پەروین بوڵدان: ئ.ۆج.ەلان ئومێدى زۆری بە پرۆسەی ئاشتی هەیە

هاوڵاتی ١. ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ ڕۆژی ٢٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١١:٣٠ خولەک، سەربازانی داگیرکەر هەوڵیان دا بەرەو تونێلەکانی گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار پێشڕەوی بکەن. هێزەکانی پاراستنی گەل چاودێری ئەو جموجوڵانەی داگیرکەریان کرد و دواتر هێرشیان کردە سەریان. سەرەتا هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەک و نارنجۆکی تاکەکەسی ئەفسەری یەکەکەیان کردە ئامانج، پاشان هێرشیان کردەسەر یەکەی سەربازانی داگیرکەر. هێرشی هێزەکانی پاراستنی گەل بووە هۆی کوژرانی ٤ داگیرکەر و برینداربوونی ٢ کەسی دیکە. هێزەکانی پاراستنی گەل ناسنامەی فەرماندەی یەکەکەیان ئاشکرا کرد کە ناوی یوسفە. هێزەکانی پاراستنی گەل کاتێک بەرەو لاشەی داگیرکەرەکان پێشڕەوییان کرد، دەستیان بەسەر چەکێکی تاکەکەسی لە جۆری HK-٤١٦ و ٣٠ فیشەک و چەکێکی لەیزەر و گڵۆپێکی دەستی تایبەت بەو چەکە و دوو چەقۆ و گوللەبەندێکی هێرشبەری پارێزەر و ٣ گەنجینە و تەلەفۆنێک و واکی تۆکی لە جۆری ئاسێلسان و چەندین بەڵگەنامەدا گرت. ڕۆژی ٢٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١١:٤٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل، لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئێف ئێم، هەندێک تەقەمەنی سەر بە تورکیای داگیرکەریان لەناوبرد. ٢. دەڤەری خاکورک؛ لە ٢٤ی ئۆکتۆبەر کاتژمێر ٠٢:١٠خولەک،  شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی قورس حەشارگەی سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی مەسکن کردە ئامانج. ٣. ناوچەی مەتینا؛ لە ٢٤ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١٢:٣٠ خولەک، شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی نیمچە ئۆتۆماتیکی سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە سێری مەتینا کردە ئامانج و یەکێکیان لێکوشتن. لە ٢٥ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ٠٨:٠٠ شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی نیمچە ئۆتۆماتیکی سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە سێری مەتینا کردە ئامانج و یەکێکیان لێ بریندارکردن. ٤. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بە تەقەمەنی قەدەغەکراو؛ لە ٢٤ی ئۆکتۆبەر تونێلەکانی مەیدانی بەرخۆدان لە گردی ئێف ئێم لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب جارێک بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومانکران. ٥. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ لە ٢٤ و ٢٥ی ئۆکتۆبەردا ٨ جار هێرش کرایە سەر گۆڕەپانەکانی شێخان و سێلی و پیپاڵا و سوردی لە قەندیل و ٣ جاریش مەیدانەکانی بەرخۆدانی سونینە و بەربازنە لە خاکۆرک بۆردوومانکران. مەیدانەکانی گردی مەسکن و شەهید ئەسلان و سیداری و گردی ڕەشید ، سیانی و ئارگنی و مام نێگیر لە کاری ١١ جار بۆردوومانکران. کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٢ هێرشی ئاسمانی. لە ٢٤ی ئۆکتۆبەردا ٦ جار گۆڕەپانی بەرخۆدانی سەنینە و گردی شکیف و شەهید شەریف لە خاکورک بۆردوومانکران. هەروەها گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار لە ڕۆژئاوای زاب ٥ جار بە هەلیکۆپتەری هێرشبەر بۆردوومانکران. کە کۆی گشتی دەکاتە ١١ هێرشی ئاسمانی. ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل

هاوڵاتی ئەمڕۆ هەینی، ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی بووەمەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، پلەی گەرما بەراورد بە دوێنی یەک بۆ دوو پلە بەرز دەبێتەوە. راشیگەیاند، سبەی بەراورد بە ئەمڕۆ یەک بۆ دوو پلەی دیکە بەرز دەبێتەوە.   لەم بارەوەیەوە شاڵاو هیدایەت، شارەزای کەشناسی ئاشکرایکرد، هەرچەند پلەی گەرما بەرز دەبێتەوە، بەڵام بە شەوان گۆڕانکاری ئەوتۆ روونادات و هەر هەست بە سەرما دەکرێت.   شاڵاو هیدایەت لەبارەی بارانبارینیشەوە ئاماژی بەوەکرد، کۆتایی ئەم مانگە و بەتایبەت سەرەتای مانگی داهاتوو، بارانی باش لە عێراق و هەرێمی کوردستان دەبارێت و لە زۆرینەی ناوچەکان پەڵە دەدات.    

هاوڵاتی فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل موراد قەرەیلان ڕایگەیاند دەوڵەتی تورک بە پشتگیری هەرێمی و نێونەتەوەیی، بە هەموو پێکهاتەکانی خۆیەوە، ٩ ساڵە دژی کورد درێژە بە شەڕ دەدات، گوتی، نەیتوانی لەم شەڕەدا ئەنجامی دڵخوازی خۆی بەدەست بهێنێت.   فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل موراد قەرەیلان ڕایگەیاند، دەوڵەتی تورک بۆ ئەم هاوینە دەیگوت "ئەم هاوینە بازنەکە تەواو دەکەین"، تیشکی خستەسەر کۆتایی مانگی تشرینی یەکەم و گوتی: "لە نزیکترین کاتدا ئێمە قوفڵەکە دادەخەین" و دەستنیشانی کرد کە دەوڵەتی تورک ناتوانێت لەمەدا سەربکەوێت. قەرەیلان جەختی کردەوە، شەڕ بەردەوامە، نە گەمارۆیەک ڕوویداوە، نە قوفڵ داخراوە. قەرەیلان دەربارەی گفتوگۆکانی ئەنقەرە گوتی: "وەک تەڤگەر ئێمە دژی پرۆسەی چارەسەری دیموکراتیک نین. بەڵام ڕێگە نادەین بە سیاسەتی فریودان کە بە تاکتیکی شەڕی تایبەت بەڕێوەدەبرێت. بێگومان هەلومەرجەکان گۆڕاون و ڕابردوو دووبارە نابێتەوە. بێگومان ئەگەر ڕەوشێکی باش بێتەکایەوە کە بەرژەوەندی تورکیا لەبەرچاو بگرێت، وڵاتپارێزی ڕاستەقینە بگرێتەخۆ و لەسەر ئەم بناغەیە هەندێک هەنگاوی نوێ بگیرێتەبەر، لایەنی کوردیش ناڵێت نەخێر بۆ ئەمە، بەڵام دووبارە هەنگاو نانێت بۆ سەر مێزێکی شل. ئەگەر هەوڵەکان لە چوارچێوەی ئازادی ڕێبەر ئاپۆدا نەبن، هیچ کاریگەرییەکیان نابێت. بێگومان وەک ڕێبەر ئاپۆش دەستنیشانی کرد، پەکەکە و سیاسەتی یاسایی_دیموکراتیکی کورد خاوەنی ڕۆڵی گرنگن لە چارەسەردا. ئەوەی ڕژێم دەیکات تاکتیکی سوکە، تاوەکو لایەنێک دژی ئەویتر بدات بە شەڕدا. پێویستە ئەمە نەکەن. ڕۆڵی هەر پێکهاتەیەکی کورد لەبەرچاو بگیرێت. فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە) موراد قەرەیلان قۆناغ بە قۆناغ باسی کرد، لایەنی تورک کە دەیگوت لە تشرینی دووەمدا "قوفڵەکە دادەخەین" و ئێستە چۆن لەنێو تەڵەیەکدا گیری خواردووە، چۆن دەستی کردووە بە هەوڵدان بۆ ڕزگاربوون لەم تەڵەیە، ئەوەی بیرهێنایەوە ڕژێمی شەڕی تورک پلانی دانابوو لە ساڵی ٢٠٢١ هەموو بنکەکان، لە گارەوە تا قەندیل و هەموو جێگەیەک لە ڕێگەی تەکنیکەوە لەماوەی مانگێکدا لەناوببات. قەرەیلان دووپاتی کردەوە، بەرخۆدانی کورد بەردەوامە، گوتی: "لە باکوور نەیتوانی کۆتایی بە پەکەکە بهێنێت یان پەرشوبڵاوی بکات، نەیتوانی هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا لەناوببات، نەیتوانی هەرێمەکانی وەک شەنگال و کەمپی مەخمور چۆڵ بکات، نەیتوانی شۆڕشی ڕۆژئاوا و ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری بە تەواوەتی تەسفیە بکات و درێژە بە داگیرکاری بدات. فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە) موراد قەرەیلان ئاماژەی بەوە کرد، دەوڵەتی تورک ئیتر ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانی وەک موخاتەب قبووڵ کردووە؛ هەروەها ڕۆڵی داوە بە سیاسەتی دیموکراتیک و یاسایی، گوتی، ناتوانرێت پاشەکشە لەمە بکرێت و ناکرێت ببێتە بابەتی گفتوگۆ. قەرەیلان ڕایگەیاند بانگەوازەکەی دەوڵەت باخچەلی هەرچەند بەگوێرەی زیهنیەتی خۆی خاوەنی ناوەڕۆکێکی ناعەقڵانییە و لای گەلی کورد هەرگیز قبووڵ ناکرێت، بەڵام بانگەوازێکە تێیدا ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانی وەک موخاتەب قبووڵ کردووە و لێدوانەکەش بەو هۆیەوە دراوە. قەرەیلان گوتی: "ڕاستییەکە ئەمەیە، ئەگەر نزیکایەتییەکە بەگوێرەی ئەم ڕاستییە بێت، وەڵامی خۆی لای کورد دەبینێتەوە". هێرشەکانی سوپای تورک دژی کورد بە ڕاگەیاندنی سەرلەنوێی شەڕ لە ٢٥ ی تەمموزی ٢٠١٥ دەستی پێ کرد، لە ١٤ ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ بە هێرشی داگیرکاری بۆ سەر برادۆست و خواکورک گەیشتە قۆناغی دەسپێک. لە ١١ ی ئاداری ٢٠١٨ ناوی "پێداگری" لێ نرا. پەنچە ١ و ٢ و ٣ کە ٢٧ ی ئایاری ٢٠١٩ دەستی پێ کرد و پاش شکستی لە گارە، دوای "پەنچە کاپلان"، "شیمشەک" و "یەڵدرم" لە ١٦ی حوزەیران، لە ١٧ی نیسانی ٢٠٢٢ بەدواوە لەژێر ناوی "پەنجە-قوفڵ" بەردەوامە. ئەوەندەی لە دەرەوە دەبینرێت، لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ەوە سوپای تورک بەگوێرەی کۆنسێپتی داگیر بکە، نیشتەجێ بە و گۆڕەپانی داگیرکردن فراوان بکە، دەجووڵێتەوە. هێزی سەربازی، ئامێری شەڕ، لۆجیستی، نزیکبوونەوە لە شوێنەکانی نیشتەجێبوون، پەیوەندی و هاوکاری لەگەڵ هێزە هەرێمییەکان بەپێی ئەم کۆنسێپتە ئەنجام دەدرێت. بە دڵنیاییەوە لەم پڕۆسەیەدا چەکی ئاسایی لە هەندێک شاری باکور بەکارهێنرا و سێ هەرێمی گرنگی ڕۆژئاوا داگیرکران. ئێمە باسی شەڕێکی سەراپاگیر دەکەین کە ٩ ساڵە بەردەوامە. ئەم بەرخۆدانەی کورد وایکرد لایەنی تورک بڵێت با ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە پەرلەمان قسە بکات. ئێمە لەسەر ئەم بابەتانە لەگەڵ فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل (نەپەگە) موراد قەرەیلان قسەمان کرد. بەگوێرەی ئەو گفتوگۆیانەی لە ئەنقەرە لەلایەن دەوڵەت باخچەلییەوە دەستیان پێ کرد، بە بەشی کۆتایی چاوپێکەوتنەکە لەگەڵ قەرەیلان دەست بە بڵاوکردنەوەی بەشی سەرەتا دەکەین. پێش ئەوەی داواتان لێ بکەین هەڵسەنگاندن بۆ قۆناغە گرنگەکانی ٩ ساڵی دوایی بکەن، سەرەتا با بپرسین، چ حکومەتێک لەبەرامبەر ئێوەدایە و دەیەوێت چ بکات؟ گرنگە سەرەتا بە کورتی هەڵسەنگاندن بۆ ئاست و ئامانجی حوکمڕانی لەناو سیستەمی دەوڵەتی تورکیادا بکەین. ئەو دەسەڵاتەی کە لە دوای سیناریۆی کودەتای کۆنترۆڵکراو لە ١٥ی تەمموزی ٢٠١٦ پێکهێنرا، کە بۆ جێبەجێکردنی 'پلانی ڕووخاندن'ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ دانرا، بەڵام لە بنەڕەتدا بناغەکەی لە ساڵی ٢٠١٥ دانرا، دەسەڵاتێکی ئاسایی نییە. لەم دەسەڵاتەدا باڵی ڕاست و چەپ لە ناو دەوڵەتدا بە ڕۆحی نەتەوەپەرستی_نەژادپەرستی کۆبوونەوە و ڕێککەوتن، بەم شێوەیە ئەم دەسەڵاتە دامەزرا. بە هەماهەنگی ئەردۆگان، ئاکەپە و مەهەپە و ئەرگەنەکۆن و لایەنگرانی کزل ئەلما کۆبوونەوە و بە پشتگیری ئەم هێزانە حکومەت دامەزرا، ئەم شێوە حکومەت و دەسەڵاتداریی و حکومەتی شەڕە کە لە ساڵانی ١٩٤٠ ـەوە هەیە و لە هیچ حکومەتێک ناچێت، هەموو ڕێبازێکی شەڕی تایبەت بەکاردەهێنێت. سەرچاوە ئایدۆلۆژییەکەی، ئیتیحاد تەرەقییە ئامانجە سەرەکییەکەی ئەوەیە لە دیزاینکردنەوەی نوێی ڕۆژهەڵاتی ناویندا ڕێگە نەدات کورد ببێتە خاوەن جێگەیەک، نەبێتە خاوەن ستاتۆیەک و بە داگیرکردنی سنوورەکانی میساقی میللی تورکیا بکاتە هێزێکی هەرێمی. دەسەڵاتداریی شەڕ کە بەشێوەیەکی سەرەکی پشت دەبەستێت بە قڕکردنی گەلی کورد، خاوەنی ستراتیژێکی شاراوەیە کە دەیەوێت تورکیا فراوان بکات. ڕژێمێکی فاشیستی قڕکەرە کە لە ڕێکخستنی هەڵگری ئەم ئامانجە پێکدێت. چوارچێوە ئایدۆلۆژییەکەی کەمالیزم نییە، بەڵکو هێڵی ئیتیحاد تەرەقییە. ئەو حکومەتەی پشت بەم زیهنیەتە دەبەستێت، دەیەوێت سیستەمێکی سەربازیی و پۆلیسی فاشیست_نەژادپەرست بهێڵێتەوە. حکومەتێکە کە لایەنی سیاسی و کۆمەڵایەتی و پەروەردە و ئابووری و دیپلۆماسی و هتد، بەگوێرەی شەڕ ڕێکدەخات. ئەوەی ٩ ساڵە دەیەوێت بیکات بۆیە ئەو شەڕەی ئەمە ٩ ساڵە لە کوردستان دەیکات، لە شەڕەکانی ساڵانی پێشوو ناچێت، شەڕێکی فراوانتر و سەرتاسەرییە و هەموو هێزی دەوڵەت بەکارهاتووە. دەسەڵاتی تورک بە خستنەڕووی ڕەوشی جیۆپۆلەتیکی و جیۆستراتیژی تورکیاشەوە، هەموو شتێک دەخاتە پێش، لەنێوان هێزە نێونەتەوەییەکاندا یاری دەکات و هەوڵدەدات پشتیوانیان لێ وەربگرێت، بەمەش هەوڵدەدات لەم شەڕەدا سەربکەوێت. ئامانجی کۆنکرێتی ئەو پێکدێت لە تەواوکردن و لەناوبردنی پەکەکە لە باکوور؛ لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا ناوەندەکانی فەرماندەیی پەکەکە پەرشوبڵاو بکات، هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا لەناوببات، شوێنەکانی وەک شەنگال و کەمپی مەخمور تەسفیە بکات، شۆڕشی ڕۆژئاوا و ئیدارەی خۆبەڕێوەبەریی دیموکراتیکی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا بە تەواوەتی تەسفیە بکات و ئەوێ داگیر بکات. لەسەر ئەم بناغەیە دەوڵەتی تورک لە هەموو لایەکەوە خۆی ئامادەکرد، لەسەر بناغەی تەسفیەکردنی تەڤگەری ئاپۆیی لە هەر چوار پارچە، ئامانجی ئەوە بوو هەموو دەسکەوتەکانی کورد لەناوببات. لەم پێناوەدا، ٩ ساڵە هەموو هێزی خۆی بەکاردەهێنێت و شەڕێکی سەرتاسەری بەڕێوەدەبات. لایەنی تورک دەڵێت لە سەرانسەر "سنووری باشوور" بە قووڵایی ٣٠_٤٠ کیلۆمەتر "ڕێڕەوی ئەمنی" دروست دەکات، وەزیری بەرگری تورک یەشار گولەر گوتی "ئەم هاوینە گەمارۆکە تەواو دەکەین"، سەرۆککۆماری تورک لە ١٣ ی تشرینی یەکەم گوتی "لە هەرێمی جووڵەی پەنچە لە باکووری عێراق، لە نزیکترین کاتدا قوفڵەکە دادەخەین". ئایا مەبەستی ئەوان لەڕووی جوگرافی و شەڕەوە چییە؟ بەڕاستی لە ئاستێکی وەهادان؟ بەرپرسانی دەوڵەتی تورک هەرچەند باسی "ناوچەی ئارام" بە درێژایی ٣٠_٤٠ کیلۆمەتر بکەن، ئامانجی سەرەکییان ئەوەیە، سەرەتا  قەندیل و هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا و هەموو هێزەکانمان لەناوببەن، ئەو دەڤەرانە داگیر بکات و پاشان سنوورەکانی میساقی میللی کۆنتڕۆڵ بکات و بیخاتە ژێر دەستی خۆیەوە. مەبەست لە ٤٠ کیلۆمەتر، گارەیە. شتێکی وەها بوونی نییە. لەم ڕەوشەدا، سوپای تورک لە حەفتانین ٨ کیلۆمەتر لە سنوورەکەوە هاتووەتە هەرێمەکە و داگیرکارییەکی وەهای کردووە. هەروەها لە مەتینا دەیەوێت گۆڕەپانێک بە نزیکەی ٢٠ کیلۆمەتر داگیربکات، بەڵام هێشتا شەڕ بەردەوامە و نەگەیشتووەتە ئامانجە داگیرکارییەکەی. لە ڕۆژئاوای زاپ شەڕ و بەرخۆدانێکی مەزن هەیە. لە ڕۆژهەڵاتی زاپ تا کورەژارۆ هێڵێکیان داگیر کردووە. دوورییەکەی لە سنوورەوە نزیکەی ٢٠ کیلۆمەترە. لە خواکورکیش گۆڕەپانەکانی داگیرکاری بەش بەشن. لەشێوەی قۆڵێکدا بەرەو ناوەوە پێشڕەوییان کردووە. تا گۆڕەپانی لیلکانێ داگیرکاری دەوڵەتی تورک هەیە، بەڵام لە هەمان گۆڕەپان گەریلاش هەیە. لەم شوێنە مەودای پێشڕەویی ٢٠ کیلۆمەترە. نەیانتوانیوە گۆڕەپانی خنێرێ داگیربکەن. ئەمساڵ تا گۆڕەپانێک پێشڕەوییان کردووە، بەڵام خنێرێ هێشتا لەژێر دەستی گەریلایە مەبەستی ئەوان لە داخستنی قوفڵ ئەگەر ئەم گۆڕەپانانەیە کە لە هەندێک شوێن ٨ کیلۆمەتر و لە هەندێک شوێن نزیکەی ٢٠ کیلۆمەتری داگیرکراوە، لەم گۆڕەپانانە لە سێ دەڤەر هێشتا شەڕ بەردەوامە. واتە لە مەتینا و ڕۆژئاوا زاپ و لە هێڵی خنێرێ_خواکورک گەریلا هەیە. شتێک لە شێوەی "تەواوکردنی گەمارۆ" و "داخستنی قوفڵ" هێشتا بەدی نەهاتووە. ئەردۆگان لە ١٣ ی تەمموز ئامانجێکی خستەپێشی خۆی، ڕەنگە پلانەکەی ئەوانیش بەم شێوەیە بووبێت، بەڵام سوپای تورک نەیتوانی بگاتە ئامانجەکەی، ڕاستییەکە بەم جۆرەیە. ئەگەر مرۆڤ بڕوانێتە هێزی دوژمن و پشتگیرییەکان، هەروەها بڕوانێتە سەختی و زەحمەتییەکانی بەردەم گەریلا، چۆن دەتوانێت ئەم ڕەوشە پێناسە بکات؟ بۆ گەلی کوردستان، ب ئەو مرۆڤانەی باوەڕیان بە تێکۆشانی ئازادیی کوردستانە، دەتوانن چی بڵێن؟ ئەمڕۆ ڕۆژهەڵاتی ناوین دەکوڵێت. جەنگی جیهانیی سێیەم لە هەرێمەکە دژواتر بووە و دژوارتریش دەبێت. هێزە هەژموونخوازە جیهانییەکان بەم شەڕە دەیانەوێت سەرلەنوێ هەرێمەکە دیزاین بکەنەوە. هێزە داگیرکەرەکان لە کوردستان، بەتایبەت ڕژێمی ئاکەپە_مەهەپە_ئەرگەنەکۆن هەوڵدەدەن لەم دیزاینە نوێیەی هەرێمەکەدا هیچ جێگەیەک بە کورد نەدرێت، کورد بێ ستاتۆ بهێڵنەوە، ئەمەش واتای قڕکردنە. هەموو هەوڵەکانی ئێستە لەم چوارچێوەیەدایە. ئەوەی لە ئێستەدا لە هەموو شت زیاتر پێویستمانە، کۆمەلگەیەکی ڕێکخراو و یەکێتییە. یەکێتی دیموکراتیکی نەتەوەیی لە کوردستان و یەکێتیی هێزە دیموکرات_چەپ_سۆسیالیستەکانی گەلانی هەرێمەکە، زۆر پێویستە. لەکاتێکی وەهادا شوێنگرتنی پەدەکە لەپاڵ ڕژێمی فاشیست_قڕکەر لە تورکیا جۆرێکە لە کەمئەندامی، تێکۆشان گەیشتووەتە ئاستێک، گەلەکەمان گەیشتووەتە ئاستێک لە هۆشیاری و ڕێکخستن. بۆیە هەلومەرجەکە لە هەموو کاتێک زیاتر لە ئێمە دەخوازێت هەموو ئاستەنگەکانی بەردەممان لاببەین و هێڵی تێکۆشانی شۆڕشگێڕی بنیات بنێین. ئەم شەڕە کە لە هەرێمەکەدا بە شێوەیەکی بێ بەزەییانە و بە کۆمەڵکوژیی بەڕێوەدەچێت، کۆمەڵێک گۆڕانی بنەڕەتیش بەدوای خۆیدا دەهێنێت. هاوکات لەگەڵ هەندێک لایەنی مەترسیداری ئەم پرۆسەیە، دەرفەت و سوودی زیاتریش دەبێت. پێویستە بەناوی گەلی هەرێمەکەوە دژی ئەو هێزانەی دەیانەوێت هەرێمەکە بخەنە ناو تاریکییەوە، ئێمە هێڵی بەرخۆدانی دیموکراتیکی شۆڕشگێڕیی بەهێز پێشبخەین. پێویستە دەستی ڕێبەر ئاپۆ بەهێز بکەین لەم ڕووەوە ئەو زەمینەی ڕووداوەکان تێیدا ڕوودەدەن و کاریگەری زیاتری لەسەرە، کوردستانە. لەم ڕەوشەدا پرسی هەرە جیددی ئەوەیە کە سیستەمی گۆشەگیری و ئەشکەنجەدان لەسەر ڕێبەر ئاپۆ بەردەوامە. کەمپینەکان لە دژی ئەمە بەڕێوەچوو، ئەو تێکۆشانەی کە لەسەر ئاستی نەتەوەیی و نێونەتەوەیی بە شێوازی جیاواز ئەنجامدرا جێگەی ڕێزن، بەڵام لە بەردەم تێکۆشانەی کە ڕێبەر ئاپۆ لە ئیمراڵی بەهێزی دەکات، لاواز دەمێنێت. لەم بابەتەدا ناتوانین بڵێین بەرپرسیارێتی خۆمان لە ئاستێکی پێویستدا جێبەجێ دەکەین. هەڵوێستی ئێمە لەبەردەم ڕێبەرێتیدا هەڵوێستێکی جێگەی ڕەخنەیە. پێویستە بە پراکتیکی بەهێز لەسەر هێڵی ڕاست ڕەخنە لە خۆمان بگرین. چ وەک تەڤگەر و چ وەک گەل، دەبێ وەڵامێکی بەهێز بە ڕاستییەکانی ڕێبەر ئاپۆ بدەین، بارگرانییەکەی سووک بکەین و دەستی بەهێز بکەین. ئەمە ئەرکی سەرەکی ئێمەیە. تا زیاتر سەرنج بخەیەنە سەر ئەمە، زیاتر لەم ڕووەوە سەردەکەوین، ئەوکاتە دەتوانین وەڵامگۆ بین بۆ ڕووداو و پێشهاتەکانی وڵاتەکە و هەرێمەکە. بەڵێ بۆ چارەسەری دیموکراتیک، نا بۆ تاکتیکی شەڕی تایبەت دەسەڵاتی ئاکەپە-مەهەپە لەم دواییانەدا هەندێک بابەتیان تاوتوێ کرد. وەک ئەوەی پڕۆسەیەک هەبێت گفتوگۆ دەکەن، بەڵام هیچ نەگەیشتووەتە لای ئێمە، لای کورد. ئێمە وەک تەڤگەر دژی پرۆسەی چارەسەری دیموکراتیک نین. پاش ئەو هەموو ئەزموونەش، ڕێگە بە سیاسەتی فریودان نادەین کە لە چوارچێوەی تاکتیکی شەڕی تایبەتدا ئەنجام دەدرێن. بە دڵنیاییەوە هەلومەرجەکان گۆڕاون، ڕابردوو دووبارە نابێتەوە. ئەوە ڕاستە. پێشتر جیددییەت و پێداگری نەبوو. لە لایەک دەوڵەت تورک لەگەڵ ڕێبەرمان کۆدەبووەوە و دەیگوت "چارەسەرێک دەکەین"، لەلایەکی دیکەوە بڕیاری لەسەر 'پلانی لەناوبردن" دەدا و خۆی بۆ شەڕ ئامادە دەکرد. لە کۆتاییدا ئەو ڕێککەوتنە هاوبەشەی کە لە ئەنجامی گفتوگۆکاندا دروست بوو، ڕەتکرایەوە. پاش ئەوەی ڕێککەوتنەکە لە کۆشکی دۆڵمەباخچە خوێنرایەوە لە نیسان دەبوو ڕێبەر ئاپۆ بانگی کۆکردنەوەی کۆنگرەی پەکەکەی بکردایە و بانگی بەئەنجامگەیاندنی ئەم پرۆسەیەی بکردایە. کاتێک ئامادەکاری بۆ ئەمە دەکرا، تەیب ئەردۆگان ڕێککەوتنەکەی ڕەتکردەوە و نکۆڵی لێ کرد، گۆشەگیری و شەڕی سەپاند. ڕاستییەکە بەم جۆرەیە. ئێستە هەندێک دێن و وەها قسەدەکەن وەک ئەوەی شتێکی نوێ هەبێت. لەلایەکی ترەوە خۆی دەردەخات و هەڕەشە دەکات. ئێمە درێژە بە تێکۆشانی خۆمان دەدەین و پێویستمان بە کەس نییە. پێویستە کەس حیساباتی هەڵە نەکات هەروەها لە هەندێک گفتوگۆدا هەندێک کەس دێن و دەڵێن "ئێمە پەکەکەمان لەناو سنوورەکانمان لاوازکردووە و کۆتاییمان پێ هێناوە. تەنها لە عێراق و سوریا ماون". ئەمە دوورە لە ڕاستییەوە و هەڵخەڵەتاندنە. ئێمە بە شێوەیەکی ستراتیژی بیرمان دەکردەوە و لە باکووری کوردستان بە ئەنقەست تا ڕادەیەکی دیاریکراو نەرمیمان پیشاندا. ئەوانەی ئەم نزیکایەتییەی ئێمە بە لاوازی دەبینن، سبەی دەبینن کە چەندێک خۆیان فریوداوە. بە گشتی هێزی ئێمە تەنانەت لە 10 ساڵ لەمەوبەر بەهێزترە. لە باکور ڕەنگە جووڵەی گەریلا کەمێک کەم بوبێتەوە، بەڵام نابێت کەس لەم بابەتەدا فریو بخوات. زەمینەمان بەهێزە، توانامان هەیە، سەنگەرمان هەیە. دەوڵەتی تورک ٤-٥ ساڵە دەڵێت لە باکوور تەواومان کردووە؛ ئەمە درۆیەکی گەورەیە. جگە لە ئیلایەتێک یان دوو ئیلایەتی ناسەرەکی، هێزەکانمان لە هەموو شوێنێک سەنگەرەکانیان دەپارێزن. کەواتە با کەس هەڵە حیساباتی هەڵە نەکات. ئەوانەی حیساباتی هەڵە دەکەن خۆیان زەرەر دەکەن. لایەنی کورد ناڵێت نا، بەڵام هەنگاونانێت بۆ سەر مێزێکی شل بێگومان ئەگەر ڕەوشێکی وەها بێتەکایەوە کە بەرژەوەندی تورکیا لەبەرچاو بگرێت، وڵاتپارێزی ڕاستەقینە بگرێتەخۆ و لەسەر ئەم بناغەیە هەندێک هەنگاوی نوێ بگیرێتەبەر، لایەنی کوردیش ناڵێت نەخێر بۆ ئەمە، بەڵام دووبارە هەنگاو نانێت بۆ سەر مێزێکی شل. دەبێت هەمووان بزانن، ئەگەر هەوڵەکان لە چوارچێوەی ئازادی ڕێبەر ئاپۆدا نەبن، هیچ کاریگەرییەکیان نابێت. نەوەک هاوشێوەی ڕابردوو، ئەگەر بە ڕێبازێکی نوێ نزیکایەتیی بۆ پرۆسەکە هەبێت، پێویستە نزیکایەتییەکە لەم چوارچێوەیەدا بێت. پێویستە نزیکایەتی بەرامبەر ڕێبەر ئاپۆ لە چوارچێوەی یاسای ماندێلا بێت، دیالۆگ بکرێت، بەم شێوەیە چارەسەرێکی هەمیشەیی بۆ پرسەکە دەدۆزرێتەوە. پێویستە پەنا بۆ تاکتیکی سوک و هەرزان نەبەن بێگومان وەک ڕێبەر ئاپۆش دەستنیشانی کرد، پەکەکە و سیاسەتی یاسایی_دیموکراتیکی کورد خاوەنی ڕۆڵی گرنگن لە چارەسەردا. ئەوەی ڕژێم دەیکات تاکتیکی سوکە، تاوەکو لایەنێک دژی ئەویتر بدات بە شەڕدا. پێویستە ئەمە نەکەن. ئەگەر ڕۆڵی هەر پێکهاتەیەکی کورد لەبەرچاو بگیرێت، نزیکایەتییەکی وەها هەبێت، ئەوکات کێشە نابێت. دەوڵەتی تورکیا خۆی پێشتر ڕێبەر ئاپۆ و پەکەکەی وەک موخاتەب لە چارەسەری پرسی کورد قبوڵ کردبوو. هەروەها ڕۆڵی دابوو بە سیاسەتی دیموکراتیک و یاسایی. ئێستا ناتوانێت پاشەکشە لەمە بکرێت و گفتوگۆ لەسەر ئەمە نیەتێکی باش نابێت. دەوڵەت بۆ ماوەی سێ ساڵ "کۆبوونەوەی ئۆسلۆ"ـی لەگەڵ کێ کرد؟ کۆبوونەوەکانی ئیمراڵی لەسەر چ بناغەیەک ئەنجامدا؟ دەوڵەت لەبەرئەوەی عەبدوڵا ئۆجالانی وەک موخاتەب قبووڵ کرد، ئەم کۆبوونەوانەی درێژە پێدا. دەوڵەت باخچەلی وەک موخاتەب لێی دەڕوانێت بانگەوازەکەی دەوڵەت باخچەلی هەرچەند بەگوێرەی زیهنیەتی خۆی خاوەنی ناوەڕۆکێکی ناعەقڵانییە و لای گەلی کورد هەرگیز قبووڵ ناکرێت، بەڵام بانگەوازێکە تێیدا ڕێبەر ئاپۆ وەک موخاتەب قبووڵ کردووە.  ڕاستییەکە ئەمەیە، بەبێ دیتنی ئەم ڕاستییە، بە وەستان لەسەر ڤێرژنێکی جیاواز، چارەسەر نایەتەدی. ڕاستییەکە بەم جۆرەیە، ئەگەر نزیکایەتییەک بەگوێرەی ئەم ڕاستییە هەبێت، بێگومان لەلای کوردەوە وەڵام وەردەگرێت. ئەگەر وەها نەبێت و لە چوارچێوەی هەوڵێکدا بێت بۆ ڕزگاربوون لە تەنگاویی وەک نزیکایەتییەکی تاکتیکی، ئەوا هیچ ئەنجامێکی نابێت. بێگومان لایەنی کورد تێربووە لەم مانۆڕە تاکتیکییانە. وەک ئەنجام دەمەوێت دووپاتی بکەمەوە، گەریلاکانی ئازادی کوردستان هەرگیز ڕێگە بە تاکتیکی شەڕی تایبەت نادەن. لەم سەردەمە مێژووییە گرنگەدا، لە هەر کاتێک زیاتر بە پێداگرییەوە ڕۆڵی خۆی لەسەر هێڵی ڕێبەر ئاپۆ دەگێڕێت و ئەرکی شایستەی خۆی جێبەجێ دەکات. بەو ئەزموونەی پشت دەبەستێت بە پێرفۆرمانسی ئایدۆلۆژی و سیاسی و سەربازی، بەرخۆدانێکی بەهێزتر دەکات و سەرکەوتن مسۆگەر دەکات.  

هاوڵاتی تورکیا جارێکی دیکە سنووری چەند گوند و شارێکی ڕۆژئاوای کوردستانی بۆردوومان کرد و بەهۆیەوە منداڵێک گیانی لەدەستدا و دوو منداڵی دیکە بریندار بوون.   بەپێی زانیارییەکان درەنگانی شەوی ڕابردوو و سنووری گوندێکی مەنبج لە لایەن سوپای تورکیا بۆردوومان کرا ئامانجی هێرشەکە نەخۆشخانەیەک و سایلۆیەک بووە لە کۆبانی و لە هێرشی سەر سایلۆکەدا 7 کرێکار بریندار بوون.

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، هاوسەرۆکایەتی کۆنسەی بەڕێوەبەریی کۆما جڤاکێن کوردستان-کەجەکە، لە بارەی ئەنجامدانی دیدار لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجالان و پێشهاتە نوێیەکان ڕاگەیاندراوێکی بەپەلەی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، پابەندبوونی خۆی بەو پڕۆسەیە نیشاندەدات کە عەبدوڵڵا ئۆجەلان پێشکیشیکردووە و دەشڵیت، نوێنەری چارەسەری دیومکراسیانەی دۆزی کورد، عەبدوڵڵا ئۆجەلانە و ئاشتیی لە تورکیاش بە گەڕانەوە بۆ ئۆجەلان بەرقەرار دەبێت. دەقی ڕاگەیاندراوەکەی کەجەکە: لە ڕۆژی چوارشەمە لە مانگی تشرینی یەکەم چاوپێکەوتنێک لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ ئەنجام درا، هەندێک پەیام کە ڕێبەر ئاپۆ دەیویست لەگەڵ ڕای گشتیی بەش بکرێت، بڵاوکرایەوە، دوای پێنج ساڵ چاوپێکەوتن لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ زۆر گرنگە، لەم چاوپێکەوتنەدا هەواڵ وەرگرتن لە ڕێبەر ئاپۆ ئێمە، گەلەکەمان و دۆستانمانی زۆر دڵخۆش کرد، بەڵام وەک ڕێبەر ئاپۆ ڕوونی کردەوە، گۆشەگیریت نەڕەویوەتەوە و بەردەوامە. دەبێت مەرج و هەلومەرجی تەندروستی، ئاسایش و کاری ڕێبەر ئاپۆ دابین بکرێت. ڕێبەر ئاپۆ بە ڕوونی دیاری کرد کە بەرپرسیارێتی مێژوویی خۆی جێبەجێ دەکات و ڕایگەیاند کە ئەگەر هەلومەرجەکان دابین بکرێن، ئەو ڕۆڵی خۆی لە چارەسەری سیاسیی دیموکراتی کێشەی کورد دەگێڕێت، دەبێت ئەم هەڵوێستە لەلایەن هەموو کەسێکەوە باش تێبگەیەنرێت، ئەوانەی کە بۆ ئاشتیی و چارەسەریی کێشەکە هەڵوێست دەردەبڕن، بانگەواز دەکەن و پشتگیری دەکەن دەبێت نزیکبوونەوەی پێویست بۆ ئەم هەڵوێستەی ڕێبەر ئاپۆ نیشان بدەن، بۆ ئەمەش پێش هەر شتێک دەبێت هەلومەرجی تەندروستی، ئاسایش و کار دابین بکرێت، هەتا ئەم هەلومەرجانە دابین نەکرێن و لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ هەلومەرجی دیالۆگ و دانوستانی خێرا دروست نەکرێت، ڕاست نییە کە چاوەڕێ بکرێت ڕێبەر ئاپۆ ڕۆڵی خۆی بگێڕێت و بە نیەتی باش هەڵناسەنگێندرێت. دڵنیاکردنەوەی ئاشتیی بە قبوڵکردنی ڕێبەر ئاپۆ وەک لایەن دەکرێت لایەنی چارەسەری دیموکراتی کێشەی کورد ڕێبەر ئاپۆیە، ئاشتیی لە تورکیاش بە قبوڵکردنی ڕێبەر ئاپۆ وەک لایەن دەکرێت، ئێمە وەک تەڤگەر لەو بڕوایەداین کە دیموکراتیبوونی تورکیا بە چارەسەری دیموکراتی کێشەی کوردەوە بەستراوەتەوە، چارەسەری کێشەی کوردیش بە دیموکراتیبوونی تورکیاوە بەستراوەتەوە و چەندین جار ئەم هەڵوێستەمان نیشان داوە. ئامانجگرتنی ڕۆژئاوا پارادۆکسێکی گەورەیە دەوترێت کە چالاکییەکەی لە ئەنقەرە ئەنجام درا لەلایەن تەڤگەرەکەمانەوە کراوە، ئەگەر ئەم چالاکییە لەلایەن هێزەکانی ئێمەوە کرابێت، هەپەگە ڕاگەیاندنی پێویست دەدات، بەڵام وەک دەیانەوێت وا نیشان بدرێت، بە دڵنیاییەوە هیچ پەیوەندییەکی ئەم چالاکییە بە پرۆسەی پێشکەوتنەوە نییە. سەرکەوتن و پێشکەوتن بە تێکۆشان دێتە دی دەبێت گەلەکەمان و دۆستانمان بە زانینی ئەم ڕاستییە هەڵسوکەوت بکەن، هەموو ئەو شتانەی کە تا ئێستا بەدەستمان هێناوە بە تێکۆشان هاتوونەتە دی، هەموو پێشکەوتنەکانی کە ئێمە بەدیمان هێناوە، ئەنجامی تێکۆشانی ئێمەیە، لەمەودوا هەموو سەرکەوتن و پێشکەوتنەکان کە ئێمە بەدەستی دەهێنین بە تێکۆشان دەبێت، دەبێت ئێمە بەم هۆشیارییە مێژووییە هەڵسوکەوت بکەین و پێشخستنی تێکۆشان بکەینە بنەما.22:13

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، موراد قەرەیلان فەرماندەی بڕیارگەی ناوەندی پاراستنی گەل ڕایگەیاند، تورکیا بە هەموو توانای خۆیەوە بە شەڕ دژی کورد نەیتوانیوە ئەنجامی دڵخوازی خۆی بەدەست بهێنێت. دەشڵێت، وەک تەڤگەرەکەمان ئێمە دژی پڕۆسەی چارەسەری دیموکراتیک نین، بەڵام ڕێگە نادەین بە سیاسەتی فریودان، کە بە تاکتیکی "شەڕی تایبەت" بەڕێوەدەبرێت. وتیشی: تورکیا بۆ ئەم هاوینە دەیوت "ئەم هاوینە بازنەکە تەواو دەکەین"، ئاماژەشی بەوەدا، لە نزیکترین کاتدا ئێمە قوفڵەکە دادەخەین و تورکیاش ناتوانێت لەمەدا سەربکەوێت. جەختیشی کردەوە، شەڕ بەردەوامە، نە گەمارۆیەک ڕوویداوە، نە قوفڵ داخراوە.

هاوڵاتی دەم پارتی لە هێرشکردنە سەر کۆمپانیای توساش لە ئەنقەرە نیگەرانە و ئاشکرایکرد، گێرەشێوێنییە و کاتی ئەنجامدانەکەشی جێگەی گومانە. جێگەی ئاماژەیە، ئێوارەی ئەمڕۆ چوارشەممە، ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، هێرشێک لە دەرەوەی کۆمەڵگەی کۆمپانیای توساش بۆ پیشەسازیی بەرگری و بۆشایی ئاسمان لە ناوچەی کاهرامانکازان لە ئەنقەرە کرا. لای خۆیە عەلی یەرلیکایا، وەزیری ناوخۆی تورکیا لە هەژماری خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس ڕایگەیاند، لە هێرشەکەدا پێنج کەس کوژراون و دووانیان لە هێرشکارەکان بوون، دەشڵێت، ١٤ کەسیش برینداربوون وتیشی: هێرشەکە تیرۆریستییە.   هاوکات یڵماز تونچ، وەزیری دادی تورکیا لە هەژماری خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس رایگەیاند، ٨ داواکاری گشتیی کۆمارییان بۆ لێکۆڵینەوە لە هێرشەکە ڕاسپاردووە.   هەروەها سەزایی تەمەللی، بریکاری هاوسەرۆکی فراکسیۆنی دەم پارتیش ڕاگەیاند، "زۆر خەمبارین دیسان مرۆڤەکان کوژران و کاتی هێرشەکە جێگەی گومان و هەڵوەستە لەسەرکردنە و ڕوونە رووداوەکە گێرەشێوێنی و تێکدەرانەیە".   کۆمپانیای توساش، کۆمپانیایەکی تایبەت و پشکدارە سەر بە سەرۆکایەتیی پیشەسازیی بەرگریی تورکیایە و فڕۆکەی جەنگی بێفڕۆکەوان و هێلیکۆپتەر دروست دەکات.

هاوڵاتی هێڵی فەرمی فڕۆكەوانی و كۆمپانیای فڕۆكەوانی پێگاسۆسی توركیا سەرجەم گەشتەكانیان بۆ ئێران و بە پێچەوانەشەوە لە ئێرانەوە بۆ توركیا هەڵوەشاندەوە، ئەمەش بەهۆی مەترسی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران دەگەڕێتەوە. هەردوو كۆمپانیا توركییەكە سەبارەت بە ڕاگرتنی سەرجەم گەشتەكانیان بۆ ئێران و بە پێچەوانەشەوە لە سۆشیال میدیا ڕاگەیاندراویان بڵاو كردەوە.  لە ڕاگەیاندراوەكاندا هاتووە، هێڵی فەرمی فڕۆكەوانی و كۆمپانیای فڕۆكەوانی پێگاسۆسی توركیا سەرجەم گەشتەكانیان بۆ ئێران و بە پێچەوانەشەوە لە ئێرانەوە بۆ توركیا هەڵوەشاندەوە، تا سەرەتای مانگی داهاتوو هیچ پلیتێكی گەشتكردن بەرەو ئێران نافرۆشن، چونكە سەرجەم گەشتەكانیان تا كۆتایی ئەم مانگە هەڵوەشاندووەتەوە. ئاماژە بەوەشكراوە، هۆكاری ڕاگرتنی گەشتەكانیان بۆ ئێران، بەهۆی مەترسی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێرانەوە. هاوكات، پێشتریش هەردوو كۆمپانیاكە بەهۆی ئاڵۆزییەكانی ناوچەكە تەواو گەشتەكانیان بۆ ئێران، لوبنان و ژمارەیەك وڵاتانی دیكەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕاگرت بوو. ڕۆژنامەكانی ئیسرائیل بڵاویان كردوەتەوە، سوپای ئیسرائیل هەموو ئامادەكارییەكانی بۆ وەڵامدانەوە و هێرشكردنە سەر ئێرانی تەواوكردووە و هێرشەكەش گەورە و فراوان دەبێت، ئێرانیش دەڵێت: هێرشمان بكرێتە سەر وەڵامی توندمان دەبێت.

هاوڵاتی ١. ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ ڕۆژی ١٨ی ئۆکتۆبەر کاتژمێر ١٠:٣٩خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار لە سەربازانی داگیرکەریان کردە ئامانج و بە قەنناس داگیرکەرێکیان لێکوشتن. ڕۆژی ١٩ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١١:٣٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی سەربازانی داگیرکەریان کردە ئامانج و بە قەنناس یەکێکیان لێکوشتن. لە ١٩ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ٠٧:٣٠ خولەک، شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد حەشارگەیەکیان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی کردە ئامانج و کامێرایەکی چاودێری داگیرکەریان تێکشکاند و دەستیان گرت بەسەر ٤٠ کغم تەقەمەنیدا. هێزەکانی پاراستنی گەل ئەم ئۆپەراسیۆنەیان بە یادی ڕێبەری پێشەنگ و نەمر بێریتان (گوڵناز کاراتاش) ئەنجامدا. ٢. دەڤەری خاکورک؛ ڕۆژی ١٨ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ٠٢:٣٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گردی شەهید هێمن کردە ئامانج. ٣. ناوچەی مەتینا؛ لە ٢٠ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ١٠:٢٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە شیلازێ کردە ئامانج و بە قەناس خستیانە خوارەوە. لە ٢٠ی تشرینی یەکەم کاتژمێر ٠٩:٣٠ خولەک، شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە سێری مەتینا کردە ئامانج. ٤. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بە تەقەمەنی قەدەغەکراو؛ لە ١٨ و ٢٠ی تشرینی یەکەم تونێلەکانی بەرخۆدان لە گردی جودی لە ڕۆژئاوای زاب، دوو جار بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کران. لە ٢٠ی تشرینی یەکەم تونێلەکانی بەرخۆدان لە گردی ئێف ئێم لە ڕۆژئاوای زاب ٦ جار بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کران. ٥. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ ڕۆژانی ١٨ و ١٩ و ٢٠ی تشرینی یەکەم، ٦ جار هێرشکرایە سەر گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی بەربێزنێ و شەهید شەریف لە خاکورکە، مەیدانەکانی سێداری، دێریشی، زیڤکی، گردی کون، پێرووزانا، ڕبینی و گردی زەنکێل لە کاری ١٢ جار بۆردوومان کران، گۆڕەپانەکانی بەرخۆدان لە شیلازی و بێشیلی لە مەتینا دوو جار بۆردوومان کران، گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار، ڕۆژئاوای زاب، دوو جار لەلایەن فڕۆکە جەنگییەکانەوە بۆردوومان کران، کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٢ هێرشی ئاسمانی. لە ١٨ و ١٩ و ٢٠ی تشرینی یەکەم، مەیدانەکانی بەرخۆدانی گردی شەکێف و شەهید شەریف لە خاکورکە ٧ جار بۆردوومان کران، گۆڕەپانی بەرخۆدانی سێری مەتینا لە مەتینا ١٣ جار و گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار لە ڕۆژئاوای زاب، ٤ جار بۆردوومان کران، کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٤ هێرشی ئاسمانی. ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل

هاوڵاتی بە هۆكاری شارەزای و تایبەنمەندیمان لەوبوارەدا تەلەفۆن و پرسیاری زۆرمان لێكراوە كە ئایا دەكرێت شتێكی وا ڕووبدات؟!!! لێرەدا بە چەند خاڵێك لە ڕووی زانستیەوە ڕوونی دەكەینەوە بەبێ لایەنگری هیچ لایەنێك . پێش هەمووشتێك ئەوەبزانە كە ئێستا جیهانی تەكنەلۆژیا بەشێوەیەك پێشكەوتوە و دەتوانێرت نەك هەر دەستكاری وەرەقەی دەنگدان بكرێت بەلكو دەتوانرێت فیدۆیەك یان وێنەیەك لە هیچەوە دروستبكرێتەوە بەبێ ئەوەی هەستی پێبكەی كە ئەوە فەیكە یان ڕاستەقینەیە. سەبارەت بە بونە هەڵە لە ئەژماركردنی دەنگەكان دەكرێت لەو خاڵانەی خوارەوە هەڵە ڕووبدات لە سیستەمەكە: ‎خراپی کارکردنی سۆفتەوێرەكان: ئەگەر ئەو نەرمەکاڵایە (پڕۆگرامەی)کە ژماردنی دەنگەکان بەڕێوەدەبات هەڵە یان هەڵەی تەکنیکی هەبێت، ئەوە ناتوانێت دەنگەکان بە باشی بژمێرێت (كە ئەو جۆرە هەڵەیە لە دەنگدانی ئەمجارە ڕووی نەداوە چونكە بەدەستیش دەنگەكان ئەژماركراونەتەوە(. دەستکاریکردنی یان هاککردن: بەداخەوە سیستەمی ئەلیکترۆنیش ڕووبەڕووی چالاکییە زیانبەخشەکان دەبێتەوە. ئەگەر سیستەمەکە پارێزراو نەبێت دەكرێت هاک بکرێت یان دەستکاری بکرێت بۆ گۆڕینی یان بە هەڵە ژماردنی دەنگەکان. ‎(كە ئەمشیان (لەكاتی ) ئەنجامدانی پرۆسەی دەنگدانی ئەمجارە ڕووی نەداوە) ‎هەڵەی مرۆیی: لە هەندێک حاڵەتدا، ڕەنگە پرسەکە لە چۆنیەتی دانان یان بەکارهێنانی ئامێرەکان بێت لەلایەن بەرپرسانی هەڵبژاردنەکانەوە ، بۆ نمونە هەڵە لە ڕێکخستنی سیستەمەکە واتا دەستكاریكردنی پرۆگرامەكە، یان مامەڵەکردنی نادروست لەگەڵ ئامێرەکاندا واتا هەڵەبەكارهێنانی ئامێرەكان ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی ئەنجامێکی هەڵە. (ئەمشیان لەدەنگدانی ئەمجارە ڕووی نەداوە چونكە كارمەندانی كۆمسیۆن شارەزایی تەواویان هەیە لەچۆنیەتی بەكارهێنان) ‎کێشەکانی هاوتاكردنی داتا واتا ناردنی داتا بۆ سێرفەر: ئەگەر سیستەمی دەنگدان پشت بە ناردنی داتا ببەستێت بۆ سێرڤەرێکی ناوەندی بۆ ژماردن، لەوانەیە کێشە لە گواستنەوەی داتادا هەبێت. لەوانەیە هەندێک دەنگ بە باشی نەگوازرێنەوە یان تۆمار نەکرێن. (ئەمشیان ڕووی نەداوە چونكە ژمارەی دەنگەكان لە بنكەكان هەمان ژمارەبوون كە لە بغداد بڵاوكرایەوە) ‎سڕینەوەی مۆرەکان: ئەگەری سڕینەوەی مۆرەکان (یان هەڵبژاردنەکان) كە لەلایەن دەنگدەرانەوە ئەنجامدراون، لەلایەن ئامێری ئەژماركردنی دەنگەكان كەلە سندوقەكانەوە بەستراوە هەیە، ئەوەش دەكرێت ئاماژە بێت بۆ تێکچوونی بە ئەنقەست یان کێشەیەکی دەستکاریکردن لە پرۆگرامی ئامێرە ئەلیكترۆنیەكە ، ئەمە لەوانەیە ڕووبدات ئەگەر ئامێرەکە بەرنامە بۆ داڕێژرابێت بۆ لابردنی یان پووچەڵکردنەوەی هەندێک هەڵبژاردن دوای ئەوەی ئەنجام دەدرێن. ئەم جۆرە ڕەفتارانە دەتوانن لە ئەنجامی هەڵەی بەرنامەسازی(دەستكاری كردنی پرۆگرام)، هەڵەی كۆد بەنامەبەست، یان دەستکاریکردنی بە ئەنقەستەوە بێت. ‎- قەڵەمی زیرەك: دەتوانرێت قەڵەمەكە بەرنامە بۆ دابنرێت بۆ ئەوەی تەنها هەندێک کاندید تۆمار بکات یان هەڵبژاردنەکان بۆ کاندیدی دیاریکراو بسڕێتەوە. (ئەمە كاتێك ڕوودەدات كە قەڵەمەكە زیرەك بێت) ‎ - پەیوەندی قەڵەمەكە بە سندوقی دەنگدانەكەوە: ئەگەر قەڵەمی هەڵبژاردنەکە بە باشی پەیوەندیەكە نەگەیەنێتە سندوقی دەنگدان یان زانیاری نادروست بگوازێتەوە، دەكرێت دەنگەکان بە دروستی تۆمار نەکرێن. (ئەمە لەكاتێكدایە كە قەڵەمەكە بەرپرسبێت لە ئەژماركردنی كاندیدەكان) ئامێری ئەژماركردن: دەكرێت لە ئامێری ئەژماركردن پێش ئەوەی پرۆسەی ئەژماركردنەكە دەست پێبكات بە كاتێكی كەم مۆری هەڵبژێردراو بسرێتەوە و دووبارە لە جێگای كاندیدی مەبەست مۆربكرێتەوە پاشان پرۆسەی ئەژماركردنەكە دەست پێبكات( كە بۆ ئەمە تەكنەلۆژیای زۆرمان هەیە ئەم كارە دەكات نمونەیەكی زۆر سادە ئەم فیدۆیەی خوارەوەیە) ئەم حاڵەتەش كاتێك ڕوودەدات كە بۆکس یان ئەو سیستەمەی کە پێیەوە بەستراوەتەوە بەرنامە بۆ داڕێژرابێت بۆ گۆڕینی دەنگەکان، دەتوانرێت دیزاین بکرێت بۆ ئەوەی هەڵبژاردنێکی شەرعی بسڕێتەوە و دووبارە تەرخان بکرێتەوە بۆ کاندیدێکی تر. دەتوانرێت ئەمە لە ڕێگەی دەستکاریکردنی پڕۆگرامەكەوە ئەنجام بدرێت. چارەسەر: ‎وردبینیكردنەوەی دەنگەكە: سیستەمی دەنگدانی ئەلیکترۆنی کاریگەر و متمانە پێكراو دەبێت نامەی دڵنیاكەرە بەجێبهێڵێت،بەنمونە دوای ئەوەی كە دەنگدەر دەنگەكەی خستە ناو سندوقەكە بە نامەیەك لەسەر شاشەی ئامێرەكە نیشانبدرێت كە دەنگەكە بۆ كێ ئەژماركراوە لەم حاڵەتەدا دەكرێت شێوازێك دابنرێت كە تەنیا خاوەن دەنگەكە بیبینێت!   ڕێگەیەكییتری زۆر باش ئەوەیە كە دەنگ دەر لەیەك كاتدا دوو دەنگ بدات دانەیەكیان بۆ سندوقی زیرەك بۆئەوەی پرۆسەی جیاكردنەوەی دەنگەكان خێرابكات كەمەبەست لەبەكارهێنانی ئەو ئامێرانە هەر ئەمەیە، وە دەنگەكەی تر بۆ سندوقێكی ئاسایی هاوشێوەی دەنگدانی جاران، ئەو كاتە پرۆسەی وردبینیكردنەوەی دەنگەكانی هەردووك سندوقەكە هاوتادەكرێت بۆ دڵنیابوون لە راستی ئەنجامەكە. جهاد انور زانكۆی ڕاپەڕین    

هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە، ٢٢ی تشرینی یەکەم ٢٠٢٤، تولای حاتیمۆغولاری هاوسەرۆکی گشتیی دەم پارتی لە کۆبوونەوەی پارتەکەی لە پەرلەماندا هەڵسەنگاندی بۆ پڕۆسەی ئاشتیی و پێشهاتە گەرمەکان کرد ڕایگەیاند، چارەسەری پرسەکانی کورد لە دەستی ئێمەدایە، ڕێگەی چارەسەری ڕاستەقینە ڕوونە، با گۆشەگیری لەسەر بەڕێز ئۆجالان لاببرێت، قسەی کۆتایی لای ئەوە. وتیشی: بەناوی سیاسەتی ئاسایش و سەقامگیرییەوە گەلانی تورکیا دووچاری هەژاری بوونەتەوە، درێژەپێدانی ئەم پڕۆسەیەش بنەمای کێشەکانی کۆمەڵگەیە، ئەوەشی خستەڕوو سیاسەتی ئەمنیەتی بووەتە هۆکاری لێکترازان و پەرتەوازەیی گەلانی ڕەسەنی هەرێمەکە. ئاشکراشیکرد، دەبێت ئەم ڕاستییە بچەسپێنین، سیاسەتی دەرەوەی ئاکەپە تۆپەکەی هاویشتووە، بەڵام چارەسەری پرسەکانی کورد لە دەستی ئێمەدایە، چارەسەرکردنی پرسەکەش بە مانای بەرقەراربوونی ئاشتییە لە هەرێمەکەدا، چارەسەری پرسی کورد، ڕێباز و موخاتەبەکانی ڕوونە. ئاماژەی بەوەشدا، بەردەنگ و موخاتەبی ئاشتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و تورکیا و پرسی کورد بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالانە، کە لە ئیمراڵیدا لەژێر گۆشەگیرییەکی سەختدایە. ڕاشیگەیاند، دەم پارتی لە پەرلەماندا ناونیشانی پرسی کوردە، بە گوێرەی ئەزموونەکانی پێشومان باش دەزانین ئاشتییەک تا کۆمەڵایەتی نەکرێتەوە ئەوا ناتوانین وەک ئاشتییەکی ڕاستەقینە دەستەبەریبکەین. سەرۆکی مەهەپە لە لێدوانی فراکسیۆنەکەیدا بۆ لابردنی گۆشەگیری لەسەر ئۆجالان قسەی کرد، ماوەی ٤٤ مانگە گۆشەگیری بەردەوامە، بۆ لابردنی گۆشەگیری ساڵانێکە تێدەکۆشین، ڕای گشتی ساڵانێکە داوای لابردنی گۆشەگیری دەکات، بە دڵنیاییەوە پێویستە گۆشەگیری سەر بەڕێز ئۆجالان لاببرێت، لەکۆتاییدا ئاماژەی بەوەدا وەک دەم پارتی ئامادەی هەموو کارێکین بۆ بونیاتنانی ئاشتی کۆمەڵایەتی.

هاوڵاتی شارەزایەكی كاروباری سەربازیی ڕایگەیاند، عێراق هیچ توانایەكی نییە بۆ ئەوەی ڕێگە لە ئیسرائیل بگرێت، كە ئاسمانی وڵاتەكەی بۆ هێرشكردنە سەر ئێران بەكاربهێنێت، هەروەها ناشتوانێت وەڵامی سەربازیی بداتەوە. عەمید ئەعیاد توفانی شارەزای سەربازیی سەبارەت بە بەكارهێنانی ئاسمانی عێراق بۆ هێرشكردنە سەر ئێران و وەڵامی بەغدا بۆ ئەو كارە، بۆ میدیا ناوخۆییەكان دەدوێت. عەمید ئەعیاد توفانی ڕایگەیاند، عێراق هیچ توانایەكی نییە بۆ ئەوەی ڕێگە لە ئیسرائیل بگرێت، كە ئاسمانی وڵاتەكەی بۆ هێرشكردنە سەر ئێران بەكاربهێنێت.   وتیشی، عێراق ناتوانێت وەڵامی سەربازیی ئیسرائیل بداتەوە ئەگەر بێتە ناو ئاسمانی وڵاتەكەیەوە بۆ لێدانی ئێران، تەنیا ئەوەی دەتوانێت بیكات ئەوەیە كە ئەم بابەتە ڕەت بكاتەوە و ئیدانەی بكات، ئەگەر ئەوە ڕووبدات بێ گومان پێشێلكردنی سەروەریی عێراقە و مەترسی لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی هەیە. ئەمە لەكاتێكدایە، تەلئەبیب بەردەوامە لە ئامادەكاریی بۆ هێرشكردنە سەر ئێران، ئاسمانی عێراق لەژێر كۆنترۆڵی ئەمریكییەكاندایە ڕەنگە كارئاسانی بۆ هێرشەكە بكات، بەتایبەتی عێراق سیستمی بەرگریی ئاسمانی ڕاستەقینە و كاریگەری خۆی نییە.

هاوڵاتی ئاژانسی هەرانا بڵاوی کردەوە، لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا لە ئێران ٧٨ ژن و کچ کوژراون، دەشڵێن، زۆرینەیان بە هۆی کێشەی خێزانی یان بە پاساوی شەرەف کوژراون. ئاژانسی هەرانا سەبارەت بە ئاماری کوژرانی ژنان لە ئێران بەمجۆرە زانیاریی خستوەتەڕوو. لە هەواڵەکەدا هاتووە، لە شەش مانگی یەکەمی ئەمساڵدا لە ئێران ٧٨ ژن و کچ لە لایەن بنەماڵەکانیان بە هۆکاری جیا جیا کوژراون و زۆرترین حاڵەتیش لە مانگی ئابی ئەمساڵدا بووە کە ٢١ ژن کوژراون. ئاماژە بەوەشکراوە، زۆرینەی ئەو ژنانە بە هۆی کێشەی خێزانی یان بە پاساوی شەرەف کوژراون. دەشڵێن، لە مانگی نیسان ١٦ حاڵەت، لە مانگی ئایاردا ١١ حاڵەت، لە مانگی حوزەیران ٨ حاڵەت، لە مانگی تەممووزدا ١٤ حاڵەت، لە مانگی ئابدا ٢١ حاڵەت و لە مانگی ئەیلولدا ٨ حاڵەت لە ٤٤ شاری ئیران تۆمار کراوە.  

هاوڵاتی  ئەمڕۆ شەممە، ١٩ی تشرینی ٢٠٢٤، ئایشەگوڵ دۆغان، گوتەبێژی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان "دەم پارتی" ،  پاش کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ناوەندی راپەڕاندنی پارتەکەی رایگەیاند، لە نزیکەوە چاودێریی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەکەن و هیوای خواست هەڵبژارنێکی سەرکەتوو ئەنجامبدرێت، گوتیشی کە ئەوەی بۆ ئەوان گرنگە ئاشتەوایی ناوخۆیی کوردە. دەشڵێت، ئێمە هەمیشە چاودێریی بەشەکانی دیکەی دەرەوەی کوردستانی تورکیا دەکەین، لە باشووری کوردستان هەڵبژاردن ئەنجامدەدرێت و ئێمەش چاودێری هەڵبژاردنەکە دەکەین. وتیشی: ئێمە بە خەڵک دەڵێین چی بڕیارێک دەدەن بیدەن و هیوای سەرکەوتن بۆ گەلی باشوور دەخوازین.

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، جینین پلاسخارت، نوێنەری گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان لە لوبنان ڕایگەیاند، لە هەموو کات زیاتر پێویستە، هاوڵاتییان و ژێرخانی ئابووریی لوبنان بپارێزرێت، هێرشەکانی ئیسرائیلیشی بە پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکان ناوبرد. هاوکات پلاسخارت لە ڕاگەیەندراوێکدا لەبارەی هێرشەکانی ئەمڕۆی سەر لوبنان باسیلەوەکرد، سوپای ئیسرائیل هێرشی کردووەتە سەر شارۆچکەی نەبەتتیە لە باشووری لوبنان و پێشێلی یاسا نێودەوڵەتییەکانی کردووە. دەشڵێت، ئێستا کاتی ئەوەیە کە جەنگەکە بوەستێنرێت و دەرگای دیپلۆماسی و گفتوگۆ بکرێتەوە.