عێراقچی لەگەڵ ڕووسیا و چین باس لە پرسە ئەتۆمییەکان دەکات

هاوڵاتی - شەش فەوجی کۆماندۆیان ئامادەکردووە بۆ بڵاوکردنەوەی لەم دیوی سنوور. - بەدرێژایی نزیکەی 60 کیلۆمەتر ئامێرەکانمان دەستیانکردووە بە دروستکردنی خاڵ - لە قەزای شنگالەوە کەرەڤانەمان گواستووەتەوە سەر سنوور بەدرێژایی 100 بۆ 150 کلیۆمەتر.   سەلام عەزیز یاریدەدەری فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی نەینەوای حەشدی شەعبی ڕایگەیاند هێزەکانی حەشدی شەعبی لەسەر سنووری جیاکەرەوەی نێوان عێراق و سووریا دەستیان کردووە بە تۆکمەکردنی هێڵی بەرپەرچدانەوە لەم دیوەی سنوور. سەلام عەزیز بۆ میدیاكان ڕایگەیاند مەبەست لە هەنگاوەكەی حەشدی شەعبی پڕکردنەوەی ناوچەی سنوورییه بە ئاراستەی بیابان و بۆ راوەدوونانی هەر جموجۆڵێکی داعش و پشتیوانیکردنی هێزەکان رووەو سنووری سووریا.  وتيشى: شەش فەوجی کۆماندۆیان ئامادەکردووە بۆ بڵاوکردنەوەی لەم دیوی سنوور، لە وادی عجێج لە باشوور تاوەکو سنووری یەکلاکەرەوە لەگەڵ ئەنبار.  لەلایەن خۆیەوە زیاد رەعد برکی لە بەڕێوەبەرایەتیی ئەندازەی سەربازییە له حەشدی شەعبی و دەڵێت: بەدرێژایی نزیکەی 60 کیلۆمەتر، ئامێرەکانمان دەستیانکردووە بە دروستکردنی خاڵ، هەروەها لە قەزای شنگالەوە کەرەڤانەمان گواستووەتەوە سەر سنوور بەدرێژایی 100 بۆ 150 کلیۆمەتر. فالح فەییاز، سەرۆکی دەستەی حەشدی شەعبی رەتیکردەوە چەکدارانی گرووپەکە لە سووریا هەبێت و وتی، لەژێر دەسەڵاتی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانن بۆ جێبەجێکردنی ئەرکەکانیان.  فەییاز، بۆ بەسەرکردنەوەی هێزەکانیان سەردانی سنووری نەینەوای کرد. هاوکات بۆ دڵنیابوونی زیاتر لە تووندوتۆڵیی سنوور، سوپاسالار و جێگری فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق، سنووری عێراق-سووریایان بەسەرکردەوە.  بەوتەی میقداد میرى، گوتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق، یەکەم جارە لە مێژووى وڵاتەکەدا، سنوورەکەی بەم شێوەیە تۆکمە بکرێت.  عێراق سێ هەزار و 716 کیلۆمەتر سنووری لەگەڵ وڵاتانى دراوسێ هەیە کە زیاتر لە 600 کیلۆمەتری لەگەڵ سووریایە.

هەڵکردنی ئاڵای تورکیا لەسەر قەڵای حەلەب نیشانەیەکی مەترسیدارە.   حکومەتی دیمەشق بەهۆی ڕەتکردنەوەی هەموو دەستپێشخەرییەکان بەرپرسیارێتی هەیە.   ئامادەکردنی هاوڵآتی   جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی سووریای دیموکرات، (جاندا محەمەد) هۆشداری دەربارەی پەرەسەندنی دۆخی سەربازی لە باکووری ڕۆژئاوای سووریا دەردەبڕێت و داوا لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات دەستتێوەردان بکات.   جاندا محەمەد ئاماژەی بە کردەوە سەربازییەکانی دژی کورد لە ناوچەکانی شەهبا و تەلڕەفعەت کرد و ڕایگەیاند، کە هەڵکردنی ئاڵای تورکیا لەسەر قەڵای حەلەب نیشانەیەکی مەترسیدارە.   جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی سوریای دیموکرات هەردوو لایەنی تورکیا و حکومەتی دیمەشقی بە بەرپرس دەزانێت لە ئاڵۆزبوونی دۆخەکە. تورکیا بەرپرسیارە لە پەرەسەندنی جەنگەکان، لەکاتێکدا حکومەتی دیمەشق بەهۆی ڕەتکردنەوەی هەموو دەستپێشخەرییەکان بەرپرسیارێتی هەیە.   جاندا محەمەد داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات دەستبەجێ هەنگاو بنێت بۆ ڕاگرتنی ئاڵۆزییەکان و پاراستنی ژیانی هاوڵاتیانی مەدەنی لە ناوچەکە.

  - حکومەتی عێراق پابەندە بە داخستنی سنورەکان و ڕێگریکردن لە هەر جۆرە جموجۆڵێکی سەربازی. - عێراق ئامادەیە بەشداری لەهەر هەوڵێکدا بکات کە ئامانج لێی گەیشتن بە سەقامگیری لە سوریا بێت. - ڕێگە نادەین خاكی عێراق بۆ گواستنەوەی چەك و هێز بۆ سوریا بە كاربهێنرێت.   حكومەتی عێراق ڕایگەیاند ڕێگە نادەین خاكی عێراق بۆ گواستنەوەی چەك و هێز بۆ سوریا بە كاربهێنرێت. باسم عەوادی وتەبێژی فەرمی حكومەتی عێراق ڕایگەیاند، ڕێگە نادەن خاكی وڵاتەكەيان بۆ گواستنەوەی چەك و هێز بۆ سوریا بە كاربهێنرێت بە بێ ڕەزامەندی حكومەت. باسم عەوادی بە سكای نیوزى ڕاگەیاند، لەبارەی پێشهاتەكانی سوریایەوە هەڵوێستی فەرمی حکومەت داخستنی سنورەکان و ڕێگریکردنە لە هەر بەزاندن ێكی نایاسایی چەکداران، حکومەتی عێراق پابەندە بە داخستنی سنورەکان و ڕێگریکردن لە هەر جۆرە جموجۆڵێکی سەربازی لە دەرەوەی ئەو پلانەی كە دەوڵەت دایڕشتوە. ئاماژەی بەوەشكرد، تاكو ئێستا حکومەت هیچ داوایەکی فەرمی لە لایەنی ئێرانییەوە سەبارەت بە ناردنی هێز بۆ پاڵپشتیکردنی ڕژێمی سوریا لە ڕێگەی خاکی عێراقەوە پێنەگەیشتوە، هەروەها عێراق ڕێگە نادات خاکەکەی بۆ گواستنەوەی هێز یان چەک بە بێ ڕەزامەندی خۆی بەکاربهێنرێت. لەبارەی ترسی عێراق لە دوبارەبونەوەی سیناریۆی ساڵی 2014، کاتێک بارودۆخی سوریا بوە هۆی دزەکردنی گروپە تیرۆریستییەکان بۆ ناو عێراق و کۆنترۆڵکردنی ناوچەیەکی فراوانی ئەو وڵاتە، وتەبێژی حكومەتی عێراق باسی لەوەكرد، "حکومەت کار بۆ ئەمنیەتی سنورەکان دەکات، بە بڵاوەپێکردنی هێزی سەربازی و بەهێزکردنی چاودێری ئەمنی بۆ ئەوەی ئەو کارەساتە دوبارە نەبێتەوە". ئەوەشی خستەڕو، محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق پێشتر دەستپێشخەریەكی بۆ نێوەندگیری لە نێوان سوریا و تورکیادا خستبووەڕو، هەروها  چارەسەری سیاسی هەمەلایەنە بە بەشداریی زلهێزە نێودەوڵەتی و ناوچەییەکان تاکە ڕێگەیە بۆ کۆتاییهێنان بە كێشەو قەیرانەكانی سوریا. جەختی لەوەشکردەوە، عێراق ئامادەیە بەشداری لەهەر هەوڵێکدا بکات کە ئامانج لێی گەیشتن بە سەقامگیری لە سوریا بێت، هەروەها دەیانەوێت دڵنیابن لەوەی كە قەیرانەکانی سوریا کاریگەری لەسەر ئاسایشی عێراق نەبێت.

  -نادیە موراد هەڵگری خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی و ژینا مودەڕیس گۆرجی چالاكوانی رۆژهەڵاتی کوردستان، چوونە نێو لیستێكی جیهانیەوە. - نادیە موراد كاردەكات بۆ لێپرسینەوە لە داعش و یارمەتیدانی بنیاتنانەوەی کۆمەڵگە و داکۆکیکردن لە قەرەبوکردنەوەی ڕزگاربوان. - ژینا مودەڕیس ئەندامی کەمپەینی کۆکردنەوەی ملیۆنێک واژۆ بوو، بۆ چاكسازی یاساكانی ئێراندا و كۆتاییهێنان بە جیاكاری لە دژی ژنان.   لیستی ئەو ژنانە بڵاوكرایه‌وه‌، کە ساڵی 2024 بونەتە سەرچاوەی ئیلهام و کاریگەرییان لەسەر جیهان هەبوە، لە لیستەكەدا ناوی 100 ژن هەن، كە دووان لەوان كوردن و بریتین لە نادیە موراد، هەڵگری خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی و ڕزگاربوی دەستی داعش و ژینا مودەڕیس گۆرجی، چالاكوان و رۆژنامەنوسی کوردی رۆژهەڵاتی کوردستان. تۆڕی هەواڵی BBC-ی بریتانی لیستی 100 ژنە كاریگەرەكانی ئەمساڵی بڵاوكردەوە، كە هەریەكە لە نادیە موراد، چالاكوان و هەڵگری خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی و هاوكات ڕزگاربوی دەستی داعش و داکۆکیکاری مافی ئەو ژنانەیە کە روبەڕوی توندوتیژیی بونەتەوە، هەروەها ژینا مودەڕیس گورجیش لە لیستەكەدا هەیە، كە چالاكوان و ڕۆژنامەنوسێكی كوردی ڕۆژهەڵاتی كوردستانە و یەكێكە لەوانەی داوای ریفۆڕمی یاسای ژنانی لە ئێران كردوە و ئێستا لە زیندانیكراوە. نادەیە موراد براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتیە و ئێستا داکۆکیکاری ڕزگاربوانی توندوتیژی سێکسیە، چالاکوانی مافی مرۆڤ و  ڕزگاربوی جینۆسایدی ئێزیدییەكانە لە عێراق، كاتێك کە دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) لە ساڵی 2014  ئەنجامیدا. به‌گوێری تۆڕی هه‌واڵی BBC چەکدارانی داعش نادیە موراد دەگرن و ناچاری بە كۆیلایەتی دەكەن و دەستدرێژی دەكەنە سەری، بەڵام دوای سێ مانگ نادیە توانی ڕزگاری بێت و بە شێوەیەکی بوێرانە و بێترس، باسی لەو ستەم و دەستدرێژییانە کرد کە لەو ماوەیەدا دژی ئەنجامدرابون.  بەگوێرەی تۆڕەكە، نادیە كاردەكات بۆ لێپرسینەوە لە داعش و یارمەتیدانی بنیاتنانەوەی کۆمەڵگە و داکۆکیکردن لە قەرەبوکردنەوەی ڕزگاربوان، 10 ساڵ دوای کۆمەڵکوژی ئێزیدییەکان، هێشتا نادیە وەکو سیمبولی داکۆکیکردن لە مافی ژنان دەبینرێت. تۆڕی هەواڵی BBC لەبارەی "ژینا مودەڕیس گورجی"یەوە دەڵێت، "چالاكوان و دامەزرێنەری ڕێكخراوی ژیڤانۆی ژنانە لە ساڵی 2019، كە لەڕێگەی پەروەدەردە و پشتوانی كۆمەڵایەتیەوە داكۆكی لە مافەكانی ژنان دەكات و بەرەنگاری توندوتیژی لە دژیان دەبێتەوە.  ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو، ژینا مودەڕیس لە دەستپێکی جوڵانەوەکانی (ژن، ژیان، ئازادی) لە ئێران دوجار دەستبەسەرکراوە و بە تۆمەتی "پڕوپاگەندە لە دژی رژێم" دادگایکرا و سزای 21 ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێندرا، بەڵام دواتر سزاکەی بۆ 2 ساڵ و 4 مانگ كەمكرایەوە و ئێستا زیندانیە. بەگوێرەی تۆڕە بەریتانیەكە،  ژینا مودەڕیس ئەندامی کەمپەینی کۆکردنەوەی ملیۆنێک واژۆ بوو، بۆ چاكسازی یاساكانی ئێراندا و كۆتاییهێنان بە جیاكاری لە دژی ژنان، ئەو هاوکات نمونەیەکی تایبەتە بۆ ژنانی کورد و ژمارەیەك بەرهەمی لەو بوارەدا هەیە.

- داوا لە وڵاتە دراوسێ و پەیوەندارەکانی قەیرانی سووریا دەکات بەپەلە لە بەغدا کۆببنەوە. - هاوپەیمانییەکە پشتیوانی و پاڵپشتیی خۆی بۆ هەموو هەوڵە دیپلۆماسی و ئەمنییەکانی حکومەتی عێراق دەربڕی. - هەموو خەڵکی عێراق دڵنیادەکاتەوە کە ئامادەکاریی پێویست کراوە بۆ ئەوەی نەهێڵدرێت عێراق رووبەڕووی مەترسی بێتەوە.   هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت دڵنیایی دەداتە خەڵکی عێراق و دەستپێشخەرییەک رادەگەیێنێت، داوا لە وڵاتە دراوسێ و پەیوەندارەکانی قەیرانی سووریا دەکات بەپەلە لە بەغدا کۆببنەوە.   هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت بە ئامادەبوونی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیران و مەحموود مەشهەدانی، سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لە بەغدا کۆبووەوە.  بەگوێرەی راگەیێندراوی هاوپەیمانییەکە پشتیوانی و پاڵپشتیی خۆی بۆ هەموو هەوڵە دیپلۆماسی و ئەمنییەکانی حکومەتی عێراق دەربڕی، کە هەر لەسەرەتای قەیرانی سووریاوە داویەتی و داوا دەکات بەغدا بارەگای گفتوگۆ بەردەوامەکان بێت.  هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، هەموو خەڵکی عێراق دڵنیادەکاتەوە، کە ئامادەکاریی پێویست کراوە بۆ ئەوەی نەهێڵدرێت عێراق رووبەڕووی مەترسی بێتەوە. هەروەها دووپات لەسەر گرتنەبەری رێکارەکان دەکاتەوە، کە تێیدایە لەلایەک ئاسایش و سەلامەتیی خاکی سووریا و لەلایەکی دیکەش ئاسایشی نەتەوەیی عێراق بپارێزێت، هەروەها گرتنەبەری ئەو رێکارانەش لە رێگەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر لە عێراق و سووریا دا.  هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەت، دەستپێخەرییەک رادەگەیێنێت و داوا لە وڵاتانی دراوسێ و وڵاتە پەیوەندارەکانی قەیرانی سووریا دەکات، کۆبوونەوەیەکی بەپەلە لە بەغدا بکەن.

  -بڕیارە وەزیری دەرەوەی ئێران لە سەفەرەكەیدا لەگەڵ بەرپرسانی عێراقدا کۆببێتەوە. - سەردانەكەی وەزیری دەرەوەی ئێران بەمەبەستی گفتوگۆكردنە لە بارەی ڕوداوەكانی ناوچەكە و سوریاوە.   عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران بڕیارە ڕۆژی هەینی بە سەردانێكی فەرمی بگاتە عێراق و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای بەغدا كۆببێتەوە. بەگوێرەی میدیاكانی ئێران سەردانەكەی عێراقچی بەمەبەستی گفتوگۆكردنە لە بارەی ڕوداوەكانی ناوچەكە و سوریاوە. میدیاكانی ئێران، ئەمڕو چوارشەممە بڵاویانكردەوە، عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە، ڕۆژی هەینی بە مەبەستی درێژەدان بە گفتوگۆ ناوچەییەکان سەبارەت بە پێشهات و ڕوداوەكانی سوریا سەردانی عێراق دەکات. وتيشيان:  بڕیارە وەزیری دەرەوەی ئێران لە سەفەرەكەیدا لەگەڵ بەرپرسانی عێراقدا کۆببێتەوە و گفتوگۆ لەبارەی پێشهاتەكانی باردۆخی سوریا و ناوچەكه بكەن لەگەڵ هێرشی گرووپە چەكدارەكانی ئەو وڵاتە بۆسەر هێزەكانی حكومەتی سوريا لە شارەكانی حەلەب و ئیدلب و حەما.  ڕۆژی شەممەی ڕابردوو، عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران بەسەردانی فەرمی گەیشتە دیمەشقی پایتەختی سوریا و لەگەڵ بەشار ئەسەد سەرۆكی ئەو وڵاتە و بەرپرسانیدا كۆبوەوە، دواتر سەردانی توركیایی كردو لەگەڵ هاكان فیدانی هاوتا توركیەكەی كۆبوە، كە تەوەرەی سەرەكی كۆبونەوەكان بارودۆخی سوریا بون.

  ئامادەکردنی هاولآتی - گرووپە چەكدارەكان بەسەركردایەتی دەستەی تەحریر شام دەستیان بەسەر 18 گوند و شارۆچكەدا گرتووە لە گوندەكانی پارێزگای حەماە. - گرووپە چەكدارەكان پێشڕەوەیان كردووە و بەرەو ناوەندی شاری حەماە لە سێ‌ میحوەرەوە بەروپێش دەڕۆن.   ڕوانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ ڕایگەیاند گرووپە چەكدارەكان دەستیان بەسەر 18 گوند و شارۆچكەدا گرتووە لە پارێزگای حەماە. ڕوانگەكە لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند گرووپە چەكدارەكان بەسەركردایەتی دەستەی تەحریر شام دەستیان بەسەر 18 گوند و شارۆچكەدا گرتووە لە پارێزگای حەماە لە ناوەڕاستی سوریادا. وتیشی: ئەو گوندانەی گروپە چەكدارەكان دەستیان بەسەردا گرتووە بریتین لە ئەبو لەفە و مستەریحە و بیوز و سەروەت رەهجان و سەرحای باكور و سەرحای باشور لەگەڵ شارۆچكەی مەعرشحوری ستراتیژی. رونیشیكردەوە گرووپە چەكدارەكان پێشڕەوەیان كردووە و بەرەو ناوەندی شاری حەماە لە سێ‌ میحوەرەوە بەروپێش دەڕۆن و تەنها 6 كیلۆ مەتر لە شارەكەوە دوورن.

  -ئەم بەیانییە هێزەکانی سێنتکۆم بە سەرکەوتوویی توانییان کاروانێکی چەک لە نزیک بنکەی پاڵپشتیی سەربازیمان لە دەوروبەری رووباری فوڕات لەنێو ببەن. - بنکەکە دەکەوێتە رۆژهەڵاتی سووریا و لە نزیک سنوورەکانی عێراقە. - ئەو چەکانە مەترسیی جیدی بوون لەسەر هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی.     فەرماندەیی نێوەندی سوپای ئەمریکا (سێنتکۆم) ڕایگەیاند کاروانێکی چەک و تەقەمەنیمان لە نزیک بنکەیەکی هێزەکانمان لە دەوروبەری رووباری فوڕات تێكشكاند. ئەمڕۆ چوارشەممە (سێنتکۆم) لە ئێکس بڵاویکردەوە، ئەم بەیانییە هێزەکانی سێنتکۆم بە سەرکەوتوویی توانییان کاروانێکی چەک لە نزیک بنکەی پاڵپشتیی سەربازیمان لە دەوروبەری رووباری فوڕات لەنێو ببەن و بنکەکە دەکەوێتە رۆژهەڵاتی سووریا و لە نزیک سنوورەکانی عێراقە.   وتيشى: کاروانەکە لە سێ ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر کە هاوێژەری مووشەک، تانکی تی64، ئۆتۆمبێلی گولـلەنەبڕ و چەند هاوەنێکیان تێدابوو تێکشکێندران.  رونیشیكردەوە ئەو چەکانە مەترسیی جیدی بوون لەسەر هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی و بۆردوومانەکە بۆ بەرگری لەخۆکردن بووە، چونکە پێش ماوەیەکی کەم ژمارەیەک مووشەک و هاوەن لەو ناوچەیەوە ئاڕاستەی ئەو بنکەیان کرابوو. سێنتکۆم ئەوەش دووپاتدەکاتەوە، هێزەکانیان و هێزەکانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لە سووریا، بەردەوام سەرنجیان لەسەر تێکشکاندنی داعشە، لەگەڵ هێزەکانیان لە ناوچەکە لە پەیوەندیدان بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخی سووریا و گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە.  لە 27ی 11ی 2024ـەوە، گرژییەکانی سووریا زیادیان کردووە، دوای ئەوەى کە دەستەی تەحریر شام و گرووپەکانی نزیکی دەستیان هێرشیان کردە سەر پارێزگای حەلەب و ئەو گرووپە چەکدارانە توانیویانە زۆرینەی پارێزگاکە کۆنتۆڵبکەن و لە پێشڕەویش بەردەوامن.   لە چوارچێوەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش دا، ئەمریکا نزیکەی 900 سەربازی لە سووریا و رۆژئاوای کوردستان هەیە. زۆربەیان لە سنووری بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەر جێگیرکراون.

  - گۆڕانكاریەكانی رۆژهەڵات دەرفەتێكی زێڕینی بۆ كورد دروستكردووە لە سوريا و عێراق. - ئەو كەسانەی ترەمپ لە پۆستە باڵاكانی ئەمریكا دیاریكردوون هاسۆزی كوردن . - بارودۆخی سوریا و عێراق بارودۆخێكی شەڵەژاوە و نزیك لە كەوتنە و كوردیش هەلێكی زێڕین و مێژویی لەبەردەستە.   بینەر كوردی توێژەری كاروباری نێودەوڵەتی لە واشنتن ڕایگەیاند ئەو گۆڕانكاریە گەورە و فراوانەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا روودەدەن لەبەرژەوەندی كوردە. بینەر كوردی تایبەت بە هاوڵاتی ڕاگەیاند رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە گۆڕانكاریەكی زۆر گەورە و فراواندا تێپەڕدەبێت  و كورد وەك بەشێك لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە سوریا بێت یان عێراق، رۆژئاوای كوردستان یاخود باكوری كوردستان، بەشێكی گرنگی ئەم گۆڕانگاریانەیە و رۆژێكی زۆر گرنگە بۆ كورد بەتێكڕای مێژوو . وتيشى: جێوسیاسی ناوچەكە و باڵانسی هێز لە ناوچەكە لەبەرژەوەندی كوردە و دەرفەتێكی زێڕینی بۆ كورد دروستكردووە لە سوريا و عێراق.  رونیشیكردەوە لە دوو مانگی داهاتوو ئیدارەیەكی نوێ‌ لەئەمریكا دەستبەكار دەبێت بە سەرۆكایەتی دۆناڵد ترەمپ، ئەو كەسانەی ترەمپ لە پۆستە باڵاكانی ئەمریكا دیاریكردوون هاسۆزی كوردن چ لە سوریا چ لە عێراق و پەیوەندی باشیپشان هەیە لەگەڵ كوردا . ئاماژەشیكرد بارودۆخی سوریا و عێراق بارودۆخێكی شەڵەژاوە و نزیك لە كەوتنە و كوردیش هەلێكی زێڕین و مێژویی لەبەردەستە بۆ ئەوەی بڕیاریدات، بەڵام لەهەمان كاتدا كورد ڕووبەڕووی مەترسیش بووەتەوە و دەبێت وریا بن، كورد لەبەردەم ترسێكی واقعی گەورەدایە لە ڕۆژئاوای كوردستان و گەمارۆی دوو گەڕەكی كوردنشین دراوە لەلایەن گرووپە چەكدارە توندڕەوەكانەوە كە نزیكەی 100 هەزار كورد لەو دوو گەڕەكە دەژین . باسی لەوەشكرد هەموو لایەنە ناوخۆیی و جیهانیەكان چاوەڕوانی ئەو ساتەن كە دۆناڵد ترەمپ دەسەڵات دەگرێتە دەس، بە بۆچونی لایەنەكان دەتوانن بە گەیشتنی دۆناڵد ترەمپ بۆ كۆشكی سپی دانوستاندن بكەن لەسەر ئەو مافانەی كە توانیویانە لەناوچە جوگرافیەكاندا بەدەستی بهێنن، جا ئەمە بۆ ئۆكرانيا و ئیسرائیل و بۆ توركیا راستە و پێیان وایە دەتوانن لەگەل ترەمپ بچنە سەر مێزی گفتوگۆ، ئەمە تا ڕادەیەك ڕاستە و رەنگە ئەو گفتوگۆیانە بكرێت ، بەڵام دۆناڵد ترەمپ بەوە ناسراوە كەسێكی پێشبینی نەكراوە لەبەر ئەوە كەس ناتوانێت پێشبینی ئەوە بكات رۆژهەڵاتی ناوەڕاست چی بەسەر دێت.

پنتاگۆن: میلیشیاکانی ئێرانمان لە سووریا کردووتە ئامانج ئامادەکردنی هاوڵاتی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا ڕایگەیاند کە هێزی ئاسمانیی ئەو وڵاتە هێرشی کردووەتە سەر گرووپە میلیشیاکانی سەر بە ئێران لە پارێزگەی دێرەزووری سووریا، کە لە هێرشەکانی سەر هێزەکانی ئەمریکا بەرپرسن. لە لێدوانێکدا، پنتاگۆن جەختی کردەوە کە ئامانجیان لە سووریا پاراستنی هێزەکانیان و هاوپەیمانەکانیانە، بەتایبەت هێزەکانی سووریای دیموکرات (HSD) کە زۆربەیان کوردن، هەروەها بەرەنگاربوونەوەی تیرۆرە. ئەم هێرشانە لە کاتێکدا دێن کە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بە هۆی شەڕ و پێکدادانەکان لە ناوچەکانی حەلەب، ئیدلیب و حەما لە دۆخێکی ئاڵۆزدایە. بەپێی ئامارەکان، لە 27ی تشرینی دووەمەوە 604 کەس گیانیان لەدەست داوە کە 104 کەسیان هاوڵاتی مەدەنی بوون.

محەمەد شیاع سودانى، سەرۆکوەزیرانى عێراق و ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆمارى تورکیا لەسەر دۆخى سوریا، پەیوەندییەکی تەلەفۆنیان ئەنجام دا. ئامادەکردنی هاوڵاتی سەرۆکایەتیى تورکیا ڕایگەیاند. ئەردۆغان بە سەرۆکوەزیرانى عێراقى وتووە پاراستنى ئارامى سنوورەکان بۆ تورکیا کارى لە پێشینەیە.   هەروەها ئەردۆغان، بەسەرۆکوەزیرانى عێراقى وتووە، وڵاتەکەى هەموو رێگەیەک دەگرێتەبەر بۆ ئەوەى پەکەکە رووداوەکانى سووریا نەقۆزێتەوە.   ئەردۆغان وتویەتی، سوریا پێویستى بە بەشداریى راستەقینە لە پرۆسەى سیاسى هەیە نەک پەرەسەندنى بارگرژییەکان.

  وەزیری کار و كاروباری كۆمەڵایەتی ئەمڕۆ بەفەرمی داوا دەكات ئەو هاوتاكردنە خاوەن پێداویستییەكانی هەرێمیش بگرێتەوە.   ئامادەکردنی هاوڵاتی:   بەمەبەستی هاوتاكردنی مووچەی خاوەنپێداویستییە تایبەتەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ مووچەی خاوەنپێداویستییە تایبەتەكانی عێراق، ئەمڕۆ شاندێك بە سەرۆكایەتیی وەزیری كار و کاروباری كۆمەلایەتی سەردانی بەغدایان كردووە بۆ ئەوەی مووچەكانیان لە 100 هەزارەوە بكرێت بە 250 هەزار دینار. بەگوێرەی زانیاریانەی دەست هاوڵاتی کەوتووە ئەمڕۆ سێشەممە شاندێكی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی وەزیری كار و كاروباری كۆمەڵایەتی گەیشتوونەتە شاری بەغدا و وا بڕیارە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی عێراقی پرسی هاوتاكردنی مووچەی خاوەنپێداویستییە تایبەتەكانی هەرێم تاوتوێ‌ بكەن، بە ئاراستەی هاوتاكردنی مووچەكانیان هاوشێوەی خاوەن پێداویستییەكانی عێراق. ئاماژە بەوەشكراوە، بەگوێرەی یاسای خاوەنپێداویستیی تایبەتی ژمارە 38ی ساڵی  2013ی هەمواركراو مووچەی خاوەنپێداویستییە تایبەتەكان لە عێراق لە 170 هەزار دینارەوە بۆ 250 هەزار دینار زیاد كراوە، بەڵام لە هەرێمی كوردستان مووچەیان 100 بۆ 150 هەزارە و تاوەكو ئێستا هاوتا نەكراوە، بۆیە وەزیری کار و كاروباری كۆمەڵایەتی ئەمڕۆ بەفەرمی داوا دەكات ئەو هاوتاكردنە خاوەنپێداویستییەكانی هەرێمیش بگرێتەوە. هەر لە زانیارییەكانی هاوڵاتی ئەوەش هاتووە كە لە ئێستادا زیاتر لە 13 هەزار خاوەنپێداویستی تایبەت لە هەرێم مانگانە مووچە وەردەگرن، بەجۆرێك ئەوانەی هیچ مووچەیەكیان نییە مانگانە 150 هەزار دینار وەردەگرن و ئەوانەشی كە مووچەی دیكەیان هەیە مانگانە بڕی 100 هەزار دینار وەردەگرن، بە هاوتاكردنی مووچەكانیشیان لەگەڵ بەغدا ئەوا سەرجەمیان دەبنە 250 هەزار دیناری مانگانە.

کۆمپانیای ئەپڵ سیخوڕی بەسەر کارمەندەکانییەوە دەکات و لەدادگاش داوای یاسایی لەسەر تۆمار دەکرێت ئامادەکردنی هاوڵاتی: لە داوایەکی یاساییدا کە لەسەر کۆمپانیای ئەپڵ تۆمار کراوە، ئەو کۆمپانیایە تۆمەتبار دەکرێت بە چاودێری کردنی نایاسایی کارمەندەکانی و سیخوڕی کردن بەسەر ئامێری  تایبەت و هەژماریان، رێگەشیان پێ نەدراوە گفتوگۆ سەبارەت بە بارودۆخی کار و موچەکانیان بکەن.  هەر لەو داوا یاساییەدا کە لەسەر کۆمپانیای ئەپڵ لە دادگایەکی کالیفۆرنیا تۆمار کراوە هاتووە،  کۆمپانیاکە کارمەندەکانی ناچارکردووە بە دابەزاندنی پرۆگرامێکی تایبەت لەسەر ئامێرەکانیان و تیایدا رێگە بە ئەپڵ دەدرێت بە چاودێریکردنی نامە و وێنەی تایبەت و دۆخی تەندروستیان و چەندین زانیاری کەسیی دیکە.

کۆمپانیای ئەپڵ سیخوڕی بەسەر کارمەندەکانییەوە دەکات و لەدادگاش داوای یاسایی لەسەر تۆمار دەکرێت ئامادەکردنی هاوڵاتی: لە داوایەکی یاساییدا کە لەسەر کۆمپانیای ئەپڵ تۆمار کراوە، ئەو کۆمپانیایە تۆمەتبار دەکرێت بە چاودێری کردنی نایاسایی کارمەندەکانی و سیخوڕی کردن بەسەر ئامێری  تایبەت و هەژماریان، رێگەشیان پێ نەدراوە گفتوگۆ سەبارەت بە بارودۆخی کار و موچەکانیان بکەن.  هەر لەو داوا یاساییەدا کە لەسەر کۆمپانیای ئەپڵ لە دادگایەکی کالیفۆرنیا تۆمار کراوە هاتووە،  کۆمپانیاکە کارمەندەکانی ناچارکردووە بە دابەزاندنی پرۆگرامێکی تایبەت لەسەر ئامێرەکانیان و تیایدا رێگە بە ئەپڵ دەدرێت بە چاودێریکردنی نامە و وێنەی تایبەت و دۆخی تەندروستیان و چەندین زانیاری کەسیی دیکە.

بەرپرسێکی حزبوڵای لوبنانی لە هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئیسرائیل بۆ سەر ئۆتۆمبێلێک لەسەر ڕێگای فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی دیمەشق لە سوریا کوژرا ئاژانسی ڕۆیتەرزیش دەڵێت، "ئەو كەسەی كە بە ئامانج گیراوە بەرپرسی پەیوەندیەكانی حزبوڵای لوبنان و سوریا بوە".    ئامادەکردنی هاوڵاتی ئاژانسی هەواڵی فەرمی سوریا (سانا)، ئەمڕۆ لە هەواڵێدا بڵاویكردەوە، فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی ئیسرائیلی، ئۆتۆمبێلەکەی کردۆتە ئامانج و بەهۆیەوە ئۆتۆمبیلەكە تەقیوەتەوە.  ئاژانسی هەواڵی فەرمی سوریا (سانا)، ئەمڕۆ لە هەواڵێدا بڵاویكردەوە، فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی ئیسرائیلی، ئۆتۆمبێلەکەی کردۆتە ئامانج و بەهۆیەوە ئۆتۆمبیلەكە تەقیوەتەوە،ئۆتۆمبیلێك لەسەر ڕێگای فڕۆکەخانەی دیمەشق كراوەتە ئامانج ئاژانسەكە لەزار پۆلیسی دیمەشقەوە بڵاویکردەوە، ئۆتۆمبێلێک لە ئەنجامی هێرشێكی ئیسرائیلەوە تەقیوەتەوە، کە لەسەر ڕێگای فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی دیمەشق كراوەتە ئامانج، بەبێ وردەکاری دیکە. بەگوێرەی زانیارییەكان، هێرشەكە لە نزیک پردی عەقرەبە لە لادێکانی دیمەشق ڕوی داوە، کە فڕۆکەخانەیەکی سەربازی لێیە و فڕۆكەی جۆری هێلیکۆپتەری تێدایە،کەسێك کوژراوە و کەسێکی دیكەش بریندار بوە. ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤیش هەواڵەكەی پشتڕاستی کردوەتەوە و دەڵێت، " لە ئەنجامی هێرشە ئاسمانییەکەدا، کەسێك کوژراوە و کەسێکی دیكەش بریندار بوە". بەگوێرەی سەرچاوەکانی تۆڕی سکای نیوز-عەرەبی هێرشەکەی دیمەشق "هەوڵێکی تیرۆرکردنی کەسی بوە و ئەندامێكی حزبوڵای لوبنانی بە ئامانج گرتوە". ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤیش هەواڵەكەی پشتڕاستی کردوەتەوە و دەڵێت، " لە ئەنجامی هێرشە ئاسمانییەکەدا، کەسێك کوژراوە و کەسێکی دیكەش بریندار بوە". بەگوێرەی سەرچاوەکانی تۆڕی سکای نیوز-عەرەبی هێرشەکەی دیمەشق "هەوڵێکی تیرۆرکردنی کەسی بوە و ئەندامێكی حزبوڵای لوبنانی بە ئامانج گرتوە". بەرپرسی پەیوەندییەکانی حزبوڵای لوبنان کوژراوە. لایخۆیەوە ئاژانسی ڕۆیتەرز لە زاری سەرچاوەیەکی ئەمنییەوە بڵاویکردەوە، "هێرشەکە بوەتە هۆی کوژرانی بەرپرسی پەیوەندییەکانی حزبوڵای لوبنان کە هەماهەنگی لەگەڵ سوپای سوریادا هەبوە".