ترەمپ: پوتین لەبەردەم خەڵکدا قسەی باش دەکات، شەوانە خەڵک بۆردومان دەکات

  وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند، بەمزوانە لەرێگەی عومانەوە پێشنیارێکی تایبەت بە رێکەوتنی ئەتۆمی پێشەکەشی ئێران دەکات، دەشڵێت: دەبێت واشنتۆن ئەوە بە دەرفەت بزانێت. ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ئەمڕۆ دوشەممە رایگەیان، بەمزوانە تاران وەڵامی فەرمی خۆی بۆ پێشنیاری ئەمەریکا بۆ گەیشتن بە رێککەوتن لەرێگەی کەناڵە دیپلۆماسییەکانەوە و بە نوسراوی فەرمی دەگەیەننە واشنتۆن. وتیشی: چاوەڕواندەکرێت تاران لە وەڵامەکەدا پێشنیارێکی تایبەت بۆ رێکەوتن بخاتەڕو کە بریتییە لە پاراستنی بنەمای پیتاندنی یۆرانیۆم لەسەر خاکی ئێران، هاوکات لای خۆیەوە هەنگاو بۆ هێورکردنەوەی نیگەرانیی و تۆمەتەکانی ئەمەریکا لەبەرامبەر هەڵگرتنی کاریگەری سزاکان، دەنێت. بەقایی دەشڵێت: ئێران ئامادەیی خۆی بۆ ئەنجامدانی خولی داهاتوی دانوستانی ناڕاستەوخۆ لەگەڵ ئەمریکا، دەردەبڕێت بە مەرجێک هێڵە سورەکانی تاران بپارێزرێت. سەبارەت بە پیتاندنی یۆرانیۆم بەقایی وتیشی: "مەرج نییە هەمو وڵاتێک کە یۆرانیۆم دەپیتێنێت، ببێتە خاوەن چەکی ئەتۆمی، زۆرێک لە وڵاتان بەبێ ئەوەی پرۆگرامی چەکی ئەتۆمییان هەبێت، یۆرانیۆم دەپیتێنن". ئاماژەی بەوەشکرد: ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی لەژێر فشار و کاریگەریی سیاسی سێ وڵاتی ئەوروپی و ئەمریکا راپۆرتێکی لەسەر ئێران ئامادەکرد کە دواتر ئەو راپۆرتە بە مەبەستی خراپ کەڵکی لیوەرگیرا.یب

  بەپێی بەیاننامەیەکی سەرۆکایەتیی ئەمەریکا، قەدەغەکردنی چوونە ژوورەوەی هاووڵاتییانی 12 وڵات بۆ ئەمەریکا، کە هەفتەی ڕابردوو لەلایەن دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکاوە دەرچووە، درەنگانی شەوی یەکشەممە، کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە.  قەدەغەکە"لە پێناو پاراستنی هاووڵاتییانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە تیرۆریستانی بیانی و هەڕەشەی دیکە بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی" دەرچووە، بەپێی جاڕنامەی سەرۆکایەتیی ئەمەریکا، قەدەغەکە، هاووڵاتییانی ئەفغانستان، بۆرما، چاد، کۆنگۆ، کینیا، ئێریتریا، هایتی، ئێران، لیبیا، سۆماڵ، سوودان و یەمەن دەگرێتەوە.  ئیدارەی ئەمەریکا کە سیاسەتێکی زۆر توندی کۆچبەری گرتووەتەبەر، پاساو بۆ دانانی خۆی لە لیستی قەدەغەکردنەکەدا هێنایەوە، بە ئاماژەدان بە نەبوونی دەزگای کاریگەر لەو وڵاتانە بۆ پشکنینی تەندروستیی گەشتیاران و مەیلی هاووڵاتییان بۆ مانەوە لە ئەمەریکا دوای تەواوبوونی ڤیزاکانیان. هەروەها سنووردارکردنی ڤیزا بەسەر هاووڵاتییانی حەوت وڵاتی دیکەدا سەپێندرا کە بریتین لە؛ بۆرۆندی، کوبا، لائۆس، سیرالیۆن، تۆگۆ، تورکمانستان و ڤەنزوێلا.

  ئەسکاندەر زورین، وتەبێژی گروپی دانوستانکاری ڕووسیا ڕۆژی یەکشەممە ڕایگەیاند کە وڵاتەکەى وەجبەی یەکەمی تەرمی سەربازانی ئۆکراینی گەیاندووەتە شوێنی ئاڵوگۆڕەکە، ئەمەش وەک جێبەجێکردنی ئەو ڕێککەوتنانەی کە لە میانی دانوستانە ڕاستەوخۆکانی ڕووسیا و ئۆکرانیا لە ئیستانبوڵ لە ٢ی حوزەیران ئەنجامدراون. ئەو وتەبێژە ئەوەشى خستەڕوو لایەنی ڕووسی بەگوێرەی ئەو ڕێککەوتنانەی لە کاتی دانوستانەکانی ڕووسیا و ئۆکرانیا کە لە ٢ی حوزەیران لە ئەستەنبوڵ بەڕێوەچوو، و بەپێی ئەو خشتەیەی کە لەگەڵ لایەنی ئۆکرانی ڕێککەوتنی لەسەر کرا، تەرمی سەربازە ئۆکرانیاکانی ڕادەست کرد، کە بۆ گەڕانەوەیان بۆ ناوچەی ئاڵوگۆڕکردن ئامادەکرابوون. ڕوونیکردەوە، وەجبەی یەکەم هەزار و ٢١٢ تەرمی سەربازی ئۆکراینی لەخۆگرتبوو، ئاماژەی بەوەشکرد، "زۆرێکیان ناسنامەیان بۆ کراوەتەوە، هەروەها سەرجەمیان وەک سەرباز لە هێزە چەکدارەکانی ئۆکرانیا پشتڕاستکراونەتەوە، چ بە جلوبەرگی سەربازییان و چ بەهۆی ئەو شوێنانەی کە دۆزراونەتەوە". زورین جەختیشی لەوە کردەوە کە لایەنی ڕووسی بە تەواوی ئامادەیی هەموو ڕێککەوتننامەکانی پەیوەست بە گەڕانەوەی تەرمی سەربازە کراوەکانی ئۆکرانیا و ئاڵوگۆڕی دیلەکان جێبەجێ بکات. لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئامادەییمان پشتڕاست دەکەمەوە بۆ گەڕاندنەوەی زیاتر لە ٦ هەزار تەرم بە وەجبە، لە ڕێگەی گواستنەوەی وشکانی و شەمەندەفەرەوە.  ناوبراو ڕەتیکردەوە هیچ لێدوانێک لەسەر ئەو مشتومڕە بەردەوامە بدات کە گوایە ئەم ئۆپەراسیۆنە سروشتێکی سیاسی هەیە. دەشڵێت "ئەمە دەستپێشخەرییەکی تەواو مرۆییە و یەکەم دەستپێشخەری نییە و بەداخەوە ڕەنگە دواهەمینیش نەبێت، ئێمە لایەنی ڕووسیا بە تەواوی پابەندین بە جێبەجێکردنی هەموو ڕێککەوتنەکان، جا چ سەبارەت بە گەڕانەوەی تەرمی سەربازانی ئۆکرانیا بێت یان ئاڵوگۆڕی دیلەکان".

  دوای زیادبوونی ناکۆکییەکانی لەگەڵ ئیلۆن مەسک؛ سەرۆکی ئەمریکا هێرشی کردە سەر مەسک و بە "بێڕێز" ناوی برد و وتی، "نابێت بێڕێزی بەرامبەر سەرۆک بکەیت. ئەگەر پاڵپشتیش لە دیموکراتەکان بکەیت، لێکەوتەی خراپ چاوەڕێت دەکات". دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ناکۆکییەکانی لەگەڵ ئیلۆن مەسکی سەرمایەدار و راوێژکاری پێشووی قووڵتر کردەوە و، هەڕەشەی هەڵوەشاندنەوەی سەرجەم گرێبەستەکانی حکومەت لەگەڵ کۆمپانیاکانی مەسک دەکات. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە وەڵامی پرسیارێکدا کە ئایا حەز دەکات لەگەڵ مەسک قسە بکاتەوە، وتی، "نەخێر". لە وەڵامی پرسیارێکی دیکەدا کە ئایا پێیوایە پەیوەندییەکەی لەگەڵ مەسک کۆتاییهاتووە، ترەمپ وتی، ''وای دەبینم، بەڵێ''. رەمپ و  مەسک هەفتەی ڕابردوو، لە تۆڕە کۆمەڵاتییەکانی ئێکس و ترووس سۆشیال، هێرشیان کردە سەر یەکدی، نوێترین قسەی ترەمپیش بۆ هاوڕێ کۆنەکەی ئەوەیە کە، ئەگەر  لە هەڵبژاردنی کۆنگرێسدا مەسک دژ بە کۆمارییەکان بێت و پشتیووانی لە دیموکراتەکان بکات، باجێکی قورس دەدات. ترەمپ رۆژی هەینی لە پەیامێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی سۆشیاڵ ترووس لەبارەی ئەو پێشنیازەوە نووسی، "ئاسانترین رێگە بۆ پاشەکەوتکردنی پارە لە بودجەکەماندا هەڵوەشاندنەوەی یارمەتییە داراییەکان و گرێبەستەکانی حکومەتە لەگەڵ ئیلۆن."   ترەمپ دەڵێت، "زۆر سەرم سوڕماوە کە بایدن چۆن بیری لەو کارە نەدەکردەوە!"   هەڕەشەکەی ترەمپ دوای ئەوە هات کە مەسک، سەرۆکی ئەمریکای بە "سپڵە" ناوبرد و رایگەیاند، بێ ئەو هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی نەدەبردەوە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی ئەو سەرمایەدارە لەکاتی هەڵمەتی هەڵبژاردندا زیاتر لە 250 ملیۆن دۆلاری بەخشییە هەڵمەتی هەڵبژاردنی ترەمپ.   هەروەها شەوی هەینی ترەمپ جارێکی دیکە بە نەرێنی قسەی لەبارەی مەسک کرد و گوتی، "عەقڵی لەدەستداوە."   مەسکیش بێ بەڵگە ترەمپی بەوە تۆمەتبار کرد کە لە ئابڕووچوونی سێکسی لە بەڵگەنامەکانی حکومەتی ئەمریکا لەسەر سەرمایەدار ئەمریکی جێفری ئێپستین تێوەگلاوە کە هاوڕێیەکی نزیکی ترەمپ بوو.   مەسک بۆ 130 رۆژی یەکەمی سەرۆکایەتیی ترەمپ، راوێژکاری تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بوو، بەرپرسی فەرمانگەی کارامەیی حکومەتیش بوو کە ئامانج لەو فەرمانگەیە، کەمکردنەوەی خەرجییەکانی حکومەت بوو لەگەڵ بچووککردنەوەی قەبارەی دامودەگاکانی حکومەت.   سەرەتای سەرهەڵدانی ناکۆکییەکانی نێوان ترەمپ و مەسک بۆ هەفتەیەک لەمەوبەر دەگەڕێتەوە، دوای ئەوەی پرۆژە یاسایی خەرجییەکانی حکومەتی ئەمریکای ناردە کۆنگرێس و ئیلۆن مەسک دژایەتی خۆی بۆ ئەو پرۆژە یاسایی دەربڕی و بە "کارەسات" ناوی برد.

  سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت، واشنتن رێگە بە تاران نادات درێژە بە پیتاندنی یۆرانیۆم بدات. ئەوەش لە کاتێکدایە بەشێک لە میدیای ئەمریکی دەڵێن، ئەو پێشنیازەی ئەمریکا پێشکێشی ئێرانی کردووە، ئەو مافەی پێ دەدات.   رۆژی هەینی 6ی حوزەیرانی 2025 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لەنێو فڕۆکەی سەرۆکایەتی قسەی بۆ رۆژنامەڤانان کرد و وەڵامی چەند پرسیارێکی لەبارەی دانوستاندنەکانی نێوان ئیدارەکەی و ئێران دایەوە. ئەو وتی، بەگوێرەی پێشنیازەکە کە بۆ رێککەوتن بۆ ئێران نێردراوە "ئەوان یۆرانیۆم ناپیتێنن. ئەگەر پیتاندنیان کرد، ئەوا ناچار دەبین بە رێگەکەی دیکە [مامەڵەیان لەگەڵ] بکەین."   ئەو لێدوانەی سەرۆکی ئەمریکا وەکو ئاماژەیەک بۆ هێرشی سەربازی بۆسەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران لێکدەدرێتەوە، لە ئەگەری نەگەیشتن بە رێککەوتن. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریکا جارێكی  جەختیكردەوە: کردەوە واشنتۆن رێگە بە تاران نادات لەناو وڵاتەکەیدا پرۆسەی  پیتاندنی یۆرانیۆم ئەنجامبدات. ترەمپ، لە لێدوانێکی کورتدا، لەناو فڕۆکەکەی لەوەڵامی پرسیارێكداسەبارەت بە قسەكانی رابەڕی باڵای ئێران كە وتی، دەستبەرداری پیتاندنی یۆرانیۆم نابن، رایگەیاند: "نابێت پیتاندن بكەن، ئەگەر پیتاندن بکەن، ناچارین جوڵە بكەین و رێگەیەكی جیاواز بگرینەبەر"، وەك ئاماژەیەك بۆ ئاڕاستەیەکی دوور لە دانوستانەکان، بەبێ ئەوەی دیاری بکات کە ئەو ئاڕاستەیە چی دەبێت. ترەمپ، لە هەمان کاتدا جەختی لەوە کردەوە، ئارەزووی ئەوە ناکات ئەنجامی بدات بەڵکو ناچار دەبێت، لە کۆتاییدا وتی: "هیچ بژاردەیەکی ترمان نابێت... رێگە بە پیتاندن نادەین". ئەم لێدوانانەی ترەمپ، دوای دوو رۆژ دێت لە رەتکردنەوەی پێشنیازی ئەمریکا لەلایەن تارانەوە سەبارەت بە پرسی پیتاندنی یۆرانیۆم، كە تیایدا عەلی خامەنیی رابەڕی باڵای ئێران جەختیكرد، تاران دەستبەرداری پیتاندنی یۆرانیۆم نابێت.

  دوای پەرەسەندنی ناکۆکییەکەی لەگەڵ ترەمپ، ئیلۆن مەسک لە ڕێگەی ڕاپرسییەکی گشتییەوە لەسەر تۆڕى کۆمەڵایەتى "X" پێشنیارى بیرۆکەی دامەزراندنی پارتێکی سیاسی نوێ دەخاتەڕوو بۆ نوێنەرایەتیکردنی "زۆرینەی بێدەنگ" لە ئەمریکا. چەند ڕۆژێکە شەڕە قسەى نێوان دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا و ئیلۆن مەسک خاوەنى کۆمپانیاکانى سپەیس ئێکس و تێسلا و تۆڕى ئێکس گەرمە و کاریگەریی گەورەى لەسەر بازاڕى پشکەکانى ئەمریکا و دراوە ئەلیکترۆنییەکان دروستکردووە. هەردووکیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانى خۆیانەوە کە ترەمپ خاوەنى تروس سۆشیاڵە و ئیلۆن مەسک خاوەنى ئێکسە، قسە بە یەکترى دەڵێن. ملیاردێری ئەمریکی ئیلۆن مەسک ئاماژەی بەوەدا کە "پێویستە پارتێکی سیاسی نوێ لە ئەمریکا دابمەزرێنین کە نوێنەرایەتی ئەو 80%یە بکات کە لە ناوەڕاستدا وەستاون" لە نێوان پارتەکانی کۆماری و دیموکرات لە ئەمریکا. ئەم دوورخستنەوەیە لە کاتێکدایە کە ناکۆکییەکانی مەسک لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، دوای چەند ڕۆژێک لە وازهێنانی لە حکومەتی ئەمریکا. ناکۆکییەکە بە ڕەخنەی ماسک لە پڕۆژە یاسای باج و خەرجییەکانی ترەمپ دەستی پێکرد. ترەمپ نائومێدی خۆی لە ئیلۆن ماسک دەربڕیبوو کە هاوپەیمانی خۆی بوو لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا و لەگەڵ ئیدارەی ترەمپ لە وەزارەتی کارایی حکومەت کاریان کردبوو پێش ئەوەی لە کۆتایی مانگی ئایاری ڕابردوودا بە فەرمی بڕوات. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رۆژی هەینی رایگەیاند، ئیلۆن مەسک "عەقڵی لەدەستداوە"، بەڵام پێداگریی کرد کە دەیەوێت جیابوونەوەی لەگەڵ هاوپەیمانە ملیاردێرە پێشووەکەی بە ئاسانی تێپەڕێنێت.   ئەم جیابوونەوە ئاشکرا و تووندەی نێوان دەوڵەمەندترین و بەهێزترین کەسی جیهان، لە هەموو روویەکەوە پڕە لە مەترسیی سیاسی و ئابووری.   بەرپرسانی کۆشکی سپی دەڵێن، ترەمپ بیرۆکەی قسەکردنی لەگەڵ مەسک رەتکردووەتەوە، تەنانەت بیری کردووەتەوە کە دەستبەرداری ئەو تێسلا سوورە ببێت کە لە لووتکەی پەیوەندییە گەرموگوڕەکەیاندا کڕیبووی.   ترەمپ بە میدیای وڵاتەکەی گوت، دەیەوێت تیشک بخاتە سەر تێپەڕاندنی پڕۆژەیاسا زەبەلاحە "گەورە و جوانەکەی" – کە رەخنە تووندەکانی مەسک لەسەر هەمان پڕۆژەیاسا بووە هۆی جیابوونەوەکەیان.   بەڵام سەرۆکە کۆمارییە تەمەن 78 ساڵەکە نەیتوانی خۆی بگرێت و هێرش نەکاتە سەر مەسکی هاوڕێی، کە لەدایکبووی ئەفریقای باشوورە.

  ئێرۆل مەسک، باوکی ملیاردێر ئیلۆن مەسک، دووپاتیکردەوە کە شەڕی قسەی نێوان کوڕەکەی و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا "دوای چەند ڕۆژێک کۆتایی دێت"، بە تەنها ململانێی نێوان "دوو گەورە" وەسف دەکات. لە دوێنێوە شەڕە قسەى نێوان دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا و ئیلۆن مەسک خاوەنى کۆمپانیاکانى سپەیس ئێکس و تێسلا و تۆڕى ئێکس گەرمە و کاریگەریی گەورەى لەسەر بازاڕى پشکەکانى ئەمریکا و دراوە ئەلیکترۆنییەکان دروستکردووە. هەردووکیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانى خۆیانەوە کە ترەمپ خاوەنى تروس سۆشیاڵە و ئیلۆن مەسک خاوەنى ئێکسە، قسە بە یەکترى دەڵێن. لەوەڵامى پرسیارێکى ڕۆژنامەنوسان لە هۆڵی فڕۆکەخانەی دەهلی، ئێرۆل مەسک قسەى لەسەر ئەو مشتومڕەى ناو سۆشیال میدیا کرد کە سەرنجی جیهانی بەدەستهێناوە و بە "کەمێک گاڵتەجاڕانە" وەسفیکردووە و بەهۆی گرژی و ماندوێتی لە بەرزترین ئاستەکانی دەسەڵاتدا بووە. لەبارەی بڕیارەکەی ئیلۆن ماسک بۆ هێنانە پێشەوەی فایلەکانی جێفری ئیپستین لە هێرشەکەی بۆ سەر ترەمپ، ماسک دانی بەوەدانا کە سەری لێ شێواوە. ئاماژەی بەوەشکردووە، "نازانم بیری لە چی دەکردەوە، تەنها دەتوانم بیهێنمە پێش چاوم کە ئەوە تەنها هەڵەیەکی گەمژانە بووە"، ئەو هەنگاوەی بە ئەنجامی فشاری دەروونی وەسفکرد نەک ستراتیژی. باوکی ئەو ملیاردێرە ئەمریکییە دانی بەوەدانا کە کوڕەکەی نیگەرانە لەوەی کە بە ئیستغلالکردنی هاندانە داراییەکان لەلایەن دیموکراتەکانەوە بۆ دەرکردنی یاسا، خاڵێک کە دەوترێت ناکۆکی لە پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیادا دروستکردووە. سەرەڕای گرژییە گشتییەکان، ئێرۆل ماسک متمانەی خۆی دەربڕی کە ناکۆکی نێوان ئیلۆن و ترەمپ تەمەنی کورت دەبێت. دۆناڵد ترەمپ دەڵێ، پێیوابووە ئیلۆن مەسک کەسێکى ژیرە، بەڵام بەوشێوەیە نییە، دەشڵێ، ئۆتۆمبێلەکانى بۆ ساغنابێتەوە و کەس لێى ناکڕێت، ئەو یارمەتیداوە و ئۆتۆمبێلەکانى هێناوەتە کۆشکى سپى و نمایشىکردووە بۆئەوەى هانى خەڵک بدات ئۆتۆمبێلى تێسلا بکڕن، هەروەها دەڵێ، مەسک شێت بووە و لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان قسەى هەڵیت و پەڵیت دەکات. لە بەرامبەردا ئیلۆن مەسک دەڵێ، ئەگەر ئەو نەبووایە ترەمپ لە هەڵبژاردنى سەرۆکایەتى ئەمریکا دەرنەدەچوو و ئێستا ئەو سەرۆک نەدەبوو، هەروەها دەشڵێ، لە دۆسیەى جیفرى ئێپستاین کە بازرگانى بە مرۆڤەوە دەکرد و منداڵباز بوو، تێوەگلاوە، هەربۆیە دۆسیەکەى ئاشکرانەکراوە، تەنانەت دواى گیانلەدەسدانیشى لەزیندان، دۆسیەکەى داخراوە، ئیلۆن مەسک گوتیشی، ترەمپ پێشتر چەندینجار سەردانى ئێپستاینى کردووە و لە دۆسیەکانى بازرگانیکردن بە جەستەى مرۆڤ و تێرکردنى ئارەزووەکانى ناوى لە دۆسیەکەیدا هاتووە.

  دوو بەرپرسی ئاگاداری ئیسرائیل ڕایانگەیاندووە، ئیسرائیل دڵنیایی داوەتە ئەمریکا کە هێرش ناکاتە سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران، مەگەر ئەوکاتەى دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا ئاماژە بەوەبدات کە دانوستانەکان لەگەڵ تاران شکستی هێناوە. بەرپرسێک ڕایگەیاند کە ئیسرائیل بە ڕوونی بۆ هاوتا ئەمریکییەکانی ڕاگەیاندووە کە بە هێرشێکی سەربازی بۆ سەر ئێران ئیدارەی ترەمپ سەرسام ناکات. بە گوتەی ئەو دوو بەرپرسە ئیسرائیلییە، حکومەتى ئیسرائیل ئەو پەیامە دڵنیاکەرەوەیەی بە ئەمریکا گەیاندووە، هەفتەی ڕابردوو لە سەردانێکیدا بۆ واشنتۆن لەلایەن ڕۆن دێرمر، وەزیری کاروباری ستراتیژی، دەیڤید بارنیا، سەرۆکی مۆساد و تزاچی هانێگبی، ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی. واشنتۆن ماوەی چەند هەفتەیەکە نیگەرانە لە ئەگەری ئەوەی کە ئیسرائیل پلانی بۆ هێرشکردنە سەر تاران داناوە، سەرەڕای بەردەوامی دانوستانەکانی لەگەڵ ئێران. ترەمپ پێشتر هۆشداری دابوو بە بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە گرتنەبەری هیچ ڕێوشوێنێکی سەربازی لە کاتێکدا دانوستانەکان بەردەوامن. بەڵام ترەمپ هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە هەڵوێستەکەی "دەتوانێت بە پەیوەندییەکی تەلەفۆنی بگۆڕێت" ئەگەر هەست بکات وتووێژ لەگەڵ ئێران هیچ بەرهەم ناهێنێت.

  پیت هێگسێت، وەزیری بەرگری ئەمریکا دەڵێت: وڵاتانی هاوپەیمانی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ) ناتوانن پشت بە واشنتۆن ببەستن بۆ ئەوەی بەرگرییان لێبكات، داواشی لێکردن رێككەوتن بكەن لەسەر خەرجکردنی (5%)ی كۆی گشتیی بەرهەمی ناوخۆییان بۆ بەرگری. هێگسێت ئەمڕۆ، لە میانی  كۆبونەوەی لەگەڵ هاوتاکانی لە ناتۆ لە شاری برۆکسل رایگەیاند: پەیامەکەمان بە روونی دەمێنێتەوە، خۆپاراستن و ئاشتی لە رێگەی هێزەوە، بەڵام ناكرێت دۆخی پشتبەستن بە ئەمریکا هەبێت لە جیهانێکی پڕ لە هەڕەشەدا. وەزیری بەرگری ئەمریکا پێش کۆبونەوەکەش، بە رۆژنامەنوسانی وت: پابەندبون بە خەرجکردنی (5%)ی كۆی گشتی بەرهەمی ناوخۆیی بۆ بەرگری لە وڵاتانی ناتۆ، كارێكە شایەنێتی.  وتيشی: ئامادەیی شەڕكردن پێویستە بۆ ئەوەی هاوپەیمانییەک هەبێت، ئێمە لێرەین بۆ درێژەدان بەو کارانەی کە دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا دەستی پێکرد، ئەویش پابەندبونە بە خەرجکردنی لەسەدا (5%) بۆ بەرگری لەم هاوپەیمانییەدا. پێشیوابوو تا کاتی کۆبونەوەی لوتکە لە لاهای لە کۆتایی ئەم مانگەدا، ئەمە رووبدات.

ماڵپەڕی ئەکسیۆسی ئەمریکی لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویکردەوە، سەرەتای هەفتەی داهاتوو خولی شەشەمی دانوستانە ئەتۆمییەکانی تاران و واشنتن بەڕێوەدەچێت. ئەکسیۆس ئاماژەی بەوەکردووە، خولی شەشەمی دانوستانەکە لە رۆژی شەممە یان یەکشەممەی داهاتوو لە یەکێک لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێوەدەچێت. بە گوێرەی ماڵپەڕەکە، کە لە زاری سەرچاوەیەکی ئێرانییەوە وەریگرتووە، ئێران رازی دەبێت بەو پێشنیازەی ئەمریکا کە داوای پێکهێنانی یەکیتییەکی هاوبەشی هەرێمی دەکات بۆ چاودێریکردنی ئاستی پیتاندنی یۆرانیۆم و دابینکردنی کەرەستەی ئەتۆمی. بەگوێرەی پێشنیازەکەی ئەمریکا  دەبێت هەریەکە لە ئێران، ئەمریکا، ئیمارات، تورکیا، سعودیە و قەتەڕ ئەندامی یەکێتییەکەبن و ئەرکەکەشی چاودێریکردنی پیتاندنی یۆرانیۆمی ئێرانە و راگرتنی لە ئاستێکدا نەگاتە پلەی گەیشتن بە چەکی ئەتۆم .  ئەوەش لە کاتێکدایە  لە دوایین لێدوانیدا، عەلی خامنەیی رێبەریی باڵای ئێران رایگەیاند، ئەوان لە پرسی پیتاندنی یۆرانیۆم  رێگەپێدان لە واشنتن وەرناگرن. گوتیشی، دەبێت ئەمریکا و ئیسرائیل ئاگاداربن چۆن مامەڵە لەگەڵ ئێران دەکەن. خولی شەشەمی دانوستانەکە لە کاتێکدا بەرێوەدەچێت، هێشتا تاران وەڵامی ئەو نامەییەی دۆناڵد ترامپ سەرۆکی ئەمریکای نەداوەتە کە شەممەی رابردوو لە رێگای وەزیری دەرەوەی عومان درایە دەست بەرپرسانی ئێران و تیایدا پێشنیازی رێککەوتنێکی ئەتۆمی کراوە.

  دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، گەشتی هاووڵاتییانی 12 وڵاتی بۆ ئەمریكا قەدەغەكرد، هەروەها گەشتی هاووڵاتییانی حەوت وڵاتی دیكەشی سنوورداركرد. بەگوێرەی بڕیارەکەی ترەمپ لە رۆژی  9ـی ئەم مانگەوە هاووڵاتییانی ئەفغانستان، بۆرما، چاد، كۆماری كۆنگۆ، گینا، ئەریتریا، ئێران، لیبیا، سوماڵ، سودان و یەمەن ناتوانن گەشت بۆ ئەمریكا بكەن، هەروەها گەشتی هاووڵاتیانی بۆرۆندی، كوبا، لاوس، سیرلۆن، تۆگۆ، توركمانستان و فەنزوێلاش بۆ ئەمریكا سنوردارکرد. بڕیارەكە لەچوارچێوەی سیاسەتی ترەمپ دژی کۆچبەران و نەبوونی حكومەتێكی كاریگەر لەو وڵاتانە دەگەرێتەوە. یەکێکی دیکەش لە هۆکارەکەیان ئەوەیە، كاتێك هاووڵاتیانی ئەو وڵاتانە سەردانی کاتیی بۆ ئەمریكا دەكەن، دوای تەوابوونی ڤیزاكانیان لەوێ دەمێننەوە و ناگەڕێنەوە، بەڵام ئێران بە تۆمەتی پشتیوانیی تیرۆر، خراوەتە لیستەکەوە. بڕیارەكەی ئەمریكا بۆ ئەو وڵاتانە، یاریزانانی تۆپی پێ ناگرێتەوە كە بۆ بەشداریكردن لە جامی جیهانی 2026 دەچنە ئەمریكا. ترەمپ لەبارەی بڕیارەكەی بۆ قەدەغەكردنی گەشتی هاووڵاتییانی ئەو وڵاتانە بۆ ئەمریكا دەڵێت، ئەوەی لە وڵاتانی ئەوروپا روویدا نایانەوێت لە ئەمریكا رووبدات و كێشەی ئەمنی بۆ وڵاتەكەیان دروستبێت. ترەمپ باسی لەوەش کرد، “دواین هێرشە تیرۆرستییەکەی شاری بۆڵدەریی کۆلۆرادۆ ئەو مەترسییە گەورەیە پشتراستدەکاتەوە کە لەسەر وڵاتەکەمان هەیە بە هاتنی هاووڵاتییانی دەرەوە کە بەشێوەیەکی رێکوپێک وردبینییان بۆ نەکراوە، رێگە بەو کەسانە نادەین بێنە نێو وڵاتەکەمانەوە کە دەیانەوێت زیانمان پێ بگەیەنن و هیچ شتێک نامانوەستێنێت لەوەی ئەمریکا بپارێزین.” رۆژی یەکشەممەی رابردوو تۆمەتبارێک بەناوی محەمەد سلێمان کە بەرەچەڵەک میسرییە هێرشی کردەسەر کۆبوونەوەیەکی جووەکان لە شاری بۆڵدەر لە ویلایەتی کۆلۆرادۆی ئەمریکا و بەهۆیەوە 12 کەس برینداربوون.

  دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا ڕایگەیاند، لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ ڤلادیمێر پوتین، سەرۆکی ڕوسیا، هێرشەکانی ئەم دواییەی ئۆکرانیا بۆ سەر ڕوسیا و پێشهاتەکانی پەیوەست بە ئێران تاوتوێ کرد.   رۆژی چوارشەممە 04-06-2025 دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە ترووس سۆشیەل رایگەیاند: "کەمێک لەمەوبەر لەگەڵ سەرۆک ڤلادیمیر پووتینی رووسیا قسەم کرد؛ پەیوەندییەکە نزیکەی کاژێرێک و 15 خولەکی خایاند."   سەبارەت بە نێوەڕۆکی گفتوگۆکە لەبارەی ئۆکراینا، ترەمپ نووسی: "باسی هێرشی سەر فڕۆکەکانی رووسیامان لەلایەن ئۆکرایناوە کرد؛ هەروەها باسی هێرشە جۆراوجۆرەکانی دیکەشمان کرد کە لەلایەن هەردوولاوە دەکرێن. گفتوگۆیەکی باش بوو، بەڵام گفتوگۆیەک نەبوو کە راستەوخۆ ببێتەهۆی بەدیهێنانی ئاشتی."   ترەمپ ئاماژەی بەوەشکردووە: "سەرۆک پووتین بە پێداگرییەوە گوتی، ناچارە وەڵامی هێرشەکەی ئەم دواییەی سەر فڕۆکەخانەکان بداتەوە."   لەبارەی ئێرانەوە، سەرۆکی ئەمریکا نووسیویەتی: "باسمان لە ئێران کرد؛ کات لەبەردەم بڕیاری ئێران سەبارەت بە چەکی ئەتۆمی کەمە و پێویستە بە خێرایی بڕیار بدرێت! بە سەرۆک پووتینم راگەیاند، ئێران ناتوانێت ببێتە خاوەنی چەکی ئەتۆمی؛ پێم وایە لەسەر ئەمە هاوڕابووین."   ترەمپ گوتی، پووتین پێشنیازی کرد یارمەتیدەر بێت لەم پرسەدا و دەنووسێت: "سەرۆک پووتین پێشنیازی کرد کە بەشداری لە گفتوگۆکاندا لەگەڵ ئێران بکات و رەنگە یارمەتیدەر بێت لە گەیشتن بە ئەنجامێکی خێرا."   ترەمپ لە کۆتاییدا نووسیویەتی: "ئێران بڕیارەکەی تایبەت ئەم بابەتە زۆر گرنگە، دواخستووە و لە ماوەیەکی زۆر کورتدا پێویستمان بە وەڵامێکی یەکلاییکەرەوە دەبێت." هاوكات پرسی ئێرانی لەگەڵ پوتین تاوتوێکردووە، جەختی لەوە کردەوەتەوە کات تەواو دەبێت بۆ ئەوەی تاران بڕیاری کۆتایی بدات، لەبارەی بەدەستهێنانی چەکی ئەتۆمی. دەشڵێت: بە روونی بە پوتینم وتووە ئێران هەرگیز ناتوانێت ببێتە خاوەن چەکی ئەتۆمی، پوتینیش لەسەر ئەم خاڵە هاوڕا بووە لەگەڵم.  ترەمپ لە 20-01-2025 گەڕایەوە کۆشکی سپی، لەوکاتەوە چەند جارێ بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵ پووتین کردووە.

  بڕیارە ئەمڕۆ چوارشەممە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان دەنگ لەسەر ڕەشنووسی بڕیارنامەیەک بدات کە تێیدا داوای "ئاگربەستێکی دەستبەجێ و بێ مەرج و هەمیشەیی لە غەززە، دیپلۆماتکارانی نەتەوە یەکگرتووەکان ڕایانگەیاند، پێدەچێت ئەمریکا ڤیتۆی لەسەر بکات. ئەم بڕیارنامەیە کە لە لایەن دە ئەندامی ناهەمیشەیی ئەنجومەنەوە داڕێژراوە و ماوەی دوو ساڵ بەسەر دەبەن، داواکاری خۆی بۆ ئازادکردنی سەرجەم ئەو زیندانیانەی کە لە لایەن حەماس و گروپەکانی دیکەوە دەستبەسەر کراون، دوای هێرشە لەناکاوەکەی ٧ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣ لە باشووری ئیسرائیل دووپات دەکاتەوە. لە پڕۆژەبڕیارەکەدا دۆخی مرۆیی غەززە بە "کارەساتبار" وەسفکراوە و داوا دەکات ئیسرائیل دەستبەجێ رێگرییەکانی سەر گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ کەرتەکە هەڵبگرێت.  لە ڕەشنووسی بڕیارنامەکەدا دۆخی مرۆیی غەززە بە "کارەساتبار" وەسف دەکات و هەروەها داوای "لابردنی دەستبەجێ و بێ مەرجی هەموو سنووردارکردنەکانی هاتنە ناوەوەی یارمەتییە مرۆییەکان بۆ ناو غەززە، و دەستەبەرکردنی دابەشکردنی سەلامەت و بێ سنوور و بەربڵاوی، لەوانەش بۆ نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوبەشە مرۆییەکانی" دەکات. دەنگدانەکە کە بڕیارە درەنگانی پاشنیوەڕۆی چوارشەممە ئەنجام بدرێت، لە کاتێکدایە کە نزیکەی ڕۆژانە ڕووداوی بۆردومان ڕوودەدات دوای دامەزراندنی خاڵەکانی دابەشکردنی یارمەتییەکان لەناو ناوچە سەربازییەکانی ئیسرائیل، بە پشتیوانی ئەمریکا و ئیسرائیل، سیستەمێک کە هەردوولا دەڵێن بۆ دەربازبوون لە کۆنترۆڵی حەماس داڕێژراوە. ڕۆژەبڕیارەکە داوا دەکات بەگوێرەی بنەما و یاساکانی نەتەوە یەکگرتووەکان، هەموو خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان بۆ غەززە بگەڕێندرێنەوە.    دەنگدانەکە لەکاتێکدایە، نزیکەی 2 ملیۆن دانیشتووی غەززە بە تەواوی پشت بە هاوکارییە مرۆییە نێودەوڵەتییەکان دەبەستن، ئەوەش لەبەرئەوەی هێرشەکانی ئیسرائیل نزیکەی هەموو تواناکانی بەرهەمهێنانی خۆراکی لەنێوخۆی غەززەی لەناوبردووە.    ئیسرائیل لە 2ـی ئادار، گەمارۆی خستەسەر ناردنی هاوکارییەکان مرۆییەکان بۆ غەززە و لە مانگی رابردووەوە بە بڕێکی سنووردار رێگە بە گەیاندنی خۆراک بۆ غەززە دەدات.    ستێفان دوژاریک، گوتەبێژی نەتەوە یەکگرتووەکان، رۆژی سێشەممە گوتی، پێداویستییەکانی غەززە زۆرن و ئەوەیشی کە نەتەوە یەکگرتووەکان دەینێرێتە غەززە "تەنیا دڵۆپێکە."   لە تشرینی دووەمی 2023وە، ئەنجوومەنی ئاسایش دەنگی لەسەر 14 بڕیاری پەیوەست بە غەززە داوە و چواریان پەسند کردووە.    دوایین بڕیاریش لە 20ـی تشرینی دووەمی رابردوو دەنگی لەسەر درا، لەکۆی 15 ئەندامی ئەنجوومەنەکە، 14ـیان دەنگیان پێی دا، بەڵام ئەمریکا بەبیانووی ئەوەی کە پڕۆژەبڕیارەکە داوای دەستبەجێ ئازادکردنی بارمتەکان ناکات، رەتیکردەوە. 

  سەرۆکی ئەمەریکا دووپاتی کردەوە، بە هیچ شێوەیەک ڕێگە بە ئێران نادەن پیتاندنی یۆرانیۆم بکەن؛ ئەمەش دوای ڕاپۆرتێکی پێگەیەکی ئەمەریکا هات کە ڕایگەیاندبوو، واشنتن ڕێگە بە تاران دەدات ڕێژەیەکی کەم یۆرانیۆم بپیتێنێت. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا لەبارەی ڕێککەوتن لەگەڵ ئێران لەسەر بەرنامەی ئەتۆمیی تاران، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی 'تروس سۆشیاڵ' نووسیویەتی "بە پێی ئەو ڕێککەوتنە سەرەتاییەی کە هەیە، ڕێگە بە هیچ جۆرە پیتاندنێکی یۆرانیۆم نادەین." سەرۆکی ئەمەریکا دووبارە ڕەخنەی لە جۆو بایدن، سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا گرت و گوتی: ئەو دیموکراتە دەبوایە پێشتر ئێرانی لە پیتاندنی یۆرانیۆم ڕاگرتبا. ئەم لێدوانانەی دۆناڵد ترەمپ دوای ڕاپۆرتەکەی پێگەی ئەکسیۆسی ئەمەریکی دێت، کە بڵاوی کردبووە، لە پێشنیازەکەی واشنتن بۆ تاران هاتووە، ئەمەریکا ڕێگەی بە ئێران دەدات بە ڕێژەی %3 پیتاندنی یۆرانیۆم بکات. هەروەها بە گوێرەی پێگەکە، ئێران دەبێت لە توێژینەوە و پێشخستنی ئامێرەکانی تایبەت بە پیتاندنی یۆرانیۆم بوەستێت. هاوکات نابێت هیچ دامەزراوەیەکی دیکەی تایبەت بە پیتاندنی یۆرانیۆم دابمەزرێنێت و دەسبەرداری ئەو دامەزراوەنەش بێت کە خەریکە دایاندەمەزرێنێت. دوێنێ، عەباس عراقچی، وەزیری دەرەوەی کۆماری ئیسلامیی ئێران، لە کاتی کۆبوونەوە لەگەڵ ڕافایل گرۆسی، بەڕێوەبەری گشتیی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆمی لە قاهیرە گوتی: وڵاتەکەی خاوەنی بەرنامەی ئاشتیانەی ئەتۆمییە، هیچمان نییە لەو بارەیەوە بیشارینیەوە.

  لە یەکەم بەڵگەنامەدا وردەکارییەکانی چارەنووسی ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی ئۆستن تایس کە ساڵانێک لەمەوبەر لە سوریا ڕفێندرا دەردەکەوێت، بەپێى ئەو بەڵگەنامە هەواڵگریانە کەزۆر نهێنین سوریا ئاشکرای دەکەن کە ئەو گەنجە لە مانگی ئابی ٢٠١٢ لە نزیک دیمەشقی پایتەخت بێسەروشوێن بووە، دوای ئەوەی لە ژێرزەمینەکانی ڕژێمی بەشار ئەسەد، سەرۆکی پێشووی سوریا ڕاگیراوە. هەروەها ژمارەیەک لە بەرپرسانی پێشووی سوریا پشتڕاستیان کردەوە کە تیس لەناو دامەزراوەیەکی ئەمنی لە دیمەشق ڕاگیراوە، بەپێی لێکۆڵینەوەیەکی بی بی سی کە نزیکەی ساڵێکی خایاندووە بۆ تەواوکردنی. ئۆستین تایس، ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی لە 2012وە لە سووریا لەلایەن سەربازانی ڕژێمی پێشووی سووریا دەستگیرکراو بێ سەروشوێنیان کرد. ئێستا باس لەوە دەکرێت ڕەنگە پێش ڕووخانی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەد گواسترابێتەوە بۆ ئێران یان عێراق. بەڵام ئەمە بە تەواوەتی پشت ڕاست نەبووەتەوە. ئۆستن تایسی کوڕی کە ئێستا 43 ساڵە، لە مانگی هەشتی ساڵی 2012 ەوە دەستبەسەرکراوە، لە کاتێکدا کە بە گەڕەکی دەرایای دیمەشقدا ڕۆیشتووە دەستگیرکراوە. پێشتر حکومەتی ئەمریکا ئاماژەی بەوەدابوو کە پێیان وایە ئەو لەلایەن ڕژێمی پێشووەوە دەستبەسەر کراوە، بەڵام بەرپرسانی ئەسەد چەندین جار ئەمەیان ڕەتکردەوە و هیچ وردەکارییەکی دەستبەسەرکردنیشی نەزانرا. بەڵام فایلە هەواڵگرییەکان لەگەڵ ئیفادەی چەند بەرپرسێکی پێشووی ڕێژیم، وردەکارییەکانی ئەو ڕۆژنامەنووسە دوای ڕفاندنی ئەو ڕۆژنامەنووسەیان ئاشکرا کردووە. تایس لە مانگی ئابی ساڵی ٢٠١٢ لە نزیک دیمەشق دیار نەما، کە چەند ڕۆژێک دوای ٣١ ساڵەی لەدایکبوونی بوو. پاشان دوای نزیکەی حەوت هەفتە، لە گرتەیەکی ڤیدیۆییدا دەرکەوت کە بە شێوەی ئۆنلاین بڵاوکرایەوە، چاوی بەستراو و دەستبەندی بەسترابوو، کۆمەڵێک چەکدار لە پشتیەوە بوون و ناچاریان کرد بەیاننامەیەکی کورت بخوێنێتەوە. بەڵام ئەو تێڕوانینەی کە لەو کاتەدا زاڵ بوو کە ئەو گەنجە تەمەن سییەکانی تەمەنی لە لایەن گرووپێکی توندڕەوەوە ڕفێندرابوو، هەر زوو کەوتە ژێر گومانەوە. شرۆڤەکاران و بەرپرسانی ئەمریکی پێیانوابوو دیمەنەکە "ڕەنگە نمایشکرابێت". بە تایبەت کە هیچ گروپ و ڕێکخراو و تەنانەت حکومەتێکی چەکدار بەرپرسیارێتی بێسەروشوێنبوونی نەگرتۆتە ئەستۆ و لەو کاتەوە هیچ هەواڵێکی لەبارەیەوە نەبیستراوە، ئەمەش قسە و باسی بەرفراوانی لەسەر شوێنی مانەوەی لێکەوتەوە. هاوکات بەڵگەنامەکان بەناونیشانی "ئۆستین تایس" پەیوەندییەکانی لقە جیاجیاکانی هەواڵگری سوریا دەربارەی ئەو کەسە ئاشکرا دەکەن. هەروەها ئەفسەرێکی باڵای پێشووی هەواڵگری سوریا ئاشکرای کرد کە لە دیمەشق لەلایەن گروپێکی نیمچە سەربازییەوە (کە پێی دەوترێت هێزەکانی پاراستنی نیشتمانی)، لە نزیک گەڕەکی دارایا لە دیمەشق دەستبەسەر کراوە. بەرپرسێکی دیکەی سوریا پشتڕاستی کردەوە کە ئەو ڕۆژنامەنووسە لانیکەم تا مانگی شوباتی ٢٠١٣ لەوێ ماوەتەوە. بەڵام لەو کاتەدا تووشی کێشەی گەدە بووە و لانیکەم دوو جار لەلایەن پزیشکەوە چارەسەری بۆ کراوە. لە کاتێکدا دەوترێت پشکنینی خوێن دەرکەوتووە کە تایس لەو کاتەدا تووشی هەوکردنی ڤایرۆسی بووە. پیاوێک کە سەردانی ئەو سەنتەرەی کردووە کە تێیدا ڕاگیراوە و بینیویەتی، ڕایگەیاندووە کە ڕۆژنامەنووسە ئەمریکییەکە لە دەستگیرکراوەکانی دیکەی سوریا باشتر مامەڵەی لەگەڵ کراوە، بەڵام "خەمبار دەرکەوتووە، خۆشییەکەش لە ڕووخساریدا نەماوە". هەروەها چەندین شایەتحاڵی ئاماژەیان بەوە کردووە کە تایس هەوڵی داوە لە پەنجەرەی ژوورەکەیەوە لە زیندان هەڵبێت، بەڵام دواتر دووبارە دەستگیرکرایەوە و چەندین جار لەلایەن ئەفسەرانی هەواڵگری سوریاوە لێپرسینەوەی لەگەڵدا کراوە. بەڵام ئەو سەردەمەی کە بەدوایدا هات، تا ئێستاش بە نهێنی پۆشراوە. دوابەدوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، کوتلە چەکدارە تازە پێکهاتەکان هەموو زیندان و بارەگا ئەمنییەکانیان چۆڵ کرد. ڕۆژنامەنووسێكی ئەمه‌ریکی کە لە ساڵی 2012 لە سووریا ڕفێنرا، ڕوفاته‌كه‌ی له‌نێو گۆڕێكی به‌ كۆمه‌ڵ له‌ باكووری ئه‌و وڵاته‌ دۆزرایه‌وه‌. یه‌كشه‌ممه‌، 11ـی ئایاری 2025، ڕۆژنامه‌ی "میره‌ر"ـی به‌ریتانی بڵاوی كرده‌وه‌، ڕوفاتی ئۆستن تایس، ڕۆژنامه‌نووسی ئه‌مه‌ریكی له‌گه‌ڵ ڕوفاتی دوو كه‌سی دیكه‌ له‌‌ گۆڕێكی به‌ كۆمه‌ڵدا له‌ باكووری سووریا دۆزرایه‌وه‌. ڕۆژنامه‌ی میره‌ری به‌ریتانی ڕوونیشی كردووه‌ته‌وه‌، ئۆستن تایس له‌ لایه‌ن چه‌كدارانی ڕێكخراوی داعش له‌ ناوچه‌ی دابق له‌ ڕیفی باكووری حه‌له‌ب كوژراوه. هاوكات چه‌ند كه‌ناڵێكی ته‌له‌فزیۆنی ئاماژه‌یان به‌وه‌ كردووه‌، تیمێكی پسپۆری قه‌ته‌ری به‌ هه‌ماهه‌نگیی له‌گه‌ڵ تیمێكی ئه‌مه‌ریكی و هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی سووریا توانیویانه‌ ڕوفاتی ئه‌و سێ كه‌سه كه‌ یه‌كێكیان ئۆستن تایسه‌‌ له‌ گۆڕه‌ به‌ كۆمه‌ڵه‌كه‌دا بدۆزنه‌وه‌.‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی سووری له‌م باره‌وه‌ گوتوویه‌تی، ئه‌ندامێكی پێشووی داعش ڕێبه‌ری تیمه‌ قه‌ته‌ری و ئه‌مه‌ریكی و سوورییه‌كه‌ی كردووه‌ و شوێنی ناشتنی ته‌رمی تایس و ژماره‌یه‌ك قوربانی دیكه‌ی پێ نیشانداون. تایس كه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌ناڵێكی هه‌واڵ كاری كردووه‌ له‌وانه‌ش تۆڕی هه‌واڵی (بی بی ئێس)ـی ئه‌مه‌ریكی و ئاژانسی فرانس پرێس و ڕۆژنامه‌ی واشنتن پۆست، له‌ ئابی 2012ـدا له‌لایه‌ن لایه‌نگرانی ڕژێمی به‌شار ئه‌سه‌د له‌ ده‌وروبه‌ری دیمه‌شق ڕفێنرا و له‌و كاته‌وه‌ دیار نه‌مابوو. هەینی، 7ـی كانوونی یه‌كه‌می 2024، دێبرا تایس، دایکی ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی ئۆستن تایس لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا  پشتڕاستی کردەوە کوڕەکەی باشە، بەبێ ئەوەی وردەکاریی زیاتر بدات. دێبرا تایس گوتیشی، دەمانەوێت زۆر وریا بین لەوەی کە هاوبەشی دەکەین، چونکە  ئۆستن چاودێریی دەکرێت. باسی له‌وه‌ش كردبوو، ئۆستن بە ڕێگه‌ی دیپلۆماتی ئازاد دەبێت نەک بە بۆمب و بە چەک. دۆناڵد ترەمپ، سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا لە ساڵی 2020  نامەیەکی تایبەتی له‌ باره‌ی ڕۆژنامەنووسەکە بۆ بەشار ئەسەد، سەرۆکی پێشووی سووریا نارد. خێزانی تایس هیوایەکی زۆریان پێی هەبوو ، بەڵام بەشار ئەسەد گوتی، نازانێت تایس هێشتا زیندووە یان نا.