دادگای باڵا داواى كۆبونەوەیەكی بەپەلە دەكات بۆ چارەسەری مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم

هاوڵاتی هەسەدە لە راگەیەندراوێکدا ناسنامەی ٦ شەڕڤانی ئاشکرا کرد کە دوێنێ لە هێرشەکانی سوپای تورکیادا شەهید کراون و ناسنامەی دوو شەڕڤانی دیکە کە شەهید بوون، هێشتا ئاشکرا نەکراون. ناوەندی راگەیاندنی ئەنجومەنی سەربازی منبج کە سەر بە هێزەکانی سوریای دیموکراتییە، راگەیەندراوێکی لەبارەی هێرشەکانی سوپای تورکیا بۆ سەر شاروچکەی منبج و هەرێمی شەهبا بڵاوکردەوە. لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە، " ئۆتۆمبێڵێکی شەڕڤانان لە هەرێمی شەهبا لە نزیک کەمپی ئاوارەکان لەلایەن درۆنێکی تورکیاوە بۆردومان کراوە و بەو هۆیەوە سێ شەڕڤان شەهید بوون" ناوەندی راگەیاندنی ئەنجومەنی سەربازی منبج، دەشڵێت، درۆنێکی دیکەی تورکیا ژمارەیەک هاوڵاتی مەدەنی کە لەنێو زەویە کشتوکاڵیەکانیاندا بوون، لە نزیک منبج کردە ئامانج و بەو هۆیەوە دوو منداڵ بریندار بوون. هەروەها باسی ئەوەی کرد کە کاتێک شەڕڤانان هەوڵیانداوە دوو منداڵەکە رزگار بکەن، رووبەرووی هێرشی درۆنەکانی تورکیا بوونەتەوە و بەو هۆیەوە، پێنج شەڕڤانی دیکە شەهید بوون. ناوەندی راگەیاندنی ئەنجومەنی سەربازی منبج، ناسنامەی ٦ شەهیدی بڵاوکردووەتەوە، بەڵام تاوەکو ئێستا ناسنامەی دوو شەهیدەکەی دیکە بڵاونەکراوەتەوە.

کۆمپانیایەکی ئیسرائیل ئاشکرای دەکات قەڵغانێکی تایبەتی بۆ بەرەنگاربونەوەی موشەکی بە خێرایی سەروی دەنگی دروست کردوە و ئاژانسێکی هەواڵیش ئاماژەی بەوە دەکات ئەو هەنگاوە بەهۆی موشەکێکی نوێی ئێرانەوە بوە. کۆمپانیای رافایل تایبەت بە دروستکردنی کەرەستە و ئامێری سەربازیی ئیسرائیل لە بەیاننامەیەکدا ئاشکرای کرد؛ قەڵغانێکی دژە موشەکیی دروست کردوە کە توانای تێکشکاندنی ئەو موشەکانەی هەیە کە بە خێرایی سەروی دەنگ ئاڕاستەی ئامانجەکانیان دەکرێن. ئەو کۆمپانیایە لە بەیاننامەکەیدا رایگەیاندوە؛ ئەمریکا و وەزارەتی بەرگریی وڵاتەکە (پنتاگۆن) لە دروستکردنی ئەو قەڵغانە موشەکییە ئاگادار کراونەتەوە. لە وردەکارییەکانی بەیاننامەکەدا ئاماژە بەوە کراوە؛ قەڵغانەکەی کۆمپانیای رافایل سەر بە حکومەتی ئیسرائیل توانای تێکشکاندنی هەر جۆرە موشەکێکی هەیە کە زیاتر لە پێنج هێندەی دەنگیش خێراتر بێت. ئاژانسی هەواڵی (رۆیتەرز) بڵاوی کردوەتەوە؛ هەنگاوەکەی ئەو کۆمپانیا ئیسرائیلییە کاردانەوە بوە بە تاقیکردنەوەی یەکەم موشەکی سەروی دەنگ لە ئێران کە بانگەشەی ئەوە دەکرێت بە 13 هێندەی خێرایی دەنگ ئامانجەکانی دەپێکێت.

پۆلیسی ئێران رایگەیاند؛ هەزاران حاڵەتی پێشلکردنی یاسای تایبەت بە سەرپۆش لە وڵاتەکە تۆمار کراوە و چەند شوێنێک داخروان و ژمارەیەک کاسبکاریش دەستگیر کراون. سەعید مونەتزیرمەهدی، وتەبێژی پۆلیسی ئێران رایگەیاند؛ لە 15ی مانگی نیسان-ی ئەمساڵەوە تا ئەمڕۆ چوارشەممە زیاتر لە 10 هەزار و 821 حاڵەتی پێشێلکاریی یاسای سەرۆپۆش لە لایەن پۆلیسەوە تۆمار کراوە. بە وتەی ئەو لە چوارچێوەی هەڵمەتی بەرەنگاربونەوەی پابەندنەبون بە سەرپۆشەوە کە نزیکەی دوومانگە لە ئێران دەستی پێکردوە 301 کەس دەستگیر کراون کە ژمارەیەکیان کاسبکار و خاوەن دووکان بون و 133 هەزرا و 147 کەسیش لە رێگەی کورتەنامەوە بۆ جاری دووەم ئاگادارکردنەوەیان پێگەیشتوە. رونی کردوەتەوە هەر لە رێگەی کورتەنامەوە دوو هەزار کەس ئاگادارکراونەتەوە کە دەبێت دەستگیر بکرێن چونکە پۆلیس زیاتر لە دوو جار ئاگادارکردنەوەی بۆ رەوانەکردن و ئەو کەسانە پابەندی یاسای سەرپۆش نەبون. ئاماژەی بەوە کردوە هەر لە ماوەی ئەو دوو مانگەی هەڵمەتەکەی پۆلیسدا چوار هەزار دۆسیەی تایبەت بە یاسای سەرۆپۆش رەوانەی دەزگای دادی ئێران کراوە. پۆلیس لە ئێران ماوەی دوو مانگە بە بڕیاری دەزگای داد هەڵمەتێکی بەفراوانی بۆ دەستگیرکردن و سزادانی ئەو کەسانە لە وڵاتەکە دەست پێکردوە کە پابەندی یاساکانی کۆماری ئیسلامی بۆ سەرپۆش و باڵاپۆش نابن.  

هاوڵاتی هەسەدە رایگەیاند، سەرلەبەیانی ئەمڕۆ بەهۆی بۆردومانی درۆنێکی سوپای تورکیادا، ٤ شەڕڤانیان شەهید بوون. هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و وتی، " سەرلەبەیانی ئەمڕۆ، سوپای تورکیا و چەکدارەکانی گوندی دەندەنیێ منبجیان تۆپباران کردووە و لە بۆردومانەکەدا دوو منداڵ بریندار بوون." هەسەدە باسی ئەوە دەکات کە گروپێک لە شەڕڤانانی ئەنجومەنی سەربازی منبج هەوڵیانداوە، منداڵەکان بگوازنەوە بۆ نەخۆشخانە و رزگاریان بکەن، بەڵام درۆنێکی دەوڵەتی تورکیا هێرشی کردووەتە سەریان. هەسەدە دەڵێت، لە هێرشەکەدا ٤ شەڕڤانیان شەهید بوون و ٢ شەڕڤانیش بریندار بوون. بەگوێرەی راگەیەندراوەکەی هەسەدە، لە گوندی عەرەب حەسەنی منبجیش بەهۆی بۆردومانی درۆنێکی تورکیاوە هاوڵاتیەکی مەدەنی شەهید بووە. ئاژانسی هاوار نیوزیش ئەمڕۆ هەواڵێکی لەبارەی هێرشەکانی دەوڵەتی تورکیاوە لە ماوەی 24 کاتژمێری رابردوو بڵاوکردەوە. بەگوێرەی ئاماری ئاژانسەکە دوێنێ و شەوی رابردوو ٢ شەڕڤان شەهید بوون و ٤ سەربازی سوریا کوژراون و ٨ سەربازیش بریندار بوون.

سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایدەگەیەنێت؛ ئەمریکا و ئێران لە رێککەوتن نزیک بونەتە بەڵام تەلئەڤیڤ بابەندی هیچ رێککەوتنێکی نێوان ئەو دوو وڵاتە نابێت. بنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە کۆبونەوەی لەگەڵ دەستەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی پەرلەمانی وڵاتەکەی رایگەیاند؛ واشنتۆن هەوڵی رێککەوتنێکی بچوک لەگەڵ تاران دەدات و بڕیارە لە چوارچێوەی ئەو رێککەوتنەدا ژمارەیەک هاوڵاتیی ئەمریکی کە لە ئێران زیندانیی کراون ، ئازاد بکرێن. وتویەتی: 90%ی مەترسییە ئەمنییەکانی سەر ئیسرائیل لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێران و چەکدارە هاوپەیمانەکانیەتی لە ناوچەکەدا بۆیە تەلئەڤیڤ پابەندی هیچ رێککەوتنێکی واشنتۆن و تاران نابێت. وتەکانی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لە کاتێکدایە بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی ئاماژەیان بە دانوستانی ناڕاستەوخۆی ئەمریکا و ئێران کردوە و لە بەرامبەریشدا واشنتۆن رەتی کردوەتەوە هیچ رێککەوتنێک کرابێت. پێشتر رۆژنامەی (جۆرۆسەلیم پۆست)ی چاپی ئیسرائیل بڵاوی کردبوەوە کە ئەمریکا سەرقاڵی رێککەوتنی ژێربەژێرە لەگەڵ کۆماری ئیسلامی پێدەچێت پیتاندنی یۆرانیۆم لە 60% کەمتر بکرێتەوە و ژمارەیەک هاوڵاتیی ئەمریکی-ئێرانی ئازاد بکرێن.

بەهۆی هەڵاوسانی ئابوریی و بەرزبونەوەی نرخی خۆراک و پێداویستییە سەرەکییەکانی ژیان رێژە هەژاریی لە پایتەختی ئێران بەرز دەبێتەوە. محەمەد باقری، ئەندامی دەستەی ئابوریی لە پەرلەمانی ئێران رایگەیاند؛ هێڵی هەژاریی لە تاران-ی پایتەختی وڵاتەکە گەیشتوەتە 30 ملیۆن تمەن کە دەکاتە نزیکەی (600) دۆلار. بە وتەی باقری هۆکاری بەرزبونەوەی هێڵی هەژاریی لە تاران زۆربونی رێژەی هەڵاوسانی ئابورییە لە دوو ساڵی رابردودا و گرانبونی پێداویستییە سەرەکییەکانی ژیان و کرێی خانو چینی ناوەڕاستی دانیشتوی تارانی بەرەو هەژاریی بردوە. لە توێژینەوەکاندا دەرکەوتوە هێڵی هەژاریی لە ئێران 21 ملیۆن تمەنە و هەر خێزانێکی سێ بۆ چوار کەسی ئەگەر داهاتی لە 400 دۆلار کەمتر بێت لە ژێر هێڵی هەژارییەوە دەژین. لە ئێستادا لانیکەمی موچەی کارمەند و کرێکاران لە ئێران بە نزیکەی هەشت ملیۆن تمەن دەستنیشان کراوە کە بە دۆلار دەکاتە نزیکەی 160 دۆلار. بانکی جیهانی لە نوێترین راپۆرتی خۆیدا ئاماژەی بەوە کردوە کە ئێران لە ریزبەندی ئەو 10 وڵاتی جیهانە کە زۆرترین بەرزبونەوەی نرخی خۆراک و هەڵاوسانی ئابوریی تۆمار کردوە.

هاوڵاتی کەجەکە بێچالاکی کۆتایی پێهێنا و رایگەیاند، هەموو کەسێک بینی کە تاوەکو دەسەڵاتی ئاکەپە-مەهەپە نەڕوخێت هیچ بەرەوپێشچوونێک نایاتەئاراوە،بۆیەش زیاتر گوڕ بە تێکۆشان دەدەن. هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەرێوەبەری کەجەکە رایگەیاند، قۆناغی راگرتنی چالاکیەکانیان کۆتایی پێهێناوە، کە دوای بومەلەرزەکەی ٦ی شوبات رایانگەیاندبوو و لە ماوەی هەڵبژاردنیشدا درێژیان کردبووە. کەجەکە لەم بارەیەوە راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد، لەکاتێکدا کە هێشتا کاریگەری زۆری بومەلەرزە لەئارادابوو، تورکیا پێینایە پرۆسەی هەڵبژاردنەوە. لەم هەڵبژاردنەدا کە هەم گەلی کورد و هەمیش کۆمەڵگای تورکیا بە گرنگی دادەنا، بۆ ئەوە بوار بۆ ئاژاوەگێڕی دەسەڵاتی ئاکەپە-مەهەپە نەرەخسێندرێت و لە هەڵبژاردندا ئەنجامێک لە بەرژەوەندی گەلان و هێزە دیموکراتیکەکاندا بەدەستبهێندرێت، ئێمە هەڵوێستێکی لەو جۆرەمان گرتەبەر کە تا دوای هەڵبژاردن بڕیاری راگرتنی چالاکی درێژبکەینەوە و ئەو بڕیارەشمان بۆ رای گشتی بڵاوکردەوە. بێگومان وەک بزوتنەوەکەمان خوازیاری چارەسەری سیاسیی دیموکراتیکی پرسی کورد و دیموکراتیکبوونی تورکیاین، لەو پێناوەشدا تێدەکۆشین. هەربۆیە ئەم هەڵوێستەمان لە هەمان کاتدا پشتگیرییەک بوو بۆ سیاسەت و پرۆسەی سیاسی. کەجەکە وتیشی، " بە گوێرەی بەرپرسیارێتی ئەخلاقی و مرۆیی، هەروەها بۆ رێگریی لە ئاژاوەگێڕیی لە کاتی هەڵبژاردندا، بە مەبەستی بەهێزکردنی بواری کایەی سیاسی ئێمە ئەو بڕیارەمان دابوو. بەڵام سەرباری ئەو بڕیارەش زیاتر لە چوار مانگە هێرش و کۆمەڵکوژی لەسەر هێزەکانمان و گەلەکەمان زیاتر بوون و درێژەیان پێدرا، گۆشەگیری لە سەر رێبەرمان زیاتر دژوارکرا. لە سلێمانی بە کوشتنی هاوڕێمان باران ئاڤرێل (حسێن ئاراسان) ئاشکرا بوو کە ئاکەپە-مەهەپە لە دژی بزوتنەوەکەمان و گەلەکەمان دەستی بە شەپۆلێکی نوێی هێرش کردووە. پێویستە کە لە دژی ئەو هێرشانە لە هەموو شوێنێک تێکۆشانی چالاک بەڕێوەببرێت و گورز لە دوژمن بوەشێندرێت. لەبەر هەموو ئەو هۆکارانە، ئێمە رایدەگەیەنین لەمرۆ بەدواوە کۆتایی بە بڕیاری وەستاندنی چالاکی دەدەین."

هاوڵاتی بەهۆی کەوتنە خوارەوەی هێلیکۆپتەرێکەوە، ٢٢ سەربازی ئەمریکی لە رۆژئاوای کوردستان بریندار بوون. فەرماندەیی ناوەندیی سوپای ئەمریکا (سەنتکۆم) لە راگەیەندراوێکدا ئاشکرای کرد کە لە ١١ی ئەم مانگەدا لە رۆژئاوای کوردستان، بەهۆی کەوتنەخوارەوە هێلیکۆپتەرێکیانەوە ٢٢ سەربازی ئەمریکی بریندار بوون. راشیگەیاند، لە ئێستادا سەربازەکان چارەسەر وەردەگرن و ١٠ کەسیان تەندروستییان باشە و نەخۆشخانەیان جێهێشتووە و وتی، لێکۆڵینەوەکان بۆ زانینی هۆکاری کەوتنەخوارەوەی هێلیکۆپتەرەکە بەردەوامە.

رۆژنامەیەکی ئەمریکا ئاشکرای دەکات وڵاتی چین هاوکاریی ئێران دەکات بۆ دروستکردنی فرۆکەی بێفڕۆکەوانی زیاتر بە مەبەستی رەوانەکردنی بۆ روسیا لە جەنگی ئۆکرانیا. رۆژنامەی (وۆڵستریت جۆرناڵ)ی ئەمریکا بڵاوی کردەوە؛ لە پارچەکانی فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی ئێران کە لە ئۆکرانیا خراوەتەخوارەوە پارچەی دروستکراوی وڵاتی چین دۆزراوەتەوە . ئاماژەی بەوە کراوە لێکۆڵەرەوانی وڵاتانی رۆژئاوا لە جەنگی ئۆکرانیا لە سەرەتای وەرزی بەهاری ئەمساڵدا بۆیان دەرکەوتوە فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوانی ئێران کە لە لاین روسیاوە دژی ئۆکرانیا بەکارهێنراوە ئامێرێکی دروستکراوی چین لەو فڕۆکەیەدا بەکارهێنراوە. ئەو لێکۆڵەرەوانە بۆیان دەرکەوتوە ئامێرەکەی چین تەنها سێ مانگ پێش رادەستکردنی ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانە بۆ ئێران دروست کراوە و لە فڕۆکەکەدا بەکارهێنراوە. پێشتر وەزارەتی بەرگریی بەریتانیا لە راپۆرتێکدا ئاشکرای کردبو؛ روسیا بەهۆی کەمبونەوەی فڕۆکە بێفڕۆکەوان هێرشەکانی کەم کردوەتەوە بەڵام لە بەهاری ئەمساڵەوە جارێکی دیکە هێرشەکانی دژی ئۆکرانیا بەرفراوانتر کردوە. بە پێی زانیارییەکانی رۆژنامەی وۆڵستریت جۆرناڵ لە ساڵی 2022 زیاتر لە 500 ملیۆن پارچە و ئامێری تایبەت بە دروستکردنی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لە وڵاتانی ئیمارات، چین و تورکیا رەوانەی ئێران کراوە.

هاوڵاتی پەرلەمانتارێکی پارتی چەپی سەوز رایگەیاند کە لە هەڵبژاردنەکانی شارەوانیەکان کە بڕیارە ساڵی داهاتوو ئەنجام بدرێن، لە ئەنقەرە و ئەستەنبوڵ کاندیدی خۆیان دەبێت. مەراڵ دانش بەشتاش پەرلەمانتاری پارتی چەپی سەوز (یەسەپە) کە پێشتر سەرۆکی فراکسیۆنی هەدەپە بوو لە پەرلەمانی تورکیادا بەشداری لە بەرنامەیەکی کەناڵێکی تورکیدا کرد و ئاماژەی بە پرسەکانی رۆژ، ئەنجامی هەڵبژاردنەکان و پلانی پارتەکەی بۆ داهاتوو کرد. لە وڵامی پرسیاری "ئایا لە هەڵبژاردنی شارەوانیەکاندا کاندیدی خۆیان لە ئەنقەرە و ئەستەنبوڵ دەبێت یان نە؟" بەشتاش رایگەیاند، مافی ئەوانە کە کاندیدیان هەبێت. لایەنگریانیان رەخنەیان لێگرتبوو کە بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی بۆچی کاندیدیان نەبووە، بەڵام ئەم جارە جیاواز دەبێت. بەشتاش رەخنەی لە کەمال کلچدارئۆغلۆ سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری و کاندیدی ئۆپۆزسیۆن گرت کە خۆشیان دەنگیان پێدابوو و وتی، " لەگەڵ ئەوەی کە ئێمە بەشێک لە هاوپەیمانی گەل نەبوویین، بەڵام دەنگمان بە کلچدارئۆغلۆدا. کلچدارئۆغلۆ بەڵێنی بە هەندێک پارت دابوو کە وەزارەتیان پێبدات کە رێژەی دەنگیان ١٪ بوو، بەڵام لە پارتەکەمان دوور کەوتەوە. ئەمەش لەنێو لایەنگرانماندا بووە هۆی نارەزایەتی. دەنگدەرانمان رەخنەیان لە ئێمە گرت. لە پارێزگا کوردیەکان کلچدارئۆغلۆ دەنگێکی خەیاڵی بەدەست هێنا. ئەگەر ئێمە نەبووینایە کلچدارئۆغلۆ نەیدەتوانی ئەم دەنگە بەدەست بهێنێت، بەڵام خۆی لە ئێمە بە دوور گرت." پەرلەمانتارەکەی پارتی چەپی سەوز رەخنە لە پارتی کرێکارانی تورکیاش گرت کە لە هەڵبژاردندا هاوپەیمانی ئەوان بوو و وتی، " سەرۆکی پارتی کرێکارانی تورکیا دوای هەڵبژاردن وتی، 'ئێمە لەگەڵ کوردەکان بووین بۆیە دەنگێکی کەممان بەدەست هێنا'. دەیانەوێت خۆیان لە کورد دوور بخەنەوە. ئەم هەڵوێستە راست نییە. ئێستا کۆبونەوەی لایەنەکانی بەشدار لە هاوپەیمانی رەنج و ئازادی هەیە. دوای کۆبونەوەکە هەر لایەنێک بڕیاری خۆی دەدات."

ناوەندێکی توێژینەوە ئاشکرای دەکات زۆرینەی بەرهەمە زانستییەکانی زانکۆ و خوێندگە ئەهلییەکانی ئێران ساختەیە و فێڵ لە نوسینی نامەی ماستەر و دکتۆرا کراوە. ناوەندی توێژینەوەی سەر بە پەرلەمانی ئێران بڵاوی کردەوە؛ 90%ی بەرهەمە زانستییەکانی زانکۆ و خوێندنگە ئەهلییەکانی وڵاتەکە ساختەکاریی و فێڵی تێدا کراوە. لە راپۆرتی نوێی ئەو ناوەندەدا دەرکەوەتوە؛ لە نێوان ساڵانی  2019 تا 2021 زۆرینەی بەرهەمە زانستییەکان فێڵی تێداکراوە و بەرهەمێکی زانستی راستەقینە نەبوە و لەبەرگیراوەی بەرهەمە زانستییەکانی دیکە بوە. رون بوەتەوە لەو ساڵانەدا 29% نامەکانی قۆناغی دکتۆرا و 46%ی نامەکانی ماستەر بە لەبەرگرتنەوە(کۆپی) و دزینی بەرهەمە زانستییەکانی دیکە بون. ناوەندی توێژینەوەی رونی کردوەتەوە؛ 72 هەزار و 57 نامەی دکتۆرا لە ئێران تۆمار کراوە کە 21 هەزار و 246 نامەیان کۆپی و دزینی بەرهەم بوە و زیاتر لە 30%ی ئەو نامانە هاوشێوەی بەرهەم زانستییەکانی رابردو بون. هەر لە ماوەی ئەو دوو ساڵەدا 675 هەزار و 713 نامەی ماستەر تۆمار کراوە کە 311 هەزار و 648 نامەیان لەبەرگرتنەوە بوە. بڵاوبونەوەی ئەو زانیارییانە لە کاتێکدایە پێشتریش 282 توێژەری ئێران تۆمەتبار کرابون بە کۆپیکردن و دزینی بابەتە زانستییەکانی جیهان.

سەرچاوەیەکی ناو سوپای ئیسرائیل ئاشکرای دەکات یەکەیەکی تایبەت بە چاودێریی 24 کاتژمێری دژی سوپای پاسداران دەستبەکاربوە و ئامادەکاریی دەکرێت بۆ جەنگی راستەوخۆ لە دژی کۆماری ئیسلامی. پێگەی وای نێت (Ynet) لە زاری سەرچاوەیەک لە سوپای ئیسرائیل بڵاوی کردەوە؛ ئەو وڵاتە یەکەی 54ی سەر بە هەواڵگریی سوپاکەی راسپاردوە بۆ چاودێریی سوپای پاسداران و دەستنیشانکردنی ئەو شوێنانەی ئێران کە بڕیارە لە لایەن ئیسرائیلەوە بکرێنە ئامانج. بە وتەی ئەو سەرچاویە: تەلئەڤیڤ بەهۆی تاقیکردنەوە موشەکییەکانی ئێران بڕیاری داوە ئامادەکاریی بکات بۆ جەنگی راستەوخۆی نێوان ئیسرائیل و کۆماری ئیسلامی چونکە موشەکەکانی سوپای پاسداران توانای ئەوەی هەیە ئیسرائیل بکەنە ئامانج. وای نێت ئاماژەی بەوە کردوە؛ یەکەی 54ی هەواڵگریی سوپای ئیسرائیل بەرپرسە لە دەستنیشانکردنی ئەو ئامانجانەی کە بڕیارە لە لایەن وڵاتەکەیەوە هێرش بکرێتە سەری. بە پێی زانیارییەکانی هەواڵگریی ئیسرائیل بودجەی سوپای پاسداران بە مەبەستی پەرەپێدانی بەرنامە موشەکییەکەی زیادی کردوە و ئەوەش هەڕەشەیە بۆسەر تەلئەبیب.

هاوڵاتی سەرۆکایەتی بەڕێوەبەرایەتی کۆچبەرانی تورکیا رایگەیاند، لە نێوان دوو بۆ هەشتی حوزەیراندا لە هەموو تورکیا دوو هەزار و ٨٢٥ پەنابەر دەستگیرکراون و لەو ژمارەیەش هەزار و ٢١٢ پەنابەر دیپۆرت کراونەتەوە. سەرۆکایەتی بەڕێوەبەرایەتی کۆچبەرانی تورکیا کە سەر بە وەزارەتی ناوخۆی تورکیایە رایگەیاند، لە ماوەی حەفتەیەدا لە باکوری کوردستان و تورکیا ٧٧٣ ئەفغانی، ٥٦ پاکستانی و و هەزار و ٩٩٦ پەنابەری وڵاتانی دیکە دەستگیرکراون. هەروەها ٣٥٦ پەنابەری ئەفغانی، ١٠٦ پاکستانی و ٧٥٠ پەنابەری دیکەی وڵاتانی ناوچەکە دیپۆرت کراونەتەوە. سەرۆکایەتی بەڕێوەبەرایەتی کۆچبەرانی تورکیا دەڵێت، لە سەرەتای مانگی کانونی دووەمەوە تاوەکو هەشتی حوزەیران، ١٣ هەزار و ٥٨٩ ئەفغانی، هەزار و ٨٧٠ پاکستانی و ٢٧ هەزار و ٩٠ کۆچبەری وڵاتانی دیکە دیپۆرت کراونەتەوە.

ئاژانسێکی هەواڵ ئاشکرای دەکات واشنتۆن بڕیاری لێخۆشبونی بۆ عێراق دەرکردوە کە بە شێوەیەکی سنوردار بڕێک لە پارەی قەرزەکانی غاز و کاربا رادەستی ئێران بکات. ئاژانسی هەواڵی (رۆیتەرز) لە زاری بەرپرسێکی باڵای وەزارەتی دەرەوەی عێراق بڵاوی کردوەتەوە؛ واشنتۆن رەزامەندیی دەربڕیوە بە رادەستکردنی دوو ملیارد و 700 ملیۆن دۆلار لە قەرزەکانی غاز و کارەبا بۆ ئێران. پێشتر سەرۆکی ژوری هاوبەشی بازرگانیی نێوان عێراق و ئێران ئاماژەی بەوە کردبو کە ئەمریکا لێخۆشبونی لە سزا نێودەوڵەتییەکان بۆ عێراق دەرکردە بۆ ئەوەی قەرزەکانی غاز و کارەبا رادەستی ئێران بکرێت. رۆیتەرز لەهەواڵێکی مانگی رابردودا ئاشکرای کردبوە کە هەناردەی غازی ئێران بۆ عێراق بەهۆی رادەست نەکردنەوەی قەرزەکانی رۆژانە 20 ملیۆن مەتر سێجا کەمی کردوە و ئەوەش بەرهەمهێنانی کارەبای لە عێراق کەم کردوەتەوە. بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی ئێران رایانگەیاندوە؛ قەرزەکانی غاز و کارەبای عێراق دەگاتە 11 ملیارد دۆلار و ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزیش ئەو قەرزانەی بە نزیکەی 18 ملیارد دۆلار خەمڵاندوە. بەهۆی سزاکانی ئەمریکاوە رەانەکردن یان گواستنەوەی پارە بۆ سەر ئەژمارە بانکییەکانی ئێران لە دەرەوە قەدەغە کراوە و پارە بلۆککراوەکانی ئەو وڵاتە بەهۆی سزاکانەوە بە زیاتر لە 120 ملیارد دۆلار دەخەمڵێنرێت.

هاوڵاتی  تەقینەوەیەک لە کارگەی دروستکردنی موشەک و تەقەمەنی باروتسان لە ئەنقەرە روویدا و ٥ کەس گیانیان لەدەستدا. میدیاکانی تورکیا رایانگەیاند، ئەمڕۆ تەقینەوەیەک لە کارگەی دروستکردنی موشەک و تەقەمەنی باروتسانی سەر بە کۆمپانیای پیشەسازی ئامێر و کیمیایی (MKE) لە ئەنقەرەی پایتەختی تورکیا رویداوە. میدیاکانی تورکیا دەڵێن، دوای تەقینەوەکە ئاگرێکی گەورە کەوتووەتەوە و خانەوادەی کرێکارانی نیو کارگەکە لە شوێنی رووداوەکە کۆبونەتەوە. وەسیپ شاهین پارێزگاری ئەنقەرە رایگەیاند، لە تەقینەوەکەدا ٥ کرێکار گیانیان لەدەستداوە. باسی ئەوەش دەکرێت کە بریندار هەیە. هەرچەندە وەسیپ شاهین پارێزگاری ئەنقەرە رایگەیاندووە کە تەقینەوەکە بەهۆی کارلێکی مادە کیمیاییەکان روویداوە، بەڵام گۆمانی ئەوە دەکرێت کە تەقینەوەکە سروشتی نەبووبێت.