چنار سەعد: پارتى یەکەمی بێ رکابەرە وەک هەمیشە

  هاوڵاتی راوێژکارێکی سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت: "لە چەند رۆژی داهاتوودا زانیاری لەبارەى هەوڵێکی شکستخواردووی تیرۆرکردنی سەرۆکوەزیران مستەفا کازمی ئاشکرادەکەین". موشریق عەباس، رۆژنامەوان و راوێژکاری سیاسی مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، "لە چەند رۆژی داهاتوودا چەندین بەڵگە و زانیاریی، لەبارەى هەوڵێکی شکستخواردووی تیرۆرکردنی مستەفا کازمی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بڵاودەکەینەوە". هاوکات، له‌ تویتێكدا له‌ هه‌ژماری تایبه‌تی خۆی له‌ تۆڕی تویته‌ر، ئه‌و راوێژكاره‌ی كازمی نووسیویه‌تی، "له‌ رۆژانی داهاتوودا به‌شێك له‌ راستییه‌كان، ڤیدیۆ، وێنه‌ و به‌ڵگه‌ له‌باره‌ی پرۆسه‌ی سته‌مكارییه‌كه‌ی به‌ئامانجكردنی مسته‌فا كازمی، سه‌رۆكوه‌زیرانی كۆماری عێراق له‌لایه‌ن تیرۆرستانه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كرێن". هه‌روه‌ها ئەوەشی نوسیوە، "هه‌وڵه‌ چه‌واشه‌كارییه‌كان بۆ ئێمه‌ گرنگ نییه‌، هه‌روه‌ك به‌داخه‌وه‌ین بۆ ئه‌وانه‌ی ده‌كه‌ونه‌ ژێر كاریگه‌ری ئه‌و هه‌وڵانه‌، راستییه‌كان نامرن". ئەو قسانەی ڕاوێژکارەکەی کازمی لە کاتێکدایە، شەوی 7/11/2021، لە رێگەی سێ فڕۆكەی بێفڕۆكەوان، هێرشکرایە سەر شوێنی مانەوەی مستەفا كازمی سەرۆكوەزیرانی عێراق لە ناوچەی سەوزی بەغدا و ژمارەیەک لە پاسەوانەكانی بریندار بوون. 

هاوڵاتی سوپای توركیا بە مووشەك هێرشی كردە سەر ناوچەیەكی ستراتیجی لەناوخۆی سووریاو زیانێكی زۆری پێگەیاند. بەگوێرەی هەواڵێكی ئاژانسی سانا، ئەمڕۆ هەینی سوپای توركیا بەهاوكاری گروپە چەكدارەكانی هاوپەیمانی خۆی لەسووریا، چەند مووشەكێكی ئاراستەی دەوروبەری رێگەی نێودەوڵەتی ئێم فۆرو گوندەكانی سەر بە شاری رەققە كرد. ئاژانسەكە ئاشكرایكردووە، لەئەنجامی ئەو هێرشەی سوپای توركیا، زیانێكی زۆر بەناوچە بۆردومانكراوەكە گەیشتووە، بەڵام هیچ زیانێكی گیانی لێنەكەوتووەتەوە. سوپای توركیا كە بەزەبری هێز بەشێك لەناوچەكانی سووریای داگیركردووە، ناوبەناو لەرێگەی ئەو گروپە تیرۆریستانەی كە خۆیان بە لایەنگری ئەنكەرە دەزانن، هێرشی سەربازی دەكاتە سەر ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی هەسەدەو حكومەتی سووریا.

هاوڵاتی هەفتەی داهاتوو لە سەرجەم بەش و کۆلێژەکانی زانکۆ و پەیمانگا حکومییەکانی (سلێمانی، هەڵەبجە، گەرمیان، ڕاپەڕین)  دەوام راگیرا و پشوو دەبێت. بەگوێرەی زانیارییەکانی وێستگەنیوز کە لەوەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی دەستیکەوتووە، بەمەبەستی پاراستنی سەلامەتی گیانی خوێندکاران و بە هەندوەرگرتنی داواکاری کەسوکاری خوێندکارەکان، بڕیاردراوە تا رۆژی 2ی مانگی داهاتوو دەوام رابگیرێت. بەرپرسانی خوێندنی باڵا دەڵێن، دوای هەڵسەنگاندنی بارودۆخ و هەلومەرجی قۆناغەکە و ڕەچاوکردنی سەلامەتی گیانی خوێندکاران و بە هەندوەرگرتنی داواکاری کەسوکاری خوێندکارەکان، بڕیاردراوە هەفتەی داهاتوو دەوامی خوێندنی زانکۆ لە سەرجەم بەش و کۆلێژەکانی زانکۆ و پەیمانگا حکومییەکانی (سلێمانی، هەڵەبجە، گەرمیان، ڕاپەڕین) رابگیرێت. ماوەی هەفتەیەکە خۆپیشاندانی ناڕەزایی خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگەکان لە شارەکانی سلێمانی رانیە، هەڵەبجە، کەلار و هەولێر دەستیپێکردوە و خوێندکاران داوای باشتکردنی ژیانیان و پێدانی دەرماڵە دەکەن.

هاوڵاتی  بە نوێنەرایەتی بەڕێوەبەری ئاسایشی سلێمانی، بەرپرسانی ئاسایش سەردانی ماڵی ئەو خوێندکارەیان کرد، کە لەلایەن کارمەندێکی ئەمنیەوە لەکاتی خۆپیشاندانەکاندا بە شەق لەسەری درا لەڕاگەیاندراوێکدا، ئاسایشی سلێمانی ڕایگەیاند":لیژنەیەکی ئاسایش سەردانی ئەو خوێندکارەمان کرد کە لەلایەن کارمەندێکی ئەمنیەوە شەقی لێدراوە". لەڕاگەیاندراوەکەشدا هاتووە ئەو لیژنەیە داوای لێبورنیان لە خوێندکارەکە کەسوکاری کردووە.

    هاوڵاتی دیندار زێباری، رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكانی حكومەتی هەرێم ڕایگەیاند، لایەنە پەیوەندیدارەكان بە ئەركی سەرشانی خۆیان هەستاون كە بریتییە لەپاراستنی ئارامی خۆپیشاندانەكان. دیندار زێباری، رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەراگەیەنراوێكدا رایگەیاند: " لە هەرێمی كوردستان یاسایەكی تایبەت بە خۆپیشاندان هەیە بەناوی یاسای (ڕێكخستنی خۆپیشاندان) ژمارە 11ی ساڵی‌ 2010، بەپێی‌ ئەم یاسایە خۆپیشاندان مافێكی‌ یاسایی‌ و دەستورییە، هەر خۆپیشاندانێك لە هەرێمی‌ كوردستان ئەنجامبدرێت، پێویستە پێشتر مۆڵەت وەربگیرێت و دەزگا ئەمنییەكانیش لەلایەن خۆیانەوە ئەركی پاراستنی خۆپیشاندەران و ماڵ و موڵكی گشتی ئەستۆ دەگرن لە كاتی ئەنجامدانی خۆپیشاندان". دیندار زێباری وتیشی: "لایەنە پەیوەندیدارەكان بە ئەركی سەرشانی خۆیان هەستاون كە بریتییە لە پاراستنی ئارامی خۆپیشاندانەكان و پشتیوانیكردن لە داوا رەواكانیان بەشێوەیەكی مەدەنی، لەلایەكی دیكەوە زانكۆ و دامەزراوە فەرمییەكان پشتیوانی لە داوای قوتابیان دەكەن و داوا دەكەن كە خۆپیشاندەران بەشێوەیەكی ئاشتیانە گوزارشت لە داواكانیان بكەن و هیچ لایەك پەنا نەبەنە بەر توندوتیژی". رێكخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەكانی حكومەتی هەرێم باسی لەوەشكرد: "بەگوێرەی سەرچاوە فەرمییەكان، لە ئەنجامی خۆپیشاندانەكان زیان بەر بەشێك لە ماڵ و موڵكی گشتی و بارەگای حزبەكان كەوتووە و هەندێك شوێن سوتاوە، لە هەمان كاتدا لیژنەی بەدواداچون پێكهێنراوە بۆ لێكۆڵینەوە لە چەند گرتەیەكی ڤیدیۆیی كە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاوكراوەتەوە و ئەو كەسەی توندوتیژی بەرامبەر بە خۆپیشاندەران ئەنجامداوە دەستگیر كراوە".

  شاناز حەسەن  دوای نزیکەی دوو مانگ لەگیرخواردنیان بەهۆی بەهەڵە رۆشتنیان بۆ کەناراوەکانی لیبیا، ئەمڕۆ هەینی 40 کۆچبەری کورد لەلیبیاوە گەڕانەوە هەرێمی کوردستان کە دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران بەهاوکاری نوسینگەی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم تێچووی گەڕانەوە و رێکارە یاساییەکانیان بۆ ئەنجامداون. ئاری جەلال، سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران بە هاوڵاتی وت:" ئەو کۆچبەرانە لەکاتی گەشتکردنیان لەرێگەی یەختەوە بۆ ئیتاڵیا بەهۆی تێکچوونی یەختەکەیان و شەپۆلی دەریاوە لە کەناراوەکانی لیبیا گیرساونەتەوە، لەو وڵاتەش لەلایەن هێزەکانی خەلیفە ئەفتەرەوە دەستبەسەرکراون. ئاماژەی بەوەشکرد، دوای زیاتر لە مانگێک و 15 رۆژ دەستبەسەرکردنیان لەلیبیا، دەزگای لوتکە بەهاوکاری نوسینگەی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم توانیویەتی سەرجەم رێکارەکانی گەڕانەوەیان تەواو بکات و لەبەنغازییەوە بیانگەڕێنێتەوە بۆ قاهیرە و لەوێشەوە گەڕاونەتەوە بۆ هەرێمی کوردستان. 

  هاوڵاتی مەسعود قەرەخانی، ئەندامی پەرلەمانی نەرویج لە پارتی سۆشیال دیموکراتی کرێکار رۆژی پێنجشەممە بە کۆی دەنگی پەرلەمانتاران وەکو سەرۆکی پەرلەمان هەڵبژێردرا.  قەرەخانی لە ساڵی 2017ـەوە ئەندامی پەرلەمانە و جێگەی ئاوا کریستین هانسن، سەرۆکی پێشووی پەرلەمانی نەرویجی گرتەوە، کە چەند رۆژێک لەمەوبەر لەژێر گوشاری رای گشتی بە گومانی بەکارهێنانی نایاسایی ئاپاڕتمانێکی پەرلەمان لە ئۆسلۆ ناچارکرا دەستلەکاربکێشێتەوە. ئەو سیاسەتڤانە بەشی رادیۆلۆژی تەواوکردووە و پێش ئەوەی ببێتە پەرلەمانتار، لە بەشی رادیۆلۆژی نەخۆشخانەکان کاری کردووە. ئەو لە خێزانێکی خەڵکی پیرانشارە لە پارێزگای ورمێی رۆژهەڵاتی کوردستان. ساڵی 1982 لە تاران لە دایکبووە و ساڵی 1987 کۆچیکردووە بۆ نەرویج و لەوێ وڵاتینامەی نەرویجی پێدراوە.  مەسعود قەرەخانی دوای هەڵبژاردنی وەکو سەرۆکی پەرلەمانی نەرویج لە پەیامێکدا لە فەیسبووک ستایشی دیموکراسی لەو وڵاتەی کرد کە رێگەیداوە کەسێکی پەنابەر ببێت بە سەرۆکی پەرلەمان.  قەرەخانی دەشڵێت: لەگەڵ دایک و باوکی دوای شۆڕشێکی ناسەرکەوتوو و شەڕ ئێرانی جێهێشتووە، دوای گەشتێکی دوور و درێژ بێ ئەوەی یەک دۆلاریان لە گیرفاندا بێت، خۆیان گەیاندووەتە نەرویج. قەرەخانی دەڵێت، دایک و باوکی سەرەتا بە کۆکردنەوەی شیلک دەستیان بەکارکردووە و ئێستا دایکی ئەزموونی 25 ساڵ مامۆستایەتی هەیە و باوکیشی بەرپرسێکی شارەوانییە. دوای پاشای وڵات، سەرۆکی پەرلەمان لە نەرویج دووەم دەسەڵاتداری باڵای وڵاتە. مەسعود قەرەخانی دەڵێت، وەکو سەرۆکی پەرلەمان لەگەڵ هەموو پەرلەمانتاران و حکومەت کار دەکات تاوەکو متمانەی گشتیی خەڵک بۆ دەسەڵات زیاتر بگەڕێنێتەوە. دەشڵێت، ئەوە کارێکی ئاستەمە، بەڵام پێویستە بیکەن بۆ ئەوەی دیموکراسی نەرویج بەردەوام بێت.

  هاوڵاتی سەرلەئێوارەی ئەمڕۆ ٢٥ی ١١ی ٢٠٢١ ھێزێکی فەرمی بۆ جێبەجێکردنی بڕیاری دادگا و سەروەریی یاسا بۆ دەستگیرکردنی داواکراو (موراد کانی کوردەیی) لە شاری رانیە بەشێوەیەکی مەدەنی و یاسایی ئەرکی دەستگیرکردنی ناوبراویان پێسپێردرا، لەکاتی جێبەجێکردنی بڕیارەکە موراد کانی کوردەیی و پاسەوانەکانی کە لەگەڵیدا بوون رووبەڕووی ھێزەکە دەبنەوە کە لەکاتی ئەرکدا بوون بۆ جێبەجێکردنی سەروەری یاسا، کارمەندێکی ئەمنی بە ناوی (شامل زرار ئیسماعیل) شەھید دەکەن و سێ کەسی تریش بریندار دەکەن. لەئەنجامی وەڵام و دەستپێشخەری یاساشکێنان و ھەڵھاتوان موراد کانی کوردەیی و دوو لە پاسەوانەکانی دەکوژرێن. لێرەوە بۆ رای گشتی رووندەکەینەوە دەزگا ئەمنییەکان بەدواداچوون دەکەن بۆ دەستگیرکردنی ھەموو ئەو تۆمەتبارانەی پەیوەستن بەم رووداوەوە و لەدادگا ھەڵھاتوون و سەرجەم تۆمەتباران راپێچی بەردەم دەسەڵاتی دادوەری دەکرێن.

  هاوڵاتی بەپێی گرتەیەکی ڤیدیۆیی تێیدا کەسێک بە گریانەوە دەڵێت، عەقید موراد کانی کوردەیی کوژراوە. عەقید موراد کانی کوردەیی دوای ئەوەی تەقەی لێکراوە نەبراوەتە نەخۆشخانە. تاوەکو ئێستاش دیار نییە کە گیانی لەدەستدابێت، بەڵام بە سەختی برینداربووە. سەرچاوەیەک لە ئاسایشی ڕانیە بە هاوڵاتی ڕاگەیاند:" تا ئێستا نازانرێت عەقید موراد گیانی لەدەستداوە یان بریندارە، چونکە تەنیا سەیارەکەی لەبەردەم بانکی ڕانیە بەجێ ماوە و شوێنی فیشەکی پێوە و خوێناوییە". سەرچاوەکە ئەوەشی ئاشکراکرد لەدوای ڕوداوەکە دووان لە پاسەوانەکانی بە برینداری براوەتە نەخۆشخانەی رانیە. سەرچاوەکە وتیشی": لەئێستادا لەگەڕان و بەدواداچونەکان بەردەوامیین و زانیاری ڕاست و دروست ڕادەگەیەنێنین".

  هاوڵاتی ئەمڕۆ بافڵ تاڵەبانی، هاوسەرۆکی یەکێتی پێشوازی لە یڤیس دوڤال، لێپرسراوی نووسینگەی کەنەدا لە ھەرێمی کوردستان کرد و باسیان لە بەرەوپێشچوونی پرۆسەی سیاسی، ئابووری و پەرەپێدانی پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەکان لەنێوان ھەردوولا کردووە. بافڵ تاڵەبانی گوتوویەتی، "پێشوازی لە ھەر ھەوڵ و ھەنگاوێک دەکەین کە بنرێت بۆ باشترکردنی ژیانی کۆمەڵانی خەڵک." بافڵ تاڵەبانی لەگەڵ دەرباز کۆسرەت رەسوول، کارگێڕی مەکتەبی سیاسیی یەکێتی پێشوازی لەو بەرپرسە کردووە. لە راگەیێندراوی کۆبوونەوەکەدا هاتووە، بافڵ تاڵەبانی گوتوویەتی، "پێشوازی لە ھەر ھەوڵ و ھەنگاوێک دەکەین کە بنرێت بۆ باشترکردنی ژیانی کۆمەڵانی خەڵک، کاری لەپێشینەی یەکێتی بۆ سەرخستنی ھەنگاوەکانی چاکسازی و گۆڕانکاری ریشەییە لە بەڕێوەبردن و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بە خەڵکی خۆمان و چاکسازییەکانی ناو رێکخراوەیی و حکومەتیش ھەر لەو پێناوەدایە."

 شاناز حەسەن  سەرۆکی دەزگای لوتکە رایگەیاند:" چل کۆچبەری ژێر دەسەڵاتی هیزە ئەمنییەکانی لیبیا دەگەڕێنینەوە". لەپاش دوو مانگ دەستبەسەربوونیان لە وڵاتی لیبیا، سبەینێ ڕۆژی هەینی، ڕێکەوتی ٢٦/١١/٢٠٢١ کاتژمێر ٢ی پاشنیوەڕۆ ژمارەیەک کۆچبەری کورد لەلایەن دەزگای لوتکەوە دەگەڕێنرێنەوە. ئاری جەلال، سەرۆکی دەزگای لوتکە بە هاوڵاتی وت:"ئەو کۆچبەرانە کە ژمارەیان ٤٠ کەسە و سەرجەمیان هاووڵاتیی هەرێمی کوردستانن، ماوەی دوو مانگە لە شاری بنغازی لەلایەن هێزە ئەمنییەکانی ئەو وڵاتەوە دەستگیر کراون". دواجار بە هەوڵی دەزگای لوتکە و بە هاوکاریی بەڕێز قوباد تاڵەبانی، ڕۆژی هەینی دەگەنەوە شاری سلێمانی و لەلایەن کەسوکاریانەوە لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی سلێمانی پێشوازییان لێ دەکرێت.

هاوڵاتی دەسەڵاتدارانی فەرەنسا بە میدیاکانی بەریتانیایان راگەیاندووە، زۆربەی ئەو 27 کۆچبەرەی لە کەناڵ ئینگلیزدا خنکاون کوردی باشوور و رۆژهەڵاتی کوردستان بوون و ژنی دووگیان و سێ منداڵیشیان تێدایە کە لە کاتی هەوڵدان بۆ پەڕینەوە لە کەناڵەکە، خنکاون. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی رۆژنامەی گاردیانی بەریتانی لە بەرپرسانی فەرەنسی دەستکەوتووە، زۆربەی کۆچبەرەکان "کوردی عێراق و ئێرانن"، هاوکات دوو کۆچبەرە رزگاربووەکەش یەکێکیان "عێراقی"یە و ئەوی دیکەشیان سۆماڵییە، هەردووکیان لە نەخۆشخانەی کالێ چارەسەری پزیشکی وەردەگرن. ئۆفیسی داواکاری گشتیی لیل پشتڕاستیکردووەتەوە، 17 لەو 31 کۆچبەرەی خنکاون پیاون، حەوتیان ژن و سیانیان هەرزەکارن، لەگەڵ دوو منداڵی کوڕ و کچێک.

هاوڵاتی  ئاسیاسێڵ دەگاتە قۆناغی کۆتایی بردنەوەی خەڵاتی "DCD" ی تایبەت بە دامەزراندن وگەشەپێدانی داتا سەنتەرەکان بۆ ساڵی 2021 لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقادا بەغدا، 25/11/2021 – کۆمپانیای ئاسیاسێڵ، یەکەمین وپێشەنگی کۆمپانیاکانی مۆبایل لە عێراق، گەیشتووەتە قۆناغی کۆتایی بۆ بردنەوەی خەڵاتی "DCD" کە خەڵاتێکی گەورەی تایبەتە بە پەرەپێدانی داتا سەنتەر، ئەمەش لە ئەنجامی ئەو هەوڵە زۆرانەی خستوونیەتەگەڕ بۆ بنیاتنانەوەی ژێرخانی پەیوەندییەکان لە عێراق. ئاسیاسێڵ، کە گەورەترین کۆمپانیای پەیوەندییەکانە لە عێراق، ئێستا یەکێکە لەو کۆمپانیایانەی کە لەسەر ئاستی جیهان گەیشتووەتە قۆناغی کۆتایی بۆ بردنەوەی خەڵاتێك کە تایبەتە بە پەرەپێدانی داتا سەنتەرەکان بۆ ساڵی 2021. پڕۆژەی داتا سەنتەرەکانی ئاسیاسێڵ لە مانگی کانونی دووەمی 2020 دەستیپێكرد، ولە ماوەیەکی کەمدا ئاسیاسێڵ توانی نەك تەنها یەك داتا سەنتەر، بەڵکو سیانزە داتا سەنتەر لە سەرتاسەری عێراقدا دابمەزرێنێت، کە چوار لەو داتا سەنتەرانە لە ئاستی پلە 3 "Tier III" دان بە پێی پەیمانگای ئەپتایمی جیهانی؛ کە لە ئێستادا بەرزترین ستاندەری داتا سەنتەرە لە جیهان، لە کاتێکدا نۆ داتا سەنتەرەکەی تر هێشتا لە قۆناغی پەرەپێداندان وئیشکردن تیایاندا بەردەوامە. ئامانجی دامەزراندن وپەرەپێدانی داتا سەنتەرەکان باشترکردنی کوالیتی پەیوەندییەکان "الإتصالات" وئینتەرنێتی وایەرلێسە لە عێراق. هەبوونی ئەم داتا سەنتەرانە تەکنۆلۆجیای نەوەی چوارەم "4G/4G+ LTE"ی ئاسیاسێڵ بەهێزتردەکات لە عێراقدا کە خۆی تەکنۆلۆجیایەکی پێشکەوتووە ولە ئاستێکی بەرزدایە، کە ئەمەش بوار بۆ ئاسیاسێڵ دەڕەخسێنێت زیاتر سوودمەندبێت لە پشکەکانی بازاڕ بە ڕێژەی زیاتر 50% وهەروەها خزمەتگوزارییەکانی بۆ بەشداربووانی بگەیەنێتە ئاستێكی بەرزتر. داتا سەنتەرەکانی ئاسیاسێڵ بواری ڕەخساندووە بۆ ئەوەی ڕووماڵی تۆڕی ئینتەرنێت زیاتر 99% ی ناوچەکانی عێراق بگرێتەوە ودانیشتوانی ئەو ناوچانە توانای دەستڕاگەیشتنیان هەبێت بە باشترین تۆڕی ئینتەرنێت لە عێراقدا. دامەزراوەی "DCD" کە تایبەتە بە بەخشینی خەڵاتی پەرەپێدانی داتا سەنتەر، وە بە "خەڵاتی ئۆسکار بۆ پیشەسازی داتا سەنتەر" ناسراوە، لە ساڵی 1998 ــەوە سەرقاڵی بڵاوکردنەوەی ئەو بابەتانەیە "المحتوی" کە تایبەتن بە پیشەسازی داتا سەنتەر لەگەڵ ڕێکخستنی ئەو ئیڤێنتانەی کە تایبەتن بەو بوارە. ئەم دامەزراوەیە زیاتر لە 300 هەزار کارمەندی پرۆفێشناڵی چالاکی هەیە لە سەرتاسەری جیهاندا کە سەرقاڵی کارکردنن لەم بوارەدا. دامەزراوەی "DCD" دانی بە کارەکانی ئاسیاسێڵدا ناوە کە توانیویەتی ژێرخانی پەیوەندییەکانی ئەو وڵاتە، کە لە ئەنجامی شەڕ وململانێی چەندین ساڵەوە وێران بووە، بگۆڕێت بۆ ژێرخانێک کە شایستەی بردنەوەی خەڵات بێت، ئەمەش عێراق دەخاتەوە سەر نەخشەی پێشبڕکێی تەکنۆلۆجی لە ڕێگەی کارپێکردنی سیستمێکی گشتگیر بۆ دابینکردنی چارەسەری تەکنیکی وداتا سەنتەر کە بەشێوەیەکی بەردەوام لە پەرەپێداندایە تا بتوانێت بگەیەنرێتە ئاستی ستاندەرە جیهانییەکان.  هیشام سیبلینی، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری بەشی تەکنۆلۆجیا وزانیاریی کۆمپانیای ئاسیاسێڵ لە بارەی گەیشتنی ئاسیاسێڵ بە قۆناغی کۆتایی بۆ بردنەوەی ئەم خەڵاتە وتی: "زۆر خۆشحاڵێن وشەرەفێکی گەورەیە کە گەیشتووینەتە قۆناغی کۆتایی بۆ ئەم خەڵاتە گەورەیە لە "DCD"ــەوە. ئەم خەڵاتە تەنها دەستکەوتێکی گەورە نیە بۆ ئاسیاسێڵ، ئەوەندەی دەستکەوتێکی گەورەیە بۆ سەرجەم عێراق. چەندین ساڵ لەمەوبەر، بیرکردنەوە لە بردنەوەی خەڵاتێکی لەم جۆرە تەنها خەونێك بوو، هیچمان نەبوو بتوانین کێبڕکێی پێ بکەین، هیچمان نەبوو نمایشی بکەین؛ بەڵام ئەمڕۆ بە سەربەرزییەوە دەچینە ناو کێبڕکێ جیهانییەکانەوە". هەروەها بەڕێز هیشام سیبلینی وتی: "ئێمە وەکو ئاسیاسێڵ بەڵێنمان پێدان کە عێراق دەگەڕێنینەوە پێگەی شایستەی خۆی وەکو وڵاتێکی پێشەنگ لە ناوچەکەدا، وە ئاسیاسێڵیش وەکو یەکەمین وپێشەنگی کۆمپانیاکانی مۆبایل تا دێت ڕۆژ بە ڕۆژ نزیکتردەبێتەوە لە بەدیهێنانی ئەم ئامانجە. ئێمە شەو وڕۆژمان خستووەتە سەریەك بۆ پێشکەشی کردنی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە کۆمەڵگەی عێراقی شایستەیەتی، وخەڵکی عێراق شایستەی باشترینن." بڕیارە ناوی براوەکانی ئەم خەڵاتە لە مەراسیمێکی تایبەت بە بەخشینی خەڵاتەکەدا ئاشکرابکرێت کە لە ڕۆژی 8 ی کانونی یەکەمی ئەمساڵدا لە لەندەن سازدەکرێت. ئەوانەی لە کێبڕکێدان بۆ بردنەوەی خەڵاتەکە لەلایەن لیژنەیەکی هەڵسانگاندنی "لجنة تحکیم" سەربەخۆوە هەڵدەبژێردرێن لە نێو سەدان کۆمپانیادا کە لە 35 وڵاتی جیاجیای جیهان ولە شەش کیشوەرەوە ناویان تۆمارکردووە بۆ بردنەوەی خەڵاتەکە. --- کۆتایی --- دەربارەی ئاسیاسێڵ ئاسیاسێڵ "کۆماندەکاتەوە"، دابینکەری سەرەکی خزمەتگوزاریى پەیوەندییەکانی مۆبایل وخزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکانە لە عێراق، وله‌ 1ى كانونى دووەمی 2021 ــەوە ژماره‌ى به‌شدرابووانی ڕەزامەندی14.7 مليۆنی تێپەڕاندووە. اسياسێڵ وەکو یەکەم کۆمپانیاى خزمەتگوزاریى مۆبایل ناسێنراوە لە عێراق، وە یەکەم کۆمپانیاشە کە تۆڕەکەی هەموو بەشەکانی عێراق دابپۆشێت وخزمەتگوزای 4G بە کوالیتی یەکی بەرز لە سەرتاسەری سەرجەم پارێزگاکانی عێراق دابینبکات.‌ تۆڕى ئاسياسێڵ زیاتر 99% ى دانيشتوانى عێراق ده‌گرێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ تۆڕه‌كه‌ى ببێته‌ فراوانترين تۆڕى مۆبايل له‌ بەرامبەر دوو كۆمپانيایەکەی تری مۆبايل له‌ عێراقدا. ئاسیاسێڵ شانازی بەوەوە دەکات کە لە کانونی دووەمی 2015 ــەوە بە باشترین دابینکەری خزمەتگوزاری ئینتەرنێت دادەنرێت کە باشترین تۆڕی پەیوەندی بە بەرزترین کوالیتی لە عێراق دابیندەکات. لە ناوەڕاستی ساڵی 2021 ـەوە، ئاسیاسێڵ لەلایەن "Speedchecker®" ـەوە وەکو خێراترین ئینتەرنێتی 4G لە عێراق، و وەکو فراوانترین تۆڕی ئینتەرنێت لەلایەن Ookla® ــەوە متمانەی پێبەخشراوە. ئاسیاسێڵ بۆ پەیوەندییەکان "PJSC"، بەشی پەیوەندییە گشتییەکان: [email protected] بۆ زانیار زیاتر سەردانی ئەم لینکە بکە: www.asiacell.com

  هاوڵاتی ئەمڕۆ شەممە 425 کۆچبەری دیکە لەبێلاڕوسیاوە گەڕانەوە بۆ هەرێمی کوردستان. کاروانێکی دیکەی کۆچبەران گەڕانەوە هەرێمی کوردستان. لە ماوەی 24 کاتژمێری رابردوودا ئەوە سێیەم کاروانی کۆچبەرانی بێلاڕوسا کە دەگەڕێنەوە بۆ هەرێمی کوردستان و عێراق.   جووتیار عادل، وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تویتەر نووسیویەتی، گەڕاندنەوەی ئەو کۆچبەرانە بە هاوئاهەنگیی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی عێراق ئەنجامدراوە. وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان راشیگەیاند: "ئێمە پابەندین بە گەڕاندنەوەی هەموو تاکێکی کورد کە خوازیارە بگەڕێتەوە هەرێمی کوردستان". لە ماوەی دوو هەفتەی رابردوودا و لەدوای توندترکردنی سنوورەکان لەلایەن پۆڵەندا، لیتوانیا و لاتڤیاوە، سەتان کۆچبەر بەزۆرینە کوردی باشووری کوردستان وبەشێكیش عێراقی و وڵاتانی دیکەی ناوچەکە گەڕانەوە و بەوتەی حکومەتی بێلاڕوسیا هێشتا سەرووی 150 کۆچبەر لە ناوچەی سەر سنووری نێوان ئەو وڵاتە و پۆڵەندا ماونەتەوە و نزیکەی 2 هەزار کۆچبەریش لە ناوەندی لەخۆگرتنی کۆچبەرانن و چارەنووسیان دیارنییە. گەشتەکانی گەڕانەوە کۆچبەران لە 18-11-2021 دەستی پێکرد و لە کاروانی یەکەمدا 431 کەس گەڕانەوە، دواتر لە کاروانی دووەمدا 176 کەس، لە کاروانی سێیەمدا 435 کەس گەڕانەوە. بێلاڕوسیا لە رۆژئاواوە لەگەڵ لیتوانیا، پۆڵەندا و لاتڤیا هاوسنوورە. لە سەرەتاکانی ئەمساڵ لیتوانیا بەخێرایی رێکاری تووندی دژی لێشاوی کۆچبەران گرتە بەر، بۆیە قاچاخچییەکانیش هەوڵیاندا لە رێگەی پۆڵەنداوە خەڵک بگەیێننە یەکێتی ئەوروپا

کاکەلاو عەبدوڵا لەکاتێکدا ئابوری تورکیا بە دۆخێکی سەختدا تێپەڕ دەبێت و رۆژ بەرۆژ بەهای لیرە دادەبەزێت، ئۆپۆزسیۆنی وڵاتەکە فشارەکانیان زیاد کردووە بۆ سەر دەسەڵاتداران تا هەڵبژاردنی پێشوەختە ئەنجام بدرێت. دوای ئەوەی هەفتەی رابردوو لیرە خراپترین دۆخی بەخۆیەوە بینی، ئۆپۆزسیۆنی تورکیا سیاسەتەکانی رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆکی تورکیا، بە «خیانەت» ناودەبەن کە سوورە لەسەر کەمکردنەوەی سوودی قەرزی بانەکەکان. بانکی ناوەندی بەفشاری ئەردۆغان لەماوەی تەنها دوو مانگدا نزیکەی لەسەدا ٤٪ی سوودی بانکەکانی کەمکردووەتەوە، ئەمەش بە ئامانجی ئەوەی گەشەی ئابوری لەوڵاتەکەدا دروست ببێت، بەڵام شارەزایان دەڵێن ئەو هەنگاوە رێک پێچەوانەکەی راستە و بۆ رزگاربوون لە قەیرانێکی سەختی ئابوری دەبێت سوودی قەرز زیاد بکرێت. هەڵبژاردنی پێشوەختە لیرەی تورکی لەماوەی دوو هەفتەی رابردوودا گەورەترین گۆڕانکاری بەسەرداهاتو و بەڕێژەیەکی زۆر بەرچاو دابەزینی بەخۆیەوە بینی بەجۆرێک لە ٩٥٠ لیرەوە گەیشتە زیاتر لە هەزار و ١٠٠ لیرە لەبەرامبەر ١٠٠ دۆلاری ئەمریکیدا. لیرەی تورکی بە تەنها لە هەفتەی رابردوودا لەسەدا ١٢٪ی بەهاکەی لەدەستدا، ئەمەش بووە هۆی ناڕەزایەتییەکی زۆری ئۆپۆزسیۆن کە داوای دەستبەجێ هەڵبژاردنی پێشوەختەیان کرد کە خۆی وادەی هەڵبژاردن لەوڵاتەکە لەساڵی ٢٠٢٣دایە. ئەردۆغان بەوە ناسراوە کە لایەنگرێکی سەرسەختی کەمکردنەوەی سوودی قەرزی بانکەکانە، ئەمەش وەک خۆی دەڵێت بۆ گەشەی ئابوری وڵات پێویستە و بارگرانی لەسەر خەڵک کەم دەکاتەوە. هەفتەی رابردوو ئەردۆغان رایگەیاند بەردەوام دەبن لە کەمکرندەوەی سوود و «بەدڵنیاییەوە ناهێڵین خەڵک بەهۆی سوودی بەرزەوە تێکبشکێت». دوای ئەوەی تەنها لە پێنجشەممەی رابردوودا لیرە لەسەدا ٦٪ی بەهاکەی خۆی لەدەستدا، کەمال کیلیچدارئۆغلۆ، سەرۆکی گەورەترین پارتی ئۆپۆزسیۆن کە پارتی گەلی کۆماری (جەهەپە)یە،  لەتویتەری خۆی نووسی: بەسیکە ئیتر ئەردۆغان! دەستبەجێ دەبێت هەڵبژاردن بکرێت. دواتر کیلیچدارئۆغلۆ بە کەناڵی خەبەرتورکی راگەیاند کە هەوڵی ئەردۆغان بۆ کەمکردنەوەی سوود تا هەناردە زیاد بکات و وەبەرهێنان بەرز ببێتەوە ئەوە پیشان دەدات کە «بەتەواوی لە واقیعەوە» دوورە و وتیشی کە گەلی تورکیا هەڵبژاردنیان دەوێت. «وڵاتانی تر پلان دادەنێن بۆ ٥٠-١٠٠ ساڵی تر و ئێمەش ناتوانین پێشبینی ئەوە بکەین بەیانی چی روودەدات، حکومەت دەیەوێت دوای چاککردنەوەی ئابوری هەڵبژاردن بکرێت ئەمەش خەیاڵی خۆیانە»، کیلیچدارئۆغلۆ وای وت. هاوکات  مێڕال ئاکسنەر، سەرۆکی پارتی چاک، رایگەیاند ئەردۆغان «دراوو ناوبانگمانی وێران کردووە». «ئەگەر ئەمە بە ئەنقەست بێت ئەوا بەروونی خیانەتە، بەڵام ئەگەر دەرئەنجامی کەمی هۆشیاری بێت ئەوا روونە کە دەبێت چی بکرێت: ئەم رسواییە دەبێت بوەستێنرێت بە ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەزووترین کاتدا»، ئاکسنەر وای وت. لەلایەکی ترەوە سەڵاحەدین دەمیرتاش، ھاوسەرۆکی پێشووتری پارتی دیموکراتی گەلان (ھەدەپە) رایگەیاند، حکومەتی ئەنقەرە بە مەبەست بەھای لیرە دادەبەزێنێت بۆ ئەوەی دراوی بیانی زیاتر بچێتە نێو تورکیا، ئەوەش پێی دەوترێت وڵات فرۆشتن. دەمیرتاش سەبارەت بەچارەسەرکردنی دۆخی ئابوری تورکیا رایگەیاند باشترین کار بکرێت داواکردنی ھەڵبژاردنە بۆ ئەوەی لەڕێگەی سندووقی دەنگدانەوە رەوشەکە بەرەو باشتر بڕوات. هەموو ئەو نارەزایەتییانە سەرۆکی تورکیایان لەبڕیارەکەی نەکشاندەوە، بەڵکو سووربونی خۆی زیاتر راگەیاند کاتێک لەدووشەممەی رابردوودا لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا وتی: هەموو ئەو سیاسەتانە رەتدەکەمەوە کە وڵاتەکەمان بگوشێت، لاوازی بکات، گەلەکەمان بەرەو بێکاری و برسییەتی و هەژاری ببات. هەڵئاوسان لیرەی تورکی تەنها لەمساڵدا زیاتر لەسەدا ٣٠٪ بەهاکەی لەدەستداوە و لە مانگی ئەیلولی ئەمساڵیشەوە بانکی ناوەندی سوودی قەرزی بانکەکانی لە لەسەدا ١٩٪ەوە کەمکردووەتەوە بۆ لەسەدا ١٥٪. بەپێی وتەی بەرپرسانی وڵاتەکە، لە مانگی تشرینی یەکەمی ئەمساڵدا هەڵئاوسان لە وڵاتەکەدا گەیشتە لەسەدا ٢٠٪ بەوهۆیەوە لیرە هێزی خۆی لەدەستداوەو نرخی شتومەک بەرزبووەتەوە. هەڵئاوسان کاتێک روودەدات کە نرخی شتومەک بەرزدەبێتەوە بەهۆی ئەوەی ئەو دراوە هیزی خۆی لەدەست دەدات و دواتر هاووڵاتیان توانای کڕینی شتومەکیان نامێنێت. ئەردۆغان بانگەشەی ئەوە دەکات کەمکردنەوەی  سوودی قەرز گەشە دروست دەکات، بەڵام ئابوریناسان دەڵێن ئەوەی رێک پێچەوانەکەی راستە ئەگەر بتەوێت جڵەوی بەرزبوونەوەی نرخی کاڵا و شتومەک بگریت. بانکی ناوەندی هەفتەی رابردوو ئاشکرای کرد کە لەمانگی داهاتوودا سوودی قەرز زیاتر دادەبەزێنێت، لەکاتێکدا شارەزایان و ئابوریناسان دەڵێن تا بانکی ناوەندی خۆی لە بیرکردنەوەکانی ئەردۆغان رزگار نەکات ئەگەری بەرزبوونەوەی بەهای لیرە کەمە. «وەک وەبەرهێنێک، کاتێك تەقینەوەیەک لە دراوێکدا دەبینیت هەمیشە جێی سەرنجە کە بەرگری لە لاکەی تر بکەیت، بەڵام لە حاڵەتی تورکیادا کردنی ئەو کارە بە کەڵک نایەت، ئەگەر هەستت بەوە بکردایە کە سیاسەتی ئابوری دەگۆرێت ئەوا هەوڵت دەدا، بەڵام ئێستا هیچ ئاماژەیەک بۆ ئەوە نییە»، ڤیکتۆر سزابۆ لە دامەزراوەی ئەبەردین ستاندارد بۆ وەبەرهێنان ئەمەی بەپێگەی فاینانشڵ تایمزی بەریتانی وت. شارەزایانی بانکی گۆڵدمن ساشی ئەمریکی دەڵێن کەمکردنەوەی سوودی قەرز «مانای هەڵئاوسان دەگەیەنێت نەک گەشە»ی ئابوری. شیکەرەوانی بانکەکە ئەوەشیان خستووەتەڕوو کە کەمی سوودی قەرز، بەلەبەرچاوگرتنی هەڵئاوسان، مەترسی ئەوە زیاد دەکات کە هاووڵاتیانی تورکی بەکۆمەڵ رووبکەنە گۆڕینەوەی پارە هەڵگیرەوەکانیان لە لیرەوە بۆ دۆلار. هاوکات تیمسی ئاش لە دامەزراوەی بلوبەی ئاسێت بۆ وەبەرهێنان دەڵێت، «لەکۆتایدا دەبێت سوود بەرزبکەنەوە ئەگەر نا ئەوا لە دۆخێکدا خۆت دەبینیتەوە کە هەڵئاوسان ئەوەندە بەرز دەبێت کە هاووڵاتیان دەبینیت لیرە دەفرۆشن، تا وای لێدێت لە بازنەیەکی دزێوی هەڵئاوسان و لەدەستدانی بەهادا چەق دەبەستیت». ‹ئێمە شایەنی ئەم دۆخە نین› ئێستا زۆرێک لەخەڵکی تورکیا تووشی ناڕەحەتیەکی زۆر بوونەتەوە لە کڕینی کاڵاو خواردن و پێداویستییە سەرەکییەکانی رۆژانە بەهۆی بەرزی نرخەوە. قادرییە دۆگرو، کەهاووڵاتییەکی ٥٩ ساڵانی تورکییە و لەیەکێک لە بازاڕەکانی ئەستەنبوڵ بلوز و کاڵای تر دەفرۆشێت، تووشی سەختییەکەی زۆر بووەتەوە بۆ کڕینی خواردنی رۆژانە. «هەرگیز ژیانێکی وا بێزارکەرم بەخۆمەوە نەدیووە، دەچم دەنوم و هەر کەهەڵدەستم نرخەکان بەرزبوونەتەوە، رۆژێکیان دەبەیەکی پێنج لیتری زەیتم کڕی بە ٤٠ لیرە دواتر چوومەوە بیکڕم نرخەکەی بووبوو بە ٨٠ لیرە، ئێمە وەک نەتەوەیەک شایەنی ئەم دۆخە نین»، دۆگرو ئەمەی بە ئاژانسی ئەسۆشییەتد پرێس وت. دۆگرو دەشڵێت نیوەڕوان بە سکی برسییەتی بەڕێ دەکات تا بتوانێت لەئێواراندا شتێك بۆ ماڵەوە بباتەوە. لەکاتێکدا لایەنگرانی ئەردۆغان دەڵێن بێهێزبوونی لیرە وادەکات رکابەری دروست ببێت لەنێوان هەناردەکارانی تورکیادا لەسەر ئاستی جیهان، بەڵام بەشێکی زۆری پیشەسازی تورکیا پشتی بەستووە بە ماددەی خاوی ناوخۆیی. ئەوەی لەم دۆخەدا زەرەرمەندی سەرەکییە هاووڵاتیانی تورکین کە ناتوانن پارەیەکی باش پەیدا بکەن بۆ بژێوی ژیانیان. «هەموو شتێک زۆر گرانە، ناتوانم هیچ بکڕم»، سوهەیلە پۆیراز هاووڵاتییەکەی تری تورکییە کە قسەی بۆ ئەسۆشییەتد پرێس کردووە لەکاتی گەڕان بەدوای شتومەک و خواردنی رۆژانەدا لەبازاڕێکی ئەستەنبوڵدا. سوهەیلە لەهەڵبژاردنەکاندا دەنگی بە پارتەکەی ئەردۆغان داوەو ئێستا داوا لەحکومەت دەکات هەڵئاوسان کۆتایی پێ بهێنێت. «ئەگەر تۆ حکومەتیت و ئێمەش دەنگمان بۆ داویت تا شتەکان راست بکەیتەوە، ئەی بۆ ناکەیت؟ بۆچی بەرزی نرخ ناوەستێنیت؟» سوهەیلە وای وت. هەرچەندە حکومەتی تورکیا دەڵێت هەڵئاوسان لە لەسەدا ٢٠٪دایە و بەشێوەیەکی کاتی بەردەوام دەبێت تا ناوەڕاستی ٢٠٢٢، بەڵام رێکخراوی توێژینەوەی هەڵئاوسان، کە رێکخراوێکی تورکییە و ئەندامەکانی بریتین لە کەسانی ئەکادیمی و بەرپرسانی پێشووی حوکمی، ئاستی هەڵئاوسان بە لەسەدا ٥٠٪ دادەنێت لە وڵاتەکەدا لەئێستادا. هەفتەی پێشوو سەڵاحەدین دەمیرتاش ئاماژەی بۆ ئەوە کرد بەھۆی خراپی رەوشی ئابورییەوە، ھاووڵاتیانی تورکیا گەیشتوونەتە ئەو ئاستەی کە سەدەها کەس لەنۆرەی کڕینی نانی ھەرزاندا چەند سەعاتێک چاوەڕێ بکەن. شارەزایان دەڵێن ئەگەر ئەم دۆخە بەردەوام بێت ئەوا هەڵئاوسان کاریگەری زیاتر دەبێت لەساڵانی داهاتوودا. «هەڵئاوسان و کەمی داهات و تەنانەت ناهاوسەنگی لەدابەشکردنی داهاتدا کاریگەری لاوەکی زیاتریان دەبێت لەساڵی ٢٠٢٢ و ٢٠٢٣دا ئەگەر حکومەت بەردەوام بێت لەسەر کەمکردنەوەی سوودی قەرزو ئاسانکردنی یاسای دارایی و ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردن»، ئۆزلیم سەنگوڵ، ئابوریناسی تورکی، ئەمەی بە ئەسۆشییەتید پرێس وت.