هاوڵاتى یاریده‌ده‌رى سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان بۆ کاروبارى ئابورى ڕایگه‌یاند، له سه‌ره‌تاى ئه‌م هه‌فته‌یه‌دا ده‌رئه‌نجامى ڕێککه‌وتن له‌گه‌ڵ به‌غدا ده‌رده‌که‌وێت. ئه‌مڕۆ 10ى ته‌موزى 2021، به‌بۆنه‌ى تێپه‌ڕبونى دوو ساڵ به‌سه‌ر ته‌مه‌نى کابینه‌ى نۆیه‌مى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستاندا، ڕێباز حه‌ملان، یاریده‌ده‌رى سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێم په‌یامێکى بڵاوکرده‌وه و ئاماژه‌ى به‌وه‌کردوه، دوو ساڵى سه‌خت و دژوار، کابینه‌ى نۆ ده‌ستپێکێکى پێ له ھیواو ئاڵه‌نگارییه‌کى گه‌وره به‌رامبه‌ر دابه‌زینى نرخى نه‌وت. هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند که سه‌رھه‌ڵدانى ڤایرۆسێکى کوشنده و ده‌گمه‌نى وه‌ک کۆرۆنا و ململانێى سیاسى و ناوخۆیى و ناوچه‌یى و ھه‌ڕه‌شه‌ى به‌رده‌وام سه‌ربازى و تیرۆریستی، دانوستانى درێژخایه‌نى به‌غداد و ھه‌ولێر بووه. له په‌یامه‌که‌ى یاریده‌ده‌رى سه‌رۆکى حکومه‌تدا، ئه‌وه دووپاتده‌کاته‌وه که له دوو ساڵدا ده‌رئه‌نجامى به‌رچاو له ئاست چاوه‌ڕوانیدا هه‌بوو، له جێبه‌جێکردنى به‌ڵێنه‌کانیدا که رایگه‌یاندبوو له کارنامه‌که‌یدا و رێککه‌وتن له‌گه‌ڵ به‌غدا و له‌سه‌ره‌تاى ئه‌م ھه‌فته‌یه ده‌رئه‌نجامى ئه‌و رێکه‌وتنه ده‌رده‌که‌وێت. باسى له‌وه‌شکردوه، له‌و دوساڵه‌دا، چاکسازى و ریفۆرم له داھاتى نه‌وت و داھاتى ناوخۆو خه‌رجى و ھه‌مووى بۆ گه‌ل و په‌رله‌مان خرایه روو، له‌گه‌ڵ ئاوه‌دانى و به‌رده‌وامبوون له پرۆژه‌ى خزمه‌تگوزارى و شه‌قام و پرد و نه‌خۆشخانه و کارگه و وه‌به‌رھێنان و ره‌خساندنى ھه‌لى کار له که‌رتى تایبه‌ت. ئه‌مڕۆ، دووساڵ تێده‌په‌ڕێت به‌سه‌ر ته‌مه‌نى کابینه‌ى نۆى حکومه‌تى هه‌رێم و له په‌یامێکدا به‌و بۆنه‌یه‌وه، مه‌سرور بارزانى سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان ڕایگه‌یاند، پێویسته ده‌ستخۆشى له کابینه‌ى نۆیه‌م بکرێت که موچه‌ى دابین کردووه.
هاوڵاتى فه‌رمانده‌ى گشتیى هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده) رایگه‌یاند:"هیچ پێکهاته‌یه‌ک نییه که یارمه‌تى داگیرکاریى ده‌وڵه‌تى تورک بدات بۆ ئه‌وه‌ى ماوه‌یه‌کى زیاتر له باکوورى ڕۆژهه‌ڵاتى سوریادا بمێنێته‌وه. ئه‌مڕۆ شه‌ممه 10ى ته‌موزى 2021، جه‌نه‌راڵ مه‌زڵوم کۆبانێ، فه‌رمانده‌ى گشتیى هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده) له لێدوانێکیدا رایگه‌یاند:" هێزه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورک چیتر تواناى ئه‌وه‌یان نییه بۆ ئه‌وه‌ى زیاتر له‌و ناوچانه بمێننه‌وه که له باکوورى رۆژهه‌ڵاتى سوریادا داگیریان کردووه". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:"مانه‌وه‌ى هێزه‌کانى تورکیا و گرووپه چه‌کداره‌کانیان په‌یوه‌ندیى به‌تواناى سه‌ربازیى هێزه‌کانى هه‌سه‌ده-ه‌وه‌هه‌یه بۆ دووباره کۆنتڕۆڵکردنه‌وه‌ى ناوچه‌که و پشتیوانیى دانیشتوانى ئه‌و ناوچانه". هاوکات، مه‌زڵوم کۆبانێ، ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه که هاووڵاتییانى سه‌رێ کانێ ئه‌زمونێکى زۆر سه‌ختیان تێپه‌راندووه و تواناى ئه‌وه‌یشان هه‌یه جارێکى تر بگه‌ڕێنه‌وه شوێنه‌کانیانى خۆیان.
.jpg)
هاوڵاتى له‌دووه‌م ساڵیادى ده‌ستبه‌کاربوونى کابینه‌که‌یدا، مه‌سرور بارزانى سه‌رۆکى حکومه‌ت له وتارێکدا له په‌یوه‌ندى نێوان به‌غداو هه‌رێم رایگه‌یاند: " ئێمه سواڵکه‌ر نین". پاش تێپه‌ربوونى دوو ساڵ به‌سه‌ر کابینه‌ى نۆیه‌مى حکومه‌تى هه‌رێمدا مه‌سرور بارزانى ده‌شڵێت " چاکسازى شتێک نییه به شه‌و و رۆژێک ته‌واو بێت. پرۆسه‌یه‌کى به‌رده‌وامه. هه‌رگیز ته‌واو نابێت. ئێمه هه‌رچى بکه‌ین، ده‌توانین چاکسازى زیاتریش بکه‌ین له داهاتوودا". له باره‌ى مووچه‌وه سه‌رۆکى حکومه‌ت ده‌ڵێت " ده‌توانى ئه‌وه بڵێم، حکومه‌ت به‌ڵێنى داوه، به‌و بودجه‌یه‌ى له‌به‌ر ده‌سته، مووچه‌که بدات". ده‌قى وته‌کانى مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان چاکسازی ئێمه له به‌رنامه‌ى کابینه‌ى حکومه‌تدا کارنامه‌مان له باره‌ى چاکسازییه‌وه پێشکه‌ش کرد. چاکسازى شتێک نییه به شه‌و و رۆژێک ته‌واو بێت. پرۆسه‌یه‌کى به‌رده‌وامه. هه‌رگیز ته‌واو نابێت. ئێمه هه‌رچى بکه‌ین، ده‌توانین چاکسازى زیاتریش بکه‌ین له داهاتوودا. ئه‌وه‌ى تا ئێستا حکومه‌ت کردوویه‌تی، ئه‌گه‌ر به ئینسافه‌وه سه‌یرى بکه‌ین، دواى ئه‌و هه‌موو قه‌یران و کێشانه، پێم وایه حکومه‌ت ده‌ستکه‌وتى زۆرى به‌ده‌ست هێناوه. ته‌حه‌دییه‌کان زۆر بوون، دواى ده‌ستپێکردنى کابینه ئێمه تووشى قه‌یرانى کۆرۆنا بووین، نرخى نه‌وت دابه‌زی، ئابوورى دنیا به شێوه‌یه‌کى گشتیى تووشى داڕمان بوو، سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ش ئێمه توانیمان خۆمان رابگرین. له لایه‌کى دیکه‌وه حکومه‌تى فیدراڵى ته‌نانه‌ت له ناردنى بودجه، ئه‌مه 13یه‌مین مانگه هیچ بودجه‌یه‌کى بۆ هه‌رێم نه‌ناردووه، ئێمه به‌و داهاته‌ى له کوردستان هه‌بووه و به‌و هه‌موو کێشه و قه‌یرانانه توانیومانه ئیداره‌ى ئه‌م حکومه‌ته بکه‌ین، به‌و چاکسازیانه‌ى که کراوون. چاکسازى له چه‌ندین بواردا کراوه، بۆنموونه له رێکخستنه‌وه‌ى داهات و که‌مکردنه‌وه‌ى خه‌رجییه‌کانى حکومه‌ت، که به‌رچاو و دیاره و حکومه‌ت توانیویه‌تى پشت ببه‌ستێت به‌و داهاته‌ى له‌به‌ر ده‌ستییه‌تی، هه‌رچه‌نده وه‌ک پێویست نه‌بووه و له ئاست داخوازى خه‌ڵکى کوردستان نه‌بووه، ئه‌و بودجه‌یه‌ى پێویسته بۆ ئیداره‌دانى وڵات، به‌شى نه‌کردووه، به‌ڵام توانیویه‌تى خۆى بگونجێنێت له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى له‌به‌ر ده‌ستى بووه. به رێکخستنه‌وه‌ى داهات و ئه‌و ره‌وشه‌ى که هه‌یه، توانیومانه ئیداره‌ى خۆمان بکه‌ین. ئه‌گه‌ر به ئینسافه‌وه سه‌یر بکرێت، جێى ده‌ستخۆشییه بۆ هه‌موو ئه‌و براده‌رانه‌یه کاریان تێیدا کردووه. له لایه‌کى دیکه‌وه حکومه‌ت هه‌وڵیداوه خزمه‌تگوزارییه‌کان به دیجیتاڵى بکات و رۆتین که‌م بکاته‌وه. دووباره ده‌ڵێم، کۆرۆنا کاریگه‌رى هه‌بووه له‌سه‌ر ئه‌داى حکومه‌ت و ده‌وامى فه‌رمانگه‌کان. له هه‌مووشى گرنگتر ئه‌وه‌یه، که ئه‌و گه‌نده‌ڵییه‌ى پێشتر خه‌ڵک پێوه‌ى ده‌یناڵاند و گله‌ییان ده‌کرد، له به‌هه‌ده‌ر دانى سامانى گشتیی، ئێمه تا ئاستێکى زۆر که‌ممان کردووه و ناتوانم بڵێم بنبێ کراوه، به‌ڵام به ئاستێکى زۆر که‌مکراوه‌ته‌وه. به‌رده‌وامیش ده‌بین له‌سه‌ر چاکتر کردنى ره‌وشى هه‌رێم له هه‌موو روویه‌که‌وه. بۆ نموونه، له ماوه‌ى رابردوو کارێکى زۆرمان له‌سه‌ر کاره‌با کردووه، بۆ ئه‌وه‌ى خه‌رجى به‌رهه‌مهێنانى کاره‌با به شێوه‌یه‌ک که‌مبکه‌ینه‌وه، به‌ڵام له هه‌مان کاتدا دانى کاته‌کانى کاره‌با به هاووڵاتیان زیاد بکه‌ین. هه‌رچه‌ند هه‌ندێکجار زیادکردنى تێده‌که‌وێت، به‌ڵام به شێوه‌یه‌کى گشتیى ئه‌گه‌ر به‌راورد بکه‌ین، به پێشتر سه‌ره‌ڕاى ئه‌و هه‌موو توانا و داهاته‌ى له‌به‌ر ده‌ست بووه، ده‌توانم بڵێم ئه‌م کابینه‌یه سه‌رکه‌وتوو بووه، له ئیداره‌دانى ئه‌م دۆسیه‌یه. ئه‌مه یه‌کێکه له نموونه‌کان و له هه‌موو بواره‌کانى دیکه‌شدا چاکسازى کراوه. باج له حکومه‌ت وه‌ک چه‌ندین جارى دیکه باسکراوه، به هیچ شێوه‌یه‌ک باجمان له‌سه‌ر خه‌ڵک زیاد نه‌کردووه. ئه‌و باجانه‌ی، که هه‌ن به یاسا رێکخراوون و پێشتر بڕیارى له‌سه‌ر دراوه. به‌داخه‌وه، جێبه‌جێ نه‌کراوه، ئه‌م حکومه‌ته هاتووه بۆ جێبه‌جێکردنى یاسا و گه‌ڕانه‌وه‌ى ئه‌و باجه، که مافى خه‌ڵکه. بۆ ئه‌وه‌ى دیار بێت. باج بۆ حکومه‌ت ناگه‌ڕێته‌وه. حکومه‌ت کۆى ده‌کاته‌وه و ده‌یکاته‌وه به داهات و ده‌یگه‌ڕێنێته‌وه بۆ خه‌ڵک. له مووچه و پڕۆژه‌کان و بۆ خزمه‌تى خه‌ڵک خه‌رجى ده‌کات. ئه‌وه‌ى پێشتر هه‌ستمان کرد، کێشه‌یه‌کى تێدایه، ئه‌و باجانه‌ى به یاسا رێکخراوون زۆربه‌یان کۆنه‌کراونه‌ته‌وه و له به‌رژه‌وه‌ندى تاکه که‌س و ژماره‌یه‌کى که‌م له بازرگان و ئه‌و که‌سانه‌ى که خۆیان دزیوه‌ته‌وه له دانى باج به حکومه‌ت له به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌وان بووه. ئه‌م جاره حکومه‌ت ده‌ڵێت، ئه‌و باجانه‌ى له‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکانه و به یاسا رێکخراوون و ده‌بێت بیگه‌ڕێننه‌وه بۆ گه‌نجینه‌ى حکومه‌ت، تا حکومه‌ت بتوانێت، به شێوه‌یه‌کى باشتر له خزمه‌تى هاووڵاتیان و بۆ پڕۆژه‌کانى دیکه، که دیسان خزمه‌ت به هاووڵاتیان بگه‌یه‌نێت، به‌کارى بهێنێت. دووباره ده‌ڵێم باج زیاد نه‌کراوه و ئه‌وه‌ى حکومه‌ت کردوویه‌تى ته‌نیا رێکخستنه‌وه‌ى باج. ئاو ئاو گرنگترین سه‌رچاوه‌ى ژیانه بۆ مرۆڤ، به بێ ئاو ناتوانین بژین. به‌داخه‌وه چه‌ندین هۆکار هه‌ن بۆ که‌مبوونه‌وه‌ى ئاو له کوردستاندا. زۆر له‌و سه‌رچاوانه‌ى له ده‌ره‌وه‌ى سنوور ده‌هاتنه هه‌رێم و ئێستا رێگه‌یان لێگیراوه و نایه‌ت، ته‌نانه‌ت بۆ ئه‌و به‌نداوانه‌ى هه‌ن، له‌وانه دووکان و ده‌ربه‌ندیخان. له لایه‌کى دیکه‌وه وشکه ساڵى و نه‌بارینى باران، هه‌روه‌ها به شێوه‌یه‌کى ناته‌ندرووست مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئاوى ژێر زه‌وى کراوه و ئاوێکى زۆر به‌فیڕۆ دراوه. ئه‌مانه هۆکارن بۆ که‌مئاوی. بۆ چاره‌سه‌ر، ده‌بێت ئێمه ده‌ست به ئاوه‌وه بگرین. به‌شێکى به‌رپرسیارێتى بۆ هاووڵاتیان ده‌گه‌ڕێته‌وه. ده‌بێت هاووڵاتیان زیاده‌ڕۆیى له به‌کارهێنانى ئاو نه‌که‌ن و ده‌ست به ئاوه‌وه بگرن. ئاو سه‌رچاوه‌یه‌کى سرووشتییه و ئێمه ناتوانین به هیچ شێوه‌یه‌کى دیکه ئاو زیاد بکه‌ین، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ى ده‌ستى پێوه بگرین و به باشترین شێوه سوودى لێ وه‌ربگرین. درووستکردنى به‌نداو یه‌کێکه له رێگه‌کان و ئێمه له سه‌ره‌تاى کابینه‌وه هه‌ستمان به‌وه کردووه، که درووستکردنى به‌نداو له چه‌ند روویه‌که‌وه ده‌توانێت یارمه‌تیده‌ر بێت. یه‌کێک بۆ ده‌ستگرتن به ئاوه‌وه و دواتر بۆ به‌کارهێنانه‌وه‌ى بۆ خه‌ڵکى کوردستان. له لایه‌کى دیکه‌وه به‌نداوه‌کان ده‌توانن ئاوى ژێر زه‌وى زیاد بکه‌ن و ببن بۆ سه‌رچاوه‌یه‌کى باش بۆ هاندانى کشتوکاڵ و بازرگانى و ته‌نانه‌ت پیشه‌سازى و گه‌شتیاری. له لایه‌کى دیکه‌وه ئه‌و به‌نداوانه ده‌توانن له هه‌موو رووه‌کانه‌وه یارمه‌تیده‌ر بن. ئه‌وه‌ى حکومه‌ت ده‌یه‌وێت بیکات، ئه‌مه‌یه، ئه‌و به‌نداوانه به زووترین کات درووست بکرێن، به‌ڵام ئه‌وه‌مان له بیر نه‌چێت، ئێمه تووشى قه‌یرانى دارایى بووین، خه‌ڵک چاوه‌ڕێى ئه‌وه‌یه مووچه له‌سه‌رى مانگه‌وه بدرێت. ده‌توانى ئه‌وه بڵێم، حکومه‌ت به‌ڵێنى داوه، به‌و بودجه‌یه‌ى له‌به‌ر ده‌سته، مووچه‌که بدات. پێمان خۆش بوو مووچه هه‌مووى بدرابا. ئه‌و بودجه‌یه‌ى له‌به‌ر ده‌سته به‌شى مووچه و پڕۆژه هه‌مووى ناکات. ده‌بێت ئێمه بڕیار بده‌ین، چۆن ده‌توانین به باشترین شێوه سوود له‌و بودجه‌یه وه‌ربگرین. چه‌ندى بۆ مووچه بێت و چه‌ندى بۆ پڕۆژه‌کان خه‌رج بکرێت. ئێمه له‌سه‌ر ئه‌وه نه‌وه‌ستاوین، له‌گه‌ڵ زۆر لایه‌نى بیانى و وڵاتانى ده‌ره‌وه و که‌رتى تایبه‌ت قسه‌مان کردووه، هه‌روه‌ک ده‌زانن ئێمه یاسایه‌کى نوێمان تێپه‌ڕاندووه، ئه‌وه‌ى پێى ده‌وترێت (PPB)، که هه‌ماهه‌نگییه له نێوان که‌رتى گشتیى و تایبه‌ت بۆ ئه‌وه‌ى سه‌یرى ئه‌و پڕۆژه ستراتیژیانه بکه‌ین و بزانین چۆن درووستیان بکه‌ین. درووستکردنى به‌نداو، له‌سه‌رووى ئه‌وله‌ویه‌تى ئێمه‌یه. ده‌مانه‌وێت ئه‌و به‌نداوانه به زووترین کات جێبه‌جێ بکرێن. پێویستیان به پاره‌یه. ئێمه خه‌ریکى ئه‌وه‌ین له‌گه‌ڵ وڵاتانى دیکه و که‌رتى تایبه‌ت، ئه‌و بڕه بودجه‌یه‌ى پێویسته دابینى بکه‌ین بۆ درووستکردنى ئه‌و به‌نداوانه. پیشه‌سازى و کشتوکاڵ ده‌مانه‌وێت ئابوورى و داهاتمان هه‌مه‌چه‌شن بکه‌ین. ده‌ستمانکردووه به په‌ره‌پێدانى که‌رتى کشتوکاڵ و پیشه‌سازى و که‌رتى گه‌شتیاری، به‌ڵام شته‌کان به‌یه‌که‌وه به‌ستراوون، ئه‌گه‌ر بودجه له‌به‌ر ده‌ست نه‌بێت، له‌وانه‌یه ئاسان نه‌بێت، تۆ بتوانیت زوو په‌ره به‌و که‌رتانه بده‌یت. تۆزێک یارمه‌تى ده‌وێت بۆ ئه‌وه‌ى بتوانرێت بکه‌ونه سه‌ر پێى خۆیان و ببنه سه‌رچاوه‌ى داهات. سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ش هه‌موو هه‌وڵێکمان داوه، که‌رتى تایبه‌ت زۆر زۆر یارمه‌تیده‌رى حکومه‌ت بووه. زۆر له‌و پڕۆژانه‌ى حکومه‌ت مه‌به‌ستى بووه، جێبه‌جێیان کردووه. ئێمه چه‌ندینجار سه‌ردانى پارێزگاکانمان کردووه و پڕۆژه‌ى گه‌وره‌ى خۆراکیمان درووستکردووه، که گرنگه بۆ دابینکردنى ئاسایشى خۆراک، بۆ هه‌موو هاووڵاتیانى کوردستان. ئه‌مه یه‌کێکه له بنه‌ماکانى پێویست بۆ په‌ره‌پێدانى ئابوورى وڵات و هه‌روه‌ها بۆ زامنکردنى ئاسایشى خۆراکى هاووڵاتیان. ئه‌م پڕۆژانه بێگومان له ماوه‌یه‌کى نزیکدا و هه‌ندێکى دیکه ره‌نگه ماوه‌یه‌کى درێژتریان بوێت، به‌رهه‌میان دێته ده‌ست و ده‌یبینین چه‌ند سوودیان ده‌بێت. ئێمه به‌رده‌وام ده‌بین له پشتیوانیکردنى په‌ره‌پێدان به که‌رتى کشتووکاڵی. له هه‌مان کاتیشدا به نیازین، که‌رتى کشتووکاڵ بکرێته بنه‌ما بۆ په‌ره‌پێدان به که‌رته‌کانى دیکه‌ش. بۆ نموونه هه‌ر پڕۆژه‌یه‌کى کشتوکاڵى بکرێت، ره‌نگه دواى ئه‌وه چه‌ندین پڕۆژه‌ى دیکه‌ى پیشه‌سازى پێویست بن بۆ پشتیوانیکردنى ئه‌و که‌رته. ئه‌مه جووڵه‌یه‌کى که‌رتى پیشه‌سازى درووست ده‌کات. دواى ئه‌وه جووڵه‌ى بازرگانى دێته پێشه‌وه. ئه‌گه‌ر به‌رهه‌مى ناوخۆیى زیاتر بوو له خواستى ناوخۆ، ئه‌و کات ئێمه بیر له گه‌ڕان به‌دواى بازاڕى ده‌ره‌وه‌ى هه‌رێم ده‌که‌ینه‌وه. له‌گه‌ڵ حکومه‌تى فیدراڵ و وه‌زیره به‌ڕێزه‌کانى حکومه‌تى فیدراڵى قسه‌مان کردووه، که بازاڕى هه‌موو عێراق به رووى جووتیاران و خه‌ڵکى کوردستاندا بکه‌نه‌وه. له‌گه‌ڵ وڵاتانى ده‌ره‌وه‌ش سه‌ردانمان کردوون و قسه‌مان کردووه، چۆن هه‌رێمى کوردستان به بازاڕى ده‌ره‌کى و نێوده‌وڵه‌تى ببه‌ستینه‌وه. ئه‌گه‌ر ئێمه توانیمان بازاڕێکى نێوده‌وڵه‌تى بۆ به‌رهه‌مه‌کانى ناوخۆیى په‌یدا بکه‌ین، ئه‌مه ده‌بێت به هۆکارێک بۆ هاندانى جووتیار تاکو به‌رهه‌مى خۆیان زیاتر بکه‌ن. ئه‌وه‌ى گرنگه بۆمان ئه‌وه‌یه، جووتیار مه‌ترسى ئه‌وه‌ى نه‌بێت، دواى به‌رهه‌مهێنانى به‌رهه‌مه‌که‌ى چۆن ره‌فتار بکات. حکومه‌ت ئه‌و به‌رپرسیارێتییه ده‌گرێته ئه‌ستۆ و ئه‌و به‌رهه‌مانه‌یان لێوه‌رده‌گرێته‌وه و ده‌یکاته‌وه به خۆراک و ده‌یگه‌ڕێنێته‌وه بۆ بازاێ و ئه‌گه‌ر له ئاستى خواستى ناوخۆ زیاتر بوو، ئه‌و کات ده‌توانین به رێگه‌یه‌کى باش و له رێگه‌ى په‌یوه‌ندى بازرگانى له‌گه‌ڵ ده‌ره‌وه‌ى هه‌رێمى کوردستان و وڵاتانى ده‌ره‌وه، به‌رهه‌مه‌کان ره‌وانه‌ى ده‌ره‌وه بکه‌ین. ئه‌مه ده‌بێته هۆیه‌کى دیکه بۆ زیاترکردنى داهات له هه‌رێمى کوردستان. په‌یوه‌ندییه‌کانى هه‌ولێر و به‌غدا پێویسته گه‌شبین بین. من ده‌توانم به دڵنیاییه‌وه بڵێم. ئه‌م کابینه‌یه زیاتر له هه‌موو کاتێک شاندى ناردووه بۆ به‌غدا. له سه‌ره‌تاوه خۆم چووم. دواتر شاندى حکومه‌تى هه‌رێم سه‌ردانى به‌غداى کردووه بۆ ئه‌وه‌ى بگه‌ین به رێککه‌وتن، هه‌م له‌سه‌ر بابه‌تى بودجه و هه‌م له‌سه‌ر بابه‌ته‌کانى دیکه، که کێشه‌ن، وه‌ک ناوچه دابڕێنراوه‌کان و ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى کوردستان و پێشمه‌رگه و ئه‌و شتانه‌ى له ده‌ستووردا هه‌ن و به‌داخه‌وه تا ئێستا جێبه‌جێ نه‌کراوون. ئێمه ده‌ستپێشخه‌ریمان له هه‌موو بواره‌کان کردووه و چووینه‌ته به‌غدا و داوامان کردووه و ئاماده‌یى هه‌رێمى کوردستانمان پیشانداوه و هه‌رچى ئه‌رکى سه‌ر هه‌رێمى کوردستانه ئاماده‌بووین جێبه‌جێى بکه‌ین، به‌ڵام له هه‌مان کاتیشدا، ئێمه ده‌زانین، ئه‌گه‌ر ئه‌رکمان هه‌بێت، مافیشمان هه‌یه. به‌داخه‌وه ئێمه تا ئێستا ئه‌رکمان جێبه‌جێ کردووه، به‌ڵام مافه‌کانى خۆمان له حکومه‌تى فیدراڵ وه‌رنه‌گرتووه‌ته‌وه، که مافێکى ده‌ستوورى خه‌ڵکى کوردستانه. تا ئه‌م دیداره‌ش، هیچ بودجه‌یه‌ک له حکومه‌تى فیدراڵى نه‌هاتووه. به تێکڕایى 13 مانگ و له 2020ه‌وه ئه‌م بودجه‌یه قه‌رزه له‌سه‌ر حکومه‌تى فیدراڵ و بۆ هه‌رێمیان نه‌ناردووه. ئێمه هه‌موو ژماره‌کانمان لێکداوه‌ته‌وه. قسه‌ى زۆر کراوه. تیمى ته‌کنیکى چوون و گفتوگۆى زۆریان کردووه، به‌راوردى ئه‌و داهاته‌ى هه‌رێمى کوردستان و ئه‌رکه‌کانى هه‌رێمى کوردستانیان کردووه، له‌گه‌ڵ ئه‌و مافه‌ى ده‌بوایه به پێى بودجه، دواى ئه‌وه‌ى بودجه‌ى 2021یش په‌سند کرا، به‌راورد کراوون و دیاره ده‌بێت حکومه‌تى فیدراڵى چه‌ند بودجه بۆ هه‌رێم بنێرێت، دواى به‌راوردکردنى ئه‌رک و مافه‌کانى خۆمان. سه‌ره‌ڕاى ئه‌مه‌ش، ئێمه بێهیوا نین و بێ ئومێد نین، هیوادارم و به‌رده‌وامیش له‌سه‌ر هێڵین له‌گه‌ڵ به‌ڕێز سه‌رۆک وه‌زیران و هه‌موو به‌رپرسانى دیکه‌ى عێراقیى تا ئه‌م کێشه‌یه چاره‌سه‌ر بکرێت. ئێمه داواى شتێک ناکه‌ین، ئێمه سواڵکه‌ر نین، ئێمه داواى ئه‌و مافه ده‌که‌ین، که به پێى ده‌ستوور مافى ئه‌و خه‌ڵکه‌یه و ده‌بێت جێبه‌جێ بکرێت. له باره‌ى پێشمه‌رگه و ناوچه دابڕاوه‌کانیش به هه‌مان شێوه، ده‌ستپێشخه‌ریمان کردووه و وتوومانه پێشمه‌رگه ئاماده‌یه و پێویسته بۆ دابینکردنى ئاسایشى ئه‌و شوێنانه هه‌ماهه‌نگى بکرێت، له نێوان هێزه‌کانى هه‌رێمى کوردستان و هێزه شه‌رعییه‌کانى حکومه‌تى عێراق. له‌سه‌ر ئه‌مه‌ش له گفتوگۆداین و شاندى ئێمه دیسان سه‌ردانى به‌غدا ده‌که‌نه‌وه بۆ ئه‌وه‌ى بگه‌نه رێککه‌وتنێک، که له به‌رژه‌وه‌ندى ئاسایشى گشتیى وڵاته‌که‌دا بێت.
هاوڵاتى سه‌رۆکى حکومه‌تى عێراق رایگه‌یاند، له‌ساڵى 2003ه‌وه حکومه‌ته‌کانى عێراق نزیکه‌ى 80 ملیار دۆلاریان بۆ که‌رتى کاره‌با خه‌رج کردوه، به‌ڵام گه‌نده‌ڵى بوه‌ته به‌ربه‌ستى گه‌وره له‌دابینکردنى کاره‌باى به‌رده‌وام بۆ هاوڵاتیان. ئه‌مڕۆ شه‌ممه 10ى ته‌موزى 2021، مسته‌فا کازمى سه‌رۆکى حکومه‌تى عێراق، سه‌ردانى وه‌زاره‌تى کاره‌باى فیدڕاڵى کرد و رایگه‌یاند:"تیرۆرستان و ئه‌وانه‌ى پشتیوانیان ده‌که‌ن هه‌وڵى په‌کخستنى ژیان ده‌ده‌ن له‌رێگه‌ى به‌ئامانجگرتنى تاوه‌ره‌کانى کاره‌با، به‌ڵام له‌لایه‌ن هێزه ئه‌منییه‌کانه‌وه هه‌وڵه‌کانیان شکستیان پێهێنراوه، هه‌روه‌ها هه‌ندێک لایه‌ن نایانه‌وێت عێراق له‌بوارى وزه و کاره‌بادا بگاته ئاستى خۆبژێوى و له‌و پێنیاوه‌شدا هه‌مو رێکارێک ده‌گرنه‌به‌ر". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:"هه‌وڵه‌کان به‌رده‌وامن بۆ ئه‌وه‌ى که‌رتى کاره‌با په‌ره‌ى پێبدرێت و پلانى ستراتیژى ئاماده‌ده‌کرێت بۆ چۆنیه‌تى دابینکردنى کاره‌باى به‌رده‌وام بۆ هاوڵاتیان، له‌هه‌نگاوى سه‌ره‌تاییشدا پاڵپشتى زیاتر بۆ وێستگه‌کانى کاره‌با و دابینکردنى پێداویستییه‌کانیان ده‌ستبه‌رده‌که‌ن له‌گه‌ڵ فره‌چه‌شنکردنى که‌رتى کاره‌با". هاوکات، سه‌رۆکى حکومه‌تى عێراق ئه‌وه‌شى ئاشکرا کرد:" له‌ساڵى 2003ه‌وه حکومه‌ته‌کانى عێراق نزیکه‌ى 80 ملیار دۆلاریان بۆ که‌رتى کاره‌با خه‌رج کردووه، به‌ڵام گه‌نده‌ڵى بوه‌ته به‌ربه‌ستى گه‌وره له‌دابینکردنى کاره‌باى به‌رده‌وام بۆ هاوڵاتیان و نیگه‌رانى هاوڵاتیانیش هه‌ست پێ ده‌که‌ن، که به‌رئه‌نجامى خراپى پلان و به‌هه‌ده‌ردانى بودجه‌یه‌کى گه‌وره‌یه به‌بێ چاره‌سه‌رى یه‌کجارى کێشه‌که". هاوڵاتى له ژماره (1926)دا راپۆرتێکى له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵییه‌کانى کاره‌باى عێراق بڵاوکرده‌وه‌و ئه‌وه‌ش لینکى راپۆرته‌که‌یه له سایتى هاوڵاتى: https://hawlati.co/page_detail?smart-id=20150
.jpg)
هاوڵاتى وەزارەتی تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاماری 24 کاتژمێری رابردووی کۆرۆنای ئاشکرا کرد. بەگوێرەی ئامارەکە 537 تووشبووی نوێ و 8 تووشبووی دیکەی کۆرۆنا گیانیان لەدەستداوە. دەقی راگەیەندراوی وەزارەتی تەندروستی:
هاوڵاتى وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا ھه‌ماھه‌نگی ھێزه‌كانی وڵاته‌كه‌ی له‌گه‌ڵ ھێزه‌كانی سوریای دیموكرات بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش دووپاتده‌كاته‌وه، ده‌شڵێت، سیاسه‌تی وڵاته‌كه‌ی گۆڕینی حكومه‌تی دیمه‌شق نییه. ئەمرۆ شەممە، 10ی ته‌مموزی 2021، جوی ھود یاریده‌ده‌ری كاربه‌ڕێكه‌ری وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا له لێدوانێكی رۆژنامه‌نووسیدا ڕایگه‌یاند، ھێزه‌كانی وڵاته‌كه‌ی به‌رده‌وام ده‌بن له ھه‌ماھه‌نگییه‌كانیان له‌گه‌ڵ ھه‌سه‌ده بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش و باكور و رۆژھه‌ڵاتی سوریاش جێناھێڵن. ڕوونیشیكرده‌وه، سیاسه‌تی وڵاته‌كه‌ی له سوریا گۆڕینی حكومه‌تی دیمه‌شق نییه، به‌ڵكو كار بۆ گۆڕینی ڕه‌فتاره‌كانی ده‌كات له ڕێگه‌ی پڕۆسه‌یه‌كی سیاسی به سه‌رپه‌رشتی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان له پێناو پاراستنی گه‌لی سوریا.
.jpg)
هاوڵاتى ئاگرێک لە مزگەوتی حاجی بارۆگەندی لە گەڕەکی نازناز ی هەولێر کەوتووەتەوە و تیایدا چوار کەس بریندار بوون قایمقامی هەولێررایگەیاند:" تانکی گازوایلی موەلیدەکە تەقیوەتەوە، ئەمەش وایکردووە کە زیان بە مزگەوتەکە و ئۆتۆمبێلەکە کە لەنێو حەوشەی مزگەوتەکە بووە، لەگەڵ ئەو زیانە گیانیانەی لێبکەوێتەوە" . بەهۆی ئاگرەکەوە سێ کەس برینداربوون و بە هۆکاری درەنگ گەیشتنی ئەمبوڵانسەوە بریندارەکان بە ئۆتۆمبێلی پۆلیس و تایبەت رەوانەی نەخۆشخانە کراون. جێی ئاماژەی، بەدەر لە زیانی گیانی مۆلیدەی مزگەوتەکە و ئۆتۆمبێلێک بەتەواوی سوتاون و زیان بەر ناو مزگەوتەکەش کەوتووە. نەبەز عەبدولحەمید، قایمقامی هەولێر، لە شوێنی رووداوکە بە رایگەیاند: " ئەمڕۆ ئاگرێک لە مزگەوتی حاجی بارۆ گەردی لە گەڕەکی نازنازی شاری هەولێر کەوتەوە، بەهۆیەوە بەشێکی مزگەوتەکە بە تەواوەتی سووتا، هاوکات ئۆتۆمبێلێکیش کە لە نێو مزگەوتەکە بووە ئەویش بەهۆی ئەو رووداوەوە بە تەواوەتی سووتاوە". لەبارەی زیانە گیانییەکانیش، نەبەز عەبدولحەمید وتی: "لە رووداوەکە چوار کەس بریندارن، بریندارەکان رەوانەی نەخۆشخانەی فریاکەوتن کراون، پێناچێت باری تەندروستییان جێگیر بێت". لەبارەی ناسنامەی بریندارەکانیش قایمقامی هەولێر وتی: "یەکێک لە بریندارەکان خاوەنی مزگەوتەکەیە، لەگەڵ دوو کەسی دیکە کە لەگەڵی کاریان کردووە، هاوکات کرێکارێکی بیانیش بە سووکی بریندار بووە". سەبارەت بە هۆکاری ئاگرکەوتنەوەکەش، نەبەز عەبدولحەمید ئاماژەی بەوەدا، "رووداوەکە لەکاتی چاککردنەوەی موەلیدەی مزگەوتەکە بووە، کە لە دەرەوەی مزگەوتەکە بووە، تانکی گازوایلی موەلیدەکە تەقیوەتەوە، ئەمەش وایکردووە کە زیان بە مزگەوتەکە و ئۆتۆمبێلەکە کە لەنێو حەوشەی مزگەوتەکە بووە، لەگەڵ ئەو زیانە گیانیانەی لێبکەوێتەوە". بە وتەی نەبەز عەبدولحەمید هەر لە دوای رووداوەکە، "تیمەکانی بەرگریی شارستانی گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکە و توانیویانە ئاگرەکە کۆنترۆڵ بکەن و رێگریش لەوە بکەن ئاگرەکە تەشەنە بسێنێت بۆ نێو هەموو مزگەوتەکە، ئەگەرچی ئاگر کەوتنەوەکە بەهۆی کارکردن بووە لە موەلیدەکە، بەڵام لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەکرێت بۆ ئەوەی بزانرێت کەمتەرخەمییەکە لەکوێوە بووە".
هاوڵاتى ئه‌ندامێکى ئه‌نجومه‌نى باڵاى سیاسیى و به‌رژه‌وه‌ندى یه‌کێتى له‌باره‌ى رۆڵ هه‌بوونى له کێشه ناوخۆییه‌کانى یه‌کێتى و کۆبوونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانى ڕوونکردنه‌وه‌یه‌کى بڵاوکرده‌وه و ده‌ڵێت:"له دیداریاندا له‌گه‌ڵ سه‌رۆکى حکومه‌ت قسه‌یان له چاره‌سه‌رکردنى ناکۆکییه‌کانى نێوان یه‌کێتى و پارتى کردووه به چاره‌سه‌رکردنى گرفته‌کان له‌گه‌ڵ لاهور شێخ جه‌نگی، هاوسه‌رۆکى یه‌کێتیش". ئه‌مڕۆ شه‌ممه 10ى ته‌موزى 2021، مه‌لا به‌ختیار ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى باڵاى سیاسى و به‌رژه‌وه‌ندى یه‌کێتى له نوسینێکدا له هه‌ژمارى فه‌رمى خۆى له تۆڕى کۆمه‌ڵایه‌تى فه‌یسبووک نوسیویه‌تى:" به‌نده له دیدارى به‌رێز مه‌سعود بارزانى دا بۆ دروستکردنى کێشه له ناو یه‌کێتیدا، رێککه‌وتوم، پێم خۆشبو به ناوى راشکاوى خۆمه‌وه، ئه‌م درۆیه‌ش به درۆ بخه‌مه‌وه، هه‌رگیز قسه‌ى وا له دیدارماندا، نه‌هاتوه‌ته ئاراوه". هه‌روه‌ها ده‌نوسێت:"به پێچه‌وانه‌وه قسه‌مان له‌سه‌ر رونه‌دانى شه‌ر له‌گه‌ڵ (p.k.k) چاره‌سه‌رکردنى ناکۆکییه‌کانى نێوان یه‌کێتى و پارتى کردوه، به چاره‌سه‌رکردنى گرفته‌کان له‌گه‌ڵ به‌ڕێز لاهور شێخ جه‌نگیش". مه‌لا به‌ختیار ئه‌وه‌شى خستۆته‌روو که جه‌خت کراوه‌ته‌وه که پێویسته کۆنگره‌یه‌کى کوردستانى له هه‌رێمدا سازبدرێ، بۆ ئه‌وه‌ى هه‌مو لایه‌ک، پێکه‌وه، لایه‌نه‌کانى ده‌سه‌ڵات و به‌رهه‌ڵستکار و پسپۆر و رێکخراوه مه‌ده‌نیه‌کان، رێگه چاره‌سه‌رى دۆخه‌که بدۆزنه‌وه".
هاوڵاتى دابەشکردنی مووچەی مانگی حوزەیران بەردەوامە و سبەینێ یەکشەممە مووچەی سێ وەزارەتی دیکە دابەشدەکرێت. وەزارەتی دارایی و ئابوریی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، سبەینێ یەکشەممە 11ی تەمموزی 2021، مووچەی وەزارەتەکانی کارەبا، شارەوانی، خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی دابەشدەکرێت. دابەشکردنی مووچە بە لێبڕینی سەدا 21 بۆ فەرمانبەران و سەدا 50 بۆ پلە تایبەتەکان دەبێت و بە گوێرەی زانیارییەکانیش ئەم هەفتەیە کۆتایی بە دابەشکردنی مووچەی فەرمانبەران دێت بۆ مانگی حوزەیران.
هاوڵاتى كۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یی كوردستان (کەنەکە) رایگەیاند:" یه‌كێتى له‌م نێوه‌نده‌دا وه‌ك هێزێك چاوه‌ڕوانى ئه‌وه‌ى لێده‌كرێت به‌ئه‌ركه نیشتیمانى‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كانى هه‌ستێت كه له‌پێناویدا دروستبوه".بۆیە داوا دەکەن کاربۆچارەسەری کێشەکان بکات و "ئه‌گه‌ر كێشه‌كان قوڵترببنه‌وه‌و چاره‌سه‌رى ڕیشه‌یی نه‌كرێن، یه‌كێتى لاوازده‌كات‌و پارسه‌نگى هێزیش له‌هه‌رێم و عێراق لاسه‌نگ ده‌كات". ئەمڕۆ شەممە، 10,7, 2021 كۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌ی كوردستان (کەنەکە) لەراگەیەنراێکدا ئەوەشی خستوەتەڕو، "وه‌ك ئاشكرایه كوردستان و ناوچه‌كه به‌دۆخێكى هه‌ستیار و ناڕون و پڕ مه‌ترسیدا هه‌نگاو ده‌نێت، له‌لایه‌كه‌وه هێزه هه‌رێمى‌و نێوده‌وڵه‌تیه‌كان له‌ناوچه‌كه‌دا خه‌ریكى داڕشتنه‌وه‌ى سیاسه‌ت‌و ستراتیژى دورمه‌ودان، له‌لایه‌كى تریشه‌وه ده‌وڵه‌تانى داگیركه‌ر وه‌ك هه‌میشه خه‌ریكى پیلانگێڕین بۆ له‌ناوبردن‌و بێ كاریگه‌ركردنى كوردستان‌و ده‌ستكه‌وته‌كانى". ئاماژە بەوەشکراوە، یه‌كێتى له‌م نێوه‌نده‌دا وه‌ك هێزێكى نیشتیمانى خه‌ڵكى كوردستان له‌هه‌ر شوێنێك بێت له‌م قۆناغه‌دا چاوه‌ڕوانى ئه‌وه‌ى لێده‌كرێت به‌ئه‌ركه نیشتیمانى‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كانى هه‌ستێت كه له‌پێناویدا دروستبوه، ڕوبه‌ڕوى ئاسته‌نگه‌كانى بارودۆخه‌كه بێته‌وه له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندیه باڵاكانى خه‌ڵكى كوردستاندا، هانده‌رو ده‌ستپێشخه‌رى یه‌كێتى ناوخۆی كوردستان‌و یه‌كڕیزى لایه‌نه سیاسییه‌كان بێت. كۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یی كوردستان (کەنەکە) دەڵێت، "به‌ڵام به‌داخه‌وه چه‌ند ڕۆژێكه ده‌بیستین كه هه‌ندێك كێشه‌و ناكۆكى له‌نێوخۆى یه‌كێتى نیشتیمانى كوردستاندا سه‌ریهه‌ڵداوه، سه‌ربارى نیگه‌رانى قوڵمان، داواتان لێده‌كه‌ین به‌ئارامى‌و پشو درێژیی‌و ژیریه‌وه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆخه نه‌خوازراوه بكه‌ن كه خه‌ڵكى كوردستان‌و دۆستانى دۆزى گه‌له‌كه‌مانى نیگه‌ران‌و نه‌یارانیش دڵخۆش ده‌كات". ئاماژەی بەوەشکردوە، "به‌گفتوگۆو لێكتێگه‌یشتن بگه‌ن به‌چاره‌سه‌رى كێشه‌كان، ئه‌گه‌ر كێشه‌كان قوڵترببنه‌وه‌و چاره‌سه‌رى ڕیشه‌یی نه‌كرێن، یه‌كێتى نیشتیمانى لاوازده‌كات، ئه‌مه‌ش پارسه‌نگى هێز له‌هه‌رێمى كوردستان‌و عێراق لاسه‌نگ ده‌كات، زه‌ره‌رمه‌ندى یه‌كه‌میش یه‌كێتى خۆیی‌و خه‌ڵكى هه‌رێم‌و ته‌واوى كوردستان ده‌بن، بۆیه هه‌ر ئه‌ركێك بكه‌وێته ئه‌ستۆى ئێمه بۆ چاره‌سه‌رى‌و له‌پێناو سه‌ركه‌وتن له‌ئه‌ركه‌كانتاندا ئاماده‌ین".
هاوڵاتى وتەبێژی وەزارەتی کارەبای عێراق رایگەیاند، بەرهەمهێنانی وزەی کارەبای بۆ 20 هەزار و 662 مێگاوات کارەبا بەرزبووەتەوە، لە کاتێکدا پێشتر نزیکەی 18 هەزار و 500 مێگاوات بوو. ئەحمەد موسا، وتەبێژی وەزارەتی کارەبای عێراق ئاماژەی بەوەکرد، وەزارەتەکانی نەوت، سەرچاوەکانی ئاو، بەرگریی و ناوخۆ، پشتیوانی وەزارەتن لە رێگەی ئەوەی هێزەکانیان پاسەوانی لە ژێرخانی کارەبا دەکەن، کە تاوەکو ئێستا دەکرێنە ئامانج، بەڵام ئێستا ئەو هێرش و ئامانجکردنە کەمبوونەتەوەتەوە. جەختی لەوە کردەوە، هەوڵەکان بەردەوامن، ژووری ئۆپەراسیۆن پێکهێنراوە بۆ پشتیوانیکردنی لە کار و بەرهەمهێنانی کارەبا و چارەسەرکردنی کەمبوونەوەی کارەبا. عێراق ئێستا پێویستی بە نزیکەی 30 هەزار مێگاوات کارەبایە، بەڵام بەم دواییانە بەرهەمهێنانی کارەبا لەو وڵاتە بۆ 13 هەزار و 500 مێگاوات دابەزی. یەکێک لە سەرچاوەکانی عێراق بۆ دابینکردنی کارەبا، وڵاتی ئێرانە کە بە پێدانی گاز و کارەبا 40٪ی بەرهەمی کارەبای عێراق دابیندەکات، بەڵام هاوینی گەرمی ئەمساڵ ئێرانیشی تووشی گرفتی کەمیی کارەبا کردووە. ئێران دەڵێت، حکومەتی عێراق 6 ملیار دۆلار قەرزاری تارانە لە بری گاز و کارەبا. حکومەتی عێراقیش دەڵێت، بەهۆی گەمارۆ بانکییەکانی سەر ئێرانەوە ناتوانێت قەرزەکەی بداتەوە. کەڵەکەبوونی چەندین کێشەش وایکردووە، خراپی رەوشی کارەبا لە عێراق چارسەری بەپەلەی نەبێت. ئەوە لە کاتێکدایە ئەنجوومەنی وزاری ئاسایشی نیشتمانی عێراق دەڵێ؛ بەرهەمهێنانی تەزووی کارەبا لە عێراق ئێستا گەیشتووەتە زیاتر لە 20 هەزار مێگاوات و ئەوە بەرزترین ئاستی بەرهەمهێنانی کارەبایە بەدرێژایی مێژووی عێراق، لەگەڵ ئەوەشدا وەزارەتی کارەبای عێراق دەڵێت، بۆ دابینکردنی کارەبا رۆژانە 24 کاژێر پێویستمان بە بەرهەمهێنانی زیاتر لە 28 هەزار مێگاوات کارەبایە. رۆژی 2/7/2021 سەرۆکوەزیرانی عێراق پێکهێنانی شانەی قەیرانی بە سەرۆکایەتیی خۆی بۆ بەرەنگاربوونەوەی کەمیی دابینکردنی تەزووی کارەبا لە هەموو عێراق راگەیاند و چەند بڕیارێکی دیکەی دا لەوانە؛ خێرا دابینکردنی هەموو پاڵپشتییەکی دارایی و تەکنیکی و لۆجستی و ئەمنی بۆ وەزارەتی کارەبا، بەشداریپێکردنی حکومەتە خۆجێکان لە بواری بەرهەمهێنانی کارەبا و دابەشکردنی، نەهێشتنی زێدەڕۆییەکانی سەر سیستەمی تەزووی کارەبا و پێبژاردنی ئەو کەسانەی کە زێدەڕۆییان کردووەتە سەر سیستەمی کارەبا.
هاوڵاتى هەپەگە، ناسنامەی ٣ شەهیدی ئاشکرا کرد کە لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا، شەهید بوون . ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) لەبارەی شەهیدبوونی ٣ گەریلاکەی، ڕاگەیەنراوێکی بڵاو کردەوە كە بەم شێوەیەیە: ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا لە بۆردومان دەوڵەتی داگیرکەری تورکدا، هاوڕێکانمان، چیا، ڕامان و چەکدار، شەهید بوون. زانیارییەکان لەبارەی ناسنامەی هاوڕێ شەهیدەکانمان بەم شێوەیەیە: شەهید چیا زاگرۆس نازناو: چیا زاگرۆس ناو و پاشناو: عوسمان عەبدولوەهاب ڕفایی شوێنی لەدایکبوون: عامودێ دایک و باوک: نەداوا – عەبدولوەهاب ڕفایی کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ – هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا شەهید ڕامان خەبات نازناو: ڕامان خەبات ناو و پاشناو: ئوغور تەیمور شوێنی لەدایکبوون: ئامەد دایک و باوک: ئەبریزە – عەبدولسەمەد کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ – هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا شەهید چەکدار ئامەد نازناو: چەکدار ئامەد ناو و پاشناو: بۆتان گوزەل شوێنی لەدایکبوون: ئامەد دایک و باوک: ئایفەر و محەمەد کات و شوێنی شەهیدبوون: ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢١ – هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا هەپەگە، باسی لە خەبات و تێکۆشانی هەرسێ شەهیدەکەی لە ڕیزەکانی گەریلاکانی ڕزگاری کوردستاندا کردووە و دەڵێت: “هاوڕێکانمان چیا، رامان و جەکدار بە کەسایەتی و قووڵایی لە هاوڕێیەتیدا، بۆ ئێمە هەموو کاتێک دەبنە نمونەی میلیتانی فیدایی پێشەنگ.” لە کۆتاییدا، هەپەگە سەرەخۆشیی لە خانەوادەی هێژای سێ شەهیدەکە و هەموو گەلی کوردستانی وڵاتپارێز دەكات و بەڵێن دووپات دەكاتەوە “کە لەسەر هێڵی ئاپۆیی کە گەورەترین هێڵی گەورەی فیداییە، تێکۆشانی خۆمان بەهێزتر دەکەین و بە تەئکیدی سەردەکەوین.”
هاوڵاتى فەرمانگەی دیاریکردنی بینینی مانگ لە دادگای باڵای سعودیە یەکەم رۆژی جەژنی قوربانی دیاریکرد و 20-07 یەکەم رۆژی جەژنی قوربانە. فەرمانگەی دیاریکردنی بینینی مانگ لە دادگای باڵا لە سعودیە، ئەمڕۆ هەینی، لە راگەیێندراوێکدا کە ئاژانسی فەرمیی هەواڵەکانی سعودیە بڵاویکردەوە رایگەیاند: "ئێوارەی ئەمڕۆ مانگ نەبیندرا؛ بۆیە سبەی شەممە تەواوکەری مانگی زیلقیعدەیە و دوو سبەی یەکشەممە یەکەم رۆژی مانگی زیلحیجە دەبێت." هەر بەوهۆیەوە، حاجییان ئەمساڵ لە 19ـی تەممووزی 2021 دەچنە سەر کێوی عەرەفە و رێککەوتی 20ـی تەممووزیش یەکەم رۆژی جەژنی قوربانە. وەزارەتی حەج و عومرەی سعودییە لە سەرەتای مانگی حوزەیرانی 2021 دا رایگەیاند؛ ئەمساڵ تەنیا رێگە بە 60 هەزار لە هاووڵاتیان و دانیشتووانی سعودییە دەدرێت حەج بکەن؛ بەو مەرجەی ئەو کەسانەی ئەمساڵ حەج دەکەن تەمەنیان لەنێوان 18 بۆ 65 ساڵ بێت و دژی ڤایرۆسی کۆرۆنا کوترابن.
.jpg)
هاوڵاتى وته‌بێژی یه‌كینه‌كانی پاراستنی گه‌ل داوا له‌پارتی كرێكارانی كوردستان و پارتی و یه‌كێتی ده‌كات، كار بۆ چه‌سپاندنی یه‌كڕیزیی كورد بكه‌ن، ده‌شڵێت: "نابێت پارچه‌كانی كوردستان له یه‌ك جیا بكرێنه‌وه". نوری مه‌حمود، وته‌بێژی یه‌په‌گه له لێدوانێكی رۆژنامه‌وانیدا بۆ تەلەفزیۆنی مەدیا هابەر رایگه‌یاند:" گه‌لی كورد له ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست، له‌لایه‌ن جیهانه‌وه ناسراوه و ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری گه‌وره‌ی له‌سه‌ر گه‌لانی ناوچه‌كه داناوه، گه‌لی عه‌ره‌ب، ئه‌رمه‌نی، سریانی، چه‌ركه‌س، توركمان و گه‌لی دیكه له ڕۆژئاوا، له ده‌وری پرۆژه‌یه‌ك كه كورد ڕابه‌رایه‌تی ده‌كات كۆبونه‌ته‌وه، بۆیه پێویسته گه‌لی كوردیش به‌یه‌كگرتوی تێكۆشان بكات". وته‌بێژه‌كه‌ی یه‌په‌گه وتیشی، "نابێت پارچه‌كانی كوردستان له یه‌ك جیا بكرێنه‌وه و داوا له لایه‌نه كوردییه‌كان ده‌كه‌ین به‌رپرسیاریه‌تیی خۆیان جێبه‌جێبكه‌ن، په‌كه‌كه و پارتی و یه‌كێتی له‌هه‌رچوارپارچه‌ی كوردستان كاریگه‌ریان هه‌یه، بۆیه داوایان لێده‌كه‌ین، یه‌كێتی و یه‌كڕیزیی نه‌ته‌وه‌یی كورد به ئه‌نجام بگه‌یه‌نن". نوری مه‌حمود، له‌باره‌ی هێرشه‌كانی توركیاوه باسی له‌وه‌كرد، "هێرشه‌كان بۆ سڕینه‌وه‌ی ناسنامه‌ی گه‌لی كوردن، بۆیه سه‌ره‌ڕای جیاوازییه‌كان، ده‌بێت گه‌لی كورد له دژی ئه‌و هێرشانه، یه‌كده‌نگ و یه‌كهه‌ڵوێست بن". داواشیكرد، هیچ ده‌رفه‌تێك به داگیركه‌ران نه‌درێت بۆ پارچه‌پارچه‌كردنی لایه‌نه‌كانی كورد، هه‌مو كێشه‌كانی نێوان لایه‌نه‌كانیش، به دیالۆگ و له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی ئه‌خلاقی، چاره‌سه‌ر بكرێن.
هاوڵاتى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی كه‌شناسی و بومه‌له‌رزه‌زانی هه‌رێم رایگه‌یاند، ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ بومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌دوری 43 كیلۆمه‌تر له ناحیه‌ی حاجی ئۆمه‌رانی سنوری پارێزگای هه‌ولێر رویدا. له‌راگه‌یه‌ندراوێكدا كه‌شناسی و بومه‌له‌رزه‌زانی هه‌رێم بڵاویكرده‌وه كاتژمێر 6:41 خوله‌كی ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ینی، بومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌گوڕی 5 پله به‌پێوانه‌ی رێخته‌ر به‌دوری 43 كیلۆمه‌تر له ناحیه‌ی حاجی ئۆمه‌رانه‌وه رویدا و له‌لایه‌ن به‌شێكیش له‌دانیشتوانه‌وه هه‌ستی پێكرا. به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان، سه‌رچاوه‌ی بومه‌له‌رزه‌كه شاری مهابادی رۆژهه‌ڵاتی كوردستانه و له‌لایه‌ن به‌شێكی زۆر له‌هاوڵاتیانه‌وه هه‌ستی پێكراوه، تاوه‌كو ئێستا ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كانی لایه‌نی ئێرانیش، هیچ راگه‌یه‌ندراوێكیان له‌وباره‌یه‌وه بڵاونه‌كردوه‌ته‌وه.
