە گەورەکانی لە غەززە و کەمکردنەوەی ژمارەی سەربازەکانی. هەر بەگوێرەی ئەو میدیانە بێت، بزووتنەوەی حەماسیش ئێستا ئامادەکارییەکانى بۆ ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان دەستپێکردووە. هاوکات ئێوارەى ئەمڕۆ نوێنەرەکانی ترەمپ، ویتکۆف و کوشنەر، گەیشتنە ئیسرائیل و بڕیاریشە ڕۆژى یەکشەمە دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا سەردانى ئیسرائیل بکات.
سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران دەشڵێت، ئامادەییان دەربڕیوە لە بەرامبەر ناردنی مووچەی مانگی ئاب، 120 ملیار دیناری داهاتی نانەوتی رادەستی بەغدا بکەن؛ ئاماژە بەوەش دەکات، بۆ چارەسەرکردنی یەکجاریی پرسی نەوت، پێویستە یاسای نەوت و گازی فیدراڵی دەربچێت. ئامانج رەحیم، سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان لەچاوپێکەوتنێکى ڕۆژنامەوانیدا راگەیاند، ''چارەسەری کۆنکرێتی بۆ پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان ئەوەیە کە لە داهاتوودا یاسای نەوت و گازی فیدراڵی دەربچێت.'' ئامانج رەحیم ئاماژەی بە رێککەوتنی سێقۆڵیی حکومەتی فیدراڵی، هەرێمی کوردستان و کۆمپانیاکان کرد بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت و گوتی، رێککەوتنەکە بۆ قۆناخێکی راگوزەری بەر لە دەرکردنی یاسای نەوت و گازی فیدراڵییە. یەکێک لە بەربەستەکانی بەردەم خەرجکردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، رادەستکردنی بەشێک لە داهاتی نانەوتییە. حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ مانگەکانی ئایار، حوزەیران و تەمموز 120 ملیار دیناری وەک داهاتی نانەوتی خستووەتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی عێراق. بەگوتەی ئامانج رەحیم لە دوایین کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستاندا، بڕیار دراوە لەسەر پرسی رادەستکردنی بڕی داهاتی نانەوتی نامەیەک ئاراستەی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بکرێت. وەک سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران دەڵێت، ''لە کۆتایی نامەکەدا باس لەوە کراوە تاوەکو ئەم پرسە یەکلایی دەبێتەوە، هەرێمی کوردستان ئامادەیە وەکو سێ مانگی پێشوو، لە ناردنی بڕی 120 ملیار دینار، لە چوارچێوەی ئەو رێککەوتنەی لەنێوان هەردوو لا دەکرێت، بەردەوام بێت.'' گفتوگۆکان بۆ یەکلاییکردنەوەی پرسی داهاتی نانەوتی لەنێوان هەردوو حکومەت بەردەوامن. ئامانج رەحیم جەختی لەوە کردەوە، هیچ بیانوویەک نەماوە بۆ ئەوەی کە حکومەتی فیدراڵی پێنج مووچەی مانگەکانی 8، 9، 10، 11 و 12 ـی ئەم ساڵی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج نەکات. 23ـی ئەیلوول، ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق کۆبووەوە و بڕیاری دا مووچەی مانگی تەممووزی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج بکات. تاوەکو ئێستا مووچەکانی مانگی ئاب و ئەیلوول خەرج نەکراوە.
میدیاکانى ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، ڕؤژى یەکشەممەى داهاتوو دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا دەگاتە ئیسرائیل هاوکات خشتەى بەرنامەو چۆنیەتى چالاکى و کۆبونەوەکانیشیان ئاشکراکردوە. سەردانە چاوەروانکراوەکەى سەرۆکى ئەمریکا لەکاتێکدایە، کابینەی حکومەتی ئیسرائیل ئەمڕۆ بڕیار لەسەر رێککەوتنی ئاگربەستی جەنگی غەززە دەدات. بەرپرسێکی حەماسیش دەڵێت، سوپای ئیسرائیل لە تەواوی شارەکانی غەززە دەکشێتەوە. کابینەی حکومەتی ئیسرائیل ئێوارەی ئەمرۆ پێنجشەممە کۆدەبێتەوە و دەنگ لەسەر رێککەوتنی ئاگربەستی جەنگی غەززە دەدات. ئۆفیسی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت، "دوای دەنگدانی کابینەکە، ئەمشەو ئاگربەستەکە دەچێتە واری جێبەجێکردنەوە." ئوسامە حەمدان، بەرپرسێکی حەماس لە قەتەر رایگەیاند، رۆژی هەینی سوپای ئیسرائیل لە هەموو شارەکانی غەززە دەکشێتەوە، لەنێویاندا خان یونس، رەفەح و شاری غەززە بەپێى ئەو خشتەیەى کە بڵاوکراوەتەوە بۆ سەردانەکەی سەرۆکی ئەمریکا، ڕۆژی یەکشەممە کاتژمێر 3:00ی پاشنیوەڕۆ فرۆکەى سەرۆک و شاندى یاوەرى لەفرۆکەخانە دەنیشنەوە، مەراسیمەکان لە فڕۆکەخانەی بن گوریۆن، کنێست و دیواری ڕۆژئاوا، مانەوەی کورت لە هۆتێلێک لە قودس دەبێت. بەپێى بەرنامەکەى بەمجۆرەیە.. - گەیشتن لە ڕۆژی یەکشەممە و نیشتنەوە کاتژمێر ٣:٠٠ی پاشنیوەڕۆ - لە فڕۆکەخانەی بن گوریۆن مەراسیمێک بەڕێوەدەچێت - ئاهەنگێک لە کنێست - مەراسیمێک لە دیواری ڕۆژئاوا - کە لە یەکێک لە هۆتێلەکانی قودس بوو - ڕۆشتن لە کاتژمێر ١١:٠٠ی شەو لەوانەیە خشتەکە بگۆڕێت. وەک باسکراوە، ئەمە خشتەی سەرەتاییە کە لە نێوان کۆشکی سپی و نووسینگەی نەتانیاهۆدا هەماهەنگ کراوە دۆناڵد ترەمپ لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ترووس سۆشیال رازیبوونی حەماسی بە ئاگربەست راگەیاند. قۆناخی یەکەمی ئاگربەستەکە بەمشێوەیەیە: - بڕیارە دوای 72 کاژێر تەواوی بارمتە زیندووەکانی ئیسرائیل ئازادبکرێن. - ترەمپ و نەتەنیاهوو پەیوەندییەکی تەلەفۆنی ئەنجام بدەن. - قەتەر و میسر و تورکیا نێوەندگیری جێبەجێکردنی پلانی رێککەوتنەکە بوون. - دەروازەی رەفەح دەکرێتەوە و هاوکاری دەگاتە نێو غەززە. جەنگی غەززە و ئامارەکان رۆژی 7ـی ئۆکتۆبەری 2024 جەنگی غەززە بە هێرشێکی حەماس بۆ سەر کۆمەڵگە جوونشینەکانی سەر سنووری ئیسرائیل دەستیپێکرد. 250 کەسی بە بارمتە گرت و نزیکەی 1200 کەسی کوشت. رۆژی دواتر ئیسرائیل دەستی بە بۆردوومانی غەززە کرد. بەگوێرەی وەزارەتی تەندروستیی غەززە، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل زیاتر لە 67 هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا لە ئەنقەرە کۆبوونەوە. نێچیرڤان بارزانی دەڵێت، تاوتوێی هاریکاریی هاوبەشیان کردووە. ئەمڕۆ پێنجشەممە، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە ئەنقەرەی پاتەختی تورکیا. سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وەزیری دەرەوەی تورکیا کۆبووەوە و لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس لەبارەی کۆبوونەوەکە رایگەیاند، "جەختمان کردەوە لەسەر گرنگیی هەوڵە هاوبەشە هەرێمییەکان بۆ چارەسەرکردنی ئەو پرسانەی کە جێگەی بایەخی هاوبەشن و بۆ پێشخستنی سەقامگیری لە تەواوی ناوچەکەدا." سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لەبارەی نێوەڕۆکی کۆبوونەوەکە رایگەیاند، "ههردوولا جهختيان له خواستى دوولايهنه بۆ برهودان به پهيوهندييهكانى توركيا لهگهڵ عێراق و ههرێمى كوردستاندا كردهوه، ههروهها دهربارهى چۆنيهتيى فراوانكردنى بوارهكانى هاريكاريى هاوبهش، بيروڕايان گۆڕييهوه." بەگوێرەی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی و هاکان فیدان باسیان له پرسى ئاو لهنێوان توركيا و عێراقدا كرد. بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، "نێچيرڤان بارزانى داكۆكیى له پێويستيى ههماههنگيى نێوان عێراق و توركيا كردهوه، به شێوهيهك، بهڕێوهبردنى ئاو ههموو پێداويستييهكانى ههردوولا دابين بكات." دۆخى ناوچهكه و چهند پرسێكى جێى بايهخى هاوبهش، تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە بووە. بەگوێرەی بەرنامەی سەرۆکایەتیی کۆماری تورکیا، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان کاژێر 04:00ی ئێوارەی ئەمڕۆ لە کۆشکی کۆماریی تورکیا لە ئەنقەرە، لەلایەن رەجەب تەیب ئەردۆغانەوە پێشوازیی لێ دەکرێت.
ئەندامێکی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دەڵێت، لە چەند رۆژی داهاتوودا بە سەرپەرشتیی سەرۆک مەسعود بارزانی ئاهەنگێکی گەورە بۆ دەستپێکی بانگەشەی هەڵبژاردن دەکەن. ئاماژە بەوەش دەکات، بۆ پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەت ئامادەنین دەستبەرداری وەزارەتی ناوخۆ ببن. دڵشاد شەهاب، ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی و ئەندامی لیژنەی باڵای هەڵبژاردنی پارتی دیموکراتی کوردستان بەماڵپەرى ڕوداوى ڕاگەیاندووە، بانگەشەی ئەم جارەی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق "ئارام دەبێت لە ئاستێکی بەرز بە بڕوایەکی پتەو و بە ئامادەکارییەکانی باش بە رەچاوکردنی مۆدێلێکی نوێ، کە نەبێتە هۆکاری بێزاری خەڵک و کاریگەریی لە هاتووچۆ و ژیانی خەڵک بکات". لەم چاوپێکەوتنەدا دڵشاد شەهاب باس لە دوایین گفتوگۆکانیان لەگەڵ یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ کاراکردنەوەی پەرلەمانی کوردستان و پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکات و دەڵێت 80٪ـی داواکارییەکانی یەکێتی لە حکومەت جێکراونەتەوە، بەڵام ئامادەنین وەزارەتی ناوخۆیان پێ بدەن. ناوبراو وتى: ، بڕیاری پارتی ئەوەیە بانگەشەیەکی ئارام لە ئاستێکی بەرز بە بڕوایەکی پتەو و بە ئامادەکارییەکانی باشی هەمە لایەنە لەگەڵ رەچاوکردنی مۆدێلێکی نوێ کە نەبێتە هۆکاری بێزاری خەڵک و کاریگەریی لە هاتووچۆش ژیانی خەڵک بکات، بۆیە هەنگاو بە هەنگاو بە گوێرەی بەرنامەی دانراو بانگەشە دەکەین و ئینشاڵڵا ئەنجامێکی باش بەدەست دەهێنین. سەبارەت بەوەى کە ئایا لەسەرچی ناکۆکن؟ بۆ بە روونی نایڵێن؟ لەسەر چ پۆستێک؟ دڵشاد شەهاب وتى یەک شت نییە بەدیاریکراوی، بەڵام لەسەر پۆستە، بۆ زانیاری؛ بە رێژەی دەنگ یان کورسی حیساب بکەیت بە رێککەوتنی پێشتر جگە لە رێککەوتنی ستراتیژیی 50 بە 50، ئەوەی ئێستا خراوەتەڕوو بۆ یەکێتی لە هی هەموو کاتەکان زیاترە.
دوای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنێکی سەرەتایی لەنێوان ئیسرائیل و حەماسدا، ناوی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، جارێکی دیکە وەک بەربژێرێکی بەهێز بۆ خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی هاتەوە نێو باسەکان. کۆشکی سپی بە بڵاوکردنەوەی وێنەیەکی و بە نازناوی "سەرۆکی ئاشتی"، پرسیارەکەی وروژاند: ئایا ترەمپ چانسی بردنەوەی ماوە؟ هەر زوو دوای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنەکە، ئیسحاق هێرزۆگ، سەرۆکی ئیسرائیل، ستایشی رۆڵی ترەمپی کرد و ڕایگەیاند کە "شایەنی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتییە". ئەو پێیوابوو ئەم ڕێککەوتنە دەتوانێت "ئاسۆیەکی نوێی هیوا" بۆ ناوچەکە بکاتەوە. لەلایەکی دیکەشەوە، باڵیۆزی ئەمریکا لە ئیسرائیل، ترەمپی بە "ئاشتیخوازێکی ڕاستەقینە" ناوبرد. پلانی ئاشتییەکەی ترەمپ لە قۆناغی یەکەمدا، ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکانی نێو غەززە و کشانەوەی هێزەکانی ئیسرائیل لەخۆدەگرێت. بەڵام سەرەڕای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنەکە، هێشتا کێشە لەسەر میکانیزمی جێبەجێکردنی ماوە. بەپێی ئاژانسی ڕۆیتەرز، حەماس داوای گەرەنتی دەکات بۆ کشانەوەی تەواوەتی هێزەکانی ئیسرائیل، ئەمەش گرێکوێرەیەکی لەبەردەم جێبەجێکردنی تەواوەتی ڕێککەوتنەکە دروستکردووە. سەرەڕای ئەم هەموو پشتیوانی و هەوڵانە، وا دیارە کات گەورەترین ڕکابەری ترەمپ بێت. سبەی هەینی، لیژنەی نۆبڵ ناوی براوەی خەڵاتی ئاشتیی ئەمساڵ ڕادەگەیەنێت. ئەمەش واتای ئەوەیە کە براوەکە پێشتر دیاریکراوە و لیژنەکە بڕیاری خۆی داوە. بۆیە تەنانەت ئەم هەنگاوە گەورەیەش، چانسی ترەمپ بۆ وەرگرتنی خەڵاتی ئەمساڵ زیاد ناکات، چونکە بڕیارەکە ماوەیەکە دراوە و دەرگای گۆڕانکاری داخراوە.
