پەیامێکى بەپەلە لە هەسەدەوە

عەمار عەزیز زەید موحەمەد فارس، كەهاوكات ئاغای گوندێكە، لە 2010 تائێستا 103 پارچەزەوی بەبێ‌ بەرامبەر لەسەر ئەو گەنجانەی تازە هاوسەرگیریان كردووە دابەشكردووە. گوندی دۆلیجان دوو هەزارو 250 كەس نیشتەجێن كە 410 خێزان دەكات كە سەر بەقەزای بەردەڕەشە لەسنوری پارێزگای دهۆك، ئاغای گوندەكە بۆ هەموو ئەوانەی ژیانی نوێی هاوسەرگیری ئەنجامدەدەن 250 مەتر زەویان بەبێ بەرانبەر بۆ دابین دەكات. سەلمان موحەمەد چافشین ، موختاری گوندی دولێجانە لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: « زەید موحەمەد فارس ، ئاغای گوندی دولێجان زۆر هاوكاری نیشتەجێ‌بووانی گوندی دولێجان دەكات، هەر گەنجێك هاوسەرگیری بكات یان خێزانێك لەماڵدا شوێنەكەیان بەرتەسك بێت، ئەوا شێخ زەید پارچەزەویەكی 250 مەتری بێ‌ بەرامبەریان پێدەدات». ناوبراو ئاماژەی بەوەشكرد لەساڵی 2010 تائێستا (103) پارچەزەوی بێ‌ بەرامبەر بەسەر ئەو گەنجانەدا دابەشكردووە. «هەر گەنجێكی گوندەكە داوا لەشێخ زەید بكات بەبێ‌ دوودڵی پارچەزەویەكی پێ‌دەدات، شانازی بەو كارەی شێخ زەید دەكەین، ئێستا كێشەی سەرەكی لەبەردەم گەنجان بەتایبەت ئەوانەی تازە هاوسەرگیری دەكەن نەبوونی پارچەزەویەكە یان خانووە، بەڵام سوپاس بۆ خوا ئەم كێشەیە لەگوندەكەماندا نیە»، سەلمان موحەمەد جاڤشین وادەڵێت. شڤان سادق، خەڵكی گۆندی دولێجانەو یەكێك لەو گەنجانەی كە پارچەزەویەكی بێ‌ بەرامبەر وەرگرتووە بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بەوەكرد كە لەساڵی 2018 ژیانی هاوسەرگیریی پێكهێناوەو خانووی باوكی زۆر گەورە نیەو شوێنی هەموویان نەدەبووەوە، وتیشی:»دوای ماوەیەك حەزمكرد خانووەیەكی سەربەخۆ بۆ خۆم دروست بكەم، داوام لەشێخ زەید كرد تا پارچەزەویەكم پێبدات، بەخۆشحاڵییەوە پارچەیەزەویەكی 250 مەتری بەبێ‌ بەرامبەر پێداوم ، لێرەوە زۆر سوپاسی ئەو دەكەین كە هاوكاری من و دەیان گەنجی تری كردووە ، هیوادارین نموونەیان زۆر بێت «. شڤان سادق ئەوەشی خستەروو كە «ئەگەرئەو پارچە زەویە وەرم نەگرتایە دەبوو بە پارە بیكرم  یان گوندم بەجێبهێشتایە ئەوەش بۆ من زۆر قوڕس دەبوو، چونكە دایك و باوكم و تەواوی خزم و كەس وكارم لەناو گوندا دەژین ، دۆخی دارایی منیش رێگای نەدەدا بچم لە شارێك یان هەر شوێنێك پارچە زەویەك بە پارە بكڕم». زەید موحەمەد فارس، ئاغای گوندی دولێجان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «مێژووی دابەشكردنی پارچەزەوی بۆ سەر خەڵكی گوندەكە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی باب و باپیرانم، ئێمەش هەمان رێبازی ئەومان گرتووەتەبەر، ئەمە ئەركی خۆمانەو تا لەژیاندا بین دابەشكردنی پارچەزەوی بێ‌ بەرامبەر بۆ خەڵكی گوند بەردەوام دەبێت، پێكهێنانی هاوسەرگیری لەمكاتەدا بۆ گەنجان قوڕسە، بۆیە ئێمە دەمانەوێت ئەو بارە قورسە لسەر ملی ئەوان كەمێك سووك بكەین تابتوانین بەئاسانی و بێ‌ كێشە ژیانی هاوسەری پێكبێنن». «هەر گەنجێك لەگوندی دولێجان بەتایبەت ئەوانەی تازە هاوسەرگیرییان پێكهێناوە داوا لەمن بكات پارچەزەویەكی پێ‌بدەم ئەوا بێ‌ دوودڵی پێی دەدەم ، بۆ من دڵخۆشكردنی ژن و پیاوێك لەهەموو ماڵی دونیا بەقیمەتترە ، زەید موحەمەد فارس وا دەڵێت

سازدانی: هیوا كازم بۆ گفتوگۆكردن سەبارەت بەپێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق و بەهێزبوونی پێگەی كورد لەپەرلەماندا كەخاوەنی 63 كورسیە سەركردایەتی كورد چۆن مامەڵە بكات، ئەنوەر حسێن بازگر، نووسەرو رۆژنامەنووس لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» هاوڵاتی: بەشێكی زۆر لەچاودێرانی سیاسی باس لەوەدەكەن، لەبەردەم پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق، ئاستەنگی زۆر دروست دەبێت، تێڕوانینی ئێوە لەو بارەیەوە چییە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: لەڕاستیدا، دوو رەهەندی هەیە، یەكێكیان، رەهەندی یاساییە، ئەویش لەیاسای هەمواركراوی ساڵی (2020)ی، یاسای ژمارە (9)، ماددی (45)دا هاتووە، ئەو هێزەی كەزۆرترین كورسی بەدەستدەهێنێت، دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، ئەم یاسایەش لەقازانجی رەوتی سەدرە، بەڵام سەبارەت بەلایەنەكانی تر، كە لەئێستادا بەشێكیش لەهێزە توندڕەوەكان پاشەكشەیان كردووە، ئەوان دەڵێن ئەو یاسایەی لەلایەن دادگای فیدڕاڵی عێراقەوە، لەساڵی (2014) و (2018) كاری پێكراوە و بەركارە، بەپێی ئەو یاسایە ئەو فراكسیۆنەی لەناو پەرلەمانی عێراق زۆرترین كورسی كۆبكاتەوە دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، نەك لەدەرەوەی پەرلەمان چەند كورسی بەدەستهێناوە. ئەم بۆچوونەی ئەو لایەنانە مەبەستیان خۆیانە بۆ ئەوەی كەڕەوتی سەدری لێدەربكەن، بۆچوونی سێیەمیش هەیە، بەپێی یاسای نوێی ساڵی (2020) كە جێبەجێكردنی مسۆگەرە، موقتەدا سەدر دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، چونكە زۆربەی كورسییەكانی بەدەستهێناوە، هەروەها رەوتی سەدریش رایگەیاندووە، كەئێستا خەریكی هاوپەیمانێتییەكن، لەگەڵ هەندێك هێزی كوردی، تەقەدومونی حەلبوسی، هەندێك هێزی تر. هەروەها لەرووی رەهەندە سیاسییەكەی ئەوەیە، لەدوای ئەوەی ئەنجامی سەرەتایی هەڵبژاردنەكان بڵاوبووەوە، هەم هێزە شیعییەكان كە زۆرینەی دەسەڵاتداری عێراق و پەرلەمانیان بەدەستەوە بوو، بۆ نموونە ئیئتلافی فەتحی ئێستا، كە لەهێزەكانی دەوڵەتی ئێستای رەوتی فەتح و حیكمەو عەبادی پێكهاتوە، لەڕابردوودا (89) كورسییان بەیەكەوە هەبووە، ئێستا كورسییەكانیان دابەزیوە بۆ نزیكەی (35) كورسی، تووشی شۆك بوون، هەروەها رۆیتەرز رایگەیاندووە، هێزە سیاسییەكانی شیعەكانی دۆستی ئێران پاشەكشەیان كردووە، بەپێچەوانەوە پێی وایە هاوپەیمانەكانی توركیا، سعودیە، ئیمارات و ئەمەریكا، سەركەوتنی زۆریان بەدەستهێناوە، هەر لەبەر ئەوەیە، ئیسماعیل قائانی، جێنشینی قاسم سولەیمانی، گەیشتۆتە عێراق. هەڵبژاردنی (2021)، ئاڵوگۆڕی گەورەی بەسەر پارسەنگ، هێزو كورسی هێزە سیاسییەكاندا هێناوە، شیعەی ئێرانی پەراوێز خستووە، عەلاوی لەگۆڕەپانەكە نەماوە، میلیشیاكان دۆڕاون، بۆیە لەگەڵ ئەم ئاڵوگۆڕە پەرلەمانی و سیاسییە، رەنگە عێراق بەرگەی ئەمە نەگرێت و تووشی ململانێی توند ببێتەوە. هاوڵاتی: پێتانوایە ئەمریكا لەلایەك و توركیاو وڵاتانی عەرەبی دەستتێوەردان بكەن لەدۆخی عێراقدا تا یەكلاكردنەوەی پێكهێنانی حكومەتی عێراق؟ ئەنوەر حسێن بازگر: ئەمریكا، توركیا، ئیمارات و سعودیە هەموویان خەریكی دەستتێوەردانن لەئەنجامی هەڵبژاردنەكان، لەڕووی دیوە سیاسییەكەی بڕیار دەدرێت كێ حكومەتی داهاتوی عێراق پێكدەهێنێت و سەرۆك وەزیران دیاری بكات. هەروەها شیعەكانی، رەوتی حیكمە و عەبادی بەیەكەوە، حەشدی شەعبی و هادی عامری، كورسییەكانیان دابەزیوە، ئەوان رایانگەیاندووە، رەنگە باشترین، كاندیدیان كازمی بێت، لەبەرئەوەی بێ كێشەیەو كەسایەتییەكی سەربەخۆییە، ئەمەش بۆ ئەوەیە كە ئەو هەلە لەژێر دەستی موقتەدا سەدر دەربهێنن، لەهەمانكاتدا زۆربەی چاودێرانیش پێیان وایە كەموقتەدا سەدر، رەنگە كاندیدەكەی مستەفا كازمی بێت لەداهاتوودا. هاوڵاتی: ئەگەر موقەتەدا سەدر دووبارە كازمی كاندید بكاتەوە بۆ سەرۆك وەزیران، بەچ مەرجێك دەبێت، هەر بەو جۆرەی كەئێستا هەیە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: دیوێكی ئاسایی دووبارە كاندیدكردنەوەی مستەفا كازمی بۆ سەرۆك وەزیران، ئەوەیە كە كازمی سەركەوتنی بەدەستهێناوە لەماوەی كابینەی رابردووی خۆیدا، بۆ نموونە رایگەیاندووە، كە زیاتر لە (12) ملیار دۆلاری خستۆتە سەر بودجەی خەوێنراوی عێراق، لەهەمانكاتدا رۆڵی هەبووە لەچاكسازی عێراق، پاشەكشەی ملیشیاكان و حەشدی شەعبی، لەگۆڕەپانی سیاسی عێراق. هەروەها ئەو پێشكەوتنەی رەوتی سەدرو بەشێكی تر لەهێزە سیاسییەكانی عێراق بەدەستیانهێناوە دەورو نەخشەی كازمییە لەگەڵ سەرۆك كۆمارو حەلبوسی، كە سێ پێكهاتەی سەرەكی عێراقن، هەروەها ئەم سێ سەرۆكایەتییە جەختیان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كەهەڵبژاردنەكان تەزویری تێدا نەكرێت، ئەمەش بەو مانایە نییە، كە ناكرێت، بەڵام رێگری زۆری لێكراوە، بۆیە ئەو بۆچوونەی رەوتی سەدرو مستەفا كازمی لەوەدا یەكدەگرێتەوە، كە نایانەوێت لەعێراق ملیشیا هەبێت، مەبەستیشیان ملیشیاكانی حەشدی شەعبیە. هەروەها دەڵێن؛ نابێت دەخالەتی دەرەكی هەبێت، هەربۆیە رەنگە كازمی كاندیدێكی باش بێت، كە بەشێكی زۆر لەهێزە سیاسییە عێراقییەكان قبوڵیانە، لەوەش گرنگتر وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش پشتگیری دەكات، توركیاو وڵاتانی كەنداویش، بەو هۆكارەی كازمی كێشەی بۆ ئێران دروست نەكردووە لەعێراقدا، بەڵام لەهەمانكاتیشدا دەیەوێت عێراق بەرەو هاوپەیمانێتی نوێی وڵاتانی عەرەبی ببات، هەروەكو بینیشمان لەماوەی رابردووشدا ماكرۆنی سەرۆكی فەڕەنسا سەردانی عێراقی كرد، پشتیوانی لەكازمی كرد، هەموو ئەو پشتیوانیانە رەنگە شانسێكی باش بێت بۆ كازمی، بەڵام بێ ركابەریش نییە. هاوڵاتی: دەكرێت متمانەی زۆر بەموقتەدا سەدر بكرێت كە فراكسیۆنەكەی خاوەنی 73 كورسییە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: موقتەدا سەدر خودی خۆی و هێزەكەشی، هێزێكە مانۆرسازی گەورە دەكات، بەردەوام ئاڵوگۆڕی سەیری بەسەردا دێت، رەنگە زۆر متمانەكردن پێی كارێكی قورس بێت، وەكو ئەوەی بینیمان لەهەڵبژاردنەكاندا، پاشەكشەی كردو دووبارە گەڕایەوە. عێراق جگە لەوەی كەحكومەت رەنگە درەنگ پێكبێت، لەبەردەم مەترسی و هەڕەشەدایە، بۆ نموونە لەبارەی ئەو هێزە سیاسییە توندڕەوە شیعییانەی پاشەكشەیان كردووەو كورسییاكانیان دابەزیوە، هەڕەشەی ئەوە دەكەن لەئەنجامی هەڵبژاردنەكان رازی نابن، بەڵام واقیعییەت ئەوەیە، هێشتا عێراق لەژێر كاریگەریی و هەیمەنەی وڵاتانی ناوچەكەدایە، دەتوانین بڵێین ئەمجارە عێراق لەململانێی ئێرانی - ئەمەریكی گۆڕاوە، بۆ ململانێی ئێرانی - عەرەبی و توركی. هاوڵاتی: بەشێكی زۆری لایەنە شیعەكان كەدەنگەكانیان زۆر كەمی كردووە، دەڵێن بە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان رازی نابین، ئەمە ئاستەنگی گەورە دەبێت بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق؟ ئەنوەر حسێن بازگر: بەداخەوە ئەو هێزو لایەنانەی لەدوای رووخانی حكومەتی بەعسەوە، بەهۆی ئەوەی زۆرینەی عێراق پێكدەهێنن، دەسەڵاتی عێراقییان بەدەستەوەیە، وەكو بینیمان فەساد، گەندەڵی، زۆری میلیشیا، بەرتەسكردنەوەی ئازادییەكان و كوشتنی خۆپیشاندەرانی، لێكەوتەوە، لەلایەكی ترەوە راستە رەوتی سەدر زۆرینەی دەنگەكانی بەدەستهێناوە، بەڵام هێزەكانی (ئیمتیداد و تشرینەكان)، كە لەخۆپشاندەرانن زیاتر لە (40) كورسییان بەدەستهێناوە، هەموو ئەمانە شیعەشن، لەهەمان كاتدا لەهەڵسوكەوت، دەسەڵات و بەڕێوەبردنی حكومەت لەلایەن هێزە شیعییەكانەوە لەماوەی حكومڕانی عەبادی، مالیكی و عادل عبدولمەهدی ناڕازی بوون و نیگەرانن، چونكە جگە لەوەی عێراقییان بەرەو هەڵدێر بردووە نەیانتوانیوە چاكسازی بكەن، داخوازییەكانی خەڵكی عێراق دابین بكەن، جگە لەپشێوی و ئاژاوە نانەوە، پێشیان وایە زیاتر دەخالەتی وڵاتان بەقازانجی شیعەكان هاتۆتە پێش. هەروەكو وتم: هێزە سیاسییە شیعە توندڕەوەكانی كەكورسییەكانیان دابەزیوە، بەتایبەتی گروپەكانی حەشدی شەعبی، كەتایبی حزبولڵا، عەسایبی ئەهلی حەق، رایانگەیاندوە، بەهەر نرخێك بێت ئەوان ئەنجامی هەڵبژاردنەكان قبوڵناكەن، ئەمەش بەمانای هەڕەشەكردن دێت، دوو ئەگەری هەیە، یەكێیان نانەوەی شەڕو پشێویی و نائارامییە، یەكێكیشیان كەئەگەری لاوازە هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردنە، بۆ سەرلەنوێ كردنەوەی، چونكە ئەوان دەڵێن؛ گوایە توركیا و ئیمارات دەستكاری دەنگەكانیان كردووە، ئەمەش قسەیەكی سەیرە كە شیعەكان دەیكەن، بەو هەموو تواناو دەسەڵاتەی لەساڵی (2003) دەیكەن لەعێراقدا، بەردەوام تۆمەتبارن بەوەی كە خەریكی ساختەكاری بوون و رێزیان لە پرسی دیموكراسی نەگرتووە، بەڵام ئێستا ئەوان باسی ساختەكاری دەكەن، جگە لەوەش كە چەند دژی كوردو سوننەكان بوون، لەلایەكی ترەوە ئێستا دەبینن كە هەم كورد كورسییەكانی زیادی كردووە، هەم سوننەكانیش بۆ یەكەم جارە لەدوای رووخانی بەعسەوە بە یەكگرتویی و بەو دەنگە زۆرەوە دێنەوە گۆڕەپانی سیاسی، هەربۆیە ئەو گۆڕانكارییانە جێگای قبوڵكردنی ئەو هێزە سیاسییە شیعە توندڕەوانە نین. هاوڵاتی لایەنە كوردییەكان، 63 كورسییان بەدەستهێناوە، ئەمەش ژمارەیەكی كەم نییە، كورد دەتوانن چی بكات، لەسەر پرسی ماددەی (140)ی دەستور، چارەسەری ئەو كێشانەی كە كورد هەیەتی لەگەڵ بەغداد؟ ئەنوەر حسێن بازگر: یەكەم جارە كورد بەو شێوەیە ژمارەی كورسییەكانی زیاد بكاتەوە، لە دوای یەكەمین هەڵبژاردن لە (2005)، كە لەلایەن ئەنجومەنی حوكم بەڕێوە برا، ئەو كاتە (75) كورسی هەبوو، هەروەها هێزە سیاسییە كوردستانییەكانیش دەبێت ئەوە بزانن، دەرئەنجامی ململانێی ناوخۆیی و دەسەڵات گرتنەدەست شیعەكانی ئاوا پەرتەوازە كرد، كەخۆشیان لەو بارودۆخە نیگەرانن، هەربۆیە كوردیش دەبێت وەكو تەجروبەیەك ئەو بارودۆخەی شیعەكان، ببینێت، لانیكەم وتارێكی یەكگرتوویان هەبێت، بەرانبەر بەو بارودۆخەی كە لەعێراقدا دێتە پێش، بەتایبەت بەرانبەر ئەوەی لەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان لەگەڵ كورد دەكرێت، لەلایەكی ترەوە كە راستە نفوز و هەیمەنەی (ی.ن.ك)، لەو ناوچانە زۆرن، بەڵام ئەو بارودۆخە تەنها روو لە (ی.ن.ك) نییە، بەڵكو روو لەپارتی دیموكراتی كوردستان، بزوتنەوەی گۆڕان و هێزە ئیسلامییەكانیشە، چونكە فاكتەرەكە فاكتەرێكی ئیتنیكی و مەزهەبییە. بەو مانایەی كورد لەگەڵ سوننەو شیعەكان، پەیوەندی هەیە، بۆ نموونە لەگەڵ سوننەكان سنورو خاكێكی زۆری جێناكۆكیان هەیە، كە سوننەكان بۆ خۆشیان بارودۆخییان خراپە، هەروەها دەسەڵاتداریشمان لەگەڵ زۆرینەی شیعەكان هەیە، بۆیە شیعەكان پێیان وایە دوو پێكهاتە لەعێراقدا هەیە، كەكورد و عەرەبن. هەروەها لە بابەتی ریفراندۆم و (16)ی ئۆكتۆبەر بینیمان چی بەرانبەر بەكورد كرا، بۆیە پێویستە هێزە كوردییەكان یەكگرتوو بن، چونكە ئەو بۆچوونە شۆڤێنییەی عەرەبی و هێزە سیاسییانە نەگۆڕاوە. گرنگتر لەهەموو ئەوانە، ئەو لێكنزیكبوونەوەو هاوپەیمانێتییەی پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان، دەتوانێت دەورو نەخشی زۆری هەبێت، بەرەو یەكگوتاری كوردی، هیوادارم هێزە سیاسییە كوردستانییەكان لەم هاوپەیمانێتییە، بەپێی خواست و داواكانیان لەبەرانبەر شیعەكان یەكبگرن. بەدەستهێنانی ئەو (63) كورسییە دەتوانێت دەورو نەخشی زۆری هەبێت، لەبەدیهێنانی خواستەكانی خەڵكی كوردستان، جێبەجێكردنی ماددەی (140)، لەچارەسەركردنی ئەو فشارە ئابوری و سیاسییانەی لەسەر كوردە، هەروەها ئەو پاشەكشەیەی كە هێزە سیاسییە شیعەكان كردویانە، بەتایبەت كەڕادیكاڵ و توندڕەو بوون، بەرانبەر بەكورد و تەنانەت سوننە و شیعەكانیش، هەموو ئەو هۆكارانە، هەلومەرجێكی نوێی بۆ عێراق هێناوەتە پێش كە پێموایە، كورد دەتوانێت، دەورو نەخشی جددی تری تێدا ببینێت. هاوڵاتی: پێتانوایە رۆڵی كوردو لایەنە سیاسییەكانی لەپێكهێنانی حكومەتی عێراقدا، چۆن دەبێت؟ ئەنوەر حسێن بازگر: بەو هێزو قورساییەی كە كورد لەعێراقدا هەیەتی، هەروەها كشانەوەی بەشێكی زۆری هێزە شیعییەكانی ئێران، دەتوانێت ئەجێندای هەبێت، خاڵی گرنگیش ئەوەیە كە سەرۆك كۆمار بەدەست كوردەوەیە، بەتایبەتی لەبارەی (ی.ن.ك) كە مافی خۆیەتی، سەرۆكی پەرلەمانیش، ئەوەش وەكو رۆتینیاتی پێكهێنانی حكومەت. بەڵام هۆكاری تری گرنگیش بۆ نموونە مافی ماددی، بودجە و میزانییە، بابەتی نەوت، هەموو ئەمانە بەشێكی زۆری كێشەی ئەم چەند ساڵەن، رەنگە بەكاندیدكردنەوەی كازمی كورد بتوانێت ئیدارەی باشتر لەگەڵ حكومەتی داهاتووی عێراق بكات، ئەو كێشانە چارەسەربكرێت، هیواداریشم وا بچێتە پێش، لەهەمانكاتیشدا ئێران، توركیاو ئەمریكا رازین بەوەی كە كورد دەورو نەخشی هەبێت. لەلایەكی ترەوە بۆچوونێكی وەهمی لەناو هێزە سیاسییە شیعەو سونییەكاندا هەیە، پێیان خۆشە هەمیشە كورد لەگەڵیان بێت، بۆ ئەوەی كە كورد داوای دەوڵەتی كوردی و جیابوونەوە نەكات، بەڵام لەهەر حاڵەتێكدا كورد دەتوانێت پێداگری لەسەر بەشێكی زۆری مافەكانی بكات

هاوڵاتی قایمقامی سلێمانی رایگه‌یاند :" بەڕەچاوگرتنی یاساکە رێگری تەواو لە ھەموو جۆرە زیادەڕۆییەک دەکەن و چاوپۆشی لە ھیچ کەس و لایەنێک ناکرێت و یاساکە وەک خۆی بەسەر ھەمواندا جێبەجێدەکەن". ئەمڕۆ چوارشەممە 20 تشرینی یەکەمی 2021، لە دیوانی قایمقامیەت ئاوات محەمەد، قایمقامی سلێمانی لەگەڵ بەڕێوەبەری ناحیەکانی بازیان و بەکرەجۆ و تانجەرۆ و لیژنەی یاسایی قایمقامیەتی سلێمانی کۆبوەوە و رێکارەکانی چارەسەرکردنی کێشەی زیادەڕۆیی لە سنووری قایمقامیەتی سلێمانی گفتوگۆی لە بارەوەکرا. به‌پێی راگه‌یه‌ندراوی قایمقامیه‌ت، ئاوات محه‌مه‌د قایمقامی سلێمانی رایگه‌یاند: "بەپێی یاسای ژمارە سێی ھەموارکراوی ساڵی 2019 پەرلەمانی کوردستان کە تایبەتە بە مامەڵەکردن لەگەڵ کێشەی زیادەڕۆیی، قایمقامیەتی سلێمانی بە ھەماھەنگی شارەوانی سلێمانی و لایەنە پەیوەندیدارەکان دەست بەکاردەبن بۆ جێبەجێکردنی یاساکەو بەشێوەیەکی یاسای و بەپشت بەستن بە یاساکە ھەنگاو بۆ چارەسەرکردنی کێشەی زیادەڕۆیی دەنێن". ئاوات محەمەد، وتیشی: "بەڕەچاوگرتنی یاساکە رێگری تەواو لە ھەموو جۆرە زیادەڕۆییەک دەکەن و چاوپۆشی لە ھیچ کەس و لایەنێک ناکرێت و یاساکە وەک خۆی بەسەر ھەمواندا جێبەجێدەکەن". بەپێی یاساکە ئەو خانووە نیشتەجێبوانەی بەر لە 31-12-2020، بەشێوەی زیادەڕۆیی دروست کراون بەبڕێک پارە تاپۆدەکرێن و دەکرێت بەناویانەوە، ھەر خانوویەک لە دوای ئەو رێکەوتە دروست کرابێت نایاساییە و قەرەبووش نایانگرێتەوە و لەمەودواش رێگری لەھەموو جۆرە زیادەڕۆییەک دەکرێت.

   هاوڵاتی شۆفێرانی شارۆچکەى کەلار و چەمچەماڵ لە دژی گرانبوونی نرخى بەنزین گردبوونەتەوە و ڕێگا سەرەکییەکانیان داخستووە. ئەمڕۆ چوارشەممە 20ی تشرینی یەکەمی 2021، بەشێكى زۆر لە شۆفێرانی سنوورى شارۆچکەى چەمچەماڵ لە دژی گرانبوونی نرخى سوتەمەنى و بەتایبەت بەنزین لە بانى مەقان گردبوونەوە و ڕێگاى سەرەکى کەرکوک و سلێمانیان داخستووە. هەروەها، شۆفێرانى شارۆچکەى کەلاری ناوەندی ئیدارەی گەرمیان لە گەڕەکی بەردەسوورى دەروازەى شارۆچکەکە گردبوونەتەوە و ڕێگاى سەرەکى شارۆچکەکە و سلێمانیان داخستووە. خۆپیشاندەران داوا دەکەن، نرخی بەنزین کەمبکرێتەوە، کە نرخەکەی لە ئێستادا بارگرانییەکی زۆری بۆ دروست کردوون. دوێنێش بەشێك لە شۆفێرانی شارۆچکەى دەربەندیخانى سەر بە پارێزگاى سلێمانى لە دژی گرانبوونی نرخى سوتەمەنى و بۆ هەمان مەبەستیش لە چەند ڕۆژى ڕابردوودا بەهۆى بەرزبونەوەى نرخى بەنزین شۆفێرانى هێڵەكانی پاسی ناو شار لەبەردەم قائیمقامیەتى سلێمانى گردبوونەوە.  لە ماوەى دوو ڕۆژى رابردووەوە نرخی جۆرەکانى بەنزین بەشێوەیەکى بەرچاو بەرزبوەتەوە بە جۆرێک لیترێک بەنزینی سۆپەر بۆ هەزار و ١٥٠ دینار، لیترێک بەنزینى موحەسەن بۆ هەزار و ٥٠ دینار و لیترێک بەنزینى نۆرماڵ بۆ ٩٠٠ دینار بەرز بووەتەوە و ئەوەش ناڕەزایەتى هاوڵاتیان و شۆفێرانى لێکەوتووەتەوە.

سازدانی: هاوڵاتی نووسەرو رۆژنامەنوسێك داوا لەسەركردایەتی كورد دەكات هیچ رێككەوتنێك لەگەڵ مالكی یان سەدر نەكەن لەئێستادا تا لەناو ماڵی شیعەدا كاندیدی سەرۆك وەزیران یەكلادەكرێتەوەو دەشڵێت:» پارتی كاندیدی هەیە بۆ پۆستی سەرۆك كۆمارو لەگەڵ یەكێتی ئەو پۆستە یەكلاییدەكەنەوە». ئاسۆ قادر، ناسراو بەئاسۆ حاجی، نووسەرو رۆژنامەنوس لەم چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ هاوڵاتی دەڵێت:»ئەوە حەق نییە بكرێتە گرفتێكی گەورە ئەوە پشكی كوردەو پشكی بەتەنها لایەنێكی دیاری كراو نییە، راستە یەكێتی ئەوەی بەركەوت لەكاتی هەبوونی جەنابی مام جەلالدا بووە، مام جەلال خۆزگە ئێستاش لە ژیاندا بوایە بێگومان هەتا ئەو پۆستە هی مام جەلال بوو، مەرج نییە دوای مام جەلال پۆستی سەرۆك كۆمار هی یەكێتی بێت". ناوبراو وتیشی:" پارتی بێگومان كاندیدی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق هەیە، بەڵام پرۆژەو پێشنیاری دیكەو ئۆپشنی بۆ یەكێتی دەبێت لەنێوان سەرۆك كۆمارو ئەو ئۆپشنەدا یەكێتی ئازاد دەكات كامەیان هەڵدەبژێرێت". لەبارەی كاندیدی پارتیەوە جەختی لەوەكردەوە:" ئەوەی كاك نێچیرڤان بارزانی راست نییەو نە دەچێتە بەغداو نە دەبێتە سەرۆك كۆمار، چونكە ئەو سەرۆكی هەرێمی كوردستانە، بە كاك نێچیرڤانیشەوە ئەو كەسانەی ناوت هێنان شایەنی ئەو پۆستەن، ئەوانە هەموو تێكۆشەرن و هەموو تەمەنیان لەخەباتكردندا بووەو جێگەی رێزن، ئەسڵەن سەرۆك كۆماری وڵاتێكی فاشلی وەك عێراق بەرانبەر بەگەورەیی ئەو تێكۆشەرانە زۆر جیاوازە". ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد:" كاك فوئاد حوسێن جاری پێشوو ركابەری بەرهەم ساڵح بوو ئەگەر قاسم سولەیمانی نەبوایە سەرۆك كۆمار دەبوو، هەموو ئەوانی دیكەش راستن و كە شتێك لە میدیا باس كراوە راستە بەڕێژەیی بەڵام بە موتڵەقی نا".

شاناز حەسەن بەڕێوەبەری بەشی ئایتی لەوەزارەتی تەندروستی جەخت لەوەدەكاتەوە زیاتر لە 40 هەزار هاووڵاتی هەرێم لەئێستادا خاوەنی كارتی ڤاكسینن و دەتوانن بۆ گەشتكردن بەكاریبهێنن و دەشڵێت:» لەئێستادا خەڵكی  كەمتر ڤاكسین وەردەگرن». حەربی كەتۆ ، بەڕێوەبەری بەشی ئایتی لەوەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» لەئێستادا  40 هەزار هاووڵاتی هەرێم كارتی ڤاكسینیان بۆ دروستكراوە و نموونەیە، هەیە گەشتی وڵاتە ئەوروپیەكانیشی پێكراوە». ئەم بەڕێوەبەرە زیاتر روونیكردەوە و وتی:» هەر كەسێك دوای وەرگرتنی دوو ژەمە ڤاكسین لەهەرێمدا، كارتی ڤاكسینی بۆ دروستدەكەین و دەتوانێت لەگەشتكرندا بەكاریبهێنێت». وەزارەتی تەندروستی لەسەرەتای مانگی 9وە دەستیكردووە بەدروستكردنی كارتی ڤاكسین وەك زۆربەی وڵاتانی جیهان لەبری وەرگرتنی  پشكنینی كۆرۆنا پشتی پێدەبەسترێت. حەربی كەتۆ، زیاتر شێوازی كارتەكەی روونكردەوەو وتی:» لەسەر كارتەكە كۆدێك هەیە لەهەر وڵاتێك ئەم كۆدە درایە كۆمپیوتەر، دێتەوە ناو سیستمەكەی ئێمەو زانیاری تەواو لەسەر كەسەكە رووندەكاتەوە وەك ئەوەی تەمەن و لەدایكبوون و لەچ پارێزگایەك ڤاكسینی وەرگرتووەو ژەمی یەكەم و دووەمی چۆن وەرگرتووە». لەهەرێمی كوردستان دوای ئەوەی ڤاكسین گەیشت و هاووڵاتیان بەشێوەیەكی بەرچاو روویان كردە ناوەندەكانی وەرگرتنی ڤاكسین، تائێستا یەک ملیۆن‌و سەد هەزار کەس هەردوو ژەمە ڤاکسینەکەیان وەرگرتووە. حەربی كەتۆ، ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد لەئێستادا خەڵكی بەڕێژەیەكی كەمتر روو لەناوەندەكانی ڤاكسین دەكەن و وتیشی:» ماوەیەك خەڵكێكی زۆر بەلێشاو ناوی تۆمار دەكرد، بەڵام لەئێستادا بەو ئاستە نییەو كەمتر بووەتەوە».

  شاناز حەسەن پەرلەمانتارێكی لیژنەی وزە و سامانە سروشتیەكان رایگەیاند:" لە دوێنێوە بە نوسراوی فەرمی وەزیری سامانە سروشتیەكانمان ئاگادار كردۆتەوە بێتە پەرلەمان  رونكردنەوە لەسەر گرانی نرخی نەوت و بەنیزن لەهەرێمدا بدات". شێركۆ جەودەت، پەرلەمانتاری یەكگرتوو لە لیژنەی وزە و سامانە سروشتیەكان لە پەرلەمانی کوردستان، لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:"  نوسراوێکیان ئاراستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان کردووە لە نزیکترین دانیشتن دا وەزیری سامانە سرووشتییەکان بانگهێشت بکرێت بۆ ئامادەبوون  لەسەر بابەتی چارەسەرکردن و خستنەڕووی هۆکارەکانی گرانبوونی نرخی بەنزین و نەوت و گاز  رونكردنەوە  بدات". ئەم پەرلەمانتارە ڕاشیگەیاند:" لەئێستا كۆبونەوەی پەرلەمان پەیوەستە بە ئامادەبونی وەزیرەوە و چاوەڕوانی وەڵامی ئەوین تا كۆبونەوەی ئاسایی پەرلەمان بەڕێوە بچێت". 24 پەرلەمانتاری کوردستان رۆژی 19-10-2021 نوسراوێکیان ئاراستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان کردووە  بەپێی ماددەی 66 خاڵی یەکەم لە پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی کوردستان " ئێمەی ژمارەی یاسایی ئەندامانی پەرلەمان داوا لە بەڕێزتان دەکەین بابەتی (چارەسەرکردن و خستنەڕووی هۆکارەکانی گرانبوونی نرخی بەنزین و نەوت و گاز) لە نزیکترین دانیشتن دا بخەنە بەرنامەی کاری پەرلەمان." وەزیری سامانە سرووشتییەکان بانگهێشت بکرێت بۆ ئامادەبوون لە دانیشتنەکەدا. ئێستا نرخی بەنزین لە بازاڕەکانی هەرێمی کوردستان بەرزبووەتەوە، نرخی یەک لیتر بەنزینی سوپەر لە سەرووی هەزار و 300 دینارە، بەنزینی موحەسەن لە سەرووی هەزار دینارە و نۆرماڵیش بە 900 دینارە. هەروەها نرخی نەوتی سپی لە  120 هەزار دینارەوە بۆ نزیکەی 180 هەزار دینار بەرزبووەتەوە.   

 هاوڵاتی وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند:" بە فەرمانی وەزارەتی پێشمەرگە، دۆسیەی 2424 خانەنشینی پێشمەرگە گواستراوەتەوە بۆ سەر میلاکی وەزارەتی دارایی و ئابووری- بەڕێوەبەرایەتی گشتی خانەنشین".  ئەمڕۆ چوارشەممە 20ی تشرینی یەکەمی 2021، وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ڕاگەیاندراوێکدا ڕایگەیاند، بەمەبەستی جێبەجێ کردنی یاسای چاکسازی ژمارە 2ی ساڵی 2020، بە فەرمانی وەزارەتی پێشمەرگە ژمارە /11595 لە 2021/8/24، دۆسیەی 2424 خانەنشینی پێشمەرگە گواستراوەتەوە بۆ سەر میلاکی وەزارەتی دارایی و ئابووری - بەڕێوەبەرایەتی گشتی خانەنشین،  باسلەوەشکراوە، ئەو خانەنشینانە کە پێشتر لە وەزارەتی پێشمەرگە مووچەیان وەرگرتووە لە بەرواری 2021/8/1، مووچەیان لە خانەنشینی پێشمەرگەی سلێمانی و هەولێر بۆ خەرج کراوە.  به‌پێى یاساى چاكسازیى بڕیاردراوه‌ ژمێریارى یه‌كه‌كانى حه‌فتاو هه‌شتا نه‌مێنێت‌و سه‌رجه‌میان بچنه‌سه‌ر ژمێریارى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌و سه‌رجه‌م خانه‌نشینان بگوازرێنه‌وه‌ سه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى گشتى خانه‌نشینى.  

شاناز حەسەن ئه‌ندامێكى لیژنه‌ى دارایی له‌په‌رله‌مانى كوردستان رایگەیاند:" وەڵامەکانی‌ حکومەت بۆ بودجەو داهات‌و خەرجی‌ پەسەند ناکەین‌". ده‌شڵێت:"هەرێمی‌ کوردستان مانگانە 290 ملیار دیناری‌ زیاترە لەخەرجییەکانی‌ مانگانە بۆ هەموو بوارەکان". ئەمڕۆ چوارشه‌ممه‌ 20ی تشرینی یەکەمی 2021، عومەر گوڵپی‌ ئەندامی‌ لیژنەی‌ دارایی‌ لەپەرلەمانی‌ کوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:"به‌ژماره‌ (116) له‌ 25ى 7ى 2021 داوام لەوەزارەتی‌ دارایی‌ کرد هۆکاری‌ ئامادەنەکردنی‌ یاسای‌ بودجەو نەناردنی‌ بۆ پەرلەمان بۆ ماوەی‌ هەشت ساڵ لەسەریەک ڕونبکاتەوە، بەنوسراویان وەزیری‌ دارایی‌ وەڵامی‌ داوینەتەوە، لەوەڵامەکەدا لەلایەک کەمتەرخەمییەکە لەکۆڵی‌ وەزارەت دەکاتەوەو ئەیخاتە ئەستۆی‌ سەرۆکایەتی‌ ئەنجومەنی‌ وەزیران‌و ئەڵێت ئێمە لە2017وە بەردەوام ڕەشنوسی‌ یاسای‌ بودجەمان ئامادەکردوەو ناردومانە بۆ سەرۆکایەتی‌ ئەنجومەنی‌ وەزیران، بەڵام هیچ ئەنجامێکی‌ نەبووە". ده‌شڵێت:"لەلایەکی‌ ترەوە هۆکارەکە بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە کە بودجەی‌ هەرێم پشت بەداهاتی‌ پشکی‌ هەرێم لەبودجەی‌ عێراق دەبەستێت، ئەوەش چەند جارێکە گۆڕانکاریی‌ تێدادەکرێت، بۆیە نەتوانراوە یاسای‌ بودجە ئامادەبکرێت!". ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ وتیشی:" ئه‌و دوو هۆکارە هیچیان هۆکارو پاساوی‌ ڕاستەقینەنین، ئەوەی‌ کەمێک شارەزایی‌ لەیاساو بواری‌ ئابوری‌‌و دارایی‌ هەبێت، دەزانێت ئەم هۆکارو پاساوانە پەسەندنین بۆ نه‌بونی‌ یاسای‌ بودجه‌، چونکە پێویستە ئەنجومەنی‌ وەزیران لەسەرەتای‌ تشرینی‌ یەکەم، واتە مانگی‌ (10)ی‌ هەر ساڵێکی‌ دارایدا پڕۆژەیاسای‌ بودجەی‌ خۆی‌ بنێرێتە پەرلەمان، بۆ ئەوەی‌ گفتوگۆ بکرێت‌و پەسەندبکرێت، بەڵام جگە لەساڵانی‌ ڕابردوو، وا ئەمساڵیش لەکۆتایی‌ مانگی‌ (10) نزیکدەبینەوەو هیچ باسێک لەپڕۆژەیاسای‌ بودجە نییە". گوڵپى ئاماژه‌ به‌وه‌شده‌كات، "لەساڵی‌ 2014وە هەرێم خۆی‌ بەرپرسیاری‌ سیاسەتی‌ ئابوری‌ خۆی‌ لەئەستۆگرتوە، هەروەها چاوەڕوانی‌ بەشە بودجەی‌ بەغدا ڕاست نییە، چونکە ئەنجومەنی‌ وەزیران دەتوانێت بەداهاتی‌ خۆی‌ (کە ئێستا داهاتێکی‌ گەورەیە) یاسای‌ بودجە دابڕێژێت‌و لەپەرلەمانەوە پەسەندبکرێت، پاشان هەر بڕە پارەیەکیش لەبەغداوە گەیشتە هەرێم بەپاشکۆیەک بۆ بودجەی‌ هەر ساڵێک لەپەرلەمانەوە پەسەندبکرێت یان هەمواربکرێت، یان وەک وەفر مامەڵەی‌ لەگەڵ بکرێت". سه‌باره‌ت به‌داهاتى مانگانه‌ى ئێستاى هه‌رێم ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ده‌ڵێت:"حکومەتی‌ هەرێم بەشێوەی‌ کرداری‌ داهاتی‌ خۆی‌ هەیە کە تەنها خۆی‌ بەرپرسیارێتی‌‌و بەغدا هیچ ئاگاداری‌ داهات‌و خەرجییەکانی‌ نییە، لەئێستادا نرخی‌ جیهانی‌ نەوت نزیکەی‌ (85) دۆلارە، واتە نەوتی‌ هەرێم بەنزیکەی‌ (70) دەفرۆشرێت، بەمجۆرە داهاتی‌ نەوت نزیکەی‌ (700 ملیار دینار)ی‌ مانگانەیە پاش لێدەرکردنی‌ خەرجییەکان". ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ جه‌ختیكرده‌وه‌، "هەرێمی‌ کوردستان مانگانە داهاتی‌ زیاترە لە(یەک ترلیۆن‌و دوو سەدو چل ملیار دینار)ی‌ مانگانە، کە (290 ملیار دینار)ی‌ زیاترە لەخەرجییەکانی‌ مانگانە بۆ هەموو بوارەکان کە (950 ملیار دینار)ن بەموچەی‌ تەواویشەوە، ئیتر بۆ ناکرێت ئەم داهات‌و خەرجیانە لەچوارچێوەی‌ یاسای‌ بودجە ڕێکبخرێن؟ چی‌ ڕێگرە؟ کێ ڕێگرە؟ ئەنجومەنی‌ وەزیران پارەی‌ کوردستان چی‌ لێدەکات؟".

  هاوڵاتی پەڕلەمانتارێکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند:" چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەکان دەتوانێت 92 پەرلەمانتار لەناو هۆڵی پەرلەماندا کۆبکاتەوە، ده‌شڵێت:"دانوستان لەگەڵ لایەنە کوردیی‌و سونییەکان بابەتی گەورەترین کوتلەی پەرلەمانی یەکلایی دەکاتەوە". ئەمڕۆ چوارشه‌ممه‌ 20ی تشرینی یەکەمی 2021، خالید سەرای پەڕلەمانتاری هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا لەلێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت:"بەهەموو کوتلەکانی ناو چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەکان‌و ژمارەیەک لەپەڕلەمانتاری سەربەخۆی سەر بەپێکهاتەی شیعە، دەتوانن 92 پەرلەمانتار کۆبکەنەوەو گەورەترین کوتلەی پەڕلەمانیی پێکبهێنن". بەوتەی ئەم پەرلەمانتارە: "گفتوگۆ سیاسییەکان لەگەڵ هێزە کوردیی‌و سونییەکان بابەتی گەورەترین کوتلەی پەڕلەمانی بەتەواوەتی یەکلاییدەکاتەوە". دەشڵێت:"شیکردنەوەی دادگای فیدراڵی بۆ بابەتی گەورەترین کوتلەی پەڕلەمان ڕونە بەوەی ئەو کوتلەیەی لەناو پەرلەمان زۆرترین ژمارەی پەڕلەمانتاری هەیە، ئەوە حکومەتی داهاتوو دروستدەکات، نەوەک ئەوەی لەهەڵبژاردندا زۆرترین کورسی بەدەستهێناوە". سەبارەت به‌ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردنەکان، پەڕلەمانتارەکەی دەوڵەتی یاسا دەڵێت:"ئەنجامەکانی کۆتایی هەڵبژاردن تەنها بەجیاکردنەوەی دەستیی‌و ژماردنەوەی هەموو دەنگەکان دەبێت، بۆیە ناکرێت دان بەئەنجامە گوماناوییەکانی ئێستای هەڵبژاردندا بنرێت".

  شاناز حەسەن لێپرسراوی بەشی هایدرۆلۆجی لەبەنداوی دوكان هۆشداری دەدات كە بەهۆی نەبارینی بارانەوە ملیارێك مەتر سێجا بەنداوەكە كەمیكردووەو دەشڵێت:» تەنها بەبەرزی دوو مەتری بەنداوەكە شیاوە بۆ خواردنەوە دوای ئەوە رەنگ و تامەكەشی دەگۆڕێت». بەنداوی دوكان ئاوەكەی نزیك دەبێتەوە لەپیسبوون بەهۆی كەمبوونەوەی رێژەی ئاو لەو بەنداوەداو لێپرسراوی بەشی هایدرۆلۆجی بەنداوەكەش ئاماژە بەوە دەدات گەر زوو باران نەبارێت لەو مەترسییە گەورەیە نزیك بووینەتەوە. سەلام  نەجم، لێپرسراوی بەشی هایدرۆلۆجی لەبەنداوی دوكان، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:»لەئێستادا رەنگی ئاوەكە جێگیرەو كێشەی نیە، بەڵام رێژەكەی بەشێوەیەك كەمبۆتەوە كەڕۆژانە پێنج سانتیمەتر كەمدەبێتەوە و ئاستی ئاوەكە دادەبەزێت، بۆیە تەنیا بەبەرزی دوو مەتری ماوە بگاتە ئەو حاڵەتەی رەنگەكەشی و بۆنەكەشی بگۆڕێت و بۆ خواردنەوە نەشێت». ناوبراو ئەوەشی دووپاتكردەوە ئاوی بەنداوەكە رەنگەكەی و بۆنەكەی دەگۆڕێت، كە ئەو ماددانەی لەژێر ئاوەكەدان رێژەی ئۆكسجینی تێدا كەمەو دەئۆكسێت و گازی كبریتیتی هایدرۆجین دەردەكات و بۆنەكەی وەك غازی ماڵانی لێدێت و بۆن و رەنگەكەشی بەهۆی جۆرە قەوزەیەكەوە كە لەبنكی ئاوەكەدا دروست دەبێت ئەو حاڵە لەئاوەكەدا دروستدەكات. بەبەراورد بەساڵانی پێشوو لەئێستادا ئاوی دوكان ملیارێك مەتر سێجا ئاوی كەمترە لەساڵانی رابردوو، واتە ئێستا 2,3 ملیار مەتر سێجا ئاوی تێدایە،  كە پێنج مەترو نیو ئاو كەمتری تێدایە بەراورد بەساڵانی دیكە لەم وەرزەدا

هاوڵاتی رێكخەری ژووری یاسایی گۆڕان رایگەیاند:"پرۆژەی هەستانەوە و بە خۆدا چونەوە بەبێ كشانەوە لەحكومەت جۆرێك لەوەهمی تێدایە". چۆمان محەمەد، رێكخەری ژوری یاسایی بزوتنەوەی گۆڕان لە نوسینێکدا ڕایگەیاند، هاتنە دەرەوەی بە پەلە لە حکومەت، دەبێت هەنگاوی یەکەم بێت بۆ هەڵسانەوەی بزوتنەوەی گۆڕان. چۆمان محەمەد باسی لەوەشکردووە "ئامانجی سەرەكی و بنەرەتی بزوتنەوەی گۆران بۆ بەشداری لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم بریتبوو لە چاكسازی ریشەیی لەسێكتەرە جیاوازەكان،  بۆ ئەوەش پڕۆژەیەکی تێروتەسەلی پێبوو. بەڵام حکومەت چاکسازی تەنها لەچوارچێوەی وتار و دروشم و بەڵێندا کورت کردۆتەوە و لە کرداریشدا چاکسازی نەیارە بە چاکسازی و بەردەوام سەرقاڵی ریزکردنی پاساوی بێبنەمایە، رونتر بڵێم حکومەت لە وتاردا دۆستی چاکسازییە و لە کرداردا دژی چاکسازی". دەقی نوسینەکەی چۆمان محەمەد هاتنە دەرەوەی بە پەلە لە حکومەت، دەبێت هەنگاوی یەکەم بێت ئامانجی سەرەكی و بنەرەتی بزوتنەوەی گۆران بۆ بەشداری لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم بریتبوو لە چاكسازی ریشەیی لەسێكتەرە جیاوازەكان،  بۆ ئەوەش پڕۆژەیەکی تێروتەسەلی پێبوو. بەڵام حکومەت چاکسازی تەنها لەچوارچێوەی وتار و دروشم و بەڵێندا کورت کردۆتەوە و لە کرداریشدا چاکسازی نەیارە بە چاکسازی و بەردەوام سەرقاڵی ریزکردنی پاساوی بێبنەمایە، رونتر بڵێم حکومەت لە وتاردا دۆستی چاکسازییە و لە کرداردا دژی چاکسازی. ئەم كابینەیەی حكومەت كابینەیەكی ئەمنی ومەركەزیی و ناشەفاف بوە لە پێناو بەرژەوەندی پارتی، لەزۆر بواردا ئەم حكومەتە شكستی هێناوەو پاشەكشەی كردوە بەتایبەت لە (ئازادی رادەربرین و رۆژنامەوانی و نەبونی خزمەمەتگواری و موچەو لامەركەزی و سەربەخۆی دادگا و شەفافیەتی کەرتی نەوت وسەرچاوەی داهات و تێكچونی پەیوەندی هەرێم و بەغداد و پاشكۆیەتی دەسەڵاتی دادوەری و پەرلەمان بۆ حیزبی فەرمانرەوا(پارتی) و گرانبونی شتومەك وكاڵا و خراپی دۆخی بازاڕ و زیادكردنی باج و رسومات و هتد..) کە ئەمانەش یەكجار نادادپەروەرانە بەسەر هاوڵاتیاندا شکاوتەوە بەپێچەوانەی دەستو رو یاسا كارپێكراوەكان. ماوەیەكی زۆر تێپەریوە بەسەر تەمەنی کابینەکەدا، بەڵام بە هەڵسەنگاندنمان بۆ بەشداریمان لەم حكومەتەی ئێستا لە زیانی بزوتنەوەی گۆران بووە، رەنگە ئەنجامی هەڵبژاردنەکان باشترین هەڵسەنگاندن بێت بۆ ئەو بەشدارییە. بزوتنەوەی گۆران بەدنیابینی حكومەتێكی رەشید و خزمەتگوزاری نیشتیمانی بەشداری كردوەو مامەڵەدەكات،  بەڵام نیەت ودەستوەردانی حزبی ئەوەندە زۆرە لەمپەری گەورەیە بۆ هەر جوڵەیەكی گۆرانکاری،  كە لەتوانای ئێستای ئێمەدا نیە ئەم کەلتورە زاڵە بگۆرین، بۆیە بەردەوامیمان لە حکومەت و چونە ناو زەلكاوی ئەم شێوە حكومرانیەی هەرێمی كوردستان، رەوشی بزوتنەوەکە خراپتر دەکات. بزوتنەوەی گۆڕان لەپاش ئەو شكستەی روبەڕوی بویەوە لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران، پێویستی بەجوڵەی رادیكاڵی ئازایانە هەیە بۆ دوبارە گێرانەوەی متمانەی هاولاتیان واتا بەرتاقەی گەورەیی سزادانەکە پێویستییەکی بە نەشتەرگەرییەکی گەورە هەیە و ئازارەکەی هەرچەندێک بێت دەبێت ئەنجامی بدەین، تێپەرینی كات لە سودی گۆڕان نیە ئە گەر سستی بكات لە گۆرانکاری دواتر رەنگە دەرفەتی ئەوە نەمێنێت ئەو نەشتەرگەرییەش ئەنجام بدەین. بزوتنەوەی گۆڕان و ئۆپۆزسیۆن بزوتنەوەی گۆران رێگەی ئۆپۆزسیۆن بونی هەروا ئاسان نیە و گۆرەپانەكە چۆڵ نیە، بۆیە بۆ ئەم بیرۆكەیەش روئیاو دنیابینی وگوتاری زۆر رون راشکاو و قوربانی دەوێت و ئەزمونی کەوتنی حزبەکان لە رابردووی رۆژهەڵاتی ناوەراست ئەوەمان پێدەڵێت ئیرادەی جدی نەبێ کارەکە زۆر ئەستەم دەبێت. لە كۆتایدا وایدەبینم پرۆژەی هەستانەوە و بە خۆدا چونەوە بەبێ كشانەوە لەحكومەت جۆرێك لەوەهمی تێدایە، چونکە ئەو سزایەی لایەنگرانی گۆڕان بە گۆڕانیان بەخشی بەرمەبنای بەشداری گۆڕانە لە حکومەت، بەشدارییەک کە نە لەگەڵ چاوەڕوانی خەڵک یەکدەگرێتەوە و نە لەگەڵ ئەو پڕۆژانەی گۆڕان بۆ حکومڕانی و چاکسازی هەیەتی. قسەی رشد لێرەدا ئەوەیە، بزوتنەوەکەمان دەیەوێت بەخۆداچونەوە بکات و پەنجە بخاتە سەر برینەکانی و تیماریان بکات، ئەگەر بمانەوێت ئەوە بکەین هەنگاوی یەکەم دەبێت شان خاڵیکردن بێت لەو هەموو بەرپرسیارێتییەی لە حکومەتی هەرێم و حکومەتی خۆجێی لەسەر شانمانە. چۆمان محمدعلی رێكخەری ژوری یاسای ۱۸/۱٠/۲٠۲۱

هاوڵاتی وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی هەرێمی کوردستان رایگەیاند:"لە بەغداوە بەشی پێنجەمی چەکی بانکی پارەی گەنمی جوتیاران گەیشتوەتە هەرێمی کوردستان، بەڵام وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازیی هەرێم کات و ساتی دابەشکردنەکەی ئاشکرا نەکردووە".   ئەمڕۆ سێشەممە 19ی تشرینی یەکەمی 2021، نەوزاد شێخ کامیل بەڕێوەبەری گشتی وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازیی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەغدا پارەی بەشێکی دیکەی گەنمی جوتیارانی رەوانەی هەرێمی کوردستان کرد کە قۆناغی پێنجەمی دابەشکردنی پارەی جوتیارانە و بڕەکەی دوو ملیار و 67 ملیۆن دینارە کە بەم شێوەیە دابەش دەکرێت:  ملیارێک و 190 ملیۆن دینار بۆ سلێمانی   762 ملیۆن دینار بۆ هەولێر  115 ملیۆن دینار بۆ دهۆک 

هاوڵاتی هاوسەرۆکی هەدەپە رایگەیاند:" دەسەڵاتی ئێستای تورکیا ئامادەکاری ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە سوریا دەکات و بۆیان گرنگ نییە تورکیا تێک بچێت گرنگ ئەوەیە بەلایانەوە کورد خۆشی نەبینێت. میدحەت سنجار، هاوسەرۆکی گشتی پارتی دیموکراتی گەلان(هەدەپە) لە کۆبونەوەی گروپی پارتەکەی لە پەرلەمانی تورکیا رایگەیاند: ئەو دەسەڵاتەی ئێستا هەیە دەسەڵاتی خۆی لەسەر سیاسەتی شەڕ بنیادناوە، نەفرەت و دوژمنایەتی هەموو بنەمای دەسەڵاتەکەیەتی، لە بنەمای سیاسەتیشیدا شەڕ دژی کورد هەیە. جەختیکردەوە لەوەی کە: ئەم دەسەڵاتە ئامادەکاری ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیش لە سوریا گفتوگۆ دەکات، بۆ ئەوان گرنگ نییە  تورکیا تێک بچیت گرنگ ئەوەیە بۆیان کورد خۆشی نەبینێت. هاوسەرۆکی هەدەپە وتیشی: ئێمە دەبێت هاوکاریەکی بەهێز لە دژی سیاسەتی شەڕ لە هەر شوێنێک بنیاد بنێین، لە سەرەتاشدا با کورد دانیشن و رێککەوتن بکەن و لە دژی شەڕ یەکێتی دروست بکەن، ئێمە ناچارین دیوارێکی ئیرادە بونیاد بنێین هەر کاتێک ئەمەشمان گۆڕی بە جوڵانەوەی ئاشتی دەتوانین کۆتایی بە دەسەڵاتدارێتی شەڕ بهێنین تاکە ڕێگای گۆڕانیش ئاشتییە. سنجارباسی لەوەشکرد: داوا لە مرۆڤە نییەت باشەکان دەکەین ئەگەر ئێوە لەبەرامبەر ئەم شەڕ و زمانی نەفرەتە هەستن، ئەو دەنگە گەورەتر دەبێت و نەفرەت و شەڕ ناتوانن لەبەرامبەری بوەستنەوە کۆمەڵگا و گەلی تورکیا دەیانەوێت لەسەر بنەمای دواڕۆژێکی وەک یەک بێنە لای یەکتری، هەدەپە مسۆگەرکردنی ئەم ڕێگەیە لە دژی پیلانی دوژمنایەتی و شەڕ پارێزەری ئاشتی و بڕیاردەری دیموکراسییە.

  هاوڵاتی بەڕێوه‌بەرایەتی‌ گشتی‌ هاتوچۆی‌ عێراق ئەو تایبەتمەندییانەی‌ ئاشکرا کرد کە لە تابلۆ نوێکەی‌ ئۆتۆمبێلدا هەیە و بڕیارە لە سەرجەمی‌ شارەکانی‌ عێراق و هەرێمی‌ کوردستان پەیڕەو بکرێت. ئەمڕۆ سێشەممە عەمید حەیدەر کەریم، بەڕێوه‌بەری‌ راگەیاندن و پەیوەندییە گشتییەکان لە بەڕێوه‌بەرایەتی‌ گشتی‌ هاتوچۆی‌ عێراق لە لێدوانێکی‌ بە ئاژانسی‌ هەواڵی‌ عێراقییەی‌ راگەیاند: "تابلۆکانی‌ ئۆتۆمبێل لەسەرتاسەری‌ عێراق و بە هەرێمی‌ کوردستانیشەوە یەکدەخرێن". وتیشی‌: "لە تابلۆ نوێکەدا ناوی‌ پارێزگا نامێنێت و بە ژمارەیەکی‌ تایبەت پارێزگاکان جیادەکرێنەوە". ئاماژەی‌ بەوەش کرد: "تابلۆ نوێیەکان بە کوالێتی‌ جیهانیی‌ و هاوشێوەی‌ ئەو وڵاتانە دروستدەکرێن کە چوونەتە ناو رێککەوتنی‌ ڤییەنناوە". لێدوانەکە لە کاتێکدایە کە لە رۆژی‌ 16ی‌ حوزەیرانی‌ رابردوودا بەڕێوه‌بەرایەتی‌ گشتی‌ هاتوچۆی‌ عێراق گەیشتن بە رێککەوتنێکی‌ سەرەتایی‌ بۆ یەکخستنی‌ تابلۆی‌ ئۆتۆمبێلەکانی‌ ناوەند و هەرێمی‌ کوردستان ئاشکرا کرد و ئاماژەی‌ بەوە کرد سیستمی‌ بەڕێکردنی‌ مامەڵەکانی‌ هاتووچۆ لە هەرێمی‌ کوردستان سیستمێکی‌ کۆنە.