هۆشیار زێبارى: هەڵبژاردنی ئەم جارە ساختەکاری دەکرێت

هەرچەندە مانگێک زیاترە لیستی مووچەی مانگی پێنج ڕادەستی بەغدا کراوە، بەڵام تاوەکو ئێستا لەلایەن بەغداوە وردبینی تێدا نەکراوە، هاوکات لیستی مووچەی مانگی شەشیش ڕەوانە کراوە، وەزارەتی دارایی کوردستانیش دەڵێت، وردبینی لە لیستی هەردوو مانگ دەکەوێتە دوای هاتنی شاندی دارایی عێراق بۆ هەولێر. مانگی ڕابردوو کاتێک وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان لیستی مووچەی مانگی پێنجیان ڕادەستی وەزارەتی دارایی عێراق کرد، تەیف سامی بڕیارێکی بە نووسراوی فەرمی دەکرد کە چیتر مووچە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت، ئیتر بەهۆی بڕیارەکە وردبینی نەکرا. مانگی پێنج مووچە نەدرا، بەڵام وەزارەتی دارایی کوردستان لیستی مووچەی مانگی شەشی ئامادەکرد، ڕۆژی چوارشەممە 2025-06-25، تیمێکی تەکنیکی لیستەکەیان ڕادەستی وەزارەتی دارایی عێراق کرد، بەڵام بەهەمانشێوەی مانگی ڕابردوو، لیستەکەیان لێ وەرگرتوون و وتوویانە جارێ دەست بە وردبینی ناکەن، تیمە تەکنیکییەکەی کوردستانیش گەڕاونەتەوە هەولێر. بەوتەى سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی کوردستان، پرۆسەی وردبینی لە لیستی مووچەی مانگەکانی پێنج و شەش دەکەوێتە دوای سەردانی شاندەکەی عێراق و ڕێککەوتن لەو بارەیەوە. دواین جار، 2025-05-13، وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بڕی 959 ملیار و 514 ملیۆن دینار وەکو شایستەی مووچەی مانگی نیسانی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خرایە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان لە لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق. هەر ئەو رۆژە لیستی مووچە بڵاوکرایەوە. لە سەرەتای ساڵ، ڕێککەوتن لەسەر ناردنی تەواوی مووچەی مانگەکانی ئەمساڵ لە نێوان هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق کرا، بەڵام بەغدا ماوەی دوو مانگە هیچ بڕە پارەیەکی بۆ مووچە ڕەوانە نەکردووە.

  سەردار حەسەنزادە، فەرماندەیەکى باڵاى سوپای پاسدارانی ئێران، ڕایدەگەیەنێت ڕێوڕەسمێکی گەورەی پرسەی ئەفسەرو فەرماندە باڵاکانى سوپاى پاسداران و سەربازیەکانى دیکەى ئێران ڕۆژی شەممە و لە دووهەمین ڕۆژی موحەڕەم لە تاران بەڕێوە دەچێت. ئەو فەرماندە دەشڵێت ئەم مەراسیمە لە گۆڕەپانی شۆڕشەوە دەست پێدەکات و تا گۆڕەپانی ئازادی بەردەوام دەبێت. زۆرترین خەڵکی چین و توێژە جیاوازەکانی ژیان، بەتایبەتی گەنجان، هەرزەکاران، ژنان، شاندی ئاینی و کاروانی ماتەمینی، ئامادەدەبن. سەردار حەسەنزادە، ئەوەش باسدەکات ئەم ئامادەبوونە ملیۆنییە نەک تەنیا نیشاندانی دڵسۆزی گەل بۆ ڕێبازی شەهیدان، بەڵکو دەرکەوتنی "ڕۆژی خودا" و ڕەمزی بەڵێنی دڵسۆزی کۆماری ئیسلامییە بەرامبەر بە دوژمنانی. وتیشى: لە فەرهەنگی نەتەوەی ئێراندا، پرسەی شەهیدان هەمیشە ڕێوڕەسمێکی حەماسیی و شانازیکردن بووە بەرامبەر بە ناخۆشخوازانی وڵات. بەرەبەیانی رۆژی هەینی 13-06-2025 سوپای ئیسرائیل هێرشە ئاسمانییەکانی بۆسەر ئێران دەستپێکرد، لەماوەى ١٢ ڕۆژى شەڕدا نزیکەى ٣٠ فەرماندەى باڵاى سەربازى سوپاى پاسداران و سەربازى ئێران لەهێرشەکانى ئیسرائیلدا کوژراون.

فیدراسیۆنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، ڕایدەگەیەنێت هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی، لە دوو ڕۆژی ڕابردوودا بە شێوەیەکی نا مەدەنی و نا یاسایی، رەشبیگیرییان دەستپیکردوو بەشێکیان تەنها نێتی خۆپیشاندانیان هەبووە و بەشداریان نەکردووە. لەڕاگەیەندراوەکەیاندا ئەوەش دەخەنەڕوو وێرای ئیدانەکردنی توندی ئەم هەڵسوکەوتە نا مەدەنی و نا یاساییە، پارێزراوی گیانی هەموو دەستگیرکراوان و دەستبەجێ ئازادکردنی ئەو هاوڕییانەمان کە لە زیندان ماون، دەخەینە ئەستۆی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆکی لیژنەی ئەمنی پارێزگای سلێمانی..  دەقى ڕاگەیەندراوەکە.. ڕاگەیاندراوی فیدراسیۆنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی دژ بە ڕەشبگیری و پێشێلی مافی مرۆڤ لە سلێمانی بەداخەوە لەکاتێکدا دوومانگە مووچە دابەشنەکراوە، فەرمانبەران و خەڵکی هەرێمی کوردستان بە گشتی لە دۆخێکی دارایی و دەروونی دژواردا دەژین، لیژنەی ئەمنی پارێزگای سلێمانی بە ڕاگەیەندراوێک رۆژی (٢٠٢٠٥/٠٦/٢٤) سەرەتایترین مافی بە خەڵک ڕەوا نەبینی و وتی، ئێستا گونجاو نییە بۆ خۆپیشاندان. بەوهۆیەوە مووچەخۆران و چالاکوانانی مەدەنی بڕیاریاندا بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین لەسەر دۆخەکە گردببنەوە، بەڵام بەداخەوە هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی، لە دوو ڕۆژی ڕابردوودا بە شێوەیەکی نا مەدەنی و نا یاسایی، رەشبیگیرییان دەستپیکردوو و دەیان کەس لە مامۆستا، چالاکوانی مەدەنی، ئەندامی پەرلەمان، میدیاکار، چالاکوانی سیاسی و ئەندامانی پارتەسیاسیەکان دەستگیرکراون، کە بەشێکیان تەنها نێتی خۆپیشاندانیان هەبووە و بەشداریان نەکردووە. میدیاکاران تەنها بە ئەرکی پیشەیی چوون بۆ ڕووماڵ و پێشێلی هیچ یاسایەکیان نەکردووە، ئەمە جگە لەوەی دوێنی  (٢٠٢٠٥/٠٦/٢٥)،  وتەبێژی ئاسایشی سلێمانی رایانگەیاند (١١) کەسیان بە یاسایی ڕێکخستنی خۆپیشاندان، ژمارە (١١)ی ساڵی (٢٠١٠) ماددەی (١٠) دەستگیرکردووە، لە کاتێکدا یاساکە تەنها پۆلیسی ڕاسپاردووە بەجێبەجێکردنی ئەم ئەرکە نەک ئاسایش و هیچ دەزگایەکی تری ئەمنی. ئەم هەڵمەتە نا مەدەنیانەیە بە تەواوی پێچەوانەی هەموو یاسا بەرکارەکانی هەرێمی کوردستانە، لە هەمانکاتدا پێچەوانەی درووشمەکانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستانە، کە بەرپرسی ئەو دەزگایانەی ئەندامی ئەون و پارتی دەسەڵاتداری ئەم ناوچەیەیە. ئێمە وێرای ئیدانەکردنی توندی ئەم هەڵسوکەوتە نا مەدەنی و نا یاساییە، پارێزراوی گیانی هەموو دەستگیرکراوان و دەستبەجێ ئازادکردنی ئەو هاوڕییانەمان کە لە زیندان ماون، دەخەینە ئەستۆی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆکی لیژنەی ئەمنی پارێزگای سلێمانی و داواکاریشین کۆتایی بە دۆخی سەربازیکراوی شاری سلێمانی بهێنن.  فیدراسیۆنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی (٢٠٢٥/٠٦/٢٦)

  بۆ گفتوگۆكردن لەسەر دۆسییەی داهاتی ناوخۆ، خەرجییەكانی هەرێم و ئاستەنگەكانی بەردەم هەناردەكردنەوەی نەوت، شاندێكی حكومەتی عێراق ئەمڕۆ سەردانی هەولێر دەكەن و مەبەست لە هاتنی شاندەكەش ئەنجامدانی رێككەوتنە، ئەمەش بەپێى وتەى سەرچاوەیەکى ئاگادار. سەرچاوەیەك لە ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێم، دەڵێت بۆ گفتوگۆكردن لەسەر ئەو رێككەوتنەی لە مانگی (2025/2) لەنێوان هەولێر و بەغداد، دۆسییەی داهاتی ناوخۆ، خەرجییەكانی هەرێم و ئاستەنگەكانی بەردەم هەناردەكردنەوەی نەوت، بڕیار وایە ئەمڕۆ پێنجشەممە (2025/6/26) شاندێكی هونەری حكومەتی عێراق سەردانی شاری هەولێر دەكەن. وتیشی: شاندەكەی عێراق لە سبەینێوە كۆبونەوەكانی لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان دەستپێدەكات و بەوردی باس لە دۆسیەی داهاتی ناوخۆ، كە یەكێكە لە خاڵە ناكۆكەكانی نێوان هەرێم و عێراق دەكرێت. بەگوێرەى زانیارییەکان شاندەکە لە وەزارەتى نەوتى عێراق، کۆمپانیاى سۆمۆ، دیوانى چاودێریی دارایی عێراق و نوێنەرى کۆمپانیاى نەوتى باکوور پێکهاتوون. فوئاد حسێن وەزیرى دەرەوە و جێگرى سەرۆکوەزیرانى عێراق لەناو شاندەکەدان و پاش گەیشتنیان بە هەولێر بڕیارە کۆبوونەوەکانیان دەستپێبکەن. شاندەکە بە رێنمایی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق سەردانی هەرێمی کوردستان دەکات. یەکێک لە تەوەرەکانى کۆبوونەوەکەشیان پرسی دووبارە هەناردەکردنەوەى نەوتى هەرێمى کوردستانە، بەشێوەیەک کە شاندەکە بڕیارى کۆتاییان لایە و دەتوانن رێککەوتن بکەن. ئەوە لەکاتێکدایە، دوێنێ مەسرور بارزانی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا ئاشکرایکرد، شاندێکی باڵا لە عێراقەوە دێتە هەرێمی کوردستان کە بڕیاریان بەدەستە و ئومێد دەکەن، لەم دوو رۆژەدا پرسی مووچە چارەسەر بکەن.

  کەناڵی پرێس تیڤی ئێران بڵاویکردەوە، محەممەدڕەزا سدیقی سابر زانای ئەتۆمیی ئەو وڵاتە چەند کاتژمێرێک پێش ئاگربەستەکە لە هێرشێکی ئیسرائیلدا لە پارێزگای گیلان لە باکووری ئێران کوژراوە و لەو هێرشەدا 11 ئەندامی بنەماڵەکەشی تیرۆرکراون. بەپێی میدیای ئێران، ماڵی ئەو زانا ئەتۆمییە لە شاری تاران لەلایەن ئیسرائیلەوە کرایە ئامانج، بەهۆیەوە کوڕە تەمەن 17 ساڵانەکەی بەناوی حەمیددڕەزا سدیقی سابر کوژرا. بەگوێرەی ئەو وێنانەی بڵاوکراونەتەوە ئئەندامانی ئەو خێزانەى کوژراون کەسانى بەساڵاچوو و منداڵ و ژنانی تێدایە. ڕاپۆرتەکان ئاشکرایان کردووە کە ئیسرائیل لە میانەی هێرشی ١٢ ڕۆژەی بۆ سەر ئێران لانیکەم ١٤ زانای ناوەکی ئێرانی کردۆتە ئامانج و هەروەها سەرکردە باڵاکانی سوپای پاسداران و سەربازی و ئیتلاعات. لە لیستی تیرۆرەکانی ئەم دواییەدا محەمەد مەهدی تارانچی فیزیازانی ئەتۆمی لە ساڵی ١٩٦٥ لە تاران لەدایک بووە، بە یەکێک لە دیارترین زانایانی ئەتۆمی ئێران و سەرکردەیەکی سەرەکی ئەکادیمی لە دامودەزگاکانی ئێران دادەنرێت، کە لە ساڵی ٢٠١٢ تا ٢٠١٦ وەک جێگری سەرۆک و سەرۆکی زانکۆی شەهید بێهەشتی کاری کردووە. وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا، دوو مانگ پێش ئێستا ناوی ئەو زانا ئەتۆمییەی ئێرانی خستبووە لیستی سزاکانیەوە و رایگەیاندبوو، بەهۆی ئەوەی رۆڵی لە فراوانکردنی بەرنامەی ئەتۆمیی ئێران و بڵاوکردنەوەی چەکی ئەتۆمدا هەبووە، سزا دراوە.

وەزیری بەرگریی ئەمریکا ڕایدەگەیەنێت، ئۆپەراسیۆنەکانمان دژ بە ئێران شەڕی ڕاگرت  چەندین ساڵ بەرنامەى ئەتۆمیمان دواخستووە، ئەوەی سوپای ئەمریکا کردوویەتی مێژووییە. ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا  پیت هێگسێس، وەزیری بەرگریی ئەمریکا، هەڵسەنگاندنێکی نوێی سەبارەت بەو هێرشانە خستەڕوو کە کرایە سەر دامەزراوەکانى ئێران. پیت هێگسێس وتى: ڕاپۆرتێکی سی ئای ئەی کە لەسەر بنەمای زانیاری و سەرچاوەی باوەڕپێکراو سەرکەوتنی هێرشەکانی پشتڕاستکردەوە، ئۆپەراسیۆنەکانمان دژی ئێران شەڕی ڕاگرت. ئەوەی سوپای ئەمریکا کردوویەتی مێژووییە. هەروەها ئاماژەى بۆ ئەوەشکرد بەشێکی زۆری ئەو قسانەی ئێران دەیانکات لەسەر هێرشەکە، تەنها پەیامێکە بۆ ناوخۆی وڵاتەکەى، چونکە هێرشەکە زۆر سەرکەوتوو بوو. وەزیری بەرگریی ئەمریکا جەختى کردەوە هەڵسەنگاندنی سەرەتایی هێرشەکەی سەر ئێران ئاماژەیە بۆ زیانی گەورەی بنکە ئەتۆمییەکان، هەموو راپۆرتەکان دووپاتیدەکەنەوە فۆردۆ وێرانکراوە. وەزیری بەرگریی ئەمەریکا سەرنجی بۆ ئەوە ڕاکێشا، سەرۆکەکانی پێشوو سەرکەوتوو نەبوون لە زیادکردنی خەرجی بەرگریی ناتۆ، بەڵام دۆناڵد ترەمپ ئەوەی کرد. هەر ئەمڕۆ، دۆناڵد ترەمپ، لە پێگەی تایبەتی خۆی لە تروس بڵاوی کردەوە، پێویستە ناتاشا بێرتراند لە کەناڵی(سی ئێن ئێن) دەربکرێت، چونکە سێ ڕۆژە هەواڵی ساختە بڵاو دەکاتەوە. ترەمپ نووسیویەتی " پێویستە سەرزەنشت بکرێت، دواتر وەک سەگ فڕێ بدرێتە دەرەوە." ترەمپ، ئەو پەیامنێرە ئەمەریکاییەی بە بڵاوکردنەوەی زانیاریی نادروست لەبارەی بنکە ئەتۆمییەکانی ئێران، تۆمەتبار کرد و گوتی: ئەو، هەوڵی شێواندنی ئابڕووی فڕۆکەوانەکانمان دەدات کە ئەرکێکی گرنگ و سەرکەوتوویان بە وردیی جێبەجێ کرد. لە وەڵامی ئەو قسانەی دۆناڵد ترەمپ، کەناڵی( سی ئێن ئێن) بەیاننامەیەکی لە ئێکس بڵاو کردەوە و تێیدا پشتیوانیی خۆی بۆ ناتاشا بێرتراند دووپات کردەوە و نوسیوویەتی "ئێمە بەڕێژەی سەدا 100 پشتیوانیی لە ناتاشا دەکەین، بەتایبەتیش لە ڕووماڵی هێرشی ئەمەریکا بۆ سەر بنکە ئەتۆمییەکانی ئێران."

ئەندامێکی شاندی ئیمراڵی ڕایدەگەیەنێت، کۆبوونەوەکەیان لەگەڵ سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا ئەرێنی بووە و لە داهاتوویەکی نزیکیشیدا لەگەڵ ئۆجەلان، ئەردۆغان و چەند بەرپرسێکی باڵا کۆ دەبنەوە.  وەفدی ئیمرالی گەڕێكی تری كۆبوونەوەی پارتە سیاسییەكانی توركیا دەستپێكرد، پرسی دروستكردنی كۆمسیۆنێك لە پەرلەمانی توركیا بۆ چارەسەری ئاشتیانەی دۆزی كورد دەستی بەكارەكانی كردووە. رۆژی دووشەممەی ئایندە پارتە سیاسییەكان بۆچوونی نوسراوی خۆیان لەبارەی چۆنیەتی كاركردنی كۆمسیۆنەكە رادەستی سەرۆكی پەرلەمان دەكەن. هەفتەی داهاتوو وەفدی ئیمرالی سەردانی ئەردۆغان و سەرۆكی (مەهەپە)و (جەهەپە) دەكاتەوەو لەكۆتاییشدا جارێكی تر دەچێتەوە ئیمرالی بۆ دیدار لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجالان. وەفدەی  پارتی یەکسانیی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) سەردانی (نوعمان کورتولموش)ی سەرۆكی پەرلەمانی توركیای كرد.  وەفدی (دەم پارتی) پێكهاتووە لە هەریەكە لە (پەروین بوڵدان)و (مەتحەد سانجار) كە لە شوێنی كۆچكردوو (سری سورەیا ئۆندەر) دانراوە.  لەبارەی سەردانەكەیان بۆ لای سەرۆكی پەرلەمانی توركیا، پەروین بوڵدان رایگەیاند: "پرۆسەکە چووەتە قۆناغێکی نوێ و بۆ ئەمەش سەردانی لایەنە سیاسییەکان و ئیمراڵی دەکەینەوە". "گەیشتووەتە قۆناغێکی گرنگ. ئێمە پێمانوایە گرنگە ئەم پرۆسەی ئاشتییە لەسەر بنەمای دیالۆگ و پەرلەمان بەرەوپێش بچێت. سەردانەکانمان بەردەوام دەبێت. نزیکەی یەک دوو هەفتەی تر سەردانی بەڕێزان دەوڵەت باخچەلی (سەرۆكی مەهەپە)و ئۆزگور ئۆزێل (سەرۆكی جەهەپە)و رەجەب تەیب ئەردۆغان (سەرۆكی توركیاو ئاكەپە) دەکەین لە کۆتایی ئەم دیدارانەدا سەردانی بەڕێز ئۆجالان دەکەین لە ئیمرالی" پەروین بوڵدان وای وت. لە پرسی ئەمجارەی چارەسەری ئاشتیانەی دۆزی كورددا لە توركیا، گفتوگۆ لەبارەی دروستكردنی كۆمسیۆنێك دەكرێت لە پەرلەمان بۆ ئەوەی هەنگاو بە هەنگاو پرۆسەكە جێبەجێ بكات، بڕیارە ئەم كۆمسیۆنە لە رۆژانی داهاتوودا پێكبهێنرێت. (مەتحەد سانجار) ئەندامی وەفدی ئیمرالی باسی لەوەكرد، گفتوگۆکان سەبارەت بە سروشتی کۆمسیۆنەکەو بارودۆخی کارکردنی و وردەکارییەکانی دیکە بەردەوامن، سەرۆكی پەرلەمان دوای بۆچوونی نوسراوی پارتەكانی كردووە.. رۆژی دووشەممە بۆچوونەکان وەردەگیرێن و پرسەكان لەبارەی جۆری لیژنەكەو چۆنیەتی كاركردنی دەبێت.  بیرۆکەکانیان لەسەر ئەم بابەتە باسکردوەو وەک هەمیشە وتویانە کە ئەوان کراوەن بۆ گفتوگۆ، گومانیان نییە لەوەی بەشداری پەرلەمان ئەم پرۆسەیە دەخاتە سەر پێی.

  لەیەکەم پەیامیدا لە دوای ڕاگەیاندنی ئاگربەست ڕێبەرى باڵاى ئێران دەڵێت ئیسرائیل لە ژێر هێرشەکانی ئێران نزیک بوو لە داڕمان، هاوکات پیرۆزبایی سەرکەوتن بەسەر ئیسرائیل لە سوپاى وڵاتەکەى دەکات. لەتۆڕى کۆمەڵایەتى ئێکس ئەکاونتى فەرمى عەلى خامنەیی ڕیبەرى باڵاى ئێران پەیامێکى کورتى بڵاوکردەوە، تیایدا دەڵێت: ئەمریکا هیچ دەستکەوتێکی لەم شەڕە بەدەست نەهێناوە. هاوکات جەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە، ئیسرائیل لە ژێر هێرشەکانی ئێران نزیک بوو لە داڕمان، بەوبۆنەیەوە نووسیویەتی: پیرۆزبایی سەرکەوتنتان لێدەکەم بەسەر ئیسرائیلدا. پێشتریش لەهەمان هەژماردا ئاماژە بەوەکراوە خامنەیی بەمزوانە وتارێکی ڤیدیۆیی بڵاودەکاتەوە. هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران کە لە 13ی حوزەیران دەستیانپێکرد، نەک تەنیا دامەزراوە مووشەکی و ئەتۆمییەکانی کۆماری ئیسلامی، بەڵکو کەسایەتییە باڵا سەربازییەکان و زانا ئەتۆمییەکانیشیان کردە ئامانج. رۆژی 22ـی حوزەیران، ئەمریکا بەشێوەیەکی راستەوخۆ هێرشی کردە سەر هەرسێ بنکەی ئەتۆمی فۆردۆ، نەتەنز و ئیسفەهان.    سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت، بەو هێرشەی کردیانە سەر بنکە ئەتۆمییەکانیان، پرۆگرامی ئەتۆمی وڵاتەکەیان "چەندین دەیە" گەڕاندووەتەوە دواوە.    دوای ئەوەی ئاگربەستەکە رۆژی سێشەممە کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، بەڵێنی دا کە هەر هەوڵێکی ئێران بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی تێکدەشکێنێت.

حكومەتی عێراق تابلێتەكانی تایبەت بە سەرژمێریی دانیشتووان بە دیاری پێشكەشی وڵاتی ئوردن كرد، بۆئەوەی هاوشێوەی عێراق بۆ سەرژمێریی دانیشتووان بەکاریبهێنێت. بەگوێرەی نووسراوێكی ئەمیندارێتیی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، لەسەر بنەمای بڕیاری ژمارەی 230ـی رۆژی 25ـی ئازاری ئەمساڵ، ئەنجومەنی وەزیران بریاریداوە  تابلێتەكانی سەرژمێری ببەخشێتە ئوردن. لەو چوارچێوەیەدا 12 هەزار تابلێت بەو وڵاتە دەدەن، بۆئەوەی لە سەرژمێری تشرینی دووەمی ئەمساڵ بەکاریبهێنن، لە کاتێکدا هەریەکێک لەم تابلێتانە 378 هەزار دینار لەسەر حکومەتی عێراق کەوتووە، کۆی گشتیی نرخی ئەو 12 هەزارە، دەگاتە چوار ملیار و 536 ملیۆن دینار. ئایپادەکان رەنگێکی سەوزی ماتیان هەبوو، بە داتا سەنتەرێکەوە گرێ درابوون، کارمەندەکە هەرچی تۆماردەکرد دەسناردە وەزارەتی پلاندانان، کارئاسانییەکی زۆریان بۆ پڕۆسە و ماوەی سەرژمێری کرد لە عێراق و هەرێمی کوردستان.

  هێزەئەمنیەکانى سلێمانى، تا کاتژمێر ١٢ى ئەمرؤ، زیاتر لە ١٥ ڕۆژنامەنوس و وێنەگرى کەناڵەکانى ڕاگەیاندنیان دەستگیرکردوە بەپاساوى ئەوەى ڕوماڵ و بەدواداچوون و وێنەگرتنى شوێنى خۆپیشاندانەکەى سلێمانى. هەروەها هەریەکە لە عومەر گوڵپی پەرلەمانتاری پێشووی كۆمەڵ و عەلى حەمەساڵح پەرلەمانتارى کوردستان دەستگیركراون. سەنتەری میترۆش، ئیدانەی دەستگیرکردنی تیمی رۆژنامەوانیی کەناڵەکان دەکات و  داوای دەستبەجێی ئازادکردنی تیمی ڕۆژنامەوانیی ئەو کەناڵانە دەکاتان. بەپێى زانیاریەکان تائێستا دوو تیمی رۆژنامەوانی کەناڵی زووم بەناوەکانى (شادۆست فەرهاد، محەمەد دڵشاد، سەرکۆ فایەق، سیروان علی، کاروان عمران) لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکراون ئازاد نەکراون. کەناڵى ئاسمانى پەیامیش ڕایدەگەیەنێت، تیمێکی ڕۆژنامەوانیی کەناڵەکەیان کە پێکهاتوون لە هۆشیار محەمەد و هێمن محەمەد لەلایەن ئاسایشی سلێمانییەوە دەستگیرکراون لەکاتى گواستنەوەو ڕوماڵى خۆپیشاندانى مامۆستایان. تیمێکى کەناڵى سپێدەش دەستگیرکران، هەروەها ڕێگری لە هەردوو تیمی مۆجۆ کورد و پرس میدیا کرا کە رووماڵی خۆپیشاندانی مامۆستایان و فەرمانبەرانی نارازی بکەن. هەروەها ڕاگەیاندنکارێکی کەناڵی ئازادی لەشاری سلێمانی دەستگیرکرا، لەگەڵ ژمارەیەک میدیاکاری دیکە و دوای ماوەیەک دەستتگیرکردن ئازاد کراون. سەرچاوەیەک لەمەڵبەندی سلێمانی حزبی شیوعی کوردستان، بە Azadi TV ی ڕایگەیاندوە، ژمارەیەک لەهاوڕییانمان، بۆ پشتیوانیکردن لە ناڕەزایەتی فەرمانبەران، لەبەردەم پەروەردەی ڕۆژئاوایی سلیمانی ئامادەبوون و لەلایەن هێزە ئەمنیەکانی سلێمانیەوە دەستگیرکران و دواتر ئازادکران. پێشتریش سەرچاوەوەکى ئاگادار ڕایگەیاند کەمێک لەمەوبەر هێزێکی ئەمنی هەڵیانکوتایە سەر بارەگای رەوتی هەڵوێست لە سلێمانی. بەوتەى ئەو سەرچاوەیە هەریەکە لە عەلی حەمەساڵح و رێبوار کەریم و غالب محەمەد دەستگیرکران. بڕیارfبوو ئەمڕۆ بەشێک لە مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی، لەدژی دواکەوتنی مووچە خۆپیشاندان بکەن، بەڵام هێزێکى زۆری ئەمنی بۆ رێگری لە خۆپیشاندانەکە بڵاوەی پێکراو نەیانهێشت هیچ گردبوونەوەیەک بکرێت. مونیرە عەبدوڵا یەکێک لە ئەندامانى خوپیشاندانەکە بە زوومى گوت، کاتژمێر 10ـى پێش نیوەڕۆ، مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی دژی دواکەوتنی مووچە لەبەردەم بیناى بەڕێوەبەرایەتیى پەروەردەى رۆژئاواى سلێمانى خۆپیشاندان ئەنجامبدەن. لاى خۆشیەوە. سەلام عەبدولخالق گوتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، رێگەنادەن خۆپیشاندان لە سلێمانی بكرێت، چونکە زانیارییان هەیە چەند دەستێك دەیەوێت خۆپیشاندانەكە تێكبدات و توندوتیژی لێدەکەوێتەوە.

  وەزیری کاروباری ڕەوەندی ئیسرائیل هۆشدارییەکی توندی ئاراستەی کۆمەڵگە جولەکەکانی بەریتانیا و بەلجیکا کرد کە بەخێرایی ئەو دوو وڵاتەبەجێبهێڵن، چونکە وەک پێشتر نەماوەو ئیسلامیە توندڕەوەکان باڵا دەستن. لەچاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ چەند میدیایەکى وڵاتەکەى، ئەمیچای شێکلی، وەزیری کاروباری ڕەوەندی ئیسرائیل، جەختى لەسەر ئەوەکردەوە بارودۆخى سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابورى لەناو گەلى بەریتانیاو بەلجیکادا بەرەو ئاستێکی نیگەرانی جددی تێکچووە. ئەمیچای شێکلی، وتى: بەلجیکا و بەریتانیا تا ڕادەیەکی زۆر ئاستیان دابەزیون، بەرەو خوارەوە دێن، ئەگەر گۆڕانکارییەکی سیاسی دراماتیک ڕوونەدات، هەردوو وڵات ڕووبەڕووی "داگیرکاریى ئیسلامییەکان دەبنەوە".  بە بڕوای ئەو وەزیرە، پەرەسەندنی کاریگەریی گروپە ئیسلامییە توندڕەوەکان، بارودۆخى ئەمنی و کولتووری ئەو کۆمەڵگایە ئەوروپیانەی خستۆتە مەترسییەوە و کۆمەڵگە جوولەکەکانیش بە لاوازی و بێ پارێزراو هێشتووەتەوە. وەزیرەکەى ئیسرائیل بەشێکی زۆری تاوانەکانی خستە سەر ئەوەی کە بە شکستی سیاسەتە فرە کولتورییەکانی ئەوروپا وەسفی کرد. ئەو ڕایگەیاند: فرە کولتوری لە ئەوروپا شکستی هێناوە و لەبری پەروەردەکردنی گشتگیری و ڕێزگرتنی یەکتر، ئەم سیاسەتانە بوونەتە هۆی بەهێزکردنی ئایدۆلۆژیای توندڕەویی.  ئەو تا ئەو شوێنە ڕۆیشت کە بڵێت گەلانی وەک بەریتانیا ئێستا "لەلایەن ئیسلامییەکانەوە دەستیان بەسەردا گیراوە و تەنها ملکەچن"، بەرەنگارییەکی کەمی پێشکەش بەو شتە کردووە کە ئەو وەک ڕەوتێکی مەترسیدار سەیری دەکات. لێدوانەکانی ئەمیچای شێکلی پێشتر ڕەخنەی هەندێک ڕەوەندی جوولەکە و ڕێکخراوە جوولەکەکانی ئەوروپای لێکەوتەوە، دەڵێن ئەم جۆرە لێدوانانە دەتوانن ئاگرو بلێسەى تورەییەکان زیاتر دەکات، هەوڵەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی دژە جوولەکە و بەرەوپێشبردنی یەکگرتن دەخاتە ژێر پرسیارەوە. 

وتەبێژى کۆشکی سپی جەختدەكات، بەر لە هێرشی سەربازی ئەمریکا بۆ سەر سێ دامەزراوەی ئەتۆمی، ئێران یەدەگی یۆرانیۆمی پیتێنراوی نەگواستووەتەوە، دەڵێت: لە ژێر داروپەردودایە. کارۆلین لیڤیت، وتەبێژی کۆشکی سپی، بە كەناڵی "فۆکس نیوز"ی راگەیاند: دڵنیاتان دەکەمەوە، ئەمریکا هیچ بەڵگەیەکی بەدەست نەگەیشتووە کە یۆرانیۆمی پیتێنراو، پێش هێرشەکان گواسترابێتەوە، هەر زانیارییەكیش بە پێچەوانەوەی ئەوە، هەڵەیە.  وتيشى: سەبارەت بەوەی ئێستا چی لەو شوێنانەش هەیە، ئەوە لەژێر زەوی داپۆشراوە،  لە ئەنجامی سەرکەوتنی ئەو گورزە گەورەیەی شەوی شەممەی رابردوو ئاڕاستەی كرا. وتەكانی وتەبێژی كۆشكی سپی لەكاتێدایە، شارەزایان دەڵێن، رەنگە ئێران پێش هێرشەکە كەوتبێت،  بە بەتاڵکردنی کۆگاکانی ئەو پێگە ئەتۆمییانە كە بڕی نزیکەی (٤٠٠) کیلۆگرام یۆرانیۆمی تیادابووە، كە بە ئاستی لە (60%)  پیتێنراوە. بەگوێرەی رۆژنامەی نیویۆرک تایمز، سەرچاوە ئێرانییەکان پێشتر ئاشکرایان کردووە، یۆرانیۆمی پیتێنراویان لە پێگەی فۆردۆوە گواستووەتەوە بۆ شوێنی تر رۆژی چوارشەممە 25-06-2025 لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەڤانیدا لە پەراوێزی لووتکەی ناتۆ لە لاهای - هۆڵەندا، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، هێرشەکەی بەرەبەیانی یەکشەممەی رابردوو بۆسەر سێ دامەزراوەی ئەتۆمیی ئێران، بووە هۆی "تەواو وێرانبوونیان" و بە خێرایی کۆتایی بە جەنگە 12 رۆژییەکەی نێوان ئیسرائیل و ئێرانیش هێنا.   سەرۆکی ئەمریکا زیانەکانی هێرشەکەی بە بۆمبە ئەتۆمییەکانی سەر هێرۆشیما و ناگاساکی لە ساڵی 1945 چواند و گوتی، "نامەوێت نموونەی هێرۆشیما و ناگاساکی بەکاربهێنم، بەڵام لە بنەڕەتدا هەمان شت بوو. ئەوە کۆتایی بە جەنگێک هێنا."   ترەمپ جەختی کردەوە، "ئەمە کۆتایی بە جەنگی ئیسرائیل - ئێران هێنا. ئەگەر ئێمە ئەو دامەزراوە ئەتۆمییانەمان وێران نەکردایە، ئەوا ئەوان ئێستاش لە شەڕدا دەبوون."   سەبارەت بەو زانیارییە هەواڵگرییانەی کە رۆژی سێشەممە لە میدیاکانی ئەمریکاوە دزەیان پێکرا و باسیان لەوە دەکرد کە هێرشەکە بەرنامەی ئەتۆمیی ئێرانی تەنیا بۆ چەند مانگێک دواخستووە، ترەمپ گوتی، "ئەوان [سەرچاوە هەواڵگرییەکان] بەڕاستی نازانن وردەکاریی زیانەکە چەندە." ئاماژەی بەوەش کرد، هێشتا ناتوانرێت قەبارەی زیانەکانی سەر بنکەکانی فۆردۆ، نەتەنز و ئەسفەهان بە تەواوی پشتڕاست بکرێتەوە. هاوکات پیت هێگسێس، وەزیری بەرگری و مارکۆ روبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا جەختیان کردەوە، دامەزراوەی فۆردۆ "بە تەواوەتی وێران کراوە."  

  میدیاکانی دەوڵەتی ئێران بڵاویانکردەوە، ئێران ئاسمانی خۆی بەسەر ڕۆژهەڵاتی وڵاتەکەیدا کردووەتەوە، ئەوەش دوای ئاگربەست لەگەڵ ئیسرائیل دوای شەڕێکی 12 ڕۆژە. ئێران لە ١٣ی ئەم مانگەدا ئاسمانی خۆی داخست دوای ئەوەی ئیسرائیل هێرشەکانی بۆ سەر کۆماری ئیسلامی دەستیپێکرد و ئەو وڵاتەش بە مووشەک و ڕەوانەکردنى فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بەرەو ئیسۆائیل وەڵامی دایەوە. ئاژانسی هەواڵی فەرمی ئیرنا لە زاری مەجید ئێخوان، وتەبێژی وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندن لە زاری مەجید ئەخەوانەوە بڵاویکردەوە، "ناوچەی ئاسمانی بەسەر نیوەی ڕۆژهەڵاتی وڵاتدا بەڕووی گەشتە نێودەوڵەتییەکان کرایەوە، و تەنها بۆ گەشتە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان کە لە فڕۆکەخانەکانی ڕۆژهەڵاتی ئێرانەوە هەڵدەستن یان دەگەنە فڕۆکەخانەکان". بەگوێرەی قسەکانی گوتەبێژەکەی وەزارەتی گواستنەوەی ئێران، فڕۆکەخانەی مەشهەد یەکێکە لەو فڕۆکەخانانەی ئیسرائیل لە کاتی جەنگ بۆردومانی کرد، بەڵام ئەمڕۆ دەستی بە گەشتەکانی کردووەتەوە. گەشتە نێوخۆیی و نێودەوڵەتییەکانی دیکە لەسەر ئاستی هەموو ئێران لەنێویاندا تاران، تا کاتێکی نادیار بە هەڵپەسێردراوی دەمێنێتەوە. مەجید ئێخوان، رایگەیاند، دوای رەزامەندی لیژنەی هاوئاهەنگیی سەربازی و مەدەنی و رێکخراوی فڕۆکەوانی، پێداچوونەوە بە ئاسایش و سەلامەتی لە بارودۆخی ئێستای وڵاتدا، ئاسمانی نیوەی رۆژهەڵاتی وڵات بە رووی گەشتە نێودەوڵەتییەکانی ترانزێت و هەروەها گەشتە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان لە رۆژهەڵاتی وڵات کرایەوە.   مەجید ئێخوان گوتی، "ئەو فڕۆکەخانانەی رێگەپێدراون لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ئێران گەشتیان تێدا بکرێت بریتین لە بۆجنوورد، سەبزەوار، مەشهەد، بیرجەند، زابۆل، زاهیدان، سەراوان، چابەهار، ئێرانشار، سەرخس، گۆناباد، جیرۆفت و جاسکە."

  بڕیارە ئەمڕۆ بەشێک لە مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی، لەدژی دواکەوتنی مووچە خۆپیشاندان بکەن، بەڵام هێزێکى زۆری ئەمنی بۆ رێگری لە خۆپیشاندانەکە بڵاوەی پێکراوە. مونیرە عەبدوڵا یەکێک لە ئەندامانى خوپیشاندانەکە دەڵێت: کاتژمێر 10ـى پێش نیوەڕۆ، مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی دژی دواکەوتنی مووچە لەبەردەم بیناى بەڕێوەبەرایەتیى پەروەردەى رۆژئاواى سلێمانى خۆپیشاندان ئەنجامدەدەن. هاوکات سەلام عەبدولخالق گوتەبێژی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، رێگەنادەن خۆپیشاندان لە سلێمانی بكرێت، چونکە زانیارییان هەیە چەند دەستێك دەیەوێت خۆپیشاندانەكە تێكبدات و توندوتیژی لێدەکەوێتەوە. پەیامنێرى هاوڵاتى لە سلێمانى وتى: لەشەوى رابردووە، لە شەقامى سالم و چەند شوێنێکى سلێمانى هێزێکى زۆرى ئەمنى بڵاوەی پێکراوە بۆ رێگری لە خۆپیشاندانەکە و تائێستاش ئاسایش 13 کەسی لە رێکخەرانی خۆپیشاندانەکە دەستگیرکردووە کە دەیانەوێت بۆ مووچە خۆپیشاندان بکەن. شەوى ڕابردوش بەرەی گەل لەڕاگەیەندراوێکیدا سەرکۆنەی دەستگیرکردنی مامۆستایان و فەرمانبەران دەکات و دەڵێت: دەستگیرکردنى مامۆستایان ئەوپەڕی ترسە لە خەڵک و دەنگی ئەوانەی ئەم دەسەڵاتە خۆسەپێنەیان قبوڵ نییە.

  وەزیری ئاسایشی نیشتمانی ئیسرائیل، ڕایدەگەیەنێت دواى ئەوەى لەشەڕى ئێران سەرکەوتوو بووین هیچ بیانوویەک نەماوە بوونى غەززەو پێویستە دەرگاى دۆزەخ بکەینەوەو حەماس بسڕدرێتەوە نەک مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. لە چاوپێکەوتنێکى تەلەفزیۆنیدا ئیتامار بن گڤیر وەزیری ئاسایشی نیشتمانی ئیسرائیل، کە هاوکات ئەندامی کابینەی سیاسی و ئەمنییە، باس لەئاگربەست لەگەڵ ئێران و چۆنیەتى  ئۆپەراسیۆنەکە و بەردەوامی شەڕ لە کەرتی غەززە دەکات. ئامانجەکانی شەڕی غەززەی ڕوونکردەوە، دەڵێت: ئامانجەکان ڕووخانی حەماسە، من تازە لە کۆبوونەوەی حکومەت دەگەڕێمەوە. لەوێ بە سەرۆک وەزیرانم گوت: تۆ هەنگاوێکی مێژوویی لە ئێران ناوەو ئێران سەرکەوتوو بووین دەبێت دوژمنەکانمان لە غەززە لەناوببەین. جەختیشیکردەوە ئەوان توانای ئەوەیان هەیە دەروازەی دۆزەخیان لەسەر بکەنەوە، وتى: من باسی ئەندامانی حەماس دەکەم - نابێت ئەوان لەنێو زیندووەکاندا بن، هەزاران لەوانە، ڕەنگە زیاتریش پێویستە هەموویان بە بەرنامە هانیان بدەین کۆچ بکەن، خەڵک چاوەڕێی ئەوە دەکەن کە ئەمە بکەین. وەزیری ئاسایشی نیشتمانی ئیسرائیل، باس لەوەدەکات ئێمە سەدان کوژراو بریندامان هەبووە لە غەززە دەمەوێت چالاکییەکانمان چڕتر بکەینەوە لەوێ، پێویستە هەنگاوێک بنرێت بۆ کۆتایی هێنان بە شەڕی غەززە.