بڕیاری خەرجکردنی موچەی مانگی ئاب درا

  هاوڵاتی ڕێژه‌ى هه‌ژاریی له‌عێراق بەشێوەیەکی بەرچاو ڕوى له‌بەرزبونه‌وه‌ كردوه‌، وه‌زیرى پلاندانانى عێراق زانیاریی زیاتر له‌وباره‌یه‌وه‌ ئاشكراده‌كات. خالد به‌تال وه‌زیرى پلاندانانى عێراق ئاشكرایكردوه‌، ڕێژه‌ى هه‌ژاریی له‌ساڵى 2018 له‌20% بوه‌، به‌ڵام له‌مساڵدا به‌رزبۆته‌وه‌ بۆ له‌31%. به‌وته‌ى وه‌زیرى پلاندانانى عێراق، "چوار ملیۆن‌و 500 هه‌زار عێراق له‌ژێر هێڵى هه‌ژاریه‌وه‌ن كه‌ ئه‌و ڕێژه‌یه‌ش ده‌كاته‌ 11%ى دانیشتوانى عێراق". ئه‌وه‌شى ڕونكردۆته‌وه‌، هۆكارى ئه‌و به‌رزبونه‌وه‌یه‌ى ڕێژه‌ى هه‌ژاریی بۆ به‌رزبونه‌وه‌ى نرخى دۆلارو زیاتر بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى كۆرۆنا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌جیهاندا. له‌سه‌ره‌تاى ئه‌م مانگه‌شدا، بەرنامەی خۆراکی جیهانی له‌ڕاپۆرتێكدا ئاشكرایكرد، عێراق یەکێکه‌ لەحەوت وڵاتە هەرە برسییەکەی جیهان‌و سێیەکی دانیشتوانەکەی شەوانە بەبرسێتیی دەخەون. ئه‌وكات وه‌زاره‌تى پلاندانانى عێراق وه‌ڵامى ئه‌و ڕاپۆرته‌ى دایه‌وه‌و ڕایگه‌یاند، ئه‌و ڕاپۆرته‌ ناڕاسته‌و ناکرێت بەراوردی ئاستی ژیان‌و گوزەرانی هاوڵاتیانی عێراق‌و ئەو وڵاتانە بکرێت کە هەر لەبنەڕەتەوە بەدەست برسێتیی کوشندەوە دەناڵێنن.

هاوڵاتی  یەكێتی بەڵێندەرانی كوردستان ئاشكرای دەكات كە 300 ملیار دینارو 65 ملیۆن دۆلاریان لای حكومەتی هەرێمەو پێیان نادەنەوە، دەشڵێن:» پارەی كۆمپانیا بیانییەكان دەدەرێتەوە، بەڵام بەڵێندەرانی خۆماڵی فەرامۆش كراون». سەرۆكی لقی سلێمانی یەكێتی بەڵێندەرانی كوردستان لقی سلێمانی دەڵێت:»حكومەتی هەرێم بێویژدانە تەنها پارەی كۆمپانیا بیانییەكان دەداتەوە». ناجی شێخ عیزەدین، سەرۆكی یەكێتی بەڵێندەران لقی سلێمانی، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی  وت:» پارەمان ماوەو حەوت ساڵە هاوار دەكەین و پێ دەنێینە ساڵی هەشتەمەوە بەردەوام پێیان دەڵێن كوا پارەی پرۆژەكان كە تەواو كراون، ئەوە لەسەدا 85%ی بەڵێندەران ئیفلاسیان كردووەو گوێی پێنادەن». ناوبراو ئاماژەی بەوەشكرد سەرەڕای ئەوەی كە سەردانی  وەزیری ئاوەدانكردنەوەو دارایی و پلاندانانی حكومەتی هەرێمیان كردووەو نووسراویان بۆ كردوون كە پارەی پرۆژەكان بدرێتەوەو لەوەڵامدا پێیان راگەیاندوون داواكارییەكانتان بەرزكراوەتەوە بۆ ئەنجومەنی وەزیران. ناجی شێخ عیزەدین دەشڵێت:» بڕی 300 ملیار دینارمان لای حكومەت هەرێم ماوەو بەگشتی وەكو بەڵێندەرانی سلێمانی و هەولێرو دهۆك هەموومانیان وێران كردووە، بەڵێندەر هەبووە ئەشیای ماڵ و سەریارەكەی فرۆشتووە تا پێی بژی، لەولاشەوە پارەی لای حكومەتەو نایداتەوە». هەروەها ئەوەشی خستەڕوو تەنها پارەی پترۆ دۆلار كە هاتووە بۆ هەرێم و بۆیان خەرج نەكراوە لەماوەی هەشت ساڵی رابردوودا كە 206 پرۆژەی پێكراوەو تەواوبووە هی 174 كۆمپانیایە نەدراوەتەوە. سەرۆكی لقی یەكێتی بەڵێندەران لقی سلێمانی ئەوەشی باسكرد كەچەند جارێك لەگەڵ قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت گفتوگۆیان كردووەو داوای ئەو پارانەیان كردووەتەوە، لەوەڵامدا پێی راگەیاندوون با مووچە بدرێت. ناجی شێخ عیزەدین داوا لەحكومەتی هەرێم دەكات بەڵێندەرانی خۆماڵی فەرامۆش نەكات بەپێی خشتەیەك پارەی پرۆژەكانیان پێبدرێتەوە، وتیشی:»حكومەتی هەرێم بێ ویژدانە، پارەی كۆمپانیاو بەڵێندەرە بیانییەكان دەداتەوەو پارەی بەڵێندەرو كۆمپانیا خۆماڵییەكان ناداتەوە، ئێمەش مرۆڤین وەك بیانییەكان».

شاناز حەسەن پەرلەمانی كوردستان بڕیاریداوە دوا وادە بۆ فراكسیۆنەكان 18ی ئەم مانگە دەبێت كە تێڕوانینی خۆیان بۆ نووسینەوەی دەستور ئامادە بكەن و دواتر لیژنەی نووسینەوەی دەستور بە بەشداری سەرجەم لایەنەكان پێكدەهێنێتەوە. نووسینەوەی پرۆژەی دەستوری هەرێم لەخولی پێشووی پەرلەماندا 57 ماددەی لێ پەسەند كرا، بەڵام بەهۆی كێشە سیاسییەكانی نێوان بزوتنەوەی گۆڕان و پارتی لەدەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كارەكانی نووسینەوەی پرۆژەی دەستور راگیرا. نووسینەوەی دەستور لەلایەن پەرلەمانی كوردستانەوە بووەتە پرسی رۆژ و تائێستا كۆبوونەوەیەكی پەرلەمان و كۆبوونەوەیەكی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمانی بۆ ئەنجامدراوەو بڕیارە سەرجەم فراكسیۆنەكان تا 18ی ئەم مانگە بۆچوون و تێڕوانینی حزبەكانیان بدەنەوە سەرۆكایەتی پەرلەمان. بەپێی بەدواداچوونەكانی  هاوڵاتی، پەرلەمانی كوردستان برڕیاریداوە لەدوای 18ی ئەم مانگەوە دوای وەرگرتنی رای لایەنە سیاسییەكان و پێكهاتەكان، لیژنەی نووسینەوەی دەستور بەگەڕ بخاتەوە تا لەماوەی سێ مانگدا پرۆژەكە بەتەواوی ئامادەبكرێت و پەسەند بكرێت لەلایەن سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستانەوەو دواتر كاتێكی بۆ تەرخان بكرێت و بخرێتە راپرسییەوە. سێی تشرینی دووەمی 2021 یەكەم كۆبوونەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی كوردستان بەئامادەبونی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆك فراكسیۆنەكان بەڕێوەچوو بۆ كاركردن لەسەر پڕۆژە یاسای دەستور. لەكۆبوونەوەدا بڕیار درا هەریەك لەفراكسیۆنەكانی ناو پەرلەمان تێبینی خۆیان بنووسن و بیدەنەوە دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان، بەڵام هەریەك لەفراكسیۆنی كۆمەڵی دادگەریی و یەكگرتوو و سەربەخۆكان بەشداری كۆبوونەوەكەیان نەكرد. فراكسیۆنی یەكێتی: گرنگە كوردستان ببێتە خاوەنی دەستور زیاد جەبار، سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لەپەرلەمانی كوردستان، لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:»لەم كۆبوونەوەیەدا كاتێك دیاریكرا بۆ ئەوەی سەرجەم فراكسیۆنەكان تێبینی خۆیان لەسەر دەستور بخەنەڕوو كە دوا وادە 18ی ئەم مانگە دەبێت». سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی جەختی لەوەكردەوە:» بەلامانەوە گرنگە دەستورێك بنووسینەوە، دەستوری هاووڵاتیان بێت، هەموو هاووڵاتیەكی هەرێمی كوردستان خۆی بەخاوەنی ئەم هەرێمە بزانێت». زیاد جەبار ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد نووسینەوەی دەستورێكی هاووڵاتیان پێویستی بەسازانێكی  نیشتیمانی هەیەو وتیشی:» پێویستە هەمومان پێكەوە ئامادەكاری بكەین و هەموو لایەنەكان بەشداربن بۆ رازیكردنی خەڵكی هەرێمی كوردستان بێت نەك تەنیا بۆ رازیكردنی هێزێكی سیاسی». سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی: دەستور زەمینەسازی سیاسی تەواوی دەوێت زانا خالید، سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی كوردستان، لە لێدوانێكدا بۆ  هاوڵاتی باسی لەوەكرد هەرزوو تێبینیەكانی خۆیان وەك فراكسیۆنی پارتی داوەتە دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان. وتیشی:» دەستور پێویستی بەزەمینەسازیەكی سیاسی و دروستكردنی مەدبەخێكی سیاسی لەسەرۆكایەتی حكومەتدا هەیە». زانا خالید هێمای بۆ ئەوەشكرد كردەیەكی كرداری پەرلەمان و وەرگرتنی پێشنیارەكان لەكۆبوونەوەی 18ی مانگدا تاووتوێدەكرێت. 18ی ئەم مانگە پەرلەمانی كوردستان كۆدەبێتەوە و تێبینی هەریەك لەفراكسیۆنەكانی ناو پەرلەمان وەردەگرێت لەسەر نووسینەوەی پڕۆژە یاسای دەستور. سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی ئەوەشی دووپاتكردەوە:» هەر فراكسیۆنێك  بەرپرسیارە لە رای فراكسیۆن و حزبەكەی خۆی، بەڵام ئەوەی گرنگە دەستورەكەیە كە بۆ خەڵكی هەموو هەرێمی كوردستان بێت، بۆیە هەر لایەنێك كەدەستوری لا گرنگ بێت بۆ هەرێمی كوردستان واباشترە  لەپەرلەماندا بەشداربێت لە نووسینەوەی». كۆبوونەوەی سێی ئەم مانگە فراكسیۆنی كۆمەڵی دادگەری و یەكگرتوو و پەرلەمانتارە سەربەخۆكان بەشدار نەبوون. عەبدولستار مەجید، سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ، لەپەرلەمانی كوردستان، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» ئێمە راستە بەشداری كۆبوونەوەكە نەبووین وەك هەڵوێستێك بەرامبەر ئەو بێڕێزیەی بەرامبەر پەرلەمان كرا لە كۆبوونەوەكانی پێشوودا». سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ ئەوەشی خستەڕوو دیار نیە بەشداری كۆبوونەوەی دواتر دەكەن یان نا، چونكە پێكەوە فراكسیۆنە بەشدار نەبووەكان هەڵوێستێكی هاوبەشیان دەبێت. پەرلەمانتارێكی نەوەی نوێ كە لەكۆبوونەوەی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان بەشداربووە دەڵێت:»تا هەرێم بەدامەزراوەیی نەكرێت هیچ زەمانەتێك نییە دەستور هاوشێوەی یاساكان پێشێل نەكرێت». كاوە عەبدولقادر، پەرلەمانتاری نەوەی نوێ، لەپەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» پێویستە دەزگاكانی حكومەت بەهێز بكرێت و یاسا سەروەر بكرێت، چونكە ئێستا چەندین یاسای باش هەیە بەڵام پێشێل دەكرێت، بۆیە چ زەمانێك هەیە كە دەستورت هەبێت و پێشێل نەكرێت». كاوە عەبدولقادر پێشیوابوو تا هەرێمی كوردستان بەدامەزراوەیی نەكرێت، یاسا سەروەر نەبێت، دەسەڵاتی دادوەری نەكرێتە سەربەخۆو جیانەكرێتەوە هیچ زەمانێك نیە دەستور پێشێل نەكرێت.

هاوڵاتی تورکیا دوو سیناریۆی ئامدەکردووە بۆ رەوایی دان بە پەلکێشکردنی هەسەدە بۆ شەڕێکی نەخوازراو، سیناریۆی یەكەم ئەوەیە، توركیا رێگای ئێم 4 واتە رێگای حەلەب-لازقییە بۆ شوێنی هێزەكانی روسیاو بەشار ئەسەد دەستەبەربكات‌ و گروپە چەكدارە سورییەكانی لەناوچە ستراتیژیەکە دەکشێنێتەوە، لەبەرامبەردا توركیا لەقۆناغی یەكەمدا هێرشدەكاتەسەر هەندێك گوندی باكوری حەلەب كە لەژێر كۆنتڕۆڵی هەسەدەدایەو لەقۆناغی دواتریشدا هێرشدەکاتە سەر کۆبانێ. رێزان حەدۆ وتەبێژی پێشووی هێزەكانی خۆپاراستن لەعەفرین بەتۆڕی سپۆتنیكی رووسی راگەیاند «توركیا لەقۆناغی دووەمدا هێرشدەكاتەسەر كۆبانێ، بەوەش توركیا ناوچەكانی ئۆپەراسیۆنی كانی ئاشتیی‌ و قەڵغانی فورات بەیەكەوە دەبەستێتەوە». باسی لەوەشکرد کە سیناریۆی دووەم ئەوەیە کە ئەنقەرە پڕۆسەی بەئامانجگرتنی كەسایەتییە دیارە سەربازیی‌ و مەدەنییەكانی ئیدارەی خۆسەر چڕدەكاتەوە، ئەگەرهاتوو لەبەرامبەردا هەسەدە پەرچەكرداری نواندو پەلاماری خاڵ‌و پێگە سەربازییەكانی توركیایدا، ئەوە دەكاتە پاساو بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازیی دژ بەهەسەدە. ماوەی ١٠ ساڵە توركیا بە بەردەوامی دژایەتیی رۆژئاوای کوردستان دەکات، بەرپرسانی رۆژئاوا پێیانوایە کە تورکیا هەمیشە پلانی هێرشكردنیشی هەیە بۆسەریان و هەموو هەوڵە دیبلۆماسیی و سیاسییەكانیشی خستووەتەكارو ئامادەیە کە هەموو رێككەوتنێک لەگەڵ ئەمریكا و روسیا بكات تاكو دەستكەوتێك بەدەستبهێنێت دژی رۆژئاوا. توركیا هەزاران سەربازی لە باكووری سوریا بڵاوەپێكردووە، وەك ئامادەكارییەك بۆ هێرشێكی پێشتر هەڵپەسێردراو بۆ سەر شەڕڤانانی كورد. ئاژانسی بلۆمبێرگ لەزاری دوو بەرپرس، كە ناوو ناسنامەیان ئاشكرانەكراوە، دەڵێت، هێرشە پلان بۆداڕێژراوەكە ئامانج لێی داخستنی یەك لەسەرسێی سنووری توركیایە لەگەڵ سوریا، كە درێژییەكەی 910 كیلۆمەترە. دەشڵێت ئامانجی توركیا «كۆنتڕۆڵكردنی ناوچەكانی باشووری شاری كۆبانێیە، بۆ پێكەوەبەستنی ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی لەڕۆژهەڵات و رۆژئاوای رووباری فورات». ئامانجێكی پێشبینیكراوی دیكە، «دەستبەسەراگرتنی بنكەی میناگی ئاسمانییە لەنزیك شاری ئەعزاز، كە لەژێر دەسەڵاتی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایەو لەوێوە هێرش بۆسەر هێزەكانی توركیاو چەكدارە سورییە هاوپەیمانەكانی ئەنجامدەدەدرێت»، بەرپرسەكان وا دەڵێن.

  هاوڵاتی دوو ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەوە رەتدەكەنەوە كە باس لە دوورخستنەوەی 48 ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی دەكرێت. دوای دوورخستنەوەی چەند ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی لە تۆرە كۆمەڵایەتییەكان باس لە دوورخستنەوەی 48 ئەندامی سەركردایەتی دیكە دەكرێت. دوو ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی كە نەیانویست ناویان بهێندرێت بۆ هاوڵاتی ئەوەیان دووپاتكردەوە كە یەكێتی كەسی لێ زیاد نییە. هەروەها ئەوەشیان رەتكردەوە كە 48 یان هەر كەسێكی دیكەی ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی دووربخرێتەوە. یەكێك لەو ئەندامانەی سەركردایەتی بەهاوڵاتی وت:» گۆرانكاری دەكرێت لە هەموو ئاستەكاندا لە بەرپرسانی چەند مەڵبەندێك و مەكتەبێك و سەرجەم ئۆرگانەكان دەگرێتەوە، بەڵام ئەمە ناكاتە ئەوەی كە ئەندامانی دیكەی سەركردایەتی دووربخرێنەوە».

عەمار عەزیز ئامارەكانی كۆچكردنی گەنجان بۆ دەرەوەی وڵات گەیشتۆتە ئاستێكی مەترسیدارو بەرپرسی سەنتەری گەشەپێدانی لاوان لەپارێزگای دهۆك ئەوە ئاشكرادەكات لەمساڵدا 35 هەزار كەس لەهەرێمی كوردستانەوە بۆ ئەوروپا كۆچیان كردووە كە 11 هەزار كەسیان لەپارێزگای دهۆكەوە بووە». كاروانی كۆچی گەنجان و خێزانەكان لەهەرێمی كوردستانەوە بۆ وڵاتانی ئەوروپا لەڕێگەی بیلاڕوسیا بۆ دڵی ئەوروپا تەشەنەی كردووەو هۆكارەكەشی بۆ خراپی دۆخی ئابووری و نەبوونی هەلی كارو ناسەقامگیری سیاسی دەگەڕێننەوە. گەنجان كە گرنگترین تووێژی كۆمەڵگەن لەهەموو وڵاتێكدا، بەڵام لەهەرێمی كوردستان كەمترین بایەخ بەو سەروەتە مرۆییە دەدرێت. كاروان سادق، گەنجێكی شاری دهۆكە لە 7 تشرینی یەكەمی ئەمساڵ كۆچی كردووە بۆ دەرەوەی وڵات، چەند رۆژێكە گەیشتووەتە وڵاتی ئەڵمانیا لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت: «هیچ هیوایەكەم بەهەرێمی كوردستان نەمابوو، لەهەموویشی خراپتر بەچاوی خۆم بینیم ئەو كەسانەی باسی هەوڵی گوڕانكاری و باشكردنی دۆخی خەڵكیان دەكرد بەهەموو شێوەیەك دژایەتی ئەو كەسانە دەكرا». كاروان سادق ئاماژەی بەوەشكرد كە رۆژێك قەیرانی غاز،  رۆژی دواتر قەیرانی بەنزین و گرانبوونی كەلوپەلی رۆژانەو هەر رۆژەی قەیرانێك دروست دەكرا بۆ دۆخی خەڵك، وتیشی:»ئەگەر 1% هیوایەكم بەهەرێمی كوردستان هەبووایە هەرگیز نەدەچوومە دەرەوەی وڵات، ئەگەر ئەم كێشەیە چارەسەر نەكرێت رێژەی كۆچكردنی گەنجان بۆ دەرەوەی وڵات بەردەوام دەبێت». لەسنوری پارێزگای دهۆك كۆچكردنی گەنجان بۆ دەرەوەی وڵات یەكجار زیادبووە، تووێژەرانی كۆمەڵگە بەمەترسییەكی گەورە وەسفی دەكەن و داوای چارەسەری ئەو دۆخە دەكەن. شەهاب سلێمان، تووێژەری كۆمەڵایەتی باس لەكۆمەڵێك هۆكاردەكات كە وا لەگەنج دەكات روو لەدەرەوە بكات، بەهاوڵاتی وت: « هیچ شتێكی دڵخۆشكەرو هیوا بەخش لەعێراق و هەرێمی كوردستان نەماوە، رۆژانە تەنها گوێبیستی كۆمەڵێك شتی ناخۆش دەبین». ناوبراو پێشیوابوو هیچ ئاسۆیەك نیە بۆ چارسەركردنی كێشەكان كەگەنج 18 ساڵ دەخوێنێت دواتر لەماڵ دادەنیشێت، هەلی كار لەكەرتی تایبەتیش دەستناكەوێت. هەروەها ئەوەشی خستەڕوو هەر رۆژێك قەیرانێكی نوێ لەهەرێمی كوردستان دروستدەبێت ، «گەنج  لەناو ئەم كێشانەدا دەژیت، هیچ هیوایەكی نەماوە ناچاردەبێت كۆچكردن بۆ دەرەوەی وڵات هەڵبژێرێت، بەڵام هیچ كەسێك حەزناكات وڵات و خێزانەكەی بەجێبهێلێت، بەڵام دۆخەكە ئەوەندە خراپە وەسف ناكرێت. « «چارەسەر زۆر ئاسانە بەڵام حكومەت نایكات، بەداخەوە لەسەر ئاستی باڵاش هیچ رێكارێك یان هەنگاوێك نیە رێگا لەگەنج بگیرێت تا كۆچ نەكەن، ئەگەر تەنها هەلی كار بۆ گەنجان دابین بكرێت دڵنیام رێگای ئەوروپا هەڵنابژێرن هەر لەناو وڵاتی خۆیان دەمێننەوە و خزمەت بەگەلی خۆیان دەكەن» شەهاب سلێمان وا دەڵێت . بەپێی جاڕنامەی مافی مرۆڤی سەر بە نەتەوەیەكگرتووەكان مرۆڤەكان ئازادن لەچ شوێنێك ژیان بەسەردەبەن. حەمدی عەبدولباقی بەرواری، سەرۆكی رێكخراوی مافی مرۆڤ لەپارێزگای دهۆك  بۆ هاوڵاتی، جەختی لەوەكردەوە كە كۆچكردنی هەزاران كەس لەهاووڵاتیانی كورد بەتایبەت كوردانی سنوری پارێزگای دهۆك لەساڵی 2021دا گەورەترین كێشەیە، داخستنی كونسوڵخانەی وڵاتێك  و سنوری نێوان چەند وڵاتێك چارسەر نیە، چونكە دەیان كونسوڵخانە و سنوری تر هەیە كە هاووڵاتیان لەو شوێنانە كۆچ بكەن. كۆچی بەلێشاوی گەنجان لەهەرێمی كوردستان و عێراقەوە بۆ گەیشتنیان بەوڵاتانی ئەوروپا لەڕێگەی وڵاتی بیلاڕوسیاوە وایكرد حكومەتی عێراق باڵیۆزخانەو كونوسڵخانەی بیلاڕوسیا لەعێراق و هەرێم دابخات، ئەوەش وەك كاردانەوەی كردنەوەی رێگا بۆ كۆچی گەنجان. بەیار دۆسكی ، بەرپرسی سەنتەری گەشەپێدانی لاوان لەپارێزگای دهۆك ئاماژەی بەوەكرد   دوو ئاماریان لەبەردەستدایە ، یەكێكیان ئەوەیە كە لەسەرەتای ساڵی 2021 تا مانگی ئابی ئەمساڵ 25 هەزار كەس لەهەرێمی كوردستان كۆچیان كردووە بۆ دەرەوەی وڵات. هەروەها لەسەرەتای ساڵی 2021 تائێستا زیاتر لە 35 هەزار كەس كۆچیان كردووە بۆ دەرەوەی وڵات، لەم ژمارەیە زیاتر لە 11 هەزار كەس دانیشتووی پارێزگای دهۆكن. بەپێی ئەو گرتە ڤیدیۆیانەی بڵاودەكرێتەوە گەنجانی هەرێمی كوردستان لەنێوان سنورەكانی بیلاڕوسیاو لیتوانیاو پۆڵەندا تووشی دەیان ناڕەحەتی دەبنەوە و داوایان لەوڵاتانی ئەوروپا كردووە كە رێگەیان لێنەگرن، بەڵام وڵاتی پۆڵەندا زیاتر لە 12 هەزار سەربازو پۆلیسی لەسەر سنورەكان بڵاوەپێكردووەو كۆچبەرانیش دەڵێن ژیانیان لەمەترسیدایە. بەیار دۆسكی ئەوەی روونكردەوە كە ئەوان لەهەوڵی رزگاركردنی ئەو كەسانەدان  كە لەسەر سنوری بیلاڕوسیا و لیتوانیا لەدۆخێكی سەختدا دەژین ، وتیشی:» قسەمان لەگەڵ بەشێك لەكۆچبەران كردووە كە رۆژانە رووبەڕووی قسەی ناخۆش دەبنەوە لەلایەن پاسەوانانی ئەو دوو وڵاتە( بیلاڕوسیا، پۆڵەندا) جگە لەمەش كەمی خواردن و سەرمای ئەو ناوچەیە دۆخەكەیانی خراپتر كردووە». دۆسكی  ئەوەشی دووپاتكردەوە كە داوایان لەحكومەتی هەرێم كردووە كە بەزووترین كات كۆمەڵێك هەلی كار بۆ گەنجان رابگەیەنێت بۆ ئەوەی ئەو كێشانە چارەسەربكات كە بەو هۆیەوە گەنجان كۆچ دەكەن. بەرپرسی پێشووی پەیوەندییەكانی دەرەوەی یەكێتی لەیۆنان دەڵێت:» لەتوركیاوە بۆ ئیتاڵیا یان لەتوركیاوە بۆ یۆنان كۆچكردنی گەنجانی كورد بەردەوامە». حوسێن حەمەساڵح، بەرپرسی پێشووی پەیوەندییەكانی دەرەوەی یەكێتی لەیۆنان لەلێدوانێكدا بە وت:» كۆچكردنی گەنجان و خێزانی كورد لەتوركیاوە راستەوخۆ بۆ ئیتاڵیا لەڕێگەی كەشتی سیاحی و یەختەوە لەڕێگای قاچاغەوە بەردەوامە، بەهەمان شێوە لەتوركیاوە بۆ یۆنان كۆچبەران هەر دێن، بەڵام دوای ئاشكرابوونی رێگای بیلاڕوسیا بۆ ئەوروپا ئێستا زیاتر كورد لەو رێگەیەوە كۆچ دەكات». ناوبراو پێشیوابوو تاكێشەكان لەهەرێمی كوردستان لەڕووی ئابووری و سیاسییەوە چارەسەر نەكرێت كۆچكردن بەردەوام دەبێت. هاوكات ئەوەشی روونكردەوە كۆچكردنی گەنجان مەترسییەكی گەورەیەو بەپێی ئامارەكان لەمساڵدا گەیشتووەتە لوتكەو ئاستێكی مەترسیدار، بۆیە داوای لەبەرپرسانی حكومەتی هەرێم و پەرلەمانی كوردستان كرد بەجددی كار لەسەر هاوكاریكردنی گەنجان و دۆزینەوەی هەلی كاربكەن تادۆخی ئابوورییان باش بكرێت بۆ ئەوەی ئاماری كۆچكردن بۆ دەرەوە كەمتر ببێتەوە.

هاوڵاتی سەرۆک کۆماری فەرەنسا رایگەیاند:" وڵاتەکەی دەستدەکاتەوە بە بونیادنانی وێستگەی وزەی ئەتۆمی زیاتر بۆ پەرەدان بە وزەی پاک، ئەمەش بۆ کەمتر پشتبەستن بەسەرچاوەکانی دیکەی وزە کە گازی زیانبەخش بە ژینگەدا بڵاودەکەنەوە. ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆک کۆماری فەرەنسا لە کاتی پێشکێشکردنی وتارێکی تەلەڤزیۆنی رایگەیاند، "بۆ زامنکردنی وزەی سەربەخۆی فەرەنسا و بەدەستهێنانی ئامانجەکانمان، بەتایبەتیش نەهێشتنی کارۆن تاوەکو 2050، بۆ یەکەمجار لەدوای چەندین دەیە دەستدەکەینەوە بە بونیادنانی ریاکتەری ئەتۆمی لە وڵاتەکەمان". ئەم وتارەی ماکرۆن لەکاتێکدایە، هەفتەی رابردوو لە کۆنفرانسی کەشوهەوای نەتەوە یەکگرتووەکان لە گڵاسگۆ، سەرکردەکانی جیهان جەختیان لە زیادکردنی وەبەرهێنان لەو وزەی پاکدا کردەوە. لە کۆنفرانسەکەدا ئەمریکا، بەریتانیا، ئەڵمانیا و فەرەنسا بڕیاریاندا بە هاوبەشی 8.5 ملیار دۆلار بۆ کردنەوەی پرۆژەی وزەی پاک لە ئەفریقیای باشوور دابینبکەن کە 87٪ی وزەی خۆی لە خەڵۆز بەرهەمدەهێنێت.  هەروەها ژمارەیەک رێکخراوی خێرخوازی و بانکی نێودەوڵەتی بڕیاریاندا بە دابینکردنی 10.5 ملیار دۆلار بۆ وەبەرهێنان لە وزەی پاک لە وڵاتە هەژارەکانی سەرانسەری جیهاندا.  هێزی با، تیشکی خۆر، تەوژمی ئاو و هەڵم بەشێکن لە سەرچاوەکانی وزەی پاک، کە وزەی سەوز و نوێبووەوەشی پێ دەگوترێت.  ئەو جۆرە وزەیەیە هیچ زیانێکی راستەوخۆی بۆ سەر کەشوهەوای زەوی نییە، بەڵکو بە فریادڕەسی جیهان دادەنرێت بۆ ئەوەی لە بری سووتەمەنی دیکەی وەک خەڵووز و نەوت و پێکهاتەکانی، بەکاربهێنرێت و هەسارەی زەوی لە زیانەکانی گۆڕانی کەشوهەوا رزگاربکرێت.  بەگوێرەی سەنتەری ئەمریکی بۆ کەشوهەوا و چارەسەرە ژینگەییەکان، وزەی پاک 29٪ی هەموو ئەو وزەیە پێکدەهێنێت کە لە سەرانسەری جیهان بەکاردەبردرێت.  لە لووتکەی گلاسگۆدا جەخت لەوە کرایەوە کە دەبێت لە رێگەی تەکنەلۆژیا و داهێنانی زیاترەوە، ئەو رێژەیە بەرزتربکرێتەوە بۆ ئەوەی جیهان بە تەواوی لە گازە گەرمکەرەکان رزگاری بێت. 

  هاوڵاتی  ئەمینداری گشتی یەكێتی جیهانی زانایانی مسوڵمان ڕایگەیاند:" ئێمە بەرپرسیارین بەرامبەر بەخوا لەو برسێتی و نەهامەتی و گرفتانەی كە ئەو پەناهێندانە توشی بون، چونكە ئەگەر ئێمە لە خۆمان بگرتنایە ژیانێكی باشمان بۆ فەراهەم بهێنانایە ئەوان كۆچیان نەدەكرد". ئەمڕۆ دووشه‌ممه‌ 8ی تشرینی دووه‌می 2021، عەلی قەرەداغی ئەمینداری گشتی یەكێتی جیهانی زانایانی مسوڵمان لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوک بڵاویکردەوە، "ئێمە بەرپرسیارین بەرامبەر بەخوا لەو برسێتی و نەهامەتی و گرفتانەی كە ئەو پەناهێندانە توشی بون، چونكە ئەگەر ئێمە لە خۆمان بگرتنایە ژیانێكی باشمان بۆ فەراهەم بهێنانایە ئەوان كۆچیان نەدەكرد". عەلی قەرەداغی ئاماژەی بەوەشکردوە، لە سەدەكانی ناوەڕاستدا دانیشتوانی ئەوروپا لە تاریكستاندا دەژیان، بەڵام كەوتنە خۆیان و ئەو نەفامیەیان بەجێ هێشت و ئەم شارستانیەتەیان بنیات نا، ئەویش پاش ئەوەی بەخۆیاندا چونەوەو پلانی ژیانێكی باشیان بۆ ئایندە داڕشت، لەو ڕۆژەوە ئەوان زیاتر بیر لە گفتوگۆو لەیەكتر گەیشتن و یەكبون دەكەنەوە. ئەوەشی خستوەتەڕو، "ئێمە لەم ڕۆژگارەدا پێویستمان بەوە هەیە كە لەگەڵ برا و خوشکە پەنا هێندەكان کۆچبەرەکان یەكبگرینەوەو هەست بە ئازارەكانیان بكەین، با ئێمە گەڕانەوەمان بۆ ئیسلام بەباشی و گشتگیربێت، نەك تەنها بۆ مزگەوت بەڵكو با لەگەڵ خەڵكدا نێوانمان باش بكەینەوە (إن الصلاە تنهی عن الفحشا‌ء والمنكر)". ئەمینداری گشتی یەكێتی جیهانی زانایانی مسوڵمان ئەوەش دوپاتدەكاتەوە:" ئێمە ڕۆژ بەڕۆژ پەرتەوازە دەبین و یەك ناخوێنینەوەو خوێنی یەكتر دەڕێژین، ئەوان گرنگترین هۆكار كە پێشكەوتنی زانستییە دەستیان پێكردو گەشەیانپێدا".    

هاوڵاتی  وەزیری کارەبای حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند:" لە دوو ساڵی رابردوودا لە رێگەی تیمەکانی وەزارەتی کارەباوە، 20 هەزار هێڵی کارەبای سەرپێچی بڕدراون و زیاتر لە یەک ملیۆن پێوەری زیرەکیش بەستراون، ئەمانەش گرفتی کارەبایان کەمکردووەتەوە". ئەمڕۆ دووشه‌ممه‌ 8ی تشرینی دووه‌می 2021، کەمال محەممەد، وەزیری کارەبای حکومەتی هەرێمی کوردستان لەکاتی کردنەوەی وێستگەی 132kv لە دیبەگە، لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند:" پرۆژەی وێستگەی 132kv لە دیبەگە بە تێچووی 2 ملیار دینار لەسەر بودجەی وەزارەتی کارەبا دروستکراوە و ئەمە 15مین وێستگەیە کە حکومەتی هەرێمی کوردستان لە دوو ساڵی رابردوودا لە سنووری پارێزگای هەولێر دروستی بکات". لەبارەی گرفتی کارەباش لە سنوورەکە، وەزیری کارەبا گوتی، کارەبای نیشتمانی دوو گرفتی سەرەکی هەبوو، ئەوانیش لاوازی ڤۆڵتییە و بارزۆری فیدەرەکان؛ بە تەواوبوونی وێستگەی 132kv تاڕادەیەک ئەو گرفتانە چارەسەر دەبن. کەمال محەممەد لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەکرد، لە دوو ساڵی رابردوودا لە رێگەی تیمەکانی وەزارەتی کارەباوە، 20 هەزار هێڵی کارەبای سەرپێچی بڕدراون و زیاتر لە یەک ملیۆن پێوەری زیرەکیش بەستراون، ئەمانەش گرفتی کارەبایان کەمکردووەتەوە.  

هاوڵاتی  له‌كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌مڕۆی په‌رله‌مانی كوردستاندا جه‌لال په‌رێشان، ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان له‌ فراكسیۆنی پارتی داوای لێبوردنی كرد. جه‌لال په‌رێشان، ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان داوای لێبوردنی كرد له‌سه‌ر ئه‌و قسانه‌ی له‌ كۆبونه‌وه‌ی ژماره‌ی چواری خولی پایزه‌ی ساڵی سێیه‌م به‌رامبه‌ر په‌رله‌مانتارێكی په‌رله‌مانی كوردستان كردبووی. له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌ی ئه‌مڕۆی په‌رله‌مانی كوردستاندا جه‌لال په‌رێشان وتی: "ئه‌گه‌ر هاووڵاتیان ئه‌و وته‌یه‌ی منیان به‌ هه‌ڵه‌ وه‌رگرتبێت، ئه‌وا من داوای لێبوردن ده‌كه‌م، چونكه‌ من وته‌ی نه‌شیاوم نه‌وتووه‌، به‌ڵام وته‌كه‌ی من وا بڵاوكرایه‌وه‌". له‌كۆبوونه‌وه‌ی ژماره‌ی 3ی خولی پایزه‌ی ساڵی سێیه‌م گرژی له‌نێوان چه‌ند په‌رله‌مانتارێك دروستبوو، پاشان وته‌ی نه‌شیاو له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كراو ئه‌وه‌ش ده‌نگدانه‌وه‌ی زۆری له‌ سۆشیامیدیا به‌دوای خۆیدا هێناو به‌شێك له‌ئه‌ندامانی په‌رله‌مانی كوردستانیش له‌سه‌ر ئه‌و بێڕێزییه‌ بایكۆتی دانیشتنی رابردووی په‌رله‌مانیان كرد

  هاوڵاتی  سەرۆكی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان ڕایگەیاند:" ڕەزامەندییان دەربڕیوە لیژنەی پەیوەندییەكان و ڕەوەندی كوردی لە پەرلەمانی هەرێمی كوردستان سەردانێكی بەپەلەی بۆ پۆڵەندا بكەن، بۆئەوەی بزانن لەوێ چی ڕوودەدات". دیمەنی دوێنێی، كۆچی بەلێشاوی هاوڵاتیانی باشووری كوردستان لە سنووری بیلاڕووسیا و پۆڵەندا میدیا ناوخۆی و جیهانییەكانی تەنی و ناڕەزایی گەورەی بەدوای خۆیداهێنا. لەسەر ئەو پرسە، لەدانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی هەرێمی كوردستاندا، ڕێواز فایەق، سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان وتی: لیژنەی پەیوەندییەکان و ڕەوەندی كوردیی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان داوایان كردووە، گەشتێكی بەپەلە بكەن بۆ پۆڵەندا، ئێمە ڕەزامەندیمان دەربڕیوە بۆ ئەو گەشتە و داوایان لێدەكەین، سبەینێ گەشت بكەن، بۆئەوەی لەماوەی سێ ڕۆژدا پێمان بڵێن ئەوەی لەوێ ڕوودەدات چییە؟. سەرۆكی پەرلەمانی هەرێم وتیشی: ئێمە هیچ ڕێگرییەکمان نییە، كۆبوونەوەیەكی تری پەرلەمان بە ئامادەبوونی وەزیرە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی هەرێم بكەین، دوای گەڕانەوەی ئەو لیژنەیە. دەشڵێت: ئەوەی ڕوودەدات شتێكی ناسروشتییە و جیاوازە لەوەی پێشتر هەبوو، ئێستا خەڵك لە سنوورە و دەبێت پەرلەمان قسەی هەبێت و هەموو پێداویستییەك بۆ گەشتكردنی ئەو لیژنەیە دابیندەكەین.

  هاوڵاتی پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی فراکسیۆنی پارتی  رایگەیاند:"ویستمان باسی کۆچی گەنجان بکەین، بەڵام سەرۆکی پەرلەمان دەورێكی لاوازی گێڕا و بایکۆتی دانیشتنەکەم کرد". ئەمڕۆ دووشه‌ممه‌ 8ی تشرینی دووه‌می 2021،  كۆبونەوەی ئاسایی پەرلەمان دەستیپێكرد و سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان، رێواز فایەق رایگەیاند:" شەڕی پەرلەمانتاران وایكرد كۆبونەوە لەسەر كێشەی كۆچی كۆچبەران بە ئامادەبونی پێنج وەزیر نەكرێت و دوابخرێت". هواكت پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی فراكسیۆنی پارتی لە نارەزایی دواخستنی كۆبونەوەی پەرلەمان لەسەر كێشەی كۆچبەران هاتە دەرەوەی كۆبونەوەكە و بایكۆتی كرد. وتەبێژی فراكسیۆنی پارتی لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند:" ویستمان كۆبونەوەكە لەسەر پرسێكی زۆر گرنگ بێت لەسەر پرسی گەنجان و دانیشتەكە تایبەت بێت لەسەر ئەو پرسە و ئەوە بە درۆ بخەینەوە كە دەوترێت پەرلەمانی كوردستان دەوری سەرەكی ناگێرێت لە كێشەی خەڵكدا، بەڵام سەرۆكی پەرلەمان دەورێكی لاوازی گێڕا و كاتێك بابەتەكە جدی بێت دەرفەتی قسەكردن نادات، بەڵام  كە بابەتەكە شەڕە شەقی ناو فراكسیۆنەكان بێت جەوێك دەخوڵقێنێت كە بەردەوام بێت". پێشەوا هەورامانی وتیشی:" لەوڵاتێكدا بەپێی ئەوەی من پرسیومە تەنیا لە پێشانگایەكی ئوتۆمبێل دا  لەمانگێكدا لەلایەن بەرپرسانەوە  و ئەوانەی تیوە گلاون لە گەندەڵی چەندین ئوتۆمبێلی گرانبەها بۆ كچە مۆدێلەكان و ئەوانەی بەرهەمی بۆتۆكس و فیلەر بكڕدرێت، حەتمەن گەنجەكانی بێزار و بێتاقەت ئەبن". جەختی لەوەشكردەوە:"لەوڵاتێكدا ئەوانەی قاچاخچێتی جگەری مرۆڤ دەكەن وەزعیان زۆر باشتربێت لە پزیشكێكی  نەخۆشیەكانی جگەر و دەست بەسەر داهاتی خاڵە سنوریەكاندا بگرن و بۆ خۆیانی سەرف بكەن ئەمە بە دڵنیاییوەە وادەكات گەنج بڕواتە دەرەوە و كۆچ بكات". وتەبێژی فراكسیۆنی پارتی ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد:" ئێمە پێشنیاری زۆر باشمان كردووە بۆ دۆزینەەوی هەلی كار و باشتركردنی دۆخی هاوڵاتیان و گەنجان بەتایبەتی بەڵام سەرۆكی پەرلەمان هیچ كات بە ئەركی خۆی هەڵنەستاوە و دەوری نەبووە".

هاوڵاتی  سەرۆكی ئەنجومەنی سیاسی یەكگرتوو رایگەیاند:" دوای سەدەیەک لەتاقیکردنەوەی ناسیۆنالیزم وه‌ك ڕێباز و ئایدۆلۆژیایه‌كی سیاسی  لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەردەکەوێت کە ئەم رێبازە شکستی هێناوە و "تەنها نمونه‌ی حوكمڕانی دیكتاتۆر و شۆڤێنی بەرهەمهێناوە". ئەمڕۆ دووشه‌ممه‌ 8ی تشرینی دووه‌می 2021، هادی عەلی سەرۆكی ئەنجومەنی سیاسی یەكگرتوو لەهەژماری فەرمی خۆی لەتۆڕی کۆمەڵایەتی تویتەر باسی لەوەشکردوە، "ناسیۆنالیزم وه‌ك ڕێباز و ئایدۆلۆژیایه‌كی سیاسی، بۆماوه‌ی زیاتر له‌یه‌ك سه‌ده‌ ده‌بێت له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا نه‌یتوانیوه‌ ئه‌زمونێكی حوكمڕانی سه‌ركه‌وتوو پێشكه‌شبكات.". ئاماژەی بەوەشکردوە، "به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئەم رێبازە ته‌نها نمونه‌ی سیستمی حوكمڕانی دیكتاتۆری و شۆڤێنی و پشتبه‌ستوو به‌هێزی سه‌ربازی به‌رھەمھێناوە".

  هاوڵاتی فەرماندەی سەربازیی ناوەندی ئەمریکا رایگەیاند:" هێرشەکەی سەر سەرۆکوەزیرانی عێراق تاوانکاری بوو، میلیشیاکانی ئێران ئەو هێرشەیان کردووە". ئەمڕۆ دووشه‌ممه‌ 8ی تشرینی دووه‌می 2021، کینیت ماکینزی، فەرماندەی سەربازیی ناوەندی ئەمریکا، لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ میدیای ئەمریکی رایگەیاند: "هێرشەکەی سەر سەرۆکوەزیرانی عێراق تاوانکاری بوو، میلیشیاکانی ئێران ئەو هێرشەیان کردووە، ئەو رووداوەش ئەمریکای نیگەران کرد". کینیت ماکینزی وتیشی: "بینیمان گرووپەکانی سەر بە ئێران کە زانییان ناتوانن بە شێوەیەکی یاسایی دەست بە دەسەڵاتەوە بگرن پەنایان بۆ تووندوتیژی برد بۆ بەدیهێنانی ئامانجەکانیان، ئەوەش باش نییە، بە دڵنیاییەوە هێزە ئەمنییەکانی عێراق دەتوانن بەرەنگاری ئەوە ببنەوە، بەڵام پەنابردنی میلیشیا پاڵپشتیکراوەکان لە لایەن ئێرانەوە بەشێوەیەکی ئاشکرا بۆ کردەوەی تاوانکاری دژی سەرۆکوەزیرانی عێراق نیگەرانی دروست دەکات، لەگەڵ ئەوەش بەردەوام دەبین لە هاوکاریکردنی هێزەکانی عێراق". فەرماندەی فەرماندەیی سەربازیی ناوەندیی ئەمریکا ئاشکراشی کرد: "رێکخراوەکانی قاعیدە و داعش هەوڵی گەڕانەوە بۆ عێراق دەدەن، باوەڕیشم وایە هێزەکانی عێراق دەتوانن رێگە لەوان بگرن، ئێمەش بەردەوام دەبین لە پاڵپشتیکردنیان بەبێ بەشداریکردن لە شەڕی چەکداری". هاوكات دوێنێ‌ دوو شەممە، سەعید خەتیب زادە وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ووتی: ''ئەمریكای تۆمەتبارە  لە  تێكچوونی دۆخی ئەمنیی عێراق.'' شەوی یەکشەممە 7-11-2021 بە سێ فرۆکەی بێفڕۆکەوان هێرش کرایە سەر ماڵی مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە ناوچەی سەوزی بەغدا. دوو لە فڕۆکەکان لە ئاسمان تەقێندرانەوە و یەکێکیشیان ئامانجەکەی پێکا. 

  هاوڵاتی ئەمڕۆ ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی  14 ئەم مانگەی بە رۆژی یادکردنەوەی دامەزراندنی سلێمانی دياريكرد. ​ئەمڕۆ سێشەممە 9ی تشرینی دووه‌می 2021، ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی کۆبوەوە و لە كۆبونەوەكەدا بڕیارییاندا بە كۆی دەنگ ڕۆژی 14ی مانك كە دەكاتە ڕۆژی دامەزراندنی سلێمانی بە ڕۆی یادكردنەوەكەی دیاریبكرێت. بەرنامەی کاری کۆبونەوەکەش لە سێ تەوەر پێکهاتبو، لەوانە دەنگدان لەسەر پەسەندکردنی رۆژی سلێمانی بۆ یادکردنەوەی ساڵانە، دەنگدان لەسەر گۆڕینی ناوی گوندی (کانی مانگا) بۆ ناوی (کەژان) سەر بە قەزای پێنجوێن، دەنگدان لەسەر پەسەندکردنی گواستنەوەی گوندی (قەڵا رێویلە) لە سنوری بەڕێوەبەرایەتی گشتی کشتوکاڵی گەرمیان بۆ سەر بەڕێوەبەرایەتی گشتی کشتوکاڵی سلێمانی. لە کۆبونەوەکەدا 28 ئەندامی ئەنجومەن ئامادەبون و 24 کەس دەنگیاندا بە دیاریکردنی رۆژی سلێمانی، چوار ئەندامیش دەنگیان نەدا.