کونسوڵخانەی ئەمریکا لە هەولێر بڵاوی کردەوە، "کونسوڵی گشتی گرین بەشداریی کرد لە کۆبوونەوەی بەرپرسە باڵاکانی ئەمریکا و ھەرێمی کوردستان بۆ ھەڵسەنگاندنی بەرەوپێشچوونەکانی یاداشتی لێکتێگەیشتنی ساڵی 2022. بەشداربووان بە بەرەوپێشچوونەکانی چاکسازیی پێشمەرگەدا چوونەوە و لەسەر ھەنگاوەکانی داھاتوو ڕێککەوتن بۆ دڵنیابوون لە جێبەجێکردنی ھەموو خاڵەکانی یاداشتەکە بە ئامانجی دروستکردنی ھێزێکی سەربازیی پیشەیی و یەکگرتوو. لە بەشێکی دیکەی ڕاگەیێنراوەکەدا هاتووە، "ھەردوولا دووبارە جەختیان لەسەر پابەندبوونیان کردەوە بە ھەوڵەکانی چاکسازی لە ھێزەکانی پێشمەرگە. ئەمریکا پشتگیریی ھەرێمی کوردستان دەکات کە ناوچەیەکی سەلامەت و پارێزراو و گەشەسەندووتر دروست دەکەن بۆ ھەمووان". سێشەممە 16ـی ئەیلوولی 2025، لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، گەڕێکی دیکەی کۆبوونەوە هاوبەشەکانی نێوان بەرپرسانی ژمارەیەک لە دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی هەرێمی کوردستان و شاندێکی سەربازی و دیپلۆماسیی ئەمەریکا، بۆ گفتوگۆکردن لەسەر پرۆسەی چاکسازی و ڕێکخستنەوەی هێزی پێشمەرگە، بەڕێوە چوو. کۆبوونەوەکەدا، جەخت لە گرنگیی سەرخستنی پرۆسەی چاکسازیی هێزی پێشمەرگە و پێویستیی یەکخستنەوەیان کرا، هاوکات دوا هەنگاوەکانی پرۆسەکە و ئەو قۆناغانەی کە ماون، گفتوگۆیان لەبارەوە کرا. دووشەممە 15ـی ئەیلوولی 2025، حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕاگەیەندراوێکی بڵاو کردووەتەوە و تێیدا ئاماژەی داوبوو، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، سەرپەرشتی کۆبوونەوەیەکی تایبەت بە بەدواداچوونی ڕێکار و هەنگاوەکانی یەکخستنی هێزەکانی پێشمەرگە و چاکسازییەکانی وەزارەتی کاروباری پێشمەرگەی کرد. لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتبوو، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەستخۆشی لەو پێشکەوتنانە کرد کە تا ئێستا لە پرۆسەی چاکسازییەکانی پێشمەرگە کراون؛ جەختیشی لە پێویستیی تەواوکردن و سەرخستنی پرۆسەکە کردەوە. هاوکات لەمبارەیەوە ژمارەیەک بڕیاری گرنگ بۆ خێراترکردنی چاکسازییەکان دران لەوانە: یەکخستنی یەکە ژمێریارییەکان کە پێویستە هەموو پێکهاتەکانی پێشمەرگە، تەنیا یەک یەکەی ژمێریاری هەبێت لە چوارچێوەی وەزارەتی پێشمەرگە و لە ژێر سەرپەرشتیی وەزارەتی دارایی و ئابووری حکوومەتی هەرێمی کوردستان بێت لە ڕووی ژمێریاریی و داراییەوە، بە گوێرەی یاسا و ڕێنماییە داراییەکان. هەروەها بڕیاری ڕێکخستنەوەی پێکهاتە و بەیکەربەندیی دابەشبوونی هێزەکانی پێشمەرگە درا بە جۆرێک کە لەگەڵ چاکسازییەکانی حکوومەت بگونجێت.
ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا ئامادەیی خۆی بۆ ڕاگرتنی شەڕ لەگەڵ ڕووسیا و دیدار لەگەڵ ڤلادیمێر پوتن و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا ڕاگەیاند. ئەمڕۆ چوارشەممە، 17ـی ئەیلوولی 2025، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ سکای نیوز ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا وتی: ئامادەم لەگەڵ سەرۆک ترەمپ و سەرۆک پوتن کۆببمەوە، یان بە شێوەی سێ قۆڵی یان دوولایەنە، دەشڵێت "ئامادەم بەبێ هیچ مەرجێک کۆببمەوە". زێلێنسکی ئاماژەی بەوەشکرد، "بەنیازی ئەوە نییە بۆ دانوستان گەشتی مۆسکۆ بکات، بەڵکو ئامادەیە لەهەر وڵاتێک جگە لەڕووسیا کۆبوونەوە و دانوستان لەگەڵ لایەنی بەرانبەر بکات." زێلێنسکی ئامادەیی ئۆکرانیای بۆ ئاگربەست دووپاتکردەوە و گوتی "هیوادارین سەرۆک ترەمپ ڕازی بێت بە ئاگربەست، ئێمە ئامادەین بۆ ئاگربەست". دوێنێ سێشەممە، مارکۆ ڕوبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا، ڕایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا، ڕەنگە هەفتەی داهاتوو لە نیویۆرک چاوی بە ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا بکەوێت. ئەم کۆبوونەوە ئەگەرییە لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەکانی ترەمپ دێت بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی ئۆکرانیا. پێشتریش دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا، ڕایگەیاند، حەز دەکات شەڕی ئۆکرانیا ڕابگرێت، بەڵام پێدەچێت کارێکی قورس بێت. ترەمپ ئاماژەی بەوەشکرد، "ڕق و کینەی نێوان ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی ڕووسیا و ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی سەرۆکی ئۆکرانیا بە خەیاڵدا نایەت."
بودجەی ساڵی (2026)ی وەزارەتی جەنگی ئەمەریکا پێشکەوتنێكی روونى لە هاوکاری دارایی بۆ هێزی پێشمەرگەی کوردستان (هێزی پاراستنی هەرێمی کوردستان) دەرخستووە، لە بەرمبەردا ئەم هاوکارییەى بۆ هێزە عێراقییە فیدراڵییەکان كەمكردووەتەوە، ئەمەش رەنگە ئاماژەیەک بێت بۆ ئەوەی بایەخی واشنتۆن و حیساباتی سەربازی لە بەرژەوەندی هەرێمی کوردستان لەسەر حیسابی بەغداد گۆڕانی بەسەرهاتبێت. بەگوێرەی بودجەی نوێی ئەمەریکا، (61) ملیۆن و (140) هەزار دۆلار بۆ پاڵپشتی هێزی پێشمەرگە لە ساڵی 2026 تەرخانکراوە، کە بە بەراورد بە بودجەی ساڵی 2025, (4.7) ملیۆن دۆلار زیادیکردووە. لەكاتێكدا پاڵپشتی دارایی بۆ وەزارەتی بەرگری عێراق لە (189.1) ملیۆن دۆلار لە بودجەی 2025 بۆ تەنها (48.2) ملیۆن دۆلار لە بودجەی 2026 کەم دەکرێتەوە. بە وتەی چاودێران، زیادبوونی هاوکارییەکان بۆ هێزی پێشمەرگە، گوزارشت لە متمانەی واشنتۆن و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە هەرێمی کوردستان و توانای هێزە ئەمنییەکانی بۆ روبەڕوبوونەوەی ئاستەنگە ئەمنییەکان دەکات، هەندێک سەرچاوەش باس لە خواستێکی ئەمریکی دەکەن بۆ گۆڕینی هەرێمی كوردستان بۆ ناوەندێکی سەرەكی لە ناوەندەكانی دژە تیرۆر لە ناوچەکەدا. کیفاح مەحمود، راوێژکاری راگەیاندنی مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، پێی وایە، گرنگیدانی ئەمریکا بۆ پەرەپێدان و هاوکاریکردنی هێزە کوردییەکان، رەنگە بەشێکی بگەڕێتەوە بۆ بێ متمانەیی و ترسی واشنتۆن لە بەغداد بەهۆی پەرشوبڵاوی ئەمنی و فرەیی ناوەندەکانی بڕیاردان لەناو هێزە ئەمنییەکان و هەژموونی گروپە چەکدارەکان. کیفاح مەحمود بە رۆژنامەی "الشرق الاوسط"ی راگەیاندووە: رەنگە کشانەوەی بەشێک لە هێزەکانی ئەمریکا بۆ هەرێمی کوردستان، پەیامێکی زۆر روونیش بێت لە لایەن ئەمریکاوە بۆ حکومەتی فیدراڵی عێراق و ئێرانییەکان، بەوەی کشانەوەی لە بەغداد ئاسایی نییە، بەڵکو پلانی بۆ دانراوە، لە چوارچێوەی ئامادەكارییەكانە بۆ ئەگەری پێکدادانی سەربازی نوێ لەگەڵ تاران.
پاش نیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشەممە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل و مارکۆ ڕوبیو، وەزیرى دەرەوەى ئەمەریکا، لە نووسینگەی سەرۆکوەزیرانی لە قودس کۆبوونەوەو دواتر لێدوانێکی هاوبەشیان پێشکەش کرد وپرسەکانی شەڕی غەززە، بارمتەکان و شەڕ دژی ئێران قسەى لەسەر کرا. سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لەقسەکانیدا وتى: لەلایەن ئێران و باڵەكانییەوە روبەڕووی ئاڵنگاری زۆر دەبینەوە، ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هاوپەیمانی باشتری ئیسرائیل نییەو كار بۆ پاراستنی هاوپەیمانەكانی دەكات، سەرۆك ترەمپ باشترین هاوڕێیە كە تائێستا ئیسرائیل هەیبووبێت. نەتانیاهۆ جەختی لەوە کردەوە: سەرۆک ترامپ پێی وتم: ٧ی ئۆکتۆبەر لەبیرتان بێت، ئێمەش لەبیرمانە، پابەندین بە گەڕاندنەوەی بارمتەكان لە غەززە، وتیشى: ناكرێت رێگە بە غەززە بدرێت ببێت بە هەڕەشە بۆمان، بڕیارەكەمان بۆ لێدانی سەركردەكانی حەماس لە قەتەر بڕیارێكی سەربەخۆ بوو، بەرپرسیارێتییەكەشی هەڵدەگرین. هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد، بڕیاری لێدان لە دەوحە بەتەواوی لەلایەن ئیسرائیلەوە دراوە باسى لەوەکرد ئەنجامی هێرشەكەیان بۆسەر حەماس لە دەوحە پەیام بوو بۆ تیرۆریستان كە ناتوانن هەڵبێن. وتى: هێرشەكەمان بۆسەر سەركردەكانی حەماس لە دەوحە شكستی نەهێنا، پەیامێكمان نارد كە هیچ پارێزبەندییەكیان نییە. سەبارەت بە بۆردومانکردنى باڵەخانەکانى غەززە جەختى کردەوە، ئەو بینایانەی لە غەززە وێرانیان دەكەن، وەكو پەناگەی حەماس بەكاردەهێنرێن. ناتانیاهۆ وتى: دانیشتووانی غەززە هاندەدەن بۆ ئەوەی ناوچەكە چۆڵ بكەن، هەوڵدەدەین ناوچەكانی شەڕ لە غەززە لە دانیشتووان چۆڵ بكەین بەمەبەستی ئازادكردنی رفێندراوان و لەناوبردنی حەماس، دەبێت چەكی حەماس دابماڵرێت و گەرەنتی ئەوە بكرێت چەك ئاودیوی غەززە ناكرێت. سەبارەت بە شەڕی غەززە، نەتانیاهۆ وتی: ئێمە باڵەخانەکان بۆ ترساندنی خەڵک ناڕوخێنین؛ ئەمانە قەڵای حەماسن، ئێمە بە خەڵکی سڤیل دەڵێین چۆڵ بکەن، بەڵام حەماس تەقە لە قاچەکانیان دەکات بۆ ئەوەی وەک قەڵغانی مرۆیی لەوێ بمێننەوە، جیهان بە هەڵە ئیدانەی ئیسرائیل دەکات. هەر لەو کۆنگرە ڕۆژنامەوانیەدا ماركۆ رۆبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا، باسی لە دۆخی غەززە و قەیران لەگەڵ قەتەر کرد و وتی: ئێمە سەرنجمان لەسەر ئەو ڕۆڵەیە کە قەتەر دەتوانێت لە ئێستادا بیگێڕێت بۆ یارمەتیدانی ئازادکردنی بارمتەکان و دروستکردنی ئایندەیەکی باشتر بۆ دانیشتوانی غەززە، بە مەرجێک حەماس و بارمتەکان لەوێ بمێننەوە قسەکردن لەگەڵیان”. ئەو وتیشى: دەبێت هەموو بارمتە ئیسرائیلییەكان ئازادبكرێن؛ حەماس ناتوانێت بەردەوامی بەكاری چەكداریی بدات، لەگەڵ ئیسرائیل بەبارەی ئێرانەوە هاوكاریمان كرد، كە موشەكەكانی هەڕەشە لە وڵاتانی كەنداو و ئەوروپا دەكات. مارک رۆبیۆ جەختى کردەوە هاوپەیمانەكانمان لە ئەوروپا هاندەدەین بۆ سەپاندنی سزا بەسەر ئێراندا، ئەو وتیشى: دەبێت كۆتایی بە حەماس بهێنرێت وەكو لایەنێكی چەكدار كە هەڕەشە لە سەقامگیریی ناوچەكە دەكات هیچ دەرفەتێك بۆ ئاشتیی نییە تاوەكو گەڕانەوەی بارمتە ئیسرائیلییەكان لە عەززەوە، پاڵپشتییەكی بێسنور بۆ ئیسرائیل هەیە. سەبارەت بە هەڕەشەی ئێران، ڕوبیۆ وتی: ئێمە باسمان لە ئێران و خواستی بەدەستهێنانی چەک و مووشەکی ئەتۆمی کرد، کە مەترسی بۆ سەر ئیسرائیل، ئەمریکا، دەوڵەتانی کەنداو و ئەوروپا دروست دەکەن، ئێرانێکی ئەتۆمی بە مووشەکەوە مەترسییەکی قبوڵنەکراوە بۆ سەر هەموو جیهان. ئێمە هانی پڕۆسەی سناپ باک دەدەین کە ئەوروپییەکان دەستیپێکردووە و داوایان لێدەکەین بەردەوام بن.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، ڕایگەیاند، حەز دەکات شەڕی ئۆکرانیا ڕابگرێت، بەڵام پێدەچێت کارێکی قورس بێت. ترەمپ ئاماژەی بەوەشکرد، "ڕق و کینەی نێوان ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی ڕووسیا و ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی سەرۆکی ئۆکرانیا بە خەیاڵدا نایەت." لە لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا، ترەمپ گوتی: پوتن و زێلێنسکی نایانەوێت قسە لەگەڵ یەکتر بکەن. سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا ڕەخنەی لە ئەورووپا گرت و ڕایگەیاند، ئەگەرچی بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ بێت، بەردەوامە لە کڕینی نەوتی ڕووسیا و پێویستە سزاکانی سەر ڕووسیا توندتر بکاتەوە. ترەمپ سزاکانی ئەورووپای بۆ سەر ڕووسیا بە "قورس" نازانێت و جەختی لەسەر ئامادەیی خۆی بۆ سەپاندنی سزای زیاتر کردەوە، بە مەرجێک ئەورووپییەکان ڕێوشوێنەکانیان توندتر بکەنەوە بۆ ئەوەی هاوتا بێت لەگەڵ کردەوەکانیدا. گوتیشی: "ئەورووپا بەردەوامە لە کڕینی نەوت لە ڕووسیا، منیش نامەوێت ئەوان نەوتیان لێ بکڕن. ئەو سزایانەی هەیانە، ئەوەندە توند نییە. منیش ئامادەم سزاکان بسەپێنم، بەڵام دەبێت ڕێوشوێنەکانیان توندتر بکەنەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەوەی من دەیکەم، ڕێکارەکانیان توندتر بکەنەوە." ئاماژەی بەوەشکرد، "چ غازی سروشتی بێت یان تەنانەت جگەرەش گرنگی پێنادەم، بڕیار نییە لە ڕووسیا بکڕن، لەکاتێکدا ئێمە ئەوەندە پارە بۆ هاوکارییەکان خەرج دەکەین." ترەمپڕاشیگەیاند، "ئێمە تەنیا چەک بە ناتۆ دەفرۆشین و ئەوە بەڕاستی سەرسوڕهێنەرە. بایدن 350 ملیار دۆلاری خەرجکرد، منیش هیچم خەرج نەکرد، ئێمە پارە پەیدا دەکەین. بەڵام دەمەوێت شەڕیش ڕابگرم."
ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا تەرخانکراوی دارایی وەزارەتی جەنگ بۆ ساڵی 2026 پەسەندکرد بڕی ( 130) ملیۆن دۆلاری بۆ هێزەکانی سوریای دیموکرات تەرخانکردووە. لەو ژمارەیە بڕی (65) ملیۆن دۆلاری بۆ موچەی هێزەکانی هەسەدەیە، بڕی (15) ملیۆن دۆلاری بۆ راهێنان و کڕینی چەکە، بڕی (32) ملیۆن دۆلاری بۆ هاوکاری لۆجستی و چاککردنەوەو وەرشەیە. جیا لەوەش هەر ئەمڕۆ ئەمریکا لە دەروازەی وەلیدی سنوری نێوان رۆژئاوا و هەرێمی کوردستان،30 بارهەڵگری پڕ لە چەک و پێداویستی لۆجیستی رەوانەی بنکەی قەسرک لە دەوروبەری حەسەکە کردوە. پنتاگۆن، لە بەیاننامەیەکدا ئاماژەی بەوەکردووە: ئەمریکا پابەندە بە بەدیهێنانی شکستی هەمیشەیی داعش لەڕێگەی پشتیوانیکردنی هێزە هاوبەشە متمانەپێکراوەکان، بۆ پاراستنی فشارە بەردەوامەکان لەسەر ئەو رێکخراوە. جەختیشكردووە لە بەردەوامبونی ئەمریکا لە پاڵپشتیکردنی هێزەکانی سوریای دیموكرات، لە باکوری رۆژهەڵاتی سوریا و سوپای سوریای ئازاد، کە لە سێگۆشەی سنوری نێوان سوریا و ئوردن و عێراق جێگیرن، ئامانجی ئەم پشتیوانییەش بەرپەرچدانەوەی سەرهەڵدانەوەی رێکخراوەکە و رێگریکردنە لە سەرلەنوێ بڵاوبونەوەی. ئەو بودجەیەی ئەمریكا بۆ ساڵی دارایی (٢٠٢٦) بۆ هاوكاریكردنی هێزە هاوپەیمانەكانی لە سوریا دیاریكردووە، نزیکەی (١٣٠) ملیۆن دۆلارە، کە بڕێك کەمترە بە بەراورد بە ساڵی پێشوو. بودجەكەی پنتاگۆن بۆ پاڵپشتیی هاوپەیمانەكانی لە سوریا بۆ شەڕی روبەڕوبوونەوەی پاشماوەكانی داعش و پاراستنی كامپەكانی هۆل و رۆژ تەرخان دەكرێت. وەزارەتی جەنگى ئەمەریكا وردەكاریی زیاتری لەبارەی بودجەی ساڵی 2026 بڵاوكردووەتەوە و دەڵێت، ئەو 130 ملیۆن دۆلارە بەشێكی تەرخانكراوە بۆ موچەی ئەو هێزانە كە بڕەكەی 65 ملیۆن دۆلارە، بودجەی پڕچەككردن و مەشقی سەربازییش 15 ملیۆن و 600 هەزار دۆلارە و بودجەی پاڵپشتی لۆجستی 32 ملیۆن دۆلار و بودجەی فریاگوزاریش یەك ملیۆن و 500 هەزار دۆلارە. راشیگەیاندووە، بودجەیەك تەرخانكراوە بۆ تێچووی دابینكردنی چەكی سوك و قورسی ئەی كەی 47 و پی كەی ئێم و دۆشكە و گوللە و ئۆتۆمبیلی سەربازیی و گواستنەوە، جلوبەرگ، ئامرازی پەیوەندیكردن بە بەهای شەش ملیۆن و 500 هەزار دۆلار. ئەوەش لە كاتێكدایە پێشتر پیت هێگست وەزیری جەنگى ئەمریكا رایگەیاند، بەمزوانە بۆ یەكەمجار بودجەی وەزارەتی بەرگری دەگاتە یەك تریلیۆن دۆلار. لە مانگی نیسانی رابردووش دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لەكاتی پێشوازیی لە بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، بودجەی بەرگریی بۆ نزیكەی یەك ترلیۆن دۆلار بەرز دەكەنەوە و دەبێتە گەورەترین بودجە كە تائێستا بۆ كەرتی سەربازیی تەرخان كرابێت. هەر لەچوارچێوەى ئەو هاوکاریانەى وەزارەتی جەنگی ئەمریکادا وەزارەتى بەرگری و دژەتیرۆری عێراق 114 ملیار دینارو وەزارەتی پێشمەرگەى حکومەتى هەرێم 61 ملیار دینار تەرخانکراوە لەساڵى ٢٠٢٦دا.
مارکۆ روبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا رۆژی شەممە و لە کاتی بەڕێکەوتنی بۆ رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رایگەیاند، ئەمریکا لە هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر حەماس لە قەتەر "نیگەرانە"، بەڵام هێرشەکە ئەو هاوپەیمانییە ناگۆڕێت کە لەنێوان واشنتن و ئیسرائیلدا هەیە. ئامانجی سەردانەکەی روبیۆ ئەوەیە لەگەڵ بەرپرسانی ئیسرائیل کۆببێتەوە و بزانێت پلانی داهاتوویان چییە، روبیۆ بۆ رۆژنامەنووسەکان وتی، ئەوەی بوو، بوو. ئێمە و سەرۆک پێی دڵخۆش نەبووین، بەڵام ئێستا دەبێت سەیری داهاتوو بکەین و بزانین هەنگاوی دواتر چییە روبیۆ ماوەیەکی کەم پێش بەڕێکەوتنی لە واشنتنەوە، بە رۆژنامەڤانانی گوت، "ئەوەی روویدا، روویدا. بێگومان، ئێمە لێی نیگەران بووین، سەرۆکیش نیگەران بوو." روبیۆ گوتیشی، "ئەمە کڕۆکی پەیوەندیمان لەگەڵ ئیسرائیل ناگۆڕێت، بەڵام دەبێت قسەی لەسەر بکەین، بەتایبەتی کە ئەمە چ کاریگەرییەکی لەسەر هەوڵەکانی ئاگربەست دەبێت. پێویستە بڕۆینە پێشەوە و بزانین هەنگاوی داهاتوو چییە، چونکە لە کۆتاییدا، هێشتا گرووپێک هەیە بە ناوی حەماس، کە گرووپێکی شەڕانگێزە." ئیسرائیل ئەو سەرکردانەی حەماسی کردە ئامانج کە لە قەتەر کۆببوونەوە بۆ تاوتوێکردنی پێشنیازێکی نوێی ئاگربەست، کە لەلایەن ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکاوە خرابووە روو. ترەمپ هێرشەکەی ئیسرائیلی بە 'ناخۆش' وەسف کردووە، سەرزەنشتی بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلی کردووە و رایگەیاندووە، ئەمریکا زۆر درەنگ بە هێرشەکەی زانیوە و نەیتوانیوە رایبگرێت. سەبارەت بە سەردانەکەی روبیۆ، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا تەنیا ئەوەی راگەیاند، دیپلۆماتکارە باڵاکەی ئەمریکا "ئامانج و ئاراستەی کارکردن" لەگەڵ ئیسرائیل تاوتوێ دەکات و "پابەندبوونی ئەمریکا بە ئاسایشی ئیسرائیلەوە" نیشان دەدات. سەردانەکەی روبیۆ لەدوای هێرشەکەی ئیسرائیل دێت بۆ سەر سەرکردەکانی حـەماس لە دەوحەی پایتەختی قەتەر. ئەمە یەکەم هێرشی لەو جۆرەی ئیسرائیل بوو دژی قەتەری هاوپەیمانی ئەمریکا و فشارێکی نوێی خستە سەر هەوڵە دیپلۆماسییەکان بۆ هێنانەدیی ئاگربەست لە غــ،ــەز*زە، و رەخنەی نێودەوڵەتی لێکەوتەوە.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا هەڕەشەی سەپاندنی سزای نوێ بەسەر ڕوسیادا لەسەر شەڕی ئۆکرانیا دووپاتکردەوە و دوو مەرجی دانا: ناتۆش بە هەمان شێوە و وڵاتانی ئەندامی ئەو وڵاتە باج بەسەر چیندا بسەپێنن. شەممە، 13ـی ئەیلوولی 2025، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا ڕایگەیاند، ئامادەیە سزای گەورە بەسەر ڕووسیادا بسەپێنێت، بەڵام بەمەرجێک هەموو وڵاتانی ناتۆ ڕێکبکەون کە بەتەواوەتی کڕینی نەوتی ڕووسیا ڕابگرن و سزاکانی خۆیان جێبەجێ بکەن. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی 'تروس سۆشیاڵ' نووسیویەتی "من ئامادەم سزای گەورە بەسەر ڕووسیادا بسەپێنم، کاتێک هەموو وڵاتانی ناتۆ لە کڕینی نەوتی ڕووسیا دەوەستن". ئاماژەی بەوەش کردووە، "کڕینی نەوتی ڕووسیا لەلایەن هەندێک وڵاتان شۆککە هێنەر بووە، و پێگەی دانوستانەکانیان لەگەڵ مۆسکۆ بەشێوەیەکی بەرچاو لاواز کردووە." گوتیشی: وەک دەزانن، بردنەوەی ناتۆ لە دانوستانن و مامەڵەکردن لەگەڵ ڕووسیادا. زۆر کەم بووەتەوە، بەهەرحاڵ، من ئامادەم بڕۆم بۆ دانوستان هەر کاتێک ئێوە ئامادەبن. تەنیا بڵێن کەی؟. ترەمپ ڕاشیگەیاند، پێم وایە سەپاندنی 50% بۆ 100% باجی گومرگ بەسەر چیندا، بە تەواوی دەکشێتەوە، یارمەتییەکی گەورەش دەبێت بۆ کۆتاییهێنان بەجەنگی ئۆکرانیا و ڕووسیا، دەشڵێت: چین کۆنترۆڵێکی بەهێزی هەیە، تەنانەت دەستەڵاتیشی بەسەر ڕووسیادا هەیە، بۆیە ئەم گومرگانە ئەم دەستەڵاتە دەشکێنن. گوتیشی: ئەمە جەنگی ترەمپ نییە، هەرگیز دەستی پێنەدەکرد ئەگەر من سەرۆک بوومایە، ئەمە جەنگی بایدن و زێلێنسکییە، من تەنیا لێرەم بۆ یارمەتیدانی ڕاگرتنی جەنگ و ڕزگارکردنی ژیانی هەزاران ڕووسی و ئۆکرانی. ترەمپ ڕوونیشی کردەوە، ئەگەر ناتۆ وەک ئەوەی من بڵێم بیکات، جەنگەکە بە خێرایی کۆتایی دێت، ئەگەر نا، ئێوە تەنیا کاتی من و وزە و پارەی ئەمەریکا بەفیڕۆ دەدەن.
80 كۆچبەری كورد كە بەهۆی كونبوونی یەختەكەیان لە ناوەڕاستی دەریای ئیجە، ژیانیان كەوتبووە مەترسییەوە، لەلایەن پۆلیسی پاراستنی سنوورە ئاوییەكانی یەكێتیی ئەوروپاوە ڕزگار دەكرێن. درەنگانی شەوی ڕابردوو، یەختێكی كۆچبەران بە 80 سەرنشینەوە كە باس لەوە دەكرێت سەرجەمیان كوردن، لە دەریا ئیجە لەلایەن پۆلیسی كەناراوەكانی یۆنانەوە تەقەیان لێ دەكرێت و یەختەكەیان كون دەبێت، بەهۆیەوە ژیانیان دەكەوێتە مەترسییەوە. ڕەنج پشدەری، چالاكوانی بواری مافی پەنابەران لە ئەوروپا ڕاگەیاند، دوای ڕووداوی تەقەكردنەكە، كۆچبەرەكان پەیوەندییان پێوە كردووە و پێیان ڕاگەیاندووە كە ژیانیان لەمەترسیدایە. سەرچاوەیەك لە كۆمەڵەی پەنابەرە گەڕاوەكانی ئەوروپا دەلێت: بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە كۆچبەرەكان لەلایەن پۆلیسی پاراستنی سنوورە ئاوییەكانی یەكێتیی ئەوروپاوە ڕزگاركران.
نادین ئەیوب، یەکەم کچە فەلەستینی کە بەشداری پێشبڕکێی شاجوانی گەردوون دەکات، دەڵێت دەیەوێت پەیامێک بۆ جیهان بنێرێت کە فەلەستینیەکان تەنها گەلێکی ئازارچێشتوو نین، بەڵکو خەون و ئاوات و ناسنامەیەکیان هەیە. هاوکات لەگەڵ بەردەوامی شەڕی نێوان ئیسرائیل و حەماس لە کەرتی غەززە کە زیاتر لە ٢٣ مانگە بەردەوامە، ئەو کچە تەمەن ٢٧ ساڵە خۆی ئامادە دەکات بۆ ئەوەی بۆ یەکەمجار لە مێژووی ئەو پێشبڕکێیەدا، کە بڕیارە لە مانگی نۆڤەمبەری ئەمساڵدا لە تایلەند بەڕێوەبچێت. ئەیوب لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی فرانس پرێس لە دوبەی وتی: ئێمە تەنها خەبات و ئازارەکانمان نین. هەروەها فەلەستینییەکان منداڵن کە دەیانەوێت بژین، هەروەها ژنانی خەون و ئارەزوویان هەیە. ئەو ئاماژە بەوە دەکات کە لە ڕێگەی بەشداریکردنیەوە دەیەوێت تیشک بخاتە سەر جوانی خاکەکەی و دەوڵەمەندی میراتەکەی و لە سەرووی هەمووشیانەوە وێنەی مرۆیی گەلەکەی. ئەو ژنە گەنجە پێستی سپی و قژ قاوەیی درێژە لە پێشبڕکێکانی جوانکاریدا پەروەردە نەبووە. لە نێوان کەناری ڕۆژئاوای داگیرکراو و ئەمریکا و کەنەدا گەورە بووە و ئێستا لە نێوان ڕامەڵڵا و عەممان و دوبەی دەژی. ئەو دەڵێت: پەیمانگایەکی ڕاهێنانم لە ئیمارات دامەزراند بۆ دروستکەرانی ناوەڕۆک لە بوارەکانی پەیوەست بە بەردەوامیی و زیرەکی دەستکرد، دایک و باوکم ئەکادیمی بوون، بۆیە پاڵپشتیان کردوم بۆ ئەوەی سەرنجم لەسەر خوێندنەکەم بێت. خاوەنی بڕوانامەی ئەدەبی ئینگلیزی و دەروونناسییە. لە ناوچەکانی فەلەستین وانە دەڵێتەوە و لەگەڵ ڕێکخراوە مرۆییەکان کاردەکات، پێش ئەوەی ڕۆڵێکی لە نمایشێکی جلوبەرگدا لە ئیتاڵیا پێشکەش بکرێت، ئەمەش سەرنجی بۆ لای خۆی ڕاکێشا. دوای بەدەستهێنانی یەکەم نازناوی، نادین ئەیوب بەشداری لە چالاکییە خێرخوازییەکان بۆ دامەزراوەکە کرد و لە ساڵی ٢٠٢٢دا بەشداری لە پێشبڕکێی شاجوانی زەویدا کرد، بەڵام ساڵی دواتر بەهۆی شەڕی غەززە کە لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ سەریهەڵدا، لە بەشداریکردن لە شاجوانی گەردوون کشایەوە. لە کاتێکدا شەڕی وێرانکەر بەردەوامە، شاجوانی فەلەستین پێی وایە دەبێت دەرفەتەکە بقۆزێتەوە بۆ بەشداریکردن لە پێشبڕکێی ئەمساڵدا "بۆ قسەکردن لەسەر فەلەستین و نمایشکردنی فەلەستین لەسەر شانۆی نێودەوڵەتی". ئەو دەڵێت: گەلەکەمان پێویستی بە دەنگێکە. “ئێمە نامانەوێت ناسنامەکەمان بسڕدرێتەوە.” ئەیوب جەخت لەوە دەکاتەوە کە "نوێنەرایەتی وڵاتێک دەکات لە مافی خۆیدا"، کە نزیکەی ١٤٥ وڵات لە کۆی ١٩٣ وڵاتی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان دانیان پێدا دەنرێت. لە نیویۆرک، کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان ڕۆژی هەینی "بەیاننامەی نیویۆرک"ی پەسەند کرد، کە ئامانجی ئەوەیە پاڵنەرێکی نوێ بە چارەسەری دوو دەوڵەتی بۆ ململانێی فەلەستین و ئیسرائیل بدات و هەوڵدەدات "دەوڵەتێکی سەروەر و سەربەخۆی فەلەستین" دابمەزرێنێت. 142 وڵاتیش دەنگیان بە بڕیارنامەکە دا و 10 وڵاتیش بە نەخێر دەنگیان دا.
سوشیلا کارکی سوێندی یاسایی خوارد و وەکو یەکەم سەرۆکوەزیرانی ژن لە نیپاڵ دەستبەکار بوو. کارکیی تەمەن 73 ساڵ کە بە پێداگرییەکەی لەسەر سەربەخۆیی و راستگۆیی ناسراوە، زۆرجار باسی لە پێویستیبوونی شەفافیەت و سەربەخۆیی لە دەسەڵاتی دادوەری کردووە. رۆژی هەینی 12-09-2025 کیران پۆخارێل، راوێژکاری میدیایی سەرۆکایەتیی نیپاڵ رایگەیاند، "سەرۆک رام چاندرا پادێل، سوشیلا کارکی وەکو سەرۆکوەزیران دەستنیشان دەکات." هەر ئەمڕۆش کارکی سوێندی یاسایی خوارد. نیپاڵ چەند رۆژێک بە زنجیرەیەک خۆپێشاندانی خوێناویدا تێپەڕی و تێیدا پەیکەری حکومەت هەژا. ئەوانەی خۆپێشاندانیان کرد، زۆرینەیان گەنج بوون و ناویان لەخۆ ناوە نەوەی زێد (Gen Z). نەوەی زێد هەڵبژاردنی کارکی بەلاوە پەسندە. کارکی بە میدیای وڵاتەکەی گوت، "ئەوان بۆ سەرکردایەتیکردنی وڵاتەکە بۆ ماوەیەکی کورت متمانەیان پێمە، تاوەکو هەڵبژاردن دەکرێت." ئەنیل کومار سینها، دادوەری پێشووی دادگەی باڵا کە لەگەڵ کارکی کاری کردووە، گوتی، "کارکی کەسێکی متمانەپێکراوە بۆ سەرکردایەتیکردنی حکومەتی کاتی؛ راستگۆییەکەی گومانی لەسەر نەبووە؛ کەسێک نییە بترسێنرێ یان بە ئاسانی کاریگەری لەسەر کارەکەی دروست بکرێت." لە گوتارێکدا کە سەرەتای ئەم ساڵ لە میدیاکانی نیپاڵ بڵاوکرایەوە، کارکی باسی لە گەندەڵی کرد و گوتی، "ئێمە لە هەموو شوێنێک دەیبینین، بەڵام قسە ناکەین. ئێستا پێویستە گەنجان قسە بکەن، پێشەنگ بن و لە هەڵبژاردنەکاندا دەربکەون. ئەوەی لە 35 ساڵی رابردوودا بینیم کاریگەری نییە. من 100% لە بەرژەوەندی هاتنەپێشەوەی گەنجانم." ماوەی کارکی وەک سەرۆکی دادگەی باڵا لە 2016 بۆ 2017 کورت بوو بەڵام گرنگ بوو؛ پرسی جێندەریی وروژاند و لەسەر گەندەڵی رووبەڕووی سیاسەتڤانان بووەوە. کارکی لە کۆمەڵگایەکدا گەورە بووە کە ژنان بە دەگمەن دەچوونە نێو بواری یاسا.
سەرەڕای ناڕەزایی ئەمەریکا و ئیسرائیل و چەند وڵاتێکی دیکە، بەڵام زۆرینە وڵاتانی ئەندام لە کۆمەڵەی گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان بۆ چارەسەر و کۆتاییهێنان بە شەڕ و ئاڵۆزییەکانی نێوان فەڵەستین و ئیسرائیل، بە مەرج دەنگیان بە دامەزراندنی دەوڵەتێک بۆ فەڵەستینییەکاندا. کۆمەڵەی گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆ هەینی 12ی ئەیلوولی 2025، بە زۆرینەی دەنگ پشتیوانی لە دامەزراندنی دەوڵەتی فەڵەستین کرد و جاڕنامەی نیویۆرك بۆ دانپێدانان بە دەوڵەتی فەڵەستین بێ بوونی بزووتنەوەی حەماس پەسند کرد. لە دانیشتنەکەی کۆمەڵەی گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکاندا، کە لەبارەی دانپێدانان بە دەوڵەتی فەڵەستین و چارەسەری دوو دەوڵەت بۆ فەڵەستینییەکان و ئیسرائیل بەڕێوەچوو، 142 وڵات دەنگیان لە بەرژەوەندی دامەزراندنی دەوڵەت بۆ فەڵەستینییەکان دا، بەڵام 10 وڵات، سەرەکیترینیان ئەمەریکا و ئیسرائیل دژی بڕیاری دامەزراندنی دەوڵەتی فەڵەستین دەنگیاندا، 12 وڵاتیش دەنگیان نەدا. بە گوێرەی ئەو ڕەشنووسەی دەنگی پشتیوانی زۆرینەی وڵاتانی کۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکانی بە دەستهێناوە، دەرفەتێکی دیکە و نوێ دەبێت بۆ هەڵوەشاندنەوەی هەردوو وڵات و کۆتاییهێنان بە شەڕ و ململانێی فەڵەستین – ئیسرائیل؛ هاوکات دامەزراندنی دەوڵەتی فەڵەستین دەبێت بەبێ بوون و مانەوەی حەماس بێت. هەر لە دەقی ڕەشنووسەکەدا هاتووە، دەبێت بزووتنەوەی حەماس هەرچی زووە چەک دابنێت و پاداشت و دیارییە بۆ حەماس بۆ ئەوەی بارمتە ڕفێندراوەکانی حەوتی ئۆکتۆبەری 2023 ئازاد بکات و بگەڕێنێتەوە.
هەوڵە بەردەوامەکانی دۆناڵد ترەمپ بۆ بردنەوەی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی لە مانگی داهاتوودا، رەنگە روبەڕوی بەربەستێک بووبێتەوە: لیژنەی نۆبڵ، بە ئاژانسی فرانس پرێسی راگەیاندووە کە ناکەوێتە ژێر هیچ کاریگەرییەکەوە. لەدوای گەڕانەوەی بۆ کۆشکی سپی لە مانگی کانوونی دووەمەوە، دۆناڵد ترەمپ بە رونی ئارەزووی خۆی بۆ بەدەستهێنانی ئەو خەڵاتە بەناوبانگە ئاشکرا کردووە، کە پێشتر باراک ئۆبامای رکابەری دیموکراتی، لە سەرەتای دەستبەکاربوونیدا لە ساڵی 2009 بە شێوەیەکی چاوەڕواننەکراو بردییەوە. ملیاردێرە 79 ساڵانەکە هەموو دەرفەتێکی قۆستووەتەوە بۆ ئەوەی بڵێت "شایەنی ئەوەیە"، و بانگەشەی ئەوە دەکات کە شەش شەڕی کۆتایی پێهێناوە، سەرەڕای ئەوەی شەڕەکانی غەززە و ئۆکراین—کە دەڵێت دەیەوێت چارەسەریان بکات—هێشتا بەردەوامن. کریستیان بێرگ هارپڤیکن، سکرتێری لیژنەی نۆبڵ، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی فرانس پرێس لە ئۆسلۆ وتی: "بێگومان تێبینی ئەوە دەکەین کەهەوڵێکی زۆری میدیایی لەسەر کاندیدی دیاریکراو هەیە، بەڵام ئەوە بەڕاستی هیچ کاریگەرییەکی لەسەر ئەو گفتوگۆیانە نییە کە لە لیژنەکەدا بەڕێوەدەچن." وتیشی: "لیژنەکە هەموو پاڵێوراوێک بەپێی شایستەییەکانی خۆی هەڵدەسەنگێنێت." براوەی ئەمساڵ لە 10ی تشرینی یەکەمدا رادەگەیەنرێت. ترەمپ بانگەشەکانی خۆی بەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە چەندین سەرکردەی بیانی، لە بنیامین نەتەنیاهۆی ئیسرائیلییەوە تا ئیلهام عەلیێڤی ئازەربایجانی، یان پاڵاوتوویانە یان پشتگیرییان لە پاڵاوتنەکەی کردووە. بەڵام، دەبوو زۆر خێرا بووبن بۆ خەڵاتی ئەمساڵ، چونکە وادەی کۆتایی پێشکەشکردنی ناوی پاڵێوراوەکان 31ی کانوونی دووەم بوو، واتە تەنها ١١ ڕۆژ دوای دەستبەکاربوونی ترەمپ. هەر لەم بارەیەوە هارپڤیکن وتی: "پاڵێوراو بوون مەرج نییە دەستکەوتێکی گەورە بێت. دەستکەوتی گەورە ئەوەیە کە ببیتە براوە. لیستی ئەو کەسانەی دەتوانن کەسێک بپاڵێون زۆر درێژە." بەپێی رۆژنامەی دارایی "Dagens Naeringsliv"، ترەمپ لە کۆتایی مانگی تەمموزدا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ وەزیری دارایی نەرویج، یەنس ستۆڵتنبێرگ (سکرتێری پێشووی ناتۆ)، باسی خەڵاتی ئاشتیی کردووە. هەرچەندە لیژنەی نۆبڵ لەلایەن پەرلەمانی نەرویجەوە دیاری دەکرێت، بەڵام لیژنەکە جەخت لەوە دەکاتەوە کە بڕیارەکانی بە سەربەخۆیی و دوور لە سیاسەتی حیزبی و حکومەتی کاربەدەست دەدات. نموونەی دیاریش ئەوەیە کە خەڵاتی ساڵی 2010ی بەخشییە Liu Xiaoboی دژبەری چینی، سەرەڕای هۆشدارییە نهێنییەکانی حکومەتی نەرویج، کە بووە هۆی ساردبوونەوەی پەیوەندییەکانی نێوان پەکین و ئۆسلۆ بۆ چەندین ساڵ. شارەزایان لە نەرویج پێیان وایە شانسی سەرۆکی ئەمریکا بۆ بردنەوەی خەڵاتەکە زۆر کەمە، چونکە سیاسەتی "ئەمریکای یەکەم"ی ترەمپ پێچەوانەی فرەلایەنییەتە کە ئەلفرێد نۆبڵ، دامەزرێنەری خەڵاتەکە، بەرگری لێدەکرد. هالڤارد لێیرا، بەڕێوەبەری توێژینەوە لە پەیمانگای نەرویجی بۆ کاروباری نێودەوڵەتی (NUPI) وتی: "ئەم جۆرە فشارانە زۆرجار دەرئەنجامی پێچەوانەیان دەبێت. ئەگەر لیژنەکە ئێستا خەڵاتەکە بدات بە ترەمپ، بێگومان تۆمەتبار دەکرێت بە ملکەچبوون." لە مانگی ئابدا، سێ مێژوونووسی نۆبڵ لە وتارێکدا چەندین هۆکاریان خستەڕوو کە بۆچی نابێت سەرۆک ئەو خەڵاتە وەربگرێت، لەنێویاندا سەرسامییەکەی بە ڤلادیمیر پوتینی سەرۆکی روسیا. ئەوان نوسیبوویان: "پێویستە ئەندامانی لیژنەی نۆبڵ عەقڵیان لەدەست دابێت" (بۆ ئەوەی خەڵاتەکەی بدەنێ).
ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریكا هەڵوەشانەوەی بڕیاری ڕیگە پێدانی جەنگی لەعیراق بە دەنگی 261 كۆنگرێسمان بەرامبەر 167 دەنگ پەسەند كرد . ئەمرۆ پێنجشەممە باڵیۆزخانەی عێراق لە واشنتۆن رایگەیاند ، ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکا ڕەزامەندی لەسەر هەڵوەشاندنەوەی ڕێگەپێدانی جەنگی عێراقی ساڵی 1991 و 2002ی دەربڕی و ئاماژەی بەوەشداوە، کە ئەو هەنگاوە وێستگەیەكی گرنگە لە پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان هەردو وڵات. باڵیۆزخانەکە لە بەیاننامەیەکدا پێشوازی لەو هەنگاوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکا كردوەو دەڵێت لاپەڕەیەكی نووو لەپەیوەندییەكانی نێوان هەردو وڵات هەڵدەداتەوە لەسەر بنەمای رێزو بەرژەوەندی هاوبەش ، ئاماژە بەوەشكراوە كە چاوەڕوانن بڕیارەكە لەلایەن ئەنجومەنی پیرانیشەوە پەسەند بكرێت. ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمریكا هەڵوەشانەوەی بڕیارەكەی بە دەنگی زۆرینەی 261 بەرامبەر 167 پەرلەمانتار پەسەند كرد . ڕوونیشیکردەوە کە "هەڵوەشاندنەوەی ڕێگەپێدانی جەنگ ڕەنگدانەوەی ڕێبازێکی سیاسی و یاسایی جیاوازە لە واشنتۆن و نوێنەرایەتی دەرفەتێک دەکات بۆ بەرزکردنەوەی هاریکاری لەگەڵ عێراق لەڕووی ئابووری، پەروەردە، وزە و ڕۆشنبیری.
24 ساڵ بەسەر روداوەکانی 11ـی سێپتەمبەر تێپەڕدەبێت، بەرەبەیانی 11ـی سێپتەمبەری 2001، 19 ئەندامی سەر بە تۆڕێكی قـ.ـاعیدە، چوار فڕۆكەی نەفەرهەڵگری ئەمریكایان رفاند و دواتر دوو لە فڕۆكەكان خۆیان كێشا بە هەردوو تاوەرەی ناوەندیی بازرگانیی جیهانی لە نیویۆرك، یەكێك لە فڕۆكەكانیش خۆی بە بینای (پێنتاگۆن)دا كێشا و فڕۆكەی چوارەمیش لەویلایەتی پێنسیلڤانیا لەلایەن هێزی ئاسمانی ئەمریكا خرایەخوارەوە، لە ئەنجامی ئەو هێرشانەش، نزیكەی سێ هەزار هاووڵاتی ئەمریکی گیانیان لەدەستدا و هەزاران هاووڵاتی دیەکش برینداربوون. 11ـی سێپتەمبەری 2001، ئەو رۆژەی بووە هۆی سەرهەڵدانی جەنگێکی درێژخایەنی 20 ساڵە و گیانلەدەستدان و برینداربوونی هەزاران کەس و ئاوارەبوونی ملیۆنان کەسی دیکە. لەسەر لە بەیانی رۆژی 11ی سێپتەمبەری 2001، چوار تیمی سەر بە گرووپی چەکداری قاعیدە کە لە 19 کەس پێکهاتبوون، هەستان بە رفاندن و دەستبەسەرداگرتنی چوار فڕۆکەی نەفەرهەڵگر و لەهێرشێکی خۆکوژیدا بەکاریانهێنا. دوو لە فڕۆکەکان هەردوو باڵەخانەی ناوەندی بازرگانیی جیهانییان لە شاری نیویۆرکی ئەمریکا کردەئامانج، فڕۆکەی سێیەمیش بینای پنتاگۆن(وەزارەتی بەرگری ئەمریکا)ی لە دەرەوەی واشنتۆن دی سییەوە کردە ئامانج، بەڵام فڕۆکەی چوارەم لەلایەن سەرنشینەکانییەوە هێرشی کرایەسەر لە ناوچەی شەنکسڤیڵێی پەنسڵڤانیا کەوتەخوارەوە و تەواوی سەرنشینەکانیشی گیانیان لەدەستدا.
