هاوڵاتی   بەرلەوەی دادگای فیدراڵی عێراق رۆژی سێشەممە بڕیاری خۆی لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان یاخود هەڵنەوەشاندنەوەی بدات، رۆژی دووشەممە تویتێكی (كازم حائیری) مەرجەعی ئاینی سەدرییەكان و دواتریش تویتێكی موقتەدا سەدری رابەری رەوتی سەدر گڕیان لەتەواوی شەقامی عێراقی بەرداو دۆخی ئەمنی بەغداو زۆربەی شارەكانی باشووری عێراقیان گەیاندە ئەو خاڵەی كەچەندین مانگە سیاسییەكان و چاودێران هۆشداری لەبارەوە دەدەن و پێیان وایە هەر كەدۆخەكە لەدەست دەرچوو ئیدی گەڕانەوەی بۆ نییەو هەمووان بەیەكەوە دەسوتێنێت. كازم حوسەینی حائیری ساڵی 1938 لەكەربەلا لەدایكبووە، لەتەمەنی پێنج ساڵیدا لای باوكی دەستی بەخوێندنی ئاینیی كردووە‌و دواتر رووی لەشاری نەجەف كردووە بۆ تەواوكردنی خوێندن، ئەو یەكێك لەدیارترین خوێندكارەكانی سەید (محەمەد باقر سەدر)ی مامی موقتەدا سەدرە‌و ماوەیەكی دورودرێژ هاوەڵی بووەو لەشاری قوم نیشتەجێیە، كتوپڕ وازهێنانی خۆی لەمەرجەعییەتی سەدرییەكان راگەیاند. كازم حوسەینی حائیری لەڕاگەیەندراوێكدا وێرای وازهێنانی لەمەرجەعییەت، داوای لە «بڕواداران»ی كرد  گوێڕایەڵی رابەری باڵای ئێران، عەلی خامنەیی بن و وەك هێزێكی سەربەخۆ پاڵپشتی لەحەشدی شەعبی بكەن. هاوكات رایگەیاند: «هەركەسێك هەوڵی جیاكردنەوەی رۆڵەكانی مەزهەب بدات و بێ فەرمانی سەركردایەتی شەرعیی بكات لەڕاستییدا ئەو كەسە سەدری نییە، تەنانەت ئەگەر داواكاری ئەوەیش بكات». دوابەدوای ئەوە، موقتەدا سەدری لەبارەی وازهێنانی مەرجەعی شیعە، كازم حوسەینی حائیری تویتێكی بڵاوكردەوە و ڕایگەیاند «زۆر كەس لەنێویاندا بەڕێز حائیری وا هەست دەكەن كەئەم سەركردایەتییە بەهۆی كارو فەرمانی ئەوانەوە هاتووەتە ئاوارەوە، بەڵام نەخێر وانییە ئەم سەركردایەتییە بەپشتیوانی خواو هەوڵی باوكم كە دەستی لەكاروباری عێراق و گەلەكەی وەرنەداوە، هاتووەتە ئاوارەوە». سەدر رایگەیاند كەسەرباری وازهێنانی كازم حائیری، بەڵام نەجەف بەردەوام بەگەورەترین بارەگای مەرجەعییەت دەمێنێتەوە. دوای وازهێنانی سەدر، خۆپیشاندەرانی لایەنگری سەدر لەناوچەی سەوز دۆخەكەیان ئاڵۆزكردو پەلاماری چەندین باڵەخانەی حكومییان داو تەنانەت چوونە ناو كۆشكی كۆماریشەوە، لەئێستاشدا هەموو چاوەكان لەسەر (عەلی سیستانی)ی مەرجەعی گەورەی شیعەكانە كە لەشاری نەجەف نیشتەجێیە تا ئەو ئاگرەی كەهەڵگیرساوە بەفەتوایەك بیكوژێنێتەوە. بەبڕوای ئەو چاودێرانەی كەساڵانێكە چاودێری بڕیارو فەتواكانی سیستانییان كردووە، هەرچەندە زۆرینەی عێراقییەكان و سەركردەی حزبە شیعییەكان چاویان لەوەیە (سیستانی) لەدوایین ساتدا دەستوەردان بكات، بەڵام ئاماژە بەوەدەكەن سیستانی نایەوێت هەڵوێستێك دەرببڕێت كەخزمەت بەلایەنێكی سیاسی بكات لەسەر حسابی لایەنێكی دیكە، چەند سەرچاوەیەكیش كەقسەیان بۆ رۆژنامەی (عەرەبی جەدید) كردووە دەڵێن: چەندین پەیام لەكەسایەتییە عێراقی و ئاینییە ئێرانییەكانەوە گەیشتوون بەسیستانی بۆ ئەوەی هەڵوێستی خۆی لەسەر رووداوەكانی ئێستا دەرببڕێت یاخود دەستپێشخەرییەك بكات، تەنانەت چەندین لایەنی نێودەوڵەتیش بەتایبەتی نێردەی نەتەوەیەكگرتووەكان هەوڵیانداوە سیستانی هەڵوێستێك دەرببڕێت یاخود چاویان پێبكەوێت، بەڵام سیستانی رەتیكردووەتەوە كەس ببینێت. ئەوەی ئەم دۆخەی عێراقی درووستكردووە  لەئێستادا رێكنەكەوتنە لەسەر درووستكردنی حكومەت و دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردنەكان و هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی ئێستا، كەسەدرییەكان زۆر بەتوندی دەستیان بەداواكانیانەوە گرتووە، هەرچی لایەنی هەماهەنگیشە هەرچەندە كەمێك نەرمییان نواندووە لەبەرامبەر داواكانی سەدردا، بەڵام مەرجی قورسیان داناوە. توندوتیژییەكانیش كۆمەڵگای نێودەوڵەتی هێناوەتە سەر خەت و هەریەكە لەنەتەوەیەكگرتووەكان و یەكێتی ئەوروپاو ئەمریكاو بەریتانیاو كۆمكاری عەرەبی و دەیان وڵاتی دیكە داوای دەستبەجێ وەستاندنی هەموو توندوتیژییەك دەكەن. لەڕاگەیەندراوێكدا سكرتێری گشتی نەتەوەیەكگرتووەكان «داوای ئارامی و دانبەخۆداگرتن دەكات و داوا لەهەموو لایەنەكان دەكات هەنگاوی دەستبەجێ بنێن بۆ كەمكردنەوەی گرژییەكان و خۆیان لەتووندوتیژی بەدووربگرن.» هاوكات یەكێتیی ئەوروپا دەڵێت «دووپاتی دەكەینەوە كە پێویستە رێز لەهەموو یاساكان بگیرێت و سەلامەتیی دامودەزگاكان مسۆگەر بكرێت. پێویستە هەموو لایەنەكان لەپێناو كەمكردنەوەی گرژییەكان كاربكەن و بەگوێرەی دەستوور لەگفتوگۆی سیاسیدا بەشداربن، كەئەوە تاكە رێگەی چارەسەركردنی ناكۆكییەكانە». لەلایەن خۆشیەوە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاندووە وەزارەتی دەرەوە سەركۆنەی گرژییەكانی عێراق دەكات و داوا لەهەموو لایەنێك دەكات دان بەخۆیاندا بگرن و بەدوای رێگەی چارەسەردا بگەڕێن. بەریتانیاش دەڵیت»داوا لەوانە دەكەین كە لەسەر شەقامەكانن، خۆیان بەدووربگرن لەتووندوتیژی و دەبێت خۆپێشاندانەكان ئاشتییانە بن، چونكە عێراقییەكان شیاوی ئەوە نین وڵاتەكەیان بەشەڕو تووندوتیژییەوە تێوەبگلێندرێت.» بەپێی ئەو ئامارانەی بڵاوكراونەتەوە دەیان كەس كوژراون و سەدانی تریش برینداربوون، هەموو ئەمانە لەكاتێكدایە وابڕیاربوو رۆژی سێشەممە 30ی ئاب دادگای فیدراڵی بڕیار لەسەر هەڵوەشاندنەوە یاخود هەڵنەوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی عێراق بدات، بەڵام بەهۆی ئاڵۆزبوونی دۆخەكە، دادگاكە رایگەیاندووە بڕیارەكەی بۆ كاتێكی نادیار دواخستووەو بەمەش جارێكی تر چارەنووسی ئەو كێشەو گرفتانەی كەهەموو ئەم رووداوانەی لێكەوتووەتەوە دراوەتە دەست قەدەرو كەس نازانێت عێراق روو لەكوێ دەكات. لەتازەترین پەیامیشدا كە ئێوارەی سێشەممە بڵاویكردەوە، موقتەدا سەدر نیگەرانیی خۆی لەدۆخی ئێستای عێراق دەربڕی و رایگەیاند:»لەماوەی یەك كاتژمێردا خۆپیشاندەران نەكشێنەوە حاشایان لێدەكەم»، و وتیشی:»گەل دیلی گەندەڵی‌و تووندوتیژیە، بەڵام نەفرەت لەو شۆڕشەی بەتوندوتیژی بێت، ئەو شۆڕشەی توندوتیژی تێكەڵبوو شۆڕش نییە لەبنەڕەتدا، لەمەودوا ناڵێم شۆڕش»، و دەڵێت:»هیوادار بووە ناڕەزایەتیی ئاشتییانە هەبێت، نەك شۆڕشەكە بگاتە ئەم ئاستە، نەفرەت لەشۆڕشەكەتان». لەبارەی بڕیارەكەی خۆیشیەوە كەكشانەوەی لەپرۆسەی سیاسیی راگەیاند، موقتەدا سەدر وتی:»لەدوێنێوە من كشاومەتەوە لەڕووی شەرعەوە، چونكە مەرجەع وتی نابێت لەڕووی شەرعەوە دەستوەردان هەبێت، بۆیە من كشاومەتەوەو حەقم بەسیاسەتەوە نییەو هیچ كەسیش پرسیاری سیاسیم لێ نەكات». بەبڕوای زۆرێك لەوانەی لەدۆخی سیاسی عێراق شارەزان پێناچێت ئەمجارەش كشانەوەی سەدر یەكجارەكی بێت و هاوشێوەی جارانی پێشووتر كە پاشەكشەی دەكرد لەپرۆسەی سیاسی و دواتر دەگەڕایەوە ئەمجارەش بگەڕێتەوە. بەپێی راپۆرتێكی رۆژنامەی «ئیندپێندنت»ی بەریتانی كە لەژێر ناوی «ئایا كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی بۆ كۆتاییهێنان بەقەیرانی سیاسیی عێراق دەستتێوەردان دەكات؟» ئاماژە بەوەكراوە  ئەنجومەنی ئاسایش مافی ئەوەی هەیە بەپێی مادەكانی 24و 34و 39ی پەیماننامەی نەتەوەیەكگرتوەكان دەستتێوەردان لەكاروباری ناوخۆی عێراقدا بكات، بەوپێیەی ئەوەی روودەدات هەڕەشەیە لەسەر ئاشتیی‌و ئاسایشی نێودەوڵەتیی.لەگەڵ ئەوەشدا، چاودێران بەدوریدەزانن لەئایندەیەكی نزیكدا دەستپێشخەریی نێودەوڵەتیی یان هەوڵی بەنێودەوڵەتییكردنی قەیرانی عێراق هەبێت. رۆژنامەكە ئاماژەی بۆ ئەوەشكردووە: «كۆمەڵگای نێودەوڵەتیی بەدەست عێراقەوە ماندوو بوەو نابێت چاوەڕێی ئەوە بكرێت بەقوڵی لەدیمەنی سیاسیی عێراقەوە بگلێت، بەتایبەت كە ماوەی 19 ساڵە قەیرانی سیاسیی عێراق بەردەوامەو بەردەوامیش قەیرانی نوێ سەرهەڵدەدات، ئەمەش وایكردووە عێراق لەكارە لەپێشینەكانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی بێتە دەرەوە». لەئێستاداشدا دوابەدوای پەیامەكەی سەدر، دۆخی توندوتیژی و ئاڵۆزییەكان بەرەو خاوبوونەوە دەچن، بەڵام دۆخە سیاسییە گڕگرتووەكە پێناچێت بەم نزیكانە دوای 10 مانگ لەهەڵبژاردن كۆتایی پێبێت و لایەنەكان بگەنە ڕێككەوتن.  

هاوڵاتی محه‌مه‌د ساڵح عێراقی كه‌ به‌ وه‌زیره‌كه‌ی سه‌در ناسراوه‌ ده‌ڵێت، ئه‌گه‌ر چوارچێوه‌ی هه‌ماهه‌نگی پرسه‌ بۆ كوژراوانی رِووداوه‌كانی دووشه‌ممه‌ی به‌رده‌م ناوچه‌ی سه‌وزی به‌غدا رِانه‌گه‌یه‌نێت، "ئه‌وه‌ له‌مرِۆوه‌ رِه‌وتی سه‌دری به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك دوژمنی یه‌كه‌می ئه‌وانه‌."     ساڵح محه‌مه‌د عێراقی له‌ په‌یامێكدا "چوارچێوه‌ی هه‌ماهه‌نگی" تۆمه‌تبار ده‌كات به‌ كوشتنی خۆپیشانده‌ران و ده‌ڵێت، "ئه‌وان هێشتا به‌رده‌وامن له‌ داواكاری خۆیان بۆ دانیشتنی په‌رله‌مان و پێكهێنانی حكومه‌ته‌ قێزه‌ونه‌كه‌یان له‌كاتێكدا خوێنی خۆپیشانده‌ران هێشتا ده‌رِوات." وه‌زیری سه‌در رایگه‌یاند، هه‌ڵوێسته‌كانی چوارچێوه‌ی هه‌ماهه‌نگیی "بێئابرِوو" و هه‌ڵوێسته‌كانی گرووپه‌ چه‌كداره‌ "بێئابرِووه‌كانم" به‌لاوه‌ سه‌یر نه‌بوو، "كه‌ ده‌ڵێن په‌رله‌مان كۆده‌بێته‌وه‌ بۆ پێكهێنانی حكومه‌تێكی بێئابرِوو." وه‌زیری سه‌در ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كردووه‌، "چوارچێوه‌ی هه‌ماهه‌نگی و گرووپه‌ چه‌كداره‌كانی بێرِه‌وشتن و ئایینیان نییه‌، چونكه‌ ئه‌وان سێكوچكه‌یه‌كی بێئابرِوون و نازانن چاكسازی و شۆرِش و ئاشتیخوازی و نه‌هامه‌تی خه‌ڵكی چین." له‌كۆتایی په‌یامه‌كه‌یدا وه‌زیره‌كه‌ی سه‌در ده‌ڵێت، داوا له‌ئێران ده‌كه‌م كه‌ حوشتره‌كانی له‌عیراق ببه‌ستێته‌وه‌، تا رووبه‌ڕووی بارودۆخێك نه‌بنه‌وه‌ كه‌ دوای په‌شیمانی دادیان نه‌دات.

هاوڵاتی دوێنێ سێشه‌مه‌ 30/08/2022 كاتژمێر 8:30 خوله‌كی ئێواره‌ كه‌سێك به‌ چه‌كی كلاشینكۆڤ نزیك ده‌بێته‌وه‌ له‌ كۆچبه‌رانی كه‌مپی دانیكخك و ده‌ست رێژی گوللـه‌ به‌سه‌ر كۆچبه‌ران ده‌كات و له‌ئه‌نجامدا 9 كه‌س بریندار ده‌كات كه‌ برینی دوانیان زۆر سه‌خته‌. به‌پێی زانیاری میدیاكانی فه‌ره‌نسا، له‌ئێستادا ئه‌و دوو كه‌سه‌ی برینه‌كانیان سه‌خته‌ له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌كی شاری لیلی باكوری فه‌ره‌نسا له‌ ژێر چاودێرین ئه‌وانی تریش له‌ نه‌خۆشخانه‌كانی شاری كالاس و دانكیخك. ئه‌م كه‌مپه‌ ئه‌و كۆجبه‌رانه‌ی تێدا ده‌ژین كه‌له‌ چاوه‌ڕوانیدان له‌ ده‌رفه‌تێكدا خۆیان بگه‌یێنن به‌ وڵاتی به‌ریتانیاو به‌شی هه‌ر زۆری ئه‌م كۆچبه‌رانه‌ش كوردی باشوری كوردستانن و پۆلیسی فه‌ره‌نسی له‌سه‌ر رووداوه‌كه‌ سه‌قاڵی لێكۆڵینه‌وه‌ن و تائێستا توانباره‌كه‌ ده‌ستگیر نه‌كراوه‌.  

هاوڵاتی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق هۆشداری له‌باره‌ی رووداوه‌كان ده‌دات و ده‌ڵێت، ئه‌گه‌ر ئاژاوه‌، رووبه‌رِووبوونه‌وه‌، ناكۆكی، ململانێ و گوێنه‌گرتن له‌ لۆژیك به‌رده‌وام بێت، هه‌نگاوی ئه‌خلاقی و نیشتمانی ده‌نێت و له‌ كاتێكی گونجاودا ده‌ستبه‌رداری پۆسته‌كه‌ی ده‌بێت. مسته‌فا كازمی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق راشیگه‌یاندوه‌، هه‌تا من له‌ ده‌سه‌ڵاتدا بم  به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌ستبه‌رداری به‌رپرسیارێتییه‌كانم له‌ به‌رامبه‌ر گه‌لی عیراق نابم. كازمی له‌ نوێترین وتاریدا له‌سه‌ر بارودۆخی عێراق باسی له‌وه‌ كردووه‌ كه‌ لایه‌ن هه‌بووه‌ ویستوویه‌تی هێزه‌ ئه‌منییه‌كان بكاته‌ به‌شێك له‌ رووداوه‌كان و جه‌نگێكی فره‌ لایه‌نه‌ له‌ئارادایه‌ بۆ لاوازكردنی عیراق و داوای گفتوگۆم كردووه‌ و پێویسته‌ هه‌موو لایه‌ك سازش بكه‌ن. جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌ ده‌بێت چه‌ك له‌ ده‌ستی ده‌وڵه‌تدا بێت و پێویسته‌ دیارده‌ی چه‌كی نایاسایی كۆنترِۆڵ بكرێت. له‌ كۆتایشدا له‌سه‌ر هێرشكردنه‌ سه‌ر ناوچه‌ی سه‌وز باسی له‌وه‌ كرد كه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ئارادایه‌ سه‌باره‌ت به‌ هێرشه‌كانی سه‌ر ناوچه‌ی سه‌وزو ئه‌نجامه‌كانیشی راده‌گه‌یه‌نین.  

هاوڵاتی وەزیرەکەی سەدر لە تویتێکدا ڕونیکردەوە ، مەبەستی موقتەدا سەدر لەوەی کە وتی کوژراو و بکوژ لەدۆزەخدان ئەوانەن پەنایان بۆ چەک بردووە. ڕاشیگەیاندوە، مەبەستیشی لە وشەی مەرجەع، کازم حائیری بووە. ساڵح محەممەد عێراقی ناسراو بە وەزیرەکەی سەدر لە روونکردنەوەیەکدا فەرموودەیەکی پێغەمبەری ئیسلام (د.خ) وەک بەڵگەیەک بۆ وتەکانی موقتەدا سەدر دەهێنێتەوە کە لەبارەی رووبەڕووبوونەوە لە خۆپێشاندانەکانەوە وتبووی، "بکوژ و کوژراو لە دۆزەخن". لە تویتەکەدا وەزیرەکەی سەدر ڕونیشی دەکاتەوە مەبەست لە وەی کە سەدر وتی کوژراو و بکوژ لە دۆزەخدان وتەی پێغەرمبەری ئیسلامە کە وتوویەتی "هەرکاتێک دوو موسڵمان بە شمشێر رووبەڕووی یەکتربوونەوە ئەوا بکوژ و کوژراو لە دۆزەخدان" یەکەم مەرج لەم بابەتە پەنابردنە بۆ شمشێر، واتە پەنابردن بۆ چەک، کەواتە وتەکەی موقتەدا سەدر روونە هەرکەسێک پەنای بۆ چەک نەبردێت نایگرێتەوە. وتیشی : مەبەست لەبەکارهێنانی وشەی "مەرجەع" کازم حائیری بووە وەڵامێک بووە تایبەت بە دەستبەرداربوونی حائیری لە پۆستی مەرجەعییەت، نەک کشانەوەی شۆرشگێڕان.

هاوڵاتی هاوڵاتییەک لە کاتی مامەڵەی کڕینی ئوتومبێلدا ئوتومبێلەکانی ڕفاندووەو پاشان لە شوێنێکی کە فرۆشتوێتی. هۆگر عەزیز، وتەبێژی پۆلیسی هەولێر لەکۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند: کەسێک بە تۆمەتی دزینی پێنچ ئۆتۆمبێلی هاوڵاتیان دەستگیراکراوە. ڕوونیشیکردەوە، تۆمەتبارەکە دانی بە تاوانەکەیداناوە و پێشووتر لەسەر هەمان کار لە سلێمانی بۆ ماوەی شەش ساڵ سزادراوە. وتیشی، پێشبینی دەکەین ئۆتۆمبێلی زیاتری هاوڵاتیانی دزیبێت لەبەرئەوەی دزەکە پێشینەی تاوانی هەیە و هاوڵاتیانی ئاگادار کردەوە کە دەتوانن سکاڵای لەسەر تۆمار بکەن.  باسی لەوەشکرد: شێوازی دزیکردنەکەی بە جۆرێک بووە لە کاتی مامەڵەی کڕینی ئۆتۆمبێل لەگەڵ هاوڵاتیان، دوای ئەوەی ئۆتۆمبێلی تاقیدەکردۆتەوە ، هەڵهاتووەو ئۆتۆمبێلەکەی ڕفاندووە و لە شوێنیکی دیکە فرۆشتوێتی . وتەبێژی پۆلیسی هەولێر لە بارەی جۆری ئەو ئۆتۆمبێلانەی ئەو کەسە بردونی وتی: ئۆتۆمبێلەکان یەکیان لەجۆری تۆتۆتا پرادۆ، دوو ئۆتۆمبێلی نیسان سەنی و دوو ئۆتۆمبێلی تۆیۆتا پیکاب بوون. ئاماژەشی بەوەکرد: پێشبینی دزینی زیاتری ئۆتۆمبێل دەکەین لەلایەن تۆمەتبارەوە، چونکە لەماوەکانی ڕابردوو ئۆتۆمبێلی زیاتری هاوڵاتیان رێفندراوە، بەڵام ناو ناسنامەی دزەکەیان نەزانیوە، بۆیە هاوڵاتیان دەتوانن سکاڵا لەسەر کەسی تۆمەتبار تۆمار بکەن.

هاوڵاتی د. به‌رهه‌م ساڵح، سه‌رۆك كۆماری عێراق له‌ وتارێكدا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات، ئه‌و قه‌یرانه‌ی له‌ نێوان حكومه‌تی عێراق و هه‌رێمی كوردستان هه‌یه‌ جێگه‌ی قبووڵ نییه‌.   له‌ به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانیدا د. به‌رهه‌م ساڵح داوای له‌ چوارچێوه‌ی هاوئاهه‌نگی كرد له‌گه‌ڵ موقته‌دا سه‌در گفتوگۆ بكه‌ن بۆ هێوركردنه‌وه‌ی دۆخه‌كه‌ و به‌شداریكردن له‌ دیالۆگی نیشتمانی.   وتیشی: پێویسته‌ گفتوگۆی نیشتمانی جه‌خت له‌ چۆنێتیی هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت و پێكهێنانی حكومه‌ت بكاته‌وه‌و پێویسته‌ ده‌ستبه‌جێ ده‌ست به‌ هه‌مواركردنه‌وه‌ی ده‌ستوور بكرێت. له‌باره‌ی كۆتا هه‌ڵبژادنیشه‌وه‌ له‌عێراق سه‌رۆك كۆمار وتی: هه‌ڵبژاردنی ئه‌م دواییانه‌ی عێراق ئاواتی خه‌ڵكی به‌دینه‌هێناو پێویسته‌ حكومه‌تی داهاتووی عێراق ته‌واو له‌ئاست خواستی خه‌ڵكی عێراقدا بێت. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد،  داواكه‌ی موقته‌دا سه‌در داوایه‌كی ئازایانه‌ بوو، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هێزه‌ ئه‌منییه‌كان به‌ داناییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ رووداوه‌كانی تووندوتیژی كردو جێی ده‌ستخۆشییه‌. وتیشی: قه‌یرانی سیاسی عیراق كۆتایی نه‌هاتووه‌و  پێویستمان به‌چاره‌سه‌ری ریشه‌یی كێشه‌كانه‌، چونكه‌ به‌رده‌وامی ئه‌م دۆخه‌ ده‌بێته‌ هۆی زیاتر بوونی گه‌نده‌ڵی له‌دامه‌زراوه‌كانی وڵات و مه‌ترسی ده‌كرێت جارێكی تر تووندوتیژی سه‌ر هه‌ڵبداته‌وه‌.  د.به‌رهه‌م ساڵح ڕاشیگه‌یاند: پێویسته‌ لایه‌نه‌ ناكۆكه‌كانی عیراق له‌سه‌ر یه‌ك مێز كۆببنه‌وه‌ و گفتووگۆی ڕاشكاوانه‌ سه‌باره‌ت به‌چاره‌سه‌ری كێشه‌كانی وڵات و جێبه‌جێ كردنی داخوازییه‌كانی گه‌ل بكه‌ن.  سه‌رۆك كۆمار جارێكی تر دووپاتیكرده‌وه‌ كه‌پێویسته‌ كێشه‌كانی هه‌رێم و حكومه‌تی فیدراڵ له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستور چاره‌سه‌ر بكرێن.  سه‌رۆك كۆماری عیراق له‌ وتاره‌كه‌یدا ته‌ئكیدی له‌وه‌كرده‌وه‌ پێویسته‌ داخوازی ڕه‌وای هاووڵاتیان بۆ باشتركردنی بژێوی و خزمه‌تگوزاری جێبه‌جێ بكرێت و باسی له‌وه‌كرد: هیچ پۆستێك له‌به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ل باڵا تر نیه‌.  

جۆ بایدن سەرۆکی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا داواکاری خۆ کاندید کردنەوەی بۆ هەڵبژاردنی 2024  پێشکەش کرد. جۆ بایدن سەرۆکی ئەمەریکا ڕۆژی سێشەممە داواکاری خۆ کاندیدکردنەوەی  بۆ خولێکی نوێی سەرۆکایەتی لە هەڵبژاردنی ساڵی 2024دا پێشکەشی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنی فیدڕاڵی کرد.  ڕۆژنامەی ئیندیپێندێنت لە راپۆرتێکيدا باسی لەوە کردوە، کە بایدن دووبارە داواکاری خۆ کاندید کردنەوەی  بۆ پۆستی سەرۆکی ئەمەریکا پێشکەش بە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنی فیدڕاڵی کردوە.  پێشکەشکردنی داواکاری خۆ کاندید کردنەوەی لە کاتێکدایە کە بایدن خۆی ئامادە دەکات کە ڕۆژی پێنجشەممە وتارێکی گرنگ لە فیلادلفیا پێشکەش بکات . بە پێی زانیاریەکانی کۆشکی سپی، وتارەکەی بایدن دەربارەی چۆنیەتی سەرکەوتنیەتی بەسەر دۆناڵد ترەمپدا لەهەڵبژاردنی پێشووی ئەمەریکا و شەڕکردنی لە پێناو ئەمەریکادا دەبێت .

هاوڵاتی موقته‌دا سه‌در سه‌رۆكی ره‌وتی سه‌در له‌ تویته‌ری خۆی دوای كۆتایی هاتنی گرژی و ئاڵۆزییه‌كان په‌یامێكی بڵاوكرده‌وه‌و ده‌ڵێت، ره‌حمه‌تی خوا له‌ شه‌هیدانی شۆرِشی ئاشتییانه‌و پرسه‌ی خۆم راده‌گه‌یه‌نم، هه‌روه‌ها داوا له‌ خوا ده‌كه‌م سه‌بر و ئارامی به‌ خانه‌واده‌ی شه‌هیدان بدات و شیفای په‌له‌ش بۆ برینداران بنێرێت. سه‌در له‌تویته‌كه‌یدا ئه‌وه‌شده‌خاته‌رِوو، خوا له‌وانه‌ ببورێت كه‌ چه‌كیان هه‌ڵگرت، داوایان لێ ده‌كه‌م تۆبه‌ی زیاد بكه‌ن و نه‌گه‌رِێنه‌وه‌ سه‌ر كاری له‌و جۆره‌ی داهاتوویان. ده‌قی تویته‌كه‌ به‌وێنه‌..    

هاوڵاتی لە چەند چالاکییەکی تیمە گەڕۆکەکانی گەریلادا، هەشت سەربازی تورکی کوژران، وهەلیکۆپتەرێک خرایە خوارەوە . ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی ھێزەکانی پاراستنی گەل ـ ھەپەگە، لە راگەیەندراوێکدا ئەنجامی چەند چالاکییەکی گەریلای بڵاوکردەوەو کوشتنی هەشت سەربازی تورکیای ڕاگەیاند  . لە ڕاگەیاندراوەکەدا هاتووە، له‌ ٥ چالاكی تیمه‌ گه‌ڕۆكه‌كانی هەپەگەدا  ٨ سەربازی تورکی کوژراون و گورز له‌ هه‌لیكۆپته‌رێكی سكۆرسكی وه‌شێنراوە . باسی لەوەش کردووە : کە سوپای توركیا  ١٥ جار به‌ بۆمبی ئه‌تۆمی تاكتیكی و چه‌كی كیمیایی، ٢٣ جار به‌ هه‌لیكۆپته‌ری هێرشبه‌ر، ١٣ جار به‌ فڕۆكه‌ی شه‌ڕ، به‌ ده‌یان جاریش به‌ كاتیوشا، هاوه‌ن و چه‌كی قورس گۆڕه‌پانه‌كانی به‌رخودانیان بۆردومان كردووە.

هاوڵاتی سه‌رۆكی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان  له‌باره‌ی هه‌ڵوێستی موقته‌دا سه‌در راگه‌یه‌ندراوێك بڵاوده‌كاته‌وه‌و ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات، سه‌ماحه‌تی موقته‌دا سه‌در مامه‌ڵه‌ی شیاوی سه‌ركرده‌و هێزه‌ نیشتمانییه‌كان رۆڵی گه‌وره‌یان هه‌بوو. بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی سه‌رۆكی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان  له‌راگه‌یه‌ندراوێكدا ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات، رووداوه‌كانی شه‌وی رابردوو مه‌ینه‌تییه‌كی نیشتمانییه‌. به‌ڵام گرفت و ئاڵنگاریی زۆر هه‌بوون كه‌ گه‌لان به‌ ئیراده‌ و حیكمه‌ت تێیانپه‌ڕاندووه‌ بۆ چه‌سپاندنی یه‌كڕیزی و به‌رده‌وامیی بونیادنان. ده‌شڵێت، هه‌ڵوێستی حه‌كیمانه‌ی سه‌ماحه‌تی موقته‌دا سه‌در مامه‌ڵه‌ی شیاوی سه‌ركرده‌ و هێزه‌ نیشتمانییه‌كان رۆڵی گه‌وره‌یان هه‌بوو له‌ پووچه‌ڵكردنه‌وه‌ی مه‌رامی فیتنه‌ و ناكۆكی. ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات، با هه‌موومان پێكه‌وه‌ هه‌وڵ بۆ ئاشتی و پێشكه‌وتن بده‌ین و عێراقێكی سه‌قامگیر و ئاوه‌دان بۆ هه‌موو پێكهاته‌كان بونیادبنێین.    

هاوڵاتی  ئه‌ندامێکی تیمی پارێزەری سزادراوانی بادینان ئاشکرایکرد"ئەفسەرێکی چاکسازی گەورانی هەولێر کە ناو پۆستەکەی لای ئێمە ئاشکرایە سزا و ئەشکەنجەی دەستگیرکراوان دەدات"،ئاماژەشی بەوەکرد"زۆر هەوڵیانداوە سزادراوانی بادینان ببینن بەڵام بە بیانوی جۆراوجۆر ڕێگری دەکەن". ئەمڕۆ سێشەممە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا، بەشدار حەسەن ئه‌ندامی تیمی پارێزەری سزادراوانی بادینان رایگەیاند، "لە 15ی (حوزەیران)ی ئەمساڵەوە سزادراوانی شیلادزێ ئازادبونی بەمەرج دەیانگرێتەوە، بەڵام بەهۆی دەستتێوەردانی دەرەکی لە کاروباری دادگاکان و چاکسازییەکان، ئەو بابەتە هەر جارەی بە بیانوییەک  دوادەخرێت". ئاماژەی بەوەشکرد، بەڕێوبەری گشتی چاکسازییەکانی هەرێمی کوردستان بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی کارو کاروباری کۆمەڵایەتی دۆسییەکانی ئەو سزادراوانەیان رەوانەی داواکاری گشتی کردوە، داواکاری گشتیش ئەمڕۆ بڕیاری خۆی لەسەر دۆسییەی هەریەک لە سزادراوان (کۆڤان تارق، ئەمجەد یوسف، نێچیرڤان بەدیع، یوسف شەریف، مەحمەد ناجی) دا و دەڵێت، کە "ئەو سزادراوانە ئازادکردنی بەمەرج نایانگرێتەوە". ئەو پارێزەرە باسی لەوەشکرد، "داواکاری گشتی ناچارکراوە کە پابەندبێت بە بڕیاری ژمارە هەزار و (505)ی دەستەی سزای یەکەمی ساڵی 2018 کە ناوەڕۆکی ئەو بڕیارەش ئەوەیە ئەو کەسانەی کە بە یاسای تیرۆر سزادراون، ئەوا ئازادبونی بە مەرج نایانگرێتەوە، ئەوەش لەکاتێکدا کە سزادراوانی بادینان بەو یاسایە سزا نەدراون". بەشدار حەسەن ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو، داواکاری گشتی پابەندکراوە بە بڕیاری سەرو خۆییەوە و بڕیارەکەی پەیوەندی بە هیچ ماددەیەکی یاسای ژمارە (21)ی ساڵی 2003ی پەرلەمانی کوردستانەوە نییە و هەرکەسێکیش لە ئەلف و بێی یاسا بزانێت، دەزانێت ئەو بڕیارە کە بەسەر سزادراواندا جێبەجێکراوە هیچ پەیوەندییەکی بە دۆسییەی گیراوانی بادینانەوە نییە و پرسەکە بە سیاسی کراوە". وتیشی، "بڕیاری کۆتایی لە دۆسییەکدا بۆ دادوەری دادگەی کەتنی دەشتی هەولێر دەگەڕێتەوە و پێشبینی دەکرێت لە ماوەی 48 کاتژمێری داهاتودا ئەو دادوەرە بڕیاری کۆتایی بدات ئەگەر دوبارە دوانەخرێت". رونیشیكرده‌وه‌، "زۆر هەوڵیانداوە سزادراوانی بادینان ببینن بەڵام بە بیانوی جۆراوجۆر ڕێگری دەکەن کە بیانبینین جارێک دەڵین بریکارنامەتان نییە کە بریکارنامەکانیش دەبەین دەڵێن ئەو بریکارنامەیە کۆپییە، لەکاتێکدا کە بریکارنامە ئەسڵییەکە لەناو دۆسییەی سزادراو دەمێنێتەوە و دادگا نوسخە ئەسڵییەکان نادات بە بریکاری سزادراوەکە". سەبارەت بە ئەشکەنجەدانی سزادراوان لە زیندانەکاندا پارێزەر بەشدار حەسەن باسی لەوەکرد، "ئەفسەرێکی چاکسازی گەورانی هەولێر کە ناو پۆستەکەی لای ئێمە ئاشکرایە سزا و ئەشکەنجەی دەستگیرکراوان دەدات، کە (گوهدار زێباری) کە یەکێکە لە سزادراوان شوێنەکەی نادیارە نازانرێت، کە لە چاکسازی هەولێر ماوەتەوە یاخود گوێزراوەتەوە بۆ شوێنێکی تر". ئه‌و پارێزه‌ره‌ ده‌ڵێت، "دوان لە سزادراوان دەمی خۆیان دوریوەته‌وه‌ بەهۆی ئەوەی داوایان کردوە کە بڕیاری ئازادبونی بە مەرج بیانگرێتەوە، لە ئێستاشدا کە دادگە ڕەتیدەکاتەوە ئازادبونی بەمەرج بیانگرێتەوە، ئەوانیش وەک کاردانەوە و ناڕەزایەتییەک بەرامبەر ئەو بڕیارە هەستاون بە مانگرتن لە خواردن و دورینی دەمیان".

هاوڵاتی لەتویتێکدا سەرۆکى هەرێمى کوردستان پێشوازیى لە هەڵوێستەکەى موقتەدا سەدر، رێبەرى رەوتى سەدر دەکات بۆ کۆتاییهێنان بە گرژییەکان و داواش لە سەرجەم لایەنەکان دەکات کە دیالۆگ ئەنجامبدەن بۆ چارەسەرکردنى کێشەکان. 30ى ئابى 2022، نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان لە تویتێکدا پێشوازى لە هەڵوێستەکەى موقتەدا سەدر، رێبەرى رەوتى سەدر کرد بۆ داواکاریی کۆتاییهێنان بە گرژى و کشاندنەوەى لایەنگرانى لە ناوچەى سەوز و دەڵێت: "پاڵپشتیى هەڵوێستە نیشتمانییە بەرپرسیارانەکەى دەکەین و دەخوازین ئاسایش و سەقامگیرى باڵ بەسەر وڵاتدا بکێشێت". سەرۆکى هەرێمى کوردستان دەڵێت: "بانگهێشت دووپات دەکەینەوە بۆ سەرجەم هێز و لایەنەکان بۆ ئەنجامدانى دیالۆگ لە پێناو چارەسەرى کێشەکان و رزگاکردنى عێراق لەم دۆخە قورسە"

هاوڵاتی موقته‌دا سه‌در، رێبه‌ر ره‌وتی سه‌در له‌ كۆنفرانسێكی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند، ئه‌گه‌ر لایه‌نگرانی سه‌در له‌ ناوچه‌ی سه‌وز نه‌كشێنه‌وه‌، ئه‌وا به‌شێك نین له‌ ره‌وتی سه‌در، مستەفا کازمی سەرۆکوەزیرانیش ڕایگەیاند گوتارەکەی سەدر هەموو بەرپرسیارێتییەکی ئەخلاقی و نەتەوەیی تێدایە، هاوکات دوای وتارەکەی سەدریش ناوچەی سەوز بەرەوچۆڵبوون دەچێت لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە. موقته‌دا سه‌در، رێبه‌ری ره‌وتی سه‌در ئەمڕۆ سێشەممە لە كۆنفرانسێكی رۆژنامه‌وانیدا داوای له‌ لایه‌نگرانی كرد له‌ماوه‌ی 60 خوله‌كی داهاتوودا بكێشنه‌وه‌، ئه‌گه‌ر نه‌كشێننه‌وه‌، ئه‌وانه‌ به‌شێك نین له‌ ره‌وتی سه‌در. هاوکات وتیشی: داوای لێبووردن له‌ گه‌لی عێراق ده‌كه‌م، چونكه‌ ئه‌وان زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌من. له‌باره‌ی خۆپیشاندانه‌كانه‌وه‌، سه‌در ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد، بكوژ و كوژراوانی نێو خۆپیشاندانه‌كان هه‌ردووكیان ده‌چنه‌ نێو دۆزه‌خه‌وه‌. موقته‌دا سه‌در له‌ به‌رده‌وامی قسه‌كانیدا وتی، " نیشتیمانم بووه‌ته‌ دیلی گه‌نده‌ڵی، داوام نه‌كردبوو خوێن بڕژێت و شه‌ڕ و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ رووبده‌ن، به‌ڵكوو داوام كردبوو خۆپیشاندانێكی ئاشتییانه‌ رێكبخرێت، به‌مه‌به‌ستی نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی، ئه‌وه‌ی ئێستا رووده‌دات من وه‌ك شۆڕه‌ش نایببینم". موقته‌دا سه‌در سوپاسی هێزه‌ ئه‌منییه‌كان و حه‌شدی شه‌عبی ده‌كات و رایگه‌یاند، حه‌شدی شه‌عبی نه‌بووه‌ چه‌كی به‌كارهێناوه‌، به‌ڵكوو سه‌ركرده‌كانیان بوونه‌، ئه‌وانیان هانداوه‌. ده‌شڵێت، " نه‌وه‌كانی محه‌ممه‌د سه‌در هه‌رگیز باوه‌ڕیان به‌ خوێن رشتن نییه، چونكه‌ رشتنی خوێنی عێراقیه‌كان حه‌رامه‌، هه‌ندێك میلیشیات هه‌ن توندووتیژن". ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا، جارێكی دیكه‌ كاری سیاسی ناكات، به‌ڵكوو وه‌ك هاونیشتیمانییه‌كی عێراقی ده‌مێنێته‌وه‌، داواش له‌ هه‌موو لایه‌نه‌كان ده‌كات به‌یه‌كه‌وه‌ هه‌وڵی چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م دۆخه‌ی عێراق بده‌ن‌. لەلایەن خۆیەوە مستەفا کازمی سەرۆکوەزیرانی عێراق پشتگیری لەوتارەکەی سەدر کرد و ڕایگەیاند وتارەکەی سەدر هەموو بەپرسیارێتییەکی ئەخلاقی و نەتەوەیی تێدایە. کازمی لەتویتێکدا وتی: وتارەکەی سەدر هەموو بەرپرسیارێتییەکی ئەخلاقی و نەتەوەیی تێدایە بۆ رێگە گرتن لە پەرەسەندنی تووندوتیژییەکان و دەستپێکردنی دیالۆگێکی نیشتمانیی بەرهەمدار بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکان. دوابەدوای وتارەکەی سەدریش، بەپێی هەواڵی میدیا عێراقییەکان زۆرینەی خۆپیشاندەران لەناوچەی سەوزی بەغدا دەستیانکردووە بەکشانەوەو وردە وردە ناوچەکە چۆڵدەکەن. هاوکات فه‌رمانده‌ی ئۆپه‌راسیۆنه‌ هاوبه‌شه‌كانی عێراق، بڕیاریدا قەدەغەی هاتوچۆ لە تەواوی پارێزگاکانی عێراق هەڵبگیرێت کە لەدوێنێوە ڕایگەیاندبوو. بەگوێرەی زانیارییەکانیش لەشەڕو ئاڵۆزییەکاندا زیاتر لە 30 کەس کوژران و دەیان کەسی دیکەش برینداربوون.

هاوڵاتی لە میانی کۆبوونەوەی لەگەڵ فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق، سەرۆکۆماری ئێران رایگەیاند کە تەنھا لە رێگای گفتوگۆی نێوان سەرجەم رەوتە سیاسییەکانی عێراق، کێشەکانی ئەو وڵاتە چارەسەر دەبن. ئاژانسی ھەواڵیی "ئیرنا" بڵاوی کردەوە کە لە کۆبوونەوەکەدا، ئیبراھیم رەئیسی سەرۆککۆماری ئێران رایگەیاندووە کە تەنھا لە رێگای گفتوگۆی نێوان سەرجەم رەوتە سیاسییەکانی عێراق لەسەر بنەمای دەستوور و بە مەبەستی لێکتێگەیشتن سەبارەت بە پێکھێنانی حکوومەتی نوێ، کێشەکانی ئەو وڵاتە چارەسەر دەبن و ئاماژەی بەوەیشداوە کە رۆڵی مەرجەعییەت لەوبارەیەوە زۆر گرنگە. راشیگەیاندووە، سەرکۆماری ئێران ئاماژەی بەوەیشداوە کە دەستپێشخەرییەکانی عێراق بۆ باشترکردنی ھاریکارییەکانی نێوان وڵاتانی ناوچەکە بێ دەستوەردانی دەرەکیی، کاریگەر دەبن بۆ پتەوترکردنی ھەماھەنگییەکانی سەر ئاستی ھەرێمیی. باسی لەوەش کردووە کە ئیبراھیم رەئیسی ئەنجامدانی پێنج گەڕی گفتوگۆی نێوان ئێران و سعوودیە بە نێوەندگیری عێراق، بە سوودبەخش وەسف کردووە و جەختیشی کردووەتە لەسەر ئەوەی کە لەگەڵ تەواوبوونی جێبەجێکردنی رێککەوتنەکانی پێشوو، رێگا خۆش دەبێت بۆ پتەوترکردنی کارلێکەکان. ئەوەیشی خستووەتە روو کە لای خۆیەوە وەزیری دەرەوەی عێراق، فوئاد حوسێن ستایشی پاڵپشتییەکانی ئێرانی کردووە بۆ بەقەراربوونی ئاسایش و سەقامگیری لە عێراق، جەختی کردووەتەوە لەسەر ئەوەی کە عێراق بەردەوامە لە ھەوڵەکانی بۆ باشترکردنی پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و سعوودیە. جێگای ئاماژەیە دوێنێ دووشەممە ٢٩ی ئابی ٢٠٢٢ وەزیری دەرەوەی عێراق، فوئاد حوسێن بەسەردانێک گەیشتە ئێران.