پەیمانگەی کوردی بۆ هەڵبژاردن پەیڕەوەکانی ئەنجومەنی کۆمسیاران دەکاتە کوردى

هاوڵاتی لاهور شێخ جەنگی رایگەیاند "كەركوكییە خۆشەویستەكان، جەماوەری خۆڕاگری كەركوك و ناوچە كێشەلەسەرەكان لە ناخی دڵمەوە پیرۆزباییەكی گەرمتان ئاراستە دەكەم بۆ ئەو سەركەوتنە مەزنەی بۆ كورد و دیاریكردنی شوناس و سەنگ و پێگەی خۆتان تۆمارتان كرد". لاهور شێخ جەنگی لە پەیامێكدا تایبەت بە هەڵبژاردنەكانی كەركوك دەڵێت "سوپاسی یەكە بە یەكەتان دەكەم كە زۆر لە خۆبوردووانە و بە جۆشوخرۆشی كوردانەوە بەشداریی فراوان و كاراتان كرد لە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكاندا، سەرباری ئەو فەرامۆشكردنەی لەلایەن دەسەڵاتی سیاسیی كوردەوە بەرامبەرتان كرا لە ڕابردوودا، بەڵام هەستتان بە بەرپرسیارێتی كرد و بە دەنگەكانتان مێژوویەكی پڕ لە شكۆ و شانازیتان بۆ خۆتان و شاری كەركوك و ناوچە كێشەلەسەرەكان تۆمار كرد". ئاماژە بەوەش دەكات "پیرۆزبایی لە كاندیدە سەركەوتووەكانی كورد دەكەم، هیوادارم لەجیاتی حیزبایەتی كوردایەتی بكەنە ئەركی لەپێشینەیان و لایەنە سیاسییەكانیش بەخۆیاندابچنەوە و لە گرنگی ئەو دەنگانە تێبگەن، كە بە پەنجەی كەركوكییەكان و تەواوی دەنگدەرانی كوردی ناوچە كێشەلەسەرەكان بەدەستیانهێناوە، پێكەوە بە هاوبەشی بێ گوێدانە بەرژەوەندیی كەسی و حیزبی كاربكەن و یەكە یەكەی ئەو دەنگانە بكەنە خزمەتگوزاری و خۆشگوزەرانی و ئاوەدانی بۆ ئەو خەڵكە دڵسۆز و تێكۆشەرە. لەگەڵ كاندیدە براوەكانی سەرجەم پێكهاتە و نەتەوەكاندا رۆحی ئاشتی و پێكەوەژیان قووڵبكەنەوە و لە ئەنجوومەنێكی بەهێز و كارادا خزمەتی پارێزگای كەركوك بكەن". هەروەها دەڵێت "هەمووتان ئاگاداربوون كە ئێمە پرۆژەیەكی سیاسیی ستراتیژیمان هەبوو بۆ ئەوەی هەموو حیزب و لایەنە كوردستانییەكان بە یەك لیستی بەهێزی نیشتمانییەوە بەشداربین لەو هەڵبژاردنە گرنگە، بەڵام بەشێك لە لایەنە كوردستانییەكان لەبەر بەرژەوەندیی حیزبی ئامادەنەبوون بۆ پێكهێنانی یەك لیستی كوردی، ئێمەش لە پێناو پەرتنەبوونی دەنگی كورد بڕیارماندا بەشداری لەو هەڵبژاردنەدا نەكەین، هەوڵماندا لە جیاتی درووشمبازی و ململانێی سیاسی، خەڵكە خۆشەویستەكەمان لە كەركوك و ناوچە كێشەلەسەرەكان هانبدەین بۆ ئەوەی بە فراوانی بچنە سەر سندووقەكانی دەنگدان، هەر ئەوەشمان لێ چاوەڕوان كردن كە ئەنجامیاندا".

هاوڵاتی كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق ئه‌نجامی فه‌رمی به‌رایی ده‌نگدانی گشتی له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان بڵاودەکاتەوە و رێژه‌ی به‌شداری گشتی له‌ ته‌واوی پارێزگاكان 41% بوه‌، لە کەرکوکیش رێژەی بەشداری 66% بوە، تائێستاش توانراوه‌ 94.4%ی ئه‌نجامه‌كان جیابكرێنه‌وه‌. كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند،ئەنجامی ٪94ـی دەنگەکان بڵاودەکەنەوە و لە هەڵبژاردنەکەدا 143 حزب و هاوپەیمانی بەشدارییان کردووە. ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه‌، 16 ملیۆن و 887 كه‌س مافی ده‌نگدانیان هه‌بوه‌ و كارتی بایۆمه‌تریان ته‌واوكردوه‌ و رێژه‌ی به‌شداریش 41% بوه‌ له‌ سه‌رانسه‌ری عێراقدا، ده‌نگده‌رانیش به‌سه‌ر 38 هه‌زار و زیاتر له‌ 500 وێستگه‌دا دابه‌شكراون و تا ئێستا ئه‌نجامی 36 هه‌زار وێستگه‌ گه‌یشتوه‌ته‌ كۆمسیۆن و ئه‌نجامه‌كانی ده‌ستی و ئه‌لیكترۆنی به‌راورد كراون و هاوتابون.    ئەنجامی دەنگەکان لە کەرکووک  بەمشێوەیەن:  پارتی: 46 هەزار و 749 دەنگ یەکێتی: 139 هەزار و 373 دەنگ مەشخەڵی کەرکووک: 6655 دەنگ نەوەی نوێ: 24 هەزار و 620 دەنگ بەرەی تورکمانی: 72 هەزار و 281 دەنگ قیادە: 59 هەزار و 430 دەنگ عروبە: 46 هەزار و 65 دەنگ کەرکووکنا: 21 هەزار و 114 دەنگ   ئەنجامی دەنگەکان لە پارێزگای واست: - واست ئەجمەل: 93 هەزار و 837 دەنگ - هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسا:  - هاوپەیمانێتیی نەبنی: 31 هەزار و 124 دەنگ بووە - هاوپەیمانی هێزەکانی دەوڵەتی نیشتمانی: 29 هەزار و 250 دەنگ   ئەنجامی دەنگەکان لە دیالە: یەکێتی: 23715 پارتی: 6804 دیالەی نیشتمانی: 97185 هاوپەیمانیی تەقەدووم: 75928 سەروەریی: 70690 هاوپەیمانیی عەزم: 41807 ئیستیحقاق دیالە: 41190 سابیتوون: 14187 ئیشراقەی کانوون: 3897 سۆسیالیست: 397   ئەنجامی دەنگی لایەنەکان لە سەلاحەدین:  هاوپەیمانیی جەماهیری وەتەنی (بەربژێرەکەی یەکێتیی لەنێودایە) 122305 دەنگ حەسمی وەتەنی (بەربژێرەکەی پارتی لەنێودایە) 40187 دەنگ  هاوپەیمانیی سیادە 47136 دەنگ   هاوپەیمانیی تەقەدوومی وەتەنی 48875 دەنگ  هاوپەیمانی ئیتاڕی وەتەنی: 65210  هاوپەیمانی عەزمی مەدەنی: 61561   حیزبی سیقە: 4192   هاوپەیمانی ریئاسە: 3730   هاوپەیمانی زەمیری عێراقی: 1496 لە نەجەف هاوپەیمانی (نبنی) پلەی یەكەم و، هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسا (نوری مالكی) دووەمی دەنگەكانیان بەدەستهێناوە.   لە قادسیە هاوپەیمانی (نبنی) پلەی یەكەم و، هاوپەیمانیی دەوڵەتی یاسا (نوری مالكی) دووەمی دەنگەكانیان بەدەستهێناوە.

هاوڵاتی باڵێۆزی ئەمریکا لە بەغدا لە پەیامێکدا دوای پیرۆزبای کردن لە عێراق و هاوڵاتیان بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان ڕایگەیاند، هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی ئه‌م هه‌فته‌یه‌ تیشكده‌خاته‌ سه‌ر پابه‌ندبونی عێراقییه‌كان به‌ دیموكراسی". ئالینا ڕۆمانسكی باڵیۆزی ئه‌مریكا له‌ به‌غدا له‌ پۆستێكدا له‌سه‌ر پلاتفۆرمی ئێكس (تویته‌ری پێشو) نوسیویه‌تی، "پیرۆزبایی و ده‌ستخۆشی له‌ گه‌لی عێراق و حكومه‌تی عێراق ده‌كه‌ین كه‌ پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌لامه‌ت و هێمنانه‌ و پارێزراویان ئه‌نجامدا". باڵیۆزی ئه‌مریكا پێی وایه‌، هه‌ڵبژاردنی ئازاد و بێگه‌رد، بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی دیموكراتی پێویسته‌ تا داهاتووی خۆی پێ دیاری بكات، هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش ده‌ریخست كه‌ عێراقییه‌كان پابه‌ندن به‌ دیموكراسیه‌ته‌وه‌. رۆمانۆسكی وتیشی: چاوه‌ڕوانی كاركردنین له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ هه‌ڵبژێردراوه‌ خۆجێییه‌كان بۆپته‌وكردنی شه‌راكه‌تی سه‌رتاسه‌رییی ئه‌مریكا و عێراق له‌ سه‌رجه‌م ناوچه‌كانی وڵاتدا. رۆژی شەممە (16ـی کانوونی یەکەمی 2023) پرۆسەی دەنگدانی تایبەت بۆ هێزە چەکدارەکان و دەزگا ئەمنییەکان و ئاوارەکان بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی پارێزگاكان بەڕێوەچوو، کە ملیۆنێک و 50 هەزار و 653 کەس مافی دەنگدانیان هەبوو و 600 بنکەی دەنگدانیان بۆ ئامادەکرابوو کە دوو هەزار و 477 وێستگەی دەنگدان لەخۆدەگرێت. دوێنێ دووشەممە (18ـی کانوونی یەکەمی 2023) كاتژمێر حه‌وتی به‌یانی پرۆسەی دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراق بەڕێوەچوو و کورد لە پارێزگاکانی کەرکووک، نەینەوا، دیالە، سەڵاحەددین و بەغدا بەشدارە و 15 ملیۆن و 150 هەزار دەنگدەر مافی ده‌نگدانی هه‌بوو‌.

هاوڵاتی  کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق رێژەی بەشداریکردنی کۆتایی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراقی بڵاوکردەوە و زۆرترین رێژەی بەشداریش لە پارێزگای کەرکوک بووە.  ئەمڕۆ سێشەممە 19ی کانونی یەکەمی 2023 کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق دواین ئاماری رێژەی بەشداریکردنی لە هەڵبژاردنی گشتی و تایبەت بڵاوکردەوە و رایگەیاند کە رێژەی بەشداریکردن گەیشتووەتە %41.  بەپێی ئەو ئامارەی کۆمسیۆنی عێراق بڵایوکردووەتەوە زۆرترین رێژەی بەشداری دەنگدان لەسەر ئاستی پارێزگاکان، لە پارێزگای کەرکوک بووە بە رێژەی %66.  بەشداری لە دەنگداندا لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق بەپێی ئاماری کۆمسیۆنی عێراق: کەرکوک: 66% سەڵاحەددین: 59% ئەنبار: 57% نەینەوا: 53% موسەننا: 45% دیالە: 43% بەسرە: 43% کەربەلا: 40% بابل: 40% قادسییە: 38% واست: 37% نەجەف: 32% زیقار: 31% میسان: 29% بەغدا-کەرخ: 32% بەغدا-رەسافە: 21%

هاوڵاتی  وەزارەتی کارەبای حکومەتی هەرێم رایگەیاند لە کۆبونەوەی وەزارەت بڕیار لەسەر جیبەجێکردنی دابەشکردنی کارەبا بە یەکسانی لەنێوان پارێزگاکان درا و توانای بەرهەمهێنانی کارەبا بەرزکراوەتەوە بەڵام خواستی هاوڵاتییان لەسەر کارەبا زیاترە. وەزارەتی کارەبا لە راگەیاندراوێکدا باس لەوە دەکات، بە سەرپەرشتی کەمال محەممەد، وەزیری کارەبای حکومەتی هەرێم، کۆبونەوەی ئاسایی ئەنجامدرا کە تێیدا بریکار و راوێژکاران و بەڕێوەبەرانی گشتیی کارەبای پارێزگاکان ئامادەبوون و  "بڕیار لەسەر جێبەجێکردنی یەکسانی لەدابەشکردنی کارەبا لەنێوان پارێزگاکان درا." وەزارەتی کارەبا دەشڵێت، توانای بەرهەمهێنانی کارەبایان بۆ سێ هەزار و 400 مێگاوات بەرزکردووەتەوە، بەڵام خواست لەسەر کارەبا لەسەروو شەش هەزار مێگاواتەوەیە. هاوکات ئەوەش هاتووە کە "تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە تایبەت بوو بە لێژنەی پێوەری زیرەک و چاودێری و بەدواداچوونی سەرپێچییەکان و بڕیار درا هەڵمەتێکی فراوان بۆ نەهێشتنی سەرپێچییەکان و سزادانی ئەو کەسانە بکرێت کە لە دەرەوەی پێوەری زیرەک کارەبای ڕاکێشاوە و شوێنەکانیان ئاشکرایە." ئەمە لەکاتێکدایە کە لەئێستادا و لە وەرزی سەرمادا کاتەکانی پێدانی کارەبای نیشتمانی لە هەرێمی کوردستان دابەزیوون و رۆژانە تەنها حەوت بۆ هەشت کاتژمێر هاوڵاتییان کارەبای نیشتمانییان پێدەدرێت.  دوای 32 ساڵ هێشتا حکومەتی هەرێم نەیتواییوە کێشەی کارەبا چارەسەر بکات و هەموو ساڵێک کیشەی لە پیدانی کارەبا بۆ دروست دەبێت، بەتایبەتی لە وەرزی زستاندا.

هاوڵاتی  بەپێی جیاکردنەوەی دەنگی نزیکەی 400 هەزار دەنگدەر لە کەرکوک، یەکێتی پلەی یەکەمی گرتووە و پلەی دووەمیش هەوپەیمانی عەرەبییە بە کۆکردنەوەی 80 هەزار دەنگ، پاشانیش پارتی دێت کە 49 هەزار دەنگی بەدەست هێناوە.  بەپێی ئەنجامە نافەرمییەکان کە بڵاوبووەتەوە لە کۆی 391 هەزار و 693 دەنگی جیاکراوە، یەکێتی لە کەرکوک توانیویەتی 155 هەزار دەنگ بەدەست بهێنێت، بەڵام حزبەکە خۆی دەڵێت 160 هەزار دەنگیان هێناوە.  هاوکات پارتی دیموکراتی کوردستان 49 هەزار دەنگی بەدەستهێناوە و نەوەی نوێش توانیویەتی 25 هەزار دەنگ کۆبکاتەوە. لە پلەی دووەمی لە پارێزگای کەرکوک هاوپەیمانی عەرەبی دێت کە 80 هەزار دەنگی هێناوە و دواتر عروبە و قایدە دەێت کە هەردوکیان 82 هەزار دەنگیان بەدەست هێناوە.

هاوڵاتی  ئەمریکا دەیەوێت بەرەیەک بەرەیەک بە بەشداری 10 وڵات پێکبهێنیت بۆ وەستانەوە دژی هێرشی حوسییەکانی یەمەن بۆ سەر کەشتییە بازرگانی و سەربازییەکان لە دەریای سوور. ئەم بەرەیە کە بەریتانیا، فەرەنسا، بەحرین، ئیتالیا و ئەمریکا و ژمارەیەک وڵاتی تر دەگرێتەوە، ئامادەییان هەیە بۆ وەستانەوە دژ بە هێرشەکانی حووسییەکان لەدەریای سوور.  لۆید ئۆستن، وەزیری بەرگری ئەمریکا لە لێدوانێکدا وتی، "ئەو وڵاتانەی خوازیاری بەرگری لە ئازادی بازرگانی دەریایین، پێویستە هاوئاهەنگ بن بۆ وەستانەوە دژ بەو هەڕەشانەی کە رێ لە ئازادی بازرگانی ئەگرێت لە دەریاکاندا." چەکدارە حووسییەکانی یەمەن کە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دەکرێن، بەردەوامن لە هێرشەکانی خۆیان بۆ سەر کەشتییە نەوتهەڵگر و بازرگانییەکان لە دەریای سوور و ئاسایشی ئەم رێڕەوە بازرگانییەیان تێکداوە کە %12 بازرگانی جیهان لەم رێگایەوەیە. وەزیری بەرگری ئەمریکا، ئامانجی ئەم بەرەیەی بە پاراستنی ئازادی دەریاوانی بۆ هەموو وڵاتەکان و بەهێزکردنی ئاسایشی ناوچەکە ناوبرد و باسی لەوە کرد، ئەمریکا، بەریتانیا، بەحرەین، کەنەدا، فەرەنسا، ئیتالیا، هۆڵەندا، نەرویج و ئیسپانیا بەشدارن لەو بەرەیەدا. میلیشیا حووسییەکان چەند کاتژمێر پێش بڵاوبوونەوەی ئەم راگەیاندراوە، رۆژی دووشەممە ١٨ی کانوونی یەکەمی 2023 رایگەیاند، بە فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان و مووشەک هێرشیان کردۆتە سەر دوو کەشی بارهەڵگر. حووسیەکان بانگەشەی ئەوە ئەکەن ئەم کەشتیانە پەیوەندییان لەگەڵ ئیسرائیل هەیە، بەڵام خاوەنی نەرویجی یەکێک لەو کەشتیانە ئەوە رەت ئەکاتەوە پەیوەندییان لەگەڵ ئیسرائیل هەبێت، بەڵکو کۆمپانیایەکی سەنگافووری سەرپەرشتی ئەو کەشتیانە دەکات و هەڵگری سووتەمەنی بوون لە فەرەنساوە بەرەو دوورگەی رێئۆنیۆن. کەشتی دووەم ئاڵای پانامای لەسەر بووە.

هاوڵاتی  بەپێی ئەنجامە بەراییەکان کە تا ئێستا 145 هەزار دەنگ جیاکراوەتەوە لە کەرکوک، یەکێتی زۆرترین دەنگی هێناوە لەنێو حیزبە کوردییەکاندا بەرێژەی %43 و دواتریش پارتی دێت بەرێژەی %13.  تا ئێستا لە پارێزگای کەرکوک 145 هەزار دەنگ جیاکراوەتەوە و بەپێی ئامارە نافەرمییەکان یەکێتی توانیویەتی 61 هەزار و 221 دەنگ بەدەستبهێنێت و پارتیش کۆی دەنگەکانی دەگاتە 17 هەزار و 864 دەنگ.  لە پارتە کوردییەکان لە کەرکوک، لەدوای پارتی نەوەی نوێ لە پلەی سێیەم دیت کە توانیویەتی نزیکەی دە هەزار دەنگ بەدەستبهێنێت، واتە بەرێژەی %7.  هەرچی هاوپیەمانییەتییەکەی کۆمەڵ و یەکگرتووشە، رێژەیەکی کەمیان لە دەنگەکان بەدەستهێناوە و تەنها %1.8ی دەنگەکانی کەرکوکیان مسۆگەر کردووە، واتە دوو هەزار و 500 دەنگ. هاوکات حزبی سۆسیالیستیش تا ئێستا 107 دەنگی کۆکردووەتەوە.

هاوڵاتی سەرۆك وەزیرانی عێراق جەختیکردەوە، هەڵبژاردنى ئەنجومەنى پارێزگاکان سەرکەوتووانە بەڕێوەچوو ئەوەش بەڵێنی کابینەکەی بوو کە بە گەلی عێراقی دابوو، دەشڵێت: کەرکووک هێمانى سەرکەوتنى هەڵبژاردنەکە بوو. محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە پەیامێكدا لەدوای کۆتایی هاتنی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنى پارێزگاكان سوپاسی كارمەندانی كۆمسیۆن و سەرجەمە هێزە ئەمنییەکان و لایەنە سیاسییەکان و ڕێکخراوە ناوخۆیی و بیانیەکانى کرد لە باش بەڕێوەچوونى هەڵبژاردن. ئەوەشی خستەڕو، نە هەمان شێوە سوپاسی سەرجەم فەرمانبەرانی بنکەکانی دەنگدان و کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان و هێزە سیاسییە نیشتمانییەکانی عێراق دەکات، کە کێبڕکێکانیان لە ژێر سنوری یاسا و سیستمت هەڵبژاردن هێشتەوە. دەشڵێت "هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان جێبەجێكردنی پابەندبوونی حكومەتە بە پلانی كابینەكەی، هەروەها هەنگاوێكی دیكەیە بەرەو لامەركەزی كارگێڕی و چەسپاندنی ئاشتی و سەقامگیری و بەجێگەیاندنی ئیرادەیەك كە لە ساڵی ٢٠١٣ەوە دواكەوتووە". هەروەها دەڵێت، دیارترین شێوەی سەركەوتنی هەڵبژاردن لە كەركوك بوو، كە لە ساڵی ٢٠٠٥ەوە نەكراوە.

هاوڵاتی وتەبێژی یەكێتی نیشتمانی كوردستان رایگەیاند دوای 18 ساڵ هەڵبژاردن لە كەركوك ئەنجامدراو كەركوكییەكان سەركەوتن. سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، "هەڵبژاردنی ئەمجارە گرنگ بوو، دوای 18 ساڵ هەڵبژاردن لە كەركوك ئەنجامدراو كەركوكییەكان سەركەوتن، بۆیە داوا لە خەڵكی شارەكە دەكەین بە هەموو نەتەوە و پێكهاتەكانییەوە هێمنی و ئارامی بپارێزن." وتیشی، "پارێزگاری خۆ سەپێنەری کەرکوک واتێگەیشتووە کە سەردەمی بەعسە وپێویستمان بە ئەنجوومەنێکی پارێزگای نوێ و چالاکە بۆ گۆڕینی ئەمە، هاوکات ئەنجامە بەراییەکانی باشن و بەهیواین ئەنجامە فەرمییەکان زیاد بکەن کەم نەکەن." ئاماژەی بەوەشكرد هەموان پێكەوە ئاهەنگی سەركەوتن دەگێڕن و هیوای خواست بە ئاشتی و ئارامی گوزارشت لە سەركەوتنەكان بكرێت. ئەمڕۆ دوشەممە هەڵبژاردنی گشتی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق بەڕێوەچوو هاوکات کەمێک پێش ئێستا جیاکردنەوەى دەنگەکان لە ناوەندەکانى دەنگدان لە پارێزگای کەرکووک و سەرجەم پارێزگاکانى دیکە دەستی پێکرد وبەپێی دوایین زانیاری کۆمسیۆن ڕێژەی بەشداریکردن لە دەنگدانى گشتى لە پارێزگای کەرکووک گەیشووەتە نزیکەى ٧٠%. هاوکات بڕیارە سبه‌ینێ‌ ئێواره‌ كۆمسیۆن ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن رابگەیەنێت.

هاوڵاتی سەرۆکی لیژنەی ئەمنی هەڵبژاردنەکان لەبەغدا لەکۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا سەرکەوتنی پرۆسەی دەنگدانی راگەیاندو ئاشکراشیکرد: زۆرترین بەشداری دەنگدان لەناوچە کوردستانییەکان بووە هاوکات یەکێتی  تائێستا سێ سکاڵای دژی پێشێلکارییەکانی ئەمڕۆی دەنگدان لە کۆمسیۆن تۆمارکردوە سەرۆکی لیژنەی ئەمنی هەڵبژاردنەکان لەبەغدا لەکۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا وتی، "تا ئێستا هیچ پێشێلکارییەک تۆمارنەکراوە و سندوقەکان بەرێگای زەمینی و ئاسمانی دەگوازنەوە و سەرکەوتنی پرۆسەی دەنگدانی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراقی ڕاگەیاند. لەم پەیوەندەدا یەکێتی نیشتمانی کوردستان تائێستا سێ سکاڵای دژی پێشێلکارییەکانی ئەمڕۆی دەنگدان لە کۆمسیۆن تۆمارکردوە، به‌هۆی ئه‌وه‌ی ژماره‌یه‌كی زۆری هاوڵاتیان نه‌یانتوانیوه‌ ئه‌مڕۆ به‌شداری ده‌نگدان بكه‌ن و ده‌نگ بده‌ن. بەپێی سکاڵاکانی یەکێتی، لە بەشێکی زۆری گەڕەکە کوردییەکان بەشێک لەدەنگدەران نەیانتوانیوە دەنگەکانیان بدەن بەهۆی بونی کێشە لە پەنجەمۆرەکان یاخود بارکۆدەکان یان نەخوێندەنەوەی پەنجەمۆری هاوڵاتیان لەلایەن ئامێری دەنگدانەوە. ئەمڕۆ دوشەممە هەڵبژاردنی گشتی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق بەڕێوەچوو هاوکات کەمێک پێش ئێستا جیاکردنەوەى دەنگەکان لە ناوەندەکانى دەنگدان لە پارێزگای کەرکووک و سەرجەم پارێزگاکانى دیکە دەستی پێکرد وبەپێی دوایین زانیاری کۆمسیۆن ڕێژەی بەشداریکردن لە دەنگدانى گشتى لە پارێزگای کەرکووک گەیشووەتە نزیکەى ٧٠%. هاوکات بڕیارە سبه‌ینێ‌ ئێواره‌ كۆمسیۆن ئه‌نجامه‌ به‌راییه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن رابگەیەنێت.

هاوڵاتی  چەند بەرپرسێکی یەکێتی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایانگەیاند کە لە کەرکوک پلانێکی گەورە دژی کوردەکان ئەنجامدراوە و هەزەرەها کورد لە دەنگدان بێبەشکراون، داواش دەکەن، ئەوانەی دەنگیان نەداوە بچنە سەر سندوقەکانی دەنگدان و دەنگی خۆیان بدەن.  هەریەکە لە خالید شوانی، وەزیری دادی عێراق لەسەر پشی یەکێتی و رێبوار تەها ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی و سەرۆکی لیستی هاوپەیمانی کەرکوک هێز و ئیرادەمانە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانییان لەبارەی بەڕێوەچوونی دەنگدان لە کەرکوک ساز کرد.  لە کۆنگرەکەدا رێبوار تەها وتی، "بەرنامەیەکی پیلان بۆداڕێژراو لە دژی دەنگی کورد جێبەجێ کراوە و بە دەیان هەزار کورد پەنجەمۆر و کارتی دەنگدانیان ناخوێندرێتەوە و رێگایان پێنادرێت دەنگ بدەن." رێبوار تەها داوای لە کوردانی کەرکوک کرد کە "رێگا نەدەن نەیارانمان ئەمشەو ئاهەنگی سەرکەوتن بگێرن" و روو لە سندوقەکانی دەنگدان بکەن چونکە "دەیانەوێت کوردستانبوونی کەرکوک بسڕنەوە." هاوکات خالید شوانی هەمان داواکاری کرد و وتی، "داوا لە کەرکوکییە ئازیزەکان دەکەم ئەم چەند سەعاتەی کە ماوە بچن دەنگ بدەن و چوار ساڵی باشتر بۆ نەوەکانیان دەستەبەر بکەن."

هاوڵاتی  کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند، رێژەی بەشداریکردن تا نیوەڕۆی ئەمڕۆ گەیشتووەتە %17 و وادەی دەنگدانیش درێژناکرێتەوە.  کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق لە راگەیاندراوێکدا دەڵێت، تاکو کاتژمیر 12ی ئەمڕۆ رێژەی بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان لە عێراق گەیشتووتە %17.  هاوکات کۆمسیۆن باسی لەوەش کردووە، هەتا ئێستا ئامێرەکانی دەنگدان کێشەیان بۆ دروست نەبووە و وادەی دەنگدانیش درێژ ناکرێتەوە کە بڕیارە کاتژمیر 6:00ی ئێوارە کۆتایی بێت. لەلایەکی ترەوە، عەلی عەباس، بەرپرسی راگەیاندنی لقی کەرکوکی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند رێژەی بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک تا کاتژمێر 12ی ئەمڕۆ %32 بووە، واتە 260 هەزار و 519 کەس بەشداربوون لە دەنگدان. هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق لە کۆی 19 پارێزگا لە 15 پارێزگا بەرێوەدەچێت بە بەشداری زیاتر لە 15 ملیۆن کەس کە 285 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگاکان هەڵدەبژێرن.

هاوڵاتی  وەزیری ناوخۆی عێراق رێگری لێکرا دەنگ بدات بەهۆی ئەوەی کە دەبوو لە دەنگدانی تایبەت دەنگی بدایە نەک دەنگدانی گشتی. میدیا عێراقییەکان بڵاویانکردەوە کە ئەمڕۆ دووشەممە کارمەندانی کۆمسیۆن رێگرییان لە عەبدولئەمیر شەمەری، وەزیری ناوخۆی عێراق کردووە کە بەشداری لە دەنگداندا بکات بە بیانوی ئەوەی کە دەبوو لە دەنگدانی تایبەتدا دەنگی بدایە. بەپێی هەواڵی میدیا عێراقییەکان، عەبدولئەمیر شەمەری بەنیاز بوو لە ئۆتێل رەشید لە ناوەندی بەغدا دەنگ بدات و بۆ ئەو مەبەستەش بەیانی ئەمڕۆ سەردانی شوێنەکەی کردووە بەڵام کارمەندانی کۆمسیۆن نەیانهێشتووە بەشداری لە دەنگدان بکات و پێیان راگەیاندووە کە دەبوو لە دەنگدانی تایبەت بەشداری بکردایە کە تایبەتە بە هێزە ئەمنییەکان. دوای 10 ساڵ ئەمە یەکەم جارە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق ئەنجام بدرێت کە لە 15 پارێزگای عێراق بەڕێوەدەچێت و زیاتر لە 15 ملیۆن کەس مافی دەنگدانیان هەیە.

هاوڵاتی  محەممەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق رایگەیاند هەڵبژاردنی پارێزگاکان ئەرکێکی گرنگە بۆ جێبەجێکردنی لامەرکەزی و داوای لە هاوڵاتتیانی عێراقی کرد بەرەو سندوقەکانی دەنگدان بڕۆن تا بتوانن ئەو کەسە هەڵبژێرن کە "باشترین و شیاوترین تایبه‌تمه‌ندی ده‌ستپاكی و دڵسۆزی تێدایه‌." دوای ئەوەی ئەمڕۆ دووشەممە 18ی کانونی یەکەمی 2023، سودانی لە بنکەیەک لە بەغدا لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان دەنگیدا، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، هەڵبژاردنی پارێزگاكان ئەرکێکی گرنگە بۆ جێبەجێكردنی لامەرکەزی لە عێراق و ئەنجومەنی پارێزگاكان پایەیەكی گرنگی دەوڵەتن و پشتیوانی حكومەت دەبن لە جێبەجێكردنی پرۆگرامەكانی. سەرۆکوەزیرانی عێراق داواشی لە هاوڵاتیان کرد به‌شداری له‌ پڕۆسه‌ی ده‌نگدان بكه‌ن بۆ هه‌ڵبژاردنی باشترین و شیاوترین ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ "تایبه‌تمه‌ندی ده‌ستپاكی و دڵسۆزی تێدایه‌"، تاوه‌كو ببێته‌ ئه‌ندامی ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ كه‌ نوێنه‌رایه‌تی پارێزگاكان ده‌كه‌ن و به‌گوێره‌ی ده‌ستور و یاسا ئه‌ركه‌كانی ئه‌نجامدا. دوای 10 ساڵ ئەمە یەکەم جارە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق ئەنجام بدرێت کە لە 15 پارێزگای عێراق بەڕێوەدەچێت و زیاتر لە 15 ملیۆن کەس مافی دەنگدانیان هەیە.