ئارا ئیبراهیم پهرلهمانتارێکى فراکسیۆنى گۆڕان له بهغدا جهختلهوه دهکاتهوه که پارتى هیچ کات ئاماده نییه نهوت تهسلیم بکات و لهدهستى تورکیادایهو دهشڵێت:" خهڵک بووته قوربانى سیاسهته مهترسیدارهکانى پارتى و یهکێتى و گۆڕانیش وهک هاوبهش و شاهیدێکى هیچ نهدیو له حکومهتدان و هیچ دهسهڵاتێکیان نییه". وشیار عهبدوڵا، ئهندامى فراکسیۆنى گۆڕان له پهرلهمانى عێراق لهم چاوپێکهوتنهیدا لهگهڵ هاوڵاتى، دهڵێت:" ههموو کهسێک دهزانێت که مهلهفى نهوت بهدهست پارتییهوهیه گرێى سهرهکى بۆ رێکنهکهوتى عێراق و ههرێم دۆسیهى نهوته، لهبهرئهوه چوونى وهفدى ههرێم به سهرۆکایهتى قوباد تاڵهبانى ناتوانن بگهنه بریارى کۆتایى". ئهوهى واى کردووه حکومرانى لهههرێمى کوردستاندا که ههموو مهلهفه ههستیارهکان بهدهستى پارتیهوه بێت بریتییه له خهدهماتى بهلاشى قوباد تاڵهبانى و وهزیرى دارایى ئابوورى حکومهتى ههرێم، به گشتى ئهوهى که یهکێتى و گۆڕان بۆ پارتى دهکهن. هاوڵاتى: وتهبێژى حکومهتى ههرێم رایگهیاند که ئاماده نین نهوت تهسلیمى بهغدا بکهن، بهڵام داهاتى نهوت تهسلیم دهکهن؟ پێتانوایه بۆچى؟ وشار عهبدوڵا: نیهتى راستهقینهى پارتى ئهوهیه نهوت لهبهردهستى خۆیاندا بمێێتهوه، که دهزانن نرخى نهوت شکاوه و به داهاتى ناوخۆشهوه ناتوانن موچه بدهن دهیانهوێت وهکو تهکتیک بۆ ماوهیهک رێککهوتن بکهن، ئهگهر نهوت بهرزبووهوه که چاوهروان دهکرێت بۆ ساڵى داهاتوو بهزربێتهوه بهتایبهتى تێچوى نهوتى سهخهرى زۆره، بۆیه شارهزایانى ئابوورى باسى ئهوه دهکهن له 2021 نهوتى برێت بۆ ههر بهرمیلێک نزیکدهبێتهوه له سهد دۆلار. ئاسۆى لێکنزیبونهوهى و رێککهوتن ههولێرو بهغدا نادییهو ئهوهش پهیوهندى تهنها به مهلهفى نهوتهوه ههیه که پارتى نایهوێت رادهستى بکات. ههموو کهسێک دهزانێت که مهلهفى نهوت بهدهست پارتییهوهیه گرێى سهرهکى بۆ رێکنهکهوتى عێراق و ههرێم دۆسیهى نهوته، لهبهرئهوه ئهم جۆره وهفدانه ناتوانن بگهنه بریارى کۆتایى. هاوڵاتى: وهفدى ههرێم به سهرۆکایهتى قوباد تاڵهبانى چوار جاره دهچێته بهغدا، که پارتى نهوت رادهست ناکهن وهفدى ههرێم که یهکێتى سهرۆکایهتى دهکات بۆچى دهچێت؟ وشیار عهبدوڵا: ئهوهى یهکێتى و گۆڕانیش دهیکهن بۆ کابینهکهى مهسرور بارزانى چ ئهوهى یهکێتى سهرۆکایهتى ئهو وهفده بۆ بهغدا دهکات بهههموو شێوازێک پشتیوانى کهمکردنهوهى موچهیان کرد لهراستیدا، شاگردییهکى بهلاشى پارتییه، ئهوهى واى کردووه حکومرانى لهههرێمى کوردستاندا که ههموو مهلهفه ههستیارهکان بهدهستى پارتیهوه بێت بریتییه له خهدهماتى بهلاشى قوباد تاڵهبانى و وهزیرى دارایى ئابوورى حکومهتى ههرێم، به گشتى ئهوهى که یهکێتى و گۆڕان بۆ پارتى دهکهن. ههموو کهسێک دهزانێت که مهلهفى نهوت بهدهست پارتییهوهیه گرێى سهرهکى بۆ رێکنهکهوتى عێراق و ههرێم دۆسیهى نهوته، لهبهرئهوه ئهم جۆره وهفدانه ناتوانن بگهنه بریارى کۆتایى. هاوڵاتى: پێتانوایه یهکێکى دیکه لههۆکارهکانى رێککنهکهوتنى ههولێر و بهغدا، پهیوهندى به بهرپرسانى حکومرانى عێراقهوه ههیه که چاوپۆشى لهگهندهڵى ههرێم دهکهن؟ وشیار عهبدوڵا: ئهو تهبهقه سیاسیهى عێراق که گهندهڵن و بکهرى سیاسین که له 2004 تا ئێستا ههولێرو بهغدا له هاوئاوازیدا بن چاوپۆشیان لهگهندهڵى یهکترى کردووه، پهیوهندى رێککهوتن دوو تهبهقهى سیاسى ههردوولاوه ههیه. ئێمه له پهرلهمانى عێراق داواى ئهوهمان کرد موچه بکرێته سیستمێکى مهرکهزى لهههموو عێراقدا لهدابهشکردنیدا و کهسێک له پلهیهکدا له بهسره چهند موچهى ههبێت له سلێمانیش بهههمان شێوه بێت، حزبهکان دژى ئهوهن و دهڵێن قهوارهى ههرێم ههڵدهوهشێتهوه که ئهسڵ و ئهساسى نییه. ههرچى دهوائیرى فیدراڵى ههیه موچهکهى له بهغداوه دێت، خۆیان ویستیان موچهى کهسوکارى ئهنفال و شههیدان و زیندانیانى سیاسى بخهنه سهربهغدا ئاساییى بوو، بۆیه فهزاى گشتى بهتایبهتى تێکراى حزبهکانى کوردستان له خزمهتى پارتیدایهو ههرئهوهشه واى کردووه پارتى ئهوا سیاسهت دهکات. کوردستان بهراورد به حزبهکان لهدهستى پارتیدایهو پارتیش لهدهستى تورکیادایه، واتا پارتى ئازاد نییه له مامهڵهکردن له نهوتداو رێکهوتنى 50 ساڵهى لهگهڵ تورکیادا ههیه، سیاسهتى دهرهوهو ناوخۆى به سیاسهتهکانى ئهردۆغانهوه ههیه که ئهمهش کاریگهرى زۆرى ههیه. هاوڵاتى: بهڵام بێجگه حزبهکان، پهرلهمانتارو نوێنهرانى یهکێتى و گۆڕانیش بێدهنگ و تا رادهیهک بهشێکیان نارهزایهتى دهردهبڕن؟ وشیار عهبدوڵا: ئهو دهنگانهى نارازین له بارودۆخى کوردستان دهنگى پهرت و بڵاون، کۆمهڵێک دهنگ لهناو بزوتنهوهى گۆڕان و یهکێتى نارازین کۆمهڵێک دهنگ لهناو کۆمهڵ و یهکگرتوو ههن که نارازین راسته ئۆپۆزسیۆنن، بهڵام سیاسهتى حزبهکانیان دهچێتهوه جۆگهلهکهى پارتى. هاوڵاتى: بهرپرسێکى حکومهتى ههرێم پێى راگهیاندم له ههر بهرمیلێک نهوتى ههرێم 22 دۆلارى دهروات بۆ تورکیاو کۆمپانیاکانى نهوت و خهرجى بۆرى نهوتهکهو شتى دیکه، ئهمه گهندهڵى نییه؟ وشیار عهبدوڵا: لهعێراقدا تهکلیفهى دهرهێنانى نهوت 10 دۆلار کهمتره، لهههرێمى کوردستان که ههمان وڵاتدایه لهسهرو 20 دۆلارهوه ئهمه بۆ خۆى شکستى سیاسهتى نهوتى ههرێم دهردهخات، مهلهفى نهوت له کوردستانى عێراقدا بهدهست پارتییهوهیه ، له ئاستى گشتیدا ئهوهى رۆڵى سهرهکى دهبینێت تورکیا ئاراستهى دهکات. کوردستان بهراورد به حزبهکان لهدهستى پارتیدایهو پارتیش لهدهستى تورکیادایه، واتا پارتى ئازاد نییه له مامهڵهکردن له نهوتداو رێکهوتنى 50 ساڵهى لهگهڵ تورکیادا ههیه، سیاسهتى دهرهوهو ناوخۆى به سیاسهتهکانى ئهردۆغانهوه ههیه که ئهمهش کاریگهرى زۆرى ههیه. خهڵک بۆته قوربانى سیاسهتهکانى پارتى و سیاسهتهکانى پارتى مهترسیدارن، ئهوهشى واى کردووه ئهو سیاسهته بهردهوام بێت سیاسهکانى یهکێتى و گۆڕانه که وایان کردووه ببنه شهریک و شاهیدێکى هیچ نهدیو، راسته لهناو حکومهتدان بهڵام دهسهڵاتیان نییه. هاوڵاتى: ئایا خهڵک بووهته قوربانى؟ وشیار عهبدوڵا: خهڵک بۆته قوربانى سیاسهتهکانى پارتى و سیاسهتهکانى پارتى مهترسیدارن، ئهوهشى واى کردووه ئهو سیاسهته بهردهوام بێت سیاسهکانى یهکێتى و گۆڕانه که وایان کردووه ببنه شهریک و شاهیدێکى هیچ نهدیو، راسته لهناو حکومهتدان بهڵام دهسهڵاتیان نییه. لهماوهى رابردوودا ئهندامێکى خانهى راپهراندنى گۆڕان وتى (لهناو حکومهتداین، بهڵام لهناو دهسهڵاتدا نین)، واتا دهسهڵاتیان نییه. شهش مانگ لهمهوبهر داوام له قوباد تاڵهبانى کردووه نامهیهک بهناوى حکومهتى ههرێمهوه بنوسێت بۆ عهلى عهلاق پارێزگارى بانکى ناوهندى عێراق تائێستا نهیتوانیوه ئهو نامهیه بنوسێت و دهسهڵاتى نامهیهکى نییه بهناوى حکومهتى ههرێمهوه، چونکه پارتى به ئامانج نایهوێت بانک له سلێمانى و سنورهکهى بکرێتهوه، چونکه بانک له کوێ بێت سهرمایه لهوێیه. هاوڵاتى: چارهسهرى بنچینهیى و کۆنکرێتى بۆ ئهم دۆخه چییه؟ ئایا لامهرکهزى پارێزگاکان چارهسهره؟ وشیار عهبدوڵا: له 30 ساڵى رابردوو پارتى له لامهرکهزى تێنهگهشتووهو چارهسهرى راستهقینه بۆ ئهم دۆخهى ههرێم بهتایبهتى بۆ ئهو غهدره جوگرافیهى ئیدارهى له سنورى سلێمانى دهکرێت ههرێمى سلێمانیه، ئێمه دژى ههڵوهشاندنهوهى قهوارهى ههرێمى کوردستانین، چونکه لهراستیدا قهوارهکه دهستورییه، له برى ههرێمێک با ببێت به دوو ههرێم، لهبهرئهوه تاکه چارهسهر ههرێمى سلێمانیه و به مونهزهمى له سلێمانى دهکرێت، بزانه ههرچى ئهزمهى دارایى ههیه له 2014 تا ئێستا هیچ پرۆژهیهکى سنورى ههولێر و نهوهستاوه، بهڵام ههر ئهزمهیهک روودهدات 100 مهترییهکهى سلێمانى دهبێته قوربانى. ههرچهنده هێشتا یهکێتى جورئهتى ئهوهى نییه باسى ههرێمى سلێمانى بکات بهراستى، ئهو تهبهقه سیاسیهى ئێستاى گۆرانیش ناچنه ژێربارى ههرێمى سلێمانى، بهڵام لهیهکێک له چاوپێکهوتنانهى نهوشیروان مستهفا که ئارام سهعید لهگهڵیدا ئهنجامیدا به ئاشکرادهڵێت "بروام به فیدڕاڵیهتى پارێزگاکان ههیه، که قهزییهکهى دهستوریه و فیدراڵیهتى پارێزگاکانه که ئهمه مادهدهیهى دهستورییه".
ئارا ئیبراهیم پهرلهمانتارێکى فراکسیۆنى کۆمهڵ له بهغدا جهختلهوه دهکاتهوه که رێکهوتنى 50 ساڵهى پارتى و تورکیا ریسهکهى کردووهتهوه به خورى و حکومهتى ههرێم نهوت رادهستى بهغدا ناکات و دهشڵێت:" نهوتى ههرێم لهلایهن تورکیاوه رههن کراوه". ئهحمهد حاجى رهشید، ئهندامى لیژنهى دارایى له پهرلهمانى عێراق لهلێدوانێکدا بههاوڵاتى وت"دۆسیهى نهوت لهدهستى ههرێمى کوردستان نهماوه، کاتى خۆى پارتى نهوتى رادهستى تورکیا کردووهو رێککهوتنى 50 ساڵهى لهگهڵ کردووه، ئێستا تورکیا خاوهنى نهوتى ههرێمى کوردستانه". ئهحمهد حاجى رهشید، وتیشى:" چۆن دانه غازتوانى قهرهبووى 2 ملیار دۆلار له حکومهتى ههرێم وهربگرێت لهبرى ئهو ساڵانهى که خهمڵاندوویهتى قازانج دهکات، تورکیاش قازانجى 50 ساڵ لهههرێمى کوردستان دهسهنێت، کهوته نهوتى ههرێمى کوردستان بۆته رههن لاى تورکیا". "تورکیا مانگانه 117 ملیۆن دۆلارى له نهوتى ههرێم دهست دهکهوێت، که بۆ ههر بهرمیلێک نهوت 9 دۆلار کهمتر دهدات، ئاماده نییه دهستبهردارى بێت و نهوتهکهى رههن کردووه" ناوبراو جهختى لهوهشکردهوه که حکومهتى ههرێم بۆیه ناتوانێت نهوت تهسلیمى بهغدا بکات" ئهگهر ههرێم نهوت تهسلیم بکات تورکیا سکاڵاى یاسایى له لهندهن و سویسرایه". ئهحمهد حاجى رهشید باسى لهوهشکرد که تورکیا یهکێک له ئهدنامانى لیژنهى دارایى بینیبوو" ئێمه ئامادهین پرۆسهى نهوتى ههرێم رابگرین، به مهرجێک حکومهتى عێراق ئهو سکاڵا یاساییهى که دادگاى سی سى له پاریس کردوویهتى نێودهوڵهتى رایبگرێت". ئهو پهرلهمانتارهى کۆمهڵ وتیشى:" ئهگهر ههرێم نهوت رادهست بکات ئهو قهرزهى تورکیا که لاى ههرێمى کوردستانه لهدهستى دهچێت لهگهڵ ئهو نهوته ههرزانهى لهدهست دهچێت". ئهحمهد حاجى رهشید ئهوهشى ئاشکرا کرد ئهگهر جیاوازى راپۆرتهکهى دیلۆیت و نهوتى حکومهتى عێراق بکهیت 9 دۆلار بۆ ههر بهرمیلێک جیاوازى ههیه"مانگانه حکومهتى ههرێم 13 ملیۆن دۆلار نهوت دهفرۆشێت و بۆ ههر بهرمیلێک 9 دۆلار جیاوازى ههیه که 117 ملیۆن دۆلار دهکات که تورکیا قازانجى تێدا دهکات، بۆیه تورکیا بههیچ شێوهیهک رازى نییه ههرێم نهوت رادهستى عێراق بکات". ئهو پهرلهمانتاره باسى لهوهشکرد چوونى وهفدى ههرێم بۆ بهغدا "تهنها خۆ ماندووکردنه"، چونکه بهبڕواى ئهحمهد حاجى رهشید، حکومهتى عێراق ئاماده نییه داهاتى نهوت وهربگرێت له حکومهتى ههرێم. ههروهها وتیشى:" عێراق تا ئێستا موچهى مانگى حوزهیرانى دابهش نهکردووه و پارهى لێ زیاد نییه بیداته ههرێم و کێشه بۆ خۆى دروست بکات". ئهمه لهکاتێکدایه ئهمڕۆ چوارشهممه 1ى تهموزى 2020 وتهبێژى حکومهتى ههرێمى کوردستان رایگهیاند بڕیاردراوه، شاندى دانوستاندنکارى ههرێم سهردانى بهغدا بکهنهوهو ئامادهن داهاتى نهوت تهسلیم بکهن نهک نهوت وتهبێژى حکومهتى ههرێم ئهوهى دووپاتکردهوه که شاندى حکومهت به سهرۆکایهتیى قوباد تاڵهبانی، جێگرى سهرۆکى حکومهت له کۆبوونهوهى ههفتهى رابردووى لهگهڵ شاندى حکومهتى عێراق باسى له بودجهى ههرێمى کوردستان، مووچهى مووچهخۆرانى ههرێمى کوردستان و نهوت کردووه و "له ئاییندهیهکى نزیکدا شاندهکه سهردانى بهغدا دهکاتهوه". ههروهها به راشکاوى ئهوهى خستهروو که " حکومهتى ههرێمى کوردستان ئامادهیى دهربڕیوه لهگهڵ بهغدا رێکبکهوێت، ئامادهن داهاتى نهوت رادهستى بهغدا بکهن، نهک نهوت زائیدهن نیوهى داهاتى ناوخۆش به حکومهتى عێراق بدرێت لهبهرامبهر دابینکردنى شایستهداراییهکانى ههرێمى کوردستان".
هاوڵاتى دواى گهرانهوهى وهفدى دانوستانکارى ههرێم بۆ گفتوگۆ لهگهڵ بهغدا لهبارهى پرسى موچهو شایسته داراییهکانییهوه بۆ ههولێر، بڕیاره مهسرور بارزانى کۆببنهوه بۆ بریاردانى کۆتایى لهسهر ئهو مهرجانهى که بهغداد بۆ رێکهوتن دیارى کردهوه. ئهمڕۆ 29ى حوزهیرانى 2020 سهرچاوهیهک له حکومهتى ههرێم به پێگهى (العراق الیوم)ى راگهیاندووه که بهغداد داواى له ههرێم کردبوو به رادهستکردنى تهواوى نهوتهکهى و لهگهڵ داهاتى 50%ى دهروازه سنورییهکان لهبهرامبهر ناردنى بڕى 600 ملیار دینار بۆ ههر مانگێک. ههروهها ئاماژهى بهوهشکردووه که ئاراستهکان بهو شێوهیه که حکومهتى ههرێم رهزامهندى دهرببڕێت به پێدانى نهوتهکهى و رادهستکردنى له 50%ى داهاتى دهروازه سنورییهکان بهمهرجێک حکومهتى ناوهندى بڕى پارهکهى بۆ 650 ملیار دینار زیاد بکات لهگهڵ بهرپرسیارێتى پێدانى موچهى شههیدان و ئهنفالکراوان و زیندانیانى سیاسى بکهوێته ئهستۆى حکومهتى عێراق. ئاشکراشیکردوه که ئهگهر بهغدا رهزامهندى لهسهر ئهو پێشنیازه نوێیهى حکومهتى ههرێم بدات ئهوا راستهوخۆ رێککهوتن ئهنجام دهدرێت و بۆ مانگى داهاتوو کارى پێدهکرێت. لهلایهکى دیکهوه بهوپێى حکومهتى عێراق له قهیرانى دارایدایه یهکێکى دیکه له سیناریۆکان ئهوهیه که حکومهتى عێراق مانگانه 200 ملیۆن دۆلار بۆ حکومهتى ههرێم رهوانه بکات لهبهرانبهر نیوهى داهاتى سهرجهم دهروازه فیدراڵییهکان و فرۆکهخانهکان و ههرێم رۆژانه 370 ههزار بهرمیل نهوتهکهى راستهوخۆ بفرۆشێت و موچهو پێداویستییهکانى دابین بکات. هاوکات ئهوه دووپاتکراوهتهوه که رێکهوتن ئهنجام بدرێت لهنێوان ههردوولادا تهنها بۆ ئهمساڵ و ئهو چهند مانگهى 2020 دهبێت.
