حەیدەر شاكر: سزای هاتووچۆ لە نێوان عێراق و هەرێمی کوردستان بەردەوامە

هاوڵاتی لە کاتێکدا کە کەمتر لە شەش مانگ بۆ وادەی یاسایی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی تورکیا ماوە، بەڵام لە ئێستاوە، ئامادەکاری لایەنە سیاسیەکان بەو مەبەستە دەستی پێکردووە و ئەمڕۆ بەرپرسانی ئاکەپە، پارتی باش و هەدەپە لەبارەی هەڵبژاردنەکانەوە قسەیان کرد. پەروین بوڵدان هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە)، ئەمڕۆ لە چوارەمین کۆنگرەی رێکخستنی پارتەکەیدا لە پارێزگای قەرسی باکوری کوردستان قسەی کرد. بوڵدان رایگەیاند کە کاندیدەکەیان بۆ پۆستی سەرۆکایەتی لە ماوەیەکی نزیکدا ئاشکرا دەکەن. هاوسەرۆکی هەدەپە وتی، " بڕیاری هەدەپە روون و ئاشکرایە، کە کاندیدی سەربەخۆی دەبێت. هەدەپە لەگەڵ لایەنەکانی دیکەی هاوپەیمانی رەنج و ئازادی، هاوبەشەکانمان، گەنجان و ژنان، لەم بارەیەوە راوێژ دەکات و کاندیدی خۆی لە زوترین کاتدا ئاشکرا دەکات." لەلایەکی دیکەوە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا بەشداری لە رێورەسمی کردنەوەی پرۆژەیەکیدا کرد لە شاری ئەنتاڵیا و بۆ ئامادەبووان قسەی کرد. ئەردۆغان باسی لە وادەی هەڵبژاردنەکان کرد و وتی، " پێنج مانگمان لەبەردەمدا ماوە بۆ هەڵبژاردنەکان." مەڕال ئاکشەنەر سەرۆکی پارتی باش کە لە ساڵی ٢٠١٧دا لە پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) جیا بووەوە و لە ئێستادا لە بەرەی هاوپەیمانی گەلی ئۆپۆزسیۆندایە لە شاری موغلای تورکیا لەگەڵ لایەنگرانی کۆبووە. هەرچەندە شەش پارتی ئۆپۆزسیۆن دەیانەوێت کاندیدێکی هاوبەش بۆ پۆستی سەرۆکایەتی دیاری بکەن، بەڵام ئاکشەنەر لە کۆبونەوە جەماوەریەکەدا، بە پێچەوانەی هەوڵەکانیان قسەی کرد و وتی، " ئێمە دەمانەوێت ببین بە یەکەم پارت لە تورکیا و منیش دەبم بە سەرۆکی وڵات." عەلی ئیحسان یاڤوز یاریدەدەری سەرۆکی ئاکەپە بۆ کاروباری هەڵبژاردن. دەکرێت وادەی هەڵبژاردن پێش بخرێت، بەڵام ئەمە بە واتای هەڵبژاردنی پێشوەختە نایەت و هەموو ئەو قسانەی کە لەبارەی وادەی هەڵبژاردنەوە دەکرێت، نەبوونەتە بڕیار و بە تەنیا قسەیە. سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپەش کە رایگەیاندووە، لە ئێستاوە دەستی بە کەمپەینی هەڵبژاردن کردووە، تویتێکی دیکەی لەبارەی هەڵبژاردنەکانەوە بڵاوکردەوە و دەڵێت، پێویستە لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆن لەگەڵ ئەو کەسانەدا قسە بکەن کە بڕیاریان نەداوە بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا بکەن، یان بیر لە بایکۆت دەکەنەوە و رازیان بکەن کە لەدژی دەسەڵات دەنگ بدەن.  

هەناردەی غازی ئێران بۆ تورکیا رادەگیرێت و وڵاتەکەش هۆشداریی دەدات بۆ سەرهەڵدانی قەیرانی غاز لە وێستگەکانی کارەبا و کارگەکان. کۆمپانیای (بوتاش) بۆ گواستنەوە و بازرگانیی غاز و نەوت لە تورکیا رۆژی شەممە بڵاوی کردەوە؛ ئێران ئاستی هەناردەی غازی بۆ ئەو وڵاتە بە رێژەی زیاتر لە 70% کەم کردوەتەوە و ئەوەش دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی قەیرانی کەمیی غاز لە کارگەکان و وێستگە کارەباییەکان. لە لایەکی دیکەوە وەزارەتی وزەی تورکیا لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرای کردوە؛ ئێران هەناردەی غازەکەی بۆ ئەو وڵاتە بۆ ماوەی 10 رۆژ راگرتوە. ئێران لە ساڵی رابردوشدا بەهۆی بەرزبونەوەی بەکارهێنانی غاز لە ناوخۆی وڵاتەکە بۆ ماوەی دو هەفتە هەناردەکردنی غازی بۆ تورکیا راگرت. کۆمپانیای بوتاش ئاماژەی بەوە کردوە؛ هۆکاری کەمکردنەوەی هەناردەی غازی ئێران بۆ تورکیا کێشەی تەکنیکییە لە هێڵەکانی گواستنەوەی غاز. ئێران بە گشتی 10% غازی تورکیا دابین دەکات و وڵاتەکەش بە سەرەکیترین کڕیاری غازی ئێران لەقەڵەم دەدرێت. ئێران لە وەرزی زستاندا بەهۆی سەرما و سۆڵەوە روبەڕوی کەمی زیاتر لە 250 ملیۆن مەتر سێجا غاز دەبێتەوە و بۆ قەرەبوکردنەوەی ئەو بڕە لە غاز، ناچارە هەناردەکردنی غاز بۆ تورکیا و هەندێکجاریش بۆ عێراق رابگرێت.                

بە بڕیاری خامنەیی فەرماندەی گشتی هێزەکانی پۆلیسی ئێران دەگۆڕدرێت و ئەو کەسەی دەستنیشانکراوە وەک فەرماندەی نوێ لە لیستی سزاکانی ئەمریکا  وئەوروپادایە. ئاژانسی هەواڵی تەسنیم بڵاوی کردەوە؛ بە بڕیارێکی عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران، ئەحەمدڕەزا رادان وەک  فەرماندەی گشتیی نوێ هێزەکانی پۆلیسی وڵاتەکە دەستنیشان کراوە. گۆڕینی فەرماندەی گشتیی هێزەکانی پۆلیسی ئێران لە کاتێکدایە دوای کاردانەوە ناڕەزایەتییەکانی مەرگی ژینا ئەمینی سەرجەم فەرماندەکانی هێزی پۆلیس لە تاران و کرماشان و سنە و چەند شارێکی دیکە بەهۆی توندوتیژی بەرامبەر خۆپیشاندان لە لایەن ئەمریکا و ئەوروپاوە خرانە لیستی سزاکانەوە. ئەحمەدرەزا رادان کە بە بڕیاری خامنەیی بوەتەوە فەرماندەی گشتیی هێزەکانی پۆلیس پێشتر بەهۆی بڕیارە توندەکانی و فەرماندەیی سەرکوتی ناڕەزایەتییەکانی ساڵی 2009ی ئێران لە لایەن ئەمریکا و ئەوروپاوە سزا دراوە.  

هاوڵاتی لەلێدوانێکی ڕۆژنامەنوسیدا راوێژکاری سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەستپێشخەریی هەیە، بۆ ئەوەی ناوماڵی کوردی یەک بخرێت و ئێستاش سەرقاڵی زەمینەسازییە، چونکە لە پێناو پاراستنی قەوارەی هەرێمی کوردستاندا، دۆستانمان داوای یەکڕیزیی ناوماڵی کوردی دەکەن. زیرەک کەمال، ڕاوێژکاری نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێم ڕایگەیاندووە: "سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەستپێشخەریی هەیە، بۆ ئەوەی لایەنەکان پێکەوە کۆببنەوە و ناوماڵی کوردی یەک بخرێت، چونکە یەکخستنی ناوماڵی کوردی زۆر پێویستە و دەستکەوتەکانمان پارێزراو دەبن و سەنگی کوردیش زیاتر دەبێت، بۆیە گرنگە کورد یەکگرتوو بن، لە ئێستاشدا ئامادەسازی دەکرێت بۆ ئەوەی هەنگاوی کرداری بنرێت بۆ کۆبوونەوەی لایەنەکان". کەمال گوتیشی: "دۆستانمان لەسەر ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتییش بە تایبەت ئەمەریکا، داوای یەکڕیزیی کورد دەکەن، بۆ ئەوەی قەوارەی هەرێمی کوردستان پارێزراو بێت و کێشەکانمان بە یەکگرتوویی لەسەر ئاستی ناوخۆیی و دەرەوە چارەسەر بکەین". دەشڵێ: "سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەردەوام لە هەوڵدایە هەرچی کێشە و گرفتێک هەبێت چارەسەر بکرێت، ئەوەش هەمیشە لە بەرنامەی سەرۆکی هەرێمی کوردستاندایە، بۆیە ئێستا دەیەوێت دەرفەتێکی باش بڕەخسێت بۆ کۆبوونەوە و یەکخستنی ناوماڵی کوردی، چونکە هەمووان دەیانەوێت بە یەک تیم رووبەڕووی کێشەکان ببینەوە و چارەسەریان بکەین، بۆیە گرنگە لایەنەکان پێکەوە کۆببنەوە و کێشەکان چارەسەر بکەن".

کەشناسی لە بڵاوکراویەکدا ڕایدەگەیەنێت، ئەمڕۆ ئاسمان بە شێوەیەکی گشتی لە هەرێمی کوردستان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ بارینی نمە باران لە کات و شوێنی جیا جیا، لە کاتەکانی شەودا لە پارێزگای دهۆک و دەوروبەری ئەگەری دروسبوونی تەمێکی سووک هەیە، لە ناوچە شاخاوییە سنوورییەکان بەفرێکی کەم دەبارێت. لەبارەی پلەی گەرما کەشناسی ئاماژەی بەوەکردووە، پلەی گەرما نزم دەبێتەوە بە (1-3) پلە بە بەراورد لە تۆمارکراوی رۆژی پێشوو. ئاماژەی بەوەش کردوە، سبەی ئاسمان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ بارینی نمە باران لە کات و شوێنی جیا جیا، لە پارێزگای دهۆک و دەوروبەری ئاسمان هەوری تەواو دەبێت، هەندێکجار بۆ نیمچە هەور دەگۆرێت، لە ناوچە شاخاوییە سنوورییەکان بەفرێکی کەم دەبارێت. کەشناسێ بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی بەم شێوە ڕاگەیاندوە: هەولێر: 11 سلێمانی: 9 دهۆک: 11 کەرکوک: 13 هەڵەبجە: 11 زاخۆ: 11 سۆران: 8 گەرمیان: 

هاوڵاتی نرخی دۆلار دابەزی بەڵام زێڕ بەڕێژەیەکی بەچاو بەرزبۆیەوە ، نرخی دراوەکان بۆ ئەم بەیانیە.  نرخی دۆلار بەرامبەر دینار 155,550 نرخی تمەن بەرامبەر دۆلار $100=4,050,000 نرخی لیرەی تورکی بەرامبەر دۆلار 1860=100$ ‎نرخی یۆر بەرامبەر دینار 164,250=€100  ‎نرخی پاوەن بەرامبەر دینار 184,250=£100 ‎نرخی كرۆنی دانیماركی بەرامبەر دینار 1000=218,000 ‎نرخی كرۆنی سوید بەرامبەر دینار 1000=146,500 ‎نرخی كرۆنی نەرویجی بەرامبەر دینار 1000= نرخی یەک مسقاڵ زێڕی عەیاره 18 345هەزار نرخی یەک مسقاڵ زێڕی عەیارە 21 400هەزار

هاوڵاتی ڕۆژنامەی ئیعتیمادی ئێرانی ڕایگەیاند،مەهدی بەیکۆغلی ڕۆژنامەنوس و بەرپرسی بەشی سیاسی لە ڕۆژنامەی ئیعتیماد دەستگیرکرا. هاوسەری مەهدی لە تویتێکدا لەبارەی دەستگیرکردنەکەیەوە وتی، کاتێک دەستبەسەریان کردووە،دەستیان بەسەر لاپتۆپ و مۆبایل وکەلوپەلە ڕۆژنامەوانیەکانی دا گرتووە. ئەو ڕۆژنامەنوسە لە ماوەی  هەفتەکانی  ڕابردوودا چاوپێکەوتنی لەگەڵ چەندین خێزان ئەنجام دابوو کە خزم و کەسەکانیان  لە خۆپیشاندانەکاندا دەستگیرکرابوون و حوکمی سێدارەیان بەسەردا سەپێنرابوو. هێشتا هیچ لەبارەی ئەو تۆمەتەی کە پێیی دەستگیرکراوە لەلایەن دەسەڵاتی دادوەری ئێرانەوە ڕانەگەێندراوە،بەڵام دەستگیرکردنە ڕاستەوخۆ دوای کارە ڕۆژنامەوانیەکانی بووە لەگەڵ خێزانی سزادراوانی حوکمی سێدارە. هاوکات لەسەرەتای شۆڕشی ژینا ئەمینیەوە، بەپێی لیستێکی ڕۆژنامەی شارغ،  کە لەمانگی کانوونی دوەمدا بڵاوی کردبۆوە نزیکەی ٤٠ ڕۆژنامەنوس دەستگیرکراون بەتۆمەتی تێکدانی ئاسایشی وڵات. لەگەڵ ئەوەشدا ئێران هەردوو ڕۆژنامەنوس نیلۆفەر حەمیدی و ئیلاهی محەممەدیان دەستگیرکردووە کە دۆسیەی ژینا ئەمینی و مردنەکەیان ئاشکرا کرد.

هاوڵاتی دوای هەشت ڕۆژ قەسەدە کۆتایی هاتنی ئۆپەراسیۆنی بروسکەی جزیرەی راگەیاند وتی" زیاتر لە 200 چەتە دەستگیرکراون." هێزەکانی سوریای دیموکراتی – قەسەدە،لە ڕاگەیەندراوێکدا کۆتایهاتنی ئۆپراسیۆنی جەزیرەی ڕاگەیاند کە لە لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ بە بەشداری هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی ئۆپەراسیۆنی بروسکەی جزیرەیان لە دژی داعش دەستپێکرد و ماوەی هەشت رۆژ بەردەوام بوو. باسی لەوەشکردووە،" ئۆپەراسیۆنەکە لە ٥٥ گوند و ناوچەی هۆل و تل حەمس و تل براک و چەند شوێنێکیش لە سێ شارۆچکە و ناوچە فراوانەکانی سنوری سوریا و عێراق ئەنجام دراوە." ئەوەشی رونکردوەتەوە لەو ئۆپەراسیۆنەدا،" ١٠٢ ئەندام و گومنالێکراو هەیە و سی کەس لەوانە لەئامادەکردن و گەیاندنی ئۆتۆمبێلی بۆمبرێژکراو بۆ شانە تیرۆریستییەکان کە لەمانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ هێرشیان کردە سەر زیندانی غوێران بەشدار بون."  

هاوڵاتی  لەکاردانەوەی کاریکاتێرەکەی خامنەیی و پیاوانی ئاینی پەیمانگای لێکۆڵینەوەی فەڕەنسی لە تاران داخست. وەزارەتی دەرەوەی ئێران یەکەم هەڵوێستی خۆی دژی کاریکاتێرەکەی خامنەیی کە لە گۆڤاری چارلی ئێبدۆی فەڕەنسیدا بڵاوکرایەوە ڕاگەیاند و پەیمانگای لێکۆڵینەوەی فەڕەنسی لە تاران داخست. وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاد ئەمە یەکەم هەنگاوە لە دژی ئەو کاریکاتێرەی کە لە گۆڤارێکی تەنز ئامێزدا سوکایەتی بە کەسایەتی ئاینی وڕابەری باڵای ئێران دەکات وپاڵپشتی لە ناڕەزایەتیەکانی ئێران دەکات. هەروەها هەڕەشەی کاردانەوەی توندتری کرد لەبەرامبەردا ئەگەرفەڕەنسا لێپرسینەوە لە بکەرانی بڵاوکردنەوەی ڕق وکینە نەکات. لەبەرامبەردا وەزیری دەرەوەی فەڕەنسا، کاترین کۆلۆنا بە کەناڵی ئێڵ سی ئای تیڤی ڕاگەیاندووە کە "ئازادی ڕۆژنامەگەری لە فەرەنسا بوونی هەیە، بە پێچەوانەی ئەوەی لە ئێران ڕوودەدات و کوفرکردن لە فەرەنسا بەپێی یاساکانی فەرەنسا تاوان نییە. لەگەڵ ئەوەشدا حوسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران ڕۆژی چوارشەممە لە تویتێکدا وتی، کردەوەی سووکایەتیکردن و هێرشکردن و بڵاوکردنەوەی کاریکاتێر دژی دەسەڵاتی ئایینی و سیاسی وڵاتەکەی بەبێ وەڵامدانەوەی یەکلاکەرەوە نابێت. هاوکات وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی فەرەنسا ناسر کەنانی بانگهێشتی باڵیۆزی فەرەنسای لە تاران کرد تا پێیڕابگەێنێت کە "مافی ئەوەی نییە بە بیانووی ئازادی قسەکردن بیانوو بۆ بێڕێزیکردن بە پیرۆزییەکانی وڵاتانی دیکە و نەتەوە ئیسلامیەکان بهێنێتەوە. پەیمانگای تویژینەوەی فەڕەنسیش لەبارەی بڕیارەکەی وەزارەتی دەرەوەی ئێرانەوە ڕایگەیاندووە، کە وەزارەتی دەرەوەی ئێران پێی وتوون ئێران بە پەیوەندیە کلتوری وفەرهەنگیەکانیدا دەچێتەوە لەگەڵ فەڕەنسا، هەروەها بە کاروچالاکیەکانی فەڕەنساش لە ئێران. کاردانەوەکان دوای بڵاوکردنەوەی کاریکاتێرەکانی ئایەتولڵا خومەینی وپیاوانی ئاینی ئێران دێت لە دوایەمین چاپی گۆڤاری چارلی ئیبدۆ کە نزیکەی ٣٠ کاریکاتێرن، بەشێوازێکی تەنز ئامێز یادی هەشت ساڵەی هێرشی ئیسلامیە سونەکانی کردەوە لەبەرامبەر کاریکاتێری پەیامبەری موسڵمانان کە لە گۆڤاری چارلی ئیبدۆ بڵاوکرابۆوە، لەگەڵ ئەوەشدا ئاماژەی بەڕووداوەکانی ئێڕان و ناڕەزایەتیەکانی ئێران کردووە. گۆڤاری چارلی ئیبدۆ ئاماژەی بەوەکردووە، زیاتر لە ٣٠٠ وێنە وکاریکاتێری جیاواز بۆ گۆڤاری چارلی ئیبدۆ چووە کە وێنە ونمونەی جیاواز لەلایەن خەڵکی ئێرانەوە بۆ گۆڤارەکە چووە کەسوکایەتی بە ئایەتوڵلا خومەینی دەکەن؛ لەیەکێک لە یەکێک لە کاریکاتیرەکاندا ڕیزێک لە پیاوانی ئاینی ئێران دەچنە ناو ئەندامی زاوزێی ژنیکەوە ولەسەری نوسراوە مەلاکان بگەڕێنەوە ئەو شوێنەی لێی هاتوون. پەیمانگای تویژینەوەی فەڕەنسی لە ساڵی ١٩٨٣ دامەزراوە و سەر بە وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسایە، ساڵی ٢٠١٣ -٢٠٢١ لەسەردەمی ڕۆحانیدا کرایەوە دوای ئەوەی ماوەیەکی زۆر بوو داخرابوو لە ئێران.

ئەمریکا جارێکی دیکە دژایەتیکردنی خۆی بۆ هەوڵەکانی تورکیا بۆ خۆنزیکردنەوە لە رژێمی سوریا پیشاندا و رایگەیاند، پشتگیری لە کۆبونەوەی ئەسەد و ئەردۆغان ناکات. نید پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئەمڕۆ لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا، جارێکی دیکە ئاماژەی بە هەوڵەکانی تورکیا بۆ خۆنزیکردنەوە لە رژێمی سوریا کرد و وتی، " رژێمی دیمەشق، هیچ هەنگاوێکی نەناوە کە ببێتە هۆکاری ئەوەی، هاوپەیمانێکمان یان وڵاتێکی دیکە دەست بە پرۆسەی خۆنزیککردنەوە و ئاسایی کردنەوەی پەیوەندیەکانیان بکەن." پرایس دەشڵێت، سیاسەتمان لە سوریا نەگۆڕاوە. خەڵکی سوریا ١٢ ساڵە لەنێو ئازادی شەڕدایە. ئێمە وەک ئەمریکا پشتگیری لە هەموو چارەسەریەک دەکەین کە لە چوارجێوەی بڕیاری ژمارە ٢٢٥٤ی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتیدا ئەنجام بدرێت. وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئاماژەی بەوەکرد، هەر وڵاتێک کە هەوڵی ئاساییکردنەوەی پەیوەندیەکانی لەگەڵ رژێمی سوریا دەدات، پێویستە بیر لەوە بکاتەوە کە پەیوەندیەکان چۆن دەتوانن سوودێک بە خەڵکی سوریا بگەیەنێت و وتی، " بۆ چارەسەریەکی سیاسی، هەوڵەکانمان لەگەڵ هاوبەشەکانمان، لە چوارچێوەی  ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتیدا بەردەوام دەبێت." دوێنێ رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا، لە کۆبونەوەیەکی فراواندا لەگەڵ بەرپرسە باڵاکانی پارتەکەی (ئاکەپە) رایگەیاند کە لەگەڵ ڤلادیمیر پوتین سەرۆکی روسیا بە تەلەفون قسەی کردووە و وتی، " لەگەڵ پوتین باسی دۆخی سوریامان کرد. ئاماژەمان بە کۆبونەوەی سوریا و تورکیا لەسەر ئاستی هەواڵگری و سەربازی کرد. هەوڵ دەدەین وەزیرانی دەرەوەی تورکیا و سوریا چاویان بەیەک بکەوێت و دواتر بەگوێرەی ئەنجامەکان، من و بەشار ئەسەدیش کۆبینەوە." کۆتایی مانگی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢، بەرپرسە سەربازی و هەواڵگریەکانی سوریا و تورکیا لە مۆسکۆ کۆبوونەوە. بەرپرسانی تورکیا ئاشکرایان کرد کە چاوپێکەوتنەکانیان لەگەڵ بەرپرسانی سوریا، بۆ لێدانە لە خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوا و هەسەدە. لەلایەکی دیکەوە، میدیاکانی نزیک لە حکومەتی دیمەشق لە زاری بەرپرسە باڵاکانی ئەو وڵاتەوە رایانگەیاند، سوریا سوورە لەسەر ئەوەی کە پێویستە تورکیا سەربازەکانی لە سوریا بکشێنێتەوە و دەست لە هاوکاریکردنی گروپە رادیکالەکان هەڵبگرێت. نید پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، دوێنێ لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، وڵاتەکەی پشتگیری لە دانوستانەکانی سوریا و تورکیا ناکات. بەهۆی ئەوەی بەشار ئەسەد لە چاوی ئەمریکادا، بکوژی هاوڵاتیانی سوریایە و پشتگیری ئەمریکاشی بۆ هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) دووبارە کردەوە.

هاوڵاتی وابڕیارە ئێوارەی ئەمڕۆ لەشاری بەسرە کاتژمێر 7ی سەرلەئێوارە یارییەکانی جامی کەنداوی 25 بە یاریی نێوان عێراق و عومان دەستپێبکات و ئاهەنگێکی سەرنجڕاکێشی بۆ رێکدەخرێت و هەزاران هاندەر و دەیان بەرپرس لەسەر ئاستی وڵاتانی ناوچەکە ئامادەی ئاهەنگی کردنەوەی ببن.   سیروان نەجمەدین، سەرۆکی لیژنەی پێشبڕکێکانی جامی کەنداوی 25 ڕایگەیاندووە " ئامادەکارییەکی زۆرباش کراوە و پێشبینی شتێکی زۆرباش دەکەین، ئامادەکارییەکی زۆر زۆر کراوە، تەنیا لە ئاهەنگی کردنەوەی پاڵەوانێتییەکەدا نزیکەی 5 هەزار بەشداردەبن، ئەمە ئاسان نییە، سێ کۆمپانیای تایبەتمەند بە رێکخستنی ئاهەنگەکان سەرپەرشتی دەکەن کە هەمان کاریان بۆ یارییەکانی مۆندیالیش کردووە." لەبارەی بەکارهێنانی سیستمی ڤار و ئامادەیی سیستمەکە بۆ پاڵەوانێتییەکە سیروان نەجمەدین دەڵێت " سەد لە سەد ئامادەییە، پێش چوار لە هەردوو یاریگەکە تێستی کراوە، لە یاریگەی مینا کێشەیەکی بچووکی لەرووی رووناکییەوە هەبوو، بەڵام کۆمپانیاییەکی تورکی هات و کێشەکەی چارەسەکرد و سیستمەکە بەتەواوی ئامادەیە و کێشەی نییە، هەندێک ناوبژیوان تایبەت بە ڤاریش هاتوون کە تەنیا کار لەسەر ئەو سیستمە دەکەن و دوو ناوبژیوانی عێراقیشی لەگەڵە و هەموو شتەکان بە تەواوی ئامادەیە."   ئەو کۆمپانیایەی ئاهەنگەکانی بەر لە ئەنجامدانی یارییەکانی مۆندیالی 2022ـی قەتەری رێکخست، بۆ جامی کەنداویش کاریکردووە و سەرپەرشتی ئاهەنگی کردنەوەی پاڵەوانێتییەکە دەکات.

ریاز دەرار هاوسەرۆکی مەسەدە رایگەیاند، روسیا دەیەوێت لە شەڕی ئوکراینادا، تورکیا پشتگیری بکات، بۆیەش هەوڵی نزیککردنەوەی سوریا و تورکیا دەدات و ئەوەش لە بەرژەوەندی تورکیادایە. ریاز دەرار هاوسەرۆکی ئەنجومەنی سوریای دیموکراتی (مەسەدە) لە چاوپێکەوتنێکدا بۆ ئاژانسی فورات نیوز ئاماژەی بە کۆبونەوەکانی نێوان بەرپرسانی تورکیا و سوریا کرد و وتی، " تورکیا مۆڵەتی هێرشکردنە سەر باکور و رۆژهەڵاتی سوریای وەرنەگرت و نەیتوانی سەرکەوتوو بێت، ئەمجارە رووی لە حکومەتی دیمەشق کرد و ویستی بە زیندووکردنەوەی رێککەوتننامەی ئەدەنە بۆشاییەکان پڕبکاتەوە، بەڵام ئەگەر دەوڵەتی تورکیا لە رێگەی رێککەوتنەوە بێتە ناو خاکی سوریا، زیانێکی زۆر بەر بەرژەوەندییەکانی گەل دەکەوێت، هەروەها رێگە بۆ چەتەکان دەکاتەوە کە لەم ناوچانەدا نیشتەجێ ببن. ئەمەش هەنگاوێک دەبێت بۆ دەوڵەتی تورکیا لە ناوچەکان بە تەواوی بخاتە سەر تورکیا وەک رووداوەکەی ئەسکەندەرون." ریاز دەرار سەرنجی بۆ گفتوگۆکانی پەیوەست بە ئەگەری کۆبوونەوەی ئەردۆغان و ئەسەد راکێشا و رایگەیاند، "ئەم کۆبوونەوەیە بە هیچ شێوەیەک سوودی بۆ حکومەتی دیمەشق نابێت، حکومەتی دیمەشق بەهۆی فشارەکانی روسیاوە ئەو کۆبوونەوانە قبوڵ دەکات و چاوەڕێی دەرئەنجامی کۆبوونەوەکان دەکات، تاوەکو کۆبوونەوەکان درێژتر بکرێنەوە، سوودی زیاتری بۆ روسیا دەبێت، چونکە بەپێی بەرژەوەندییەکانی، هەوڵدەدات لە رێگەی تورکیاوە، لە شەڕی ئۆکراینادا سەرکەوتن بەدەستبهێنێت، تورکیاش سنوورەکانی بەڕووی روسیادا دەکاتەوە." هاوسەرۆکی مەسەدە دەشڵێت، پێویستە حکومەتی دیمەشق باش بزانێت کە گەل مافی هەیە و لەگەڵ گەلەکەی بۆ دروستکردنی وڵاتێکی نوێ  هەوڵ بدات و  پێویستە سیاسەتەکانی بگۆڕێت.

هاوڵاتی وەزارەتی حەج و عومرەی سعودیە ڕایگەیاند، لەمەودوا ژنان دەتوانن بەبێ ئەوەی مەحرەمێکیان لەگەڵدابێت سەردانی سعودیە بکەن و حەج وعومرە بکەن. هاوکات لەبارەی تەمەنی یاسایی بۆ بەجێهێنانی حەج وعومرە ڕایگەیاند، موسڵمانان کە تەمەنیان لەسەروو ١٢ ساڵیەوەیە دەتوانن ئەمساڵ ناویخۆیان تۆمار بکەن و حەج بکەن. ئەم بڕیارەی وەزارەتی حەج وعومرەی سعودیە لەکاتێکدایە کە لەماوەی رابردوودا، هیشام بن سەعید وتەبێژی وەزارەتی حەج وعومرە  ڕایگەیاندبوو ، ژنان دەتوانن بێ ئەوەی کەسێکی نزیک یان مەحرەمی خۆیان لەگەڵدا بێت دەتوانن ڤیزا وەربگرن وسەردانی سعودیە بکەن بەمەبەستی بەجێهێنانی حەج وعومرە.

رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا رایگەیاند، هەوڵ دەدەن وەزیرانی دەرەوەی سوریا و تورکیا کۆبنەوە، دواتر خۆی لەگەڵ بەشار ئەسەدی سەرۆکی حکومەتی دیمەشق کۆبێتەوە. لە کۆبونەوەیەکی فراواندا لەگەڵ بەرپرسە باڵاکانی پارتەکەیدا، ئەردۆغان رایگەیاند کە لەگەڵ ڤلادیمیر پوتین سەرۆکی روسیا بە تەلەفون قسەی کردووە و وتی، " لەگەڵ پوتین باسی دۆخی سوریامان کرد. ئاماژەمان بە کۆبونەوەی سوریا و تورکیا لەسەر ئاستی هەواڵگری و سەربازی کرد. هەوڵ دەدەین وەزیرانی دەرەوەی تورکیا و سوریا چاویان بەیەک بکەوێت و دواتر بەگوێرەی ئەنجامەکان، من و بەشار ئەسەدیش کۆبینەوە." ئەردۆغان دەڵێت، لەگەڵ پوتین باسی لە پرسی یەپەگەش کردووە. دەیانەوێت یەپەگە لە تەل رەفعەت و منبج دەربکەن و بۆیەش پێویستە لەگەڵ حکومەتی ئەسەد هەماهەنگی بکەن. کۆتایی مانگی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢، بەرپرسە سەربازی و هەواڵگریەکانی سوریا و تورکیا لە مۆسکۆ کۆبوونەوە. بەرپرسانی تورکیا ئاشکرایان کرد کە چاوپێکەوتنەکانیان لەگەڵ بەرپرسانی سوریا، بۆ لێدانە لە خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوا و هەسەدە. لەلایەکی دیکەوە، میدیاکانی نزیک لە حکومەتی دیمەشق لە زاری بەرپرسە باڵاکانی ئەو وڵاتەوە رایانگەیاند، سوریا سوورە لەسەر ئەوەی کە پێویستە تورکیا سەربازەکانی لە سوریا بکشێنێتەوە و دەست لە هاوکاریکردنی گروپە رادیکالەکان هەڵبگرێت. نید پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، دوێنێ لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، وڵاتەکەی پشتگیری لە دانوستانەکانی سوریا و تورکیا ناکات. بەهۆی ئەوەی بەشار ئەسەد لە چاوی ئەمریکادا، بکوژی هاوڵاتیانی سوریایە و پشتگیری ئەمریکاشی بۆ هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) دووبارە کردەوە.

وتەبێژی هەدەپە رایدەگەیەنێت، بریاری داخستنی ئەژمارە بانکیەکەی پارتەکەیان، ناتوانێت رێگری لە کارکردنیان بکات و وتی، " دادگای دەستووری بووەتە ئامرازی دەستی دەسەڵات بۆ هەڵبژاردنەکان." ئەبرو گونای وتەبێژی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە)، لە باڵەخانەی پارتەکەی لە ئەستەنبوڵ، کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانی لەبارەی داخستنی ئەژماری بانکی پارتەکەی لە گەنجینەی دەوڵەت ئەنجامدا. گونای بە توندی نارەزایی بەرامبەر بڕیارەکەی دادگای دەستووری دەربڕی و وتی، " ئێمە لە هیچ بڕیارێک سەبارەت بەم داواکارییە ئاگادار نەکراینەوە. ئەمڕۆ هیچ لێدوانێکی فەرمی و بڕیارێکی دادگای دەستووری نییە. ئێمە لەبەردەم هەڵمەتێکی چەواشەکاریداین. ئەمڕۆ دادگای دەستووری بڕیارێکی تەواو سیاسی و شەرمەزارکەریداوە کە بەتاڵە لە بنەما یاساییەکان." گونای ئەوەی خستەڕوو، " ئەو بنەما یاساییانەی کە بڕیار بوو دادگای دەستووری جێبەجێی بکات، پێشێل کران. ئەم بڕیارە نارەوایە. لەلایەن گەلانی تورکیاوە شەرمەزار دەکرێت، بڕیارێکی قبوڵنەکراوە. دەبوو دادگای دەستووری بێ ئەوەی هیچ ڕێوشوێنێک بگرێتەبەر، داواکارییەکی نایاسایی لەو شێوەیە رەت بکردایەتەوە. هەموو رای گشتی تورکیا زۆر باش دەزانن کە لە چەند مانگی رابردوودا فشارێکی سیاسی زۆر جددی دروست لەسەر پارتەکەمان هەبووە. دادگای دەستووری بەپێی ئەو فشارە سیاسیانە بڕیاریداوە.دادگای دەستووری بووەتە ئامرازی دەستی دەسەڵات بۆ هەڵبژاردنەکان. وتەبێژی هەدەپە راشیگەیاند، ئەم بڕیارە لە ویژدانی ملیۆنان کەسدا جێی نابێتەوە. گەورەترین گەنجینەی هەدەپە، هیوای گەلەکەمانە بۆ گۆڕانکاری و وتی، " بڕیارەکەی دادگای دەستووری، ئێمە ناترسێنێت، بە پێچەوانەوە توڕەییمان لە دژی فاشیزم زیاتر دەکات. ئێمە دڵسوزانەتر و بە ئیرادەتر تێدەکۆشین. ئێمە هیوامان بە داهاتوو هەیە، چونکە ئێمە گەورەتر دەبین. بە دڵنیاییەوە ئازادی و دیموکراسی بۆ ئەم هەرێمە دەهێنین. بە دڵنیاییەوە لەم بوارەدا سەردەکەوین. گەلی تورکیا سەردەکەوێت. حوکمڕانی فاشیست و ستەمکار بە دڵنیاییەوە لەناو دەچێت."