هاوڵاتی ئارام رەفعەت لە نووسینێکدا کە لە پەڕەی فەرمی خۆی بڵاویکردووەتەوە نووسیویەتی: ژنە فەرماندەیەکی کورد کە فەرماندەی رزگارکردنی رەققەیە، وەک پاڵەوانێک دەخرێتە ناو یەکێک لە پڕ بینەرترین دراماکانی ئەمساڵ. بەڵام چ رۆڵێک و چ پاڵەوانێک…؟ زنجیرە دراماکە بەناوی The three body problem واتە سێ کێشەی جەستەیە، کە نووسەری زانستی خەیاڵی چینی لیو سیکسین نووسیوییەتی. لە دراماکەدا جیهان و مرۆڤایەتی لەلایەن بوونەوەری هەسارەکانی تری گەردوون رووبەڕووی مەترسی لەناوچوون دەبێتەوە. زانایان لە پووچەڵکردنەوەی ئەم مەترسییە شکست دێنن. نەتەوە یەکگرتووەکان ئەرکی رزگارکردنی مرۆڤایەتی دەگرێتە ئەستۆ. بۆ ئەو مەبەستە سکرتێری نەتەوە یەکگرتووەکان سێ پاڵەوان هەڵدەبژێرێت بۆ رزگارکردنی مرۆڤایەتی. یەکەم پاڵەوان پڕۆفیسۆرێکی چینی کە پسپۆڕە لە مێژووی جەنگەکاندا. دووەم پاڵەوان ژنە شەڕڤانێکی کوردە، بەناوی لەیلا ئاریچ، کە فەرماندەی شەڕی رزگارکردنی رەققەی پایتەختی داعشی بووە. سێیەم پاڵەوانیش زانایەکی بەریتانییە کە پسپۆڕە لە بواری فیزیا. دوو پاڵەوانە بییانییەکە پیاون و کوردەکەش ژنە شەڕڤانێکە. کە ئەمەش مانا و مەغزای هەم قووڵ و هەم سیمبۆلیکی هەیە. لە دراماکەدا، سکرتێری یو ئێن ئاوا پاڵەوانە کوردەکە پێشکەش دەکات: “خانمی ئاریچ لەجەنگی دژی داعش لە رەققە ناوبانگی دەرکردووە و وە ئەزموونێکی ناوازەی لە بردنەوەی جەنگی نا هاوسەنگدا هەیە.” گرنگتر لەوە، لەیلا ئارنیچ بە جل و بەرگی گە-ریلا دەچێتە سەر سەکۆی یو ئێن و لە فلیمەکەدا رۆڵ دەبینێت. نووسەر لە سەر زاری دوو کاراکتەری دیکەی ناو دراماکە، زیاتر ئەم پاڵەوانە کوردەمان پێدەناسێنێت کە ئەرکی رزگارکردنی مرۆڤایەتی خراوەتە سەر شان. کارەکتەرێکییان دەڵێت ئەو ژنە ژەنەڕاڵە خاوەن ئەزموونێکی گەورەی جەنگە. ئەوەی دیکەشییان دەڵێت ژنە پاڵەوانێکی کوردە. ئەو ژنە پاڵەوانە کوردە کێیە…؟ ئەگەر هەموو شتێکی ناو ئەم فلیمە خەیاڵی زانستییە خەیاڵ بێت، پاڵەوانە کوردەکەی ناو دراماکە خەیاڵ نییە و کاراکتەرێکی واقیعییە. پاڵەوانەکە رۆژدا فەلاتە. رۆژدا فەلات کێیە..؟ رۆژدا فەلاتی ٤٤ ساڵە کچی قاميشلۆیە و ئادابی عەڕەبی لە زانکۆی حەسەکە خوێندووە. یەکێکە لەو یەکەمین ژنانەی کە لەسەرەتای شۆڕشی رۆژاڤا پەیوەنی بە یەکینەکانی پاراستنی گەل، یەپەگە، کردووە. رۆژدا بۆ یەکەمجار لە ٢٠١٢-٢٠١٣دا لە شەڕی رزگاری حەسەکە بەشداری کردووە. رۆژدا لە جەنگی کۆبانی و لە بەرەی مشتەنوور بەشدار بووە. بەرپرسی ئەو یەکینەیە بووە کە ئارین میرکانی ئەفسانەیی خۆی بە تانکی داعشدا تەقاندەوە. لە جەنگەکانی رزگاری شەدادی، تل حەمیس، گرێسپی، مەنبەج و تەبقەدا رۆڵی کاریگەری هەبووە. رۆژدا لە جەنگی رزگاری رەققەدا دەبێتە فەرماندەی ١٥ هەزار شەڕڤان و بە فەرماندەیی ئەو پایتەختی تاریکی و مۆڵگەی دڕندەترین کائینی ئەم سەردەمە رزگار کرا. رۆڵی قارەمانانە و مەزن و سەرکەوتووی رۆژدا لە رزگاری رەققەی پایتەختی خەلافەتی داعشدا بووە جێگای سەرسامی چاودێران لە سەرتاپای جیهان. لە فیلمی دۆکومێنتاری من شۆڕشم، کە هی دەرهێنەری ئیتاڵی بینیدیتا ئارگێنتەرە چیرۆکی سێ ژن دەگێڕێتەوە کە لە سێ وڵاتدا رۆڵی فەرماندەیی دەبینن، یەکێک لەو سێ ژنانە رۆژدایە، کە لە فلیمەکەدا بە پۆشاکی یەکینەکانی پاراستنی ژن دەردەکەوێت. لە درامای سێ کێشەکانی جەستەدا، ئەکتەری ئەمریکی بە رەگەز سوری، سالەم مۆرفی، رۆڵی لەیلا ئارنیچ دەبینێت. دراماکە لە نێتفلیکس، پەخش دەکرێت و تا ئێستا ریکۆردی شکاندووە لە بینین. دراماکە دۆبلاژ کراوە بۆ تورکی و تورکەکان بەفراوانی بینییویانە. چاوەڕوان دەکرێت تورکەکەکان رووبەڕووی شەپۆلێکی فراوانی شەکرە و پەستانی خوێن و تەنانەت جەڵتەی دڵ و مێشک ببنەوە. لەسای شەڕڤانانی ئازادیدا هەموو رۆژێک کوردبوون شانازییە.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بوومەلەرزەی هەرێمی سەر بە وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندن ڕەوشی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەی بڵاوکردەوە. بەپێی پێشبینییەکانی کەشناسی هەرێم، ئەمڕۆ ئاسمان بەگشتی هەور دەبێت لەگەڵ بارینی باران کە هەندێ جار بە لێزمه دەبێت و هەورە تریشقەى لەگەڵدا دەبێت لە کاتەکانى دواىنیوەڕۆدا، بەتایبەتى لە ناوچە شاخاوییەکاندا، هاوکات خێرای با (١٠ – ٢٠)کم دەبێت و مەودای بینین (٧ – ٩)کم دەبێت، پلەکانی گەرماش (دوو تا پێنج) پلەی سیلیزی دادەبەزن. ئاماژە بەوەشکراوە، سبەینێ ئاسمان بەگشتى لە نێوان نیمچە هەور بۆ هەورى تەواو دەبێت، لەگەڵ بارینی نمە باران بەشێوەى پچڕ پچڕ هەندێ جار بارانی بە لێزمە دەبێت بە تایبەتى لە ناوچە شاخاوییەکاندا، هەروەها خێرای با (١٠ – ٢٠)کم دەبێت و مەودای بینین (٧ – ٩) کم دەبێت، پلەکانی گەرماش بەراورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ (یەک تا دوو) پلە نزمتردەبێت، بەڵام لە سنورى پارێزگاى هەڵەبجە و ناوچەکانى ئیدارەی گەرمیان بەرزدەبێتەوە.
.png)
هاوڵاتی پارێزگاری سلێمانی رایدەگەیەنێت ئێستا لە دۆخێکی هەستیار و گرنگداین، ئاماژەی بەوەشکرد خراپبوونی باری دارایی هاوڵاتییان نەهامەتی دەهێنێتە کایەوە. هەڤاڵ ئەبوبەکر، پارێزگاری سلێمانی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند "ئێمە ئێستا لە دۆخێکی هەستیار و گرنگداین، مرۆڤایەتی تووشی جەنگێکی جیهانی گەورە بووەتەوە و وڵاتەکەی ئێمەشی گرتووەتەوە". ئاماژەی بەوەشکرد "ئومێد دەکەم بە ئیرادەیەکی هاوبەش نێوان خۆمان و ریزەکانمان چاکبکەن، ماڵی خۆمان رێکبخەینەوە و نەبین بە بەشێک لەو ململانێ و ئەجێندایانەی لە ناوچەکە و جیهاندا دەگوزەرێ، سەقامگیری بەرپا بکەین، خراپبوونی باری دارایی هاوڵاتییان نەهامەتی دەهێنێتە کایەوە". ئەوەشی خستەڕوو "ئەزموونی رابردوو پێی وتینئێمە لە هەر نەهامەتییەکدا بین سەردەکەوین، لە هەر شتێکیش داببڕێن لەیەکتری چەندیش کارەکە ئاسان بێت ناتوانین سەربکەوین. بۆیە قۆناغی ئەوەیە ئەزموونی چەند ساڵی رابردوومان ئەزموون کردبێت، نەهامەتییەکان دووبارە نەکەینەوە، ئەم جەژنە دەستپێشخەری بکەین بۆ ئەوەی لەگەڵ یەکتر ئاشتبینەوە، ئاشتییەکی سەرتاسەری لە کوردستاندا بێتە کایەوە. بەرنامەیەکی نیشتمان بۆ کوردستان بێنینە کایەوە بۆ قەوارەکەمان".
هاوڵاتی لە ئێوارەی ئەمڕۆوە شەپۆلێکی بارانبارین ناوچە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستانی گرتووەتەوە و شارەزایەکی کەشناسیش هۆشداری دەدات. سیروان ساڵح، شارەزای کەشناسی راگەیاند "له ئێستادا هەورێکی چڕی بەهێز دروستبووە لەوناوچانە هەڵگری بارانی بەخوڕ و تەرزەیە ماوەی چەند کاتژمێرێک دەمێنتەوە، ئەگەری لافاوی زۆر هەیە لە سەنتەری پارێزگای هەولێر و دەوربەری بۆ ئاگاداری ئەوناوچانە". بەپێی پێشبینییەکانی بەڕێوەبەرایەتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان بێت سبەینێ چوارشەممە کە یەکەم رۆژی جەژنی رەمەزانە بەرانبارین بەردەوام دەبێت.
.jpg)
هاوڵاتی لاهور شێخ جەنگی بەبۆنەی جەژنی رەمەزانەوە پەیامێکی پیرۆزبایی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، بە هیوای ئەوەی جەژنی رەمەزانی ئەمساڵمان سەرەتای قۆناغێکی نوێ و جیاواز بێت و پێکەوە بە گیانێکی بەرپرسیارانەوە، کۆتایی بە هەمو جۆرە زوڵم و ستەم و گەندەڵی و بەدکارییەک بێنین و جارێکی تر متمانە لە نێوان خەڵک و سیاسەت و، سیاسەت و حوکمڕانیدا دروست بکەینەوە و گەلی کوردستان بکەینەوە مەرجەع و سەرچاوەی دەسەڵات و شەرعیەتی حوکمڕانی. دەقی پەیامەکەی لاهور شێخ جەنگی: هاونیشتیمانیانی ئازیز، هاوڵاتیانی خۆشەویستی کوردستان، بە بۆنەی هاتنی جەژنی ڕەمەزانی پیرۆزەوە، گەرمترین پیرۆزبایتان لێدەکەم و لە خوای گەورە دەپارێمەوە نوێژ و رۆژو و عیبادەتەکانی هەموو لایەکی قبوڵ کردبێت و هەمیشە لە خۆشی و شادی و جەژندا بن. جەژنی رەمەزان لە تێکڕای موسوڵمانانی کوردستان و جیهان پیرۆز بێت و ببێتە سەرەتای خێر و خۆشی و ئارامی بۆ هەموو لایەک. بە هیوای ئەوەی جەژنی رەمەزانی ئەمساڵمان سەرەتای قۆناغێکی نوێ و جیاواز بێت و پێکەوە بە گیانێکی بەرپرسیارانەوە، کۆتایی بە هەمو جۆرە زوڵم و ستەم و گەندەڵی و بەدکارییەک بێنین و جارێکی تر متمانە لە نێوان خەڵک و سیاسەت و، سیاسەت و حوکمڕانیدا دروست بکەینەوە و گەلی کوردستان بکەینەوە مەرجەع و سەرچاوەی دەسەڵات و شەرعیەتی حوکمڕانی. جارێکی تر بە گەرمی پیرۆزبایی جەژنی رەمەزانی پیرۆزتان لێدەکەم، بە هیواوە دەڕوانمە ئیرادە و هۆشیاری گەلی کوردستان بۆ تێپەڕاندنی حوکمڕانی خراپ و دامەزراندنی سەرەتای حوکمڕانییەکی رەشید و نوێ. خوا موبارەکی بکا و هەر لە جەژن و خۆشیدا بتانبینم. لاهور شێخ جەنگی
هاوڵاتی د.سامان به‌رزنجی، وه‌زیری ته‌ندروستی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له ڕاگه‌یاندراوێكدا ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه كردووه كه هه‌ڵمه‌تێكی فراوانی نیشتمانی كوتان دژی نه‌خۆشی سورێژه به پێكوته‌ی دژه‌ڤایرۆسی سوڕێژه‌ی تێكه‌ڵاو ده‌ستپێدەکات. ئاماژە بەوەشکراوە، سورێژه نه‌خۆشییه‌كی ڤایرۆسی گواستراوه‌یه، وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌چوارچێوه‌ی گرتنه‌به‌ری ڕێوشوێنه‌كانی پاراستنی ته‌ندروستی هاووڵاتییان و نه‌وه‌كانی ئاینده، له سه‌ره‌تای هه‌فته‌ی داهاتوو به‌هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی عێراقی فیدڕاڵ و ڕێكخراوی ته‌ندروستی جیهانی WHO و ڕێكخراوی یونسێف، هه‌ڵمه‌تێكی گشتگیر و فراوانی سه‌رانسه‌ری له هه‌رێمی كوردستان ده‌ستپێده‌كات. دەقی راگەیەندراوەکەی وەزیری تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان: هەڵمەتی نیشتمانی کوتان دژی نەخۆشی سوڕێژە دەست پێدەکات ... بەڕێز (د. سامان بەرزنجی) وەزیری تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕاگەیاندراوێکدا ڕایگەیاند، هەڵمەتێکی فراوانی نیشتمانی کوتان دژی نەخۆشی سوڕێژە بە پێکوتەی دژەڤایرۆسی سوڕێژەی تێکەڵاو دەست پێدەکرێت. سوڕێژە نەخۆشییەكی ڤایرۆسی گواستراوەیە، وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەچوارچێوەی گرتنەبەری ڕێوشوێنەكانی پاراستنی تەندروستی هاووڵاتیان و نەوەکانی ئایندە، لە سەرەتای هەفتەی داهاتوو بەهاوبەشی لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی عێراقی فیدڕاڵ و ڕێكخراوی تەندروستی جیهانی WHO و ڕێكخراوی یونسێف، هەڵمەتێكی گشتگیر و فراوانی سەرتاسەری لە هەرێمی كوردستان دەست پێدەكات لەنێو باخچەكانی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان، هاوکات بەردەوامیش دەبێت لەزیادکردنی هۆشیاری کۆمەڵگا سەبارەت بە کوتانی ڕۆتینی و مەترسییەکانی نەخۆشی سورێژە و هاندانی خێزانەکان بۆ کوتانی منداڵەکانیان و پەیڕەوکردنی کوتانی منداڵەکانیان بەپێی خشتەی بڕیاردراو. ئەم هەڵمەتە ماوەی دوو هەفتە دەخایەنێت لە باچخەی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان لە ڕێگەی 3,280 كارمەند، نزیکەی873,191 منداڵ بە ئامانج دەگیرێن بۆ پێدانی كوتان بەم شێوەیەی خوارەوە: * ڕۆژی دەسپێكردن 14 / 4 / 2024 * ماوە 10 ڕۆژ ( دوو هەفتە) * شوێن: باخچەی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان. * * تەمەنی منداڵ: منداڵانی باخچەی ساوایان و قۆناغی یەكەم تاوەكو قۆناغی شەشەمی سەرەتایی. * ژمارەی منداڵانی: 873,191 منداڵ. * ژمارەی سەردان: 10,916 سەردان. * قوتابخانەكان: 3,981 قوتابخانە. * ژمارەی كارمەندان: 3,280 كارمەند. * * سەرپەرشتاران: 1,100سەرپەرشتار * ژمارەی تیمەكان: 1,094 تیم. * ناوەندی سەرپەرشتی: 27 ناوەند. * گواستنەوەی تیم: 1,500 ئۆتۆمبیل. بەهیوای هاواکاریکردنی دایکان و باوکان بۆ بەشداربوونی منداڵەکانیان... د. سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان ٩ نیسان ٢٠٢٤
هاوڵاتی ماڵپەڕی کۆڵبەر نیوز، ئاماری ژمارەی قوربانییانی کۆڵبەری لەسەر سنووری ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ١٣ ساڵی ڕابردوودا بڵاوکردەوە. لە ئامارەکەی کۆڵبەرنیوزدا هاتووە، لە ماوەی ١٣ ساڵی ڕۆژژمێری کوردییدا، لانیکەم دوو هەزار ٤٠٩ کۆڵبەر لەسەر سنوورەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بوون بە قوربانی، کە ٦٨١ کەسیان کوژران و هەزار ٧٢٨ـی دیکەش برینداربوون. هەروەها، بەپێی ئامارەکە، لە ساڵی ڕابردوودا بە ڕۆژژمێری کوردی، ٤٤ کۆڵبەر کوژراون و ٤٠٠ـی دیکەش برینداربوون، بەوپێیەش بەرزترین ژمارەی کوژران و برینداربوونی کۆڵبەران لە ساڵی ڕابردوودا تۆمار کراوە. باس لەوەشکراوە، زۆرینەی ئەو کۆڵبەرانەی بوونەتە قوربانی، بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەکانی ڕژێمی ئێران پێکراون. بەهۆی نەبوونی هەلی کار و هەروەها خراپی باری گوزەران لە ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، ژمارەیەکی زۆر لە هاووڵاتییان ناچار دەبن بۆ دابینکردنی بژێوییان ڕووبکەنە کۆڵبەریی لە ناوچە سنوورییەکان.
هاوڵاتی وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان رایگه‌یاند، وه‌زاره‌ته‌كه‌یان لیستی موچه‌ی مامۆستایانی وانه‌بێژی دانه‌مه‌زراو له‌سه‌ر بنه‌مای به گرێبه‌ست بونیان له ڕێگه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمه‌وه ئاڕاسته‌ی حكومه‌تی عێراقی فیدراڵ ده‌كات. لە راگەیەنراوێکی ئالان حه‌مه‌سه‌عید وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی حکومەتی هەرێمدا هاتوە، پاش جەژنی رەمەزان وەزارەتەکە ئامادەکاری دەکات کە لیستی موچەی مامۆستایانی وانەبێژی دانەمەزراو لەسەر بنەمای بە گرێبەست بونی (کۆی وانەبێژان)، ئاڕاستەی حکومەتی فیدراڵ دەکرێت. ئاماژەی بەوەشکردوە، داوای تەرخانکردنی دارایی لە حکومەتی عێراق دەکەین کە هەمو مامۆستایانی وانەبێژی هەرێمی کوردستان وەک گرێبەست و هەمیشەیی لەگەڵ سەرجەم موچەخۆرانی هەرێمدا موچەکانیان وەربگرن. ئه‌وه‌شیخستۆته‌ڕو، له ڕۆژی سێشه‌ممه 16ی (نیسان/4)ی 2024ه‌وه وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده لیستی كۆی مامۆستایانی وانه‌بێژی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده ئاراسته‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی له ڕێگه‌ی وه‌زاره‌تی دارایی هه‌رێم ئاراسته‌ی حكومه‌تی عێراقی فیدڕاڵ بكرێت.
هاوڵاتی لە ماوەی 41 رۆژدا بۆ دووەمجار بازاڕی لەنگەی هەولێر ئاگری گرت و 48 دووکانی سووتاند بە 17 تیمی ئاگرکوژێنەوە توانرا ئاگرەکە کۆنتڕۆڵبکرێت دوێنێش،گرووپێکی نەتەوەپەرستی تورک بەرپرسیارێتی کەوتنەوەى ئاگرەکەی لە لە ئەستۆ گرت . درەنگانی دوێنێ شەو، گرووپێکی نەتەوەپەرستی تورک بە ناوی ڕێکخستنی پەیمانی میللی، ڕاگەیاندراوێکی لە بارەی کەوتنەوەى ئاگرەکەی بازاڕی لەنگەی هەولێر بڵاوکردەوە و بەرپرسیاریتی کەوتنەوەى ئاگرەکە و سوتانادنى دوکانەکانى لە ئەستۆ گرت. لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئەو گروپە دەڵێن: “ئاگرمان لە دڵی کوردە ترسنۆکەکان بەردا، لە ١٦ شوێنەوە ئاگرمان لە بازاڕەکە کردەوە و لەناومانبرد”. ئەم ڕاگەیەندراوە لە کاتێکدایە بەشێکی دووکاندارانی بازاڕەکە دەڵێن، ئاگرەکە لە سێ شوێنی بازاڕەکە و بە "ئەنقەست" کراوەتەوە. ئەنجوومەنێکی بازاڕەکەش لە کارنەکردنی کامێرای چاودێریی بازاڕەکە لە ساتی ئاگرکەوتنەوە بە گومانە. هاوکات دوکاندارەکانی ئەو بازاڕە دەڵێن، هەفتەی پێشو دوای ئەوەی ئەو کۆمپانیایەی کە بەشی سکوێرتی و پارێزگاری بازاڕەکەی لەدەستە هاتوون پارە کۆبکەنەوە بەهۆی زیادکردنی پارەکە لە ١٠ هەزارەوە بۆ ٢٠ هەزار نەیانداوە، دوابەدوای ئەمەش ئاگرەکە کەوتۆتەوە.
هاوڵاتی دوو سەرچاوەی نزیک لە تەکیەی کەسنەزانی بە دەنگی ئەمەریکایان ڕاگەیاند، دوای 9 مانگ دوورکەوتنەوەی شێخ نەهرۆی کەسنەزانی لە سلێمانی، بڕیاربوو دوێنێ شەو لەگەڵ دوو کەسی نزیکی لە ڕێگەی فڕۆکەخانەی بەغداوە بگەڕێتەوە بۆ سلێمانی. بەڵام بەهۆی دەستگیرکردنی دوو کەسە نزیکەکەی لەلایەن هێزە ئاسایشییەکانی بەغداوە، سەفەرەکەی هەڵوەشاوەتەوە. دەنگی ئەمریکا ئەمڕۆ سێشەممە لە زاری دوو سەرچاوەوە بڵاویکردەوە کە دوو کەسی نزیک لە شێخ نەهرۆی کەسنەزان دەستگیرکراون بە ناوەکانی سەربەست ساڵح بەرپرسی دارایی تەریقەت و کەمال کوبەیسی وتەبیژی فەرمی تەریقەت، هاوکات هەردووکیان پێشتر فەرمانی دەستگیرکردنیان هەبووە. سەبارەت بە هۆکاری دەستگیرکردنیشیان ئەو سەرچاوانە ڕایانگەیاندووە، ڕۆژی 7ی مانگی 4ی 2023 بە تۆمەتی بەکارهێنانی هێزە "خۆبەخشەکەی" گەرمیان بۆ هێرشکردنە سەر کۆمپانیایەکی نەوتی، دادگای دوزخورماتووی پارێزگای سەڵاحەدین بڕیاری دەستگیرکردنی بۆ سەربەست ساڵح بەرپرسی ئابووری تەریقەتی کەسنەزانی دەرکردبوو. هەرچی کەمال کوبەیسیە بە قسەی سەرچاوەکەی تەریقەتی کەسنەزانی "چەندین دۆسیەی یاسایی تایبەت بە پرسی بازرگانی لە بەغداد لەسەرە" و هۆکاری دەستگیرکردنەکەشیان پەیوەندی بەو دۆسیانەوە هەیە. جێگەیباسە ڕیاربوو شەوی ڕابردوو شێخ نەهرۆ کەسنەزانی لە ڕێگەی فڕۆکەخانەی سلێمانیەوە بگاتەوە شاری سلێمانی و لە تەریقەتەکەی لەلایەن موریدان و دەروێشانی تەریقەتەوە پێشوازی لێبکرێت بەڵام نەگەڕاوەتەوە.
هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌شتوگوزاری قه‌زای دوكان پێشبینی هاتنی ژماره‌یه‌كی زۆر له گه‌شتیار له رۆژانی جه‌ژنی ره‌مه‌زان ده‌كات و راشیده‌گه‌یه‌نێت، نرخی كه‌پر و كابینه‌كان به‌پێی هه‌ڵكه‌وته‌ی شوێنه‌كانیان دیاریكراون و هه‌ر خاوه‌ن پرۆژه‌یه‌كی گه‌شتیاریش پاره‌ی زیاد له گه‌شتیاران وه‌ربگرێت، رێكاری یاسایی به‌رامبه‌ر ده‌گیرێته‌به‌ر. رێژین رەئوف، بەڕێوبەری گەشتوگوزاری دووکان رایگەیاند، ئامادەکاریی تەواویان کردووە بۆ پێشوازی لە گەشتیاران و سەردانیکەران، لە رۆژانی جەژندا چاودێری نرخی و خزمەتگوزارییەکانیش دەکەن. وتیشی، ئیدارەی قەزای دوکان و کۆمەڵەی میوانخانەکان، نرخی کەپر و کابینە گەشتیارییەکانیان دیاریکردووە و نرخی یەک کەپر لە رۆژانی جەژنی رەمەزان لە نێوان 25 بۆ 60 هەزار دیناردایە و نرخی مانەوە بۆ 24 کاتژمێر لە کابینەی ئاسایی لە نێوان 100 بۆ 150 هەزار دیناردایە. بەڕێوبەری گەشتوگوزاری دووکان ئاماژەی بەوەشکرد، نرخی کابینەیVIP دوو نهۆمی کە شوێنی پێنج خێزان دەبێتەوە، لەنێوان 350 بۆ 400 هەزار دیناردایە، کابینەش هەیە کەپری لەگەڵدایە و نرخەکەی دەگاتە 200 هەزار دینار. رێژین ره‌ئوف باسی له‌وه‌شكرد، هه‌ر گه‌شتیارێك سكاڵای له‌سه‌ر شوێنه گه‌شتیاریه‌كه هه‌بێـت یان نرخی زیادی لێوه‌ربگیرێت، ده‌توانێت له‌ڕێگه‌ی ئه‌و ژمارانه‌ی له شوێنه‌كان بڵاومانكردونه‌ته‌وه، په‌یوه‌ندیمان پێوه‌بكات و راسته‌وخۆ ئێمه‌ش رێكاری یاسایی پێویست ده‌گرینه‌به‌ر.
هاوڵاتی قامقامییەتی سلێمانی هۆشداری بەدایكان و باوكان دەدات كە رێگری لەبەكارهێنانی ئەم جۆرە یاریەی منداڵەكانتان بكەن و دەڵێت "لەڕێگەی داواكاری گشتییەوە فرۆشیارانی روبەڕوی رێكاری یاسایی توند دەكەنەوە". گۆران قادر، سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی قایمقامییەتی سلێمانی رایگەیاند "بەهۆی هەبونی مەترسی لەسەر سەلامەتی ئەو منداڵانەی یاری پێ دەكەن و بەرامبەرەكەیان، لیژنەی یەكی قایمقامییەتی سلێمانی لەناوچەی قولەرەیسی و چەند ناوچەیەكی دیكەدا، دەستی بەسەر بڕێكی زۆر تەقەمەنی و چەكی مورودا گرتوە و لەلایەن لیژنەی تایبەتەوە لەناودەبرێت". ئاماژەی بەوەشداوە "لەگەڵ ئەوەی ئەم جۆرە یاریانە، مەترسی لەسەر ئەو منداڵانەی یارییان پێدەكەن دروست دەكات، دەبێتە هۆی بێزاربوونی هاوڵاتیان بەگشتی و بەتایبەتی ئەو شوێنە و جێگەیانەی منداڵ بۆ بەسەر بردنی كاتەكانی خۆیان روی لێدەكەن". سەرۆكی لیژنەكانی قایمقامیەت، هۆشداری بەدایكان و باوكان دەدات، زیاتر ئاگاداری منداڵەكانتان بن و رێگری لە كڕینی تەقەمەنی و چەكی مورو بكەن، مەهێڵن منداڵەكانتان یارییان پێبكەن لەبەر ئەوەی روداوی نەخوازراوی لێ دەكەوێتەوە. سەرۆكی لیژنە هاوبەشەكانی قایمقامیەتی سلێمانی ئاماژەی بۆ ئەوەشدا "لە رۆژانی جەژنی رەمەزانی پیرۆزدا لیژنە هاوبەشەكان لەئەركدا دەبن و لە هەرشوێنێك بفرۆشرێت، دەستی بەسەردا دەگیرێت و فرۆشیارەكەش لەڕێگەی داواكاری گشتییەوە روبەڕوی رێكاری یاسایی توند دەكرێتەوە".
.jpg)
هاوڵاتی وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار بڵاوی كردەوە بڕیارە گرنگەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە بەرژەوەندیی هاوڵاتییان كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە. وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزاری هەرێم ئاماژەی بەوەکردووە، بڕیارێكی دیكەی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سەبارەت بە لێخۆشبوونەكان لە قەرزە كەڵەكەبووەكانی سەر هاوڵاتییان لەگەڵ كرێی ئاو و خاشاك و ڕسوماتی پیشەیی و هەڵواسینی تابلۆ و گەشتوگوزار كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە. ئەوەش روونكراوەتەوە كە، پاڵپشت بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان. ئەمڕۆ دووشەممە 8/4/2024 وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار لە نووسراوێكدا كە واژووی ساسان عەونی، وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزاری بەسەرەوەیە و ئاراستەی دەستەی گەشتوگوزار، بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەكانی ئاو و ئاوەڕۆ و شوێنەوار و كەلەپوور، سەرۆكایەتییەكانی شارەوانی و نەخشەدانانی ئاوەدانی لە سەرجەم پارێزگە و ئیدارە سەربەخۆكانی هەرێمی كوردستان كراوە و تێیدا داوا دەكات لەئەمڕۆوە دەست بە جێبەجێكردنی مامەڵەی بڕیاری لێخۆشبوون بە ڕێژەی 20% لە قەرزە كەڵەكەبووەكانی سەر هاووڵاتییان و كرێكانی وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار بكرێت. لە خاڵی یەكەمی گشتاندنەكەی وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزاردا هاتووە: بە ڕێژەی 20% لێخۆشبوون لە قەرزە كەڵەكەبووەكانی سەر هاووڵاتییان دەكرێت، وەكوو كرێی ئاو، خۆڵ و خاشاك، كرێی ساڵانەی كرێچییەكانی فەرمانگەكانی سەر بە وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار، ڕسوماتەكانی گەشتوگوزار و پیشەیی و هەڵواسینی تابلۆ. لە خاڵی دووەمدا هاتووە: بە ڕێژەی 20% لێخۆشبوون دەكرێت لە كرێی ئاو، خۆڵ و خاشاك، كرێی ساڵانەی كرێچییەكانی فەرمانگەكانی سەر بە وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار، ڕسوماتەكانی گەشتوگوزار و پیشەیی و هەڵواسینی تابلۆ، تاوەكوو ئاساییبوونەوەی بارودۆخی ناهەمواری دارایی لە هەرێمی كوردستان. وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار جەختی كردووەتەوە كە، بڕیاری لێخۆشبوون بە ڕێژەی 20% لە 8/4/2024وە لە سەرجەم فەرمانگەكانی سەر بە وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار لە سەرتاسەری هەرێمی كوردستان كاری پێویستی لەسەر دەكرێت و جێبەجێ دەكرێت.
هاوڵاتی نیوەرۆی ئەمرۆ کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق تیروپشکی بۆ دیاریکردنی ژمارەی حزب و هاوپەیمانێتییەکان و کاندیدە سەربەخۆکان کرد بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە ناویشیاندا شێرزاد عەبدوڵا ناسراو بە مام ڤاندام کەسایەتی دیاری نێو سۆشیال میدیای تێدایە کە ژمارەکەی ١٣٥ ی پێدرا. شێرزاد عەبدوڵا ناسراو بە مام ڤاندام کەسایەتی دیاری نێو سۆشیال میدیا ئەمڕۆ دوای ئەوەی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان تیروپشکی بۆ ژمارەی حیزب و لایەنەکان کرد لە چاوپێکەوتنێکدا ڕایگەیاند، ئەو پێی وایە پەرلەمان پێویستی بە کەسێکی وەک ئەوەو هەوادارەکانی دەیانەوێت لەوێ بیبینن. دڵنیاشیکردەوە کە وەک کاندیدێکی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان دەکات و پڕۆژەو پلانەکانیشی بۆ کاتی بانگەشەی هەڵبژاردن هەڵگرتووەو و پڕۆژەی تایبەتی دەبێت. ئەو کەسایەتییەی سۆسیاڵ میدیا باسی لەوەشکرد کە بەهۆی ئەوەی دەمێکە لە سلکی عەسکەریدایەو توانای گەیاندنی موعاناتی هاوڵاتیانی هەیە کاندیدێکی باشە بۆ پەرلەمانی کوردستان و وەک کاندیدێکی سەربەخۆ بە ژمارە ١٣٥ بەشدار دەبێت. کۆمسیۆنی باڵای سەرخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراقیش بڵاویکردەوە لە کۆی 63 کەس کە فۆرمی کاندیدبوونیان وەک سەربەخۆ وەرگرتووە، تەنها 23یان مەرجەکانی کاندیدبوونیان تێدابووە و وەرگیراون . جێگەیباسە بە پێی بڕیارەکانی کۆمسیۆنی باڵای سەر بەخۆیی هەڵبژاردنەکانی عێراق بێت، هەر کاندیدێک گەر بیەوێت بەشداربێت لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەبێت ئەم مەرجانەی تێدا بێت لەوانە خاوەنی کارتی نیشتمانی کوردستان بێت و کارتی دەنگدانی هەبووبێت و فۆرمی خۆراکی کەرکوک و موسڵ و ناوچە جێناکۆکەکان نەبێت، لەگەڵ ئەوەشدا پێشینەی تاوانی نەبووبێت و دەستی لە پرۆسەی ئەنفالدا نەبێت و بەشدارنەبووبێت لە چالاکیەکانی ڕژێمی بەعس و دەستپاک بێت. گۆڕانکاری لە یاسایی هەڵبژاردن وایکردووە ژمارەیەک لە هونەرمەندان و چالاکوانانی نێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بتوانن بێنە ناو کایەی سیاسیەوە و وەک کاندیدی سەربەخۆ بەشداری لە هەڵبژاردن بکەن. هاوکات بەوتەی ئەوانەی کە هونەرمەند و کەسانی دیاری نێو سۆشیال میدیان، بڕوایان وایە کە سەرکەوتنیان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستاندا مسۆگەرە، لە ڕوانگەی ئەو هەوادارە زۆرەی کە هەیانە و ڕۆژانە پاڵشتییان لێدەکەن.
هاوڵاتی وەزارەتی پێشمەرگە رایگه‌یاند، بڕیاردراوه بە بەرزکردنەوەی پلەی 14 هه‌زار و 747 پلەدار و پێشمەرگەی سەر بەدیوان و لیواکانی پیادەی سەر بەوەزارەته‌كه. وەزارەتی پێشمەرگەی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له راگه‌یه‌ندراوێكدا باسی له‌وه‌كردوه، بڕیاردراوه بە بەرزکردنەوەی پلەی 14 هه‌زار و 747 پلەدار و پێشمەرگەی سەر بەدیوان و لیواکانی پیادەی سەر بەوەزارەتی پێشمەرگە، ئەو پلەبەرزکردنەوەیە گوزارشتە لە خشتەی نەورۆزی 2024ی کارمەندان. بە گوێرەی ڕاگەیەندراوەکە بەبریاری شۆرش ئیسماعیل وەزیری پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان و پاڵپشت بەماددەی چواردە لەسیستەمی ژمارە (6)ی ساڵی 2011ی پەیڕەوی نیزامی ڕاژە و خانەنشینی پێشمەرگە تایبەت بەیاسای ژمارە (38)ی ساڵی 2007، تایبەت بەڕێنمایی پلە بەرزکردنەوەی کارمەندان بریاردرا بە بەرزکردنەوەی پلەی 14 هەزار و 747 پلەدار و پێشمەرگەی سەر بەدیوان و لیواکانی پیادەی سەر بەوەزارەتی پێشمەرگە. دەقی راگەیندراوەکەی وەزارەتی پێشمەرگە: بە بڕیاری شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان و پاڵپشت بە ماددەی 14 لە سیستمی ژمارە 6ـی ساڵی 2011ـی پەیڕەوی نیزامیی راژە و خانەنشینیی پێشمەرگە، تایبەت بە یاسای ژمارە 38ـی ساڵی 2007، ئاماژە بە فەرمانی وەزاریی وەزارەتی پێشمەرگە، بەڕێوەبەرایەتیی ئیدارەی گشتیی ژمارە 6033 له 4-12-2011 تایبەت بە رێنمایی پلەبەرزکردنەوەی کارمەندان، بڕیاردرا بە بەرزکردنەوەی پلەی 14747 پلەدار و پێشمەرگەی سەر بەدیوان و لیواکانی پیادەی سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە، ئەم پلەبەرزکردنەوەیە گوزارشتە لە خشتەی نەورۆزی 2024ـی کارمەندان.
