.jpeg)
هاوڵاتی له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی پرۆسه‌ی ده‌نگدانی تایبه‌ت بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی عێراق، له ناوچه‌ی سه‌در به نارنجۆكی ده‌نگی هێرشكرایه‌سه‌ر بنكه‌یه‌كی ده‌نگدان. به‌پێی هه‌واڵێكی میدیا ناوخۆییەکان، بەیانی ئەمڕۆ شەممە، 16-12-2023، لەکاتی بەڕێوەچوونی پڕۆسەی دەنگدانی تایبەت بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق، لە ناوچەی سەدری بەغدا، شۆفێرێکی توکتوک بە نارنجۆکی دەنگی هێرشیکردوەتە سەر بنکەی "کادحین". سه‌رچاوه‌یه‌كى هێزه ئه‌منیه‌كان له‌باره‌ى ئه‌و هێرشه نارنجۆكیه‌وه ڕونكردنه‌وه‌یداوه‌و وتویه‌تى، "نارنجۆكه‌كه ده‌نگى بوه‌و هیچ زیانێكى لێنه‌كه‌وتۆته‌وه". ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه كه شه‌وی رابردوو لایه‌نگرانی ره‌وتی سه‌در رژانه سه‌ر شه‌قامه‌كان و دژی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان خۆپیشاندانیان كرد و بایكۆتی پرۆسه‌كه‌یان راگه‌یاند. 18ى ئه‌م مانگه هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاكانى عێراق به‌ڕێوه‌ده‌چێت، به‌ڵام ئەمڕۆ 18ى 12ى 2023 دەنگدانی تایبەت له‌كاتژمێر 7ى به‌یانیه‌وه ده‌ستى پێكردوه‌و بڕیاروایه تاوه‌كو کاتژمێر 6ی ئێوارە بەردەوامبێت.
هاوڵاتی سوپای ئیسرائیل رایگەیاند سێ بارمتەیان بە "هەڵە" لە غەززە کوشتووە و بەرپرسیارییەتی تەواو هەڵدەگرن، لێکۆڵینەوەش لە رووداوەکە دەکرێت. دانیاڵ هەگاری، وتەبێژی سوپای ئسیرائیل رایگەیاند، سەربازانی ئیسرائیل لە باکوری شارۆچکەی شیجایە لە غەززە سێ بارمتەی ئیسرائیلییان کوشتووە دوای ئەوەی کە بە هەڵە وەك "هەڕەشە" لێیان تێگەشتوون. هەگاری باسی لەوەشکرد کە سوپای وڵاتەکە بەرپرسیارییەتی تەواوەتی روداوەکە هەڵدەگرێت و لێکۆڵینەوە لە روداوەکە دەستیپێکردووە. سوپای ئیسرائیل دەڵێت روداوەکە لەکاتێکدا بووە کە چەند سەربازێکی ئیسرائیلی لەکاتی گەڕان و پشکنیندا "گومانیان بۆ دروستبووە لەسەر ناسنامەی" ئەو بارمتانەی و بە "هەڕەشە" هەژمار کراون. ئەمە لەکاتێکدایە کە یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی ئیسرائیل لە جەنگی غەززە ئازادکردنی تەواوی بارمتەکانی دەست حەماسە. تا ئێستا بەهۆی رێککەوتنی هەردوولاوە، 110 بارمتە ئازادکراون لەبەرامبەر ئازادکردنی 180 زیندانی فەڵەستینی.
هاوڵاتی بەرپرسێكی باڵای ئەمریكا نیازی وڵاتەكەی بۆ وەستاندنی شەڕ لەكەرتی غەززە لەفەلەستین لەنێوان حەماس و سوپای ئیسرائیل دەربڕی. له كۆنفرانسێكی ڕۆژنامەنووسیدا جۆن كێربی بەرپرسی ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی نیشتمانی ئه‌مریكا ڕایگەیاند: ئەمریکا دەیەوێت لە نزیکترین کاتدا شەڕی ئیسرائیل و حەماس کۆتایی بێت و سەقامگیری بۆ ناوچەکە بگەڕێتەوە. کێربی سێ مەرجی ئیدارەی بایدنی بۆ وەستاندنی شەڕی ئیسرائیل لەگەڵ حەماس ئاشکرا کردووە، ئەوانیش بریتین لە دانانی چه‌ك، ڕاده‌ستكردنی ئەنجامدەرانی هێرشەکەی حەوتی تشرینی یه‌كه‌می سه‌ر ئیسرائیل، سێیەمیشیان ئازادكردنی سه‌رجه‌م بارمته‌كان کە لای حەماسن. هاوکات میدیاکانی ئەمریکا بڵاویان کردووەتەوە ئیدارەی جۆ بادین لە ئێستادا هانی ئیسرائیل دەدات هێرشەکانی بوەستێنێت بۆ ئەوەی ئاگربەستێک ڕابگەیەنرێت و لە هەنگاوەکانی داهاتوودا ئەو ئاگربەستە درێژ بکرێتەوە. وەك میدیاكانی ئەمریكا دەڵێن، ئەمریکا لەگفتوگۆی بەردەوامدایە لەگەڵ ئیسرائیل بۆ ئەوەی ئاستی هێرشەکانی سنووردار و کەم بکاتەوە، بۆ ئەوەی دەرفەت بە گەیاندنی هاوکارییەکان و ئازادکردنی بارمتەکان بدرێت. هەڵوێستەكەی كێربی کاتێکدایە کە سەرەتای ئەم مانگە، ئەمریکا ڤیتۆی لە دژی پڕۆژە بڕیارێک بەکارهێنا کە داواکرابوو بۆ درێژکردنەوەی ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و حەماس کە ١٣ وڵاتی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی پێشکەش بە ئەنجوومەنەکەیان کردبوو.
.jpg)
هاوڵاتی كونسوڵی توركیا لەهەرێمی كوردستان ڕایگەیاندووە هیچ گۆڕانكارییەك لەهەڵوێستی وڵاتەكەی بەرامبەر كردنەوەی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانی بەڕووی توركیادا نییە. مەمەد مەولوود یاقوت كونسوڵی توركیا لە هەرێمی كوردستان بەمیدیای پارتی ڕاگەیاندووە: پەیوەندییەكانی نێوان ئەنقەرە و هەولێر لە ئاستێكی زۆر باشدایە و بەردەوامن دەشڵێت "دەیانەوێت پەیوەندییەكانیان لە هەموو بوارەكاندا پەرە پێبدەن". لەبارەی پرسی فڕۆكەخانەی سلێمانییەوە كونسوڵی توركیا لەهەرێم ئەوەی خستووەتەڕوو" هیچ گۆڕانكارییەك لە هەڵوێستی توركیادا لەمبارەیەوە نییە". مەمەد مەولود دەڵێت "ئێمە ئێستا پەیوەندییەكی مرۆیی زۆر باشمان لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیە". توركیا لە سێی نیسانی 2023 بەپاساوی هاتوچۆی بەرپرسانی پەكەكە لە فڕۆكەخانەكەوە، گەشتەكانی بۆ فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی بۆ ماوەی سێ مانگ راگرت و دواتریش وادەكەی هەتا سێی كانوونی دووەمی 2024 درێژكردەوە.
هاوڵاتی سەرەڕای هۆشدارییەكانی ئەمریكا و دڵنیاییەكانی عێراق بەوەی هێرشی سەر هێزەكانی ئەمریكا دووبارە نابێتەوە، گروپە چەكدارەكانی عێراق ڕایانگەیاند درەنگانی شەوی ڕابردوو هێرشیانكردووەتەوە سەر بنكەی سەربازی عەین ئەسەد لەڕۆژئاوای عێراق و هێرشەكەش لەڕێگەی درۆنەوە بووە. ئەو گروپە كە خۆیان ناوناوە بەرگری ئیسلامی لەعێراق ئەوەیان ڕاگەیاندووە "هێرشەكە وەك وەڵامێك بووە بۆ ئەو تاوانكاریانەی ئەمریكا بەرامبەر خەڵكی غەززە ئەنجامیان دەدات"، باس لەوەشدەكەن درۆنەكانیان بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ ئامانجەكەی پێكاوە". لەحەوتی مانگی ڕابردوو چەند گروپێكی چەكداری عێراقی بە ئامانجگرتنی چەند بنكەیەكی سەربازی ئەمریكایان لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕاگەیاند، ئەویش بەوتەی خۆیان وەك وەڵامدانەوەیەك بۆ هێرشەكانی ئیسرائیل كە دەیانكاتە سەر كەرتی غەززە لە فەلەستین، ئەو گروپانە ئەمریكاشیان بەوە تۆمەتبار كرد كە پشتیوانی هێرشەكانی ئیسرائیل دەكات. هێزەكانی ئەمریكا لەعێراق و سوریا تا ناوەڕاستی ئۆكتۆبەری ئەمساڵ، لەلایەن گروپە چەكدارەكانەوە 80 جار هێرشیان كراوەتەسەر، ئەویش بەوتەی بەرپرسانی سەربازی ئەو وڵاتە، زۆربەی ئەو هێرشانەش گروپە عێراقیەكان كە نزیكن لەئێران ئەنجامیدەدەن. لەحەوتی ئۆكتۆبەری ڕابردوەوە كە حەماس هێرشیكردە سەر ئیسرائیل لەڕێگەی درۆن و سەدان چەكدارەوە، دواتریش ئیسرائیل هێرشی بەرفراوانی كردە سەر فەلەستین، دۆخی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاڵۆزتر بووە و ناوبەناو گروپە چەكدارەكان لەعێراق و سوریا هێرش دەكەنە سەر هێزەكانی ئەمریكا و ئەمریكا و ئیسرائیلیش هێرش دەكەنە سەر ئەو گروپانە لەعێراق و سوریا. تائێستا زیاتر لە دوو هەزار و 500 سەربازی ئەمریكی لەعێراق دا هەن و لەسوریاش ژمارەی سەربازە ئەمریكیەكان 900 كەسە، ئەو هێزانەش لەچوارچێوەی شەڕ دژ بەداعش و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بەداعش لەعێراق و سوریا ماونەتەوە.
هاوڵاتی لە هێرشێکی چەکداریدا بۆ سەر بارەگایەکی هێزەکانی پۆلیس لە پارێزگای سیستان و بەلوجستان لە باشووری رۆژهەڵاتی ئێران، 12 پۆلیس کوژران، میدیاکانی ئێران "جەیشولعەدل" بە هێرشەكە تۆمەتبار دەكەن. ئەمڕۆ هەینی، 15-12-2023، عەلیرەزا مەرحەمەتی، جێگری پارێزگاری سیستان و بەلوجستان بۆ کاروباری ئەمنی بە میدیای فەرمیی ئێرانی راگەیاند:" بەرەبەیانی ئەمڕۆ هێرش کراوەتە سەر بارەگای هێزەکانی پۆلیسی راسک و بە هۆیەوە 12 کەس لە هێزەکانی پۆلیس کوژراون." هاوكات ناوەندی راگەیاندنی پۆلیسی سیستان و بەلوجستان لە راگەیەندراوێکدا هێرشەکەی پشتڕاستکردەوە و رایگەیاند: "نیوەشەوی رابردوو لەلایەن تیرۆریستەکانەوە بەشێوەیەکی ناجوامێرانە هێرشکراوەتەوە سەر بارەگای هێزەکانی پۆلیس لە قەزای راسک." بەگوێرەی میدیای ئێران، گرووپی جەیشولعەدل، کە گرووپێکی چەکداری بەلوجەکانە، بەرپرسیاریێتی هێرشەکەیان لە ئەستۆ گرتووە.
هاوڵاتی چوار مامۆستای ئایینی لەئێران بەهۆی پاڵپشتیكردنی خۆپیشاندانەكانی ئێران كە بەشۆڕشی "ژن، ژیان، ئازادی" ناسراوە سزای زیندانیكردنیان بەسەردا سەپێندرا. چوار مامۆستای ئایینیی خەڵكی شاری پیرانشار بە ناوەكانی شەریف مەحموود پوور، سەید سولەیمان ئەحمەدی، سەید جەمال واژی و یوونس نەوخا لەلایەن دادگای تایبەتی مامۆستایانی ئایینییەوە سەرجەمیان سزای ١١ ساڵ بەندكردنیان بەسەردا سەپێنرا، ئەم چوار مامۆستا ئایینییە ساڵی ڕابردوو لە كاتی خۆپیشاندانەكانی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی دەستبەسەر كرابوون. بەگوێرەی ڕاپۆرتێكی ڕێكخراوەكانی مافی مرۆڤی ئێران، هەریەك لە مامۆستا شەریف مەحموود پوور و مامۆستا سەید جەمال واژی، پێشنوێژی مزگەوتی گوندی “پەسوێ”ی سەر بە شاری پیرانشار، هەر یەكەیان سزای دوو ساڵ بەندكردنیان بەسەردا سەپاوە. هەروەها مامۆستا سەید سولەیمان ئەحمەدی و مامۆستا یوونس نەوخا، مامۆستای قوتابخانەی زانستە ئایینییەكانی سەڵاحەدینی ئەیووبی لە پیرانشار، سزای سێ ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێنراوە. وەك ئەو ڕێكخراوە دەڵێت ئەو مامۆستا ئایینییانە بە تۆمەتی “واژۆی بەیاننامەی مامۆستایانی كوردستان بۆ پشتیوانی لە بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی و بەشداریكردن لە ناڕەزایەتییە جەماوەرییەكان” وە “هەوڵدان بۆ تێكدانی ئاسایشی نەتەوەیی” و “هەوڵی بەلاڕێدابردنی ڕای گشتی”، لەلایەن دادگای تایبەتی مامۆستایانی ئورمیە، سزای بەندكردنیان بەسەردا سەپێندراوە.
هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی ئێران بەوەزیری ناوخۆی هەرێمی كوردستانی وتووە دەبێت تەواوی بڕگەكانی ڕێككەوتنی ئەمنیی نێوان عێراق و ئێران جێبەجێ بكرێن. رێبەر ئەحمەد، وەزیری ناوخۆی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند ئەمڕۆ پێنجشەممە لە شاری جنێڤی سویسرا لەگەڵ حوسێن ئەمیرعەبدۆڵڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران کۆبووەتەوە و تاوتوێی رێککەوتنی ئەمنییان کردووە. رێبەر ئەحمەد لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس نووسیوویەتی :" سەرنجی گفتوگۆکانمان لەسەر پەیوەندیی مێژوویی دەوڵەمەندی نێوان عێراق و ئێران بوو باسمان لە دەرفەتی هاوئاهەنگی زیاتر و جێبەجێکردنی سەرکەوتووانەی رێککەوتنی ئەمنی لەنێوان هەردوو وڵات کرد". هاوكات بە گوێرەی میدیای فەرمیی ئێران، حوسێن ئەمیرعەبدۆڵڵاهیان خۆشحاڵی خۆی لە بەرامبەر بەهێزبوونی پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و عێراق دەربڕیوە و رایگەیاندووە، ئەو کارە لە بەرژەوەندی هەموو ناوچەکەدایە. بەوتەی میدیای فەرمی ئێران، حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاهیان وەسفی هەوڵەکانی حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستانی کردووە بۆ جێبەجێکردنی رێککەوتنی ئەمنی نێوان تاران و بەغدا و ڕایگەیاندووە "لە پێناو گەرەنتیکردنی پاراستنی ئاسایشی سنوورە هاوبەشەکان، دەبێت تەواوی بڕگەکانی رێککەوتنەکە وەک خۆیان جێبەجێ بکرێن"، هەروەها سوپاسی هەرێمی کوردستانی کردووە، ئەوەش لە بەرامبەر ئەو پێشوازییەی لە ماوەی دوو ساڵی دواییدا لە زیارەتکارانی ئێرانی کردووە. هەر بەپێی میدیای فەرمیی ئێران، رێبەر ئەحمەد باسی لە پەیوەندی نێوان عێراق و هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران کردووە و وتویەتی: "ئاسایشی سنوور لە کاری لەپێشینەی ئێمەیە و هەندێک لە کێشە ئەمنییەکان کە پێشتر هەبوون، لەمەودوا لە سنوورەکان نامێنن، سنوورەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران بە تەواوی کۆنترۆڵ کراون و خاکی عێراق و هەرێمی کوردستان نابنە سەرچاوەی هیچ هەڕەشە و مەترسییەک بۆ سەر ئێران". ڕێبەر ئەحمەد ئەوەشی خستووەتەڕوو:" ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە ئامانجی هاوبەشی ئێران و عێراقە و بۆ ئەم مەبەستەش هاوکارییەکانی نێوان هەردوولا بەردەوام دەبن". رێککەوتنی ئەمنی نێوان عێراق و ئێران، ئەو رێککەوتنەیە رۆژی 19ـی ئاداری 2023، عەلی شەمخانی، سکرتێری ئەو کاتی ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران و قاسم ئەعرەجی، راوێژکاری ئاسایشی نەتەوەیی عێراق لە بەغدا واژۆیان کرد، یەکێک لە خاڵەکانی تایبەت بوو بە دوورخستنەوەی هێزەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سنووری نێوان هەرێمی کوردستان و رۆژهەڵاتی کوردستان.
هاوڵاتی دادگای باڵای فیدراڵی عێراق ئەمڕۆ پێنجشەممە بڕیاریدا ماڵپەڕە سێكسیەكان لەسەرتاسەری عێراق قەدەغە بكرێن. دادگای باڵای فیدراڵی عێراق بڕیاری قەدەغەكردنی بەكارهێنانی ماڵپەڕە سێكسییەكانی لە عێراق دەركرد و وەزارەتی پەیوەندییەكانی عێراق و سەرۆكایەتیی دەستەی راگەیاندن ئاگادار دەكاتەوە لە جێبەجێ كردنی بڕیارەكە. بڕیارەكە لەسەر سكاڵایەكی باسم خەزعەل خەشان، پەرلەمانتاری عێراق بووە و تێیدا بڕیاری راگرتنی ئەو ماڵپەڕانە دراوە كە سێكسین، لە راگەیەندراوەكەی دادگەی فیدراڵیدا هاتووە: بەپێی مادەی 39 لە دەسەڵاتی ناوخۆیی دادگەی فیدراڵیی باڵا بە ژمارە 1 ـی ساڵی 2022، وەزیری پەیوەندییەكان و سەرۆكی دەستەی راگەیاندن و پەیوەندییەكان پابەند دەكەن بەجێبەجێ كردنی بڕیاری راگرتنی سەرجەم ماڵپەڕە سێسكییەكان لە هەموو پارێزگاكانی عێراق.
.jpg)
هاوڵاتی وتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق رایگەیاند، توانرا ناسنامەی ئەو کەسانە ئاشکرا بکرێت، کە رۆژی 7ـی کانوونی یەکەمی 2023، هێرشیان کردە سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغدا و بەشێکیان دەستگیرکران. یه‌حیا ره‌سوڵ، وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه له به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاند، "ئەو هێرشەی لە 7ی کانونی دوەمی 2023 رویدا و باڵیۆزخانەی ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا و بارەگای دەزگای ئاسایشی نیشتمانی و بەشێک لە باڵەخانە حکومییەکانی کردە ئامانج، هێرشێکە بۆ سەر ئاسایش و سەروەری عێراق، ئەم جۆرە هێرشانە تەحەمول ناکرێت و قبوڵ ناکرێت". وتیشی،""دەزگا ئەمنییەکان دەستیان کردوه بە لێکۆڵینەوە لە ڕوداوەکە و وەک زانیارییە سەرەتاییەکان دەریانخستوە بەشێکیان پەیوەندییان بە بەشێک لە دەزگا ئەمنییەکانەوە هەیە". ئەوەشی ڕونکردەوە، هەروەها دوای ئەوەی دەسەڵاتی دادوەری لێکۆڵینەوە، فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ دەرکردن، ژمارەیەکیان لێ دەستگیرکران. راشیگەیاند، هەوڵەکان تائێستا بەردەوامن بۆ گەیشتن بە هەموو ئەو کەسانەی کە بەشداربوون لەم هێرشەدا. وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق ده‌ڵێت، "لایەنە ئه‌منییه‌كان سەرکەوتو بون لە دۆزینەوەی ئەو کەسانەی کە هاوکاری تاوانبارانیان کردوە و پاڵپشتی لۆجستییان بۆ دابین کردوە بۆ ئەوەی هێرشه‌كان ئه‌نجامبده‌ن و ئەوانیش دەستبەسەرکران". ئەمەش لە کاتێکدایە نووسینگەی سەرۆکوەزیرانی عێراق لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند، رۆژی سێشەممەی رابردوو، سوودانی دڵنیایی دایە بلینکن لە پابەندبوونی عێراق بە پاراستنی نوێنەرایەتییە دیپلۆماتەکان و راوێژکارەکان، هاوکات جەختی لەسەر توانای هێزە ئەمنییەکانی عێراق کردەوە بۆ جێبەجێکردنی ئەرکەکانیان لە بەدواداچوونی ئەنجامدەرانی هێرشەکان بۆ سەر نوێنەرایەتییە دیپلۆماتەکان، بەبێ دەستوەردانی هیچ لایەنێکی دەرەکی. ئەمە لەکاتێکدایە لەگەڵ دەستپێکردنی شەڕی ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە غەززە، هێرشی گرووپە چەکدارەکان لە عێراق و سووریا بۆ سەر بنکەکانی ئەمەریکا زیادیکردووە. بەگوێرەی لێدوانی وەزارەتی بەرگری ئەمەریکا (پێنتاگۆن) لە دوای 7ی ئۆکتۆبەرەوە تا تائێستا 89 جار هێرش کراوەتە سەر بنکەکانیان لە عێراق و سووریا.
.jpg)
هاوڵاتی دادگای باڵای فیدڕاڵی بڕیاریدا سکاڵایەک لەسەر دواخستنی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک رەتبکاتەوە و هەڵبژاردنەکە لەکاتی خۆیدا ئەنجام بدرێت. سکاڵاکە لەلایەن نەجات حەسەن، کاندیدی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوکەوە تۆمار کرابوو، بەڵام ئەمڕۆ سێشەممە دادگای فیدڕاڵیی بڕیاریدا کە ئەو سکاڵایە رەتبکاتەوە و هەڵبژاردنەکە لەکاتی خۆیدا ئەنجام بدرێت. لە سکاڵاکەدا هاتبوو کە دادگای فیدراڵی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک دوابخات کە بڕیارە رۆژی 18ی مانگ بەرێوەبچێت.
هاوڵاتی بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، لە راگەیاندراوێکدا داوای لە چەکدارانی حەماس کرد خۆیان بەدەستەوە بدەن چونکە دۆخەکە کۆتایی هاتووە و چەندەها چەکدار چەکیان داناوە. ئەمڕۆ دووشەممە 11ی کانونی یەکەمی 2023، بنیامین ناتانیاهۆ لە راگەیاندراوێکدا ئاماژەی بەوە کرد کە دەیەها چەکداری حەماس "چەک دادەنێن و خۆیان رادەستی سوپای ئیسرائیل دەکەن." سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل وتیشی کە "جەنگ لە ترۆپکدایە" و شکستی تەواوەتی حەماس کاتی زیاتر دەوێت بەڵام ئەمەی ئیستا روودەدات "سەرەتایی کۆتایهاتنی حەماسە." بنیامین ناتانیاهۆ پەیامێکی ئاراستەی چەکدارانی حەماس کرد و وتی، "کۆتاییهاتووە، خۆتان بە کوشت مەیەن بۆ [یەحیا] سینوار. هەرئێستا خۆتان بەدەستەوە بدەن." یەحیا سینوار بەرپرسی سەربازی حەماسە و لە ریزبەندی داواکراوەکانی ئیسرائیلدا ژمارەیە یەکە. سوپای ئیسرائیل هەوڵی چڕ دەدات کە شوێنی یەحیا سینوار بدۆزێتەوە و دەستگیری بکات، بەڵام تا ئێستا نەیتوانیووە ئەو کارە بکات. بەپێی هەندێک هەواڵی میدیا جیهانییەکان کە لە چەند سەرچاوەیەکی ئەمنییەوە وەریانگرتووە، تا ئێستا نزیکەی پێنج بۆ حەوت هەزار چەکداری حەماس کوژراون بەڵام حەماس و ئیسرائیل هیچ کامیان ئەو ژمارەیەیان پشتڕاستەنەکردووەتەوە. بزوتنەوەی حەماس تا ئێستا شکستی رانەگەیاندووە و رۆژانە چالاکییەکانی بڵاودەکاتەوە و دەڵێت گورزی "کوشندە"یان بە ئیسرائیل گەیاندووە، بەڵام بەپێی دۆخی جەنگ بێت ئیسرائیل دەستی بەسەر چەند ناوچەیەکی فراوانی غەززەدا گرتووە و فەرماندەیەکی پێشووی ئیسرائیل کە بۆ بی بی سی قسەی کردووە رایگەیاندووە کە سوپای ئیسرائیل نزیکە لە "کۆنتڕۆڵکردنی تەواوەتی" غەززە. لەبارەی زیانە مرۆییەکانی سوپای ئیسرائیل، ئەمڕۆ سوپای وڵاتەکە رایگەیاند کە لەکاتی دەستپێکی ئۆپەراسیۆنەکەی بۆ سەر غەززە لە 27ی تشرینی یەکەم، 101 سەربازیان کوژراوە و لەسەرەتای جەنگیشەوە بەشێوەیەکی گشتی ژمارەی سەربازە کوژراوەکان 430 سەربازە.
هاوڵاتی بڕیارە نەتەوە یەکگرتووەکان لە کۆبوونەوەی گشتیدا دەنگ لەسەر پرۆژەیاسایەک بدات بۆ راگەیاندنی ئاگربەستێکی بەپەلە لەنێوان حەماس و ئیسرائیل. ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز لەزاری چەند دیپلۆماتکارێکەوە رایگەیاندووە کە ئەگەری زۆرە سبەی سێشەممە کۆبونەوەی گشتی 193 ئەندامەکەی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەنجام بدرێت لەسەر پرۆژەیاسایەک بۆ راگەیاندنی ئاگربەستێکی بەپەلە لەنێوان حەماس و ئیسرائیل. ئەم هەنگاوە لەکاتێکدایە کە رۆژی هەیینی رابردوو ئەمریکا وەک تاکە ئەندامی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان ڤیتۆی لەسەر پرۆژەیاسایەکدا بۆ راگەیاندنی ئاگربەست کە دەنگی زۆرینەی بەدەستهێنابوو. بەهۆی ئەو ڤیتۆیەوە ئەمریکا رووبەرووی رەخنەیەکی بەرفراوان بووەتەوە لەلایەن چەندین وڵات و رێکخراوی مرۆیی و مەدەنییەوە. زیاتر لە دوو مانگە جەنگ بەردەوامە و ژمارەی کوژراوانی فەڵەستین، بەپێی ئاماری وەزارەتی تەندروستی فەڵەستین، نزیک دەبێتەوە لە 18 هەزار کەس.
هاوڵاتی بەپێی بەرنامەی کاری پەرلەمانی عێراق رۆژی چوارشەممە پەرلەمانی عێراق بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکێکی نوێ کۆدەبێتەوە. پەرلەمانی عیڕاق کارنامەی کۆبونەوەیەکی نائاسایی خۆی بڵاوکردووەتەوە بۆ رۆژی چوارشەممە 13ی کانونی یەکەمی 2023 کە تایبەتە بە کۆبوونەوە لەسەر هەڵبژاردنی سەرۆکێکی نوێ بۆ پەرلەمانی عێراق. دادگای فیدڕاڵی مانگێک لەمەوبەر بڕیاریدا بە کۆتایهێنان بە ئەندامێتی محەممەد حەلبوسی، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی عێراق، لەسەر داوایەکی لەیس دلێمی و بەمەش لە سەرۆکی پەرلەمان دوورخرایەوە.
هاوڵاتی سەرۆكی لیواكانی حزبوڵا لە عێراق رایدەگەیەنێت، هێرشەكانیان بۆ سەر بنكەكانی ئەمەریكا لە وڵاتەكە بەدەوام دەبێت و جەختیش لە دورخستنەوەى سەربازانى ئەمەریکا دەکات لە عێراق. ئەبو عەلی عەسکەری، فەرماندەی باڵای حزبوڵڵای عێراقی رایگەیاند، ئەوەی لەماوەی رابردوودا بەرامبەر بنکەکانی ئەمەریکا لە عێراق و سووریا کردوویانە تەنها سەرەتا بووە، لەمەودوا هێرشەکانیان بۆسەر ئەمەریکا فراوانتر و توندتر دەکەن. راشیگەیاند، ئەو کەسانەی بنکەکانی ئەمەریکا بە نێردەی دیپلۆماسی دادەنێن، ئەو کەسانەن دەیانەوێت پارێزگاری لە پۆست و بەرژوەندییەکانیان لە عێراق بکەن. هێرشەکەى سەر باڵیۆزخانەى ئەمەریکا لە ناوچەى سەوزى بەغداد، کاردانەوەى بەرفراوانى لەسەر ئاستى ئەمەریکا و عێراقیش لێکەوتەوە، محەمەد شیاع سودانى، سەرۆک وەزیرانى عێراقیش تەواوى هێزە ئەمنییەکانى بۆ دەستگیرکردن و رادەستکرنى تۆمەتباران راسپارد. ئەمە لەکاتێکدایە لەگەڵ دەستپێکردنی شەڕی ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە غەززە، هێرشی گرووپە چەکدارەکان لە عێراق و سووریا بۆ سەر بنکەکانی ئەمەریکا زیادیکردووە. بەگوێرەی لێدوانی وەزارەتی بەرگری ئەمەریکا (پێنتاگۆن) لە دوای 7ی ئۆکتۆبەرەوە تا تائێستا زیاتر لە 70 جار هێرش کراوەتە سەر بنکەکانیان لە عێراق و سووریا.
