ئالدارخەلیل: ئێمە خەریكە دان بەخۆداگرتنمان كۆتایی دێت

بەوتەى بەرپرسێکى باڵا پێشبینى دەکرێت، لەماوەی 24 کاتژمێری داهاتوودا بڕیار لە ناردنی مووچەی مانگی هەشت بدرێت و سوودانی بەڵێنەکەی بکاتە کردار.  هەفتەی ڕابردوو محەممەد شیاع سوودانی لە پەراوێزی کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق چاوی کەوت بە وەزیرە کوردەکان و بەشێوەی زارەکی بەڵێنی خەرجکردنی مووچەی مانگی هەشتی پێدان، ئەمە لە کاتێکدایە پرسی ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە کارنامەی کۆبوونەوەی سبەیدا نییە بەڵام ئەو بابەتە گرفت نییە و هاوشێوەی جارەکانی ڕابردووە.  محەممەد شیاع سوودانی ئێستا لە شەرمشێخی میسرە بۆ بەشداریکردن لە مەراسیمی لووتکەی ئاشتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە ڕێککەوتننامەنی ئیسرائیل و حەماسی تیادا واژۆ دەکرێت، دەگەڕێتەوە و سبەی بەشداری کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران دەکات.  بەرپرسێکی باڵای حکومەتی عێراق بەمأپەرى ئاڤای وتووە: سوودانی بەڵێنی ناردنی مووچەی داوە، چاوەڕوانین سبەی بەڵێنەکەی بکاتە بڕیار و لە چەند ڕۆژی داهاتوودا پارە بنێردرێت.  - لەسەر هەرێمی کوردستان پێویستە 120 ملیار دیناری داهاتی نانەوتی بنێرێت. لەلایەکی دیکەوە وەزارەتی دارایی و ئابووری کوردستان دەڵێت، 120 ملیارەکە ئامادەیە، تەنانەت 120 ملیاری مانگی نۆش ئامادەیە، بڕیاری خەرجکردنی مووچە بدرێت بە چەند کاتژمێرێک دەتوانین پارە بە کاش بە لقی هەولێری بانقی ناوەندی بدەین.

سەرۆک بارزانی لەگەڵ جەنەراڵ دەیڤد پێتریۆس، سەرۆکی پێشووی دەزگای هەواڵگریی ئەمەریکا دووپاتی ئەوە دەکاتەوە، دەستوور ڕێگەچارەی یەکجارییە بۆ ڕزگاربوونی عێراق لەو تەنگەژە سیاسییانەی کە تێیدایە. ئەمڕۆ دووشەممە، 13ـی تشرینی یەکەمی 2025 لە پیرمام، سەرۆک بارزانی پێشوازی لە جەنەراڵ دەیڤد پێتریۆس، سەرۆکی پێشووی دەزگای هەواڵگریی ئەمەریکا (سی ئای ئەی) کرد.  لە دیدارەکەدا جەنەراڵ دەیڤد پێتریۆس خۆشحاڵیی خۆی بە دووبارە دیتنەوەی سەرۆک بارزانی نیشان دا و ئاماژەی بەوە كرد کە دوایین جار سەرۆک بارزانی بینیوە لە بەرەکانی جەنگ لە سحێلا بووە لە ساڵی 2016.  هەروەها ستایشی ڕۆڵی بەرچاوی سەرۆک بارزانی و هەرێمی کوردستانی کرد کە لە پێناو پاراستنی سەقامگیری و ئاسایشی هەرێمی کوردستان و عێراق و ناوچەکە و لەپێناو بەدیهێنانی ئارامی و دیموکراسی و پێکەوەژیان، ڕووبەڕووی ئەو گرووپ و رێکخراوە تیرۆرستیانە بوونەوە کە دوای ساڵی 2003 لە عێراق سەریان هەڵدا و بوونە هەڕەشەیەکی ڕاستەقینە بۆ سەر تەواوی ناوچەکە و جیهان.  لای خۆیەوە سەرۆک بارزانی بەخێرهاتنی جەنەراڵ دەیڤد پێتریۆسی کرد و هەروەها سوپاسی هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمەریکای کرد کە ڕۆڵێکی بەرچاویان بینیوە لە پڕۆسەی ئازادکردنی عێراق لە دیکتاتۆرییەت و دوای ئەوەش پاڵپشتییەکانیان بۆ هێزی پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەکانی عێراق لەپێناو بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و پاراستنی سەقامگیریی عێراق و هەرێمی کوردستان. لەبارەی پڕۆسەی سیاسیی عێراق، سەرۆک بارزانی جەختی لە جێبەجێکردنی بڕگەکانی دەستووری هەمیشەیی عێراق کردەوە کە ڕێگەچارەی یەکجارییە بۆ ڕزگاربوونی عێراق لەو تەنگەژە سیاسییانەی کە تێیدایە و هیوای خواست هەموو لایەنە سیاسییەکان پێکەوە بەدوای چارەسەری گرفتەکانەوە بن و واز لە تۆڵەسەندنەوە و ڕق و کینە بەرانبەر بە یەکتری بێنن.  هەروەها سەرۆک بارزانی ڕەشنووسی یاسای نەوت و گازی ساڵی 2007ـی بە نموونە هێنایەوە کە ئەگەر ئەو کات پەسەند و جێبەجێ کرابا، لە ئێستادا هیچ گرفتێکی یاسایی لەبارەی نەوت و گاز نەدەبوو و جەختیشی لە دوایین ڕێککەوتنی نێوان حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی فیدڕاڵی عێراق کردەوە لە بارەی نەوت گاز و بە ئەرێنی وەسفی کرد و هیوای خواست ئەم ببێتە بناغەیەک بۆ چارەسەری هەموو کێشەکان.  هەر لەو دیدارەدا بارودۆخی سیاسی و گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە بە گشتی و دۆخی سووریا و هەنگاوەکانی پڕۆسەی ئاشتی لە تورکیا خرانە بەر باس و گفتوگۆ.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا گەیشتە شاری هاوینەهەواری شەرم ئەلشێخی میسر، لەوێ سەرۆکایەتی مەراسیمی واژۆکردنی گرێبەستى ئاگربەستى شەڕى غەززە دەکات کە کۆمەڵێک سەرکردەی وڵاتانى جیهان بەشداریان تێدا کردووە . هێزی ئاسمانی یەک و فڕۆکە جەنگییەکانی میسریی یاوەریی فرۆکەکەى ترەمپیان کردوە کاتێک گەیشتوەتە ئاسمانى ناوچەکە. شەرم شێخ ئەو شوێنەیە کە هەفتەی ڕابردوو نوێنەرانی ئیسرائیل و حەماس و ئەمریکا بۆ یەکلاکردنەوەی ڕێککەوتنی ئاگربەستی غەززە تێیدا کۆبوونەوە. هەر پەیوەست بەجێبەجێکردنى قۆناغى یەکەمى پرۆسەکە، باڵی سەربازی حەماس کە لیواکانی ئەلقەسامە، ناوی چوار بارمتەی کوژراوی بڵاوکردەوە کە بە وتەی خۆی ئەمڕۆ دووشەممە تەرمەکانیان ڕادەستى ئیسرائیل دەکاتەوە. خاچی سوورى نێودەوڵەتىیش ڕایدەگەیەنێت تیمەکانیان لە ڕێگادان بۆ خاڵێکی کۆبوونەوە لە باشووری غەززە، کە "چەند تابووتێکی بارمتە کوژراوەکان" لە لایەن حەماسەوە دەگوازرێنەوە بۆ ئەو شوێنەو ڕادەستى ئەوان دەکرێت، ئەمەش بەپێی بەیاننامەیەکی هاوبەشی سوپای ئیسرائیل و دەزگای ئەمنی شین بێت. سوپای ئیسرائیل رایگەیاند یەکەم کاروانی بارمتەکان لەلایەن بزووتنەوەی حەماسەوە ئازاد کران، چاوەڕوانیش دەکرێت 48 بارمتە ئازاد بکرێن لەو ژمارەیەش 20 بارمتەیە زیندوون.   سەرجەمیان جگە لە یەکێک لە بارمتەکان نەبێت لە نێو ئەو 251 کەسەدا بوون لە هێرشی چەکدارانی حەماسدا بۆ سەر باشووری ئیسرائیل لە 7 ی ئۆکتۆبەری 2023 رفێندرابوون و نزیکەی 1200 کەسی دیکە تێدا کوژران.

بە ئامادەبوونی مەسرور بارزانی، جێگری سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، بانگەشەی پارتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە شاری دهۆک بەڕێوەچوو، لە وتارێکدا بارزانی وتی، دەمانەوێت گەورەترین سەرکەوتن لەسەر ئاستی عێراق بەدەستبهێنین. جێگری سەرۆکی پارتی گوتیشی: بە پشتیوانی خودا، بەپشتیوانی پێشمەرگە و کادیرانی ڕاستگۆی پارتی و ڕێبازی بارزانی، ئێمە دڵیاین ئەم جارەش سەردەکەوین، بەڵام دەمانەوێت گەورەترین سەرکەوتن لەسەر ئاستیی عێراق بەدەست بهێنین. مەسرور بارزانی جەختیشی کردەوە، هەموو هەڵبژاردن گرنگە، بەڵام ئەمجارە ئێمە ئەم هەڵبژراندەمان بۆ ئەوەی کە نوێنەری ڕاستەقینەی خەڵکی کوردستان بنێرینە بەغدا، تاوەکوو لەوێ داکۆکی لە مافی دەستووری خەڵکی کوردستان بکەن. جێگری سەرۆکی پارتی ئاماژەی بەوەشدا، ئەو کاندیدانەی هەڵبژێردراون خوشک و برای ئێوەنە، من باوەڕم وایە بە باشترین شێوە پارێزگاریی لە مافی خەلكی کوردستان دەکەن، هیوادارم سەرکەوتوو بن. مەسرور بارزانی باسی لەوەشکرد، لایەنی دیکە هەوڵدەدەن لە جیاتی پارتی بچن پۆستی گرنگی حکوومەت یان پەرلەمان وەربگرن، ئێمەش بینیمان چەندین جار ئەگەر پارتی لەجێگایەک حزووری نەبێت و هەندێکی دیکە بچنە نوێنەرایەتی خەڵک بکەن، ئەوە مافی خەڵکی کوردستان پیشەل کراوە. لەبەر ئەوە زۆر گرنگە نوێنەری خەڵکی کوردستان ئەوانەی کاندیدی پارتین سەرکەون، بۆیە گرنگە ئێوە بەشداریی کارای هەڵبژاردن بکەن. مەسرور بارزانی گوتیشی: دوێنێ سەرۆک بارزانی بانگەشەی هەڵبژاردنی دەستپێکرد، پێویستە ئێمە لەسەر ڕێنمایی ئەو بەردەوام بین، کە لەسەرخۆ بانگەشە دەستپێبکەین، کە بەئاستێکی بەرز، ڕەوشتیی بەرزی پارتایەتی و ڕێبازی بارزانی کە شایەنی ئێوەیە. ڕوونیشی کردەوە، سەرۆک بارزانی دوو پەیامی هەبوو دەمەوێت دووبارەی بکەمەوە، پەیامی یەکەمی ئەوەیە پێویستە هەر پارتییەکی دڵسۆز دەبێت بەردەوام بێت بۆ بەدەستهێنانی مافی خەڵکی کوردستان، پەیامی دووەم ئەوەیە پارێزگاریی لە مافی دەستووری خەڵکی کوردستان بکەن. بۆیە پێویستە پارتی پارێزگاری لە مافی خەڵکی کوردستان بکات.  دەشڵیت: پەیامی دووەمی سەرۆک بارزانی بۆ ناحەزانی پارتی بوو، بەسە خۆمادیکردن چونکە پارتی بە ئێوە ناشکێت. ڕاشیگەیاند، ئێمەش باوەڕمان وایە پارتی ناشکێت، چونکە سەرۆک بارزانی سەرۆکی ئێمەیە، ڕێبازی ئێمە پڕە لە قوربانیدان و ماندووبوونی پێشمەرگەی قارەمان خوێنی شەهیدان، کە کوردستانیان گەیاندە ئەم قۆناغە، بۆیە تاوەکوو ڕۆحی شەهیدان و دوعای بنەماڵەی شەهیدان و ئەو جەماوەرە لەگەڵ ئێمە بێت پارتی ناشکێت. مەسرور بارزانی باسی لەوەش کرد، ئەو هەڵبژاردنە بۆیە گرنگە چونکە کاریگەریی ڕاستەوخۆی لەسەر هەرێمی کوردستان هەیە، ئێمە بینیمان لە ماوەکانی رابردوو چەند ئاستەنگمان هاتە پێش، چەندین پلانیان بەرانبەر هەرێمی کوردستان گێڕا بۆ ئەوەی سەرکەوتوو نەبین، سەرەڕای ئەو هەموو پلانە و قەیرانانە، نەک نەوەستاین بەڵکو بەرەو پێشەوە چووین. بەڵام گرنگە لەو شوێنەی شەڕی کوردستان دەکرێت، ئێمە شەڕی خۆمان ببەینە ئەو گۆڕەپانە. جێگری سەرۆکی پارتی گوتیشی: خەڵکی دیکە شانزی بەوەدەکەن کە نەیانهێشتووە بەرنامەی حکوومەت بەرەو پێشەوە بچێت، ئێمەش شانازی بەوەدەکەین کە لگۆڕەپانی هەرێمی کوردستان هەموو کات لە خزمەتی خەڵکی خۆمان دابین و هیچ کات سازشمان لەسەر مافی میللەتی خۆمان نەکردووە.  جێگریی سەرۆکی پارتی جەختیشی کردەوە، پێویستە ئێمە بەشدارییەکی بەهێزمان لەو جێگەیە هەبێت کە بەرگریی لە مافی دەستووری دەکرێت، تاوەکوو نەهێڵێن هیچ کەس کە هەربیروباوەڕێکی هەبێت نەتوانێت پلانەکانی خۆیان دژی هەرێمی کوردستان جێبەجێ بکەن. ڕاشیگەیاند، ئەگەر ئەوان پلانیانژ هەبووبێت دژایەتیمان بکەن، ئێمەش توانای ئەوەمان هەبووە، کە تواناکانمان بەشێک بووە بۆ زمەتی ئێوە، بەشەکەی دیکە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەوان، ئەگەر لەوێندەر ئێمە بەهێز بین، بێگومان هەموو هێز و توانای ئێمە خزمەتکردنی کوردستان و  کە تاوەکوو ئێستا چەند پێشکەوتووە دوو ئەوەدەنی دیکە پێشکەوێت.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێشوازیی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق کرد. باڵیۆزەکە ستایشی هەوڵەکانی نێچیرڤان بارزانیی کرد بۆ کردنەوەی ئاسمانی تورکیا بەڕووی گەشتە ئاسمانییەکاندا بۆ سلێمانی. نيوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه‌ 13-10-2025 نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازيى له‌ ئيرفان سديق، باڵيۆزى به‌ريتانيا له‌ عێراق كرد. لە راگەیێندراوێکدا سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوە کردووە، له‌ ديدارێكدا هەردوولا جه‌ختيان له‌ بره‌ودان به‌ په‌يوه‌ندييه‌كانى به‌ريتانيا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمى كوردستان له‌ هه‌موو بواره‌كاندا كرده‌وه‌، هه‌روه‌ها ده‌رباره‌ى دۆخى گشتيى عێراق و هه‌رێمى كوردستان، په‌يوه‌ندييه‌كانى هه‌ولێر ـ به‌غدا، هه‌وڵه‌كانى پێكهێنانى كابينه‌ى نوێى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و هه‌ڵبژاردنى داهاتووى ئه‌نجوومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق، بيروڕايان گۆڕييه‌وه‌. په‌يوه‌ندييه‌كانى عێراق و هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێ و ناوچه‌كه‌، ته‌وه‌رێكى ديكه‌ى ديداره‌كه‌ بووە، بەپێی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، لەوبارەیەوە باس له‌ دوايين سه‌ردانى نێچيرڤان بارزانى بۆ توركيا و دوايين پێشهاته‌كانى پرۆسه‌ى ئاشتى له‌و وڵاته‌ كرا، "باڵيۆزى به‌ريتانيا ستايشى هه‌وڵه‌كانى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستانى بۆ كردنه‌وه‌ى ئاسمانى توركيا به‌ڕووى گه‌شته‌ ئاسمانييه‌كاندا بۆ سلێمانى كرد." پێشهاته‌كان و دۆخى كورد و پێكهاته‌كان له‌ سووريا و ره‌وشى رۆژهه‌ڵاتى نێوه‌ڕاست به‌گشتى، لايه‌نێكى ديدكه‌ى ديداره‌كه‌ بوون كه‌ كۆنسووڵى گشتيى به‌ريتانيا له‌ هه‌رێمى كوردستان ئاماده‌ى بوو.

لەکۆنگرەیەکى ڕۆژنامەوانیدا عەلى حەمە ساڵح سەرۆکى لیستی ڕەوتی هەڵوێست بەرنامەکانی بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ڕادەگەیەنێت. بەپێى ڕاگەیەندراوەکەى ئەو لیستە کاربۆ ئەوەدەکەن کە - هێزی پێشمەرگە ببێتە سوپایەكی نیشتمانی ناحزبی ببێتە بەشێك لە هێزی بەرگری نیشتمانی لە عێراقدا موچەكانیان هاوتای سەربازانی عێراق بێت. هەروەها ئەوەش دەخەنەڕوو کە گرفتەكانی هەرێمی كوردستان لە هیچ وڵاتێكەوە چارەسەر نابێت و لە پەرلەمانی عێراقەوە چارەسەر دەبێت، دەشلێن بۆ پرسی موچە بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی باشترین بژاردەیە ، گرفتی موچە بە تەوتین و پلە بەرزكردنەوە چارەسەر دەبێت. هەر لەو کۆنگرەیەدا ئەوەیان باسکرد کەکاربۆ ئەوەدەکەن دەرچواندنی یاسای نەوت و غاز و پێداچوونەوە بە گرێبەستەكانی هەرێم و هەناردەكردنی لەرێگەی سۆمۆوە، كردنەوەی لقی بانكی رەشید و رافیدەین لە هەرێمی كوردستان. دەشلێن کاردەکەین بۆ سەلماندنی زمانی كوردی وەك زمانی پلە یەك لە عێراقدا، درووستكردنی بازاڕ بۆ ساغكردنەوەی جوتیارانی هەرێمی كوردستان. جەخت دەکەنەوە بۆ  دامەزراندنی نوسینگەی هەرێمی كوردستان لەسەرجەم باڵێۆزخانەكانی عێراقدا،   چارەسەركردنی بنەڕەتی مافی فەرمانبەرانی گرێبەستی هەرێمی كوردستان، هەروەها كاركردن بۆ جێبەجێكردنی مادەی 140ی عێراق.

فەرماندەی هێزەکانی سووریای دیموکرات ڕایگەیاند، لەسەر میکانیزمی تێکەڵکردنی هێزەکانیان بە دامەزراوەکانی حکوومەت گەیشتوونەتە ڕێککەوتنی سەرەتایی.  مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی هێزەکانی سووریای دیموکرات 'هەسەدە' بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاند، لەگەڵ دەسەڵاتدارانی حکوومەتی سووریا گەیشتوونەتە 'ڕیککەوتنی سەرەتایی' دەربارەی میکانیزمی تیکەڵکردنی هێزەکانیان بەوەزارەتی بەرگریی سووریا و ناوخۆ، هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد، گفتوگۆکان لەنێوان هەردوولا لە دیمەشق بەردەوامە. مەزڵووم عەبدی گوتیشی: "ئەوەی نوێیە لە گفتوگۆکانی ئەم دواییەمان لە دیمەشق، ئیرادەی هاوبەش و بەهێز هەیە بۆ خێراکردنی جێبەجێکردنی مەرجەکان"ـی ڕێککەوتنەکە. ئاماژەی بەوەشکرد، گرنگترین خاڵ گەیشتن بە لێکتێگەیشتنێکی سەرەتاییە سەبارەت بە میکانیزمی یەکخستنی هێزەکانی سووریای دیموکرات و هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆی 'کورد' لە چوارچێوەی وەزارەتەکانی بەرگریی و ناوخۆدا. بە گوتەی عەبدی، شاندە سەربازیی و ئەمنییەکانی هەسەدە ئێستا لە دیمەشقن بۆ تاوتوێکردنی میکانیزمی یەکگرتنیان لەگەڵ وەزارەتەکانی بەرگریی و ناوخۆ. لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە ڕۆڵی تورکیا، فەرماندەی هەسەدە گوتی: "هەر سەرکەوتنێکی دانوستانەکان بە دڵنیاییەوە پەیوەستە بە ڕۆڵی تورکیاوە"، بەو هیوایەی "ڕۆڵی پاڵپشتیکار و بەشداربوو لە پرۆسەی دانوستانە بەردەوامەکاندا بگێڕێت." مەزڵووم عەبدی باسی لەوەشکرد، ئێمە داوای سیستەمێکی لامەرکەزی لە سووریا دەکەین، ئەمەش هێشتا قبوڵ نەکراوە چونکە لەسەری ڕێکنەکەوتوین، ئاماژەی بەوەشکرد، هێشتا گفتوگۆ لەسەر دیدگا هاوبەشەکان دەکەین کە بۆ هەمووان قبوڵکراو بێت. جەختیشی کردەوە  " خاڵە هاوبەشەکانمان لە خاڵە ناکۆکەکان زیاترە"، ڕوونیشیکردەوە، "ئێمە لەسەر یەکپارچەیی خاکی سووریا، یەکگرتوویی نەتەوەیی، سەربەخۆیی بڕیاردانی سیاسی و شەڕی دژی تیرۆر هاوڕاین." ڕۆژی چوارشەممە، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا داوای لە هێزەکانی سوریای دیموکرات کرد "پابەندبن بە بەڵێنەکانیان و یەکخستنی خۆیان لەگەڵ دامەزراوەکانی حکوومەت تەواو بکەن. ژمارەی هێزە چەکدارەکان و ئەمنییەکانی بەڕێوەبەرایەتی خۆسەر  نزیکەی 100 هەزار کەسە. مەزڵووم عەبدی و ئەحمەد شەرع سەرۆکی سووریا لە 10ـی ئاداردا ڕێککەوتنێکیان واژۆکرد، کە چەند بڕگەیەکی لەخۆگرتبوو، دیارترینیان یەکخستنی دامەزراوە مەدەنی و سەربازییەکانی سەر بە بەرێوەبەرایەتی خۆسەر بوو بە دامەزراوە نیشتمانییەکان، بەڵام بۆچوونە جیاوازەکانی نێوان هەردوولا ڕێگری لە پێشکەوتن و جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکەدا کردووە.

وەزارەتی سامانە سروشتییەکان ڕایگەیاند، لەسەر بڕیاری سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، نەوتی سپی بەسەر هاووڵاتیان دابەشدەکرێت. ئەمڕۆ دووشەممە، 13ـی ئۆکتۆبەری 2025، لە ڕاگەیەندراوێکدا وەزارەتی سامانە سروشتییەکان لە حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، لەسەر بڕیاری سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، وەزارەتی سامانە سروشتیەکان لە ڕێگای لێژنەکانی بەڕێوەبەرایەتیەکانی نەوت و کانزاکان لە پارێزگاکان و ئیدارە سەربەخۆکان، دابەشکردنی نەوتی سپی بەسەر هاووڵاتیان ڕادەگەینێت بۆ زستانی ئەم ساڵە (2025 -2026) بۆ هەر خێزانێک بڕی ( 200) لیتر نەوت دابەش دەکرێت. ڕاشیگەیاند، وەکو هەنگاوی یەکەم دابەشکردنی نەوتی سپی لە ناوچە شاخاویەکانی پارێزگای ( هەولێر، سلێمانی، هەڵەبجە و دهۆک) و ئیدارە سەربەخۆکانی (سۆران و ڕاپەڕێن و گەرمیان و زاخۆ ) دەست پێدەکات .

 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لەلایەن هەردوو دەوڵەتى ئیسرائیل و میسرەوە بەرزترین خەڵات و ڕێزلێنانى مەدەنى پێشکەش دەکرێت، وەک ڕێزلێنانێک بۆ ڕۆڵی لە دەستەبەرکردنی ئاگربەستی غەززە. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا گەیشتە ئیسرائیل و گوتارێک لە پەرلەمانی ئەو وڵاتە پێشكێش دەکات و دواتر لەوێوە دەچێتە میسر و سەرکردایەتیی لووتکەیەکی ئاشتی دەکات.    فڕۆکەکەی ترەمپ لە فڕۆکەخانەی بنگۆریۆن لە تەلئەڤیڤ نیشتەوە و لەوێ لە لایەن بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیران؛ ئیسحاق هێرتزۆگ، سەرۆکی ئیسرائیل و بەرپرسانی باڵای دیکەوە پێشوازی لێکرا.  ئیسحاق هێرزۆگ، سەرۆکی ئیسرائیل ڕایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا نەک تەنیا هاوکار بوو بۆ هێنانەوەی ئازیزانمان بۆ ماڵەوە، بەڵکو بناغەیەکی بۆ سەردەمێکی نوێی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دانا کە لەسەر ئاسایش و هاوکاری و هیوای ڕاستەقینە بۆ داهاتوویەکی ئارام بوونیادنراوە، ئەوە شەرەفێکی گەورە دەبێت بۆ من کە مەدالیای ڕێزلێنانی سەرۆکایەتی ئیسرائیلی پێی ببەخشم". لەلایەکى دیکەوە بەپێی بەیاننامەیەکی سەرۆکایەتی میسر، عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆک کۆماری میسر فەرمانی نیل بە ترەمپ دەبەخشێت، کە دواتر ڕۆژی دووشەممە سەردانی میسر دەکات، "بە پێزانینێک بۆ ڕۆڵی لە پاڵپشتیکردنی هەوڵەکانی ئاشتی و هێورکردنەوەی ململانێکان و ڕۆڵی پێشەنگی لە وەستاندنی شەڕی غەززە". بزووتنەوەی حەماس رۆژی دووشەممە لیستی ناوی 20 بارمتەی بڵاوکردەوە کە لە چوارچێوەی ئاگربەستدا ئازاد دەکرێن. بارمتەکان سەرەتا رادەستی لیژنەی نێودەوڵەتیی خاچی سوور و دواتر رادەستی سوپای ئیسرائیل دەکرێن کە دەیانباتە بنکەی سەربازیی "ریعیم" بۆ ئەوەی لەوێوە بگوازرێنەوە سێ نەخۆشخانەی ئیسرائیل. سەرۆکانی ئەمریکا و میسر سەرپەرشتیی کۆبوونەوەیەکی سەرکردەکانی جیهان دەکەن کە بە "لووتکەی ئاشتی" ناسراوە، بۆ پشتیوانیکردن لە کۆتاییهێنان بە جەنگی دوو ساڵەی غەززە، دوای گەیشتن بە رێککەوتنی ئاگربەست؛ هەروەها سەرکردەکانی تورکیا، ئوردن، بەریتانیا، ئەڵمانیا، فەرەنسا، ئیتاڵیا، نەتەوە یەکگرتووەکان و یەکێتیی ئەورووپاش ئامادەبوونی خۆیان راگەیاندووە.

ساڵح موسلیم ڕایگەیاند، ڕووداوەکانی سووریا هیچ پەیوەندییەکیان نییە بە پرۆسەی چارەسەرییەوە لە تورکیا، قەسەدە بە شێوەیەکی سەربەخۆی لەناو سوپای سووریای نوێدا ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت و ئاماژەی بەوەش کرد، کە تورکیا لەناو ئەم هاوکێشەیەدا نییە. ئەندامی کۆنسەی هاوسەرۆکایەتیی پەیەدە، ساڵح موسلیم لە سەرەتادا باسی ڕاگەیاندراوەکانی فەرماندەی گشتیی قەسەدە مەزڵوم عەبدی سەبارەت بە مژاری ئەنتێگراسیۆنیت سەربازی و دوایین پێشهاتەکانی سووریای کرد. 'لەگەڵ بارودۆخێکی نوێدا ڕووبەڕووین' ساڵح موسلیم ئاماژەی بەوە کرد، کە ئەوان لەگەڵ بارودۆخێکی نوێدا ڕووبەڕوون و وتی، "لەبەرئەوەی هێشتا دیدارمان لەگەڵ جەنەڕاڵدا نەکردووە، زۆر لەبارەی وردەکارییەکانەوە نازانین. بەڵام هەوڵدەدەم شرۆڤەی بکەم و ئەوەی دەیزانم بیڵێم. ئەو شتانەی جەنەڕاڵ وتی، بۆ ئێمە خراپ نییە. ئێوەش دەزانن، ڕێکەوتننامەی ١٠ـی ئادار ڕوویدا؛ یەکێک لە خاڵەکانی ڕێکەتننامەکە لەسەر ئەنتێگراسیۆن بوو. پرسی ئەنتێگراسیۆن هەم لە ڕووی سەربازییەوە، هەم لە ڕووی مەدەنییەوە، هەموو ئیدارەکە دەگرێتەوە. بەڵام حکومەتی دیمەشق پشتبەستوو بەو هێزانەی پشتی دەگرن، ڕێکەوتننامەکە بەجددی نابینێت و هەوڵدەدات لێی ڕابکات. لەبەرئەوە ئەم پرسی ئەنتێگراسیۆنە دواکەوت و وەستا. پەیوەندی و دیدارێک لەنێوان حکومەتی شام و ئیدارەی خۆبەڕێوەبەریدا هەبوو، بەڵام نەدەچووە سەر. ئێوە دەزانن، لەم دواییانەدا باڵیۆزی باڵای ئەمریکا لە تورکیا و نوێنەری تایبەتی سووریا تۆم باراک لەگەڵ فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکا (CENTCOM) ئەمیراڵ براد کوپەر سەردانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەرییان کرد. ئەم سەردانە جددیبوونێکی خستە بەر چاو. لەبەرئەوەی کاتێک ڕێکەوتننامەی ١٠ـی ئادار واژۆکرا، ئەوان خۆشیان وەک چاودێر لە پرۆسەکەدابوون. لە دۆخی هەنووکەییدا دەزانن کە بەجێنەهاتنی ئەم ڕێکەوتننامەیە لەبەر ئێمە نییە، لەبەر هەڵوێستی لایەنی بەرامبەرە. هەربۆیە ماوەیکی کەم لەمەوبەر شاندێک لەگەڵ بەرپرسانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری و قەسەدە چوونە دیمەشق و لەگەڵ حکومەتی ڕاگوزەری دیمەشقدا کۆبوونەوە. بەرپرسانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری و حکومەت لەژێر چاودێریی ئەو شاندەدا هەندێک مژاریان هەڵسەنگاند. 'ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری لەژێر کۆنترۆڵی قەسەدەدا دەمێنێتەوە' لەناو ئەو بابەتانەدا کە قسەیان لەسەر کرا، پرسی ئەنتێگراسیۆنی سەربازیش هەبوو. ئەوەی جەنەڕاڵ مەزڵوم گوتی، دەرئەنجامێک بوو لە کۆبوونەوەی کۆتایی. دوو لایەنی پرسی ئەنتێگراسیۆنی سەربازی هەیە. واتا لە ماوەیەکی نزیکدا شاندێک دەچێتە دیمەشق و لەسەر ڕێ و ڕێبازەکانی ئەنتێگراسیۆنی سەربازی قسەدەکات. ئێمە زانیارییەکمان لەسەری نییە، لەبەرئەوەی هێشتا سەبارەت بەمە هێشتا دەرئەنجامێک بەدەستنەهاتووە. بەڵام دیارە، کە هەندێک لە یەکینەکانی هێزەکانی سووریای دیموکراتیک (قەسەدە) ئەنتێگرەی پێکهاتەی سەربازیی نوێ دەبێت. واتا ناوچەکانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری لەژێر کۆنترۆڵی قەسەدەدا دەمێننەوە. پێشبینی و داخوازی لەسەر دۆخێکی لەم شێوەیە هەیە. لە پاراستن و ئاساییشی هەندێک ناوچەدا لەوانەیە هاوکارییەکی بچووک بەیەکەوە دروستببێت. سەرەتا بەم شێوەیەیە. 'یەکینەی هاوبەش دژی تیرۆر دادەمەزرێن' دووەم شت پرسی یەکینەکانی دژە تیرۆر (یات)ـە. ئەمەش لەژێر ناوی تێکۆشانی هاوبەش لەدژی تیرۆریزم پێکدێت. وەکو ئاشکرایە لە ساڵی ٢٠١٥ـدا سەرەتا لەنێوان هێزە هاوپەیمانەکان و یەپەگە، دواتر لەنێوان هێزە هاوپەیمانەکان و قەسەدەدا، بۆ تێکۆشان دژی تیرۆر ڕێکەوتننامەیەک واژۆکرابوو. لەو کاتەوە لەنێوان هێزە هاوپەیمانەکان و قەسەدەدا متمانەیەکی گەورە دروستبوو و تێکۆشانێکی هاوبەش درێژەی پێ درا. لە ١٠ـی ئادارەوە بەیەکەوە کاردەکەن. لە زۆرێک لە ناوچەکانی سووریا و لەنێویاندا ڕۆژئاواش، دژی داعش چالاکی ئەنجامدراون. ئەم چالاکییانە هەموویان بە هەماهەنگی لەنێوان هەردوو هێزدا ئەنجامدەدران. ماوەی ڕابردوو لە زۆرێک لە ناوچەکان کاریگەریی داعش دەستیپێکردووە، زۆرتر بووە و هەوڵدەدات لە هەندێک ناوچە چالاکی بکات. بە تایبەتی لەو ناوچانەی کە بە کشانەوەی ڕووسەکان چۆڵبوون، داعش خۆی جێگیرکرد، بەرفراوان بوو. هەروەها دزە دەکەنە ناو ناوچەکانی ئێمەش. بە گوێرەی دوایین ئەو زانیارییانەی پێمان گەیشتووە، دەستیانکردووە بە دزەکردنە ناو شارە گەورەکانەوە. هێزەکانیان تاوەکو دەوروبەری دیمەشق فراوانکردووە. هەربۆیە هاوپەیمانەکان لەگەڵ یەکینەکانی دژەتیرۆر (یات)ـدا دەیانەوێت گۆڕەپانەکانی تێکۆشان دژی داعش بەرفراوان بکەن. یەکێک لەو مەرجانەی کە هاوپەیمانان پێشکەشی حکومەتی نوێی دیمەشقیان کردووە، ئەوەیە کە ئەوانیش بەشداری تێکۆشان دژی داعش ببن. لە کۆبوونەوەکەدا دەستنیشانکرا کە ئەم تێکۆشانە بە هاوکاریی یەکینەکانی دژە تیرۆر (یات)، هێزە هاوپەیمانەکان و یەکینە تایبەتەکانی حکومەتی نوێ ئەنجامدەدرێت. قسەکانی جەنەڕاڵ مەزڵوم لەم چوارچێوەیەدا دەکەونە بواری جێبەجێکردنەوە. واتا هێزەکانمان، یەکینە تایبەتەکانی دیمەشق و هێزە هاوپەیمانە نێونەتەوەییەکان لە سەرانسەری سووریا دژی داعش تێدەکۆشن. لە چەند ڕۆژی داهاتوودا زانیاری و ئەنجامەکانی ئاشکرادەکەین. 'قەسەدە دەبێتە هێزی سەرەکی' پەیوەست بە شێوەی ئەنتێگراسیۆن لە سوپای سووریای نوێ ساڵح موسلیم ڕایگەیاند، "ئەو شاندەی دەچێتە دیمەشق قسە لەسەر هەموو لایەنەکانی ئەنتێگراسیۆن دەکات. سوپای نوێی سووریا دادەمەزرێت و هێزەکانی سووریای دیموکراتیکیش دەبێتە بەشێکی گەورە لێی. واتا ئەوەی ئێمە دەبێتە 'دەنکە' هێزی سەرەکیی سوپای سووریا. ئەمە لەبری تێکۆشانە هاوبەشەکان دژی تیرۆریزم دادەمەزرێت." 'کۆمیتە هاوبەشەکان سەرلەنوێ دادەمەزرێن' سەبارەت بە ئەنتێگراسیۆنی مەدەنی ساڵح موسلیم ڕایگەیاند: "هێشتا زانیاریمان سەبارەت بە وردەکارییەکانی نییە. بەڵام لە کۆبوونەوەکانی دواییدا سەبارەت  بە ڕێ و ڕێبازەکانی بەشێوەیکی زارەکی قسە لەسەر هەندێک مژار کراوە. لە پراکتیکدا کۆمیتە دادەمەزرێن؛ هەرخۆی پێشتریش دامەزرابوو. ئەو کۆمیتانە کۆدەبنەوە و هەوڵدەدەن لە ڕێی گفتوگۆوە چارەسەری بهێننەدی. بەڵام هێشتا زووە بۆ ئەنجامگیری. پرۆسەیەکی لەم شێوەیە پێویستی بە کاتە. ئەگەر کۆمیتەکانمان ئامادەش بن، کۆمیتەی لایەنەکانی تر هێشتا ئامادە نین. دوای دامەزرانیان کۆمیتەی هاوبەشیش دادەمەزرێن و پرۆسەی گفتوگۆ دەستپێدەکات." 'دۆخی ئێستا پەیوەندی بە پڕۆسەی چارەسەرییەوە نییە' بۆ پرسیاری "ئایا پرسی ئەنتێگراسیۆن پەیوەندی بە پڕۆسەی چارەسەری بە پێشەنگایەتی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانەوە هەیە؟" ساڵح موسلیم گوتی: "نەخێر، دۆخەکە پەیوەندی بەم پرۆسەیەوە نییە، بەڵام سوود لەم پرۆسەیە وەردەگرین. ڕاگەیاندراوەکانی ڕێبەرێتی لەبەرچاو دەگرین، بەڵام هیچ دۆخێک نییە پەیوەندی بەوەوە هەبێت، لە لایەکی دیکەوە ڕێبەرێتی بە تێڕوانینەکانی ئەم دواییەی خۆی کاریگەریی لەسەر هەموو ڕۆژهەڵاتی ناوین داناوە". ئێوەش دەزانن هەمیشە پەیوەندیمان بە پەکەکەوە هەبووە، بەڵام بە ڕاستی وانەبوو؛ بڕیاری خۆمان، خۆمان دەیدەین. بێگومان ڕێز لە فەلسەفە و قسەکانی ڕێبەرێتی دەگرین و خۆمان بەوپێیە دەگونجێنین، بەڵام بڕیارەکانمان لە دەستی خۆماندایە. وەک وتم سوود لەم پرۆسەیە وەردەگرین. واتە مەبەستم ئەوەیە؛ لێرەدا بڕیاری خۆمان دەدەین بەڵام سوود لە بیرۆکەکانی ڕێبەرێتی وەردەگرین. نەک هەر ئێمە، زۆر کەس دەیانەوێت سوود لەم شتە وەربگرن. چونکە قسەکانی ڕێبەرێتی ڕێگە بە هەموو ڕۆژهەڵاتی ناوین نیشان دەدات." 'تورکیا لە نێو ئەم پڕۆسەیەدا نییە' ساڵح موسلیم لەسەر 'شوێنی تورکیا لەم پرۆسەیەدا' ئەم هەڵسەنگاندنەی کرد: "تورکیا هێشتا لەم پرۆسەیەدا نییە. بێگومان تورکیا پرۆسەیەکی بەم شێوەیەی ناوێت. ڕووداوەکانی ئەم دواییەی هەرێمەکەش ئەم بیرۆکەیە پشتڕاست دەکەنەوە. لە ڕووداوەکانی حەلەب وەک ئاژاوەگێڕی تێگەیشتین. هاتنی نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ سووریا و مرۆڤ ڕووداوەکانی ئەم دواییە لەبەرچاو بگیرێت، وەک ئاژاوەگێڕی دەبینرێت." 'هەڵوێستی ڕێبەرێتی لەم پڕۆسەیە ڕوونە' سەبارەت بە هەوڵی بەشێک لە بەرپرسانی دەوڵەتی تورک کە دەیەویانەوێت وەهای نیشان بدەن کە "لە نێوان ڕێبەر ئاپۆ و هێزەکانی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەرییدا بیرکردنەوەی جیاواز هەیە"، ساڵح موسلیم گوتی: "بێگومان هیچ شتێکی وەها بوونی نییە. هیچ شتێک نییە ڕاستەوخۆ پێمان گوترابێت. هیچ بەشێک لە قسەکانی ڕێبەرێتی پێچەوانەی بۆچوونی ئێمە نییە. هەروەها ئێمەش هیچ شتێکمان نییە پێچەوانەی بیرۆکەکانی وی بێت. تورکیا هەوڵ دەدات بە هەندێک ڕێ و ڕێباز ئەمە لەناوببات. بە گوتنی 'گوێ لەیەکتر ناگرن، کۆنابینەوە'. بەڵام حەقیقەتێکی بەو شێوەیە نییە. تورکیا چی دەویست؟ ویستیان هێزەکانی سووریای دیموکراتیک خۆی هەڵبوەشێنێتەوە، بەشێوەی تاکەکەسی بڕۆن و بچنە ناو سوپای سووریا. ئەمە ڕەتدەکەینەوە. هەڵوێستی ڕێبەرێتی لەسەر ئەم پرسە ڕوونە. خۆی دەڵێت ئەگەر دەست لە چەک هەڵبگرین لە شەوێکدا لەناومان دەبەن. ڕێبەرێتی دۆخێکی بەم شێوەیە هەرگیز قبوڵ ناکات." 'لە نێوان تورکیا و هێزە هەژموونگەراکان نیگەرانی و ناکۆکی هەیە' لە بەردەوامی قسەکانییدا ساڵح موسلیم ئاماژەی بەوەدا ئیدی لە نێوان تورکیا و هێزەکانی ڕۆژئاوا، واتە هێزە هەژموونخوازەکان جیاوازی و ناکۆکی ڕوون هەیە و گوتی: "ئەوانەی ئیدارەی دیمەشقیان هێنایە سەر دەسەڵات خۆیان ئەو هێزانەن. ئیدی جیاوازی لە نێوان ئەم هێزانە و تورکیادا هەیە. ئەوەی تورکیا دەیەوێت بە دی نایەت. بێگومان نازانم کەی ئەو ناکۆکی و تێڕوانینە جیاوازانە کۆتایی دێت. لە داهاتوودا ڕوون دەبێتەوە. هەموو ئەو هێزانەی پەیوەندییان بە سووریاوە هەیە، بەپێی بەرژەوەندییەکانیان سەقامگیری سووریا دەبینن. بە شێوەیەکی جدی دەیانەوێت ئاشتی لە سووریا بە دی بهێنرێت. ئەم ئاشتییە چۆن بە دی دێت؟ لێرەدا ئاشتییەکی دادپەروەرمان دەوێت. ئەگەر ئاشتییەکی دادپەروەرانە بە دی بهێنرێت، ئەوا هەمیشەیی دەبێت. جیاوازی نێوان ئێمە و ئەم هێزانە ئەمەیە. بۆ نموونە نێردەی ئەمریکا تۆما باراک پێشتر هەندێک شتی وتبوو، بەڵام دوای ماوەیەک ئەم قسانەی گۆڕا. پاشان خۆی هاتە ئێرە، پشتگیری لە بیرۆکەکانمان کرد و ویستی دۆخێکی لەم شێوەیە بە دی بهێنرێت." 'لەگەڵ تورکیا کۆبوونەوە هەیە' سەبارەت بە پەیوەندییەکانی نێوان ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری و تورکیا ساڵح موسیلم گوتی: "بە دڵنیاییەوە نازانم. هەندێک پەیوەندی لەگەڵ بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەرییدا هەیە. ئەم کۆبوونەوانە لە پشت پەردەوە ئەنجام دەدرێن. واتە بۆ ڕای گشتی کراوە نین. هەرچەندە نازانم لە چ ئاستێکدان، بەڵام کۆبوونەوە ئەنجام دەدرێت." 'هەمووکەس لەگەڵ بۆچوونەکانمان هاوڕایە' بۆ پرسیاری "ئایا لەسەر پرسی داننان بە ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری، سووریایەکی ناناوەندی یان فیدراڵی بۆچوونێکی هاوبەش هەیە؟" ساڵح موسلیم گوتی: "ئەمە هێواش هێواش پەرە دەسێنێت. پێشتر هەمووکەسێک خواستەکانی تورکیا یان قسەکانی ئەوانیان دەردەبڕی، حکومەتی ڕاگوزەری دیمەشقیش هەمان شت دووبارە دەکردەوە. دوای ئەوەی پێداگریمان کرد، هەندێک هێز، هەروەها هەمووکەسێک تێگەیشتن دەبێت پێکهاتەیەکی ناناوەندی هەبێت."

 لەچوارچێوەى قۆناغى یەکەمى ئاگربەست و ئازادکردنى بارمتەکان، بڕیارە ئەمڕۆ حکومەتى ئیسرائیل لەچەند شوێنێکى جیاواز  هەزار و ٧١٦ فەلەستینی ئازادبکات. پرۆسەی ئاڵوگۆڕی بارمتە و زیندانییەکان لە نێوان حەماس و ئیسرائیلدا بەردەوامە، لەگەڵ رادەستکردنی حەوت بارمتەی دیکە لەلایەن حەماسەوە. هاوکات، لێدوان و هەڕەشەی دژبەیەک لەلایەن هەردوو لاوە، داهاتووی ئاگربەستەکەی خستووەتە ژێر پرسیارەوە. بەپێى ڕاپۆرتێکى ئاژانسى ڕۆیتەرز، ٢٥٠ فەلەستینی کە لە زیندانەکانی ئیسرائیلدا سزای هەتاهەتایییان بەسەردا سەپێنراوە، لە کەرتی ڕۆژئاوا و قودس و دەرەوەی وڵات ئازاد دەکرێن.  پاسەکان بە یاوەریی کارمەندانی خاچی سوور دەستیان بە جووڵە کردووە بۆ گواستنەوەی ئەو زیندانییە فەلەستینیانەی کە لەلایەن ئیسرائیلەوە دەستبەسەرکراون و ئازاد دەکرێن. بزووتنەوەی حەماس حەوت بارمتەی دیکەی زیندووی رادەستی خاچی سوور کرد. میدیاکانی ئیسرائیلیش پشتڕاستیانکردەوە کە سوپا ئەو بارمتانەی وەرگرتووەتەوە. لە دیمەنێکدا ، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، لەنێو فڕۆکەکەیەوە راستەوخۆ سەیری پرۆسەکەی کردووە. سەرباری رێککەوتنی ئاگربەست، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل جەختی لەسەر ئامانجە سەربازییەکانیان کردەوە و رایگەیاند، "حەماس لە چەک دادەماڵین و تونێلەکانی غەززە لەناو دەبەین." لێدوانەکەی ئیسرائیل لە کاتێکدایە کە بزووتنەوەی حەماس رێککەوتنەکە بە سەرکەوتنی خۆی دەزانێت و دەڵێت، "ئیسرائیل نەیتوانی بە هێز بارمتەکان ئازادبکات و ناچاربوو رێککەوتن بکات."

دواى ڕادەستکردنى یەکەم گروپى بارمتەکان، بزوتنەوەى حەماس ڕایگەیاند ئێمە هەموو هەوڵێکمان خستووەتەگەڕ بۆ پاراستنی دیلەکانی داگیرکەر لە کاتێکدا دوژمن قێزەونترین تاوان بەرامبەر بە دیلەکانمان ئەنجام دەدات. میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، پرۆسەی ئازادکردنی ئەو بارمتە ئیسرائیلییانەی لە غەززەن، دەستیپێکردوەو کەتیبەکانی عیززەدین قەسامیش ناوی ئەو 20 بارمتە ئیسرائیلییەی بڵاوکردەوە کە ئەمڕۆ ئازادیان دەکات. خاچی سووریش دەڵێت، 7 بارمتەی ئیسرائیلیان رادەست کراوە. کاروانی ئۆتۆمبێلەکانی خاچی سوور گەیشتنە غەززە بۆ وەرگرتنی بارمتەکان لە حەماس کە ئەمڕۆ ئازاد دەکرێن. حەماس ناوی 20 بارمتەی زیندووی ئاشکرا کردووە و ئەمڕۆ رادەستیان دەکاتەوە. ئیسرائیلیش دەستی بە ئامادەکاری کردووە بۆ ئازادکردنی نزیکەی دوو هەزار بەندکراوی فەلەستینی. بەرەبەیانى ئەمرۆ دووشەممە بزووتنەوەی ئیسلامی (حەماس) بەیاننامەیەکى بڵاوکردەو تیایدا دەڵێت: داگیرکەری نەیتوانی بە زۆر دیلەکانی ئازاد بکات و ناچار بوو ملکەچی مەرجەکانی بەرخۆدان و گرێبەستی ئاڵوگۆڕکردن بێت. هەروەها ئەوەش دەخاتەڕووو کە ئەوان ئێمە هەموو هەوڵێکمان خستووەتەگەڕ بۆ پاراستنی دیلەکانی داگیرکەر لە کاتێکدا دوژمن قێزەونترین تاوان بەرامبەر بە زیندانییەکانمان ئەنجام دەدات. هەر لەو بەیاننامەیەدا حەماس دەڵێن: پرسی زیندانیان تا ئەوکاتەی دوایین زیندانی ئازاد دەکرێت، لە پێشینەی کارەکانمان دەمێنێتەوە.

بەرەی گەل لەسەر ڕوداوەکانی لالەزار هێرشی توند دەکاتەسەر دەسەڵاتی دادوەری و دەڵێت، سەرۆکی دامەزراوەی دادوەری لەهەموو کەس زیاتر پێشێلی یاسا دەکات. بەرەی گەل لەڕاگەیەنراوێکدا دەڵێت،" بەداخەوە لەعێراق و هەرێمی کوردستان یاسا و سەروەری یاسا لە ژێر گومانێکی یەکجار زۆردان، هێزی میلیشیایی واتە بونی یاسا و دەستور، سەرۆکی دامەزراوەی دادوەری لەهەموو کەس زیاتر پێشێلی یاسا دەکات، خۆی کردوە بە سیاسیەکی تەواو جوڵەپێکراو لەپێناو جێبەجێکردنی هەژمونە سیاسیە ئاراستەکراوەکان ". بەرەی گەل لەڕاگەیەنراوەکەیدا ئەوەشیخستەڕوو،" بەبەرچاوی سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیرانی حکومەتی فیدڕال و سەرۆکی پەرلەمان و سەرۆکی دامەزراوە دادوەری و تەواوی دامەزراوە بالاکانی هەرێمی کوردستان هەر لەسەرۆکایەتی هەرێمەوە تاکو وەزارەتی ناوخۆ، سەرۆک حیزبێک دەیان هەزار چەکدار جوڵە پێدەکات بەچەکی پێشکەوتو پەلاماری مالی کەسێکی ڕەسمی و سیاسی دەدات و بەئاگر و ئاسن کۆمەلکوژی ئەنجام دەدات ". بەرەی گەل ڕایدەگەیەنێت،" لەبەرمبەر ئەوەی تاوانبار دەستگیربکرێ یان لۆمە بکرێ، کەچی هەموی دەستی لەناو دەستی دەنێ و دەستی دەگوشێ، بۆیە تەواوی دامەزراوە رەسمی و دادوەری و سیاسیەکانی عێراق لەلای ئێمە لەژێر پرسیارن و زەحمەتە قەناعەت بەوەبێنین کە دامەزراوەی سەربەخۆی سیاسی و نیشتیمانین، بەڵکو بەپێچەوانەوە کۆی گشتیان لەژێر پرسیاری قوڕسی شەرعی بوندان ".

وتەبێژی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، سەردانەکەی رۆژی پێنجشەممە 9-10-2025ی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ تورکیا لە کاتێکی گرنگ و هەستیاردا بوو.  دڵشاد شەهاب ئەمڕۆ یەکشەممە لە لێدوانێکی رۆژنامەنوسیدا باسی لەناوەڕۆکى کۆبوونەوەکەی رۆژی پێنجشەممەی نێوان نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا کرد.  دڵشاد شەهاب وتی: "پرۆسەی ئاشتی یەکێکە لەو پرسانەی کە بە راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ پەیوەندی بە هەرێمی کوردستانەوە هەیە. پرۆسەی بەرەوپێشچوونی گفتوگۆکانی نێوان دیمەشق و رۆژئاوا پرسێکی گرنگە کە دەوڵەتی تورکیا کاریگەری بەسەر پرسەکانەوە هەیە. بابەتی پەیوەندیی دووقۆڵی ئێمەش بابەتێکی بەردەوامە؛ سنوورێکی بەرفراوانمان هەیە، پەیوەندیی ئابووریمان هەیە، پەیوەندیی دیپلۆماسیمان هەیە، بەرژەوەندیی هاوبەشمان هەیە. هەموو ئەم پرسانە بابەتی گەرمی گفتوگۆکانی نێوان سەرۆکی هەرێمی کوردستان و سەرۆک ئەردۆغان بوون". دڵشاد شەهاب ئاماژەی بەوەشکرد، نێچیرڤان بارزانی هەمیشە "پێشنیاز"ی بۆ بەرپرسانی رۆژئاوای کوردستان و بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەر ئەوە بووە کە "لە دیمەشق بن و چاوەڕوانی ئەوە نەکەن کەس فەرموویان لێبکات"؛ گوتیشی، "سووریا وڵاتێکە لەزۆر رووەوە لێکچوونی لەگەڵ عێراق هەیە؛ وڵاتێکی فرە ئایینە، فرە نەتەوەیە، فرە ئایینزایە، فرە پێکهاتەیە و بۆیە دەبێت ئەوان دەستپێشخەربن لەوەی کە دەرفەتی یەکسانبوون یان بوونی هەمووان لەوێ فەراهەم بکرێ. ئەمە سیاسەتی نەگۆڕی هەرێمی کوردستانە. جەنابی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەم پرسەی بەم ئاراستەیە لەگەڵ بەڕێز سەرۆککۆماری تورکیا باسکردووە. ئەوانیش هاوڕان لەسەر ئەوەی کە دەبێت، سووریای ئێستا و ئایندە جێگەی هەموو پێکهاتەکانی تێدا ببێتەوە، بەتایبەتی ئەوەی بەلای ئێمەوە گرنگە، مافی براکانی ئێمەیە لە رۆژئاوا".  دڵشاد شەهاب لەبارەی هەڵگرتنی گەمارۆی سەر فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی سلێمانی لە لایەن تورکیایشەوە قسەی کرد و رایگەیاند، هەڵگرتنی ئەو گەمارۆیە "هەوڵێکی بەردەوام و خەمێکی بەردەوامی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بووە. بڕیارەکە دراوە، ئەوی دیکە هەمووی بابەتی تەکنیکین". سەبارەت بە پێکهێنانی حکومەت بۆ دواکەوت؟ هیچ کێشەیەک هەیە؟ دڵشاد شەهاب ئەوەى خستەڕوو پێش چەند رۆژێک باسمان کرد، بەداخەوە ئێمە هێندەی لە تواناماندا بووە چووینەتە پێش، ئێمە لەسەر دیدگەیەکی هاوبەش بۆ حوکمڕانیی کوردستان کە هەموو وردەکارییەکانی پەیوەست بە ژیانی سیاسی، یاسایی، ئابووری، کارگێڕی، پەیوەندییەکان، ئەمنی، هاوبەشییەکی راستەقینە، هاوبەشبوون لە بڕیاردان، هەموو ئەمانە لەو رێککەوتنە سیاسییەدا یان ئەو دیدگە هاوبەشەدا هەن. باوەڕی ئێمە وابوو کە ئەوە گرنگە، بناخەی حوکمڕانیی هەرێمی کوردستان بۆ قۆناخی ئایندە، ئەم هەموو بەرچاوڕوونییە تێیدا خراوەتەڕوو،. هەروەها وتیشى: بەڵام ئیدی برادەران نەهاتنە پێش لەگەڵمان. لای پارتی هیچ کات نە دەرگەی گفتوگۆ دادەخرێ، نە دەرگەی گەیشتن بە ئەنجام دادەخرێت، دواجار ئێمە بەرپرسیارێتیمان لەم وڵاتە هەیە، هەموو رێگەیەکی دروستی یاسایی دەگرینەبەر بۆ ئەوەی بتوانین حکومەتی هەرێمی کوردستان پێکبهێنین، بۆ کاراکردنەوەی دامەزراوەکان و شەرعییەت تازەکردنەوە.

تێكەڵكردنی هێزەكانی سوریای دیموكرات بە سێ فیرقەو چەند لیوایەکی سەربازیی سوپا دەستپێدەكات بۆ ناو سوپای سوریا، کە لە حەسەکەو رەققە و دەیرزور بڵاوبونەتەوە، هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ تێکەڵ بەوەزارەتی ناوخۆی سوریا دەکرێت، هەسەدە پۆستی فەرماندەی فیرقەو هێزە ئەمنیەكانی لەدەستدا دەمێنێتەوەو بە تەواوبوونی پڕۆسەی یەکخستنیش، هێزێک نامێنێت بە ناوی (هەسەدە)، ئەو هێزانە ناوی ئەو فیرقە سەربازیی و هێزە ئەمنییانە هەڵدەگرن کە لەلایەن حکومەتی سوریاوە پەسەندکراون. سەرچاوەیەکی ئاگادار بۆ ماڵپەڕی تەلەفزیۆنی سوریا وردەکاری ئەو لێکتێگەیشتنانەی ئاشکرا کردووە کە لە نێوان حکومەتی سوریا و شاندێکی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) ئەنجامدراوە، لەمیانی کۆبونەوەكەی رۆژی دووشەممەی رابردوو كە لە دیمەشق بەڕێوەچوو. بەگوێرەی ئەو سەرچاوەیە، لە دیدارەکەی دیمەشقدا، ئەحمەد شەرع، سەرۆکی سوریاو مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات، تۆم باراک، نێردەی تایبەتی ئەمریکا بۆ سوریاو، ئەدمیراڵ براد کوپەر، فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندی ئەمریکا، ئامادەی بوون. دواتر دیدارێکی دیکە لە نێوان شاندی هەسەدەو، مورهەف ئەبو قەسرە، وەزیری بەرگری و حسێن سەلامە، سەرۆکی دەزگای هەواڵگری گشتی بەڕێوەچوو. ئەو سەرچاوەیە روونی کردووەتەوە: لێکتێگەیشتنەکانی نێوان ئەو دوو لایەنە بە نێوەندگیری ئەمەریکا بووەو رێككەوتون لەسەر ئەوەی تێكەڵكردنی هێزەكانی سوریای دیموكرات لەڕێی تێکەڵکردنی سێ فیرقە و چەند لیوایەکی سەربازیی سوپای هەسەدەوە بێت بۆ ناو سوپا، کە لە حەسەکەو رەققە و دەیرزور بڵاوبونەتەوە. بەگوێرەی ئەو سەرچاوەیە، هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ (ئاسایش)یش تێکەڵ بە هێزەکانی ئاسایشی وەزارەتی ناوخۆی سوریا دەکرێت.  ئاماژەی بەوەشداوە: هەسەدە پۆستی فەرماندەی فیرقەو هێزە ئەمنیەكانی لەدەستدا دەمێنێتەوە لە ناوچەکانی باکورو رۆژهەڵاتی سوریا، هاوشانی دامەزراندنی بەرپرس لەلایەن حکومەتی سوریاوە بە سازان، بەمەرجێک لە دانیشتوی ناوچەکە بن. بە تەواوبوونی پڕۆسەی یەکخستن، چیتر هێزێک نامێنێت بە ناوی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) یان ئاسایش، ئەو هێزانە ناوی ئەو فیرقە سەربازیی و هێزە ئەمنییانە هەڵدەگرن کە لەلایەن حکومەتی سوریاوە پەسەندکراون. عەبدی و شەرع رێککەوتون لەسەر پێکهێنانی لیژنەی هاوبەش بۆ کارکردن لەسەر جێبەجێکردنی پرۆسەی یەکگرتنەوە هێزە سەربازی و ئەمنییەکان لە ماوەیەكی كورتدا. سەرچاوەکە راشیگەیاندووە: لێکتێگەیشتنەکانی نێوان سوریاو ئەمریکا بووەتە هۆی رەزامەندی حکومەتی سوریا بۆ پەیوەستبوون بە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش. وتوشیەتی: سوپاو هێزە ئەمنییەکانی سوریا بە هەماهەنگی لەگەڵ هێزەکانی ئەمریکاو هاوپەیمانی نێودەوڵەتی، سەرکردایەتی ئۆپەراسیۆنەکانی دژی داعش لە سوریا دەکەن، دوای تەواوبونی یەکگرتنەوە لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکرات.