كوردێك لەبەریتانیا بەهۆی بازرگانی كردن بەماددەی هۆشبەرەوە زیندانیكرا

هاوڵاتی بەھۆی تەقینەوەی ئامێرەکانی پەیوەندی "پەیجەر" سێ ھەزار کەس لە بەیروت برینداربوون و تەندروستیی لوبنانیش دەڵیت، تا ئێستا ھەشت کەس لەو تەقینەوانەدا کوژراون. هاوکات تەندروستیی لوبنان بڵاویکردەوە، کوڕی پەرلەمانتارێکی حزبوڵا لە تەقینەوەی یەکێک لە ئامێرەکاندا کوژراوە. سەرچاوە ئەمنییەکان ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن، لە سوریاش تەقینەوەی ئامێرەکانی "پەیجەر" رویداوە.

هاوڵاتی نرخی دۆلار بەرامبەر دینار $100=150,000 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دینار €100=164,750 نرخی پاوەن بەرامبەر دینار £100=194,000 نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دینار 1000=126,000 نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دینار 1000=117,000 نرخی تمن بەرامبەر دینار 1000,000=25,750 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دۆلار €100=109,85$ ‎نرخی پاوەن بەرامبەر دۆلار £100=129,5$ ‎نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دۆلار 1000=84$ نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دۆلار 1000=76$ نرخی تمەن بەرامبەر دۆلار $100=5,830,000 نرخی تمەن بە حەواڵە $100=5,920,000 نرخی لیرەی تورکی بەرامبەر دۆلار $100=3,310

هاوڵاتی نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنت بۆ نزیکەی 73 دۆلار بەرزبووەوە ئەمڕۆ سێشەممە، 17ی ئەیلوولی 2024، لەدوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا، نرخی نەوت بەردەوام بوو لە بەرزبوونەوەکانی ڕۆژی ڕابردووی خۆی. بەشێوەیەک نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنتی دەریای باکوور 16 سەنت بەرزبووەوە و هەر بەرمیلێک بە 72 دۆلار و 91 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هەروەها نرخی بەرمیلێک نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 34 سەنت بەرزبووەوە و بە 70 دۆلار و 43 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هۆکاری سەرەکی بەرزبوونەوەی نرخی نەوتیش دەگەڕێتەوە بۆ کاریگەرییەکانی باهۆزی (فرانسین) لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتی ئەمریکا و کەمبوونەوەی قەبارەی نەوتی کۆگاکراو لە ئەمریکا.

هاوڵاتی   بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای بەدەستهێنانی زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و لە ماوەی زیاتر لە دوو مانگ دەستبەسەرداگرتنی بڕی زیاتر لە ( نیو تۆن )ماددەی هۆشبەر ڕادەگەیەنێت. لەماوەی زیاتر لەدوومانگی ڕابردووی ئەمساڵدا، لە ڕۆژی ٢٠٢٤/٥/١٤ بۆ ٢٠٢٤/٨/١ بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم بەهەماهەنگی سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و بەدواداچوون و چاودێری ووردی هێزەکانمان بۆ ڕێگریکردن لە بازرگانیکردن و گواستنەوەی ماددە هۆشبەرەکان، بەبڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوەی ئاسایش توانیویانە دەستبگرن بەسەر بڕی( ٥١٤ ) کیلۆگرام ماددەی هۆشبەر لە جۆرەکانی (کۆکاین ، کریستاڵ ، ماریجۆنا ، تلیاک ، کریستاڵی شل ، حەبی کابتاگۆن ) و توانرا ( ٥١ ) تۆمەتباری بازرگانی ماددەی هۆشبەر دەستگیربکەن. بازرگانان وویستویانە بە بەکارهێنانی تەکنیکی نوێ ی حەشاردان ماددە هۆشبەرەکان لەناوچە سنورییەکانەوە بەرەو شارەکان و دواتر بەنیازبوون بینێرن بۆ ناوەڕاست و خواروی عێراق و ووڵاتانی ناوچەکە، دەزگای ئاسایشی هەرێم لە پێناو کۆمەڵگایەکی تەندروست لە هەوڵەکانی بەردەوامە، وەک هەمیشە توانیویەتی ڕێگری بکات لە بازرگانان و شکست پێهێنانی هەوڵ و تەکنیکەکانی شاردنەوە و گواستنەوەی ئەو ماددانە. لە ئێستادا تۆمەتباران بەماددەی (٢٥ و ٢٦) لە یاسای بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان و کارتێکارە ئەقڵیەکان ڕاگیراون و لێکۆڵینەوە لەدۆسیەکانیان بەردەوامە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش - سلێمانی

هاوڵاتی بڕیاربوو لەبەرانبەر تێپەڕاندنی هەمواری یاسای باری كەسێتیی كە شیعە داوای دەكات و ناڕەزایەتیی لەسەر دروستبووە، یاسای گەڕاندنەوەی زەوییە كشتوكاڵییەكان بۆ خاوەنەكانیان پەسەند بكرێت كە كورد داوای دەكات، بەڵام دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ ئەوكاتەی رێككەوتنی لەسەر دەكرێت. یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجومەنی شۆڕشی هەڵوەشاوەی عێراق لەبارەی خاوەندارێتیی زەوییە كشتوكاڵییەكان كە خواستی فراكسیۆنە كوردییەكانی لەسەر بوو، لە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ كاتێكی تر. لەبارەی دواخستنی دەنگدان لەسەر یاساكە، موهەیمن حەمدانی ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەسەر پیكهاتەی عەرەبی كەركوك سوپاسی هەریەكە لە چوارچێوەی هەماهەنگیی (لایەنە شیعەكانی پەرلەمانی عێراق)و حزبی تەقەدومی محەمەد حەلبوسی و حزبی سیادەی خەمیس خەنجەرو عەزمی موسەننا سامەڕایی كرد، هەڵوێستی ئەم لایەنانەی بۆ راوەستان دژی پەسەندكردنی یاساكە بە "هەڵوێستی نیشتمانی" ناوبرد. بەپێی قسەی ئەرشەد ساڵحی سەرۆكی كوتلەی توركمانیی لە پەرلەمانی عێراق، دواخستنی دەنگدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕش تایبەت بە زەوییە کشتوکاڵییەکان بە رەزامەندی هەردوو کوتلەی کوردو تورکمان بووە، بۆ ئەوەی لە ماوەی ٧٢ کاتژمێری داهاتوودا بگەنە رێککەوتن. هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح كە هاوكات سەرۆكی لیژنەی ماددەی ١٤٠ـی دەستورە، ئەمڕۆ چووە ناو پەرلەمان و كۆبوونەوەیەكی لەگەڵ موحسین مەندەلاوی سەرۆكی پەرلەمان و شاخەوان عەبدوڵای جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی كوتلە سیاسییەكان و نوێنەرانی پارێزگای كەركوك كرد، ئەمە بۆ تاوتوێكردنی پەسەندكردنی یاساكەو ئاگاداربوون لە بۆچوونە جیاوازەكان. بەگوێرەی زانیارییەكان، جگە لە كۆبوونەوەكەی عامری، لەسەر هەمان پرۆژە یاسا كۆبوونەوەیەكی تری لە نوسینگەی موحسین مەندەلاوی كراوە، بەڵام هێشتا وردەكاریی گفتوگۆكان ئاشكرا نەكراون. ئەمەش لەکاتێکدا شیعەكان بەنیازن لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەماندا، هەمواری یاسای باری كەسێتیی عێراق تێپەڕێنن، هەموارێك كە رێگە بە بەشودانی كچانی تەمەن (٩ ساڵ) دەدات، ئەمە ناڕەزایەتی لەسەر ئاستی شەقام دروستكردووە، بۆ كۆنترۆڵی ناڕەزایەتییەكان لەناو پەرلەماندا، دوو ئۆفەریان پێشكەشی كوردو سوننە كردووە، ئۆفەرەكەی سوننە دەنگدان لەسەر پرۆژە یاسای (لێبوردنی گشتیی)، ئۆفەرەكەی كورد دەنگدانە لەسەر پرۆژەیاسای گەڕاندنەوەی موڵك و ماڵەكان بۆ خاوەنەكانیان، ئەوانەی كە هەندێك لە بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی (هەڵوەشاوە) دەیانگرێتەوە، ئەمە خواستی كوردی لەسەرە، بەتایبەتی لە كەركوك ژمارەیەكی زۆر هاوڵاتی كورد لەم یاسایە سودمەند دەبن. هەروەها جێگەی ئاماژەیە، تەنیا لە كەركوك بەهۆی بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی رژێمی پێشووەوە، دەست بەسەر زیاتر لە ١٣٠ هەزار دۆنم زەوی كشتوكاڵی كورددا گیراوە.  ئەم بڕیارانەی بەعس لە ماوەی ساڵانی ١٩٧٥ بۆ ١٩٧٩ دەرچوون و بە پلەی یەكەم ئامانج لێیان گۆڕینی دۆخی دیمۆگرافیا بووە لە ناوچە جێناكۆكان.

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، 16ی ئەیلوولی 2024، لەدوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا، نرخی یەک ئۆنسە زێڕ زیاتر بەرزبووەوە و گەیشتە 2586 دۆلار. هۆکاری سەرەکی بەرزوونەوەی نرخی زێڕ دەگەڕێتەوە بۆ ئەگەری کەمکردنەوەی رێژەی سوودی بانکی لەلایەن بانکی ناوەندیی ئەمریکا. بە پێی زانیارییەکان، دابەزینی نرخی دۆلار بەرامبەر بە دراوەکانی دیکە و سوودی سەر قەواڵەکانی گەنجینەی ئەمریکا بوونەتە هۆکار بۆ بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی زێڕ.

کاوە ڕەش، هاوڵاتی بەریتانیا باندێكی كوردی دادگای کرد  كەتاوانباربوون بەبازرگانی كردن بە ماددەی هۆشبەرەوە، کە لە ڕێگەی جیاواز پارە و ماددەی هۆشبەریان لەنێوان شار و شارۆچكەكانی بەریتانیا  گواستۆتەوە.   باندێکی ١٢ کەسی کە لە کوردبوون لە لایەن دادگای بەریتانیا دادگای کران، کە بەهای ٤٠٠ هەزار پاوەند بازرگانیان بەمادەی هۆشبەرەوە كردووە. ئەم شوێنانەی کە ئەم باندە ١٢ کەسییە بە کاریان هێناوە بۆ مامەڵەکردن و گواستنەوەی مادە هۆشبەرەکان، بریتیبوون لە سەرتاشخانە و شوێنی ئۆتۆمبێل شۆردن و ئۆتۆمبیلی تەكسی. ئەم باندە بە چەندین ڕێگەی جیاواز پارە و ماددەی هۆشبەریان لەنێوان شار و شارۆچكەكانی بەریتانیا  گواستۆتەوە.  لەگەڵ ئەوەشدا ئەم باندە بنكەی سەرەكیان هەردوو شاری بێرمینگهام و سواینسی بووە، لەڕێگای چەندین مۆبایلی جیاوازەوە پەیوەندیان بەكڕیار و بەكارهێنەرەكانی ماددەی هۆشبەرەوە كردووە. بەپێی زانیارییەکان، ئەم ١٢ کەسە لە دادگای شاری سواینسی، دوو ژنشیان بەكار هێناوە بۆ مامەڵە و گوستنەوەی ماددەی هۆشبەرەكانیان لەنێوان شارو شارۆچكەكانی بەریتانیا. ئەو ماددە هۆشبەرانەی كڕین و فرۆشتنیان پێوەكردون لەجۆری (كۆكاین و كانەبی) دابوون. لەكاتی ئۆپراسیۆنی گرتن و پشكنینی شوێنی بازرگانیی و ماڵی ئەوگروپەدا، پۆلیس دەستی بەسەر چەندین كیلۆ مادەی هۆشبەری (كۆكاین و كانەبی) داگرتووە، لەگەڵ بڕێكی زۆر پارەی كاش و چەك و چەقۆی نایاسایی.  لەكاتی دادگای كردنی ئەو گروپە، كەلە١٢  تاوانبار پێك هاتبوون دادوەر ڕایگەیاند،  بەڕاستی جێگای داخ و بێزارییە لێرەدا،  كاتێك سەرۆكی ئەو باندەو ئەوانی دیكە، لەووڵاتی عێڕاقەوە پەنایان بۆ بەریتانیا هێناوەو لێرە مۆڵەت و مافی مانەوەیان پێدراوە بۆ ئەوەی ژیانیان پارێزراوبێت،  بەڵام بەبەشداری كردنیان لەتاوانی وەها گەورەدا پاداشتی ووڵاتەكەمان دەدەنەوە!! دادگای شاری سواینسی سزای زیندانی كردنی بۆ ئەو گروپە كوردە دەركردووە كەپێك هاتوون لەهەریەكە: (ت، ئ) تەمەن ٣٣ساڵ و سەرۆكی گروپەكە، بە١٢ساڵ زیندانی سزا دراوە. (ک، ک)، تەمەن ٣٩ساڵ، بە٤ساڵ زیندانیكردن (ع، م) تەمەن، ٣٩ساڵ، بە٣ساڵ و ٤مانگ زییندانیكردن (ب، س)تەمەن ٣٣ساڵ، بە٤ساڵ زیندانیكردن  (ئ، پ)، تەمەن ٢٦ساڵ، بە ٤ساڵ زیندانیكردن (د،خ) تەمەن ٢٣ساڵ، بە٣ساڵ زییندانیكردن (ک،ع)، تەمەن ٣٠ساڵ،  بە٣ساڵ زیندانیكردن وەلید (ی، ع)، تەمەن ٣٤ساڵ، بە ٣ساڵ زیندانیكردن (س، ع)، تەمەن ٤١ساڵ، بە ٣ساڵ زیندانیكردن (ل، ج) تەمەن٢١ساڵ، بە٤ساڵ و ٣مانگ زیندانیكردن (م، ح، ش) تەمەن ٢٧ساڵ، بە٣ساڵ زیندانیكردن هاوكات لەگەل ئەوگروپە كوردە، دوو ئافرەتی بیانیش كەبۆئەوان كاریان كردووە سزا دراوان.  دوو كوردی دیكەش، كەپۆلیس بڕوای وایە بەریتانیایان جێ هێشتبێت و هەڵاتبنەوە بۆ كوردستانی عێڕاق. هێشتا سزا نەدراون، بریارە دادگا، لەكاتی ئامادە نەبوونیان لەمانگی ئۆكتۆبەری داهاتوو ، ئەگەر ئامادە نەبن، سزایان بەسەردا بسەپێنێت. لەگەڵ سزای زیندانی كردن بۆ تاوانبارای ئەو گروپە دادوەر دەڵێ، دوای كۆتای هاتنی سزای تاونباران، ڕەوشی ئەو گروپە دەكەوێتەسەر بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی بەریتانی،  كەبەچ شێوازێك دواتر مامەڵەیان لەگەڵ دەكات.

هاوڵاتی ڕۆژنامەی عەرەبى لەندەنى لە ژمارەى ئەمڕۆیدا راپۆرتێکى لەبارەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت، لاهور شێخ جەنگی دەیەوێتت ببێتە رکابەرى پارتی و یەکێتى. ڕۆژنامەکە لە لاپەڕەى یەکەمدا بابەتەکەى لەسەر، هەڵبژاردن و لاهور شێخ جەنگی بڵاوکردووەتەوە، نووسیویەتى، ئەو دەیەوێت خۆی و پارتەکەی کە بەرەی گەلە، وەک هێزێکی کاریگەر بۆ هەڵبژاردن نیشان بدات و کێبڕکێی هەردوو پارتی دەسەڵاتداری هەرێمی کوردستان بکات، ئەوەش لەڕێی گوتارە پڕ جۆش و خرۆشەکانییەوە دژ بە نەیارەکانی بۆ راکێشانی دەنگدەران. ڕۆژنامەکە دەڵێت، لاهور شێخ جەنگی دەیەوێت لەڕێی دەروازەی هەڵبژاردنەوە دەست بە چالاکییە سیاسییەکانی بکاتەوە و بگەڕێتەوە گۆڕەپانەکە، بۆ ئەوەش لەماوەی رابردوودا کاریکردوە بۆ پەیوەندیکردن بە هاووڵاتیان و بەشداریکردن لە بۆنە تایبەتەکانیان و دڵنیاکردنەوەیان لەوەی بارودۆخی سیاسی وەک ئێستا نامێنێتەوە. هەروەها ڕۆژنامەی عەرەب ئاماژەی بەوەشداوە، لاهور شێخ جەنگی بۆ ئەم هەڵبژاردنە لەڕێی گوتاری پڕ لە جۆش و خرۆشەوە داوا لە هاووڵاتیان دەکات بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بکەن، کە بەهۆی ناکۆییەکانی نێوان پارتی و یەکێتی و لەدەستدانى متمانەی دەنگدەرانیان، بۆ ماوەی دوو ساڵ هەڵبژاردنەکەیان دوایان خست. ڕۆژنامەکە باسی لە چالاکییەکانی ئێستای لاهور شێخ جەنگی کردوە و دەڵێت، هەموو رۆژێک دێتە سەر شەقام و بە شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستاندا دەگەڕێت و خۆی هەڵمەتێکی گەورە بەڕێوەدەبات. ڕۆژنامەکە بۆچوونى چاوێدرانى وەرگرتووە، ئەوان دەڵێن، هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەرفەتێکی سیاسییە بۆ لاهور شێخ جەنگی و هەوڵدەدات زۆرترین رێژەی دەنگی دەنگدەران بەدەستبهێنێت، چونکە پێشتر سەرکردەیەکی دیاری یەکێتی بووە. دەشڵێن، بەرەی گەل بە سەرۆکایەتیی لاهور شێخ جەنگی، دەرفەتی ئەوەی هەیە لەگۆڕەپانەکەدا دەستبەسەر جێگەی خۆیدا بگرێت، ئەمەش بەهۆی وردبینی سیاسی دامەزرێنەرەکەیەوە، هەروەها بەهۆی دابەزینی بەرچاوی ئاستی متمانەی خەڵک بە تەواوی لایەنەکانی دیکەی سەر گۆڕەپانەکە.  

هاوڵاتی زریانی یاگی ڤێتنامی گرتۆتەوە و بەهۆیەوە هەزاران کەس بوونە قوربانی ئاژانسی هەواڵی ڤێتنام ژمارەی زیانە گیانیی و ماددییەكانی زریانی “یاگی” لە باكووری وڵاتەکە بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، بەهۆی با و بارانی بەخوڕ و لافاوی چەند ڕۆژی ڕابردووەوە لە باكووری ڤێتنام و درووستبوونی زریانی “یاگی” 233 كەس گیانیان لەدەستدا و 823 كەسی دیكەش برینداربوون و 103 كەسیش بێسەروشوێن بوون. لەم بارەیەشەوە دەزگاكانی فریاكەوتنی ڤێتنام بڵاوی كردەوە، لە 26 پارێزگا و شاردا ئاوی لافاو زیاتر لە 204 هەزار ماڵ و باڵەخانەی وێران كردووە و زیانی بە هێڵەكانی كارەبا و پەیوەندییەكان گەیاندووە. ئەوەشخراوەتەڕوو، لافاوەكە زیاتر لە 263 هەزار هێكتار ڕووبەری كشتوكاڵی لەناوبردووە. ئەوەشی ئاشکراکردووە، حكومەتی ڤێتنام هەموو هەوڵێك دەدات بۆ كەمكردنەوەی قەبارەی زیانەكان و زاڵبوون بەسەر دەرئەنجامەكانی بارانبارینی بەخوڕ و سەقامگیركردنی ژیانی دانیشتوانی ناوچە زیانلێكەوتووەكان. جێگەی ئاماژەیە، ئەو لافاوانەی لە هەفتەی ڕابردووەوە باكووری ڤێتنامیان گرتووەتەوە، بە یەكێك لە گەورەترین لافاوەكان لە مێژووی ئەو وڵاتەدا دیاریی دەكرێت.

هاوڵاتی باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغدا ڕایگەیاند، گروپە چەكدارەكانی هاوپەیمانی ئێران سێشەممەی ڕابردوو پێگەیەكی دیپلۆماسی سەر بە وڵاتەكەیان لە بەغدا كردووەتە ئامانج. باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە ڕاگەیەندراوێكدا ڕایگەیاند: 10 ی ئەم مانگە كە دەكاتە سێشەممە، هێرش كراوەتەسەر كۆمەڵگەیەكی پشتیوانی لۆجستی لە بەغدا، كە پێگەیەكی دیپلۆماسی ئەمریكایە و بەخۆشحاڵییەوە هیچ كەسێك لە ڕووداوەكەدا بریندار نەبووە. باڵیۆزخانەكە ئەوەشی خستووەتەڕوو: "بەڵگەكان دەریدەخەن هێرشەكە لەلایەن گروپە میلیشیاكانی هاوپەیمانی ئێران ئەنجامدراوە كە بە ئازادانە لە عێراق كاردەكەن". ئەمریكا جارێكی دیكە داوا لە حكومەتی عێراق دەكات، دیپلۆماتكاران و نوێنەری وڵاتان بپارێزێت، هاوكات ئەو سەربازە ئەمەریكیانەش كە لەسەر داوای عێراق ماونەتەوە. لە ڕاگەیەندراوەكەدا باڵیۆزخانەی ئەمریكا هەڕەشە لە گروپە چەكدارەكانی عێراق دەكات و دەڵێت "جەخت دەكەینەوە كە مافی بەرگریكردن لە خۆمان و ئەندامەكانمان هەیە لە هەر شوێنێكی جیهان بن". هێرشەكەی سێشەممەی ڕابردوو بۆ سەر ئەو بنكە ئەمریكییە، چەند كاتژمێرێك پێش سەردانی مەسعود پزشكیان سەرۆك كۆماری ئێران بوو بۆ عێراق، هیچ گروپێك بەرپرسیارێتی خۆی لە هێرشەكە ڕانەگەیاند.

هاوڵاتی میدیای تورکیا لە زاری دەزگای هەواڵگری وڵاتەکەی هەواڵی کوژرانی بەرپرسێکی کەمپی مەخموری لە بۆردومانەکەی سێشەممەی ڕابردوو ڕاگەیاند، بەڵام بە وتەی سەرچاوەیەک لە کەمپی مەخموور بۆ هاوڵاتی" لە بۆردوومانەکەی سێشەممەی ڕابردوو لە کەمپی مەخموور سێ ژنی بەساڵاچوو برینداربوون و هیچ بەرپرسێکی کەمپەکە و هیچ کەسێکی دیکەش نەکوژراوە".

هاوڵاتی  -  ڕای گشتیی کوردستان -  قەوارە و ھیز و لایەنە سیاسییەکان وەک ئاشکرایە چەند ڕۆژێکی دیکە بە شێوەیەکی فەرمی لە ھەرێمی کوردستان پڕۆسەی بانگەشەی ھەڵبژاردن بۆ خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان دەست پێ دەکات، ئێمە ژمارەیەک لە کەسایەتی سیاسی و نووسەر و رۆژنامەنووس، کەسانی ئەکادیمی و چالاکوانان و چین و توێژەکانی کۆمەڵگا کە لە خوارەوە ناومان نووسراوە، لە سۆنگەی دەرک کردنمان بە مەترسی لێکەوتەکانی بانگەشەی توند و گەڕانەوە بۆ سەردەمی ناکۆکییە حزبیەکان و ھەڵدانەوەی قەتماغەی کۆنەبرین، لە پاڵ ھەموو ئەمانەشدا مەترسییە دەرەکی و ئیقلییمیەکانی سەر ھەرێمی کوردستان، لە پێناوی پاراستنی ھەرێمی کوردستان لەو مەترسییە جددیانەی کە ڕوو بەڕووی ھەرێم دەبێتەوە، ھەروەھا بۆ ئەوەی بیسەلمێنین کە بڕوامان بە دیموکراسی ھەیە و ھەموو تاکێکی کۆمەڵگا ئازادە لە دەنگدان داوادەکەین:- -  بانگەشەی ھەڵبژاردن بە شێوازێکی شارستانیانە و ھێمن و لە کەشێکی دیموکراسیانەی ئارام بەڕێوەبچێت. -  ھەموو لایەک بەڵێن بدات کە پابەندی دەرەنجامەکانی ھەڵبژاردن دەبێت. - ڕەخساندنی ھەلی یەکسان و ئازاد بۆ سەرجەم قەوارە و لایەنەکان و کاندیدە سەربەخۆکان. -  دوورکەوتنە لە سیاسەتی فشار ھەموو شێوازێکی ناڕەوا بە ئامانجی بەدەستھێنان و کۆکردنەوەی دەنگ. -  بەردەوام بوونی شەڕی ڕاگەیاندنی  نێوان پارتی و یەکێتی مەترسیدارە دەبێت کۆتایی پێبێت. ناوەکان: د. جەمشید حەیدەری                          نوسەر                                           ھەولێر د. محیەدین حەسەن                           مامۆستایی زانکۆ                               ھەولێر ئاسۆس ھەردی                                نووسەر و رۆژنامەنووس                      سلێمانی کەمال رەووف                                 نووسەر و رۆژنامەنووس                     سلێمانی نەبەز مستەفا                                   رۆژنامەنووس                                  ھەولێر د. شێرکۆ کرمانج                              توێژەری سیاسی                                کەنەدا نعمەت عەبدولڵا                                یەکێتی پەرلەمنتاران                           ھەولێر کاوە نادر                                       چالاکوانی سیاسی                               ھەولێر گەشە دارا حەفید                               پەرەمانتاری پێشوو                              سلێمانی د. شێرکۆ حەمەئەمین                          مامۆستای زانکۆ                                سلێمانی کنێر عەبدولڵا                                   نووسەر و ڕۆژنامەنووس                     سلێمانی کاردۆ موحەمەد پیرداود                       پەرلەمانتاری پێشوو                            ھەولێر بلێسە جەبار فەرمان                            پەرلەمناتاری پێشوو                            سلێمانی ھاوکار عزەت میکە                            رۆژنامەنووس                                  سلێمانی چەتۆ بەڕانەتی                                 نووسەرپێشمەرگەی دێرین                     ھەولێر شوان موحەمەد                                 ڕۆژنامەنووس                                   سلێمانی نیشتمان کەمال                                 چالاکی سیاسی                                   ھەولێر بەھرۆز گەڵاڵی                                سیاسی                                            ھەولێر ئاسۆ حەیدەری                                 رۆشەنبیر                                         ھەولێر زیرەک کەمال                                  سیاسی                                             ھەولێر گۆران جەلال                                  راوێژکاری یاسایی                               ھەولێر زکەریا محمەد سعید                           چالاکی مافی مارۆڤ                             ئەڵمانیا ڕەوشەن قاسم                                     نوسەر                                           سلێمانی بەختیار مستەفا                                 چالاکوان                                         سلێمانی ھەندرێن شێخ راغب                          نووسەر و ڕۆژنامەنووس                       ھەولێر ھیوا سەید سەلیم                               نووسەر و ڕۆژنامەنووس                       ھەولێر نەھرۆ عەڵایی                                ڕۆژنامەنووس                                    ھەولێر پەروا عەلی                                   پەرلەمانتاری پێشوو                              سلێمانی کۆسرەت ئەحمەد بێکەس                    نووسەر                                           ھەولێر فازل عەباس                                  ڕۆژنامەنووس                                    ھەولێر ھاژە سلێمان                                  پەرلەمانتاری پێشوو                              ھەولێر ئەحمەد حەمەدئەمین                         مامۆستای زانکۆ                                  رانیە  د.جەوھەر سرێشمەیی                        پارێزەر                                            سۆران شوکرەڵا حەمەدئەمین                   چالاکوانی سیاسی                                     ھەولێر تەیب موعتەسەم                         چالاکوانی سیاسی                                    ڕواندز موحسین عەبدولڵا                      چالاکوانی مافی مرۆڤ                              نەرویج ھاوڕی کوردی                         چالاکوان                                              ھەولێر نەژاد حەیدەری                         ماۆستا و چاالکوان                                  ڕانیە لەتیف فاتح فەرەج                     نووسەر وڕۆژنامەنووس                           چەمچەماڵ د. ھێرش سەید سەلیم                  پزیشک                                             سلێمانی عەلی عەبدولڵا                        خانەنیشین                                           ئەڵمانیا ھەژار مەعروف                      کرێکار                                              ھەولێر عەبدولقادر  سەعید                    نوسەر                                               سلێمانی بێکەس قادر                           پارێزەر                                              ھەولێر بایەزید کەریم                         چالاکوان                                             ھەولێر کەریم عەباس                         مامۆستا و چالاکوان                                 ھەولێر فاتح مستەفا                           چالاکوان                                              ھەولێر د. یوسف حەسەن                    مامۆستای زانکۆ                                      کەرکوک بابەکر دڕەیی                         نوسەر و ڕۆژنامەنووس                             سلێمانی ھێمن مامەند                          ڕۆژنامەنووس                                        سلێمانی سەگڤان ئەرتیسی                     مامۆستا                                                دھۆک حکیم محمد سعید                     چاودێری سیاسی                                      دەربەندیخان رێباز مستەفا                         نووسەر و وەرگێڕ                                    ڕواندز ھەڤاڵ عەبدولڵا                       مافپەروەر                                             ھەولێر لوقمان شلانی                       چالاکوان                                                سۆران حازم عەلی کوتک                 پێشمەرگەی دێرین                                     ڕانیە خالید قادر                           چالاکوان                                               بەریتانیا پەری تاھیر                         چالاکوان                                               ئەمەریکا فاخرانانەکەلی                       چالاکوان                                              ھەولێر سەعید عوسمان                    چالاکوان                                               سۆران کەمال حوسێن                      خانەنیشین                                             ھەولێر زۆزک سابیر                       میدیاکار                                               ھەولێر بێستون لەتیف                       ڕۆژنامەنووس                                        ھەولێر کاروان سابیر                       میدیاکار                                                ھەولێر شەیدا مەعروف                    شاعیر و چالاکوان                                     سلێمانی سمکۆ ڕەشید                       چالاکوان                                                سلێمانی سالار قادر                         پ م دێرین ڕۆژنامەنووس                            سۆران ئاکۆ ئاکۆیی                        نووسەر و رۆژنامەنووس                            ڕواندز مەریوان زەندی                    چالاکوان                                              ھەولێر زەیتۆ ئیسماعیل                    چالاکوان                                              ھەولێر دەھام عەبدولڵا                     مامۆستا                                         ھەولێر دلشاد رەمەزان               میدیاکار                                               ھەولێر قادر ئاسایش                  پەرلەمانتاری پێشوو                                 ھەولێر خالید ئیسماعیل عەزیز       فەرمانبەر                                            سلێمانی فەرمان ڕەشاد                 رۆژنامەنووس                                       ھەولێر شۆڕش خدر توفیق           چالاکوان                                              سلێمانی دەشتی بەرزەواری           چالاکوان                                              ھەولێر حوسێن عەزیز                پ م دێرین                                            ھەولێر خاوەن ھیوا                    مامۆستا                                               ڕواندز فەرھاد قادر مام شێخ          پ م دێرین                                           ھەولێر نایف ڕەحمان                  پ م دێرین                                            ھەولێر فەرمان محمد                 مامۆستا و پ م دێرین                                سلێمانی خەلیل مەحمود               چالاکوان                                              ھەولێر نەژاد عەلی                   رۆژنامەنووس                                       سلێمانی عەلی ڕێژنە                   چالاکوان                                            ھەولێر بەکر تەیفور                   ھونەرمەند                                          ھەولێر بێخاڵ فەوزی                  چالاکوان                                            کەرکوک نجات خاڵئەمین                پارێزەر                                              شەقڵاوە محمد مشیر                    پێشمەرگەی دێرین                                  ھەولێر شۆڕش خدر توفیق            چالاکوانی سیاسی                                  سلێمانی ھاوکار مامەند                  کاسب                                              ھەولێر زەردەشت کاوە نادر           چالاکوان                                           ھەولێر عبدولجەبار قەھار             مامۆستا                                             ھەولێر ئالان ئەحمەد                   میدیاکار                                             ھەولێر شاخەوان عەبدولڵا            پ م دێرین                                          ھەولێر لێزمە گۆران                   میدیاکار                                             ھەولێر پەرێز عومەر                  چالاکوان                                            ھەولێر سەیدا حەکیم                    خانەنیشین                                           ھەولێر ئاسۆ عەبدولڵا                 چالاکوان                                             رانیە 100-سەرکەوت فەتاح              پ م دێرین                                          ھۆڵەندا       101-سروە حوسێن عەلی            مامۆستا و چالاکوان                             ھەولێر      

هاوڵاتی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان، لەبارەی یاداشتە ئەمنیەكەی نێوان بەغدادو ئەنكەرەو، لێكەوتە چاوەڕوانكراوەكانی لەسەر عێراق، كۆبووەتەوە. كەناڵی (العهد) بڵاویكردووەتەوە: ئەمڕۆ، چوارچێوەی هەماهەنگی، بە ئامادەبونی محمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق و، فالح فەیاز، سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی، كۆبووەتەوە. لە كۆبونەوەكدا، جەخت لە پێویستی پارێزگاریكردن لە سەروەری عێراق و رێگەنەدان بە هیچ دەستوەردانێك كراوەتەوە، كە زیان بە ئاسایشی نیشتمانی بگەنێت. چوارچێوەی هەماهەنگی، پێداگری لەسەر ئەوە كردووەتەوە، یاداشتەكە لەسەر بنەمای رێزگرتنی مافەكانی عێراق و خاكەكەی بێت و خشتەیەكی زەمنیش بۆ كشانەوەی تەواوی سوپای توركیا لە عێراق دیاریبكرێت. سەركردەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی، دامەزراندنی ناوەندی ئەمنیی لەناو سنوری عێراق و بوونی ناوچەی ژێر دەستی هێزەكانی توركیایان رەتكردووەتەوە. لە كۆبونەوەكەدا، ئاماژە بە مەترسییەكانی ئەو یاداشتە كراوە لەسەر ئاسایشی عێراق و داوای گەرەنتی كراوە بۆ پارێزگاریكردن لە بەرژەوەندیەكانی.

هاوڵاتی دوای چەندین دانیشن ئەمڕۆ سێشەممە، دادگای تاوانەكانی دووی هەولێر سزای زیندانی "هەتا هەتایی" بۆ دوو لە تاوانبارانی كوشتنی ئەندامێكی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان كەنەكە دەركرد، بەوتەی پارێزەری دۆسیەكە"بكوژ و هەشت ئەفسەر و پلە باڵای میتی توركیا كە لە ڕۆژی كوشتنی ئەندامەكەی كەنەكە لە هەولێر بوون تا ئێستا دەستگیرنەكراون و فەرمانی گرتنیان بۆ دەركراوە".  هەژار كاكەیی، پارێزەری دۆسیەی كوشتنی دەنیز جەودەت ناسراو بە دەنیز هیڤی ئاشكرای كرد ئەمڕۆ سێشەممە "كۆتا دانیشتن بوو لەسەر دۆسیەی كوشتنی دەنیز، دادگا بە مادەی 2 لە یاسای بە رەنگاربونەوەی تیرۆر لە هەرێمی كوردستان، بڕیاری زیندانی هەتا هەتایی بۆ هەردو تاوانباری دەستگیركراو كە دەستیان لە تاوانی كوشتنەكەدا هەبوە و دانیان بە تاوانەكانیاندا نابوو دەرچوو، لەگەڵ قەرەبووكردنەوەی ماددی و مەعنەوی كەسوكاری كوژراو، بەڵام ئێمە لە بڕیارەكەی دادگا ناڕازین و تانەی لێدەدەین و داوای سزای لە سێدارەدانیان بۆ دەكەین". ئەو پارێزەرە وتیشی:" لەسەر هەمان كەیس دادوەر سزای حەوت ساڵ زیندانی دیكەی بەسەر هەردو تۆمەتباردا سەپاند و دۆسیەكانیش بریتیبون لە دۆسیەی سیخوڕیكردن، هەروەها ئەم دوو كەسە بكوژ نەبون و هاوكاربوون و بكوژی سەرەكی هەڵاتووە. لەكاتی لێكۆڵینەوە لەگەڵیان دانیان ناوە بەوەی كاریان بۆ میتی توركیا كردووە و چەندین باندی سیخوڕی تریان دروستكردووە، جگە لەم دو تاوانبارە فەرمانی گرتن بۆ نۆ كەسی دیكە دەرچووە كە ئەفسەر و پلە باڵای میتی توركیان و لە ڕۆژی كوشتنی دەنیز جەودەت لە هەولێر بوون و سەرپەرشتیاری دۆسیەكەیان كردووە". پاشنیوەڕۆی ڕۆژی 18ی 9ی 2023، ئەندامێكی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان، بە ناوی (دەنیز جەودەت) ناسراو بە (دەنیز هێڤی) بەرپرسی ئیداریی كەنەكە كاتێك خۆی بە تەنیا دەبێت لە نێو بارەگاكەیان كە دەكەوێتە بەرامبەر بینای فاملی مۆڵی هەولێر، لەلایەن كەسێكەوە لە دەرگا دەدرێت و بە كردنەوەی دەرگاكە بە چەكی دەمانچە دەكوژرێت، دوابەدوای روداوەكە بەماوەیەكی كەم دو كەس لەسەر ئەو ڕوداوە دەستگیركران و ڕاگەیەندرا كە دەستیان لە كوشتنی ئەو ئەندامەی كەنەكەدا هەبووە. بەپێی زانیارییەكان تاوانبارانی سزادراو ناویان(ع. س.ع) و (ج. ئ) و بە ڕەچەڵەك كوردن و ناسنامەی توركیاو عێراقیان هەیە و لەپێش لێكۆڵەر دانیان بە تاوانەكەیان ناوە كە هاوكاری بكوژبون و كاری سیخوڕییان كردووە بۆ توركیا، بەڵام ئەمڕۆ سێشەممە لە پێش دادوەر وتەكانی پێشوویان ڕەتكردەوە. تاوەكو ئێستا توركیا لەبارەی تێوەگلانی لە تیرۆركردنی "دەنیز هێڤی" هیچی ڕانەگەیاندوە وەك پارێزەرەكەی وتویەتی"سزادراوان دانیان بە تاوانەكەیاندا ناوە، كە سیخوڕییانكردوە بۆ توركیا.  

هاوڵاتی نرخی نەوتی برێنت دۆلارێک بەرزبووەوە، کە هەفتەی ڕابردوو 10٪ دابەزیبوو نرخی نەوتی برێنتی دەریای باکوور، ئەمڕۆ 99 سەنت بەرزبووەوە و یەک بەرمیلی بە 72 دۆلار و 5 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. نرخی نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 1 دۆلار بەرزبووەوە و بە 68 دۆلار و 67 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. شرۆڤەکارانی ئابووریش هۆکاری بەرزبوونەوەی نرخی نەوت دەگەڕێنەوە بۆ نزیکبوونەوەی باهۆز و زریان لە کەنارە ئاوییەکانی کەنداوی مەکسیکۆ کە کێڵگە نەوتییە گەورەکانی ئەمریکا و پاڵاوگەکانی لێیە.