.jpeg)
سازدانى: ئارا ئیبراهیم سه‌رۆکى لیستى نه‌وه‌ى نوێ بۆ په‌رله‌مانى کوردستان ئاماژه به‌وه‌ده‌دات هه‌رکات نه‌وه‌ى نوێ ٣٠ کورسى یان زیاتر بهێنێت، ده‌توانێت له‌گه‌ڵ هێزه‌کانى ترى ده‌ره‌وه‌ى ده‌سه‌ڵات حکومه‌ت پێکبهێنێت. شاسوار عه‌بدولواحید، سه‌رۆکى جوڵانه‌وه‌ى نه‌وه‌ى نوێ له‌م چاوپێکه‌وتنه‌یدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتی، ئاماژه به‌وه‌ده‌دات نه‌وه‌ى نوێ هێزێکى جیاوازه له‌هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ى که‌هه‌یه‌و له‌پێناو گۆڕانکارى راسته‌قینه ده‌رچوون له‌م چه‌قبه‌ستوییه دروستبووه. راشیدەگەیەنێت هه‌وڵى یه‌که‌مى ئەوان بۆ گرتنه‌ده‌ستى لوتکه‌ى ده‌سه‌ڵاته، دەشڵێت «ئەگه‌ر وه‌ک پێویست متمانه‌ى هاوڵاتیانمان به‌ده‌ستنه‌هێنا، ئه‌وا بێگومان ده‌بینه ئۆپۆزسیۆنێکى کارا و ئازا». هاوڵاتی: نه‌وه‌ى نوێ له‌پێناو چیدا دروستبووه؟ شاسوار عه‌بدولواحید: له‌پێناو دروستبونى پارادایمێکى سیاسى نوێ، هێزێکى جیاواز له‌هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ى تر که‌هه‌یه، له‌پێناو دروستکردنى گۆڕانکارى راسته‌قینه‌و ده‌رچون له‌م چه‌قبه‌ستوییه، له‌پێناو کۆتاییهێنان به نمونه‌ى حزبایه‌تى جیلى کۆنى سیاسى، که شاره‌زاییان نیه له‌سه‌ر به‌ڕێوه‌بردنى وڵات و شاردا. هاوڵاتی: کاندیده‌کانتان له‌سه‌ر چ پێوه‌رێک دیارى کردووه بۆ په‌رله‌مانى کوردستان؟ شاسوار عه‌بدولواحید: له‌سه‌ر پێوه‌رى ئیختیساس (تایبه‌تمه‌ندی)، ته‌مه‌ن، ناوچه، بڕوانامه، لێهاتوویى، له‌هه‌مویشى گرنگ تر، متمانه. هاوڵاتی: پێتوایه به‌شداریتان له‌په‌رله‌مانى کوردستان رۆڵى کاریگه‌رى له‌پرۆسه‌ى سیاسى و حوکمڕانیدا ده‌بێت؟ شاسوار عه‌بدولواحید: پێموایه گه‌ر هاوڵاتییان به رێژه‌یه‌کى باش به‌شداربن، ئه‌وا بێگومان رۆڵى ده‌بێت، نه‌ک رۆڵى ده‌بێت، به‌ڵکو ده‌توانێت گۆڕانکارى راسته‌قینه دروستبکات. خۆ هه‌رکات زانیمان کاریگه‌رى نیه، ئه‌وا ئازایانه دێینه‌سه‌ر شاشه‌ى تى ڤى و رایده‌گه‌یەنین که خه‌باتى په‌رله‌مانى ته‌واو بوو. ته‌نها له یه‌ک حا‌ڵەتدا مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ یەکێتی و پارتیدا دەکەین، بۆ ده‌ستاوده‌ستى ده‌سه‌ڵات هاوڵاتی: ئێوه له‌وتاره‌کانتاندا زۆر ئه‌و قسه‌یه دووباره ده‌که‌نه‌وه که‌مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ پارتى و یه‌کێتى ناکه‌ن؟ ئایا به‌کردارى مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ناکه‌ن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: ته‌نها له یه‌ک حا‌ڵەتدا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌که‌ین، بۆ ده‌ستاوده‌ستى ده‌سه‌ڵات، ئه‌گه‌ر نا، نه ده‌بینه هاوپه‌یمانیان، نه شه‌ریک، نه وه‌زاره‌ت وه‌رده‌گرین، نه به دواى پۆستى ئه‌وانیشدا راده‌که‌ین. هاوڵاتی: ئێوه په‌نجا کاندیدیتان هه‌یه باسى پێکهێنانى حکومه‌ت ده‌که‌ن، به‌ڵام ده‌بێت 50+1 بهێنن ئنجا ده‌توانن؟ پارتى به 38 کورسى حکومه‌تى پێکهێناوه به‌ڵام له‌گه‌ڵ یه‌کێتیدا، ئێوه چۆن حکومه‌ت پێکده‌هێنن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: ئێمه پێمانوایه هه‌رکات نه‌وه‌ى نوێ ٣٠ کورسى یان زیاتر بهێنێت، ئه‌وا ده‌توانین له‌گه‌ڵ هێزه‌کانى ترى ده‌ره‌وه‌ى دەسەڵات حکومه‌ت پێکبهێنین، هه‌ر وه‌ک جه‌نابتان باستان کرد (پارتى به ٣٨ وه پێکیهێناوه)، له‌بیرت نه‌چێت، کاتێک ئێمه ٣٠ کورسى به‌ره‌و سه‌ر بهێنین، ماناى ئه‌وه‌یه پارتیش له‌و نزیکانه‌دا کورسى ده‌هێنێت و ئیحتیمالیشه که‌متر بێنێت. هاوڵاتی: که چونه په‌رله‌مان به‌ره‌یه‌ک یا ئیتلافێکى فراکسیۆنى له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى یه‌کێتى و پارتى دروستده‌که‌ن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: زوه بۆ ئه‌وه، ده‌بێت سه‌یرى ره‌فتارو گوتارى لایه‌نه‌کانى تر بکه‌ین، ئایا به راست ئه‌وان دژى یه‌کێتى و پارتى ده‌بن؟ یان هه‌ر په‌یوه‌ندیه‌کانیان له‌گه‌ڵ ئه‌واندا ده‌هێڵنه‌وه؟ هه‌موو هه‌وڵمان ئێستا بۆ به‌ده‌ستهێنانى هێزى یه‌که‌مییه داهاتوو وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌ت ده‌داته‌وه. هاوڵاتی: پێشبینى ده‌که‌ن چه‌ند کورسى په‌رله‌مان به‌ده‌ستبهێنن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: پێمانوایه گه‌ر هه‌ڵبژاردنێکى پاک ئه‌نجامبدرێت ئه‌وا ئه‌نجامى زۆر زۆر باشمان ده‌بێت، هه‌موو هه‌وڵمان ئێستا بۆ به‌ده‌ستهێنانى هێزى یه‌که‌مییه، داهاتوو وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌ت ده‌داته‌وه. هاوڵاتی: به‌ڕێزتان سه‌رۆک لیستن، پێتوایه ده‌توانى ده‌نگى زۆرینه‌ى سه‌رۆک لیسته‌کان به‌ده‌ستبهێنیت؟ شاسوار عه‌بدولواحید: له‌ئێستا بۆ من گرنگه نه‌وه‌ى نوێ هێزى یه‌که‌مى کوردستان بێت، ئه‌گه‌ر ئه‌وه روبدات، ئه‌وا من ده‌ریش نه‌چم ئاساییه (به پێکه‌نینه‌وه). هاوڵاتی: زۆر قسه له‌سه‌ر دۆخى ئابوورى ده‌که‌ن، ئایا به‌و پرۆژه چوار ساڵیه‌ى که بڵاوتانکردۆته‌وه ده‌توانن تا چ ئاستێک جێبه‌جێى بکه‌ن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: پێمانوایه له دوو ساڵى یه‌که‌مدا به‌شێکى به‌رچاو جێبه‌جێده‌که‌ین، که‌گۆڕانکارى به‌ژیانى هاوڵاتیانه‌وه دیار ده‌بێت، له‌چوار ساڵدا ده‌توانم بڵێم زۆر کار ده‌که‌ین، که‌ئێستا ره‌نگه خه‌و بێت. ئه‌گه‌ر باسى بکه‌م، به‌ڵام پلانه‌که‌مان فیعلى و راستیه‌و به‌ته‌واوى جێبه‌جێى ده‌که‌ین. ئەگه‌ر وه‌ک پێویست متمانه‌ى هاوڵاتیانمان به‌ده‌ستنه‌هێنا ئه‌وا بێگومان ده‌بینه ئۆپۆزسیۆنێکى کارا و ئازا. هاوڵاتی: ده‌بنه ئۆپۆزسیۆن یان به‌شدارى حکومه‌ت ده‌که‌ن؟ شاسوار عه‌بدولواحید: هه‌وڵى یه‌که‌مى ئێمه بۆ گرتنه‌ده‌ستى لوتکه‌ى ده‌سه‌ڵاته، خۆمان به ته‌نها، یان له‌گه‌ڵ هێزى تر، ئەگه‌ر وه‌ک پێویست متمانه‌ى هاوڵاتیانمان به‌ده‌ستنه‌هێنا، ئه‌وا بێگومان ده‌بینه ئۆپۆزسیۆنێکى کارا و ئازا. هاوڵاتی: خه‌ڵک تا راده‌یه‌ک متمانه‌ى به‌هه‌ڵبژاردن نه‌ماوه، پێتوایه به‌شدارى هاوڵاتیان چه‌ندێک کاریگه‌رى له‌سه‌ر گۆڕانکارى له‌ژیانى داهاتووى هاوڵاتیاندا ده‌بێت ؟ شاسوار عه‌بدولواحید: ئایا هاوڵاتیان چ رێگایه‌کى تریان له‌به‌رده‌ستدایه؟ چوار ساڵه زوڵم له‌م خه‌ڵکه ده‌کرێت، ئێستا رۆژێکیان بۆ هاتۆته پێشه‌وه بۆ تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه له‌م ده‌سه‌ڵاته، ئایا ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ش له‌ده‌ستده‌ده‌ن؟ من پێموایه به‌ڵێ، هه‌ڵبژاردن تا راده‌یه‌کى زۆر ده‌توانێت ژیانى خه‌ڵکى بگوڕێت. ئه‌گه‌ر خه‌ڵک خۆیان بیانه‌وێت و به‌شداربن به رێژه‌یه‌کى به‌رچاو له‌ده‌نگداندا. هاوڵاتی: به‌ڕێزتان وه‌ک سه‌رۆکى لیستى نه‌وه‌ى نوێ ئاماده‌ن بچنه په‌رله‌مان یان دواتر ده‌کشێنه‌وه؟ شاسوار عه‌بدولواحید: ئێمه رامانگه‌یاندوه که‌کاندیدین بۆ پۆستى سه‌رۆک وه‌زیران، له‌کاتى خۆیدا بڕیار له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته ده‌ده‌ین.
هاوڵاتی کێبڕکێکانى یه‌کێتى و پارتى له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانى پۆستى سه‌رۆک کۆمار چڕبوونه‌ته‌وه، هه‌ر به‌و هۆیه‌شه‌وه کاتى ده‌نگدانى په‌رله‌مان بۆ هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆک کۆمار دواخرا که‌بڕیاربوو ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه ئه‌نجامبدرێت. هه‌ردوولا به‌دوو تیم له‌گه‌ڵ هیزه عێراقدا له‌په‌یوه‌ندیدان بۆ ئه‌وه‌ى ببنه براوه‌ى یاریه‌که. دواى چوونى شانده‌که‌ى پارتى بۆ به‌غداو نه‌جه‌ف، له‌ئێستادا وه‌فدێکى یه‌کێتى له‌به‌غدایه‌و به‌دواى هاوپه‌یمان و کۆکردنه‌وه‌ى پشتیوانیدا ده‌گه‌ڕێت بۆ کاندیده‌که‌ى، به‌ڵام هێشتا دیار نییه ململانێکه تا کوێ درێژه‌ده‌کێشێت و کامیان به‌براوه لێی ده‌رده‌چێت. کێبڕکێکه خه‌ریکه ده‌بێته هه‌ڕه‌شه بۆ سه‌ر ئه‌و یه‌کڕیزییه‌ى که‌ئه‌و دوو لایه‌نه هه‌وڵیان بۆ ده‌دا که‌کورد پێکه‌وه بچنه به‌غدا، به‌ڵام ناکۆکییه‌کان سه‌ره‌تاى ئه‌م هه‌فته‌یه قۆناغێکى نوێی به‌خۆوه بینى که‌دواخستنى هه‌لبژاردنى پۆستى سه‌رۆک کۆمارى لێکه‌وته‌وه. عیراقیه‌کان دوای چواری ساڵی خوێناوی شەڕی داعش و هەڵبژاردنێکی ماندوکەر، تەماشاکەری دوو تیمی کوردن تا لەیاریەکدا سەرۆکێکی نوێیان بۆ هەڵبژیرن، هەروەهاچاوه‌ڕوانى ئه‌وه‌ن حکومه‌تێک ببینن بۆ وڵاته‌که‌یان که دواى هه‌ڵبژاردنێکى پێ له‌ململانێ چاوه‌ڕێى ده‌که‌ن، به‌ڵام هێشتا کورد له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار له‌ناو خۆیدا ناکۆکه، دواکه‌وتنى ده‌نگدانه‌که‌ش ده‌بیته هۆى دواکه‌وتنى پێکهێنانى حکومه‌ت. ئه‌و پۆسته له‌ساڵى 2007 به رێکه‌وتن له‌نیوان یه‌کێتى و پارتیدا به‌ر یه‌کێتى که‌وت، له‌به‌رامبه‌ریشدا پارتى پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێمى وه‌رگرت، به‌ڵام ئیستا یه‌کێتى هێشتا بڕواى به رێکه‌وتنه‌که هه‌یه‌و پارتى ده‌ڵێت کۆتایى هاتوه. هه‌شت کۆبوونه‌وه‌ى نێچیرڤان بارزانى له ٢٤ کاتژمێردا شه‌ممه‌ى رابردوو نێچیرڤان بارزانى له‌سه‌ردانێکى کتوپڕدا له‌هه‌ولێره‌وه گه‌یشته به‌غدا دواى ئه‌وه‌ى له هه‌ولێر محه‌مه‌د حه‌لبوسى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى بینی، له‌به‌غدا هێزه براوه‌و کاریگه‌ره‌کانى هه‌ڵبژاردنه‌کانى بینی، له‌شه‌وه‌که‌یدا له‌گه‌ڵ مایک پۆمپیۆ وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى ئه‌مه‌ریکا به ته‌له‌فۆن قسه‌ى کرد، رۆژى دواتر گه‌یشته نه‌جه‌ف و له‌گه‌ڵ موقته‌دا سه‌در کۆبووه‌وه. به‌م شێوه‌یه‌ش له ماوه‌ى ٢٤ کاتژمێردا هه‌شت کۆبوونه‌وه‌و په‌یوه‌ندیه‌کى ته‌له‌فۆنى ئه‌نجامدا، ئه‌مه‌ش نیشانه‌ى جدیبونى پارتى ده‌رده‌خات له‌مه‌سه‌له‌که، هه‌روه‌ها رێکخستنى هه‌شت کۆبوونه‌وه له‌ماوه‌ى ٢٤ کاتژمیرداو ئاماده‌بوونى لایه‌نه عێراقیه‌کان له‌و ماوه‌یه‌دا ئاماژه‌یه بۆئه‌وه‌ى پرسه‌که‌ش به‌لاى ئه‌وانه‌وه شتێکى سه‌رپێى نیه‌و به‌هه‌ندیان وه‌رگرتووه. تیمى یه‌کێتى له‌به‌غدا دوابه‌دواى ئه‌وه شاندێکى یه‌کێتى گه‌یشتنه به‌غدا تا دواى ٢٤ کاتژمێر هیچ له‌باره‌ى ئه‌و شانده‌وه‌و کۆبوونه‌وه‌کانیان بڵاونه‌کرایه‌وه جگه له‌وه‌ى ماڵپه‌رى فه‌رمى یه‌کێتى ئاماژه‌ى به‌سه‌ردانه‌که دابوو به‌بێ ناوهێنانى ئه‌ندامانى شانده‌که. دواتر شه‌وى رابردوو نوسنیه‌گه‌ى راگه‌یاندنى محه‌مه‌د حه‌لبوسى سه‌رۆکى په‌رله‌مان راگه‌یه‌نراوێکى بڵاوکرده‌وه له‌گه‌ڵ چه‌ند وێنه‌یه‌کدا له‌ناو وێنه‌کاندا ئه‌م که‌سانه ده‌رکه‌وتن (لاهور شێخ جه‌نگى که‌سه‌رۆکى شاند له‌گه‌ڵ حه‌لبوسى ده‌رکه‌وتبوو، ئاڵا تاڵه‌بانى ئه‌ندامى سڕکراوى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى و په‌رله‌مانتارى هاوپەیمانێتی بەغداد، خالد شوانى په‌رله‌مانتارى پێشووى یه‌کێتی، جوان ئیحسان ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى و سه‌رۆکى لیستى یه‌کێتى بۆ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى عیراق). به‌پێى راگه‌یه‌نراوه‌که باسى پرسى سه‌رۆک کۆمار کراوه، حه‌لبوسى به‌باشى زانیوه به سازان کاندێدیک دیاری بکرێت بۆ ئه‌و پۆسته. به‌پێی زانیارییه‌کانى هاوڵاتی، جگه له‌و راگه‌یه‌نراوه فه‌رمیه‌ى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى عێراق که به‌ئاشکرا باسى کۆبوونه‌وه‌که‌ى کردوه، شانده‌که‌ى یه‌کێتى له به‌غدا چاویان به‌چه‌ندین لایه‌نى سیاسى تر که‌وتوه دوور له‌چاوى کامیرا، له‌وێ به‌ڵێن دراوه‌ته شانده‌که که متمانه به‌به‌رهه‌م ساڵح بدرێت پۆ وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمار. هه‌ر به‌پێى زانیاریه‌کان هاوڵاتی بڕیاره به‌م زوانه باڤڵ تاڵه‌بانیش سه‌ردانى به‌غدا بکات بۆ هه‌مان پرس. میران محه‌مه‌د، په‌رله‌مانتارى فراکسیۆنى یه‌کێتى له‌به‌غدا به‌‌هاوڵاتی وت «وه‌فدێکى یه‌کێتى به‌سه‌رۆکایه‌تى دکتۆر به‌رهه‌م ساڵح، لاهور شێخ جه‌نگى له‌به‌غدان بۆ گفتوگۆکردن له‌گه‌ڵ لایه‌نه سیاسییه‌کانى عێراق له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار». باسى له‌وه‌شکرد، ئه‌مڕۆ له ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق کۆبونه‌وه ئه‌نجامده‌درێت ئه‌ندامانى لیژنه‌کان دیارى ده‌کرێن «پاش ئه‌و کۆبونه‌وه‌یه ئێمه وه‌کو فراکسیۆنى یه‌کێتى له‌به‌غدا گفتوگۆ له‌گه‌ڵ فراکسیۆنه جیاوازه‌کاندا ده‌که‌ین له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار، چونکه ئه‌و پۆسته ئیستحقاقى یه‌کێتییه رێکه‌وتنى له‌سه‌رکراوه له‌گه‌ڵ پارتیدا». په‌رله‌مانتاره‌که‌ى یه‌کێتى ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، فراکسیۆنى یه‌کێتى له‌به‌غدا ده‌نگى داوه‌ته به‌شیر حه‌داد بۆ جێگرى دووه‌مى سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق، وه‌ک پابه‌ند بوون به‌ته‌وافوقى نێوان پارتى و یه‌کێتى «ئێمه‌ش ده‌مانتوانى کاندیدیمان هه‌بێت و کارى بۆ بکه‌ین، به‌ڵام له‌به‌ر نه‌شکاندنى ته‌وافوق ئه‌وه‌مان نه‌کردووه«. پارتى کۆبوونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ یه‌کێتى ره‌تکردۆته‌وه له‌دواى زیادبوونى ناکۆکییه‌کانی نێوان پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار، تا ئێستا هیچ کۆبوونه‌وه‌یه‌ک له‌نێوان ئه‌و دوو حزبه ئه‌نجامنه‌دراوه، له‌کاتێکدا چه‌ند هه‌فته‌یه‌ک له‌مه‌وبه‌ر ئه‌و دوو لایه‌نه چه‌ندین کۆبونه‌وه‌یان ئه‌نجامدا بۆ تاوتوێکردنى پرسی چون بۆ به‌غدا به‌کارنامه‌یه‌کى هاوبه‌ش. به‌پێى زانیارییه‌کانى هاوڵاتی، دوێنێ وه‌فدێکى یه‌کێتى به‌سه‌رپه‌رشتى کۆسره‌ت ره‌سوڵ و چه‌ند ئه‌ندامێکى مه‌کته‌بى سیاسى و باڤڵ تاڵه‌بانى چونه‌ته هه‌ولێرو بڕیار بووه دانیشتن له‌نێوان پارتى و یه‌کێتیدا بکرێت، به‌ڵام پارتى دانیشتنه‌که‌ى ره‌تکردووه‌ته‌وه بۆ گفتوگۆکردن له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق. یه‌کێتى و پارتى ناکۆکن له‌سه‌ر ناوه‌ڕۆکى رێکه‌وتنى ٢٠٠٧ سه‌عدى پیره وته‌بێژى یه‌کێتى 23ى ئه‌م مانگه له‌لێدوانێکى رۆژنامه‌وانیدا ڕایگه‌یاند، وه‌ک یه‌کێتى ڕاشکاوانه به‌پارتییان ڕاگه‌یاندووه ده‌بێت پۆستى سه‌رۆک کۆمار لاى یه‌کێتى بمێنێته‌وه، «له‌گه‌ڵ پارتى له ته‌مموزى ساڵى 2007 ڕێککه‌وتنمان هه‌بووه که‌پۆستى سه‌رۆک کۆمار له‌لاى یه‌کێتى بێت و پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێم له‌لاى پارتی بێت». وتیشى «ئێستا پارتى پۆستى سه‌رۆک کۆمار به‌هى خۆى ده‌زانێت و له‌هه‌مان کاتدا ته‌واوى ده‌سه‌ڵاته‌کانى سه‌رۆکى هه‌رێمیش له‌ده‌ستى سه‌رۆکى حکومه‌تدایه که‌جێگرى سه‌رۆکى پارتییه«. له‌به‌رامبه‌ردا هۆشیار سیوه‌یلی، به‌رپرسى مه‌کته‌بى په‌یوه‌ندییه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى پارتی، به‌ماڵپه‌ڕى فه‌رمی پارتى ڕاگه‌یاندووه، «به‌داخه‌وه یه‌کێتى به‌بێ ئه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ پارتى له‌سه‌ر کاندیدى سه‌رۆک کۆمار رێکبکه‌وێت، د.به‌رهه‌میان بۆ ئه‌و پۆسته دیاریکردووه، پارتییش هه‌رزوو باسى له‌وه‌کردووه که‌ئه‌و پۆسته ئیستحقاقى ئه‌وانه، یاخود به‌لایه‌نى که‌مه‌وه له‌سه‌ر کاندیدێک رێکبکه‌ون». باسى له‌وه‌شکرد، چوونى وه‌فدى پارتى بۆ به‌غدا به‌ته‌نیا بۆ ئه‌وه ده‌گه‌ڕێته‌وه، که یه‌کێتى تاکلایه‌نه که‌سێکى بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار دیارى کردووه، که پارتى به‌وه ڕازى نییه. بۆچى پۆستى سه‌رۆک کۆمار بۆ پارتى گرنگه؟ هه‌نگاوه‌کانى پارتى به‌ئاڕاسته‌ى وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمار، جدیه‌تى ئه‌و حزبه ده‌رده‌خات له‌و باره‌یه‌وه و پێده‌چێت ئه‌و حزبه نه‌یه‌وێت مل بۆ هیچ فشارێکى ده‌ره‌کى بدات ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر له‌لایه‌ن ئه‌مریکا و ئێرانیشه‌وه بێت، وه‌ک چۆن ساڵێک له‌مه‌وبه‌ر له‌پڕۆسه‌ى ریفراندۆمدا هۆشدارییه‌کانى ئه‌و وڵاتانه‌ى پشتگوێخست. پۆستى سه‌رۆک کۆمار ئه‌گه‌رچى له عێراق زیاتر ده‌سه‌ڵاتێکى ته‌شریفاتى هه‌یه، به‌ڵام به ره‌مزى وڵات و پارێزه‌رى ده‌ستور داده‌نرێت، هه‌روه‌ها هه‌ر که‌سێک ببێته سه‌رۆک کۆمار ده‌توانێت په‌یوه‌ندییه‌کى دیبلۆماسی فراوان دروستبکات، پێده‌چێت پارتیش له‌ڕێگه‌ى وه‌رگرتنى ئه‌و پۆسته‌وه بیه‌وێت قه‌ره‌بووى ئه‌و په‌راوێزخستنه بکاته‌وه که له‌دواى ریفراندۆمه‌وه روبه‌ڕووى هه‌ولێر بووه‌و سه‌رکرده و شانده دیبلۆماسییه‌کان زیاتر روو له‌به‌غدا ده‌که‌ن تاوه‌کو هه‌ولێر. کاندیدکردنى فوئاد حسێن سه‌رۆکى دیوانى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم له‌لایه‌ن مه‌سعود بارزانى-یه‌وه پێده‌چێت له‌هه‌مان ئەو چوارچێوه‌یه‌دا بێت به‌وپێیه‌ى پێشتر فوئاد حسێن له‌گه‌ڵ بارزانیدا له‌پێشوازى شانده بیانیه‌کان بوو له‌هه‌ولیر، ئه‌مه جگه‌له‌وه‌ى پارتى وه‌کو رکابه‌رى به‌رهه‌م ساڵح سه‌یرى ده‌کات به‌وپێیه‌ى هاوشێوه‌ى به‌رهه‌م ساڵح چه‌ند زمانێک ده‌زانێت و په‌یوه‌ندییه‌کى فراوانى دیبلۆماسی هه‌یه. ناکۆکى به‌تامى یه‌کڕیزیی تائێستا دیار نییه ئاڕاسته‌ى کێبڕکێکانى پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار به‌کوێ ده‌گات، به‌تایبه‌ت که دیار نییه که‌ى په‌رله‌مانى عێراق که‌ى یه‌کلایکرنه‌وه‌ى پۆسته‌که ده‌خاته به‌رنامه‌ى کارى دانیشتنه‌کانییه‌وه، به‌ڵام دورنییه ئه‌و ناکۆکییانه مه‌ترسی له‌سه‌ر ئه‌و کارنامه هاوبه‌شه‌ش دروستبکات که پارتى و یه‌کێتى دواى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى عێراق ئاماده‌یانکرد، بۆ ئه‌وه‌ى پێکه‌وه بچنه به‌غدا. مه‌حمود عوسمان سیاسه‌تمه‌دار پێیوایه، ئه‌و کێبڕکێ و ناکۆکییه، زۆر زه‌ره‌ر له‌یه‌کڕیزى کورد له‌به‌غدا ده‌دات، شیعه‌کان و سوننه‌کانیش ئه‌وه‌یان پێخۆشه «به‌کورد ده‌ڵێن ئێوه هه‌وڵده‌ن یه‌کبن یه‌ک کاندید پێشکه‌ش بکه‌ن، ئه‌گه‌ر دوو کاندید بن ئێمه‌ش ده‌نگ به‌هه‌ردوکیان ده‌ده‌ین و ده‌نگه‌کان دابه‌ش ده‌بن». به‌وته‌ى ئه‌و سیاسه‌تمه‌داره، سه‌رۆک کۆمار پۆستێکى گرنگ نیه، وتى «ناوێکى زل و دێى وێرانه، هیچ ده‌سه‌ڵاتى نیه‌و ببێ یان نا هیچ سودێکى نییه، پارتى و یه‌کێتى هه‌ڵه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و پۆسته بێده‌سه‌ڵاته هه‌را ده‌که‌ن، ئه‌وان ده‌یانوت ئێمه له‌سه‌ر کارنامه‌یه‌ک رێککه‌وتوین و ده‌چینه به‌غدا به‌ڵام ئێستا شه‌ڕیانه له‌سه‌ر پۆستێکى بێ ده‌سه‌ڵات».
.jpg)
به‌دواداچونى: مه‌عروف مه‌جید له کۆى ئه‌و 38 قه‌واره‌یه‌ى کۆمیسیۆنى باڵاى سه‌ربه‌خۆیى بۆ هه‌لبَژاردن و راپرسى هه‌رێمى کوردستان بڵاوى کردووه‌ته‌وه‌و له کارنامه‌کانیاندا که رایانگه‌یاندووه له کۆى 33791 وشه ته‌نها ، به743 وشه باسى ژینگه کراوه. به‌پێى ئه‌و به‌دواداچونه‌ى رۆژنامه‌ى هاوڵاتى کردوویه‌تى، تایبه‌ت به کارنامه‌ى لیست و قه‌واره‌کان بۆ چوار ساڵى ئاینده‌ى هه‌رێمى کوردستان ده‌رکه‌وتووه که‌مترین بوارى خزمه‌تکردن و گرنگى دانى حزبه‌کان له بوارى ژینگه‌دایه. پسپۆڕانى بوارى ژینگه له هه‌رێمى کوردستان ره‌خنه‌ى ئه‌وه له حزب و کاندیده‌کان ده‌گرن که که‌مترین بواریان به ژینگه داوه‌و له‌کارنامه‌کانى خۆیاندا باسی ژینگه‌یان نه‌کردووه و رایده‌گه‌یه‌نن ئه‌وه بێباکى حزبه‌کان ده‌ره‌خات سه‌باره‌ت به ژینگه. ئه‌گه‌رچى له ناو لیژنه هه‌میشه‌ییه‌کانى په‌رله‌ماندا لیژنه‌ى ژینگه و ته‌ندروستى بونى هه‌یه ، به‌ڵام هیچ یه‌ک له لیست و قه‌واره‌کان کاندیدى تایبه‌ت به پسپۆڕى ژینگه کاندید نه‌کردووه رۆژنامه‌ى هاوڵاتى به‌دواداچونێکى بۆ کارنامه‌ى شه‌ش لایه‌نى سه‌ره‌کیی به‌شدار له هه‌ڵبژاردنى ئه‌مجاره‌ى کوردستان کردووه که بریتین له (پارتى، یه‌کێتى، گۆران، نه‌وه‌ى نوێ، لیستى به‌ره‌و ئیسڵاح، کۆمه‌ڵ) لیستى به‌ره‌و ئیسڵاح لیستی به‌ره‌و ئیسلاح که پێکهاتووه له (یه‌کگرتووى ئیسلامى کوردستان و بزووتنه‌وه‌ى ئیسلامى کوردستان و ره‌وتى گه‌شه) کارنامه‌که‌یان پێکهاتووه له 2256 وشه و له‌ناو کارنامه‌دا ته‌نها به64 وشه باسى ژینگه‌ى کردووه. ئه‌و لیسته له کارنامه‌که‌ى خۆیدا ئاماژه‌ى به ژینگه کردووه‌و تیایدا هاتووه "زیادکردنی رێژه‌ی سه‌زوایی، قه‌ده‌غه‌کردنی بڕینی دار ، ڕاوی ئاژه‌ڵه کێوییه‌کان،ره‌چاو کردنی مه‌رجه‌کانى ژینگه‌پارێزی له هه‌رێمی کوردستان، هاوکاریکردنی رێکخراوه‌کانی تایبه‌ت به پاراستنی ژینگه،کۆنتڕۆڵکردنی پاڵاوگه‌کان به‌شێوه‌یه‌ک که نه‌بێته هۆی پیسبوونی ژینگه". کاوه مه‌مه‌ند فه‌رج کاندیدی لیستی به‌ره‌و ئیسڵاح سه‌باره‌ت به کارنامه‌ى لیسته‌که‌یان له بوارى ژینگه رایگه‌یاند "ئێمه لێبڕاوانه هه‌وڵده‌ده‌ین که به‌زووترین کات کۆمه‌ڵێک خاڵمان هه‌یه ده‌مانه‌وێ ببێ به به‌رنامه‌ی ستراتیژی له‌ته‌واوی کوردستان ". ئه‌و کاندیده‌ى لیستى به‌ره‌و ئیسڵاح سه‌باره‌ت به خاڵه‌کانى ناو کارنامه‌ى لیسته‌که‌یان وتى "ده‌مانه‌وێت کار بکه‌ین بۆ ڕێسایکلین و به په‌ینکردن و ڕێگرتن له به فیڕۆدان هه‌روه‌ها سه‌لامه‌ترین ڕێگا بۆ ڕزگاربوون له خه‌وش و پاشه‌رۆکان، به‌تایبه‌تی له که‌ل وپه‌ل و که‌ره‌سته‌ی وه‌ک پاتری و ڕۆنی ئۆتۆمۆبیل" وتیشى "کارده‌که‌ین بۆ پاراستنی سه‌وزاییه‌کانی شار و په‌ره‌پێدانی و باخچه‌ی ماڵان و هه‌روه‌ها پاراستن و په‌ره‌پێدانی ڕووه‌ک و دارو بونی بودجه‌ی و پاره و پڕۆژه‌ی ته‌رخانکراو بۆ پارچه سه‌وزایی و شوێنه‌کان پیاده و شه‌قام و کۆڵانه‌کان" نه‌وه‌ى نوێ لیستى نه‌وه‌ى نوێ، ئه‌گه‌رچى یه‌که‌م جاریانه به‌شدارى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان ده‌که‌ن، درێژترین کارنامه‌یان بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه ئاماده‌کردووه، که بریتییه له 14981 وشه، ئه‌مانیش ته‌نها به 288 وشه باسى ژینگه‌ى کردووه، وه‌ک زیادکردنى رێژه‌ى سه‌وزایی له رێگه‌ى 80چاندنى ملیۆن داره‌وه و دامه‌زراندنى کارگه‌ى ریسایکلین . هه‌ورامان سوجادى کاندیدى لیستى نه‌وه‌ى نوێ به هاوڵاتى راگه‌یاند "ئێمه وه‌ک نه‌وه‌ى نوێ، له‌پلانه‌کانى خۆماندا یه‌ک سێکته‌ری ته‌واو تایبه‌ته به ژینگه و که باسمان کردوه ده‌زانین به‌شێکی زۆر له گرفتی ئێمه له که‌می رێژه‌ی سه‌وزایه‌و مه‌ترسی به بیابان بونه" وتیشى " هاوته‌ریب له‌گه‌ڵ سێکته‌ری ژینگه سێکته‌ره‌کانی تریش کاریگه‌ری ڕاسته‌و خۆیان هه‌یه له‌سه‌ر ژینگه هه‌یه وه‌ک گه‌شه‌ی ئابوری و په‌روه‌رده‌و سێکته‌ره‌کانی تر که ده‌توانرێت ببێته هۆی بوژاندنه‌وه‌ی سێکته‌ری ژینگه" لیستى کۆمه‌ڵی ئیسلامی لیستى کۆمه‌ڵی ئیسلامی، له‌و کارنامه‌ى که بۆ په‌رله‌مانى کوردستان ئاماده‌ى کردووه بریتییه له 1736 وشه، ته‌نها به 60 وشه باسى ژینگه‌ى کردووه. ئه‌و خاڵانه‌ى که لیستى کۆمه‌ڵ گرنگی پێداوه له بوارى سامانی ئاو و پاراستنی ئاوی ژێر زه‌وی و دابینکردنی ئاوی پاک بۆ هاووڵاتیان، به‌پێی ستانداره نێوده‌وڵه‌تییه‌کان، هه‌روه‌ها خوێندنی بابه‌ته‌کانی ، ژینگه،له پرۆگرامی خوێندنی قۆناغه جیاوازه‌کاندا. مه‌هدى حه‌مزه سوسه‌یى کاندیدى لیستى کۆمه‌ڵى ئیسلامى کوردستان به له‌باره‌ى به‌رنامه‌ى حزبه‌که‌ى بۆ ژینگه‌ى کوردستان به هاوڵاتى راگه‌یاند "له‌به‌رنامه‌ى لیستى کۆمه‌ڵی ئیسلامى له‌بوارى ژینگه، گرفتى ئاوى خواردنه و زیادکردنى به‌نداوه‌کان و پرۆگرامى ژینگه‌یی له ناوه‌نده‌کانى خوێندنمان به گرنگ زانیوه‌و کارى بۆ ده‌که‌ین" وتیشى "من له کارنامه‌ى خۆمدا گرنگى تایبه‌تیم به ژینگه داوه ، ئه‌زموونى چه‌ندین ساڵه‌م وه‌کو فه‌رمانبه‌ر و چالاکه‌وان له کایه‌ى ژینگه و بوونى په‌یوه‌ندی فراوانم له‌گه‌ڵ رێکخراو و سه‌نته‌ره ژینگه‌یی و چاڵاکوان و پسپۆڕ و شاره‌زایانى بوارى ژینگه‌یی و ئاگاداربوون له ره‌وشی ژینگه و ئاریشه‌کانى له هه‌رێم و عێراقدا، ده‌توانم رۆڵێکى کارا ده‌گێڕم بۆ ئه‌م پرسه گرنگ وهه‌ستیاره" پارتى دیموکراتى کوردستان پارتى دیموکراتى کوردستان له لیستى کارنامه‌که‌ی خۆیدا که بۆ هه‌ڵبژاردنى 30ى ئه‌یلول بڵاویکردووه‌ته‌وه له 2450 وشه‌یه، ته‌نها به 24 وشه باسی ژینگه‌ی کردووه، ئه‌ویش له بوارى ئاودا. له کارنامه‌که‌ى پارتى دا هاتوه "گرنگى به پاراستن و گلدانه‌وه و رێگرتن له به‌فیرۆدانى ئاو و زیاد کردنى ژماره‌ى به‌نداوه‌کان بدرێت" لیستى یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان یه‌کێتى نیشتیمانى کوردستان له کارنامه‌ى لیسته‌که‌یان که له 6256 وشه پێکهاتووه، ته‌نها به 55 وشه باسى ژینگه کراوه ئه‌ویش له بواره‌کانى، داڕشتنی ستراتیژی ئاو، پێداگیری له‌سه‌ر پاڵاوتنی دوکه‌ڵی کارگه‌کان له رێگه‌ی ئامێری ژینگه پارێزییه‌وه، ریکلامی فراوان بۆ سروشت و ئاوو هه‌وا بکرێت. لیستى بزوتنه‌وه‌ى گۆران کارنامه‌ى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان بریتییه له 6119 وشه، له‌ناو کارنامه‌که‌یدا ته‌نها به 252 وشه باسى ژینگه کراوه له بواره‌کانى ،ئاو، پۆلیسى دارستان،هۆشیارى ژینگه‌یی، پیسبونى ژینگه، پاشماوه و خاشاک، که‌مکردنه‌وه‌ى ژاوه‌ژاو ، دانانى باج له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ى ژینگه پیس ده‌که‌ن،پاراستنی ژینگه‌ی دارستان و روه‌کی سروشتی، ئاژه‌ڵ و باڵنده کێوییه‌کان، فراوانکردنی روبه‌ری سه‌وزایی،پارێزراوی سروشتی.ره‌تکردنه‌وه‌ی هه‌ر پرۆژه‌یه‌ک که مه‌ترسی گه‌وره بۆ سه‌ر ژینگه دروست بکات. به‌پێى ئه‌و لیستانه‌ى قه‌واره و لایه‌نه‌کان راده‌ستى کۆمیسیۆنیان کردووه، له‌سه‌ر ئاستى هه‌رێمى کوردستان، زیاد له (700) کاندید چاویان بڕیوه‌ته 111 کورسى په‌رله‌مانى کوردستان . رێکخراوه‌کانى بوارى ژینگه له حزبه‌کان ده‌گرن به‌وه‌ى له کارنامه‌ى حزبه‌کانیان گرنگییان به ژینگه نه‌داوه‌و ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ش ده‌که‌ن هیچ لیست و قه‌واره‌یه‌ک، پسپۆڕى بوارى ژینگه‌ى کاندید نه‌کردووه. سارا سه‌لام، به‌رپرسى به‌شی ژینگه له رێکخراوى نوێ له هه‌رێمى کوردستان به هاوڵاتى وت "به‌داخه‌وه له هه‌رێمى کوردستان حزبه‌کان ئاماده‌نین له کارنامه‌ى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردردندا باس له ته‌نها چاکسازییه‌کى هه‌ڵبژاردنیش بکه‌ن، چونکه دیاره له خه‌مى ژینگه‌ى کوردستاندا نین و خۆیان به‌مه‌به‌ست کار بۆ تێکدانى ده‌که‌ن" وتیشى" له وڵاته پێشکه‌وتووه‌کاندا حزبه‌کان پسپۆڕانى بوارى ژینگه ده‌نێرنه په‌رله‌مان، به‌ڵام لێره نه‌ک پسپۆڕان نانێرن به‌ڵکو ژینگه‌ش پیس ده‌که‌ن به هۆى هه‌ڵواسینى وێنه‌و لافیته‌و درووستکردنى ژاوه‌ژاو و تێکدانى مێشکى هاوڵاتیان به‌و هه‌موو ره‌نگه‌وه"
یاد قوربانی ئانا کامپبێڵ، کچە شەڕڤانی بەریتانی لە ١٥ی ئازاری ئەمساڵدا لەشەڕی بەرگری عەفریندا شەهیدبوو، دوای ئەوەی موشەکێکی دەوڵەتی تورکیا پێگەی خۆی و هەڤاڵە شەڕڤانەکانی لەیەکینەکانی پاراستنی ژنان پێکا. دوای دوو مانگ لە بەرگری، هێزەکانی یەپەگەو یەپەژە لەعەفرین کشانەوە دوای بۆردمان و هێرشێکی بێشوماری سوپای تورکیاو میلیشیاکانی سەر بەو وڵاتە دەسەڵاتیان لەعەفریندا گرتەدەست. دوای دەستبەسەراگرتنی شارەکە هێزە جیهادیەکانی تورکیاو سوپای ئەو وڵاتە دەسەڵاتیان گرتەدەست و یاسای شەریعەیان لە شارەکەی سوریادا سەپاند، بە شێوەیەک کە چەندین پۆستەر هەڵواسران کە ڕێنمایی دەدایە کچان و ژنان چۆن پۆشتەبن. لە ئێستادا عەفرین لە ژێر کۆنترۆڵی لایەنەکانی سەر بە دەوڵەتی تورکیادایە و جگە لەلایەنە تورکیەکان کەس نازانێت لاشەی ئانا لەکوێیە. خێزانەکەی ئانا نەهاتنەوەی لاشەی کچەکەیان تەواو هەراسانی کردون، ئەوان داوایان ئاراستەی حکومەتی بەریتانی کردوە تا لەڕێگای پەیوەندیەکانیەوە لەگەڵ ئاکپارتی تەرمی کچە کوژراوەکەیان بهێننەوە زێدی خۆی تا بەخاک بسپێردرێت. ئەو دەیویست ڕێگایەکی نمونەیی بدۆزێتەوە تا بیروباوەڕو بەهاکانی لەڕێگەیەوە بەرجەستە بکات: مرۆڤ دۆستی، ژینگە دۆستی، فێمینیزم و داوای مافی یەکسان بۆ هەردوو ڕەگەز تورکیا هیچ نەرمی نیشاننادات بەرانبەر شەڕڤانە بیانیەکان بەپێی هەڵوێستەکانی ئەم دواییانەی تورکیا بێت پێناچێت دەسەڵاتدارانی تورکیا هیچ نەرمیەک نیشانبدەن بەرانبەر بەبیانیەکانی لەڕیزەکانی شەڕڤانە کوردەکانداو لەشەڕی داعشدا بەشداربون، لەم هەفتەیەدا دادگاکانی تورکیا فەرمانی حەوت ساڵ و شەش مانگ زیندانیکردنیان بەسەر (جۆو ڕۆبینسۆن)دا سەپاند کە پێشتر سەربازی سوپای بەریتانیا بوە و لەساڵی ٢٠١٥ دا پەیوەندی بە یەکینەکانی پاراستنی گەلەوە کردوەو لەشەڕی داعشدا بەشداربووە، بەپێی میدیاکانی تورکیا دوای ئەوەی لەساڵی ٢٠١٧دا بە مەبەستی گەشتوگوزار چوەتە تورکیا لەژوری هۆتێلەکەیدا دەستگیر کراوە و دوای ساڵێک فەرمانی زیندانیکردنی بەسەردا سەپێندراوە. هۆکاری پەیوەندیکردنی ئانا بە یەپەژەوە ئانا لەلایەن شەڕڤانەکانی یەکینەکانی پاراستنی ژنانەوە ناوی لێنرابوو (هێلین قەرەچۆغ)، ئەو لە دیمانەیەکی ڤیدیۆییدا پێش شەهیدبونی ڕایگەیاند کە پەیوەندی بە یەپەژەوە کردوە تا بەشێک بێت لە «شۆڕشی ژنان» لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و پاڵپشتی ژنانی ئازادی کوردو عەرەب بکات لەناوچەکە، خەباتەکەیانی بەسەرنجڕاکێشترین شۆڕش لەجیهاندا لەقەڵەمدا. دوای چەند مانگێک لە پەروەردەی حزبی، ئانا لە بەرەکانی پێشەوەی جەنگ لە دێرەزور دەکرێت بە شەڕڤان. دوابەدوای شەهیدبونی، دیرک کامپبێل، باوکی شەڕڤانە بەریتانیەکە بەڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی ڕاگەیاند «ئەو دەیویست ڕێگایەکی نمونەیی بدۆزێتەوە تا بیروباوەڕو بەهاکانی لەڕێگەیەوە بەرجەستە بکات: مرۆڤ دۆستی، ژینگە دۆستی، فێمینیزم و داوای مافی یەکسان بۆ هەردوو ڕەگەز. ئەو گەیشتە ئەو دەرئەنجامەی کە پەیوەندی کردن بە شۆڕشەکەی ڕۆژئاوای کوردستانەوە بەرجەستەکردنی بیروباوەڕو بەهاکانیەتی». چیرۆکی شەهیدبوونی ئانا ئێستا نزیکەی شەش مانگ دەبێت لاشەی ئانا بێسەروشوێنە. شەش مانگ لەمەوبەر خێزانی ئانا هەواڵی شەهیدبونی کچەکەیان پێگەیشت، سەرەتا دەوترا کچەکەیان لەگەڵ مەفرەزەیەکی شەڕڤاناندا کراونەتە ئامانج، دواتر وترا کە لەمەفرەزەیەکی شەش کەسیدا بوە لەنێوان شیراوا و عەفرین. لە کۆتاییشدا پێیان وترا کە ئانا لەگەڵ سێ شەڕڤانی تربوە، یەکێک لەشەڕڤانە پیاوەکان برینداربوە و توانیویەتی لەبۆردمانەکە بە زیندوویی هەڵبێت و بەرەو نەخۆشخانەیەکی دەرەوەی ناوچەی جەنگ ڕۆیشتوە. بە پێی لێکۆڵینەوەی ڕۆژنامەی (مۆرنینگ ستار)ی چەپی بەریتانی دواتر شەڕڤانە زیندوەکە لەلایەن یەپەگەوە نەدۆزراوەتەوەو نەیانتوانیوە تەواوی چیرۆکەکە لە فەرماندەکەی ئاناش وەربگرن. بە کورتی، دەرکەوت کە تەنها هێزە تورکەکان دەزانن لاشەی ئانا لەکوێیەو سەرەڕای داواکردنی لاشەکان تورکیا ئامادەنیە لاشەی کوژراوان بگەڕێنێتەوە، کەئەمەش پێشێلی مافەکانی مرۆڤ و رێکەوتننامەی جنێفە. لاشەی ئانا ئێستا لە کوێیە؟ چەند هەواڵ و بەڵگەیەک لەئارادایە کە سوپاو لایەنەکانی سەر بەتورکیا نەک لاشەکانیان نەگەڕاندۆتەوە بەڵکو بێڕێزیان بەرانبەر لاشەی شەڕڤانان کردوەو پارچەکانی جەستەیان شێواندون و بەزەویدا ڕایانکێشاون. بەپێی ڕاپۆرتەکەی (مۆرنینگ ستار) خێزانی ئانا لەمانگی ئایاردا لەگەڵ بەرپرسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا دانیشتون و پرسیاری پێگەی لاشەی کچەکەیان لێکردوە. ئەو پێی ڕاگەیاندون کەهیچ زانیاریەکی «سەربەخۆ»یان بەدەست نەگەیشتوە لەسەر شوێنی شەهیدبونی ئانا و لاشەکەی و ئەو زانیاریەی بەردەستە لەلایەن بەڕێوەبەری گشتی دژەتیرۆری تورکیاوە دابینکراوە، تورکیاش لەئێستادا یەپەگە بەبەشێک لەپەکەکەو دەرەنجام تیرۆریست لەقەڵەمدەدات. تەنها بەڵێن کەوەریانگرت ئەوەبوو کە گەر خۆیان پێگەی لاشەکەی بدۆزنەوە ئەوا حکومەتی بەریتانیا ئەرکی هێنانەوەی لاشەکەی دەگرێتە ئەستۆ. بەڵگەی شوێنی لاشەی ئانایان پێدەگات، بەڵام حکومەتی بەریتانیا چی دەکات؟ لەمانگی حوزەیراندا خێزانی ئانا نامەیەکیان لەیەپەگەوە لەڕێگای پوری ئاناوە کە لەگەڵ شاندێکدا چوبوە ڕۆژئاوای کوردستان بەدەستدەگات کە پێگەی شوێنی شەهیدبونی ئاناو وێنەیەکی خانوەکەی لەخۆگرتبوو. دەستبەجێ نامەکە دەبەنە وەزارەتی دەرەوەو داوا دەکەن کە ڕێکخراوی (کۆچی سوری نێودەوڵەتی) ئاگاداربکرێنەوە کە تەنها ڕێکخراون ڕێگەپێدراون لێکۆڵینەوەی سەربەخۆ ئەنجامبدەن. لەکۆتایی مانگی حوزەیراندا و دوای ١٠ ڕۆژ جێگری بەڕێوەبەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەوەزارەتی دەرەوە وەڵامی خێزانەکەی ئانای دایەوە کە لەئێستادا ڕێکخراوی خاچی سوری نێودەوڵەتی ڕێگای پێنادرێت لەسوریاداو بەهۆی زۆری پشێویەکانەوە چالاکی هەبێت. هەرچەندە خێزانی ئانا داوایانکرد کە کاربکرێت تا فشاربکرێت بۆ ئەم کارە ڕێگا بەڕێکخراوەکە بدرێت لەلایەن تورکیاوە کە عەفرینیان بەدەستە تا لاشەی کچەکەیان بگێڕنەوە زێدی خۆی، تەنها وەڵامی وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا ئەمەنەبوو «کاری بۆ دەکەین». لەکۆتاییدا، پوری ئانا کە خۆی چەند جارێک سەردانی ڕۆژئاوای کوردستانی کردوە بە ڕۆژنامەکە دەڵێت: «نەزانینی شوێنی لاشەی ئانا زۆر ئازاربەخشە. زۆر دەرونمان ڕووخاوە و بێ ئۆقرەین، نازانین ئانا خێرا مردوە یان خاو، بەئازار یان بێ ئازار، بە ترسەوە یان پڕ هیواوە، یاخود بەتەنیا بوە یان لەگەڵ هەڤاڵەکانی کەگیانی سپاردوە.» دەشڵێت کەڕۆیشتنی خاچی سوری نێودەوڵەتی بۆ دۆزینەوەی لاشەی ئانا جگە لەوەی ئارامی بۆ دڵی ئەوان دێنێت، ڕەنگە ڕێگا خۆشبکات تا ڕێکخراوی تر بچنە عەفرین و یارمەتی قوربانیانی تر بدەن.
هاوڵاتی: به‌ڕێزتان کاندیدى نه‌وه‌ى نوێن بۆ په‌رله‌مانى کوردستان، وه‌ک ژنێک ئه‌وله‌ویه‌ت به چ کارێک ده‌ده‌ن له‌داهاتوودا ئه‌گه‌ر چونه په‌رله‌مان؟ مژده مه‌حمود: ئه‌وله‌ویه‌تى کارکردنى من ئه‌وه‌یه ئیش بکه‌م بۆ ئه‌وه‌ى زۆرترین هه‌لى کار بۆ ژنان و گه‌نجان بڕه‌خسێنین به‌پێى ئه‌و پلان و به‌رنامه تۆکمه‌یه‌ى که‌نه‌وه‌ى نوێ دایناوه، چونکه خۆم هه‌م ژنم هه‌م گه‌نجم تێده‌گه‌م له‌بێکارى و ده‌رده‌سه‌رى ئه‌و دوو چینه، که دواى ئه‌وه‌ى ته‌مه‌نێک ئه‌خوێنیت چى که‌ئابه‌یه‌که بێکار بیت. هاوڵاتی: چ شتێکى نوێتان پێیه که‌جیاواز بێت له‌په‌رله‌مانتاره‌کانى خولى چواره‌مى په‌رله‌مان؟ مژده مه‌حمود: جیاوازى ئێمه له‌گه‌ڵ هه‌موو حزبه‌کانى پێشوو ئه‌وه‌یه هه‌موو ئه‌وانه‌ى پێشوو بانگه‌شه‌ى ئه‌وه‌یان ده‌کرد خه‌ڵک بکه‌ن به‌مووچه‌خۆر ئێمه بڕوامان وانیه ئه‌وه چاره‌سه‌ربێ و هیچ موهیمیاتێکیشى تیا نیه که نه‌وتت فرۆشت یان بودجه‌ت وه‌رگرت تۆ ده‌ورى بانک ببینى و بیده‌یته‌وه به‌خه‌ڵک، به‌ڵکو ئێمه پێمان وایه ئه‌بێ خه‌ڵک ببێته خاوه‌ن بزنسى خۆى و پشت به‌خۆى ببه‌ستێ به‌پشتیوانى ئه‌و که‌سانه‌ى که‌فکره‌ى بزنسیان هه‌یه، ئه‌وکات گه‌نج له‌برى ئه‌وه‌ى معاشێکى ٤٠٠ هه‌زارى هه‌بێ مانگانه خۆى ده‌توانێ پاره‌یه‌کى زۆر زیاتر په‌یدابکات و که‌سیش نه‌توانێ معاشى ببڕێت. هاوڵاتی: ئایا به‌رنامه‌ى نه‌وه‌ى نوێ ئه‌وه‌ى په‌یوه‌ندى به‌ده‌رکردنى یاساوه هه‌یه کارى له‌سه‌ن ده‌که‌ن؟ مژده مه‌حمود: به‌ڵێ ئه‌کید نه‌وه‌ى نوێ گرنگیه‌کى زۆرى به سێکته‌رى دادوه‌رى و یاسا داوه‌و له‌کارنامه‌ى پلانه ستراتیجیه‌که‌یدا گرنگیه‌کى زۆرى پێداوه‌و ئه‌گه‌ر بێت و ئه‌و پلانه جێبه‌جێ بکه‌ین ئه‌وا کوردستان ده‌چێته قۆناغێکى ترو دادگاو دادوه‌ره‌کان به‌ته‌واوه‌تى سه‌ربه‌خۆ ده‌بن و یاسا سه‌روه‌ر ده‌بێت. هاوڵاتی: ئه‌گه‌ر پرۆژه یاسایه‌ک له‌گه‌ڵ مه‌بده‌ئى تۆدا نه‌گونجێت، به‌ڵام نه‌وه‌ى نوێ بیه‌وێت ده‌نگى پێبدات ئایا له‌و کاته‌دا چ بڕیارێک ده‌ده‌یت؟ مژده مه‌حمود: ئێمه له‌گه‌ڵ بڕیارى خه‌ڵکدا ده‌بین و دڵنیاشین به‌رنامه‌ى حزبه‌که‌مان له‌گه‌ڵ داواو خواستى خه‌ڵکدا دێته‌وه، نه‌وه‌ى نوێ بۆ خه‌ڵکه. هاوڵاتی: قه‌یرانێکى دارایى له‌هه‌رێمدا هه‌یه‌و داهاتى نه‌وت و ناوخۆ بونى هه‌یه، چۆن ئیش له‌سه‌ر دۆسیه ئابوریه‌کان ده‌که‌ن بۆ باشترکردنى ژیانى هاوڵاتیان؟ مژده مه‌حمود: ته‌بعه‌ن ئێمه پێمانوایه قه‌یرانى دارایى نیه قه‌یرانى ئیداره‌و عه‌قڵ هه‌یه له‌م وڵاته ئێمه گه‌ر ده‌سه‌ڵاتبگرین ده‌زانین چى له‌و داهاتانه ده‌که‌ین، ئه‌وانه‌ى ئێستا وڵات به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن هه‌رێمى کوردستانیان کردووه به‌دوو به‌ش هه‌رلایه‌و بۆخۆى کوێخایه‌که‌و شه‌ڕیانه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى کامیان زیاتر پاره کۆده‌کاته‌وه، ئه‌گینا کوردستان ئیداره‌یه‌کى باشى هه‌بێ که ئێمه پلانێکى زۆر باشمان هه‌یه ده‌توانین کوردستان ببه‌ینه قۆناغێکى زۆر باش. خۆى که‌قه‌یرانى داراییان دروستکرد به‌ئه‌نقه‌ست بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵک مه‌شغول بکه‌ن به‌په‌یاکردنى قوتى رۆژانه‌وه که‌داواکاریه گه‌وره‌کانى گۆڕینى سیسته‌مى حوکمڕانى له‌بیر خه‌ڵک ببه‌نه‌وه‌و داواکارییه‌کان له‌چوارچێوه‌ى موچه‌و قوتى ڕۆژانه‌دا بێت. هاوڵاتی: پێتوایه کێشه ئابووریه‌کان کێشه‌ى کۆمه‌ڵایه‌تى زیاتر کردووه، وه‌ک ژنێک چۆن ئیش له‌سه‌ر کێشه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان ده‌که‌یت؟ مژده مه‌حمود: که‌خه‌ڵک توشى ئه‌و قه‌یرانه بوو هه‌م کێشه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان زیاد ده‌که‌ن وه‌ک دزى و شه‌ڕو ئاژاوه‌و کێشه‌ى خێزانی، بۆیه له هه‌موو دنیا که‌خه‌ڵک برسى ده‌کرێ یه‌کێک لێکه‌وته‌کانى ئه‌وه‌یه که‌ڕێژه‌ى ته‌ڵاق زیاد ده‌بێت و خێزانه‌کان به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شانه‌وه ده‌چن بۆیه که‌قه‌یرانى دارایى چاره‌سه‌رکراو ژیان گه‌ڕایه‌وه بارى ئاسایى ئۆتۆماتیکى به‌شێکى ئه‌و کێشانه چاره‌سه‌رده‌بن که‌ئاماژه‌ت پێدان، که‌ئێمه پێمان وایه زۆر باش ده‌توانین ئیداره‌ى ئه‌م وڵاته بده‌ین و نه‌ک هه‌ر ژیانى ئاسایى ده‌گێڕینه‌وه به‌ڵکو واده‌که‌ین خه‌ڵک به‌ڕه‌فاهیه‌ته‌وه بژیت پشتیوان به‌خوا. هاوڵاتی: به‌شێک له‌کاندیده‌کان به‌ڵێنى هه‌لى کار ده‌ده‌ن به‌گه‌نجان، ئایا بۆ گه‌نجان چ به‌رنامه‌یه‌کتان هه‌یه تاسه‌رمایه‌ى مرۆیى هه‌رێم سوودى لێوه‌ربگیرێت؟ مژده مه‌حمود: ته‌بعه‌ن له‌هه‌موو دنیا گه‌نجان سه‌رچاوه‌یه‌کى مرۆیى گه‌وره‌ن وه‌ک پێشتریش وتم ئێمه پلانێکى ستراتیجیمان هه‌یه له‌چوارچێوه‌ى کتێبێکدا که‌گرنگى زۆر به‌ئابورى به‌هێز ده‌دات، ده‌مانه‌وێت گه‌نج له‌سه‌ر پێى خۆى بوه‌ستێ پشتى بگریت و بیکه‌یت به‌خاوه‌ن بزنسى خۆى که‌وه‌ک له‌به‌رنامه‌ى ئینتیخابیشماندایه گه‌ر ده‌سه‌ڵات بگرینه ده‌ست ده‌توانین ١٥٠ هه‌زار هه‌لى کار بڕه‌خسێنین له‌ماوه‌ى چوار ساڵدا. هاوڵاتی: ئه‌و به‌ڵێنه‌ى ده‌یده‌ى به ده‌نگده‌رانت ئاماده‌ى له‌په‌رله‌مان کارى له‌سه‌ر بکه‌یت؟ ئه‌گه‌ر پابه‌ند نه‌بوویت و گله‌یى ده‌نگده‌رانت له‌سه‌ر بوو ئاماده‌ى ده‌ستکله‌کاربکێشیته‌وه؟ مژده مه‌حمود: من پێم وایه هه‌ر په‌رله‌مانتارێک به‌رپرسه به‌رامبه‌ر خواى گه‌وره‌و خه‌ڵکى که‌ده‌نگى پێده‌دات، بۆیه پێویسته په‌رله‌مانتار له‌گه‌ڵ خه‌ڵک بێت و دانه‌بڕێت لێیان ئه‌وکات ناشتوانێ ئه‌وه‌ى وتویه‌تى ئیشى بۆ نه‌کات به‌ڵێ ئاماده‌م له‌کاتێکدا که‌بزانم ناتوانم ئیش بکه‌م. هاوڵاتی: له‌خوله‌کانى پێشوى په‌رله‌ماندا رۆڵى په‌رله‌مان لاواز بوو نه‌یتوانى متمانه له‌وه‌زیرێک وه‌ربگرێته‌وه سه‌ره‌ڕاى کێشه‌کان، ئایا کار له‌سه‌ر ئه‌م پرسه ده‌که‌ن؟ مژده مه‌حمود: هه‌وڵده‌ده‌ین ئه‌م خوله‌ى په‌رله‌مان زۆر ئه‌کتیڤ بێت، چونکه تاپه‌رله‌مان نه‌توانێ ئه‌کتیڤ بێت و چاودێرى و لێپرسینه‌وه له‌به‌رپرسه‌کان نه‌کات گه‌نده‌ڵى به‌رده‌وام ده‌بێت، پشتیوان به‌خوا کارێک ده‌که‌ین وه‌ک پێشوو لانى که‌م په‌رله‌مان جێى وێنه‌کێشان نه‌بێت و جێى لێپرسینه‌وه‌و ڕه‌قابه بێت هاوڵاتی:وه‌ک ده‌زانین خه‌ڵکى رانییه‌ن، چى ده‌که‌یت بۆ ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ى ناوچه‌که‌تان؟ مژده مه‌حمود: ڕانیه شارێکه سروشت جوانى کردوه نه‌ک حکومه‌ت چونکه سروشتێکى یه‌کجار جوانى هه‌یه‌و له‌مه‌جالى سیاحه زۆر به‌رفراوانه، کارده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ى لانى که‌م ئه‌و مه‌نتیقه‌یه بکه‌ین به ناوچه‌یه‌کى گه‌شتیارى گه‌وره، ئه‌وکات ناوچه‌که له‌ڕووى ئابوریشه‌وه گه‌شانه‌وه به‌خۆیه‌وه ده‌بینێت و ئاوه‌دان ده‌بێته‌وه.
هاوڵاتی شەوی رابردوو ناکۆکی و گرژی کەوتە گفتوگۆکانی نێوان هەریەکە لە یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان لەسەر یەکلاییکردنەوەی پۆستی سەرۆک کۆماری عێراق، کە هەریەکەیان خۆیان بەخاوەنی دەزانن، هەردولاش دوو بەرەی هاوپەیمانێتیان لە بەغدا بۆ خۆیان دروستیکردوە تاکو پاڵپشتی کاندیدەکانیان بکەن. ئەو دوولایەنە بۆ یه‌که‌مجار له‌دواى روخانى رژێمى سه‌دام حوسه‌ینه‌وه به دوو کاندیدى جیا ده‌چنه کێبڕکێی سه‌رۆک کۆمارى عێراقه‌وه‌و هه‌ریه‌که‌یان هه‌وڵى به‌ده‌ستهێنانى پۆسته‌که ده‌ده‌ن. ناکۆکیەکانی شەوی رابردوو وایکرد کەداوا بکرێت وادەی دەنگدان لەسەر پۆستەکە درێژ بکرێتەوە بۆ دوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، کە پێشتر بڕیاری لێدرابوو سێشەممەی داهاتوو دەنگدانی بۆ بکرێت. یەکێتی بەرهەم ساڵح بەفەرمی کاندید کردوە بۆ ئەو پۆستە، بەڵام پارتی چەند ناوێکی داوەتە هاوپەیمانەکانی لەبەغدا کە دیارترینیان فوئاد حسێنە. لەگەڵ ئەوەشدا ناوی فازل میرانی وەکو یەکێک لە کاندیدە بەهێزەکان دێت، بەڵام بەپێی زانیاریەکانی هاوڵاتی ئەگەر بەرهەم ساڵح وەکو تاکە کاندیدی یەکێتی بمێنێتەوە، پارتی فوئاد حسێن دەکاتە کاندیدی سەرکۆمار، بەوپێیەی لەڕووی پەیوەندی و زمانزانینیەوە بە کەسێکی کێبڕکێکار دادەنرێت بەرامبەر بە بەرهەم ساڵح، سەرەڕای ئەوەی کەسێکی نزیکە لە مەسعود بازرانی سەرۆکی پارتی. سەعد موتەڵیبی سەرکردە لە دەوڵەتی یاسای نوری مالیکی بە هاوڵاتی وت «ناکۆکییەکە لەهەرێمی کوردستان لەسەر ئەوەیە کەکام لەکاندیدی ئەو دوو لایەنە پۆستەکە وەردەگرێت و ئێمەش لەدەوڵەتی یاسا رێز لەڕای برا کوردەکان دەگرین، ئەگەر یەک کاندیدیان هەبێت ئەوە ئێمە بەدڵنیاییەوە پشتگیری دەکەین، بەڵام گەر دوو کاندیدیان هەبێت ئەو کات وێنەکە دەگۆڕێت و ئەوکات پێویستە گفتوگۆ ئەنجامبدرێت و هەڵسەنگاندن و بەراوردکاری لەنێوان کاندیدەکان بکرێت بۆ ئەوەی بزانین کامیان گونجاوترن بۆ بەغدا لەڕووی پەیوەندی باشی نێوان بەغداو کوردستان». بەڵام محەمەد کەربولی سەرۆکی حزبی حەل رایگەیاند کە لەلایەن پارتیەوە ناوی هەریەکە لە (فوئاد حسێن، هۆشیار زێباری، رۆژ نوری شاوەیس، فازڵ میرانی) بەوان دراوە بۆ ئەوەی دەنگی لەسەربدەن بۆ پۆستی سەرکۆمار. وتیشی «زۆرینەی هاوپەیمانی (بنیاتنان) دەنگ بۆ کاندیدەکەی پارتی دیموکراتی کوردستان دەدات». له‌چوارچێوه‌ى هه‌وڵه‌کانى پارتیدا بۆ به‌ده‌ستهێنانى پۆستى سه‌رۆک کۆمار، شەوی رابردوو نێچیرڤان بارزانى جێگرى سه‌رۆکى پارتى زنجیره‌یه‌ک کۆبونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ سه‌رکرده‌ى لایه‌نه عێراقییه‌کان ئه‌نجامدا، بۆ تاوتوێکردنى پرسی دیاریکردنى کاندید بۆ پۆسته‌کان له‌ناویاندا پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق. سەردانە کتوپڕەکەی نێچیرڤان بارزانی بۆ بەغداو دیدارە یەک لەدوای یەکەکانی لەشەوی رابردودا ئاماژەیە بەجدیبونی پارتی لەسەر چونە کێبڕکێی وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆمار. سەعد موتەڵیبی وتی «گرنگترین خاڵ بۆ ئێمە ئەوەیە کە پێویستە کاندیدی پۆستی سەرۆک کۆمار دەروازەی پتەوکردن و چاککردنەوەی پەیوەندی نێوان بەغداو هەرێم بێت، ئەو کەسە پەیوەندییە باشەکان دەگەڕێنێتەوەو دووبارە دەوڵەتی فیدڕاڵی یەکگرتوو بونیاد دەنێتەوە و گەلی کوردیش دەکاتەوە بەبەشێک لەگەلی عێراق». بەوەتەی سەرکردەکەی هاوپەیمانی «بنیاتنان» پارتی و یەکێتی پەیوەندی مێژوییان لەگەڵ هاوپەیمانێتیەکەدا هەیە، بۆیە بەوتەی ئەو «قورسە کە هەڵسەنگاندن لەنێوانیان بکرێت، بەڵام پێویستە گوێبیستی هەردوولا بین و ئەنجامی دروستیش دوای ئەو دانیشتنانە دەردەکەوێت». لەبارەی رۆڵی ئێران و ئەمریکاوە موتەڵیبی دەڵێت «بەدڵنیاییەوە کاریگەرییان هەیەو کاڵفامین ئەگەر بڵێین کاریگەری هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی هەیە، بەئەگەری زۆرەوە بڕیارەکە بڕیارێکی عێراقی دەبێت لەگەڵ رەچاوکردنی بەرژەوەندییە هەرێمایەتی و نێودەوڵەتییەکان، ئەو دەوڵەتانە هاوڕێی عێراقن و بەدڵنیاییەوە گوێ لەبۆچوونەکانیان دەگیرێت بەڵام لەکۆتاییدا بڕیارەکە عێراقی دەبێت». ئەمە لەکاتێکدایە پێشتر بەرهەم ساڵح وەزیری پلاندانان و دواتریش جێگری سەرۆک وەزیران بووە لەحکومەتی فیدڕاڵی عێراق، ئەمەش جۆرێک لەتایبەتمەندی پێدەبەخشێت بۆ بەدەستهێنانی دەنگی لایەنە شیعەکان. بەڵام موتەڵیبی ئەوەش ناشارێتەوە کە «فازڵ میرانی لەبەغدا لەدایکبووەو عەرەبییەکی زۆر باش قسە دەکات و دەرچووی خوێندنگەکانی بەغدایەو لەڕوحی بەغدایی و روحی عەرەبی تێدەگات و ئەویش کۆمەڵێک تایبەتمەندی هەیە، هەرچەندە پێشتر پۆستی لەبەغدا نەبووە، بەڵام دانوستانکارێکی باش بووە لەزۆرێک لەڕووداوەکاندا». لای خۆیەوە عەلی سنێد، سەرکردە لەهاوپەیمانی نەسڕ کە بەشێکە لەهاوپەیمانی ئیسڵاح، کە ئاگاداری ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەی شەوی رابردووی نێچیرڤان بارزانی و حەیدەر عەبادییە بۆ هاوڵاتی جەختی لەوە کردەوە کە لەبەرامبەر کاندیدەکەی یەکێتیدا، پارتی سێ کاندیدی پێشکەشی لایەنە عێراقییەکان کردووە. ئەمە لەکاتێکدایە کە هاوڵاتی بەوەی زانیوە کە رای زۆرینە لەئەندامانی هاوپەیمانی نەسڕو بەشێک لەلایەن و ئەندامانی ناو هاوپەیمانی ئیسڵاح لەگەڵ ئەوەدان دەنگ بەبەرهەم ساڵح بدرێت بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار. هەندێکیشیان مەیلیان بەلای دەنگدانە بەکاندیدەکەی پارتی. عەلی سنێد وتی «ئێمە بەیەک چاو دەڕوانینە لایەنە کوردییەکان و دەنگ دەدەین بەو کاندیدەی لایەنە کوردییەکان لەسەری رێکدەکەون، ئەگەر ئەو رێککەوتنەش لەنێوان لایەنە کوردییەکان نەبوو و زیاتر لەکاندیدێکیش هەبوو ئەوە دەنگدانی ئێمە بۆ یەکلاکردنەوەی ئەو پۆستە لەسەر بنەمای دەنگدانی لایەنە کوردییەکان دەبێت بۆ کاندیدی ئێمە بۆ پۆستی سەرۆک وەزیران». سەرکردەی هاوپەیمانی ئیسڵاح بەدووری دەزانێت کە» لە دەنگدانی یەکەمدا دیاریکردنی سەرۆک کۆمار یەکلایی ببێتەوە، هەر بۆیە گەڕی دووەمی دەنگدان بۆ یەکلاکردنەوەی پۆستەکە ئەنجامدەدرێت.» لەلایەکی تریشەوە پارتی دیموکراتی کوردستان لەهەوڵی ئەوەدایە دەنگدان لەسەر پۆستی سەرکۆمار دوابخات بۆ دوای هەلبژاردن، بەوپێیەی پارتی پێشبینی ئەوەدەکات براوەی هەڵبژاردن بێت و هیزی خۆی پیشان بدات بۆ ئەوەی سوربێت لەسەر وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆمار. بەپێی زانیاریەکانی هاوڵاتی لەئەگەری مانەوەی بەرهەم ساڵح بەتاکە کاندیدی یەکێتی بۆ پۆستی سەرکۆمار، پارتی فوئاد حسێن کاندید دەکات وەک که‌سێک کەهاوشێوەی بەرهەم ساڵح چەند زمانێک دەزانێت پەیوەندیەکی زۆریشی لەناوەوەو دەرەوەی عێراق هەیە، هەروەها کەسێکی نزیکە له مه‌سعود بارزانى سه‌رۆکى پارتى دیموکراتی کوردستان. تەنانەت دواى ده‌ستبه‌رداربوونى بارزانی له‌پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێم، فوئاد حسێن به‌رده‌وام له‌کۆبوونه‌وه‌کانى حکومه‌تی هەرێمدا به‌شداربووه‌و له‌گه‌ڵ وه‌فده حکومیه‌کانیشدا چووه‌ته ده‌ره‌وه. ئه‌و هه‌وڵانه‌ى پارتى بۆ وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمارو کارکردن بۆ کۆکردنه‌وه‌ى پشتیوانى لایه‌نه عێراقییه‌کان له‌و باره‌یه‌وه نیگه‌رانى یه‌کێتى نیشتیمانى کوردستانى به‌دواى خۆیدا هێناوه، به‌وپێیه‌ى پێشتر هه‌ردوو حزب بڕیاریاندابوو به‌کارنامه‌یه‌کى هاوبه‌ش بچنه به‌غدا. مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتى شه‌وى رابردوو له‌به‌یه‌یاننامه‌یه‌کدا ڕایگه‌یاند، به‌پێچه‌وانه‌ى یه‌کهه‌ڵوێستی، وه‌فدێکى پارتى به‌سه‌رۆکایه‌تى نێچیرڤان بارزانى تاکلایه‌نه چوونه‌ته به‌غدا بۆ گفتوگۆکردن له‌گه‌ڵ لایه‌نه سیاسیه‌کانى عێراق له‌سه‌ر کۆمه‌ڵێک بابه‌تى په‌یوه‌ست به پێکهێنانى حکومه‌تى داهاتوى عێراق و به‌تایبه‌ت پۆستى سه‌رۆک کۆمار، پاش ئه‌وه‌ى یه‌کێتى به‌رهه‌م ساڵحى بۆ وه‌رگرتنى ئه‌و پۆسته دیاریکردووه. ئاماژه‌ى به‌وه‌شکردووه، ئه‌م کاره‌ى پارتى له‌گه‌ڵ یه‌کڕیزى ناوماڵى کوردو یه‌کهه‌ڵوێستى نایه‌ته‌وه، بۆیه یه‌کێتى هه‌ڵده‌ستێت به‌کارى پێویست بۆ ڕاییکردنى سه‌رجه‌م کاره سیاسى و یاساییه‌کان له‌پرۆسه‌ى هه‌ڵبژاردنى سه‌رۆک کۆمارى عێراق بۆ به‌ربژێره‌که‌ى خۆی. سامان گه‌رمیانى، ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى له‌لێدوانێکدا به‌‌هاوڵاتی وت «وه‌ک یه‌کێتى دکتۆر به‌رهه‌م ساڵح کاندیدى فه‌رمیه بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار، پارتیش با کاندیدى خۆى هه‌بێت ئێمه سه‌رکه‌وتن به‌ده‌ستده‌هێنین، چونکه مام جه‌لال چه‌ندین ساڵ له‌به‌غدا بووه‌و په‌یوه‌ندى توندوتۆڵى له‌گه‌ڵ هێزه عێراقییه‌کان هه‌بووە«. له‌باره‌ى ره‌تکردنه‌وه‌ى به‌رهه‌م ساڵح له‌لایه‌ن پارتى-یه‌وه، گه‌رمیانى وتی «قبوڵنه‌کردنى به‌رهه‌م ساڵح له‌لایه‌ن پارتییه‌وه مه‌غزاى سیاسى خۆى هه‌یه، به‌ڵام ئێمه کاندیدى خۆمان هه‌یه و ده‌چینه کێبڕکێوه«. ئامادەکردنی: سامان مەجید، ئارا ئیبراهیم، سەروەر خەلیل
شاناز حه‌سه‌ن له‌گه‌ڵ نزیکبوونه‌وه‌ى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان، به‌شێک له‌و هاوڵاتیانه‌ى که له‌هه‌ڵبژاردنه‌کانى رابردودا به‌شداریان کردووه، ده‌ڵێن بایکۆتى هه‌ڵبژاردن ده‌که‌ن، له‌کاتێکدا به‌شێکى دیکه له‌هاوڵاتیان جه‌خت له‌چوونیان بۆ سه‌ر سندوقه‌کانى ده‌نگدان ده‌که‌نه‌وه. لەگەڵ ئەوەشدا چاودێرانی هەڵبژاردن داوای بەشداری لەخەڵکی دەکەن. به‌پێی ئاماره‌کان، رێژه‌ى به‌شدارى خه‌ڵک له‌هه‌ڵبژاردنه‌کانى هه‌رێمى کوردستان به‌رده‌وام له‌دابه‌زیندا بووه، به‌جۆرێک له‌ساڵى 1992 له‌یه‌که‌م هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌ماندا له‌سه‌دا 87ى خه‌ڵک به‌شداریان تێداکرد، له‌ساڵى 2005یش رێژهکه بۆ له‌سه‌دا 75 دابه‌زى، له‌ساڵى 2014ش له‌سه‌دا 74ى خه‌ڵک به‌شداریان تێداکرد. هه‌رچه‌نده دیار نییه رێژه‌ى به‌شدارى خه‌ڵک له‌هه‌ڵبژاردنى 30ى ئه‌یلولى په‌رله‌ماندا چۆن ده‌بێت، به‌ڵام به له‌به‌رچاوگرتنى رێژه‌ى به‌شدارى خه‌ڵک له‌هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى عێراق له 12ى ئایارى ئه‌مساڵ، هه‌ندێ که‌س پێشبینى دابه‌زینى زیاترى رێژهکه ده‌که‌ن. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا کۆمسیۆن و لایه‌نه سیاسییه‌کان له‌ڕێگه‌ى هۆشیاکردنه‌وه‌و داواکردن له‌خه‌ڵک ده‌یانه‌وێت زۆرترین خه‌ڵک بچێته سه‌ر سندوقه‌کانى ده‌نگدان. به‌پێی ئاماره‌کانى کۆمسیۆن، زیاتر له‌سێ ملیۆن که‌س له‌هه‌رێمى کوردستان مافى ده‌نگدانیان هه‌یه بۆ به‌شداریکردن له هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان که‌زۆرترینیان له پارێزگاى سلێمانیدان. مام جۆڵا ته‌مه‌ن 56ساڵ دانیشتوى سلێمانى، که له‌بازاڕدا له‌گه‌ڵ دوو سێ پیاوى هاوته‌مه‌نى خۆیدا دانیشتبون، به‌توره‌ییه‌وه وتى «هه‌ڵبژاردنى چى و هیواى چى، بۆ ئه‌م وڵاته هیواو ژیانى تێدا ماوه؟». وتیشى «له‌ته‌مه‌نمدا هه‌موو هه‌ڵبژاردنێک خۆم و یانزه سه‌ر خێزانم چوین، ده‌نگمان داوه، به‌ڵام ته‌واو تاکه‌ى، ئیتر به‌سه«. وتیشی «هاتنى ئه‌م حزبانه‌ى کە خۆیان ناوناوه ئۆپۆزسیۆن و هیچیشیان پێناکرێت، وه‌زعى ئه‌م خه‌ڵکه‌ى شڕتر کرد». به‌پێچه‌وانه‌ى ئه‌و هاوڵاتییه‌وه، خدر غوڵامى ته‌مه‌ن 48ساڵ که له‌ته‌نیشتى مام جۆلاوه دانیشتبوو وتى «یه‌کجار واش نییه، دنیا به‌و جۆره خراپ نه‌بووه، تا معاره‌زه هه‌بێت، ئیمه‌ش ده‌مێنین و ده‌توانین قسه بکه‌ین و راى خۆمان بڵێین». خدر پێی وابوو که پێویسته هه‌مووان ده‌نگ بده‌ن، وتی «له‌م ده‌نگدانه تۆڵه‌ى ئه‌وه‌یان لیده‌که‌ینه‌وه، که ناتوانن تا هه‌تایه هه‌ر ئێوه حکومه‌ت قۆرخ بکه‌ن». له‌هه‌رێمى کوردستان تاپێش ساڵى 2009و دروستبوونى ئۆپۆزسیۆن، خه‌ڵکێکى زۆر بایکۆتى ده‌نگدانیان ده‌کرد، به‌ڵام له‌دواى ئه‌و به‌رواره‌وه تاڕاده‌یه‌ک خه‌ڵک زیاتر چوون بۆ سندوقه‌کانى ده‌نگدان و ئه‌گه‌رچى رێژه‌ى ده‌نگدان به‌رزنه‌بووه‌وه، به‌ڵام دابه‌زینى رێژه‌که‌ى سنوردار کرد. رێبوار حه‌سه‌ن ته‌مه‌ن 38ساڵ به پێویستى ده‌زانێت، هه‌موو خه‌ڵک له مه‌ترسیه‌کانى ده‌نگنه‌دان ئاگادار بکرێته‌وه‌و هۆشیارى ئه‌وه‌بدرێت به‌خه‌ڵک که ده‌نگ نه‌ده‌ن، واته تا هه‌تایه ژیانمان وه‌ک خۆى ده‌بێت و له‌ڕێگەى ده‌نگدانه‌وه نه‌بێت، به‌هیچ رێگه‌یه‌ک ناتوانن داهاتووى نه‌وه‌کانیان باشتر بکه‌ن. رێبوار که‌ده‌رچووى زانکۆیه‌و دانه‌مه‌زراوه، وتى «باشه له‌م وڵاته‌دا ده‌یان و سه‌دانى وه‌ک من هه‌ن که له‌دواى ئه‌م هه‌موو هه‌وڵه‌و ته‌واوکردنى خوێندن، ئیستا هه‌ریه‌که‌مان به‌ئیشێکه‌وه خه‌ریکین، که له‌وانه‌یه هه‌رگیز خه‌ونمان ئه‌وه نه‌بوبێت، باشه تاوانمان چییه که‌نه‌توانین به‌خه‌ونى خۆمان بگه‌ین؟». وتیشى «ئه‌وه به‌وڵات و به‌هه‌موو خه‌ڵکیشه‌و دیاره، که له‌دواى 2009وه زۆر گۆرانکارى کراوه، به‌ڵام بۆ زیاتر گۆرانکارى پشگیریى ته‌واوى خه‌ڵکیان ده‌وێت». به‌ڵام به‌پێچه‌وانه‌ى رێبواره‌وه، ئاسوده محه‌مه‌د پێیوایه ئه‌م حزبه ئۆپۆزسیۆنانه، هیچ جیاوازییان نیه له‌گه‌ڵ حزبه‌کانى تر «هه‌ڵبژاردن هیچ به‌هایه‌کى نه‌ماوه لاى ئێمه، چونکه ئه‌وه‌ى که ئێمه ده‌مانه‌وێت، پێویستى به‌هه‌ڵبژاردن نییه«. ئاسوده که‌هه‌ڵبژاردنى پێشوو به‌شدارى نه‌کردووه، بڕیاریداوه ئه‌مجاره‌ش نه‌چێت بۆ ده‌نگدان «چونکه که‌سى واى تیا نییه که‌متمانه‌ى ئه‌وه‌ى هه‌بێت ده‌نگیان پێبده‌ین». شاره‌زایانى هه‌ڵبژاردن پێیانوایه، به له‌به‌رچاوگرتنى که‌مى چوونى خه‌ڵک بۆ نوێکردنه‌وه‌ى تۆماره‌کانیان پێشبینى ده‌کرێت رێژه‌ى به‌شدارى خه‌ڵک که‌م بێت. کاروان کازم ئه‌ندامى په‌یمانگاى کوردى بۆ هه‌ڵبژاردن وتى «ئه‌زمونى هه‌ڵبژاردن و ده‌نگدان ئه‌زمونێکى تازه‌یه‌و زۆر پێی ئاشنا نه‌بوین، تا بزانرێت سوده‌کان و زیانه‌کانى به‌شداریکردن و به‌شداری نه‌کردنى هه‌ڵبژاردن چییه و له‌پاڵ ئه‌‌مەشدا خه‌ڵک هۆشیارى که‌مه سه‌باره‌ت به‌م بابه‌ته«. وتیشى «پڕۆسه‌ى ده‌ستاوده‌ستکردنى ده‌سه‌ڵات له‌هه‌رێمى کوردستان، له‌ڕێگه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌وه دیسان کامڵ نه‌بوه، هێشتا زۆر مه‌رحه‌له‌ى ماوه، به‌ڕاستیش ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه‌ى که له‌هه‌رێم و عێراقدا کراوه، زۆر فرتوفێڵ و ساخته‌کارى تیاکراوه که به‌جۆرێک له جۆره‌کان، پشتى ده‌نگده‌رى تیادا سارد کردووه‌ته‌وه«. کاروان کازم باسى له‌وه‌کرد، به‌سه‌یرکردنى رێژه‌ى به‌شداریکردنى خه‌ڵک، بۆ نوێکردنه‌وه‌ى تۆمارى ده‌نگده‌ران و ئه‌و ماوه‌یه‌ى که‌کۆمسیۆن داینابوو، ده‌رده‌که‌وێت که رێژهکه زۆر که‌مه، بۆیه پێشبینى ده‌کرێت، به‌شداریکردنیش له30ى 9 زۆر که‌م بێت. لەگەڵ ئەوەشدا داوای لەخەڵکی کرد بایکۆتی پرۆسەکە نەکەن، وتی «ئێمه هیوادارین ئه‌مه وا نه‌بێت، پێشبینیه‌کانى ئێمه راست ده‌رنه‌چێت، خه‌ڵک هه‌ست به‌مه‌سئولیه‌ت بکات». هه‌ڵبژاردنى ئه‌مجاره‌ى په‌رله‌مانى کوردستان پێنجه‌م هه‌ڵبژاردنى له‌وشێوه‌یه‌یه، له‌دواى ئه‌وه‌ى هه‌رێمى کوردستان له ساڵى 1991 به‌بڕیارێکى ئه‌نجومه‌نى ئاسایشى نه‌ته‌وه‌یه‌کگرتووه‌کان جۆرێک له‌خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى پێدراو وه‌کو ناوچه‌ى دژه‌فڕین له‌به‌رانبه‌ر رژێمى ئه‌وکاتى عێراق به‌سه‌رۆکایه‌تى سه‌دام حوسه‌ین ڕاگه‌یه‌نرا. یه‌که‌م هه‌ڵبژاردن له‌ئایارى 1992 به‌ڕێوه‌چوو، به‌هۆی هه‌ڵگیرسانى شه‌ڕى ناوخۆوه له‌ساڵى 1994 نه‌توانرا هه‌ڵبژاردنى دیکه‌ى په‌رله‌مان ئه‌نجام بدرێت، به‌ڵام له‌ساڵانى 2005، 2009، 2013 هه‌ڵبژاردنى سێ خولى دیکه‌ى په‌رله‌مان ئه‌نجامدرا. مه‌حمود عوسمان سیاسه‌تمه‌دار له‌باره‌ى به‌شداریکردنى خه‌ڵک له‌هه‌ڵبژاردن وتى «راسته خه‌ڵک له‌عێراق و له‌هه‌رێمى کوردستان که‌متر ده‌چن بۆ هه‌ڵبژاردن، به‌ڵام خه‌ڵک ده‌یه‌وێت به‌هۆى په‌رله‌مانه‌وه کێشه‌کانى چاره‌سه‌ربێت». وتیشى «به‌ڵام خه‌ڵک که‌ده‌بینێت ساڵ به‌ساڵ کێشه‌کانیان زیاتر بوون، په‌رله‌مان نه‌یانتوانیوه ئه‌و کێشانه چاره‌سه‌ر بکه‌ن، به‌رپرسه گه‌وره‌کان ناچنه په‌رله‌مانه‌وه‌و قه‌راریش له‌ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مانه، هه‌ربۆیه خه‌ڵک ئه‌همیه‌تى په‌رله‌مانى لا که‌م بۆته‌وه«.
شاناز حه‌سه‌ن لایه‌نه ئیسلامیه‌کانى به‌شدار له‌هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان له‌بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن و به‌رنامه‌ى لیسته‌کانیاندا جه‌خت له‌چه‌ند پرسێکى ئاینى ده‌که‌نه‌وه‌و ده‌ڵێن روبه‌ڕووى ئه‌و پڕۆژانه ده‌بنه‌وه که دژ به‌دین ده‌رکراون، له‌کاتێکدا وه‌زاره‌تى ئه‌وقاف و کاروبارى ئاینى ره‌تیده‌کاته‌وه هیچ پڕۆژه‌یه‌کى له‌و شێوه‌یه ده‌رکرابێت. رۆژى سێشه‌ممه سه‌ڵاحه‌دین به‌هادین ئه‌میندارى گشتى یه‌کگرتوو له کۆبونه‌وه‌یه‌کى ناوخۆیی حزبه‌که‌یدا له‌هه‌ولێر ڕایگه‌یاند «یه‌کگرتوو حزبى هه‌ڵبژاردن نیه ته‌نیا شه‌ڕى ئه‌وه‌ى بێت سه‌رۆکى په‌رله‌مان و سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌بێت، به‌ڵکو چونى یه‌کگرتوو بۆ په‌رله‌مان وه‌ک هێزێکى ئیسلامى بۆ به‌تاڵکردنه‌وه‌و ره‌تکردنه‌وه‌ى ئه‌و پرۆژانه‌یه که دژ به‌دین و کلتورى کۆمه‌ڵگاى کورده‌واریه«. یه‌کگرتوو بۆ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ى ئیسلامى و له‌ژێر ناوى قه‌واره‌ى به‌ره‌و ئیسڵاح به‌شدارى هه‌ڵبژاردن ده‌کات، هاوشێوه‌ى هه‌ڵبژاردنى 12ى ئایارى په‌رله‌مانى عێراق که دوو کورسییان به‌ده‌ستهێنا. سه‌ڵاحه‌دین به‌هادین داواى له‌هه‌وادارانى قه‌واره‌که‌ى کرد، ڕێگه‌نه‌ده‌ن ده‌نگه‌کانیان بفه‌وتێت «تۆڵه‌ى دوانزه‌ى پێنج بکه‌نه‌وه که‌ساخته‌کارى و ده‌ستى وڵاتانى زلهێز ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌کانى گۆڕی». له‌م خوله‌ى په‌رله‌مانى کوردستاندا چه‌ند جارێک ژماره‌یه‌ک په‌رله‌مانتار ویستیان چه‌ند پڕۆژه‌یه‌ک پێشکه‌ش بکه‌ن تا له‌په‌رله‌مان گفتوگۆى له‌سه‌ربکرێت، که به‌شێکیان ره‌هه‌ندى ئاینیان هه‌بوو، به‌ڵام هه‌وڵه‌کان سه‌ریان نه‌گرت و زۆربه‌ى فراکسیۆنه‌کان دژى وه‌ستانه‌وه. حاجى کاروان ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان له‌لیستى یه‌کگرتوو به هاوڵاتی وت «پڕۆژه‌کان تایبه‌ت بوون به‌بارى که‌سێتى وه‌ک ویراسه‌و فره‌ژنى که ئه‌مانه شتێکى سابتن و له قورئاندا هاتووه، خه‌ریک بوو چه‌ند فراکسیۆنێک به‌کۆکردنه‌وه‌ى چه‌ند ئیمزایه‌ک بیکه‌نه دانیشتى په‌رله‌مانه‌وه، به‌تایبه‌ت هه‌ندێک له په‌رله‌مانتاره ژنه‌کان ده‌یانوت که‌هه‌ر ئه‌م یاسایانه ناهێڵین، که ئه‌مه شتێکى مه‌حاڵه«. وتیشى «لایه‌نه‌کان رێککه‌وتین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى که هیچ یاسایه‌ک نابێت ده‌ربکرێت که پێچه‌وانه‌ى ئاین و قورئان بێت». له‌باره‌ى قسه‌کانى سه‌ڵاحه‌دین به‌هادینیشه‌وه، حاجى کاروان باسى له‌وه‌کرد «ئه‌وه‌ى ئه‌و وتویه‌تى راسته‌و بۆ ئه‌وه وتویه‌تى که‌ئێمه ڕێگربین له‌و یاسایا‌نه‌ى پێچه‌وانه‌ى بنه‌ما ئیسلامیه‌کانن که له قورئاندا هاتووه«. جه‌ختیشیکرده‌وه، کۆمه‌ڵگای کوردستان زیاتر له‌نیوه‌ى موسوڵمانه و ناکرێت یاسایه‌ک ده‌ربکرێت که‌پێچه‌وانه‌ى ئاینى ئیسلام بێت، چونکه شیرازه‌ى کۆمه‌ڵگا تێکده‌دات، ئه‌و پێکه‌وه‌ژیانه سیاسیه‌ى که‌ئێستا هه‌یه نایهێڵێت. به‌رپرسانى وه‌زاره‌تى ئه‌وقاف و کاروبارى ئاینى حکومه‌تى هه‌رێم ره‌تیده‌که‌نه‌وه هیچ پڕۆژه‌یه‌ک له‌هه‌رێمى کوردستان په‌سه‌ندکرابێت که دژى ئاین بێت و باسکردنى ئه‌و پرسه له‌ئێستادا به‌بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن ناوده‌به‌ن. مه‌ریوان نه‌قشبه‌ندى به‌ڕێوه‌به‌رى ئاین و پێکه‌وه‌ژیان له‌وه‌زاره‌تى ئه‌وقاف له‌باره‌ى بوونى ئه‌و پرۆژانه‌ى که‌دژى دینن وتى «به‌هیچ شێوه‌یه‌ک پرۆژه‌یه‌کى ئاوا نیه و نه‌بووه، له‌کوردستان که‌دژى دین بێت، له‌ناو په‌رله‌مان لیژنه‌ى ئه‌وقاف هه‌یه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ش لیژنه‌ى فتوا هه‌یه، که‌حکومه‌ت هیچ کات پێچه‌وانه‌ى ئه‌مه کار ناکات». پێشیوایه وروژاندنى ئه‌و پرسه له‌ئێستادا، ته‌نیا پروپاگه‌نده‌ى هه‌ڵبژاردنه‌و بۆ راکێشانى چه‌ند ده‌نگێکه.
.jpg)
هاوڵاتی پارتى دیموکراتى کوردستان و یه‌کێتى نیشتیمانى کوردستان له‌ڕێگه‌ى کێبڕکێکانیانه‌وه بۆ وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق، بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنیان بۆ په‌رله‌مانى کوردستان گه‌رمکردووه‌و هه‌ریه‌که‌یان وه‌رگرتنى پۆسته‌که به‌مافى خۆى داده‌نێت. به‌هۆى ناکۆکییه‌کان له‌سه‌ر ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌کان و مشتومڕه‌کانى دواى هه‌ڵبژاردنه په‌رله‌مانییه‌که‌ى 12ى ئایارى رابردووى عێراق، پرسی یه‌کلاییکردنه‌وه‌ى پۆسته سیادییه‌کانى عێراق که‌وته ناو کاتى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستانه‌وه، که به‌شێکیان پشکى کورده و دیارترینیان پۆستى سه‌رۆک کۆماره. له سێ خولى پێشووى سه‌رۆک کۆمارداو به‌پێی رێککه‌وتنى نێوان پارتى و یه‌کێتى، پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق درا به‌یه‌کێتى، له‌به‌رانبه‌ر وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێم له‌لایه‌ن پارتییه‌وه. به‌ڵام بۆ ئه‌م خوله پارتى جه‌خت له‌وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمار ده‌کاته‌وه، به‌و پێیه‌ى مه‌سعود بارزانى له‌کۆتایی ساڵى رابردووه‌وه ده‌ستبه‌ردارى پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستان بووه، له‌به‌رانبه‌ریشدا یه‌کێتى ده‌ڵێت ده‌ستبه‌ردارى وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆک کۆمار نابێت. به‌رپرسانى هه‌ردوولا له‌میانه‌ى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌ماندا که 10ى ئه‌م مانگه ده‌ستیپێکرد و تا 28ى ئه‌م مانگه درێژه ده‌کێشێت، چه‌ندین جار باسیان له‌و پرسه کردووه و وه‌کو جۆرێک له‌بانگه‌شه‌ى حزبه‌که بۆ خۆیان به‌کاریانهێناوه، له رێگه‌ى جه‌ختکردنه‌وه‌یان له‌مافى خۆیان بۆ وه‌رگرتنى ئه‌و پۆسته. ململانێکانى پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر ئه‌و پۆسته ڕۆژى چوارشه‌ممه پێی نایه قۆناغێکى نوێوه، کاتێک به‌رهه‌م ساڵح که‌ساڵى رابردوو له‌یه‌کێتى جیابووه‌وه و حزبێکى ترى به‌ناوى هاوپه‌یمانى بۆ دیموکراسی و دادپه‌روه‌رى دروستکرد گه‌ڕایه‌وه ناو ئه‌و حزبه‌و وه‌کو تاکه کاندیدى یه‌کێتى بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار کاندیدکرا. ره‌هبه‌ر سه‌ید برایم ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى بۆ هاوڵاتی هه‌رچه‌نده ره‌تیکرده‌وه که‌جه‌ختکردنه‌وه‌یان له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار بۆ بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن بێت، به‌ڵام وتى «گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌رهه‌م ساڵح ده‌بێته هۆى زیادبوونى ده‌نگه‌کانى یه‌کێتى له‌هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستاندا، چونکه ئه‌و که‌سایه‌تییه‌کى دیارو کاریگه‌ره«. وتیشى «سێ خوله ئه‌و پۆسته به‌ده‌ست ئێمه‌وه‌یه، جێگه‌ى سه‌رسوڕمانه پارتى داواى ده‌کات، له‌کاتێکدا پاساوى ئه‌وان نه‌مانى پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێمه، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاته‌کانى دراوه به‌نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆک وه‌زیرانى هه‌رێم که‌هه‌ر لاى پارتییه«. له‌مێژووى عێراقى دواى رژێمى سه‌دام حوسه‌یندا ئه‌مه یه‌که‌مجاره پۆستى سه‌رۆک کۆمار ناکۆکى بخاته ناو پارتى و یه‌کێتییه‌وه و به‌جیا ئه‌و دوو حزبه بڵێن کاندیدیان ده‌بێت بۆ وه‌رگرتنى پۆسته‌که. پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق له‌دواى روخانى رژێمى سه‌دام بۆ یه‌که‌مجار له‌ساڵى 2005 له‌لایه‌ن په‌رله‌مانه‌وه هه‌ڵبژێردراو جه‌لال تاڵه‌بانى له‌سه‌ر پشکى یه‌کێتى دوو خولى دوابه‌دواى یه‌ک پۆسته‌که‌ى وه‌رگرت، دواتریش فوئاد مه‌عسوم له‌سه‌ر هه‌مان حزب پۆسته‌که‌ى پێدرا. ئاڕاسته‌ى ململانێکانى پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر ئه‌و پۆسته واده‌رده‌که‌وێت هه‌ریه‌که‌یان بیانه‌وێت له‌و ململانێیه‌دا براوه ده‌ربچن، تا وه‌ک ده‌ستکه‌وتێک بۆخۆیان به‌کاریبهێنن و په‌یامى سه‌رکه‌وتن بده‌نه ده‌نگده‌ره‌کانیان و ده‌نگه‌کانیان له‌هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌ماندا زیادبکات. پارتى که‌هه‌فته‌ى رابردوو پۆستى جێگرى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى عێراقى وه‌رگرت، تا ئێستا جه‌ختده‌کاته‌وه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى پۆستى سه‌رۆک کۆمار مافى ئه‌وه‌و ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ یه‌کێتى نه‌گه‌نه رێککه‌وتن کاندیدى خۆیان بۆ ئه‌و پۆسته پێشکه‌ش ده‌که‌ن. به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا تائێستا به‌فه‌رمى پارتى هیچ کاندیدێکى بۆ وه‌رگرتنى ئه‌و پۆسته کاندید نه‌کردووه‌و ته‌نها له راگه‌یاندنه‌کانه‌وه باس له‌چه‌ند کاندیدێکى ئه‌و حزبه ده‌کرێت، بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار. عه‌تا شێخ حه‌سه‌ن وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى پارتى له‌سلێمانى به هاوڵاتی وت «پۆستى سه‌رۆک کۆمار مافى ئێمه‌یه، چونکه له‌ناو لایه‌نه کوردییه‌کاندا زۆرترین کورسیمان هه‌یه«. باسى له‌وه‌شکرد، پارتى پێشتر له‌مافى خۆى بواردووه و ره‌نگه پۆستى که‌مترى وه‌رگرتبێت، «به‌ڵام له ئێستادا ده‌مانه‌وێت به‌پێی ئیستیحقاقى خۆمان پۆسته‌کان وه‌ربگرین، له‌ناویاندا پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق». له‌گه‌ڵ نزیکبونه‌وه‌ى زیاترى هه‌ڵبژاردنه په‌رله‌مانییه‌که‌ى هه‌رێمى کوردستان که‌بڕیاره له 30ى ئه‌م مانگه‌دا به‌ڕێوه‌بچێت و گه‌رمبوونى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن، ململانێکانى پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار زیاتر بووه. دکتۆر ئه‌مین فه‌ره‌ج مامۆستاى زانسته سیاسییه‌کان له‌زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین پێیوایه، بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن یه‌کێک له‌هۆکاره‌کانى کێبڕکێى پارتى و یه‌کێتییه له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق، بۆ ئه‌وه‌ى کاریگه‌رى له‌سه‌ر سایکۆلۆجیاى ده‌نگده‌ر دروستبکه‌ن. وتیشى به‌ڵام هۆکاره‌کانى تر زیاتر په‌یوه‌ندى به‌وه‌وه هه‌یه که‌پارتى ده‌یه‌وێت ئه‌مجاره به‌پێگه‌یه‌کى به‌هێزتر له‌جارانه‌وه بچێته پڕۆسه‌ى سیاسی عێراق و یه‌کێتیش ده‌یه‌وێت ئه‌و پۆسته به‌ده‌ستبهێنێته‌وه. پارتى و یه‌کێتى له‌پاڵ کێبڕکێی پۆستى سه‌رۆک کۆماردا، له‌بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى ئه‌مجاره‌دا زیاتر له‌جاران ره‌خنه ئاڕاسته‌ى یه‌کتر ده‌که‌ن، به‌راورد به‌هه‌ڵبژاردنه‌کانى رابردوو که زیاتر گوتاره‌کانیان رووه‌و لایه‌نه ئۆپۆزسیۆنه‌کان بوو. عه‌تا شێخ حه‌سه‌ن وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى پارتى له‌سلێمانى وتى «حزبه‌کان مافى خۆیانه کێبڕکێى یه‌کتر بکه‌ن، به‌ڵام له‌هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى عێراقدا ده‌رکه‌وت که‌حزبه‌کانى تر ده‌نگى که‌میان به‌ده‌ستهێناوه، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئێمه که‌س به‌رکه‌به‌رى خۆمان نازانین». به‌پێی ئه‌و واده ده‌ستورییه‌ى دانراوه ده‌بێت کێبڕکێکانى پارتى و یه‌کێتى له‌سه‌ر پۆستى سه‌رۆک کۆمار 23ى ئه‌م مانگه کۆتایی بێت، به‌و پێیه‌ى ئه‌و رۆژه دوا واده‌یه بۆ پێشکه‌شکردنى کاندید بۆ ئه‌و پۆسته که‌زیاتر ده‌سه‌ڵاتێکى ته‌شریفاتى هه‌یه و کارى سه‌ره‌کى چاودێریکردنى جێبه‌جێکردنى ده‌ستورو په‌سه‌ندکردنى ئه‌و یاسایانه‌یه که‌په‌رله‌مان ده‌ریده‌کات. بڕیاره 25ى ئه‌م مانگه‌و سێ رۆژ پێش ته‌واوبوونى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان، په‌رله‌مانى عێراق بۆ ده‌نگدان له‌سه‌ر کاندیدانى پۆستى سه‌رۆک کۆمار کۆبێته‌وه. له‌ده‌ره‌وه‌ى پارتى و یه‌کێتیش تائێستا دوو کورد که‌پێکهاتوون له سه‌ردار عه‌بدوڵا ئه‌ندامى خولى پێشوترى په‌رله‌مانى عێراق له‌فراکسیۆنى گۆڕان و عومه‌ر به‌رزنجى باڵیۆزى عێراق له‌ڤاتیکان خۆیان بۆ وه‌رگرتنى پۆسته‌که کاندیدکردووه. ئه‌و دوو کاندیده ده‌ڵێن وه‌کو که‌سایه‌تى سه‌ربه‌خۆو دوور له‌هیچ حزبێک خۆیان کاندید کردووه. چاوه‌ڕوانده‌کرێت له‌م چه‌ند رۆژه‌دا پارتى و یه‌کێتى کۆبونه‌وه‌ى دیکه ئه‌نجامبده‌ن بۆ یه‌کلاییکردنه‌وه‌ى کاندیدى ئه‌و پۆسته، ئه‌گه‌ریش نه‌گه‌نه رێککه‌وتن پێده‌چێت کاندیدى جیا پێشکه‌ش بکه‌ن. ئه‌مین فه‌ره‌ج پێیوایه پارتى و یه‌کێتى له رێگه‌ى ئه‌و ململانێیه‌وه هه‌ریه‌که‌یان ده‌یانه‌وێت کاریگه‌رى له‌سه‌ر سایکۆلۆجیاى ده‌نگده‌ران دروستبکه‌ن و ده‌نگى خه‌ڵک به‌لاى خۆیدا رابکێشن.
ئارا ئیبراهیم به‌رهه‌م ساڵح دامەزرێنەری هاوپەیمانی بۆ دیموکراسی و دادپەروەری لەگەڵ بەدەستهێنانی متمانەی یەکێتی بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆمار، هەروەها پۆستى جێگرى سکرتێرى گشتى یه‌کێتى وەرگرتەوە، دوای ئەوەی دوێنێ دەستبەرداری هاوپەیمانێتی بوو، بڕیاریشە دوو کورسیەکەی لەبەغدا بچنە ریزی فراکسیۆنی سەوزەوە. دوێنێ ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى پرسی گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌رهه‌م ساڵحى بۆ ناو یه‌کێتى و کاندیدکردنى بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار یه‌کلایی کرده‌وه، دواى ئه‌وه‌ى له نامه‌یه‌کدا گه‌ڕانه‌وه‌ى بۆ ناو یه‌کێتى ڕاگه‌یاندبوو. ئەمەش بەپێی رێکەوتنێکی نێوان هەردولابوو بەجۆرێک هاوپەیمانی بایکۆتی هەڵبژاردن بکات و بەربەستەکانی بەردەم بەرهەم ساڵحیش نەهێڵرێت بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆمار. فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد، ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى له‌لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتی وتى «له کۆبونه‌وه‌که‌دا نامه‌که‌ى دکتۆر به‌رهه‌م په‌سه‌ندکرا، که به‌واتاى نیشاندانى ره‌زامه‌ندى بوو له‌سه‌ر کاندیدکردنیشى». له‌کۆبوونه‌وه‌که‌دا ده‌نگدان بۆ یه‌کلاییکردنه‌وه‌ى کاندیدێک کرا بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار، که‌تێیدا به‌رهه‌م ساڵح له‌کۆى 43 ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى 26 ده‌نگى به‌ده‌ستهێنا. له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌یدا بۆ ناو یه‌کێتى به‌رهه‌م ساڵح نامه‌ی وازهێنانى ئاڕاسته‌ى هاوپه‌یمانى کرد، ئه‌و حزبه‌ى که که‌متر له‌ساڵێک له‌مه‌وبه‌ر دایمه‌زراندو هاوپه‌یمانیش نامه‌که‌ى په‌سه‌ندکرد. به‌وته‌ى فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد، ئه‌ندامه‌کانى هاوپه‌یمانى به‌شێکى له‌گه‌ڵ یه‌کێتى ده‌بن ئه‌وانه‌ى پێشتر یه‌کێتى بوون زۆربه‌ى زۆریان ده‌گه‌ڕێنه‌وه ناو یه‌کێتى، به‌شێک له‌وانه‌ى هاوپه‌یمانى هى حزبه‌کانى تربوون ده‌توانن له‌گه‌ڵ دکتۆر به‌رهه‌م بچنه ناو یه‌کێتى. وتیشى «دوو کورسیه‌که‌ى هاوپه‌یمانى له‌به‌غدا پێموایه دێنه ناو فراکسیۆنى یه‌کێتییه‌وه«. به‌رهه‌م ساڵح له‌نامه‌ى وازهێنانه‌که‌یدا بۆ هاوپه‌یمانى، باسى له سێ بژارده کردووه، که یه‌که‌میان بریتیه له‌گه‌ڕانه‌وه بۆ ناو یه‌کێتى، یان گرتنه‌به‌رى رێگه‌یه‌کى جیاواز له‌یه‌کگرتن له‌گه‌ڵ یه‌کێتى، یان مانه‌وه له‌چوارچێوه‌ى هاوپه‌یمانیدا. سلێمان عه‌بدوڵا یونس، یه‌کێک له دامه‌زرێنه‌رانى هاوپه‌یمانى و یه‌کێک له‌و که‌سانه‌ى له‌گه‌ڵ به‌رهه‌م ساڵح ده‌چێته‌وه ناو یه‌کێتى له‌لێدوانێکدا به‌‌هاوڵاتی وت «هاوپه‌یمانى واتا کاک به‌رهه‌م، که ئه‌و ده‌چێته ناو یه‌کێتى هاوپه‌یمانیش ده‌چێته ناو یه‌کێتى، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا نامه‌ى ناردووه و سێ بژارده‌ى داناوه و پێی باشه بژارده‌ى گه‌ڕانه‌وه بۆ ناو یه‌کێتى هه‌ڵبژێردرێت». سه‌باره‌ت به‌چاره‌نوسى دوو کورسیه‌که‌ى هاوپه‌یمانى له‌به‌غدا، سلێمان عه‌بدوڵا وتى «له‌ڕووى ئه‌خلاقى و مه‌بده‌ئیه‌وه هه‌مومان پابه‌ندین به‌کاک به‌رهه‌مه‌وه، بڕیارى هه‌ردوو په‌رله‌مانتاره‌که بڕیارى کاک به‌رهه‌م ده‌بێت». وتیشى «له‌ئه‌ساسدا زه‌مینه‌ى ژیانى هاوپه‌یمانى زه‌مینه‌ى رێبه‌رایه‌تى کاک به‌رهه‌م بووه‌و زه‌مینه‌ى مانه‌وه‌ى هاوپه‌یمانى تا راده‌یه‌ک مه‌حاڵ ده‌بێت، یه‌کێتى فره مینبه‌ر بووه‌و به‌زیاده‌وه جێگه‌ى هاوپه‌یمانى ده‌بێته‌وه، ئه‌مه پێویستى به‌وتووێژى سه‌رکردایه‌تى هاوپه‌یمانى و یه‌کێتیه«. سلێمان عه‌بدوڵا باسى له‌وه‌شکرد، به‌رهه‌م ساڵح به‌هه‌مان جێگه‌ى رێگه‌ى خۆیه‌وه گه‌ڕاوه‌ته‌وه ناو یه‌کێتى و بووه‌ته‌وه به‌جێگرى سکرتێرى گشتى یه‌کێتى «پاڤێڵ تاڵه‌بانى، لاهور شێخ جه‌نگى، قوباد تاڵه‌بانى سه‌لماندیان به‌بیروباوه‌ڕو خوێن له‌گه‌ڵ کاک کۆسره‌ت و کوڕه‌کانى پارێزه‌رى چه‌پکه گوڵه‌که‌ى مام جه‌لال بوون». باسى له‌وه‌شکرد، ئه‌مریکییه‌کان و ئێرانییه‌کان پێشوازیان کردووه له‌کاندیدکردنى به‌رهه‌م ساڵه‌ح بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمار له‌لایه‌ن یه‌کێتیه‌وه. ده‌رباره‌ى ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى ناو یه‌کێتیش وتى «ئاساییه ره‌خنه هه‌بێت، خه‌ڵکى ناو یه‌کێتى به‌دیدێکى کراوه‌تر سه‌یرى ئه‌مه بکات، له‌نێوان به‌رژه‌وه‌ندى باڵاى یه‌کێتى و که‌سه‌کان بێگومان ده‌بێت به‌رژه‌وه‌ندى باڵاى یه‌کێتى هه‌ڵبژێردرێت». رۆژى هەینى رابردوو بەرهەم ساڵح سەرۆکى هاوپەیمانى لەگەڵ وەفدێکى باڵاى یەکێتى لەماڵى کۆسرەت رەسوڵ کۆبونەوە کەتێیدا یەکێتی بەڵێنە بەبەرهەم ئەحمەد ساڵح دا تاکه کاندید دەبێت بۆ پۆستى سەرۆک کۆمارى عێراق، سەرەڕای ئەوەی لەناو حزبەکەدا کاندیدی تریش هەبوون بەڵام دواتر بۆ بەرهەم ساڵح یەکلایی کرایەوە. جگە لەبەرهەم ساڵح ژمارەیەکی تر لەو کەسانەی لە گەڵیدابوون لەناو هاوپەیمانی، بڕیاره لەگەڵیدا بچنه سەرۆکایەتى کۆمار وەکو راوێژکار، کە بەپێی بەدواداچوونەکانی هاوڵاتی ناوی هەریەکە لەمانە هاتووە (حەسەن جیهادو عادل نورى دەکرێنه راوێژکارى سەرۆک کۆمار بۆ کاروبارى پەرلەمان. هەروەها حەسەن بارام دەکرێته راوێژکار بۆ کاروبارى ناوچه کێشەلەسەرەکان، خانم رەحیم راوێژکار بۆ کاروبارى ژنان، بەرزان هەورامى و عەلى دلاوەر راوێژکار بۆ کاروبارى سیاسى و پەیوەندییەکان، حاکم سەمەد راوێژکار بۆ کاروبارى یاسایى).
هاوڵاتی هه‌رێمى کوردستان به‌پێی یاسایه‌ک هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مان ئه‌نجامده‌دات که تائێستا حه‌وت جار هه‌موارکراوه‌ته‌وه و هه‌ر جاره‌ى گۆڕانکارى له‌چه‌ند مادده‌یه‌کدا کراوه یان چه‌ند مادده‌یه‌ک لابراون و ماده‌ى نوێی بۆ زیادکراوه. بڕیاره هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان له 30ى ئه‌م مانگه‌دا ئه‌نجامبدرێت و بنکه‌کانى ده‌نگدان له‌کاتژمێر هه‌شتى به‌یانى تا شه‌شى ئێواره کراوه ده‌بن به‌ڕووى ده‌نگده‌راندا، هه‌ڵبژاردنه‌که به‌پێی یاسایه‌کى تایبه‌ت به‌ڕێوه‌ده‌چێت که په‌رله‌مان په‌سه‌ندیکردووه. یاساى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مان له‌نیسانى 1992 له‌لایه‌ن به‌ره‌ى کوردستانى ئه‌وکاته‌وه ده‌رکرا، وه‌ک ئاماده‌کارییه‌ک بۆ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان که له 19ى ئایارى 1992 ئه‌نجامدرا که حه‌وت قه‌واره به‌شدارییان تێداکرد. یاساکه له 66 مادده پێکهاتووه‌و تاساڵى 2013 حه‌وت جار هه‌موارکراوه‌ته‌وه. به‌پێی مادده‌ى یه‌که‌مى یاساکه‌ى 1992 په‌رله‌مان له 100 ئه‌ندام پێکدێت له‌سه‌ر بنه‌ماى ته‌رخانکردنى یه‌ک کورسی بۆ هه‌ر 30 هه‌زار که‌سێک، ئه‌م خاڵه‌ى یاساکه له ساڵى 2004 هه‌موارکرایه‌وه‌و کورسییه‌کانى په‌رله‌مان زیادکرا بۆ 111 کورسی. سیستمى هه‌ڵبژاردن به‌پێی دوایین هه‌موارى یاساکه، هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مان به ده‌نگدانى نهێنى و ڕاسته‌وخۆ، به‌پێی سیستمى لیستى کراوه‌ى سنوردار ئه‌نجامده‌درێت، له‌کاتێکدا له‌یاساکه‌ى به‌ره‌ى کوردستانیدا ئاماژه دراوه به‌وه‌ى هه‌ڵبژاردن به‌لیستى داخراو به‌ڕێوه‌ده‌چێت. له‌سیستمى کراوه‌ى سنوردار، ده‌نگده‌ر ده‌توانێت ده‌نگ به قه‌واره و کاندیده‌کانیش بدات، به‌پێچه‌وانه‌ى لیستى داخراوه‌وه که ده‌نگده‌ر ته‌نها ده‌نگى به قه‌واره‌کان ده‌دات و دواتر کاندیده‌کانیش به‌پێی ریزبه‌ندی هه‌ڵده‌بژێردرێن. سیستمى کراوه‌ى سنوردار به‌یه‌کێک له‌و سیستمانه داده‌نرێت که زیاتر ره‌چاوى خواستى ده‌نگده‌رى تێداکراوه به‌وپێیه‌ى به‌ئاره‌زوى خۆى ده‌توانێت ده‌نگ به‌کاندیده‌کان بدات و کاندیده‌کانیش ده‌توانن به‌و شێوه‌یەى ده‌یانه‌وێت هه‌وڵى راکێشانى ده‌نگده‌ران بده‌ن به‌لاى خۆیاندا. کاندیده‌کان به‌پێی مادده‌ى سێیه‌م و چواره‌مى یاساى هه‌ڵبژاردن، نابێت ئه‌ندامێتى په‌رله‌مان و فه‌رمانبه‌رى گشتى پێکه‌وه کۆبکرێنه‌وه، هه‌ر فه‌رمانبه‌رێکى گشتى که بووه ئه‌ندامى په‌رله‌مان له رۆژى ده‌ستبه‌کاربوونیه‌وه به‌وازهێنه‌ر له‌فه‌رمانگه‌که‌ى داده‌نرێت. به‌پێی بڕگه‌یه‌کى دیکه‌ى مادده‌که، نابێت ئه‌ندامێتى په‌رله‌مان و ئه‌ندامێتى ئه‌نجومه‌نێکى دیکه‌ى هه‌رێم پێکه‌وه کۆبکرێنه‌وه، پێویسته ئه‌ندامانى په‌رله‌مان له‌ماوه‌ى هه‌شت رۆژى دواى راگه‌یاندنى ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردن یه‌کێک له‌و دوو ئه‌نجومه‌نه هه‌ڵبژێرێت. سه‌رپه‌رشتیکردنى هه‌ڵبژاردن به‌پێی مادده‌ى شه‌شه‌مى یاساى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مان، کۆمسیۆنى باڵاى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردن و راپرسی هه‌رێم سه‌رپه‌رشتى هه‌ڵبژاردن ده‌کات و بۆی هه‌یه په‌یڕه‌و رێنماییه‌کانى خۆى به‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌کاندا جێبه‌جێ بکات. هه‌ر به‌پێی ئه‌و مادده‌یه، ده‌سته‌یه‌کى دادوه‌رى له دادگاى پێداچونه‌وه‌ى هه‌رێمى کوردستان، له سێ دادوه‌ر پێکده‌هێنرێت بۆ سه‌یرکردنى ئه‌و تانانه‌ى له‌لایه‌ن ده‌سته‌ى هه‌ڵبژاردن یان قه‌واره‌و کاندیده‌کانه‌وه له‌سه‌ر کۆمسیۆن تۆمارکراوه‌و بڕیاره‌کانى ده‌سته‌که‌ش بنه‌بڕ ده‌بن. به‌پێی مادده‌ى هه‌شته‌میش، لیژنه‌ى مه‌رکه‌زى هه‌ڵبژاردن، به‌سه‌رۆکایه‌تى دادوه‌رێک یان جێگرى داواکارى گشتى یان یاساناسێک، نوێنه‌رێک له‌هه‌ر لیستێک پێکده‌هێنرێت. ناوچه‌کانى هه‌ڵبژاردن به‌پێی مادده‌ى نۆیه‌مى یاساى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان، هه‌رێمى کوردستان به‌یه‌ک بازنه‌ى ده‌نگدان داده‌نرێت، دابه‌ش ده‌کرێت به‌سه‌ر چه‌ند سه‌نته‌رێکى ده‌نگداندا. به‌و پێیه ده‌نگده‌رانى هه‌ر چوار پارێزگاکه‌ى هه‌رێمى کوردستان (هه‌ولێر، سلێمانى، دهۆک، هه‌ڵه‌بجه) جگه له کاندیدانى پارێزگاکه‌ى خۆیان ده‌توانن ده‌نگ به‌کاندیدانى هه‌ر پارێزگایه‌کى دیکه بده‌ن و کاندیده‌کانیش ده‌توانن به‌شێوه‌یه‌ک بانگه‌شه بکه‌ن که له‌هه‌ر چوار پارێزگاکه‌وه ده‌نگده‌ر به‌لاى خۆیاندا رابکێشن. ئه‌و شێوازه پێچه‌وانه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌کانى په‌رله‌مانى عێراقه، که له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا عێراق به‌سه‌ر 18 بازنه‌دا دابه‌شکرابوو، لیسته‌کان ده‌بوو بۆ هه‌ر پارێزگایه‌ک کاندیدى تایبه‌ت دیارى بکه‌ن و ده‌نگده‌ران ده‌یانتوانى ته‌نها ده‌نگ به‌و کاندیدانه بده‌ن که له‌پارێزگاکه‌یاندا کاندیدکراوه له‌لایه‌ن قه‌واره‌کانه‌وه. کاتى هه‌ڵبژاردن به‌پێی مادده‌ى دوانزه‌یه‌مى یاساى هه‌ڵبژاردن، واده‌ى هه‌ڵبژاردن له‌ماوه‌ى 15 رۆژدا له‌به‌روارى کۆتایی هاتنى واده‌ى په‌رله‌مان دیاریده‌کرێت، یان ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان بڕیارى هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى خۆى بدات. دیاریکردنى کاتى هه‌ڵبژاردن به‌بڕیارى سه‌رۆکى هه‌رێم ده‌بێت. به‌ڵام کۆتایی ساڵى رابردوو ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی سه‌رۆکى هه‌رێم درا به سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران، که هه‌ر ئه‌ویش واده‌ى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى له 30ى ئه‌یلولى ئه‌مساڵدا دیاریکرد. ده‌نگده‌ران و کاندیده‌کان به‌پێی مادده‌ى پانزه‌یه‌مى یاساى هه‌ڵبژاردن، تۆمارى ده‌نگده‌ران له‌لایه‌ن کۆمسیۆنه‌وه ئاماده ده‌کرێت و به‌سه‌ر ناوه‌نده‌کانى هه‌ڵبژاردندا دابه‌شده‌کرێت. یاساکه چه‌ند مه‌رجێکى بۆ ده‌نگده‌ران دیاریکردووه که بریتین له‌وه‌ى، هاوڵاتى هه‌رێمى کوردستان بێت، ته‌مه‌نى 18 ساڵى ته‌واوکردبێت. هه‌ر له‌و مادده‌یه‌دا مه‌رجه‌کانى کاندیده‌کان دانراوه که‌ته‌مه‌نى گه‌یشتبێته 25 ساڵ، هاوڵاتى هه‌رێم بێت، به‌تاوانێک سزا نه‌درابێت به‌جۆرێک له ره‌وشت و ئادابى گشتى و ده‌ستپاکى لایدابێت، به‌کوشتن و دزى سزا نه‌درابێت. بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن به‌پێی مادده‌ى 24ى یاساى هه‌ڵبژاردن، بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن به‌سنورى یاساو سیستمى گشتى و ئادابدا ئازاده، به‌مه‌رجێک کۆمسیۆنى هه‌ڵبژاردنه‌کان ده‌رفه‌تى یه‌کسانى بانگه‌شه بۆ سه‌رجه‌م لیسته‌کان بڕه‌خسێنێت. هه‌ر به‌پێی ئه‌و مادده‌یه، به‌کارهێنانى داموده‌زگاو موڵکى گشتى له‌لایه‌ن لیسته‌کانه‌وه بۆ بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن قه‌ده‌غه‌یه‌و کۆمسیۆنیش ئه‌و شوێنانه دیاریده‌کات که‌بانگه‌شه‌یان تێدا قه‌ده‌غه‌یه‌و نابێت کاندیدو قه‌واره‌کان یان له‌ڕێگه‌ى که‌سانى دیکه‌وه له رۆژى ده‌نگداندا بانگه‌شه بکه‌ن. باس له‌وه‌شکراوه، قه‌ده‌غه‌یه پاڵێوراوه‌کان هه‌ر ریکلامێکى هه‌ڵبژاردن بکه‌ن که ده‌نگده‌ران هه‌ڵبخه‌ڵه‌تێنێت یان گزییان لێبکات، یان شێوازى بریندارکردنى هه‌ست و جوێنى تێدا بێت. ژنان به‌پێی مادده‌ى 22ى یاساى هه‌ڵبژاردنه‌کانى په‌رله‌مانى کوردستان، پێویسته قه‌واره‌کانى به‌شدار له‌هه‌ڵبژاردن له لیستى کاندیده‌کانیاندا ره‌چاوى رێژه‌ى ژنان بکه‌ن به‌جۆرێک له‌سه‌دا 30 له ژماره‌ى کاندیده‌کانیان که‌متر نه‌بێت. کۆتاکان به‌پێی مادده‌ى 36ى یاساى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان، له‌کۆى 111 کورسی، 11 کورسی بۆ کۆتاکان ته‌رخانکراوه، پێنج کورسی بۆ پێکهاته‌ى کلدان و سریان ئاشور، پێنج کورسی بۆ تورکمان، یه‌ک کورسی بۆ ئه‌رمه‌ن. به‌پێی ئه‌و مادده‌یه، پاڵێوراوانى ئه‌و پێکهاتانه کێبڕکێ له‌سه‌ر ئه‌و کورسییانه ده‌که‌ن و کۆى ده‌نگه دروسته‌کانى قه‌واره‌کانى پێکهاته‌کان دابه‌شده‌کرێت به‌سه‌ر ژماره‌ى ئه‌و کورسیانه‌ى بۆ پێکهاته‌کان دیاریکراوه، بۆ ده‌رهێنانى تێکڕاى هه‌ڵبژاردن. جیاکردنه‌وه‌ى ده‌نگه‌کان به‌پێی یاساى هه‌ڵبژاردن، کۆى گشتى ده‌نگه دروسته‌کان دابه‌شده‌کرێت به‌سه‌ر ژماره‌ى کورسییه‌کاندا بۆ ده‌رکردنى تێکڕاى هه‌ڵبژاردن و پاشان به‌دابه‌شکردنى ژماره‌ى ده‌نگى قه‌واره‌کان به‌سه‌ر تێکڕاى هه‌ڵبژاردندا کورسییه‌کان به‌سه‌ر لیسته براوه‌کاندا دابه‌شده‌کرێت.
سازدانى: ئارا ئیبراهیم سه‌رۆکى لیستى سه‌رده‌م بۆ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان ئاماژه به‌وه‌ده‌دات ئه‌وله‌ویه‌تى کاره‌کانى بۆ باشترکردنى بژێوى ژیانى پێشمه‌رگه‌و که‌سوکارى شه‌هیدان ده‌بێت و پشتیوانى ته‌واو له‌لابردنى پاشه‌که‌وتى موچه‌ش ده‌کات. عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود، سه‌رۆکى لیستى سه‌رده‌م له‌م چاوپێکه‌وتنه‌یدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتی ده‌ڵێت «ئێمه ده‌مانه‌وێت تا راده‌یه‌ک بتوانین دادپه‌روه‌رى بێته ئاراوه‌و ئه‌و داهات و بودجه‌یه‌ى هه‌رێم که‌حکومه‌تى هه‌رێم هه‌یه‌تى شه‌فافانه بخرێته‌ڕوو به‌پلانى دروست دابه‌شبکرێت بۆ موچه‌و پرۆژه‌کانى ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ى کوردستان. لیستى سه‌رده‌م که هاوپه‌یمانێتیه‌که له‌نێوان حزبى سۆسیالست دیموکراتى کوردستان و یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى و حزبى ره‌نجده‌ران و کرێکاران، که له‌م خوله‌ى ئێستادا هه‌یه که سوسیالیست خاوه‌نى کورسیه‌که‌و هه‌روه‌ها حزبی ره‌نجده‌ران له‌چوارچێوه‌ى لیستى ئاڕاسته‌ى سێیه‌م خاوه‌نى کورسیه‌که. عه‌بدوڵاى حاجى مه‌حمود له‌م خوله‌ى ئێستاشدا په‌رله‌مانتاره‌و ئه‌ندامی لیژنه‌ى پێشمه‌رگه‌و شه‌هیدانه. بۆ ئه‌م خوله‌ش هیواداره متمانه‌ى هاوڵاتیان به‌ده‌ست بهێنێت. هاوڵاتی: له‌خولى پێشووى په‌رله‌مان به‌شداربوویت له‌لیژنه‌ى پێشمه‌رگه‌و شه‌هیدان، چیت کردووه که‌ئێستا شانازى پێوه‌ده‌که‌یت؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: له‌خولى چواره‌مى په‌رله‌مان قه‌یرانى دارایى و شه‌ڕى نه‌خوازراوى داعش به‌رۆکى هه‌رێمى کوردستانى گرت له‌به‌رئه‌وه حکومه‌تى هه‌رێم له‌ڕووى ئابوریه‌وه ده‌ستکراوه نه‌بووه‌و بودجه‌ى نه‌هاته په‌رله‌مان، ئه‌مه‌ش وایکرد په‌رله‌مانى کوردستان مه‌هامێکى ئه‌وتۆى نه‌بێت، چونکه زۆربه‌ى یاسایه‌کان که‌دێته په‌رله‌مان ره‌هەندى دارایى هه‌یه، وه‌کو پێویست نه‌توانرا کاربکرێت. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا به‌له‌به‌رچاوگرتنى دۆخى دارایى هه‌رێم و ئه‌و دۆخه‌ى هه‌بووه داکۆکیمان کردووه له‌بژێوى ژیانى پێشمه‌رگه که له‌به‌رگرى خاکى کوردستان بووه‌و دۆخى ماددیان باش بێت و بتوانن روبه‌ڕوى ئه‌و شه‌ڕه نه‌خوازراوه ببنه‌وه‌و کارێکیش بکرێت که‌سوکارى شه‌هیدان بێبه‌ش نه‌کرێن له‌ماف و ئیمتیازاته‌کانیان و بژێوى ژیانیان باش بێت. چه‌ندین کۆبونه‌وه‌مان کردوه‌و داکۆکیمان له‌مافه‌کانى پێشمه‌رگه‌و که‌سوکارى شه‌هیدان کردووه‌و چه‌ندین نوسرامان ئاراسته‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران کردووه، حکومه‌ت له‌به‌رئه‌وه‌ى دۆخى دارایى باش نه‌بووه ئه‌وه‌نده پێ راده‌گه‌یشت موچه‌ى داموده‌زگاکان بدات و پرۆژه‌و مه‌شاریعه‌کان هه‌مووى وه‌ستان که ئه‌مانه نه‌بێت په‌رله‌مان کارێکى نه‌بوه تا به‌دواداچون و چاودێرى بکات. چه‌ندین ماڵه شه‌هیدمان به‌سه‌رکردۆته‌وه‌و هاوکارى سه‌دان خێزانى شه‌هیدمان کردوه‌و له‌زۆربه‌ى ناوچه‌کان و هاوکارى برینداره‌کانمان کردووه ئه‌وه‌نده‌ى له‌تواناو ئیمکانیه‌تى ئێمه‌دا بوبێت. هاوڵاتی: به‌رنامه‌و ئه‌وله‌ویه‌تى کارت بۆ خولى پێنجه‌مى په‌رله‌مان چییه که سه‌رۆکى لیستى سه‌رده‌میت؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: ئێمه ده‌مانه‌وێت خۆشگوزه‌رانى بۆ هاوڵاتیانى هه‌رێمى کوردستان به‌رقه‌رار بکه‌ین تا راده‌یه‌ک بتوانین دادپه‌روه‌رى بێته ئاراوه‌و ئه‌و داهات و بودجه‌یه‌ى هه‌رێم که حکومه‌تى هه‌رێم هه‌یه‌تى شه‌فافانه بخرێته‌ڕوو به‌پلانى دروست دابه‌شبکرێت بۆ موچه‌و ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ى کوردستان. ئێمه پشتیوانى لابردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران ده‌که‌ین، له‌خولى چواره‌م یاساى چاکسازى خانه‌نشینى گفتوگۆى له‌سه‌ر کرا بۆ ئه‌وه‌ى په‌سه‌ندبکرێت، به‌ڵام ته‌وافوقى له‌سه‌ر نه‌بوو له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتى ته‌نفیزى، ئه‌گه‌ر ئێمه یاسایه‌ک ده‌ربکه‌ین و حکومه‌ت له‌توانایدا نه‌بێت پێى نه‌کرێت ئه‌و یاسایه سه‌رکه‌وتوو نابێت. هه‌ر یاسایه‌ک له‌پێناو خۆشگوزه‌رانى هاوڵاتیان بێت ده‌نگى پێده‌ده‌ین به رێکه‌وتن و ته‌وافوق له‌گه‌ڵ حکومه‌تى هه‌رێمدا ئیشى له‌سه‌ر ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ى جێبه‌جێ بکرێت. هاوڵاتی: ئایا پێتانوانییه پێویسته حکومه‌ت له‌ڕێگه‌ى ئه‌نجومه‌نى راژه‌وه هاوکارى گه‌نجان بکات بۆ دابینکردنى هه‌لى کار؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: له‌سه‌دا 63ی هه‌رێمى کوردستان له‌گه‌نجان پێکهاتوون، گه‌نجانى هه‌رێمى کوردستان ده‌رفه‌تێکیان بۆ نه‌دۆزراوه‌ته‌وه که بۆ خۆیان قه‌ناعه‌تیان پێى هه‌بێت، حکومه‌تیش ناتوانێت هه‌ر گه‌نجێک له‌زانکۆ و په‌یمانگا ده‌رچوو رۆژى دواى ئه‌وه دایبمه‌زرێنێت. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام ئه‌نجومه‌نى راژه هه‌بێت دوور له‌به‌ش به‌شى حزبایه‌تى و هه‌لى کار بۆ گه‌نجان بدۆزرێته‌وه له‌ڕێگه‌ى ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌وه. هه‌موو فراکسیۆنه‌کانى په‌رله‌مان نه‌مانتوانیوه کار بۆ گه‌نجان بکه‌ین، هه‌موو گه‌نجه‌کان ناره‌زایه‌تى ده‌رده‌بڕن و به‌شێکیان به‌ره‌و ئه‌وروپا ده‌ڕۆن و ئیشێکى ئه‌وتۆیان نابێت له‌وه‌ى هه‌رێمى کوردستان باشتر بێت. ئێمه ئیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌که‌ین که‌هه‌لى کار بۆ گه‌نجان دابینبکرێت که خۆیان قه‌ناعه‌تى پێى هه‌بێت. دۆخى دارایى حکومه‌ت به‌ره‌و باشتر ده‌ڕوات و ده‌توانرێت له‌و رێگه‌یه‌وه هه‌لى کار بۆ گه‌نجان دابینبکرێت ئه‌وه‌ش پێویستى به‌به‌رنامه‌و پلانى باش هه‌یه تاخزمه‌تى گه‌نجان بکرێت. هاوڵاتی:پێشبینى ده‌که‌ن چه‌ند کورسى به‌ده‌ستبهێنن وه‌ک لیستى سه‌رده‌م که له‌سێ حزب پێکدێن؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: ئێستا ئێمه وه‌ک لایه‌نه‌کانى نێو هاوپه‌یمانى لیستى سه‌رده‌م دوو کورسى په‌رله‌مانمان هه‌یه‌و چاوه‌ڕێى زیاتر ده‌که‌ین. هاوڵاتی: به‌شدارى حکومه‌ت ده‌که‌ن یان ده‌بنه ئۆپۆزسیۆن؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: جارێ زووه قسه له‌سه‌ر ئه‌وه بکه‌ین، به‌ڵام با بزانین ئه‌و لیستانه کێن حکومه‌ت پێکده‌هێنن ئه‌گه‌ر قه‌ناعه‌تمان پێى هه‌بوو به‌شدارى حکومه‌ت ده‌که‌ین. هاوڵاتی: سۆسیالست مانۆڕ یا نمایشى سه‌ربازى کرد له‌ساڵیادى حزبه‌که‌یدا، له‌کاتێکدا باس له‌یه‌کخستنه‌وه‌ى پێشمه‌رگه ده‌کرێت؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: راگه‌یاندن پرسه‌که‌ى گه‌وره کرد، ئێمه ساڵانه له‌یادى دامه‌زراندنى حزبى سۆسیالیستدا ده‌رخستنێک ده‌که‌ین بۆ ناوه‌ندو ده‌زگاو مه‌کته‌به‌کانى حزبى سۆسیالیست که چیمان کردوه. له‌بواره‌کانى تر چالاکییه‌کانمان ئه‌نجامداو بوارى سه‌ربازى یه‌کێک بوو له‌وانه‌ى یادمان کرده‌وه، ئه‌وه نه مانۆڕ بوو نه نمایش بوو، به‌ڵکو پیشاندانى چالاکى سه‌ربازى بووه که‌به‌رگریمان له‌خاکى هه‌رێمى کوردستان کردووه‌و بیست شه‌هیدو بریندارمان هه‌بووه. ئه‌و که‌سانه‌ى له‌خه‌باتى چه‌کدارین له‌ناو حزبه‌که داواى پیشاندانى چالاکى سه‌ربازییان کردووه‌و ئێمه‌ش ئه‌و ده‌رخسته‌یه‌مان کردووه. هاوڵاتی: ماوه‌ى شه‌ش مانگ دیاریکرا بۆ یه‌کخستنه‌وه‌ى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه‌و جێبه‌جێ نه‌کرا، ئیشى له‌سه‌ر ده‌که‌ن له‌خولى پێنجه‌مدا؟ عه‌بدوڵا حاجى مه‌حمود: له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم بۆ به‌شێک له یاساکان کات دیارى بکرێت بۆ جێبه‌جێکردنیان، هه‌ندێک مه‌سه‌له‌ى سیاسی هه‌ن که‌پرسى ناوخۆیین و که‌ڵه‌که‌بوون به‌ئاسانى ناتوانى جێبه‌جێى بکه‌یت تا کاتى بۆ دیارى بکه‌یت. له‌گه‌ڵ ئه‌وه نه‌بووم ماوه‌ى شه‌ش مانگ دیارى بکرێت بۆ یه‌کخستنه‌وه‌ى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه، هه‌رچه‌نده هه‌نگاوى باشى بڕیوه. ئه‌گه‌ر دیقه‌تت دابێت ئه‌وه‌ى به‌سه‌ر که‌رکوکدا هات خه‌مى ئه‌وه‌مان بوو شه‌ڕى ناوخۆ دروست ببێته‌وه، به‌ڵام خۆشبه‌ختانه ئه‌وه روینه‌داو ئه‌مه قۆناغێک بوو که‌ده‌توانین له‌خولى پێنجه‌مدا ئیش له‌سه‌ر یه‌کخستنه‌وه‌ى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه بکه‌ین تا ببینه خاوه‌نى هێزێکى نیشتمانى بۆ به‌رگرى کردن له‌خاکى کوردستان.
هاوڵاتی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان داوا لە پارتی دیموکراتی کوردستان دەکات کە ئەگەر کاندیدیان هەیە بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار با بە شیوەیەکی فەرمی پێیان بلێن، لەکاتێکدا پارتی لە میدیاکانەوە ئەو باسە دەوروژێنێت. پۆستی سەرۆک کۆماری عێراق یەکلایی بۆتەوە بۆ کاندیدێکی کورد، بەڵام هیشتا پارتی و یەکێتی لەسەر پۆستەکە رێکنەکەوتوون و هەروەها لەناوخۆی یەکێتیشدا ناکۆکی هەیە لەسەر دیاریکردنی کاندیدەکان. ئەگەرچی پارتی لەڕێگەی میدیاوە باس لەکاندیدی خۆی دەکات بۆ ئەو پۆستە، بەڵام تائێستا بەفەرمی قسه‌یان له‌گه‌ڵ یه‌کێتیدا نه‌کردووه که کاندیدیان دەبێت. فەرید ئەسەسەرد وتی "ئه‌گه‌ر قسه‌یه‌کى وا بکه‌ن، ئه‌وا دێته ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى و یه‌کێتى له‌گه‌ڵ لایه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌کان قسه ده‌کات و ده‌توانین بگه‌ینه سازان، ئه‌گه‌ر نه‌گه‌شتین ئه‌وا یه‌کێتى کاندیدى خۆى ده‌نێرێته ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق". پارتی دیموکراتی کوردستان پۆستی سەرۆک کۆماری عێراق بە پشکی خۆی دەزانێت و باس لەکاندیدکردنی هەندێک لەسەرکردەکانیان دەکەن. عه‌تا شێخ حه‌سه‌ن، وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى پارتى له‌دەڤەری سلێمانى و هه‌ڵه‌بجه به هاوڵاتی وت "پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق ئیستحقاقى پارتییه به‌وپێیه‌ى 25 کورسى وه‌ک حزب بۆ ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌ران هه‌یه‌و یه‌که‌م حزبه له‌سه‌ر ئاستى عێراق ئه‌وه‌نده کورسى هه‌یه، بۆیه ئه‌و پۆسته به ماف و حه‌قى پارتى ده‌زانین". یەکێتی هەریەکە لە مەلا بەختیارو بەرهەم ساڵح بەشێوەیەکی فەرمی کاندید دەکات بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆک کۆماری عیراق، هەروەها دوو کەسی تر بەشێوەی نافەرمی کاندید دەکات لەئەگەری یەکلایی نەبوونەوەی پۆستەکە لەنێوان کاندیدە فەرمیەکاندا. فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد، ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان به‌‌هاوڵاتی وت "یه‌کێتى به‌شێوه‌ى فه‌رمى دوو کاندیدى بۆ پۆستى سه‌رۆک کۆمارى عێراق هه‌یه که‌پێکهاتون له به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح و مه‌لا به‌ختیار، به‌ڵام به‌رهه‌م ساڵح هێشتا له‌ده‌ره‌وه‌ى یه‌کێتیه‌و چاوه‌ڕێى رێککه‌وتن و گه‌ڕانه‌وه‌ى ده‌که‌ین بۆ نێو یه‌کێتى". ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، جگە لەو دوو کاندیدە فەرمیە، ئه‌نجومه‌نى ناوه‌ندى یه‌کێتى دکتۆر محه‌مه‌د سابیرى کاندید کردووه، له‌تیف ره‌شیدیش یه‌کێکى دیکه‌یه له کاندیده‌کان، بەڵام هیچیان کاندیدى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى نین و نافه‌رمین. فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد وتیشى "بڕیاره له‌کۆبونه‌وه‌ى داهاتووی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیدا گفتوگۆ له‌سه‌ر هه‌ردوو کاندیده فه‌رمییه‌که بکرێت و له‌وێیدا به‌زۆرینه‌ى ده‌نگى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى بڕیار له‌سه‌ر کاندیدێکیان ده‌درێت، ئه‌گه‌ر له‌مه‌دا نه‌گه‌شتینه ئه‌نجام دواتر بیر له دوو کاندیده نافه‌رمییه‌که‌ى تر ده‌که‌ینه‌وه". ئەمەش لەکاتێکدایە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دوێنێ دەرگای خۆپاڵاوتنی کردەوە بۆ پێشکەشکردنی کاندیدکردنی پۆستی سەرکۆماری عێراق تاکو یەکشەممەی داهاتوو، ٢٣ی ئەیلول.
.jpg)
هاوڵاتی پێکهاته‌کانى هه‌رێمى کوردستان ترسیان له‌په‌رتبوونى ده‌نگه‌کانیان هه‌یه، به‌هۆى زۆريی ژماره‌ى لیست و کاندیده‌کانیانه‌وه و ده‌ڵێن پێویست بوو یه‌ک لیستیان هه‌بوایه بۆ ئه‌وه‌ى پارێزگارى له ده‌نگه‌کانیان بکه‌ن. له‌هه‌ڵبژاردنی 30ی ئه‌یلولى په‌رله‌مانى کوردستاندا، 65 کاندیدی پێکهاته‌کانی تورکمان و مه‌سیحی و ئه‌رمه‌نه‌کان کێبڕکێ له‌سه‌ر 11 کورسیی کۆتای په‌رله‌مان ده‌که‌ن. به‌پێی بریارێکی سه‌رکردایه‌تی سیاسی به‌ره‌ی کوردستان له 8\4\1992 (5) کورسی بۆ مه‌سیحیه‌کانی کوردستان ته‌رخان کرا، که 4 ئه‌ندامیان بۆ لیستی بزووتنه‌وه‌ی دیموکراتی ئاشووری و 1 ئه‌ندامیش بۆ لیستی یه‌کگرتووی مه‌سیحیه‌کانی کوردستان ته‌رخان کرا. به‌ڵام به‌پێی هه‌مواری حه‌وته‌می یاسای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی کوردستان که شوباتی 2009 له‌لایه‌ن په‌رله‌مانه‌وه په‌سه‌ندکرا، کورسی تایبه‌ت به پێکهاته‌کان له پێنج کورسییه‌وه بۆ 11 کورسی به‌رزکرایه‌وه. کورسییه‌کان به‌م شێوه‌یه به‌سه‌ر پێکهاته‌کاندا دابه‌شکراون، پێنج کورسی بۆ تورکمان، پێنج کورسی بۆ مه‌سیحییه‌کان، یه‌ک کورسی بۆ پێکهاته‌ی ئه‌رمه‌ن. تورکمان: هه‌شت لیست و پێنج کاندید له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی په‌رله‌مانی کوردستاندا هه‌شت لیستی تورکمانی خۆیان تۆمارکردووه‌و کێبرکێ له‌سه‌ر پێنج کاندید ده‌که‌ن. هه‌ریه‌که له لیستی چاکسازی تورکمانی، هاوپه‌یمانی تورکمانی، به‌ره‌ی تورکمانی عێراقی، پارتی گه‌شه‌پێدانی تورکمانی، لیستی ملله‌ت، تورکمانی هه‌ولێر پێنج کاندیدیان هه‌یه. هه‌روه‌ها لیسته‌کانی بروسکه‌ی تورکمانی، تورکمانی دیموکراتی هه‌ریه‌که‌و سێ کاندیدیان هه‌یه. هه‌رچه‌نده هیچ ئامارێکى فه‌رمى نییه له‌باره‌ى ژماره‌ى تورکمانه‌کان، به‌ڵام به‌وته‌ى ماجید بازرگان ئه‌ندامى خولى چواره‌مى په‌رله‌مان له‌سه‌ر پێکهاته‌ى تورکمان، ژماره‌ى تورکمانه‌کان له‌هه‌رێم له‌نێوان 250 تا 300 که‌سدایه، که زۆربه‌ى زۆریان له‌سنورى پارێزگاى هه‌ولێر نیشته‌جێن. به‌وته‌ى ئه‌و په‌رله‌مانتاره، بوونى هه‌شت لیستى تورکمانى په‌رتبوونى ده‌نگى تورکمانه‌کانى لێده‌که‌وێته‌وه، پێویست بوو یه‌ک لیستیان هه‌بوایه. به‌پێی یاساى هه‌ڵبژاردنه‌کان، ده‌نگده‌رانى تورکمانى ده‌توانن ده‌نگ به‌لیسته‌کانى ده‌ره‌وه‌ى تورکمانه‌کانیش بده‌ن، به‌هه‌مان شێوه ده‌نگده‌رانى کورد و پێکهاته‌کانى دیکه‌ش ده‌توانن ده‌نگ به لیسته تورکمانه‌کان بده‌ن. ماجد بازرگان وتیشى "به‌هۆى یاساکه‌وه له‌سه‌دا 90ى تورکمانه‌کان ده‌نگ به لیسته کوردییه‌کان ده‌ده‌ن، به‌تایبه‌تى حزبه ده‌سه‌ڵاتداره‌کان به‌و پێیه‌ى پێیان وایه ئه‌وان خزمه‌تیان ده‌که‌ن". بۆ رێگرى له‌وه، به‌شێک له حزبه تورکمانه‌کان که نوێنه‌ریان له‌په‌رله‌مان هه‌یه له‌م خوله‌دا هه‌وڵیاندا یاساى هه‌ڵبژاردن هه‌مواربکرێته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى ده‌نگده‌رانى تورکمان ته‌نها بتوانن ده‌نگ به‌لیسته تورکمانه‌کان بده‌ن، به‌ڵام هه‌وڵه‌که‌یان سه‌رکه‌وتنى به‌ده‌ستنه‌هێنا. کلدان و سریان و ئاشور: پێنج لیست و پێنج کاندید پێنج لیستی تورکمانی له‌هه‌ڵبژاردنی 30ی ئه‌یلولی په‌رله‌مانی کوردستاندا کێبڕکێ له‌سه‌ر پێنج کاندید ده‌که‌ن که بۆ ئه‌و پێکهاته‌یه دیاریکراوه. هه‌ریه‌که له ئه‌بنا نه‌هره‌ین و ئه‌نجومه‌نی گه‌لی کلدان و سریان و ئاشور یه‌کی پێنج کاندید، دیموکراتی مه‌سیحی سێ کاندید، رافیده‌ین پێنج کاندید، هاوپه‌یمانی یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی پێنج کاندیدیان هه‌یه. که‌مال یه‌ڵدا ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان له‌پێکهاته‌ى مه‌سیحى به هاوڵاتی راگه‌یاند، به‌پێی خه‌مڵاندنه‌کانیان ژماره‌ى مه‌سیحییه‌کان له هه‌رێم نزیکه‌ى 250 هه‌زار که‌سه، له‌سه‌رتاسه‌رى عێراقیش ژماره‌که له‌نێوان 300 تا 400 هه‌زاردایه. مه‌سحییه‌کانى هه‌رێم به‌سه‌ر شاره‌کانى کوردستاندا دابه‌شبوون، به‌ڵام زۆرینه‌یان له سنورى هه‌ولێر نیشته‌جێبوون. که‌مال یه‌ڵدا ئاماژه‌ى به‌وه‌دا، زۆرى لیسته مه‌سیحییه‌کان ده‌نگه‌کانى مه‌سیحییه‌کان په‌رش و بڵاوده‌کات، بۆیه له‌ڕێگه‌ى په‌رله‌مانه‌وه پڕۆژه‌یه‌کیان پێشکه‌شکردووه بۆئه‌وه‌ى مه‌سیحییه‌کان ته‌نها بتوانن ده‌نگ به کاندیدانى مه‌سیحى بده‌ن، به‌و پێیه‌ى به‌شێک له‌هاوڵاتیانى مه‌سیحى له هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌نگیان به مه‌سیحییه‌کان نه‌داوه، به‌ڵام هه‌وڵه‌که‌یان سه‌رینه‌گرتووه. ئه‌رمه‌ن: یه‌ک کاندید و شه‌ش قه‌واره پێکهاته‌ی ئه‌رمه‌نه‌کان له په‌رله‌مانی کوردستان یه‌ک کورسی کۆتایان بۆ دانراوه، که پێنج قه‌واره‌ی تاک کێبڕکێی له‌سه‌ر ده‌که‌ن. ئه‌و کاندیدانه پێکهاتوون له (توبار سیپان، ادکار هاکوب، ئارام بوزو، مراد ماردروس، بروانت ئیسان، قاهیک که‌مال)، که له‌بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردندا جه‌خت له کارکردن بۆ به‌ده‌ستهێنامى مافى پێکهاته‌ى ئه‌رمه‌ن ده‌که‌نه‌وه. تا ئێستا هیچ ئامارێک نییه له‌باره‌ى ژماره‌ى ئه‌رمه‌نه‌کان له هه‌رێمى کوردستان، به‌ڵام به‌پێی ئاماره نافه‌رمییه‌کان ئه‌و پێکهاته‌یه به گشتى له‌سه‌رتاسه‌رى عێراق ژماره‌یان 25 هه‌زار که‌سه که له‌م ساڵانه‌ى دواییدا و به‌هۆى توندوتیژییه‌کانه‌وه ژماره‌یان ڕووى له که‌مى کردووه. به‌پێی هه‌ندێ سه‌رچاوه‌ى ئه‌رمه‌نى، زیاتر له 200 خێزانى ئه‌رمه‌نى له پارێزگاى دهۆک بونیان هه‌یه، که به‌شى زۆریان به‌هۆى هه‌ڕه‌شه‌ى گروپه چه‌کداره‌کانه‌وه له ناوچه‌کانى دیکه‌ى عێراقه‌وه ئاواره‌ى هه‌رێم بوون. سه‌رچاوه مێژوییه‌کان ده‌ڵێن، بوونى ئه‌رمه‌ن له عێراق ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ زیاتر له سه‌ده‌یه‌ک له‌مه‌وبه‌ر، که زۆربه‌یان له پارێزگاکانى موسڵ و به‌غداو که‌رکوک و به‌سره و دهۆک نیشته‌جێ بوون. له‌سه‌ره‌تاى ده‌یه‌کانى سه‌ده‌ى ڕابردوودا، ئه‌رمه‌نه‌کان گه‌وره‌ترین پڕۆسه‌ى کۆچکردنیان بۆ عێراق به‌خۆوه بینى، دواى ئه‌وه‌ى روبه‌ڕووى هه‌ڵمه‌تێکى داپڵۆسین و سه‌رکوتکردن بوونه‌وه له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانى تورکیاوه، که به‌هۆیه‌وه زیاتر له ملیۆنێک ئه‌رمه‌نى بوونه قوربانى.
سازدانى: ئارا ئیبراهیم کاندیدێکى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان بۆ هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان ئاماژه به‌وه‌ده‌دات به‌گژاچونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵیه‌کان و به‌دواداچون بۆ داهاته‌کانى هه‌رێم ئه‌وله‌ویه‌تى کاره‌کانى ده‌بێت به‌وپێیه‌ى ئه‌م دوو دۆسیه‌یه هاوکارى یه‌کترن و بونه‌ته هۆى ناشه‌فافى و نادادپه‌روه‌رى له‌هه‌رێمى کوردستاندا. شیرین ئه‌مین، کاندیدى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانه بۆ په‌رله‌مانى کوردستان و خێزانى رۆژنامه‌نوسى تیرۆرکراو «کاوه گه‌رمیانى»یه و له‌م چاوپێکه‌وتنه‌یدا له‌گه‌ڵ جه‌ختله‌وه ده‌کاته‌وه چونى بۆ په‌رله‌مان بۆ داکۆکیکردنه له‌مافه‌کانى هاوڵاتیان و ده‌شڵێت «کارده‌که‌م بۆ ئه‌وه‌ى گه‌رمیان که قوربانى زۆرى داوه ئیستحقاق و بودجه‌ى تایبه‌ت به‌خۆى هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ى پرۆژه‌ى خزمه‌تگوزارى تێدابکرێت و ئاوه‌دان بکرێته‌وه. هاوڵاتی ئایا بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان داوایان ئاراسته کردن بۆ ئه‌وه‌ى ببیته کاندید؟ شیرین ئه‌مین: له‌ڕاستیدا بێجگه بزوتنه‌وه‌ى گۆران لیست و قه‌واره‌ى سیاسى تر داوایان کرد که‌ببینه کاندید، ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندى به‌وه‌وه هه‌بووه که‌خانه‌واده‌ى شه‌هید کاوه گه‌رمیانى داکۆکى له‌ئازادى و حه‌ق و مافه‌کانى هاوڵاتیان کردووه و دژى گه‌نده‌ڵکاران چۆته‌وه. بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان خۆمان کاندید بکه‌ین له‌سه‌ر لیسته‌که‌یان بۆ په‌رله‌مانى کوردستان، دواى ئه‌و داواکارییه وه‌کو خانه‌واده‌ى کاوه گه‌رمیانى راوێژمان به‌کۆمه‌ڵێک که‌سى رۆشنبیرو رۆژنامه‌نوس کردووه‌و دواتر بڕیارمانداوه له‌پێناوه‌ى ئه‌وه‌ى بتوانین که دادپه‌روه‌رى بچه‌سپێنین و ببینه نوێنه‌رى هاوڵاتیان و به‌رگرى له‌ماف‌و ئازادیه‌کانیان بکه‌ین. هاوڵاتی دروشمى گۆڕان بۆ په‌رله‌مان دادپه‌روه‌رى و خزمه‌تگوزاریه، کارده‌که‌ن بۆ جێبه‌جێکردنى که ره‌نگبداته‌وه له ده‌رکردنى یاساکاندا؟ شیرین ئه‌مین: هه‌میشه بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان تاکە حزبێک بووه که به‌رنامه‌و پرۆگرامه‌کانى له‌نێو داواکارییه‌کانى خه‌ڵکه‌وه هه‌ڵقوڵاوه، له‌ژێر دروشمى دادپه‌روه‌رى و خزمه‌تگوزارى بانگه‌شه ده‌که‌ین و ده‌یکه‌ینه کردار بۆ کۆمه‌ڵگا له‌ناو په‌رله‌مانى کوردستاندا که ره‌نگدانه‌وه‌ى ته‌واوى هه‌بێت له ده‌رکردنى یاساکاندا. هاوڵاتی ئه‌وله‌ویەت به چى ده‌ده‌یت له‌په‌رله‌ماندا؟ شیرین ئه‌مین: له‌ڕاستیدا کارى په‌رله‌مانتارى ئه‌رکه بنه‌ڕه‌تییه‌کانى یاسادانان و چاودێرى کردنى کاره‌کانى حکومه‌ت و بڕیاردان و هه‌موارکردنى یاساکان و ده‌رکردنى بودجه‌یه، پێوسته سه‌رجه‌م په‌رله‌مانتاران ئه‌رکه بنه‌ڕه‌تییه‌کان به‌ته‌واوى کارى له‌سه‌ر بکه‌ن. بێگومان پێشتر له رێگه‌ى قه‌ڵه‌مه‌وه داکۆکیکاربووین له‌سه‌ر داواو خواستى هاوڵاتیان، پشت به‌خواى گه‌وره‌و ئه‌م گه‌له دڵنیایان ده‌که‌مه‌وه که هاوشێوه‌ى قه‌ڵه‌مه‌که‌ى کاوه گه‌رمیانى کار ده‌که‌ین. ئه‌وله‌ویه‌تى کارم به‌گژاچونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى ده‌بێت و دابینکردنى هه‌لى کار بۆ گه‌نجانى کوردستان تا بتوانن سه‌رچاوه‌ى داهاتیان هه‌بێت، هه‌روه‌ها رێگه خۆشکردن بۆ کارى رۆژنامه‌وانى که یاساى پێدانى زانیارى له په‌رله‌مانى کوردستاندا هه‌یه و وه‌ک پێویست جێبه‌جێ نه‌کراوه داکۆکى له‌جێبه‌جێکردنى ده‌که‌ین و داکۆکى له مافى مرۆڤ ده‌که‌ین له په‌رله‌ماندا که مافى تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا پارێزراو بێت. هاوڵاتی حکومه‌ت به‌ڕه‌سمى چه‌ند جار باسى قه‌یرانى دارایى کردووه، ئایا به‌دواداچون بۆ سه‌رچاوه‌کانى داهات ده‌که‌ن له دابه‌شکردنیدا دادپه‌روه‌رى هه‌بێت؟ شیرین ئه‌مین: بێگومان ئه‌مه ئه‌وله‌ویه‌تى کارى فراکسیۆنى گۆڕان ده‌بێت له‌په‌رله‌مانى کوردستاندا، چونکه گۆڕان له‌ناو ئازاره‌کانى خه‌ڵکدا دروستبووه، ئه‌م دۆسیه‌ى قه‌یرانى داراییه بابه‌تێکى دروستکراوه‌و هیچ پره‌نسیپ‌و ده‌لیلێک نیه بیسه‌لمێنێت که قه‌یرانى دارایى هه‌یه، کۆمه‌ڵێک که‌س له‌نێو پارتى و یه‌کێتى بانگه‌شه‌ى ئه‌وه‌یان کردووه تا خه‌ڵک برسى بکه‌ن و ژیانى خه‌ڵک تاڵ بکه‌ن، ئه‌مه دروستکراوه‌و ئه‌سڵى نیه. بێگومان به‌دواداچون بۆ سه‌رچاوه‌کانى داهات ده‌که‌ین که‌هه‌رێم چه‌ندى ده‌ستده‌که‌وێت و چۆن خه‌رجى ده‌کات که پێویسته په‌رله‌مانى کوردستان ئاگادارى بێت و هاوڵاتیان ئاشنا بکرێن به‌داهات و خه‌رجییه‌کانى حکومه‌تى هه‌رێم تا له‌دابه‌شکردنیدا دادپه‌روه‌رى هه‌بێت. هاوڵاتی جیاوازى ده‌کرێت له‌نێوان کوڕه هه‌ژارێک و کوڕى به‌رپرسانى هه‌رێم، چى ده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ى یاسا له‌سه‌روو هه‌موو که‌سێکه‌وه بێت؟ شیرین ئه‌مین: له‌ڕاستیدا ده‌بێت یاسا یه‌کسان بێت بۆ هه‌موان و جیاوازى له‌نێوان هیچ که‌سێکدا نه‌کرێت به‌هۆى پله‌و پۆسته‌کانیانه‌وه، له‌په‌رله‌مان یاساى زۆر باش هه‌یه پێویستمان به‌ده‌ستورى هه‌رێمى کوردستانه بۆ ئه‌وه‌ى له‌ده‌ستوردا هه‌موو ئه‌و پرسانه به‌رجه‌سته بکرێت تا کارى له‌سه‌ربکرێت. هه‌روه‌ها پێویسته‌و کارى له‌سه‌ر ده‌که‌ین که داموده‌زگاکانى حکومه‌ت له‌ژێر چنگى حزب ده‌ربهێندرێت تایاسا سه‌روه‌ر بێت بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و روداوانه‌ى روده‌دەن به دادپه‌روه‌رى یاسا به‌سه‌ر که‌سى تاوانبارو تاوانله‌سه‌رکراو جێبه‌جێ بکرێت. هاوڵاتی ئایا پێشبینى ده‌که‌یت که بتوانى ده‌نگى گه‌رمیانیه‌کان به‌ده‌ستبهێنیت؟ شیرین ئه‌مین: بێگومانم و دڵنیام له‌وه‌ى متمانه‌ى زۆربه‌ى گه‌رمیانییه‌کان به‌ده‌ستده‌هێنم، به‌ده‌ر له‌گه‌رمیانیه‌کان، له‌زۆربه‌ى شارو شارۆچکه‌کانه‌وه په‌یوه‌ندیمان پێوه ده‌کرێت خه‌ڵک خۆى هاتووه بانگه‌شه‌مان بۆ ده‌که‌ن له‌ناوچه جیاوازه‌کانى کوردستان و پێیان وتوین که‌متمانه‌تان پێده‌ده‌ین، ئه‌مه‌ش وایکردووه که جورئه‌تێکى زیاتر به‌من ده‌به‌خشن بۆ ئه‌وه‌ى سه‌رکه‌وتوو بم و ببمه نوێنه‌رى سه‌رجه‌م هاوڵاتیان له‌ناوچه جیاوازه‌کاندا. هاوڵاتی گه‌رمیان به‌راورد به‌ناوچه‌کانى تر سه‌ره‌ڕاى قوربانییه‌کى زۆر هێشتا حکومه‌ت وه‌ک پێویست ئاوه‌دانى نه‌کردۆته‌وه، کارده‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ساڕێژى قوربانیه‌کانى گه‌رمیان بکرێت؟ شیرین ئه‌مین: گه‌رمیان له‌شاڵاوى ئه‌نفاله‌وه تائێستا قوربانیده‌رى سه‌ره‌کى بووه‌و بۆ پاراستنى خاکى هه‌رێمى کوردستان. سامانێکى سروشتى زۆر له‌گه‌رمیاندا هه‌یه، به‌ڵام به‌و پێیه‌ى حزب مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ سه‌رچاوه سروشتییه‌کانى گه‌رمیان ده‌کات نه‌توانراوه بخرێته خزمه‌ت گه‌رمیانییه‌کانه‌وه، به‌ڵکو حزب زیاتر سوودمه‌ند بووه له‌گه‌رمیانداو خه‌ڵکه‌که‌ى خزمه‌تگوزارى پێشکه‌ش نه‌کراوه‌و هه‌لى کار بۆ گه‌نجان دابین نه‌کراوه. بۆیه ئێمه کار ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ى گه‌رمیان بودجه و موسته‌حه‌قاتى خۆى پێبدرێت و پشکى هه‌بێت له‌دامه‌زراندن له‌که‌رتى حکومه‌تداو سه‌رمایه‌داران هان بده‌ین تا له‌گه‌رمیاندا پرۆژه‌ى خزمه‌تگوزارى زیاتر بکه‌ن و گه‌نجان بخرێنه سه‌رکار، داکۆکیکه‌رى راسته‌قینه‌یان ده‌بم له سه‌رجه‌م سێکته‌ره جیاوازه‌کاندا که گه‌رمیان و گه‌رمیانییه‌کان پێویسته بۆیان ئه‌نجامبدرێت. هاوڵاتی ئه‌گه‌ر نه‌توانى به‌ڵێنى ده‌نگده‌رانت بگه‌یه‌نیت به‌شوێنى مه‌به‌ست، ئاماده‌یت ده‌ستله‌کاربکێشیته‌وه؟ شیرین ئه‌مین: که چومه په‌رله‌مان به‌پێى یاسا و پره‌نسیپه‌کان و په‌یره‌وى ناوخۆى په‌رله‌مان رێگه‌پێدراو بێت به‌ڵێنى جێبه‌جێکردنى بده‌م، هه‌موو تواناى خۆم ده‌خه‌مه گه‌ر بۆ جێبه‌جێکردنى داواکارییه‌کانى هاوڵاتیانى هه‌رێمى کوردستان. هاوڵاتی به‌پێى په‌یڕه‌وى ناوخۆى په‌رله‌مان، په‌رله‌مانتاران مافى ئه‌وه‌یان هه‌یه وه‌زیره‌کان بانگهێشت بکه‌ن، ده‌نگێک ده‌بیت بۆ لابردنى ئه‌و وه‌زیرانه‌ى ناتوانن ئه‌رکه‌کانیان جێبه‌جێ بکه‌ن؟ شیرین ئه‌مین: به‌ڵێ ده‌بینه ئه‌و ده‌نگه تا وه‌زیره‌کان بانگ بکه‌ینه په‌رله‌مان و لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ بکرێت ئه‌گه‌ر ئه‌رکێکى جێبه‌جێ نه‌کردبوو سه‌لمێندرا ئه‌وا ئه‌و وه‌زیره پێویسته متمانه‌ى لێبسه‌ندرێته‌وه‌و که‌سى دیکه جێگه‌ى بگرێته‌وه. هاوڵاتی داوا له‌هاوڵاتیان ده‌که‌یت به‌شدارى ده‌نگدان بکه‌ن؟ شیرین ئه‌مین: پێویسته سه‌رجه‌م هاوڵاتیان به‌شدارى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى کوردستان بکه‌ن و ده‌نگى هاوڵاتیانه ده‌توانێت گۆڕانکارى دروستبکات، به‌تایبه‌ت دژ به‌سته‌مى پارتى و یه‌کێتى. هه‌رکه‌سێ به‌شدارى ده‌نگدان نه‌کات وه‌ک ئه‌وه وایه شه‌رعییه‌ت بدات به‌گه‌نده‌ڵیه‌کانى پارتى و یه‌کێتى، چونکه له‌خولى پێنجه‌مى په‌رله‌ماندا پرۆژه‌ى ده‌ستور گفتوگۆى له‌سه‌رده‌کرێت و یه‌کلاده‌کرێته‌وه که‌ده‌سه‌ڵاته‌کان لێک جیاده‌کاته‌وه‌و په‌یوه‌ندى به‌ژیانى هاوڵاتیانه‌وه هه‌یه. هه‌روه‌ها پرسى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم بڕیارى له‌سه‌ر بدرێت، بۆیه تۆى ده‌نگده‌ر له‌سه‌ر به‌رنامه‌ى خۆت به‌شدارى هه‌ڵبژاردنه‌کان بکه تا ساخته‌کاریش که‌متر ببێته‌وه.
.png)
