هاوڵاتى جێگرى سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى و ئابورى لە پەرلەمانی كوردستان رایگه‌یاند بڕی ٤٠٧ ملیۆن دینار لە مووچەی مانگانەی ٤٩٢ فەرمانبەری حكومەت بڕدرا و ھەر فەرمانبەرێك زیاتر لە یەك مووچەی ھەبێ، ئەوا دوای ئەوەی لێدەبڕدرێت ٢٠٪‏ تاوەكو ٤٩٪‏ی لەجاتی ئەو مووچانەی وەریگرتووە، مانگانە لە مووچەكەی دەبڕدرێت. هێڤیدار ئەحمەد، جێگرى سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى و ئابورى لە پەرلەمانی كوردستان لەفەیسبووكی خۆی نووسیویەتی، لە بڕیاری نوێدا بڕی ٤٠٧ ملیۆن دینار لە مووچەی مانگانەی ٤٩٢ فەرمانبەری حكومەت بڕدرا، هەروەها ٨٧ ملیۆن دینار مانگانە لە مووچەی خانەنشینی ١٠٣  حاكم كەمكرایەوە. هێڤیدار ئەحمەد ئاماژەی بەوەشكردووە، ھەر فەرمانبەرێك زیاتر لە یەك مووچەی ھەبێ، ئەوا دوای ئەوەی لێدەبڕدرێت ٢٠٪‏ تاوەكو ٤٩٪‏ی لەجاتی ئەو مووچانەی وەریگرتووە، مانگانە لە مووچەكەی دەبڕدرێت، واتە ئەوەی ئەوەندە ساڵە وەریگرتووە لێی دەسەنرێتەوە. هەفتەی رابردووش حكومەتی هەرێمی كوردستان مووچەی ژمارەیەك فەرمانبەری دیكەی بڕی كە ساڵانی رابردوو بە "نایاسایی" مووچەیان وەرگرتووە.  

هاوڵاتى وه‌زیرى ته‌ندروستیى ئێران، تووشبوونى چوار که‌سى دیکه‌ى به‌ ڤایرۆسى کۆرۆناى نوێ راگه‌یاند که‌ چوار که‌سن و ئه‌ندامى یه‌ک خێزانن و له‌ وڵاتى به‌ریتانیا گه‌راونه‌ته‌وه‌ تاران. ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه‌ 10ى کانونى دووه‌مى 2021، سه‌عید نمه‌کی، وه‌زیرى ته‌ندروستیى ئێران رایگه‌یاند:" ئه‌و خێزانه‌ سه‌ردانى ئه‌وروپایان کردووه‌ و پشکنینه‌کانى کاتى گه‌ڕانه‌وه‌یان نێگه‌یڤ بووه‌، به‌ڵام دواتر که‌ پشکنینیان بۆ کرایه‌وه‌ ده‌رکه‌وت ئه‌وان تووشبووى کۆرۆناى نوێى به‌ریتانیان". کۆرۆناى نوێ یه‌که‌مجار له‌ به‌ریتانیا له‌ مانگى کانوونى یه‌که‌مى ساڵى رابردوو راگه‌یێندرا، جیاوازیه‌که‌ى له‌گه‌ڵ کۆڤید19 ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ خێراتر بڵاوده‌بێته‌وه‌. به‌ریتانیا به‌هۆى خێرایى بڵاوبوونه‌وه‌ى ڤایرۆسه‌که‌ و زۆریى ژماره‌ى تووشبووان، قه‌ده‌غه‌ى هاتووچۆى تا ناوه‌ڕاستى مانگى شوبات راگه‌یاندووه‌.

هاوڵاتى  ‌وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى عێراق نزیکه‌ى شه‌ست بنکه‌ى دابه‌شکردنى ڤاکسینى فایزه‌رى ته‌نها له‌ نه‌خۆشخانه‌کان دیاریکرد که‌ ئه‌و دابه‌شکردنه‌ بنکه‌ ته‌ندروستییه‌کان ناگرێته‌وه‌. ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه‌ 10ى کانونى دووه‌مى 2021 ریاز عه‌بدولئه‌میر حیلفى به‌ڕێوه‌به‌رى ته‌ندروستى گشتى له‌ وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى عێراق له‌ لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامه‌ى فه‌رمى سه‌باح رایگه‌یاند:" وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى پلانێکى داناوه‌ بۆ دیاریکردنى بنکه‌کانى دابه‌شکردنى ڤاکسینى دژه‌ کۆرۆناى فایزه‌ر له‌کاتى گه‌یشتنى بۆ عێراق که‌ ته‌نها نه‌خۆشخانه‌کان ده‌توانن ڤاکسینه‌که‌ دابه‌شبکه‌ن و ده‌درێت به‌خه‌ڵک نه‌ک له‌بنکه‌ ته‌ندروستییه‌کانى گه‌ڕه‌که‌کان". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد له‌ ئێستادا شه‌ست بنکه‌ى دابه‌شکردنى ڤاکسینى فایزه‌ر له‌سه‌ر تاسه‌رى عێراقدا ده‌ست نیشانکراوه‌. هاوکات، وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى له‌ راگه‌یاندراوێکدا ئاشکرایکرد، به‌وردى چاودێرى بڵاوبوونه‌وه‌ى زینجره‌ نوێیه‌که‌ى کۆرۆنا له‌ ئه‌مریکا و ئه‌وروپا و به‌ریتانیا وهه‌ندێک له‌ وڵاتان ده‌کات.

هاوڵاتى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى عێراق له‌کۆبونه‌وه‌ى ئه‌مڕۆیدا ژماره‌یه‌ک بڕیارى ده‌رکرد و وته‌بێژى حکومه‌تیش رایگه‌یاند حکومه‌ت ده‌یه‌وێت چاودێریه‌کى توندى پرۆسه‌ى هه‌ڵبژاردنى پێشوه‌خت بکرێت, ئه‌مڕۆ شه‌ممه‌ 9ى کانونى دووه‌مى 2021 حه‌سه‌ن نازم، وته‌بێژى حکومه‌تى عێراق له‌ کۆنگره‌یه‌کى ڕۆژنامه‌نوسیدا له‌ شارى به‌غدا، ڕایگه‌یاند:" مسته‌فا کازمی، سه‌رۆک وه‌زیران، له‌ میانه‌ى کۆبونه‌وه‌ى حکومه‌تدا که‌ ئه‌مڕۆ به‌ڕێوه‌چو، لایه‌نه‌کانى راسپارد به‌مه‌به‌ستى ئاسانکارى بۆ ته‌واوکردنى مامه‌ڵه‌ى شه‌هیدان و بریندارانى خۆپیشاندانه‌کان". هه‌روه‌ها له‌باره‌ى ئه‌نجامدانى هه‌ڵبژاردنیشه‌وه‌، حه‌سه‌ن نازم رایگه‌یاند:"گرنگیه‌کى جدى هه‌یه‌ له‌پرسى هه‌ڵبژاردنه‌کاندا، بۆئه‌و مه‌به‌سته‌ش حکومه‌ت ده‌یه‌وێت چاودێریه‌کى توندى پرۆسه‌ى هه‌ڵبژاردنى پێشوه‌خت بکرێت، بۆئه‌وه‌ى ده‌سته‌به‌رى پاکى ئه‌و پرۆسه‌یه‌ بکات". وته‌بێژى حکومه‌تى عێراق ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه‌ که‌ له‌کۆبونه‌وه‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران وه‌زیرى ته‌ندروستى داواى قه‌ده‌غه‌ى سه‌فه‌رکردنى هاوڵاتیانى عێراقى کرد بۆ ئه‌و وڵاتانه‌ى که‌ ڕێژه‌یه‌کى زۆر کۆرۆنایان تێدا بڵاوبووه‌ته‌وه‌. هاوکات له‌کۆبونه‌وه‌که‌دا بڕیاردرا به‌ ته‌رخانکردنى پاره‌ بۆ پرۆژه‌ى بۆریى ده‌ریایى به‌مه‌به‌ستى زیادکردنى تواناى هه‌نارده‌کردنى نه‌وتى خاو له‌ به‌نده‌ره‌کانى باشوره‌وه‌.  

هاوڵاتى که‌مێک له‌مه‌وبه‌ر کۆبونه‌وه‌ى په‌رله‌مانى عێراق تایبه‌ت به‌ خوێندنه‌وه‌ى یه‌که‌مى پڕۆژه‌ یاساى بودجه‌ى 2021 ده‌ستى پێکرد. زانیارى زیاتر بڵاوده‌که‌ینه‌وه‌...  

هاوڵاتى ‌رێکخراوى چاودێرى مافى مرۆڤ رایگه‌یاند:"ئه‌مریکا به‌ڵێنى به‌ هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات (هه‌سه‌ده‌) داوه‌ که‌ رێگرى بکه‌ن له‌ هێرشه‌کانى تورکیا و نه‌هێڵن ناوچه‌کانى عه‌ین عیسا و ده‌روبه‌رى داگیر بکرێن". ئه‌مڕۆ شه‌ممه‌ 9ى کانونى دووه‌مى 2021 به‌پێى راگه‌یه‌ندراوێکى رێکخراوى چاودێرى مافى مرۆڤى سوریا که‌ ئاژانسى هه‌واڵى میهر ناوه‌ڕۆکه‌که‌ى بڵاوکردۆته‌وه‌ هاتووه‌:" ئه‌مریکا به‌ڵێنى به‌ هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات داوه‌ که‌ پارێزگاریان لێ بکه‌ن و نه‌هێڵن تورکیا ناوچه‌ى دیکه‌ى کوردستانى رۆژئاڤا داگیر بکات".  له‌ راپۆرته‌که‌دا ئه‌وه‌ش هاتووه‌:" ماوه‌یه‌که‌ ناوچه‌کانى عه‌ین عیسا و ده‌وروبه‌رى بووه‌ته‌ جێگه‌ى مه‌به‌ستى سوپاى تورکیا و هێزه‌ چه‌کداره‌کانى سه‌ر به‌و وڵاته‌، به‌ڵام زانیارییان هه‌یه‌ که‌ هێزه‌کانى ئه‌مریکا به‌ڵێنى پاراستنى کورده‌کانیان داوه‌ و رایانگه‌یاندووه‌ که‌ هه‌ندێک ناوچه‌ هێڵى سوورن و تورکیا ناتوانێت داگیرى بکات". چه‌ند هه‌فته‌یه‌که‌ تورکیا چاوى بریوه‌ته‌ ناوچه‌ى عه‌ین عیسا و گونده‌کانى ده‌روبه‌ری، تورکیا هه‌وڵ ده‌دات ئه‌و شارۆچکه‌یه‌ و شاڕێگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى (M4) داگیربکات. شاڕێگه‌ى (M4) ده‌که‌وێته‌ باکوورى خۆرئاواى سوریاوه‌ و درێژییه‌که‌ى ده‌گاته‌ نزیکه‌ى 120 کیلۆمه‌تر، به‌ ناوچه‌کانى (لاکاتیا و سه‌رقیب)دا تێپه‌ڕده‌بێت و درێژ ده‌بێته‌وه‌ تا ده‌گاته‌وه‌ سنوورى تورکیا. له‌ مانگى تشرینى دووه‌مى 2019 تورکیاو میلشیا ئیسلامییه‌کانى هاوپه‌یمانى له‌تۆپباران و هێرشه‌کانیان بۆ گونده‌کانى ده‌وروبه‌رى شارۆچکه‌ى عه‌ین عیساو شارێگاى  (M4) به‌رده‌وامن و هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده‌) به‌توندى وه‌ڵامیان داونه‌ته‌وه‌و به‌پێى میدیاکانى هه‌سه‌ده‌ش بێت تا ئێستا تورکیا یه‌ک بست نه‌یتوانیوه‌ پێشره‌وى بکات.  

هاوڵاتى برێت مه‌کگۆرک، دواى دیاریکردنى به‌ به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقا په‌یامێکى بڵاوکرده‌وه‌ و رایگه‌یاند:" بایدن ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ که‌ له‌م ساته‌دا پێویستمانه‌". برێت مه‌کگۆرک، دواى ئه‌وه‌ى پۆستى به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقاى وه‌رگرت په‌یامێکى بڵاوکرده‌وه‌ و له‌ تویتێکدا له‌ هه‌ژمارى خۆى نوسیویه‌تى:"من له‌ ماوه‌ى 10 ساڵى ڕابردوودا مافى خزمه‌تکردنم له‌گه‌ڵ جۆ بایدنى سه‌رۆک کۆمارى هه‌ڵبژێراودا هه‌بوو ئه‌و سه‌رکرده‌یه‌ که‌ له‌م ساته‌ ڕه‌خنه‌یه‌ى مێژوودا پێویستمانه‌". هه‌روه‌ها ده‌شڵێت:" من شانازى ئه‌وه‌م پێده‌بڕێت بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارى تیمه‌که‌ى ئاسایشى نیشتیمانى ئه‌مریکا (NSC) بکه‌م به‌ سه‌رۆکایه‌تى جاک سولیڤان له‌ دواى 12 رۆژى دیکه‌". رۆژى 6ى ئه‌م مانگه‌ ئاشکرا بوو که‌ برێت مه‌کگۆرک که‌ پێشتر نوێنه‌رى باراک ئۆباما، سه‌رۆکى پێشووى ئه‌مریکا بوو بۆ شه‌ڕى داعش وه‌ک به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئه‌فریقا له‌ کابینه‌ى داهاتووى حکومه‌تى ئه‌مریکا دیاریکراوه‌ و جۆو بایدن سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا متمانه‌یه‌کى به‌هێزى پێى هه‌یه‌ بۆ راپه‌راندنى ئه‌و ئه‌رکه‌ى خستویه‌ته‌ ئه‌ستۆى مه‌کگۆرک.  

هاوڵاتى به‌رپرسى دۆسیه‌ى ئاواره‌کانى ئیداره‌ى خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى باکورى رۆژئاڤاى کوردستان و کوڕه‌که‌ى له‌لایه‌ن ژماره‌یه‌ک چه‌کدارى نه‌ناسراوه‌وه‌ له‌به‌شى چواره‌مى کامپى "هۆڵ" کوژران. ‌ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ هه‌ینی 8ى کانونى دووه‌مى 2021 سه‌رچاوه‌یه‌کى ئه‌منى رایگه‌یاند، ئه‌مڕۆ ژماره‌یه‌ک چه‌کدارى نه‌ناسراو له‌ به‌شى چواره‌مى که‌مى هۆڵ ده‌ستدرێژى گوللـه‌یان له‌ حه‌مه‌د ساڵح حه‌دید به‌رپرسى دۆسیه‌ى ئاواره‌کان له‌ خۆبه‌ڕێوه‌به‌رێتى رۆژئاڤا و کوڕه‌که‌ى کردووه‌، به‌وهۆیه‌وه‌ هه‌ردووکیان گیانیان له‌ده‌ستداوه‌. هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌که‌ ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد، له‌دواى روداوه‌که‌دا هێزه‌کانى ئاسایشى ناوخۆ گه‌ڕان و پشکنینیان به‌دواى چه‌کداره‌ نه‌ناسراوه‌کان ئه‌نجامداوه‌، روبه‌ڕو بونه‌وه‌ دروستبوه‌، له‌ئه‌نجامیشدا کارمه‌ندێکى هێزه‌کانى ناوخۆ برینداربوه‌. حه‌مه‌د ساڵح حه‌دید پێشتر سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى سوریاى دیموکرات بوو بۆ دۆسیه‌ى ئاواره‌کان، ئه‌رکه‌که‌ى چاودێریکردن و ئاسانکارى بوو بۆ کاروبارى ئاواره‌ سورییه‌کانى ناو که‌مپى هۆڵ. ڕۆژى پێنجشه‌ممه‌ هێزه‌کانى ئاسایشى ناوخۆ ته‌رمى په‌نابه‌رێکى به‌ نه‌ته‌وه‌ عێراقییان دۆزییه‌وه‌ و دوو فیشه‌کیان به‌ سه‌ریه‌وه‌ ناوه‌ ، له‌ به‌شى دوه‌مى که‌مپى " هۆل " دا . کامپى هۆڵ یه‌کێکه‌ له‌ گه‌وره‌ترین که‌مپه‌کانى نیشته‌جێبون و که‌سوکار و خێزانى ئه‌ندامانى رێکخراوى چه‌کدارى داعش له‌ باکورى ڕۆژهه‌ڵاتى سوریا، زیاتر له‌ شه‌ست هه‌زار هاوڵاتى سورى و بیانى تێدا نیشته‌جێیه‌.

هاوڵاتى  وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا رایگه‌یاند، به‌هۆى تێوه‌گلانى له‌ مافه‌کانى مرۆڤ و توندوتیژى به‌رامبه‌ر به‌خۆپیشانده‌ران، فالح فه‌یاز سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى خراوه‌ته‌ نێو لیستى سزاکانه‌وه‌. ئه‌مڕۆ هه‌ینى 8ى کانونى دووه‌مى 2021 له‌به‌یاننامه‌یه‌کدا وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا رایگه‌یاند:" به‌هۆى تێوه‌گلانى له‌ پێشێلکاریه‌کانى مافى مرۆڤ و ده‌ستبه‌سه‌رکردن و ئه‌شکه‌نجه‌دانى خۆپیشانده‌رانى خۆپیشاندانه‌کانى ساڵى 2019 بڕیاردرا فالح فه‌یاز سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى و راوێژکارى پێشوى ئاسایشى نیشتمانى عێراق بخرێته‌ لیستى سزاکانه‌وه‌". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ کراوه‌ که‌ حه‌شدى شه‌عبى به‌رده‌وامه‌ له‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ چالاکوانان و ئه‌و که‌سانه‌ى داکۆکى له‌ هه‌ڵبژاردنى دادپه‌روه‌رانه‌ بۆ عێراق ده‌که‌ن. فه‌لاح فه‌یسه‌ڵ فه‌هاده‌  ناسراو به‌ فالح فه‌یاز له‌ ساڵى 1956 له‌ شارى بابل له‌دایکبوه‌، دامه‌زرێنه‌رى جوڵانه‌وه‌ى عه‌تایه‌، پێشتریش پۆستى سه‌رۆک و راوێژکارى ئاسایشى نیشتمانى عێراق و سه‌رۆکى ده‌سته‌ى حه‌شدى شه‌عبى وه‌رگرتووه‌.  

‌هاوڵاتى وته‌بێژى فه‌رمانده‌ى گشتى هێزه‌ چه‌کداره‌کانى عێراق رایگه‌یاند، گفتوگۆ له‌سه‌ر دووباره‌ داڕشتنه‌وه‌ و کاراکردنى یاساى خزمه‌تى سه‌ربازى زۆره‌ملێ ده‌کرێت ئاماده‌کارى پێویستیان بۆ کردووه‌. ئه‌مڕۆ هه‌ینى 8ى کانونى دووه‌مى 2021 یه‌حیا ره‌سوڵ رایگه‌یاند:" که‌مپ و سه‌نته‌رى ڕاهێنان هه‌یه‌ و ده‌توانین به‌رده‌وامى به‌ مه‌شق و راهێنانه‌کان له‌ زستانیشدا بده‌ین ئه‌گه‌ر یاساى سه‌ربازى زۆره‌ملێ له‌ ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌ران په‌سه‌ندبکرێت که‌ ئه‌و یاسایه‌ گرنگه‌ بۆ پێکه‌وه‌ژیانى گه‌نجان له‌سه‌رجه‌م نه‌ته‌وه‌ و پێکهاته‌ جیاوازه‌کان و له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا سودى ئابورى ده‌بێت". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:" یاساى خزمه‌تى سه‌ربازى زۆره‌ملێ وه‌ک زانستێک له‌هه‌مو وڵاتاندا بونى هه‌یه‌، چونکه‌ گه‌نجان پێویستیان به‌ بنیاتنانه‌وه‌ و به‌رزکرددنه‌وه‌ى ئاستیان هه‌یه‌، تاببنه‌ جێگره‌وه‌یه‌ک بۆ سوپا، مه‌رجیش نییه‌ ماوه‌ى دامه‌زراندن 3 (سێ) ساڵ یان به‌هه‌مان مه‌رجه‌کانى پێشوو سیستمه‌که‌ دابنرێته‌وه‌، به‌ڵکو ده‌توانرێت به‌ماوه‌یه‌کى که‌متریش مه‌شق و راهێنانه‌کان بکرێن". دواى رووخانى رژێمى سه‌دام له‌ ساڵى 2003 دا پۆڵ بریمه‌ر، حاکمى مه‌ده‌نى ئه‌وکاتى عێراق ئه‌و یاساى زۆره‌ ملێى سه‌ربازییه‌ى هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ که‌ رژێمه‌که‌ى سه‌دام جێبه‌جێیان ده‌کرد.  

هاوڵاتى وه‌زاره‌تى دارایى عێراق رایگه‌یاند، به‌رنامه‌یه‌ک بۆ زیادکردنى سود و قازانجه‌کان له‌ رێکاره‌کانى دابه‌زاندنى به‌هاى دینار راده‌گه‌یه‌نێت و له‌ هه‌فته‌ى داهاتوشدا کۆبوونه‌وه‌یه‌کى به‌رفراوان بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ ساز ده‌کات بۆ پشتیوانى له‌ هه‌ژار و که‌مده‌رامه‌تانى وڵات. له‌ راگه‌یه‌نراوێکدا وه‌زاره‌تى دارایى عێراق ئاماژه‌ى به‌وه‌کراوه‌ که‌ هه‌ندێک رێکار بۆ زیادکردنى کاریگه‌رییه‌ ئه‌رێنییه‌کانى دابه‌زاندنى به‌هاى دینار ده‌گیرێنه‌ به‌ر، که‌ به‌هۆى هه‌ستیاریى بابه‌ته‌کان ناتوانرێت ئاشکرا بکرێن. وه‌زاره‌تى دارایى عێراق راشیگه‌یاندووه‌، هه‌فته‌ى داهاتوو وه‌زاره‌تى دارایى کۆبوونه‌وه‌یه‌کى فراوان له‌گه‌ڵ ئابووریناسان رێک ده‌خات و سیاسه‌تى خۆى بۆ زیادکردنى کاریگه‌رییه‌ ئه‌رێنییه‌کانى دابه‌زاندنى به‌هاى دینار داده‌ڕێژێت. هه‌روه‌ک له‌ به‌یاننامه‌که‌دا هاتووه‌، وه‌زاره‌تى دارایى هیواخوازه‌ کۆبوونه‌وه‌ فراوانه‌که‌ هاوکات بێ له‌گه‌ڵ گفتوگۆکانى په‌رله‌مانى عێراق بۆ په‌سه‌ندکردنى پرۆژه‌یاساى بودجه‌ى گشتیى عێراق بۆ ساڵى 2021. مانگى رابردوو بانکى ناوه‌ندیى عێراق بڕیارى دابه‌زاندنى به‌هاى دیناریدا ئه‌وه‌ش له‌ پێناو زاڵبوون به‌ سه‌ر قه‌یرانى دارایى و کورتهێنانى بودجه‌دا.  

هاوڵاتى ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مانى عێراق رایگه‌یاند، رۆژى شه‌ممه‌ په‌رله‌مان بۆ خوێندنه‌وه‌ى یه‌که‌م و تاوتوێکردنى پڕۆژه‌یاساى بودجه‌ى ساڵى 2021ى عێراق کۆده‌بێته‌وه‌ و بانگهێشتى په‌رله‌مانتاران ده‌که‌ن بۆ کۆبونه‌وه‌. ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 7ى کانونى دووه‌مى 2021 ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مانى عێراق له‌راگه‌یه‌نراوێکدا که‌وێنه‌یه‌کى بۆ "هاوڵاتى" نێردراوه‌ باس له‌وه‌کراوه‌، کاتژمێر 5:00ـى ئێواره‌ى رۆژى شه‌ممه‌ (9ـى کانونى دوه‌م) په‌رله‌مانى عێراق به‌مه‌به‌ستى خوێندنه‌وه‌ى یه‌که‌م بۆ  پڕۆژه‌یاساى بودجه‌ى ساڵى 2021ى عێراق کۆده‌بێته‌وه‌. پڕۆژه‌یاساى بودجه‌ى ئه‌مساڵى عێراق به‌ 150 ترلیۆن دینار دیاریکراوه‌ (نزیکه‌ى 103.4 ملیار دۆلار)، له‌و رێژه‌یه‌ش 70 تریلیۆن دینار (48.2 ملیار دۆلار) کورتهێنانى هه‌یه‌ که‌ده‌کاته‌ 46.6% کۆى بودجه‌. په‌رله‌مانى عێراق ماوه‌ى مانگێک ماوه‌ى دانیشتنه‌کانى درێژکردوه‌ته‌وه‌ له‌پێناوى په‌سه‌ندکردنى پڕۆژه‌یاساى بودجه‌ى ساڵى 2021، بڕیاره‌ په‌رله‌مان له‌ماوه‌ى مانگێکدا پڕۆژه‌ى بودجه‌ په‌سه‌نده‌کات    

هاوڵاتى جۆ بایدن، سه‌رۆکی هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا پۆستى به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و باکورى ئه‌فریقیا ده‌داته‌ برێت مه‌کگۆرک، نێرده‌ى پێشووى سه‌رۆکى ئه‌مریکا له‌ هاوپه‌یمانى نێوده‌وڵه‌تیى دژ به‌ داعش. به‌پێى رۆژنامه‌ى نیویۆرک تایمزى ئه‌مریکی، له‌ ‌چوارچێوه‌ى پێکهێنانى کابینه‌ى حکومه‌ته‌که‌ى و دیاریکردنى به‌رپرسه‌ باڵاکانى کۆشکى سپی، جۆ بایدن، سه‌رۆکى هه‌ڵبژێردراوى ئه‌مریکا بڕیاریداوه‌ برێت مه‌کگۆرگ وه‌ک به‌رپرسى دۆسیه‌ى رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و باکورى ئه‌فریقیا دیاریبکات. پێشتر، برێت مه‌کگۆرگ له‌لایه‌ن باراک ئۆباما سه‌رۆکى پێشووترى ئه‌مریکاوه‌ وه‌ک نێرده‌ى سه‌رۆکى ئه‌مریکا له‌ هاوپه‌یمانى نێوده‌وڵه‌تى دژ به‌ داعش دیاریکرا، به‌ڵام له‌گه‌ڵ هاتنى دۆناڵد تره‌مپ بۆ کۆشکى سپى  دواى ماوه‌یه‌ک له‌کاره‌که‌ى دوورخرایه‌وه‌.  

هاوڵاتى ‌وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا سزاى به‌سه‌ر 12 که‌سایه‌تى و لایه‌نى ئێرانیدا سه‌پاند که‌ ده‌ستیان له‌به‌رهه‌مهێنانى مادده‌ کانزاییه‌کاندا هه‌بووه‌، کۆمپانیایه‌کى چینی به‌تۆمه‌تى فرۆشتنى مادده‌ى کانزایى به‌تاران خسته‌ لیستى سزادراوانه‌وه‌. ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ 5ى کانونى دووه‌مى 2021، میدیاکانى ئه‌مریکا بڵاویانکرده‌وه‌ که‌ وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکا سزاى به‌سه‌ر 12 که‌سایه‌تى و لایه‌نى ئێرانیدا سه‌پاند که‌ ده‌ستیان له‌به‌رهه‌مهێنانى مادده‌ کانزاییه‌کانى ستیل و جۆره‌کانى دیکه‌دا هه‌بوه‌، له‌گه‌ڵ سێ کۆمپانیاى تایبه‌ت به‌ده‌رهێنان و بازرگانیکردن به‌مادده‌ کانزاییه‌کان. هه‌روه‌ها وه‌زاره‌تى گه‌نجینه‌ى ئه‌مریکادا نوسینگه‌ى چاودێرى کاروباره‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌کانى چین (OFAC) کۆمپانیایه‌کى بۆ دابینکردنى گرافیت بۆ ئێران ده‌ستنیشانکردوه‌ و ئه‌مریکا ئه‌و دامه‌زراوه‌یه‌شى سزاداوه‌. هاوکات ئه‌و کۆمانیایانه‌ى تایبه‌ت بازرگانى مادده‌ کانزاییه‌کان سه‌رچاوه‌یه‌کى گرنگى دابینکردنى داهاتن بۆ ئێران بۆیه‌ خراونه‌ته‌ ناو لیستى سزادراوانه‌وه‌.  

هاوڵاتى ئاسایشى ژن، سه‌ر به‌هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده‌) ژنێکى ڕفێندراویان له‌ شارۆچکه‌ى بسێرا له‌ دێره‌زوور، له‌ چنگى چه‌کدارانى داعش ڕزگار کرد و ڕاده‌ستى ماڵى ئێزدیى هه‌رێمى جزیره‌یان کرده‌وه‌. ژنێکى ئێزدى به‌ ناوى عاسیمه‌ جاسم خدر، ته‌مه‌ن 20 ساڵ، که‌ ساڵى 2014 له‌ لایه‌ن چه‌کدارانى داعشه‌وه‌ له‌ شه‌نگال ڕفێندراوبوو، له‌لایه‌ن داعشێکه‌وه‌ له‌ شارۆچکه‌ى به‌سێرا له‌ دێره‌زۆر به‌ دیل گیرابوو. پاش ئه‌وه‌ی، که‌ هه‌رێمى دێره‌زوور له‌ لایه‌ن شه‌ڕڤانانى هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده‌) له‌ ده‌ستى چه‌کدارانى داعش ڕزگار کرا و دواى ئه‌وه‌ى عاسیمه‌ ده‌بیسێت، ئه‌و ژنه‌ ڕفێندراوانه‌ى ئێزدى که‌ له‌ شه‌نگال له‌ لایه‌ن چه‌کدارانى داعشه‌وه‌ ڕفێندراون، ڕاده‌ستى ماڵى ئێزدى ده‌کرێن، ئه‌ویش له‌ به‌سێرا هه‌ڵدێت و خۆى ده‌گه‌یه‌نێته‌ هێزه‌کانى ئاسایشى ژنانى سه‌ر به‌هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده‌) له‌ حه‌سه‌که‌. ئاسایشى ژنان له‌ حه‌سه‌که‌، عاسیمه‌ جاسمیان  ڕاده‌ستى ماڵى ئێزدییان کرد له‌ هه‌رێمى جزیره‌، ماڵى ئێزدییانى هه‌رێمى جزیره‌ به‌ ئاژانسى هاوارى ڕاگه‌یاندووه‌ که‌ عاسیمه‌ خدر، له‌ شارۆچکه‌ى به‌سێره‌ له‌ ده‌ستى چه‌کدارانى داعش له‌ بارودۆخێکى زۆر دژواردا ژیاوه‌ و دۆخى ته‌ندروستیى و لایه‌نى ده‌روونیى باش نییه‌، ماڵى ئێزدییان سوپاسى ئاسایشى ژنیان کردووه‌ بۆ ڕزگارکردنى عاسیمه‌ خدر.