به‌غدا بڕیاريدا به‌شی هه‌رێم له‌ نه‌وتی سپی ده‌ستبه‌جێ بنێردرێت

هاوڵاتی فەرماندەیی بڕیارگەی نەپەگە بە هۆی چالاكی سەركەوتووانەی گەریلاكان پەیامێكی پیرۆزبایی بڵاوكردەوە و ڕایگەیاند: ڕۆژی فیداییبوونی 30 حوزەیران لە سەرجەم هاوڕێیانی فەرماندە و شەڕڤانان پیرۆز دەكەین وانەیەكی مێژووی دراوەتە سوپای تورك". موراد قەرەیلان، فەرماندەی بڕیارگەی نەبەگە ئەوەشی دووپاتكردووەتەوە" كاتێك مرۆڤ سەرنج دەداتە چالاكییەكانی ئەم دواییەی هەرێمی ئاڤاشین كە لەلایەن تیمە گەڕۆكەكانەوە ئەنجام دەدرێن، دەبینن كە چالاكیە بە ئەنجامان بە رێبازی تاكتیكی سەدەم ئەنجامدراون، بە تایبەتی دەبینرێت كە تاكتیكی چوونە سەر، هێرش، چەكی قورس و سابوتاژی تیمە گەڕۆكەكان بە شێوەی ئافرێنەرانە ئەنجام دەدرێن" دەقی پەیامی فەرماندەی بڕیارگەی نەپەگە: كاتێك مرۆڤ سەرنج دەداتە چالاكییەكانی ئەم دواییەی هەرێمی ئاڤاشین كە لەلایەن تیمە گەڕۆكەكانەوە ئەنجام دەدرێن، دەبینن كە چالاكیە بە ئەنجامان بە رێبازی تاكتیكی سەدەم ئەنجامدراون، بە تایبەتی دەبینرێت كە تاكتیكی چوونە سەر، هێرش، چەكی قورس و سابوتاژی تیمە گەڕۆكەكان بە شێوەی ئافرێنەرانە ئەنجام دەدرێن، بێ ئەوەیزیانی گیانی بدرێت و بە گیانی فیدایی ئاپۆیی و بە بوێریی باڵا ئەو چالاكیانە ئەنجامدرا. “١٤ی حوزەیران لە گۆڕەپانی مەرڤانۆس لە چالاكی گەریلا بە هەماهەنگی پیچنج داگیركەر سزادران و بڕێكی زۆر چەك و كەرەستەی سەربازی دوژمن لەناوبران، ١٥ی حوزەیران لە هەرێمی شوكێ ئۆتۆمبێلێكی زریپۆش بە تەواوەتی لەناوبرا و پێنج داگیركەر سزادران، ٢٠،٢١،٢٤، ٢٥ و ٢٦ی حوزەیران لە گۆڕەپانی بەرخودانی وەرخەلێ لە چالاكییەكاندا گورزی قورس لە داگیركەران درا”. هەروەها، ٢٧ی حوزەیراانن لە گۆڕەپانی بەرخودانی وەرخەلێ، ٢٨ داگیركەر سزادران كە دەیانەویست پێشڕەوی بكەن، لە گۆڕەپانی ئاڤاشین چالاكی كاریگەر ئەنجام دران كە وانەیەكی مێژووییاندا، بەهەمان شێوە لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی شاخی هەكاری تیمە گەڕۆكەكانمان ١٧، ٢٠، ٢١، ٢٤ و ٢٥ی حوزەیران بە شێوازی نیشانشكێن، سابوتاژ، چوونە سەر و چەكی قورس چالاكی سەركەوتوانەیان ئەنجامدا. لەسەرەتادا هاوڕێیانمان سەرحەد، ساریا، بۆتان، زنارین، جومالی و چاڤرێ ئاڵای تێكۆشانی سەرجەم شەهیدە قارەمانەكانمان لای ئێوەیە.،هەڵوێستی قارەمانێتی قارەمانەكانی زەندورا لە شاخی هەكاری بەردەوامە، ئەوەش نیشانەی بەجێگەیاندنی بەڵێنەكەی ئێمەیە كە بە شەهیدانمان داوە، بێگومان زۆر بەنرخە كە تۆڵەی شەهیدان دەكرێتەوە، ئامانجەكانیان جێبەجێ دەكرێت، بەپێی ئەوەش بە بێ هیچ زیانێكی گیانی گورزی قورس لە دوژمن دەوەشێنرێت و هەموو ئەوانەش لەسەر هێڵی فیدایی ئەنجام دەدرێن. لە كەسایەتی فەرماندەیی ئێوەدا هەموو هەڤاڵانی تیمە گەڕۆكەكان و تونێلەكانی شەڕ كە بە ئیرادەیەكی گەورەوە شەڕ دەكەن، لە هەموو شەڕڤانان و فەرماندەكان كە رەنجی لەو چالاكییانەدا داوە رۆژی فیداییبوونی ٣٠ی حوزەیران پیرۆز دەكەین، لە هەمان كاتدا لەبەر جێبەجێكردنی تاكتیكی گەریلا و رێبازی لێدانی بە ئەنجام و بە گیانی هێرشبەری باڵا، بەهۆی شارەزایی و چالاكی سەركەوتوانەش پیرۆزباییتان لێدەكەین، ئێمە لەو بڕوایەداین كە هەڤاڵانی فەرماندە و شەڕڤانمان رێكردنی خۆیان لەسەر هێڵی گیانبازی و چالاكی سەركەوتووانە بێ پسانەوە بەردەوام دەكەن، لەسەر ئەو بنەمایە سەرجەم هاوڕێیان بە خۆشەویستی و رێزەوە سڵاودەكەین، سەركەوتنیان بۆ دەخوازین.  

هاوڵاتی لە چوارچێوەی رێككەوتنێك لەبارەی بەگژداچونەوەی چالاكییەكانی (یەپەگە)، (پەیەدە) و بە "تیرۆریست" ناساندنی (پەكەكە)، توركیا پشتگیری خۆی بۆ بە ئەندامبونی هەریەكە لە  فینلاند و سوید لە رێكخراوی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ) راگەیاند. لە دەقی رێككەوتنەكەی نێوان ئەو سێ وڵاتەدا راگەیەندراوە، لە پێناو بوون بە ئەندام لە رێكخراوی ناتۆ پێویستە فینلاند و سوید بە تەواوەتی پشتگیری خۆیان بۆ پاراستی ئاسایشی توركیا دوپاتبكەنەوە و ئەو دو وڵاتە بەهیچ شێوەیەك پشتگیری لە چالاكییەكانی یەكینەكانی پاراستنی گەل (یەپەگە) و پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) نەكەن. لەسەر  فینلاند و سوید پێویستە بە هەموو شێوەیەك دژ بە پرینسیپەكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) بن  ئاماژەبەوەشكراوە، لەسەر  فینلاند و سوید پێویستە بە هەمو شێوەیەك دژ بە پڕەنسیپەكانی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) بن و وەك رێكخراوێكی "تیرۆریست"ی مامەڵەی لەگەڵدا بكەن، رێگریش بكەن لە ئەنجامدانی چالاكی لەسەر ئاستی گروپ و تاك بۆ پشتیوانی لەو رێكخراوانە و پشتگیری لە مانەوە و داڵدەدانی هیچ لایەنگیرێكیان نەكەن. لە رێككەوتنە سێ لایەنییەكەی توركیا، فینلاند و سویددا هاتوە، "لەسەر  فینلاند و سوید پێویستە بەشێوەیەكی گشتی كار لەسەر بەگژداچونەوەی ئەو پارت و گروپ و رێكخراوە تیرۆریستییانە بكەن كە چالاكی سەربازیان دژ بە سەروەری خاكی توركیا هەیە، دەشبێت پشتگیری لە روبەڕوبونەوەی ئەو گروپ و كەسانەش بكەن كە هەڕەشەن بۆ سەر توركیا". دەبێت هەریەكە لە  فینلاند و سوید كار لەسەر دیپۆرتكردنەوەی ئەو كەسانە بكەن كە لەلایەن توركیاوە داواكراون 

هاوڵاتی ئامینەی كاكە باوە ڕایگەیاند:" جێگەی نیگەرانییە كە سوید تەسلیمی ئەو داخوازییانە دەبێت، كە توركیا لە رێگەی دەستدرێژییە سەربازییە نایاساییەكانی و داگیركردنی سووریاوە یاسا نێودەوڵەتییەكانی پێشێل كردووە".  ‌ئامینەی كاكە باوە، ئەندامی پەرلەمانی كوردی وڵاتی سوید، هەڵوێستی خۆی لەسەر تەسلیمبوونی سوید بەرامبەر بە داواكاریەكانی توركیا ڕاگەیاند و دەڵێت" سوید و فینلاند لەسەر ئەو داخوازیانەی توركیا بۆ پەسەندكردنی ساولی نینیستۆ سەرۆكی فینلاند كردوویانە ڕێككەوتن و ڕایانگەیاند، كە وڵاتان (چارەسەرێكی باش)یان دۆزیوەتەوە و لەسەر هەناردەكردنی چەك و هەوڵەكانیان لە دژی تیرۆر زیاتر ڕێككەوتوون". دەقی ڕاگەیەندراوی ئامینەی كاكە باوە: سوید و فینلاند لەسەر ئەو داخوازیانەی توركیا بۆ پەسەندكردنی ساولی نینیستۆ سەرۆكی فینلاند كردوویانە ڕێككەوتن و ڕایانگەیاند كە وڵاتان "چارەسەرێكی باش"یان دۆزیوەتەوە و لەسەر هەناردەكردنی چەك و هەوڵەكانیان لە دژی تیرۆر زیاتر ڕێككەوتوون. جێگەی نیگەرانییە كە سوید تەسلیمی ئەو داخوازییانە دەبێت كە توركیا، كە دیكتاتۆرێكی ئیسلامییە كە رێز لە مافی مرۆڤ ناگرێت و لە رێگەی دەستدرێژییە سەربازییە نایاساییەكانی و داگیركردنی سووریاوە یاسا نێودەوڵەتییەكانی پێشێل كردووە، رێگەی پێبدرێت سیاسەتی دەرەوەی سوید كۆنترۆڵ بكات. جێگەی نیگەرانییە كە حكومەت بەتەواوی دژایەتی هێڵی سیاسەتی دەرەوە دەكات، كە لە ڕیكسداگیشدا پشتیوانییەكی بەرفراوانی هەبووە.  ناتوانرێت بەرەنگاریی تیرۆر ببنەوە بە رێگەدان بە تیرۆریستان بڕیار بدەن كێ تیرۆریستانە.  یەپەگە و یەپەژە ئازادیخوازن و جیهانیان لە دەستی خەلافەتی داعش/داعش رزگار كرد.  هەروەها ئەمەش وایكرد سوید، و هەموو جیهان، وڵاتێكی سەلامەتتر بێت.  ئەوە ژنانی كوردن كە پێشەنگی ئەم خەباتەیان گرتووە.  ئێستا سوید خیانەت لەو ژنانە دەكات و دانوستان بۆ دوورخستنەوەی مافی كەمینەكان دەكات.  هەروەها هێزە دیموكراسیەكان لە باكووری سووریا پاڵپشتی ئەمریكا و وڵاتانی دیكەی ناتۆیان هەبووە. پێدەچێت جێنس ستۆڵتنبێرگ گرنگی بەم بابەتە نەدات.  سیاسەتێكی خەمناك و كینی كە كار بۆ ئاشتی و دیموكراسی بەهێز ناكات - چارەسەرێكی ئاشتیانە بۆ كورد، من لە ئێستاوە سبەی پرسیارێكی نووسراو پێشكەش بە وەزیری دەرەوە لیندە دەكەم سەبارەت بە وردەكارییەكانی ڕێككەوتنەكە، پەرلەمانتار بانگی وەزیری دەرەوە بكەن بۆ لیژنەی كاروباری دەرەوە بۆ ئەوەی بیخەنە سەر ڕێگا. دەبێت حكومەت بە تەواوی بۆ گەلی سوید ڕوون بكاتەوە كە سوید چ ئیمتیازێك بۆ ئەندامێتی ناتۆ دەدات!  

هاوڵاتی ترس و نائارامی سەربازانی توركیا بەرانبەر گەریلاكان گەیشتووەتە لوتكە و 34 سەربازیان كوژران و نۆی دیكەشيان برینداربوون. ئەمڕۆ سێشەممە 28ی حوزەیرانی 2022، ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەكانی پارستنی گەل(هەپەگە) ئەوە ئاشكرا دەكات كە گەریلاكانی ئازادی كوردستان لەسەر هێڵی فیداییبوون تێدەكۆشن و گورزی گەورەیان لە داگیركەران داوە و بە چالاكی "تاكتیكی"یان 34 داگیركەر كوژران و 9 دیكەشیان برینداربوونبریندار بوون. هەروەها لە دوو پارچە ڤیدیۆدا كە هەپەگە بڵاویكردووەتەوە لەیەكێكیاندا سەربازانی تورك لە ترسی قەناس بەدەستەكانی گەریلا بە گوریس ئەو خواردن و پێداویستیانەی بە فڕۆكە بۆیان فڕێ دەدرێتە خوارەوە رادەكێشێت. هاوكات لە چالاكییەكی دیكەی گەریلادا كە بە ڤیدۆ تۆمار كراوەو میدیای رۆژنیوز نزیك لە پارتی كرێكارانی كوردستان بڵاویكردووەتەوە دوو گەریلا كامێرایەكی حەراری چاودێری سوپاكەی ئەردۆغان تێكدەشكێنن و بەسەلامەتی دەگەرێنەوە شوێنی خۆیان. لەبەرانبەدرا سوپای داگیركەری تورك گورزی قورس تەكنیكی زۆریان بەكارهێناوەو گۆڕەپانەكانی بەرخۆدانیان زۆر جار بە هەلیكۆپتەر و ئۆبۆس و فڕۆكەی شەڕ بۆردومان كرد.

هاوڵاتی سەرۆكی رەوتی سەدر رایگەیاند:"بە داخەوەم بۆ كاندیدكردنی ئەو سەرۆكە لە رابردوو و لە داهاتووشدا." ئەمڕۆ سێشەممە 28ی حوزەیرانی 2022، موقتەدا سەدر سەرۆكی رەوتی سەدر لە تویتێكدا رایگەیاند:"شەرمە بۆ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق واژووی لەسەر یاسای قەدەغەكردنی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ ئیسرائیل نەكردووە." هەروەها نوسویەتی:" شەرمەزارییە بۆ گەلێك سەرۆك كۆمارەكەی ئاسایكەرەوەی پەیوەندییەكانی نێوان عێراق و ئیسرائیل بێت و كەسایەتییەكی نیشتیمانی نەبێت و لایەنگیری خۆرهەڵات یان خۆرئاوا بێت". هاوكات سەدر ئەوەشی دووپاتكردووەتەوە كە"رایدەگەیەنم من بەریم لەم تاوانەی كە كردوویەتی كە بەردەم خودا و گەلی عێراقیدا." و " پەشیمانم لە كاندیدكردنی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری لە رابردووە و داهاتوودا." پەرلەمانی عێراق بەكۆی دەنگ یاسای قەدەغەكردنی ئاسایی كردنەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ حكومەتی ئیسرائیل دا پەسەند كرد، بەڵام سەرۆك كۆماری عێراق واژۆی لەسەر یاساكە نەكردووە.  

هاوڵاتی كۆبونەوەی ماڵی مام لە نێوان یەكێتیی بەسەرۆكایەتی بافڵ جەلال تاڵەبانی و  چوارچێوەی هەماهەنگی، هاوپەیمانی عەزم بەسەرۆكایەتی موسەننا سامەڕائی و بزوتنەوەی بابلیون بەسەرۆكایەتی رەیان كلدانی كە نزیكەی سێ كاتژمێری خایاند. ئەمشەو دووشەممە 27ی حوزەیرانی 2022  لەڕاگەیەندراوێكدا هاوپەیمانی عەزم بڵاویكردەوە، ئەمشەو یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و هاوپەیمانی ئیرادە و چوارچێوەی هەماهەنگی كۆبونەوەیەكی گرنگیان لەماڵی سەرۆك مامجەلال لە بەغدا ئەنجامدا، بۆ تاوتوێكردنی پێشهاتەكانی گۆڕەپانی سیاسی و چارەسەركردنی دۆسیەی پێكهێنانی حكومەت. هەروەها لە بەیاننامەكەدا هاتووە، تاوتوێی دوایین پێشهاتەكانی گۆڕەپانی سیاسی كرا و هەروەها گفتوگۆكرا بۆ چڕكردنەوەی هەوڵەكان بەمەبەستی خێراكردنی پێكهێنانی حكومەتێكی بەهێز كە توانای تێپەڕاندنی هەمو ئەو ئاڵنگاریانەی هەبێت كە وڵات پێیاندا تێدەپەڕێت. هێشتا یەكێتی و پارتی لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمار نەگەیشتوونەتە رێككەوتن، بەڵام پێشتر هاوڵاتی بڵاویكردەوە كە پێشنیاری ناوی (خەسرەو گوڵ محەمەد) ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كراوە بۆ كاندیدی سەرۆك كۆماری عێراقی و پارتی دیموكراتی كوردستانیش پێی رازییە، هەرچەندە تا ئێستا بە فەرمی كاندیدی یەكێتی تەنها بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری ئێستای عێراقە.  

هاوڵاتی لە ناوچەكانی زاپ و خواكورك، ئاڤاشین و مەتینا 26 سەربازی دیكەی تورك كوژراون و لە بادینان سوپاكەی ئەردۆغان لە"ترسی گەریلا" شوێن بەخۆیان ناگرن. ئەمڕۆ 27ی حوزەیرانی 2022، ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەكانی پاراستنی گەل(هەپەگە) لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە كە گەریلاكانی ئازادی كوردستان بە شێوەیەكی فیدایی شەڕ دەكەن و گورزی دژوار لە سوپای توركی داگیركەر دەوەشێنن و تووشی ترس و تۆقاندن بونەتەوە بەهۆی فیداییەكانی گەریلاوە. دەقی راگەیەندراوی هەپەگە:  لە ئەنجامی ئەو چالاكیانەدا كە هێزەكانمان بە گیانی جەنگاوەری ئاپۆیی ئەنجامیاندا، ٢٦ داگیركەر سزادران، سیستمێكی كامێرای حەراری، خێمەیەكی سەربازی و سەنگەرێك تێكشكێنران، سیستمێكی كامێرای حەراریش دەستی بەسەردا گیرا. لە چوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی خواكورك لە ماوەی ڕۆژانی ٢٣ ٢ ٢٤ و ٢٦ی مانگدا چەند چالاكیەك ئەنجامدراوە كە تیایدا ٧ داگیركەر سزادران و كامێرایەكی حەراری دەستی بەسەردا گیراوە و دانەیەكی دیكەش لەناو برا. لەچوارچێوەی هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی ئاڤاشین لە دوو چالاكیدا لە ڕۆژانی ٢٥ و ٢٦ مانگدا شەش داگیركەر سزادران. لە هەڵمەتی شۆڕشگێڕی هەڵۆكانی زاگرۆس لە هەرێمی زاپ لە ڕۆژانی ٢٥ و ٢٦ ی مانگدا  شەش داگیركەر سزادران و لە هەڵمەتی شۆڕشگێڕی شەهید شاڤاش مەرعەشی جەنگی خابوردالە ڕۆژانی ٢٦ و ٢٧ی مانگدا  ٦ داگیركەری دیكە سزادران. داگیركەران  لە ٢٥و ٢٦ی حوزەیراندا گۆڕەپانەكانی بەرخودانی شەهید بەرخودان و ئەشكەوتی برینداران ٢٤ جار بە چەكی كیمیایی و تەقەمەنی بۆردومان كرد.  

هاوڵاتی سەرۆك كۆماری توركیا رایگەیاند كەسوورن لەسەر ئەنجامدانی "ئۆپەراسیۆنێكی نوێی سەربازی لە باكووری سووریا لەپێناو پاراستنی ئاسایشی سنوورەكەمان". رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا رایگەیاند:"لەگەڵ تەواوكردنی كەموكوڕییەكانی ناوچەی ئارام، ئۆپەراسیۆنی نوێی سەربازی لە باكووری سووریا دەست پێدەكەین". ئەمە چەندینجارە ئەردۆغان و بەرپرسانی دیكەی باڵای ئەو وڵاتە هەڕەشە دەكەن بۆ ئەنجامدانی داگركارییەكانیان لە رۆژئاوای كوردستان. مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) ئەوەی دووپاتكردووەتەوە كە ئەوان شەڕخواز نین و ئەوە توركیایە ئەوەی دەوێت، بەڵام بەرگری لە خاكی رۆژئاڤای كوردستان(باكورو رۆژهەڵاتی سوریا) دەكەین.  

هاوڵاتی سەركردەیەكی سەر بەهاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا بەسەرۆكایەتیی نوری مالیكی  تۆمەتی سیخوڕیكردن بۆ ئەمریكا دەداتە پاڵ مستەفا كازمیی سەرۆك وەزیرانی عێراق، دەشڵێت:"كازمیی ڕۆڵی هەبووە لەتیرۆركردنی قاسم سولەیمانی‌و ئەبو مەهدی موهەندیس". ئەمڕۆ دووشەممە 27ی حوزەیرانی 2022، فازیل كەسسار سەركردەی سەر بەهاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا بە میدیاكانی عێراقی راگەیاند:"مستەفا كازمیی هیچ لێوەشاوییەكی بۆ بەڕێوەبردنی وڵات نییە، بەڵام بەهۆی پشتیوانیی ئەمریكییەكان لەو پۆستە دانراوە، جگەلەوەی بەكرێگیراوێتیی‌و كاركردنی بۆ بەرژەوەندیی ئەمریكا ڕوون‌و ئاشكرابووە". هەروەها ئەوەشی ئاشكرا كرد كە "دەزگای هەواڵگریی عێراق زانیاریی وردی لەسەر قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سەر بەسوپای پاسداران‌و ئەبومەهدی موهەندیس جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی داوەتە ئەمریكییەكان، كە ئەمەش پرۆسەی تیرۆركردنەكەیانی ئاسانكردووە". "كازمی هەر بەوە نەوەستاوە، بەڵكو ژێربەژێر لەگەڵ توركەكانیش پەیوەندیی هەیەو بۆ لەشكركێشییەكانیان بۆ ناو خاكی عێراق ئاسانكارییان بۆ دەكات"، فازیل كەسسار سەركردەی سەر بەهاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا وا دەڵێت. لەماوەی ڕابردوودا كازم حەیدەری پەرلەمانتاری سەر بەهاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، مستەفا كازمی تۆمەتباركرد بەوەی ڕێگریدەكات لێكۆڵینەوە لەدۆسیەی تیرۆركردنی قاسم سولەیمانیی‌و ئەبومەهدی موهەندیس دەستپێبكاتەوە، هەروەك ئۆباڵی تیرۆركردنی ئەو دووكەسەی بەتەواوەتیی خستە ئەستۆی ناوبراو. ئەمە لەكاتێكدایە كە دوێنێ مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە سعودییەوە چووە ئێران و لەلایەن ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران پێشوازیەكی گەرمی لێكرا. چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان بە سەرۆكایەتی مالكی دەیانەوێت بە پەلە حكومەت پێكبهێنن و كاندیدی بەهێزیش بۆ ئەو پۆستە نوری مالكییە، بەڵام بەریتانیاو ئەمریكا لەهەوڵدان حەیدەر عەبادی كاندید بكەن.  

هاوڵاتی قەیران و ئێران بوونەتە دوو وشەی دانەبڕاو لەیەکتر بەتایبەت  کە ئەو وڵاتە سەرەڕای قەیرانە سیاسی و ئابورییەکان رووبەڕووی قەیرانی زۆری منداڵانی ئیشکەریش بووەتەوەو لەئامارەکاندا دەرکەوتووە ئەو وڵاتە یەکێکە لەوڵاتانی جیهان کەزیاترین منداڵی ئیشکەری تێدایە. ژمارەی منداڵانی ئیشکەر لەئێران دەگاتە نزیکەی یەک ملیۆن منداڵ و لەو ژمارەیەش زۆرینەیان رووبەڕووی دەستدرێژی و بێڕێزیی بوونەتەوەو سەرەڕای ماندوێتی و بەناچاری کارکردن ، پۆلیس و خەڵکی ئاسایی و رێبوارەکانی شەقام و شۆستەکانیش ئازاریان داون. بەرپرسانی پەیوەندیدار بەبواری کۆمەڵایەتی و منداڵانی ئیشکەر رایانگەیاندووە سەرهەڵدانی تاڵیبان لەئەفغانستان بووەتە هۆی ئەوەی ژمارەی ئەو منداڵانە لەیەک ساڵدا 20 هێندە لەئێران زیاد بکات. بەوتەی ئەو بەرپرسانە زیاترین منداڵی ئیشکەر بەتایبەت لەتاران-ی پایتەخت سەرقاڵی کۆکردنەوەی پاشماوەی پلاستیک و کاغەز و ئاسنن، چونکە تەنها ئەو شارە لەساڵێکدا زیاتر لە 200 ملیۆن دۆلار لەو پاشماوانە فڕێدەدات کە دواجار دەبێتە سەرچاوەیەکی ناوخوێی و ناتەندروست بۆ منداڵانی کار. نەخوێندەواری، بەدخۆراکی، دەستدرێژی، خەمۆکی و تەنانەت خۆکوژیی گەورەترین هەڕەشەن بۆ سەر ئەو ژمارە زۆرە لەمنداڵانی کار لە ئێران کە ئەوەش داهاتوی وڵاتەکە و نەوەیەکی نوێی تەندروستی خستەوەتە ژێر مەترسییەوە. ئەحمەد وەحیدی، وەزیری ناوخۆی ئێران جەختی لەوە کردووەتەوە زۆربەی منداڵانی ئیشکەر لەوڵاتەکە خەڵکی ئەفغانستانن و ئەمریکا هۆکاری سەرەکەیی ئەو دیاردەو حاڵەتەیە کە بەرۆکی ئێرانی گرتووەتەوە چونکە ئەمریکا بووەتە هۆی بەردەوامبوونی شەڕو ئاژاوە لەئەفغانستان و ئاوارەکانی ئەو وڵاتەش روو لەئێران دەکەن.  بەرپرسانی ئێران لەدەیان بۆنەو بەرنامە و رۆژنامەدا ئاماژەیان بەوەکردووە کەوڵاتەکەیان لە 43 ساڵی رابردوودا زیاتر لە پێنج ملیۆن هاووڵاتی ئەفغانستانی داڵدە داوە کە 33%یان منداڵ بوون و ئەو منداڵانەش بەهۆی هەژاریی خێزانەکانیان زۆربەیان بە ناچاریی کاریان کردووە و ئێستاش زۆرینەی منداڵانی ئیشکەر لەئێران هەر ئەندامی ئەو خێزانانەن. ئێران زیاترین منداڵی ئیشکەری تێدایە لەئامارە نێودەوڵەتییەکاندا دەرکەوتووە زیاتر لە 160 ملیۆن منداڵ لەسەرتاسەری جیهان بۆ بژێوی خۆیان و خێزانەکانیان بەناچاری کاردەکەن کە بەمنداڵانی کار یان منداڵانی ئیشکەر ناودەهێنرێن. لەئامارە رەسمییەکانی حکومەت لەئێران وا بڵاوکراوەتەوە کە 70 هەزار منداڵ لەسەرتاسەری ئەو وڵاتە کاردەکەن لەکاتێکدا ئامارە نافەرمییەکان باس لە بوونی نزیکەی یەک ملیۆن منداڵی ئیشکەر دەکەن. بەوتەی رێکخراوەکان ئەو یەک ملیۆن منداڵەی کە لەئێران بەناچاریی کاردەکەن 80%یان  بەناسنامە خەڵکی ئەو وڵاتە نین و تەنها 20%ی دانیشتوی وڵاتەکەن واتە لەو یەک ملیۆنە، رەنگە تەنها 200 هەزار کەسیان لەئێران لەدایکبووبێتن یان بەهاووڵاتیی وڵاتەکە ئەژمار بکرێن. ئامارەکانی حکومەت و رێکخراوو ئەنجومەنە ناحکومییەکانی ئێران بۆ منداڵانی ئیشکەر جیاوازە. بەڵام رێژەی ئەو تاوانانەی بەرامبەریان دەکرێت و جیاوازیی رەگەزیی لەهەردوو ئامارەکەدا هاوشێوەیە. بۆ نموونە لە راپۆرتی ناوەندی ئاماری ئێراندا کەناوەندێکی رەسمییە 600 هەزار منداڵ کە تەمەنیان لەنێوان 10 بۆ 14 ساڵە لەئێران بەدەستی کاری وڵاتەکە ئەژمار کراون کەدەکاتە 4%ی کۆی دەستی کار لەئێران. بەپێی رێژەکان زۆربەی منداڵانی ئیشکەر لە رەگەزی نێرینەن کەنزیکەی 67% دەکات و 23%یان رەگەزی مێینەن. لەکۆی ئەو دوو رەگەزە لەمنداڵانی ئیشکەر 1.6% رووبەڕووی دەستدرێژی و گێچەڵی سێکسی بوونەوە، 22.7% بەهۆی سەرماو گەرمای زیاد لە رادە، تووشی کێشەی تەندروستیی بوونەتەوە، 15.4% لەو منداڵانە لەلایەن پۆلیسەوە بێڕێزییان پێکراوەو لێدانیان بەرکەوتوە، 21% لە لایەن خەڵکەوە بێڕێزییان پێدەکرێت و لێیان دەدرێت، 3%یان هیچ شوێنێکی حەوانەوەو نووستنیان نییە، 20.7%یا رووبەڕووی برسێتیی دەبنەوە، 13.8% بەهۆی رووداوەکانی هاتوچۆوە زیانیان پێدەگات و ئەگەری مردنیشیان هەیە. لە رێژەکان و ئامارەکاندا هاتووە 2%ی کۆی منداڵانی ئیشکەر بێ دایک و باوکن و لەکۆی منداڵانی ئیشکەر تەنها 34%یان رووبەڕووی ئازارو لێدان و دەستدرێژیی نابنەوە. زبڵ و پاشماوەکان دەبنە بژێویی منداڵان قاسم حەسەنی، بەڕێوەبەری ئەنجومەنی پشتیوانیی لەمنداڵانی کار لەئێران رایگەیاندووە؛ بەپێی هەندێک ئامار نزیکەی 900 هەزار منداڵ لەئێران بەشێوەی خوازراوو نەخوازراو کاردەکەن کە پێچەوانەی ئەو جاڕنامەی مافەکانی منداڵانە لەجیهانداو ئێرانیش لەساڵی 1994 پابەندبوونی خۆی بەو جاڕنامەیەوە راگەیاندووە. ئەو وتی لەساڵی 2019 بەپێی توێژینەوەیەکی ئەنجومەنەکەیان ئەنجامی داوە نزیکەی چوار هەزار منداڵی ئیشکەر سەرچاوەی بژێوییان گەڕان لەپاشماوەکان و زبڵەکاندا بووە و لەو ساڵەدا بەری رەنجی ئەو منداڵانە 156 ملیۆن دۆلار بووە کە کەمترینی دەست خۆیان کەوتووە و قازانجەکەی بۆ دەڵاڵ و بازرگانەکان و هەندێکجاریش بۆ شارەوانییەکان بووە. هەر بەپێی توێژینەوەکە لەساڵی 2021 لەسەر دەستی منداڵانی ئیشکەر زیاتر لە 234 ملیۆن دۆلار تەنها لەتارانی پایتەخت کۆکراوەتەوە کە داهاتی ئەوەش کەمترینی بۆ ئەو منداڵانە بووە. بەوتەی شارەوانییەکانی تارانی پایتەخت، 93%ی ئەو منداڵانەی لەزبڵەکاندا سەرقاڵی کۆکردنەوەی پاشماوەی پلاستیک و کاغەزن، ئێرانیی نین و خەڵکی وڵاتانی دیکەن. تاران، پایتەختی منداڵانی ئیشکەر لە ئامارەکاندا دەرکەوتووە تەنها لەشاری تارانی پایتەخت کە زیاتر لە 14 ملیۆن دانیشتوای هەیەو رۆژانە لەنێوان چوار بۆ شەش ملیۆن خەڵک لە دەرەوەو ناوخۆی ئێران رووی تێدەکەن زیاتر لە 30 هەزار منداڵی ئیشکەر هەیە. دیاردەی کاری منداڵان بەشێوەیەکی بەرچاو لەشەقام و کۆڵان و شوێنە سەرەکییەکانی تاراندا بەدیدەکرێت، ئەو دیاردەیە بووەتە یەکێک لەدیمەنەکان کە بەناسنامەی تاران لەقەڵەمدەدرێت. لە تووێژینەوەیەک لەسەر منداڵانی ئیشکەر لەتاران دەرکەوتووە لە کۆی ئەو ئامارانەی کە سەبارەت بەکاری منداڵان ئاشکرا بووە 12 هەزارو 490 منداڵ تەنها بژێویان لەسەر دەستگێڕیی لە شەقامەکانی ئەو شارەدایە. دیمەنی منداڵانی دەستفرۆش لەتاران کە داوا لە رێبواران و شۆفێران دەکەن شتەکانیان لێبکڕن چیتر لەو شارە نامۆ نییەو ئەو منداڵانەش بە منداڵانی سەرشەقامەکان ناویان دەهێنرێت. هەژاری و  کۆرۆناو کار منداڵانی ئێران لەخوێندن بێبەش دەکەن منداڵانی کار بەهۆی توانای کەمی دارایی و دابینکردنی بژێویی خێزانەکانیان ناچارن دەستبەرداری خوێندن ببن و یان تەنانەت نەچنە بەر خوێندنیش لەدوایین راپۆرتی ناوەندی بەرگریی لەمافەکانی منداڵان ئاشکرابووە کە 14% منداڵانی ئیشکەر هیچ خوێندەوارییەکیان نییە و هاوکات 40 بۆ 60%ی ئەو منداڵانەی کە کاردەکەن بەبێ تەواوکردنی پڕۆسەی خوێندن دەستبەرداری خوێندن و خوێندگە دەبن سیامەک زەند رەزەوەی ، شارەزای کۆمەڵناسیی لەئێران رایگەیاندووە تەنها بەهۆی کۆرۆناوە سێ ملیۆن و 500 هەزار منداڵ لەوڵاتەکە لەپڕۆسەی خوێندن دواکەوتون کە هۆکاری سەرەکیشی قەیرانی ئابوریی بووە و خێزان و کەسوکاری ئەو منداڵانە توانای ماددی و ئابورییان نەبووە تابلێت و هێڵی ئینتەرنێت دابین بکەن تا منداڵەکانیان لەخوێندنی ئۆنلاین سوودمەند بن. زەند رەزەوی ئاماژەی بەوە کردووە ئەگەرچی ئامارەکانی نەخوێندەواری لەناو منداڵانی ئیشکەر زۆر مەترسیدارە، بەڵام هاوشانی ئەوان نزیکەی نیو ملیۆن منداڵ لەئێران بەهۆی هەژارییەوە نەیانتوانیوە بەشداریی پڕۆسەی خوێندن بکەن و بەزمانێکی دیکە خانەوادەی ئەو منداڵانە بەهۆی ئەوەی نەیانتوانیوە پێداویستییەکانیان بۆ دابین بکەن، نەیان ناردوونەتە بەردەم خوێندن. ئەو وتیشی حکومەتی ئێران بەرپرسیاری یەکەمە لەو منداڵانەی کە لەخوێندن بێبەش بوون، چونکە بەپێی جاڕنامەکانی مافی مرۆڤ حکومەتی هەر وڵاتێک دەبێت تاقۆناغی ناوەندیی خوێندن هەموو بوارو پێداویستییەکان بۆ منداڵان دابین بکات. زەند رەزەوی بەمیدیای وڵاتەکەی راگەیاندووە حکومەتی ئێران 40 ساڵە لەبواری مافەکانی منداڵاندا پاشەکشێی کردووە و بە بەردەوامیی رێژەو ئاماری قەیرنەکانی لەبواری پێشێلکردنی مافەکانی منداڵانی شاردراوەتەوە  یان حاشای لێکراوە کە ئەوەش داهاتووی وڵاتەکە بەرەو تاریکیی دەبات، چونکە بە بێ دابینکردن و مسۆگەرکردنی مافەکانی منداڵان داهاتووی هەر وڵاتێک تاریک و ناڕوون دەبێت. منداڵانی ئیشکەر دەروون و جەستەیان رووبەڕووی کێشەی تەندروستیی دەبێتەوە دامەزراوەی بێهزیستی (ژیانی باشتر) کە سەر بەحکومەتە بڵاوی کردووەتەوە 80%ی منداڵانی ئیشکەر بەژن و باڵایان هاوشێوەی منداڵانی ئاسایی گەشە ناکات و 86%یش کێشیان کەمە، 77%ی ئەو منداڵانە کێشەی تەندروستیی دەم و ددانیان هەیە، 73%یش رووبەڕووی کێشەی بینین و تەندروستیی دەبنەوەو 61%یش گیرۆدەی کێشەی هەناسەدانن.   لەو ئامارو رێژانەی دامەزراوەی بێهزیستیدا هاتووە 60%ی منداڵانی ئیشکەر کێشەی قوڕگ و گوێیان هەیەو 82% کێشەی تەندروستیی پێست و 64% نەخۆشییەکانی دڵ و 60%یان نەخۆشییەکانی گەدە هەڕەشە لەژیانیان دەکات. بەپێی تووێژینەوەکانی ئەو ناوەندە جگە لەو نەخۆشییە جەستەییانە، نەخۆشییە دەروونییەکانیش بەرۆکیان دەگرێت چونکە 80%ی ئەو منداڵانە تووشی هەڵەشەیی و توندوتیژیی دەبن و ناکرێت بەراورد بکرێن بەمنداڵێکی ئاسایی. منداڵانی ئیشکەر هەر بەهۆی ئەو ژینگەو دۆخە نەخوازراوەی کە لەئێران رووبەڕوویان بووەتەوە پەنا بۆ تاوان دەبەن و لە تووێژینەوەکانی وڵاتەکەدا دەرکەوتووە 50%ی منداڵانی ئیشکەری دزی دەکەن، 41%یان کڕین و فرۆشتن بەماددە هۆشبەرەکانەوە دەکەن، 85%یشیان زیان بەدارایی گشتی و حکومیی دەگەیەنن ، 54%یان بێڕێزیی بەخەڵک دەکەن و 55%یان مەیل و خواستی تاوانکارییان هەیە. لەتووێژینەوەکاندا دەرکەوتووە توانای تێگەیشتنی منداڵانی ئیشکەر بەهۆی زیانە دەروونی و جەستەییەکانیانەوە بەراورد بەمنداڵانی ئاسایی زۆر کەمتر، لەبەراوردکارییەکاندا ئەوە روون بووەتەوە کە 32%ی منداڵانی ئیشکەر کێشەی لەبیرچوونەوەیان هەیە، 30%یان کێشەی فێربوونیان هەیە، 71%ی بە رێژەیەکی کەم بیرو هۆشیارییان رووبەڕووی کێشە بووەتەوەو 61%یشیان کێشەیان لەقسەکردن و دەربڕیندا هەیە.  هۆکاری حاشاکردنی بەرپرسانی ئێران لەمنداڵانی ئیشکەر بەوتەی زۆربەی بەرپرسانی باڵای ئێران زۆرینەی ئەو منداڵانەی رۆژانە لەشەقامەکانی شارو ناوچە جیاوازەکاندا دەبینرێن خەڵکی وڵاتەکە نین و 70 بۆ 80%یان منداڵانی ئەفغانستانن کە بەهۆی بەدەسەڵات گەیشتووی تاڵیبان لەو وڵاتە ئەو منداڵانە لەگەڵ خێزانەکانیان روویان لە ئێران کردووە. ئەمانوڵڵا قەرائی، پسپۆڕی پێشکەوتوی کۆمەڵناسی لەئێران بەئاژانسی (دانشجو)ی لەوڵاتەکەی راگەیاندووە؛ هاووڵاتییانی ئێران رۆژانە بە بینینی ئەو ژمارە زۆرە لەمنداڵانی ئیشکەرو بە تایبەت ئەوکیژو منداڵە کچانەی کە دەستگێڕی دەکەن و هەندێکیشیان سواڵکردنیان کردووە بەپیشە، تووشی شۆک دەبن، چونکە ناکرێت وڵاتێکی وەک ئێران ئەو ژمارە زۆرە لەمنداڵانی کاری لەسەر شەقام و کۆڵانەکان و چواڕیان و شوێنە گشتییەکاندا هەبێت!. بەوتەی قەرائی ئەو دیاردەیە کاریگەریی زۆر نەرێنیی لەسەر باری دەروونیی دانیشتوانی ناوچە جیاوازەکانی ئێران داناوەو تەنانەت لەکۆنتڕۆڵی بەرپرسانیشدا نەماوە، بۆیە ناچار حاشای لێدەکەن.

هاوڵاتى دوای دەستلەكاركێشانەوەی 73 پەرلەمانتارەكەی سەدرو شوێنگرتنەوەیان بە كاندیدانی دیكە، چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان بەتایبەت فراكسیۆنی فەتح كە هاادی عامری و قەیس خەز عەلی سەرپەرشتی دەكەن زۆرترین چانسیان هەبووە. رۆژی پێنجشەممەی رابردوو كۆبونەوەی پەرلەمان ئەنجامدرا بە ئامادەبوونی 202 ئەندامی پەرلەمان، 64 پەرلەمانتاری نوێ سوێندی یاساییان خوارد لە شوێنی پەرلەمانتارانی دەستلەكاركێشاوەی سەدر، كە هێشتا 9 كورسی دیكە ماوە شوێنیان پڕبكرێتەوە. پێشتر هاوپەیمانی فەتح كە هادی عامری و قەیس خەزعەلی سەرۆكایەتی دەكەن، تەنها 22 كورسیان هەبوو، بەڵام 13 كورسی دیكەیان بۆ زیاد بوو و ژمارەی كورسییەكانیان گەیشتە 35 كورسی. هەروەها دەوڵەتی یاسا كە نوری مالكی سەرۆكایەتی دەكات پێشتر 34 كورسی هەبوو، بەڵام ئەویش پێنج كورسی دیكە زیادی كردو ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمانی گەیاندە 39 كورسی. هەروەها لیستی(قوی الدولە) كە حەیدەر عەبادی و عەمار حەكیم سەرپەرشتیان دەكرد تەنها چوار كورسیان هەبوو، ئەوانیش هەشت كورسی دیكە زیادیان كردوو گەیشتە 12 كورسی پەرلەمان. هاوكات، لیستی (العقد الوطنی) كە فالح فەیاز سەرۆكایەتی دەكات پێشتر سێ كورسی هەبووە، بەڵام پێنج كورسی دیكە زیادی كردوو گەشتە هەشت كورسی. محەمەد شیح سودانی، كەپێشتر كاندیدی سەرۆك وەزیران بوو كە لیستی (تیار الفراتین)ی هەبوو تەنها یەك كورسی هەبوو، ئەویش دوو كورسی زیادی كردووە. تەحالف تصمیم كە لەلایەن چەند كەسایەتییەكەوە بەرێوە دەبرادوو كورسیان هەبوو ئەوانیش پێنج كورسی دیكە زیادیان كردووە. لەئێستادا هاوپەیمانی شیعەكان ژمارەی كورسییەكانیان گەیشتووەتە نزیكەی 129 كورسی و ئەگەر ئەو 9 كورسییەی دیكە كە ماوە هێشتا پەرلەمانتارانی شوێنگرەوە سوێندی یاساییان نەخواردووە، كە شەش كورسی بۆ هاوپەیمانی شیعەكان دەبێت و كورسییەكیان لە بەغدا بۆ سونەكان دەروات، ئەوا ژمارەی كورسییەكانیان دەگاتە 135 كورسی و دەبنە زۆرینەی نێو پەرلەمان بەراورد بە فراكسیۆنەكانی دیكە. لەلایەكی دیكەوە بەشێك لە شوێنگرتنەوەی پەرلەمانتارانی سەدر بەتایبەت لە بەغداو چەند پارێزگایەكی دیكە سونەكان پڕیان كردووەتەوە ئەوەش بە قازانجی محەمەد حەلبوسی و خەمیس خەنجەرو چەند لیستێكی دیكەی سونەی تێدا بووە. هاوڵاتی ناوی هەموو پەرلەمانتارانی فراكسیۆنی فەتح كە هادی عامری و خەزعەلی سەرۆكایەتی دەكات بڵاویدەكاتەوە: نواب الفتح ١ حسن سالم ٢ زينب الموسوي ٣ سهيلة السلطاني ٤ أحمد الاسدي ٥ مديحة الموسوي ٦ مهدي تقي امرلي ٧ ناسك مهدي الزنكي ٨ محمد البلداوي ٩ غريب عسكر ١٠ أحمد الموسوي ١١ همام التميمي ١٢ سهام الموسوي ١٣ عباس الزاملي ١٤ حميد الزاملي ١٥ وليد السهلاني ١٦ امل عطية ١٧ عزيز المياحي ١٨ ابتسام الهلالي ١٩ زهرة البجاري ٢٠ رفيق الصالحي ٢١ فالح الخزعلي ٢٢ انتصار الموسوي ٢٣ عدي عواد ٢٤ عدنان فيحان ٢٥ ثامر ذيبان ٢٦ علي تركي ٢٧ محاسن الدليمي ٢٨ معين الكاظمي ٢٩ علا الناشي ٣٠ حسين اليساري ٣١ وفاء الشمري ٣٢ قحطان عدنان كاظم ٣٣ مرتضى علي الساعدي ٣٤ كريم عليوي ٣٥ منتهى عبد الوهاب    

عەمار عەزیز حزب و گروپە چەكدارەكان داوای دانانی قایمقامێكی بێ لایەن بۆ شەنگال دەكەن  و راپۆرتێكی وورد لەرووی ئەمنی و گەڕانەوەی ئاوارەكان دەدەنە بەغدا و بڕیارە بەرهەم ساڵح پەیامەكە بگەیەنێتە مستەفا كازمی. وەفدێكی باڵا لە هەموو پێكهاتەكان و هێز و گروپە جیاوازەكان و قایمقامی شەنگال بەوەكالەت و بەرێوەبەری ناحیەی سنون لەبەغدا لەگەڵ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عیراق كۆبوونەوە. عومەر ساڵح، سەرۆكی حزبی پادێ،یەكێك لەبەشداربوونی كۆبوونەوەكە لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت" نوێنەرانی شیعە، توركمان، سوننە، یەكێتی گرۆپە چەكدارەكانی ناو شەنگال هەموویان ئامادەبوون جگە لە پارتی نەبێت". هەروەها ئاماژەی بەوەشكرد كە راپۆرتێكی ووردیان ئامادەكردبوو لەسەر دۆخی شەنگال لەرووی ئەمنی، خزمەتگۆزاری، ئاوەدانكردنەوە، گەڕانەوەی ئاوارەكان و زۆر بواری دیەو ئاراستەی بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقیان كردووە. هەروەها ئەوەشی خستەروو كە لە كۆبوونەوەكە زۆر بە ووردی باسیان لەدانانی ئیدارەیەكی نوێی قایمقامێكی بێ لایەنیان كرد كە بەلایەنی كەمی بۆ ماوەی ئەو شەش مانگەی كە ماوەدەست بەكاربێت تا حكومەتی نوێی عێراق پێك بهێنرێت. هاوكات ئەوەشی دووپاتكردەوە كە "بە سەرۆك كۆماری عیراقمان ووت ناكرێت چیتر شەنگال بێ قایمقام و ئیدارە بێت، لە رێككەوتنی بەغدا وهەولێر بە روونی بە بەرهەم ساڵحمان ووت كە ئێمە كۆی بەندەكانی ئەو رێككەوتنەیە ڕەت ناكەینەوە بەڵام لە بابەتی دانانی ئیدارە و دەبێت بۆچوونی خەڵكی شەنگالی تێدا بێت". لەبەرانبەردا بەرهەم ساڵح پێی راگەیاندوون كە بە ئەمانەتەوە داواكارییەكانتان لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی عیراق تاوتویێ دەكەین بەمەبەستی جێبەجێكردنیان. بەرهەم ساڵح پێشی راگەیاندوون:" زۆر جار لەگەڵ مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عیراق باس لە دۆخی شەنگال دەكەین". نوسینگەی سەرۆك كۆماری عیراق ڕاگەیاندراوێكی بڵاوكردەوە كە نیگەرانیان دەربڕیووە ئەو گرژی و ئاڵۆزییانەی بەم دواییە لە شەنگال روداون، پێویست دەكات هەموو لایەنێك كار بۆ بەرقەراركردنی هێمنی شارەكە بدات تا خەڵك دڵنیا بێتەوە و ئاوارەكان بگەرێنەوە زێدی خۆیان". لەلایەكی دیكەوە خودێدا چوكی ، بەرێوەبەری ناحیەی سنون بۆ هاوڵاتی ئەوەی دووپاتكردەوە كە هەرلەسەرەتای دەست بەكاربوونی بەرهەم ساڵح وەك سەرۆك كۆماری عیراق تا ئێستا لەگەڵیاندا هاوكارە و هەوڵ دەدات كێشەكان چارەسەربكات. هەروەها وتی:" ئامانجی سەرەكیمان دانانی ئیدارەیەكی نویێ بۆ قەزایەكە دابنرێت، هەروەها كەسێكی سەربخۆ بكرێتە قایمقام جا ئەوكەسە لەناو هێزی ئەمنی دابێت یان شوێنێكی تربێت، دڵنیام سەرۆك كۆماری عیراق ئەوەی لەتوانای دابێت بۆ خزمەتكردنی شەنگال درێغی ناكات".

هاوڵاتی بانكی رافدەینی عێراقی رایگەیاند، دەستیان بە پێدانی قەرزی 150 ملیۆن دیناری كردوە بۆ ئەو هاوڵاتیانەی دەیانەوێت یەكەی نیشتەجێبون بكڕن.  ئەمڕۆ هەینی 24ی حوزەیران، بانكی رافدەین لەڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، قەرزی 150 ملیۆن دیناری بۆ ئەو هاوڵاتیانە تەرخاندەكرێت كە كرێچین و دەیانەوێت یەكەی نیشتەجێبون بكڕن، رێژەی سوی وەرگرتنەوەی ئەو قەرزەش تەنها 4% دەبێت. هەروەها ئاماژە بەوە كراوە كە جێبەجێكردنی رێكار و مامەڵەكان لەڕێگەی لقەكانی بانكی رافدەینەوە لە بەغدا و پارێزگاكانی دیكەی عێراق دەبێت كەسانی بەشدار لەبانكی ڕافیدەین، دەتوانن قەرزی درێژخایەن لەسەر موچەكانیان وەربگرن و مانگانە بڕێك لەموچەكانیان لەلایەن ئەو بانكەوە وەردەگیرێتەوە . تا ئێستا هەردوو بانكی ڕافدەین و ڕەشید كە بە دوو بانكی نیمچە فەرمی، ناسراون سەرەڕای چەند هەوڵێكیش، بەڵام لقەكانیان لەشارەكانی هەرێم نییەو حكومەتی هەرێم ئامادە نییە ئەو موڵكانەیان پێبداتەوە كە پێشتر هەیانبووە، بۆ ئەو مەبەستە چەند جارێك پەرلەمانتارانی خولی پێشووی پەرلەمانی عێراق هەوڵیانداوە، بەڵام حكومەتی هەرێم هاوكاری نەكردوون. لەكاتێكدا ئەو دوو بانكە بۆ هاوڵاتیانی 15 پارێزگای عێراق بوونەتە خێرو بەرەكەت و بەردەوام قەرز دەداتە هاوڵاتیان، بەڵام لەهەرێمی كوردستان هیچ بانكێك نییە قەرزی بەو شێوەیە بداتە خەڵك، ئەوەش بارگرانی لەسەر هاوڵاتیان زیاد كردووە كە بەپێی ئاماری فەرمی لەسەدا 25ی هاوڵاتیانی هەرێم لە خانوو و یەكەی كرێچیدان و ئەوانەی ناویان لە كۆمەڵەی كرێنشینان تۆمار كردووە.

هاوڵاتی دانیشتنی پەرلەمانی عێراق بۆ سوێندخواردنی پەرلەمانتارە جێگرەوەكانی فراكسیۆنی سەدر كۆتاییهات و دانیشتنی داهاتووی پەرلەمان خرایە دوای جەژنی قوربان. لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراقدا، 64 پەرلەمانتاری نوێ ئامادەبوون و سوێندی یاساییان خوارد. هەرچەندە بڕیار بوو 73 پەرلەمانتار وەكو جێگرەوەی پەرلەمانتارانی فراكسیۆنی سەدر ئامادە بن، بەڵام چوار پەرلەمانتاری دیكەی رەوتی سەدر و پێنج پەرلەمانتاری فراكسیۆنی "حقوقین" بەشداریی دانیشتنەكەیان نەكرد. ئەو 64 پەرلەمانتارە نوێیە سەر بە دەوڵەتی یاساو كوتلەی فەتح و خەزعەلی و كوتلەی نەسری حەیدەر عەبادی و چەند پارتێكی دیكە بوون. زۆرترین كورسی نوێی پەرلەمان بۆ پارتەكەی هادی عامری بوو كە پێشتر 16 پەرلەمانتاری هەبوو، ئەمڕۆ ژمارەی كورسییەكانی گەیشتە 31 كورسی پەرلەمان. بەبەشداری 201 پەرلەمانتار كۆبونەوەی نائاسایی پەرلەمانی عێراق ئەنجامدراو فراكسیۆنی پارتی و سونەكان تێیدا بەشداریان كرد چەقبەستوویی سیاسی كۆتایی هات پاش دەستلەكاركێشانەوەی فراكسیۆنی سەدر كە 73 ئەندامی پەرلەمانی هەبووە، ئەندامە نوێیەكان كە سوێندی یاسایی دەخۆن گۆرانكاری بەسەر كوردسییەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان دێت كە لە شەش پارتی سیاسی پێكهاتوون.  

هاوڵاتی بەبەشداری 201 پەرلەمانتار كۆبونەوەی نائاسایی پەرلەمانی عێراق دەستیپێكرد، لەكۆبونەوەكەدا پەرلەمانتارانی نوێ لەجێگەی پەرلەمانتارە دەستلەكاركێشاوەكانی فراكسیۆنی سەدر سوێندی یاسایی دەخۆن و فراكسیۆنی پارتی و سونەكان تێیدا بەشدارن. دوای ئەوەی زەنگی چونەژورەوەی پەرلەمان لێدرا و كۆبونەوەی پەرلەمان دەستیپێكرد، لەكۆبونەوەكەشدا پەرلەمانتارانی جێگرەوەی فراكسیۆنی سەدر سوێندی یاسایی دەخۆن. بەرنامەی كاری كۆبونەوەكە بریتین لە دەنگدان لەسەر هەمواری ژمارەیەك برگەی پەیڕەوی ناوخۆ و سوێندخواردنی پەرلەمانتارانی جێگرەوەی فراكسیۆنی سەدر. چەقبەستوویی سیاسی كۆتایی هات پاش دەستلەكاركێشانەوەی فراكسیۆنی سەدر كە 73 ئەندامی پەرلەمانی هەبووە، ئەندامە نوێیەكان كە سوێندی یاسایی دەخۆن گۆرانكاری بەسەر كوردسییەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان دێت كە لە شەش پارتی سیاسی پێكهاتوون.