.jpeg)
سامان مەجید برێت مەکگۆرگ نوێنەری پێشووی سەرۆکی ئەمریکا بۆ شەڕی داعش پۆستێکی نوێ لەئیدارەی جۆبایدن وەردەگرێت کەتایبەتە بەئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکا لەکاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، ئەمەش دیسانەوە ئەو کارەکتەرەی هێنایەوە بەرباس کە زیاتر لەچوار ساڵ لەگەڵ کورددا لەپرسی شەڕی داعشدا لەپەیوەندیی توندوتۆڵدا بووە. برێت مەکگۆرک کەسێکی مەیدانی بوو، چەندین جار سەردانی هەولێرو سلێمانی و قامیشلۆو رەققەو چەندین ناوچەی تری کردووە بۆهێزکردنی شەڕی دژ بەداعش، بەتایبەتی پەیوەندییەکی توندوتۆڵی هەبوو لەگەڵ کوردانی رۆژئاڤای کوردستان، ئەوەش بووە هۆی نیگەرانی تورکیا. برێت مه‌کگۆرگ له‌ساڵی 1973 له‌بیتسبێرگی ویلایه‌تی پنسلڤانیا له‌دایکبووه، لەکابینەکانی بوش و ئۆباماو ترەمپدا پۆستی پێدراوە، ساڵی 1991 کۆلێژی یاسای له‌زانکۆی کۆڵۆمبیا ته‌واوکردووه‌و ساڵی 1999ش له‌هه‌مان زانکۆ بووه‌ته مامۆستا و وانه‌ی وتووه‌ته‌وه. مەکگۆرک دیپلۆماسییەکی دیارو شارەزای ئەمریکایە لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەتایبەتی لەدۆسیەی عێراق، سوریاو ئەفغانستان کاریکردووە کەسایەتییەکی دیپلۆماتکارو ئاکادیمییە و بەشی یاسای تەواو کردووە. مەکگۆرگ بایەخی بەنیگەرانییەکی تورکیا نەدەدا لەسەر رۆژئاڤا لەسەرەتای ساڵی 2016 و وەک بەشێک لەهەوڵە دیپلۆماسییەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش، مه‌کگۆرگ سەردانی بەرپرسانی رۆژئاڤای کوردستانی کردو لەوکاتەشەوە پەیوەندییەکی بەهێزی لەگەڵ سەرکردەکانی رۆژئاڤا هەبوو، بۆچوونەکانی ئەو لەواشنتن بووەهۆی دروستکردنی ئەڵقەیەکی پەیوەندی هاوکاری سەربازیی، لۆجستی و تائاستێکی کەمتریش پەیوەندی دیپلۆماسیی نێوان ئەمریکا و ئیدارەی خۆسەری کە بەکۆتاییهێنان بەداعش لەباکوری سوریاو دروستکردنی پشتێنەیەکی ئارام لەو ناوچەیەدا کۆتاییهات. لەماوەی کارکردنیدا مەکگۆرک لەچوارچیوەی پلانی رووبەڕووبوونەوەی داعش، هاوکاری کوردانی رۆژئاڤای کرد، ئەوەش بووە هۆی نیگەرانی تورکیا، لەو ماوەیەدا چەند پەرلەمانتارو پارێزەرێک لەتورکیا، داوایان لەدادگای باڵای ئەو وڵاتە کرد، برێت مەکگۆرک نوێنەری سەرۆکی ئەمەریکا بۆ شەڕی داعش، دەستگیربکرێت، بەھۆی ئەوەی یارمەتی ھێزەکانی یەپەگەی داوەو بۆتە هۆی مەترسی لەسەر ئاسایشی تورکیا. ئەو کەسانە داوایان کردبوو لەئەگەری نزیکبوونەوەو بینینی مەکگۆرک لەخاڵە سنورییەکانی نێوان تورکیا-عێراق، تورکیا-سوریا، دەستبەجێ دەستگیربکرێت، بە تۆمەتی ئەنجامدانی یاری مەترسیدار بەدەستکەوت و سەروەرییەکانی تورکیاوە. بەپێی یاداشتەکە، برێت مەکگۆرکـ، چەکی داوە بەیەکینەکانی پاراستنی گەل و راھێنانی پێکردوون ئەوەشیان وەکو مەترسی لەسەر «سەقامگیری ئاسایشی نەتەوەیی تورکیا» ناوبردبوو. پێشتر چەندجارێک تورکیا رەخنەی لەئەمەریکا گرتبوو، بەھۆی ھاوکاری ئەو وڵاتە بۆ شەڕڤانانی ھێزەکانی سوریای دیموکرات و چەندجارێک بەرپرسانی ئەو وڵاتە مەکگۆرکیان تۆمەتبارکردووە. بەڵام لە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠١٩ ئەردۆغان و ترەمپ رێککەوتن کە هێزەکانی ئەمریکا لە رۆژاوای کلوردستان بکێشێتەوەو دواتر تورکیا دەستی گرت بەسەر چەند شارۆچیەکەی سنوویدا، ئەوەش نیگەرانی مەکگۆرکی لێکەوتوەوە دەستی لەکارکێشایەوە. برێت مەکگۆرک پێش رێکەوتنەکەی ترەمپ و ئەردۆغان وردەکاری پلانی کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکای لە سوریا ئاشکراکرد و وتی «ئەوە هه‌ڵه‌یه‌کی کوشنده‌یه، دوژمنانی واشنتن ئه‌و بۆشاییه پڕده‌که‌نه‌وه که دوای کشانه‌وه‌ی هێزه‌کانی ئه‌مه‌ریکا درووست ده‌بێت». ئامبەرین زەمان، کە کچە رۆژنامەنووسێکی تورکە لەمیانی بابەتێکدا لە ماڵپەڕی ئەلمۆنیتەر بڵاویکردەوە لەسەربەندی ناکۆکیەکانی نێوان تورکیاو برێت مەکگۆرگ، ئاماژەیکردبوو رۆژنامەیەکی لایەنگری حکومەتی تورکیا مەکگۆرک-ی بە «بکوژ» وەسفکردووە. ئاماژەی بەوەش کردبوو شاراوە نییە کە تورکیا توڕەیە لە هاوپەیمانێتی نێوان ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا و یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) و سەردانە ئاشکراکانی مەکگۆرگ بۆ شارەکانی ناوچە کوردییەکان، کە لەوێ لەگەڵ فەرماندەکانی یەپەگە کۆدەبێتەوە کە باوەڕدەکرێت ئەوان وەکو بەشێک لە پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) دەستیان کردبێت بەشەڕکردن لەدژی تورکیا. ئاماژەشی کردبوو تورکیا وا خەیاڵ دەکات کە ئەمەریکا و مەکگۆرگ بناغەی دەوڵەتی کوردی لە سوریا دادەمەزرێنن. هەروەها وتبووی «بەڵام ڕاستییەکە ئەوەیە سیاسەتی ئەمەریکا بریتیە لە شکستپێهێنانی داعش و یەپەگەش باشترین هاوبەشی ئەمەریکایە بۆ جێبەجێکردنی ئەو کارە». مەکگۆرک و نەوشیروان مستەفا سلێمان عەبدوڵا یونس، نوسەر و رۆژنامەنوس دەگێڕێتەوە ساڵی 2017 ئەو ماوەیەی کە هەڵبژاردنەکانی ئەمریکا کرا و دۆناڵد ترەمپ و کۆمارییەکان سەرکەوتنیان بەدەستهێنا، لە نوسێنێکدا کە پیشتر بڵاویکردۆتەوە دەڵێت «کاک نەوشیروان لەلەندەن بوو، لە یەکێک لە سەردانەکانمدا بۆ لای پرسیارێکی کرد لام سەیر بوو، زۆر بە پەرۆشەوە لێی پرسیم و داوایکرد کە لە ڕێگەی دکتۆر، بەرهەمەوە پرسیاری بۆبکەم ئایا برێت مەکگۆرک نوێنەری تایبەتی سەرۆک ئۆباما بۆ شەری داعش له پۆستەکەی دەمێنێتەوە یا دەگۆڕدرێت». لە کاک نەوشیروانم پرسی، ئەو پرسیارەت بۆ چییە؟ جارێ حەز دەکەی بمێنێتەوە یا حەز دەکەی بگۆڕێت ؟ سلێمان عەبدوڵا یونس دەڵێت «منیش لە کاک نەوشیروانم پرسی، ئەو پرسیارەت بۆ چیە؟ جارێ حەز دەکەی بمێنێتەوە یا حەز دەکەی بگۆڕێت ؟ کاک نەوشیروان وتی بێگومان حەز دەکەم نەگۆڕێ و بمێنێتەوە، منیش وتم باشە بۆچی کاک نەوشیروان خۆ ئەو پیاوە زۆر دژی تۆ و گۆڕانە، لەکێشەی پەرلەمان و سەرۆکایەتی هەرێم هەڵوێستی دژی ئێوە بوو، لەوەڵامدا کاک نەوشیروان وتی گرنگ نیە هەڵوێستی لەسەر خودی من یا گۆڕان چیە و چۆنە، بەڵام مەکگۆرک پەیوەندی لەگەڵ رۆژئاڤای کوردستان زۆر باشەو مانەوەی ئەو بۆ ئەزموونی کانتۆنەکان و رۆژئاڤا سودی زۆر دەبێ ، بۆیە خۆزگە نەئەگۆڕدرا». سلێمان عەبدوڵا یونس دەڵێت: «کاک نەوشیروان وتی گرنگ نییە هەڵوێستی لەسەر خودی من یا گۆڕان چییە و چۆنە، بەڵام مانەوەی مەکگۆرک بۆ ئەزموونی کانتۆنەکان و رۆژئاڤا سوودی زۆر دەبێت». کاری نوێی مەکگۆرگ جۆ بایدن، سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا هەینی رابردوو برێت مەکگۆرکی وەکو رێکخەری کاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا لەئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی دیاریکرد. کاری سەرەکیی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانیی هاوکاریکردن و پێدانی ئامۆژگارییە بەسەرۆکی ئەمریکا لەبارەی ئاسایشی نیشتمانی و سیاسەتی دەرەوە، هاوکات رێکخستنی ئەو سیاسەتانەیە لەنێو دامەزراوەکانی حکومەتدا. برێت مەکگۆرک و ئەندامانی دیکەی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی لەژێر فەرمانی جەیک سولیڤان، راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی «هاوکاریی سەرۆکی ئەمریکاو جێگرەکەی دەکەن بۆ پاراستنی ئاسایشی نیشتمانیی ئەمریکا». سولیڤان لەئیدارەی ئۆباما لە 2013 تاوەکو 2014 راوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی جێگری سەرۆکی ئەمریکا بوو، هەروەها لە 2011 تاوەکو 2013 بەڕێوەبەری پلانی سیاسیی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا بوو. جۆ بایدن، سەرۆکی هەڵبژێردراوی ئەمریکا لەبارەی کارەکانی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانیی ئەمریکا دەڵێت، «رۆڵێکی گرنگ دەبینن لەپاراستنی سەقامگیریی و ئاسایشی وڵاتەکەمان». برێت مەکگۆرک لەتویتێکدا لەبارەی پێدانی ئەو پۆستە پێی، دەڵێت، لەدەیەی رابردوودا لەگەڵ جۆ بایدن خزمەتی کردووە و «ئەو سەرکردەیەکە کە لەم دۆخە هەستیارەی مێژوودا پێویستمانە». مەکگۆرک و هەرێمی کوردستان برێت مەکگۆرک رۆڵی هەبووە لەپێدانی چەک بەهێزەکانی پێشمەرگە بۆ شەڕی داعش، بەڵام پشتیگریی ریفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستانی نەکرد. بەڵام لەدوای ریفراندۆم و رووداوەکانی ١٦ی ئۆکتۆبەر، برێت مەکگۆرک رایدەگەیاند وڵاتەکەی پشتیوانی لەحکومەتێکی بەهێز لەهەرێمی کوردستان دەکات. مەکگۆرک لەتویتێکدا لەهەژماری فەرمیی خۆی لەتویتەر لەبارەی پەیوەندییەکانی هەولێرو بەغدا وتی «ویلایەتە یەکگرتووەکان ... بەشدارییەکی چالاکانەی کردووە بۆ کردنەوەی دیالۆگێکی نوێ و چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان بەشێوەیەکی ئاشتییانە بەپێی دەستوری عیراق». دوای وازهێنانی مەسعود بارزانی لەپۆستی سەرۆکی هەرێم لەتویتێکی تردا وتی «ستایشی بڕیارە مێژووییەکەی بارزانی دەکەین و بەشێوەیەکی چالاکانە لەگەڵ سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان نێچیرڤان بارزانی و جێگرەکەی قوباد تاڵەبانی کاردەکەین». ئەوەش دوای ئەوە هات پەرلەمانی کوردستان یاسای دابەشکردنی دەسەڵاتەکانی سەرۆکی هەرێمی پەسەندکرد، دوای ئەوەی مەسعود بارزانی نامەیەکی ئاراستەکردن و رایگەیاند لەدوای 1ی تشرینی دووەم لەپۆستەکەی بەردەوام نابێت. مەکگۆرک هەروەها لەتویتەکەیدا وتبووی «ویلایەتە یەکگرتووەکان پاڵپشتی حکومەتێکی بەهێز لەهەرێمی کوردستان دەکات لەعێراقێکی یەکگرتوو و فیدراڵدا».
هاوڵاتى وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌ورویج رایگه‌یاند: «حکومه‌تى نه‌رویج له‌هه‌وڵدایه بۆ کۆتایهێنان به‌گۆشه‌گیریى سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجالان رێبه‌رى پارتى کرێکارانى کوردستان و زیندانیانی دیکه له‌باکورى کوردستان»، ئه‌مه له‌کاتێکدایه که‌مانگرتنى زیندانیانى کورد له‌باکور بۆ کۆتایى هێنان به‌گۆشه‌گیریى ئۆجه‌لان به‌رده‌وامه‌و له‌چه‌ندین وڵاتى ئه‌وروپاش ده‌ست به‌هه‌مان»مانگرتن» کراوه. ئینه ماریا ئه‌ریکسن سۆریده وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج له‌وه‌ڵامى پرۆژه پرسیارێک له‌حکومه‌تى نه‌ورویج له‌بارەى گۆشه‌گیریى سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجالان رێبه‌رى پارتى کرێکارانى کوردستان که له‌ئیمراڵى دیلکراوه، رایگه‌یاند، حکومه‌تى نه‌رویج له‌هه‌وڵه‌کانى به‌رده‌وامه بۆ کۆتایهێنان به‌گۆشه‌گیریى سه‌ر ئۆجالان و زیندانیانى تر. هه‌روه‌ها فرێدى ئاندرێ ئۆستگارد په‌رله‌مانتارى پارتى چه‌پى سۆسیالیستى نه‌رویج له‌باره‌ى گۆشه‌گیریى سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجالان که له‌دوورگه‌ى ئیمراڵى دیکراوه‌و زیندانیانى تر، له رۆژى 18ى کانوونى یه‌که‌مى 2020دا ئه‌و بابه‌ته‌ى به‌پرۆژه پرسیارێک ناردووه بۆ په‌رله‌مان. له‌پرۆژه‌که‌دا داوا له ئینه ماریا ئه‌ریکسن سۆریده وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج کرابوو، بۆ کۆتایهێنان به‌گۆشه‌گیریى سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجالان زیندانیانى دیکه‌ى باکورى کوردستان مافه‌کانیان پێشێل ده‌کرێت، بۆ ئه‌وه‌ى مافه‌کانیان پارێزراو بێت و ئازاد بکرێن. ئۆستگارد له‌پرۆژه پرسیاره‌که‌یه‌دا ئه‌وه‌ى به‌بیر هێنابووه‌وه، که‌کۆمیته‌ى دژ به‌ئه‌شکه‌نجه (سى پى تی)ى ئه‌نجوومه‌نى ئه‌وروپا له راپۆرته‌که‌یدا ره‌خنه‌ى له‌قه‌ده‌غه‌ى بینین و چاوپێکه‌وتن له‌سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجالان و سێ زیندانیى تر له‌ئیمراڵى گرتبوو و داوایکردبوو، ئه‌و گۆشه‌گیرییه کۆتایى پێبهێنرێت. هه‌روه‌ها داواى له ئینه ماریا ئه‌ریکسن سۆریده وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج کردبوو له‌چاوپێکه‌وتنه‌کانیدا له‌گه‌ڵ به‌رپرسانى تورکیادا باسى پاراستن و داکۆکى له‌مافه‌کانى ئۆجالان و زیندانیانى تر بکات. ئۆستگارد باسى ئه‌وه‌شیکردبوو، ژماره‌یه‌کى زۆر رێکخراوى نێونه‌ته‌وه‌یى پێشێلکردنى مافه‌کانى مرۆڤى زیندانیانى سیاسى له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تى تورکیاوه خستووه‌ته به‌رباس رایگه‌یاند، هه‌ڵوێستى ده‌وڵه‌تى تورکیا رێگره له‌چاره‌سه‌رى ئاشتییانه‌ى کێشه‌ى نێوان ده‌وڵه‌تى تورکیاو گه‌لى کورد. ئینه ماریا ئه‌ریکسن سۆریده وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج له‌وباره‌یه‌وه رایگه‌یاند، پێشێلکارییه‌کانى مافه‌کانى مرۆڤ له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تى تورکیاوه جێگاى نیگه‌رانییه. هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:» ده‌بێت تورکیا به‌رامبه‌ر به رێککه‌وتننامه‌کانى مافى مرۆڤى ئه‌وروپاو به‌ره‌وپێشچوونه‌کانى مافه دیموکراتیه بنه‌ڕه‌تییه‌کان و ده‌وڵه‌تى یاسا رێزدار بێت». سۆریده باسى ئه‌وه‌شیکرد، له‌چاوپێکه‌وتنه‌کانیدا له‌گه‌ڵ وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى تورکیا له‌مانگى ئابى 2019داو بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و به‌رپرسیارایانه جێبه‌جێ بکه‌ن، گفتوگۆى له‌گه‌ڵ مه‌ولود چاوشئۆغلۆ کردووه له‌کۆبوونه‌وه‌ى ساڵانه‌ى ئه‌نجوومه‌نى ئه‌وروپاشدا جاری دیکه باسى ده‌که‌نه‌وه تافشاره‌کان له‌سه‌ر تورکیا زیاتر بکه‌ن پابه‌ند بێت به‌پره‌نسیپه دیموکراتییه‌کانه‌وه. سۆریده وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج رایگه‌یاند، له‌به‌رامبه‌ر زیادبوونى پیشێلکارییه‌کانى مافه‌کانى مرۆڤ له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تى تورکیا، حکومه‌تى نه‌ورویج به‌پێدانى ژماره‌ى به‌رچاو و روون و رێژه‌ى هاوکاریى نه‌رویج بۆ رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى خسته‌ڕوو و وتی:» له‌ساڵى 2018دا بڕى (11) ملیۆن و (500) هه‌زار کرۆن هاوکارییان پێشکه‌شى رێکخراوه‌کانى مافى مرۆڤ له‌تورکیا کردووه‌و له‌ساڵى 2020 ئه‌و هاوکارییه بۆ (23) ملیۆن کرۆن به‌رزکراوه‌ته‌وه. هاوکات وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى نه‌رویج رایگه‌یاند، هاوکاریى مادییان پێشکه‌شى رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى کردووه بۆ ئازادیى راگه‌یاندن، بیروڕا، یه‌کسانیى نێوان ژن و پیاو، داکۆکیکارانى مافه‌کانى ژنان و ئه‌وانه‌ى له‌دژى ئه‌شکه‌نجه تێده‌کۆشن. هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه که بۆ حکومه‌تى نه‌ورویج پاراستنى مافه‌کانى ئۆجالان و زیندانیانى تر گرنگه بۆ پاراستنى ئه‌و مافانه و له‌باره‌ى بابه‌ته په‌یوه‌ندیداره‌کانى پێشێلکردنى مافه‌کانى مرۆڤه‌وه درێژه به‌هه‌وڵه‌کانى له‌گه‌ڵ تورکیا ده‌دات. عه‌بدوڵا ئۆجالان رێبه‌رى پارتى کرێکارانى کوردستان (په‌که‌که) ماوه‌ى (٢١) ساڵه له‌دوورگه‌ى ئیمراڵى راگیراوه‌و حکومه‌تى تورکیا سه‌ردانى بنه‌ماڵه‌که‌ى و پارێزه‌رانى بۆ بینینى ده‌یان جار ره‌تکردووه‌ته‌وه. پارتى دیموکراتى گه‌لان (هه‌ده‌په) رایگه‌یاند که هه‌زاران له‌ئه‌ندامان و په‌رله‌مانتاران و سه‌رۆک شاره‌وانى و لایه‌نگرانى هه‌ده‌په له‌زیندانه‌کانى تورکیادان و به‌شێکیان ده‌ستیان کردووه به‌مانگرتن بۆ کۆتایى هێنان به‌گۆشه‌گیرى سه‌ر عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان. هاوکات، له‌وڵاتانى سویدو نه‌رویج و فنله‌نداو ئه‌ڵمانیاو فه‌ره‌نساو دانیمارک له‌لایه‌ن لایه‌نگرو ئه‌ندامانیانه‌وه مانگرتن ده‌ستىپێکردووه‌و فشاره‌کان له‌سه‌ر په‌رله‌مانى یه‌کێتى ئه‌وروپا زیادیان کردووه تاتورکیا ده‌ست له‌گۆشه‌گیرى ئۆجه‌لان هه‌ڵبگرێت و زیندانیانى دیکه‌ى کورد ئازاد بکرێن.
هاوڵاتى جێگرى سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى و ئابورى لە پەرلەمانی كوردستان رایگه‌یاند بڕی ٤٠٧ ملیۆن دینار لە مووچەی مانگانەی ٤٩٢ فەرمانبەری حكومەت بڕدرا و ھەر فەرمانبەرێك زیاتر لە یەك مووچەی ھەبێ، ئەوا دوای ئەوەی لێدەبڕدرێت ٢٠٪ تاوەكو ٤٩٪ی لەجاتی ئەو مووچانەی وەریگرتووە، مانگانە لە مووچەكەی دەبڕدرێت. هێڤیدار ئەحمەد، جێگرى سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى و ئابورى لە پەرلەمانی كوردستان لەفەیسبووكی خۆی نووسیویەتی، لە بڕیاری نوێدا بڕی ٤٠٧ ملیۆن دینار لە مووچەی مانگانەی ٤٩٢ فەرمانبەری حكومەت بڕدرا، هەروەها ٨٧ ملیۆن دینار مانگانە لە مووچەی خانەنشینی ١٠٣ حاكم كەمكرایەوە. هێڤیدار ئەحمەد ئاماژەی بەوەشكردووە، ھەر فەرمانبەرێك زیاتر لە یەك مووچەی ھەبێ، ئەوا دوای ئەوەی لێدەبڕدرێت ٢٠٪ تاوەكو ٤٩٪ی لەجاتی ئەو مووچانەی وەریگرتووە، مانگانە لە مووچەكەی دەبڕدرێت، واتە ئەوەی ئەوەندە ساڵە وەریگرتووە لێی دەسەنرێتەوە. هەفتەی رابردووش حكومەتی هەرێمی كوردستان مووچەی ژمارەیەك فەرمانبەری دیكەی بڕی كە ساڵانی رابردوو بە "نایاسایی" مووچەیان وەرگرتووە.
هاوڵاتى ئیلۆن مه‌سکى ئه‌مریکى دامه‌زرێنه‌رى کۆمپانیاى (تێسلا) بووه ده‌وڵه‌مه‌نترین که‌سى جیهان و سه‌رمایه‌که‌ى له‌ماوه‌ى یه‌ک هه‌فته‌دا 34 ملیار دۆلارى چووه‌سه‌ر. ئیلۆن له‌ئێستادا خاوه‌نى 209 ملیار دۆلاره‌و پێش جێف بێزۆسى خاوه‌نى کۆمپانیاى ئه‌مازۆن که‌وتووه که پێشتر به ده‌وڵه‌مه‌نترین که‌سى جیهان هه‌ژمار ده‌کرا. ئه‌و قازانجه‌ى زۆره‌ى کۆمپانیاى تێسلا به‌هۆى به‌رزبونه‌وه‌ى پشکه‌کانى کۆمپانیاکه بووه که ئوتومبێلى کاره‌بایى دروست کردووه له‌ماوه‌ى یه‌ک هه‌فته‌دا به‌رێژه‌ى له‌سه‌دا 20% به‌هاى کۆمپانیاکه‌ى گه‌یانده 800 ملیار دۆلار.
هاوڵاتى به‌هۆى بارینى به‌فرێکى زۆره‌وه له نیوه‌ى ناوچه‌کانى ئیسپانیا هۆشدارییه‌کان بۆ به‌رزترین ئاست به‌رزکراوه‌ته‌وه و ئه‌و رێژه به‌فر بارینه‌ش له 40 ساڵى رابردوودا هاوشێوه‌ى نه‌بووه. زریانى فیلومنا زۆربه‌ى ناوچه‌کانى ئیسپانیاى گرتوه‌ته‌وه و به هۆیه‌وه له نیوه‌ى ناوچه‌کانى ئه‌و وڵاته بارى نائاسایى راگه‌یه‌نراوه. له مه‌دریدیى پایته‌ختى ئیسپانیا فڕۆکه‌خانه‌کان و چه‌ند شاڕێیه‌ک داخراون و به‌رگریى شارستانیش داواى کردووه هاوڵاتیان خۆیان له گه‌شتى ناپێویست به‌دور بگرن. ئه‌و به‌فربارینه چاوه‌ڕێنه‌کراوه، به حاڵه‌تێکى ده‌گمه‌ن و مێژوویى داده‌نرێت که له 40 ساڵى رابردوودا هاوشێوه‌ى نه‌بووه. پێشبینى ده‌کرێت که کاریگه‌رییه‌کانى شه‌پۆلى به‌فر بارین تا رۆژى یه‌کشه‌ممه به‌رده‌وام بێت.
هاوڵاتى برێت مه‌کگۆرک، دواى دیاریکردنى به به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقا په‌یامێکى بڵاوکرده‌وه و رایگه‌یاند:" بایدن ئه‌و سه‌رکرده‌یه که له‌م ساته‌دا پێویستمانه". برێت مه‌کگۆرک، دواى ئه‌وه‌ى پۆستى به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقاى وه‌رگرت په‌یامێکى بڵاوکرده‌وه و له تویتێکدا له هه‌ژمارى خۆى نوسیویه‌تى:"من له ماوه‌ى 10 ساڵى ڕابردوودا مافى خزمه‌تکردنم له‌گه‌ڵ جۆ بایدنى سه‌رۆک کۆمارى هه‌ڵبژێراودا هه‌بوو ئه‌و سه‌رکرده‌یه که له‌م ساته ڕه‌خنه‌یه‌ى مێژوودا پێویستمانه". هه‌روه‌ها ده‌شڵێت:" من شانازى ئه‌وه‌م پێده‌بڕێت بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارى تیمه‌که‌ى ئاسایشى نیشتیمانى ئه‌مریکا (NSC) بکه‌م به سه‌رۆکایه‌تى جاک سولیڤان له دواى 12 رۆژى دیکه". رۆژى 6ى ئه‌م مانگه ئاشکرا بوو که برێت مه‌کگۆرک که پێشتر نوێنه‌رى باراک ئۆباما، سه‌رۆکى پێشووى ئه‌مریکا بوو بۆ شه‌ڕى داعش وه‌ک به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقا له کابینه‌ى داهاتووى حکومه‌تى ئه‌مریکا دیاریکراوه و جۆو بایدن سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا متمانه‌یه‌کى به‌هێزى پێى هه‌یه بۆ راپه‌راندنى ئه‌و ئه‌رکه‌ى خستویه‌ته ئه‌ستۆى مه‌کگۆرک.
.jpg)
هاوڵاتى له‌باره‌ى داخستنى ئه‌کاونتى سه‌رۆکى ئه‌مه‌ریکا له تویته‌ر، تره‌مپ رایگه‌یاند" ناتوانن بێده‌نگمان بکه‌ن". تره‌مپ له‌یه‌که‌م کاردانه‌وه‌ى له‌سه‌ر داخستنى هه‌ژماره‌که‌ى له‌لایه‌ن کۆمپانیاى تویته‌ره‌وه، رایگه‌یاند:" ناتوانن به‌شێوه‌یه‌کى هه‌میشه‌یى دابخرێت، ئه‌م رێوشوێنه ناتوانرێت به‌رده‌وام بێت". دۆناڵد تره‌مپ له رێگاى به‌یانێکه‌وه که له کۆشکى سپى یه‌وه بڵاوکرایه‌وه، پێش ئه‌وه‌ى به‌ته‌واوى هه‌ژماره‌که‌ى داخرێت، وتى " ناتوانن به‌زۆر بێده‌نگمان بکه‌ن". هه‌روه‌ها وتی" پێشبینم ده‌کرد ئه‌مه رووبدات، قسه‌م له‌گه‌ڵ چه‌ندان پێگه‌ى تردا کردووه له کاتێکى نزیکدا راگه‌یاندنێکى گه‌وره‌مان ده‌بێت و بیر له بوونى سه‌کۆیه‌ک بۆ خۆمان ده‌بێت". هاوکات ره‌خنه‌ى له کۆمپانیاى تویه‌تر گرت و وتى:" تویته‌ر له‌وه زیاتر رۆشتووه له قه‌ده‌غه‌کردنى ئازادى بیروڕادا، ئه‌مڕۆ کارمه‌ندانى تویته‌ر هه‌ماهه‌نگى له‌گه‌ڵ دیموکراته‌کان و چه‌په رادیکاڵه‌کان ده‌که‌ن بۆ لابردنى هه‌ژماره‌که‌م". سه‌رۆکى ئه‌مه‌ریکا وتیشی" تویته‌ر هیچ په‌یوه‌ندیه‌کى به ئازادى بیروڕاوه نه‌ماوه‌و بوونه‌ته سه‌کۆ بۆ خراپترین که‌سه‌کانى جیهان به ئازادى قسه بکه‌ن".
هاوڵاتى پێش داخستنى بازار نرخى نه‌وتى خاو له بازاره‌کانى جیهاندا به‌رزبووه‌ته‌وه‌و یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى خاو گه‌یشته 56 دۆلارو 25 سه‌نت. نرخى یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى خاوى برێنت به 56 دۆلارو 25 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه‌کرا. هه‌روه‌ها یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى خاوى ئه‌مریکا(ته‌کساس) به 52 دۆلارو 72 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه‌کرا. هاوکات یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى خاوى ئۆپێک پڵه‌س به 53 دۆلارو 84 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه‌کرا.
هاوڵاتى وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا رایگه‌یاند، به‌هۆى تێوه‌گلانى له مافه‌کانى مرۆڤ و توندوتیژى به‌رامبه‌ر به‌خۆپیشانده‌ران، فالح فه‌یاز سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى خراوه‌ته نێو لیستى سزاکانه‌وه. ئه‌مڕۆ هه‌ینى 8ى کانونى دووه‌مى 2021 له‌به‌یاننامه‌یه‌کدا وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا رایگه‌یاند:" به‌هۆى تێوه‌گلانى له پێشێلکاریه‌کانى مافى مرۆڤ و ده‌ستبه‌سه‌رکردن و ئه‌شکه‌نجه‌دانى خۆپیشانده‌رانى خۆپیشاندانه‌کانى ساڵى 2019 بڕیاردرا فالح فه‌یاز سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى و راوێژکارى پێشوى ئاسایشى نیشتمانى عێراق بخرێته لیستى سزاکانه‌وه". هه‌روه‌ها ئاماژه به‌وه کراوه که حه‌شدى شه‌عبى به‌رده‌وامه له روبه‌ڕوبونه‌وه له‌گه‌ڵ چالاکوانان و ئه‌و که‌سانه‌ى داکۆکى له هه‌ڵبژاردنى دادپه‌روه‌رانه بۆ عێراق ده‌که‌ن. فه‌لاح فه‌یسه‌ڵ فه‌هاده ناسراو به فالح فه‌یاز له ساڵى 1956 له شارى بابل له‌دایکبوه، دامه‌زرێنه‌رى جوڵانه‌وه‌ى عه‌تایه، پێشتریش پۆستى سه‌رۆک و راوێژکارى ئاسایشى نیشتمانى عێراق و سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى وه‌رگرتووه.
هاوڵاتى وته‌بێژى کۆشکى سپى رایگه‌یاند، له‌واده‌ى دیاریکراوى خۆیدا پڕۆسه‌ى گواستنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵات به‌وپه‌ڕى رێکوپێکییه‌وه به‌ڕێوه‌ده‌چێت و ده‌سه‌ڵات راده‌ستى بایدن ده‌کرێت. ئه‌مڕۆ هه‌ینى 8ى کانونى دووه‌مى 2021 کایلى ماکینانی، وته‌بێژى کۆشکى سپى رایگه‌یاند، "کۆشکى سپى رێکارى پێویست ده‌گرێته‌به‌ر، بۆ ئه‌وه‌ى پرۆسه‌ى گواستنه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵات له دۆناڵد تره‌مپه‌وه بۆ جۆ بایدن به‌وپه‌ڕى رێکوپێکییه‌وه به‌ڕێوه‌بچێت". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، ئیدانه‌ى خۆپیشانده‌رانى لایه‌نگرى تره‌مپ ده‌کات که هه‌ڵیانکوتایه سه‌ر کۆنگرێسى وڵاته‌که و به‌هۆیه‌وه چوار که‌س کوژران و "پێویسته رێوشوێنى پێویست به‌رامبه‌ر به‌و که‌سانه بگیردرێته به‌ر که چونه‌ته ناو بیناى کۆنگرێسه‌وه". رۆژى شه‌شى ئه‌م مانگه، له‌کاتى دانیشتنه‌کانى کۆنگرێس بۆ داننان به‌سه‌رکه‌وتنى جۆ بایدن سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا به‌سه‌ر دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆکى ئێستاى ئه‌مریکادا دواى کۆبونه‌وه و گوێگرتن له‌وتارێکى تره‌مپ، لایه‌نگرانى هێرشیانکرده سه‌ر بیناى کۆنگرێس و به‌هۆیه‌وه دانیشتنه‌کان راگیران، دواتر پۆلیس گیانله‌ده‌ستدانى چوار که‌س و ده‌ستگیرکردنى 52 که‌سى دیکه‌ى راگه‌یاند. دواتریش جۆ بایدن، سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا له‌باره‌ى روداوه‌که‌وه رایگه‌یاند، ئه‌وه‌ى رویدا له‌بیرنه‌کراوه، روداوێکى به‌ئازاره و ده‌یسه‌لمێنێت که دیموکراسى به‌هێزنیه به‌ئاسانى بنه‌ماکانى ده‌شکێنرێت.
هاوڵاتى له بازاره‌کانى جیهاندا نرخى نه‌وتى خاو به‌رزبووه‌ته‌وه‌و یه ک به‌رمیل نه‌وتى برێنت به 54 دۆلارو 77 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه ده‌کرێت. ئه‌مڕۆ هه‌ینى 8ى کانونى دووه‌مى 2021 نرخى نه‌وتى خاو له جۆرێى برێنت به 54 دۆلارو 77 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه ده‌کرێت. هه‌روه‌ها یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى ئۆپیک پڵه‌س به 53 دۆلارو 29 سه‌نت له بازاره‌کاندا مامه‌ڵه‌ى پێوه ده‌کرێت. هاوکات یه‌ک به‌رمیل نه‌وتى خاوى ئه‌مریکا(ته‌کساس) به 51 دۆلارو 14 سه‌نت مامه‌ڵه‌ى پێوه ده‌کرێت.
هاوڵاتى کۆمیته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى په‌که‌که له نۆهه‌مین ساڵى کۆمه‌ڵکوژیى پاریس رایگه‌یاند که" ئێمه تێکۆشانى خۆمان به هه‌ڵمه‌تى به‌رخۆدانى خۆمان ” کاتى ئازادییه” ده‌که‌ینه یه‌ک، له‌چوارپارچه‌ى کوردستان، ده‌شڵێن:" تاوانى کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى پاریس له‌لایه‌ن (ئه‌که‌په) حزبه‌که‌ى ئه‌ردۆغان ئه‌نجامدراوه". کۆمیته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى په‌که‌که به بۆنه‌ى ساڵیادى کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى 9ى کانوونى دوه‌مى 2013 که تێیدا ساکینه جانسز یه‌کێک له دامه‌زرێنه‌رانى په‌که‌که، فیدان دۆغان نوێنه‌رى که‌نه‌که‌ى پاریس و له‌یلا شایله‌مز ئه‌ندامى ته‌ڤگه‌رى گه‌نجان کۆمه‌ڵکوژکران، ڕاگه‌یه‌نراوێکى بڵاوکرده‌وه که تێیدا هاتووه:”٩ى کانوونى دوه‌م له سه‌ر که‌سایه‌تیى هاوڕێ سارا، ڕۆژبوون و ڕوناهی، ده‌سڕێژى گوللـه له ئازادى ژن کراوه و به ئاسته‌نگکردنى ته‌ڤگه‌رى ئازادیى ژنان ده‌یانویست هزرى پیاوسالارى و ئه‌و سیاسه‌ته به‌رده‌وام بێت". هه‌روه‌ها له ڕاگه‌یه‌نراوه‌که‌ى په‌که‌که‌دا هاتوه: ” ئێمه ده‌ربازى هه‌شته‌مین ساڵى کۆمه‌ڵکوژکردنى یه‌کێک له دامه‌زرێنه‌رانى په‌که‌که ساکینا جانسز(سارا) و ملیتانى هێژاى پارته‌که‌مان ڕۆژبین( فیدان دۆغان) و ڕۆناهی( له‌یلا شایله‌مز) بووین که له ڕۆژى 9ى کانوونى دوه‌مى 2013له پاریس له‌لایه‌ن رێکخراوه‌ى هه‌واڵگرى میتى تورک به شێوه‌یه‌کى دڕندانه کۆمه‌ڵکوژ کران". هاوکات ده‌ڵێت:”ئێمه له ٩هه‌مین ساڵى یه‌کێک له دڕندانه‌ترین هێرشه‌کانى سه‌ده‌ى 21داین، له سه‌رئه‌و بنگه‌یه، یادى شه‌هیدانى خۆمان سارا، ڕۆژبین و ڕۆناهى ده‌که‌ینه‌وه، له 9هه‌مین سالدا ته‌ڤگه‌رى ئازادى و گه‌ل ده‌ستنیشانى ده‌که‌ین که بکوژه فاشیسته‌کان به‌تووندى سزا ده‌ده‌ین و سه‌رکه‌وتنى گه‌وره مسۆگه‌ر ده‌که‌ین". په‌که‌که هه‌ر له ڕاگه‌یه‌ندراوه‌یدا ئاماژه به‌وه‌ش ده‌کات که “وه‌ک ده‌زانرێت کۆمه‌ڵکووژییه‌که‌ى پاریس، کۆمه‌ڵکووژییه‌کى ئاکه‌په بوو، ١٣مانگ دواى کۆمه‌ڵکووژییه‌که‌ى رۆبۆسکى ڕوویدا و بڕیارى کۆمه‌ڵکووژییه‌که له‌لایه‌ن ئه‌ردۆغانه‌وه ده‌رکراوه و کۆمه‌ڵکووژییه‌که له‌لایه‌ن ده‌زگه‌ى هه‌واڵگرسى میتى تورک به سه‌رۆکایه‌تسى ته‌یب ئه‌ردۆغان و هاکان فیدان جێبه‌جێ کراوه”. کۆمیته‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى په‌که‌که ئاماژه‌ى به‌وه‌ش کردوه: “له کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌دا که‌ڵکیان له عومه‌ر گوناى وه‌رگرتبوو، عومه‌ر گوناى که خۆى وه‌ک شۆرشگێڕێک نیشاندا و خۆى خزانده ناو ته‌ڤگه‌رى ئازادى له‌پاریس هه‌ر سێ ژنه شۆرشگێڕى به پیلانێک به ده‌مانچه کۆمه‌ڵکووژ کرد و دواى کۆمه‌ڵکووژییه‌که، عه‌مور گوناى گیرا ئینجا به‌ڕێوه‌به‌رانى ئاکه‌په ئه‌ردۆغان ، حسێن چه‌لئک و عه‌لى شاهین ئه‌و کاره‌یان له ئه‌ستۆ گرت و وتیان ئێمه بڕیارى ئه‌و کۆمه‌ڵکووژییه‌مانه داوه". په‌که‌که، ئه‌وه دووپاتده‌کاته‌وه که" ئه‌مانه هه‌مووى له لایه‌ن ده‌زگه‌ى دادوه‌ریى فه‌ره‌نساوه ئاشکرا کراون و سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى که له ئیدعانامه‌کاندا نووسراوه، پێش ئه‌وه‌ى که دادگا ده‌ست پێبکات و دواى 20 رۆژ ئاشکرا کرا که کوژه‌ر(عومه‌ر گوناى) له به‌ندیخانه مردوه، هیچ به‌ڵگه‌یه‌ک بۆ دادگاى فه‌رانساى کۆمه‌ڵکوژیى 9ى کانوونى 2013 نه‌کراوه و دۆسیه‌که داخراوه و به‌م شێوه‌یه دادگاى فه‌ره‌نسا، هیچ لێپرسینه‌وه‌یه‌کى له حکومه‌تى ئه‌ردۆغانى کوژره‌ر ناکات و پێویستى دادگاییکردن جێبه‌جێ نه‌کراوه، بۆیه دادگاى فه‌رانسا به‌م شێوازه، خۆى کردوه‌ته شه‌ریکى ئه‌و تاوانه، ئه‌وه سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى که عومه‌ر گۆناى مرد، یان کوژرا، که ئه‌مه وه‌ک پرسێکى ماوه‌ته‌وه".
هاوڵاتى دۆناڵد تره‌مپ سه‌رۆکى ئه‌مریکا رایگه‌یاند، 20ى ئه‌م مانگه ده‌سه‌ڵات به شێوازێکى ئاسایى ده‌گوازرێته‌وه. دۆناڵد تره‌مپ سه‌رۆکى ئه‌مریکا دواى په‌سه‌ندکردنى بردنه‌وه‌ى جۆو بایدن، سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا، تره‌مپ رایگه‌یاند:" ده‌سه‌ڵات راده‌ست ده‌که‌م به شێوه‌یه‌کى ئاسایى له 20ى ئه‌م مانگه‌دا".
هاوڵاتى به زۆرینه‌ى ده‌نگى ئه‌ندامانى کۆنگرێس، جۆو بایدن سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا په‌سه‌ند کرا و رۆژى 20ى ئه‌م مانگه ده‌گاته کۆشکى سپى.
هاوڵاتى کاروانێکى دیکه‌ى هاوکاریى هێزه‌کانى هاوپه‌یمانانى دژى داعش، گه‌یشته وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه و له بودجه‌ى ئه‌مساڵدا ئه‌مریکا 166 ملیۆن دۆلارى بۆ هێزه‌کانى پێشمه‌رگه دیاریکردووه. ئه‌مڕۆ 7ى کانونى دووه‌مى 2021 فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر، ئه‌میندارى گشتیى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه له‌لێدوانێکى رۆژنامه‌وانیدا راگه‌یاند:" کاروانێکى دیکه‌ى هاوکاریى هێزه‌کانى هاوپه‌یمانیى دژى داعش، گه‌یشتوه‌ته وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه که له چه‌ک، ئوتۆمبێل و که‌ره‌سته‌ى سه‌ربازى پێکهاتووه. ئه‌میندارى گشتیى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه له‌باره‌ى هاوکارییه‌کانى هاوپه‌یمانانه‌وه بۆ هێزه‌کانى پێشمه‌رگه راشیگه‌یاند:" له‌دواى یه‌کگرتنه‌وه‌ى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه له 2010 ، په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ هێزه‌کانى ئه‌مریکا هه‌یه و له 2013وه هاوکاریکراون، به‌ڵام له‌دواى شه‌ڕى داعشه‌وه هاوکارییه‌کانى هاوپه‌یمانان زیادیکردووه". یارمه‌تییه‌کانى هاوپه‌یمانان بۆ پێشمه‌رگه جگه له دابینکردنى ئۆتۆمبێل و که‌ره‌سته‌ى سه‌ربازی، پێدانى به‌شێک له موچه‌ى پێشمه‌رگه بووه که به وته‌ى عه‌قید وه‌ین مارۆتۆ، وته‌بێژى هاوپه‌یمانانیش، هاوپه‌یمانان تائێستا 850 ملیۆن دۆلاریان وه‌ک موچه خستووه‌ته سه‌ر حیسابى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه. هه‌روه‌ها جه‌بار یاوه‌ر باسى له‌وه‌شکرد که یه‌که‌مجار له‌ساڵى 2016 ئه‌مریکا 430 ملیۆن دۆلارى بۆ هێزه‌کانى پێشمه‌رگه دابینکرد، تا ئێستا هاوکارییه‌کان به‌رده‌وامن، "ماوه‌یه‌ک به‌ر له‌ئێستا دو لیواى هێزه‌کانى پێشمه‌رگه چه‌کدارکران، بڕیاروایه هه‌مو هێزه‌کانى پیشمه‌رگه پڕچه‌ک بکرێته‌وه له‌لایه‌ن هاوپه‌یمانانه‌وه." هاوکات، جه‌بار یاوه‌ر، باسى له‌وه‌شکرد له بودجه‌ى ساڵى 2021 دا ئه‌مریکا 166 ملیۆن دۆلارى بۆ هێزه‌کانى پێشمه‌رگه دیاریکردوه، ئه‌وه‌ش به‌شى هه‌مو موچه‌ى پێشمه‌رگه ناکات و به‌شێک له پێشمه‌رگه له‌لایه‌ن حکومه‌تى هه‌رێمه‌وه موچه‌یان پێده‌درێت.
.png)
