.jpeg)
ئارا ئیبراهیم ئه‌ندامێکى کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یى کورد(KNK) ده‌ڵێت ده‌سه‌ڵاتى هه‌رێمى کوردستان به پاساوى لاواز گه‌مارۆى که‌مپى مه‌خوریان داوه‌و ناتوانرێت پێداویستییه سه‌ره‌تاییه‌کان بگه‌یه‌ندرێنه گه‌مپه‌که. که‌مپى مه‌خمور که به که‌مپى(شه‌هید ڕۆسته‌م جودی) ده‌ناسرێت نزیکه‌ى 12 هه‌زار په‌نابه‌رى کوردى باکورى کوردستانى تێدایه‌و زیاتر له سێ مانگه گه‌مارۆ خراوه‌ته سه‌ریان. شۆرش خدر، ئه‌ندامێکى کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یى کورد(KNK) له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" که‌مپى شه‌هید ڕۆسته‌م جودی،زیاتر له دوانزه هه‌زار په‌نابه‌رى کوردانى بکورى تێدا ده‌ژین به‌شێوه‌یه‌ک که له بارودۆخێکى زۆر ناهه‌موار ژیان به‌ڕێ ده‌که‌ن، سه‌ربارى ئه‌وه‌ى حکومهتى ناوه‌ند وه‌ک پێویست نه‌یتوانیوه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆسیه بکات.بێ هه‌ڵوێسته به‌رامبه‌ر ئه‌و بۆردومانانه‌ى له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تى تورکیاوه ده‌کرێت". ناوبراو ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد:" ده‌سه‌ڵاتى هه‌رێمى کوردستانیش به پاساوى لاواز گه‌مارۆیان خستۆته سه‌ر خه‌ڵکه‌که له ژیانى ده‌ره‌وه‌ى که‌مپه‌که‌ى دابڕیون، هاتوچۆ له‌سه‌ر که‌مپه‌که قه‌ده‌غه کردووه ڕێگرى ده‌که‌ن له گه‌یاندنى هاوکاریه مرۆیى و پزیشکییه‌کان". ئه‌و ئه‌ندامه‌ى کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یى کورد داواى له به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆک کۆمارى عێراق کرد به ئه‌رکى خۆى هه‌ستێت پارێزگارى له یه‌کێتى خاکى عێراق بکات به‌رامبه‌ر ئه‌و له‌شکرکێشیه‌ى له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تى تورکیاوه ده‌کرێته سه‌ر باشوورى کوردستان و بۆردمانکردنى که‌مپى ڕۆسته‌م جودى له مه‌خمور هه‌ڵوێست وه‌رگرێت. هاوکات هه‌مان داواشى ئاراسته‌ى حکومهتى هه‌رێمى کوردستانو په‌رله‌مانتاران و پارت و لایه‌نه سیاسیه‌کان کرد که هه‌ڵوێستى جدى و نه‌ته‌وه‌ییان هه‌بێت تا گه‌مارۆى سه‌ر که‌مپى مه‌خمور کۆتایى پێ بهێندرێت، وتیشى:" یه‌کگرتو و یه‌ک ده‌نگبن له به‌رامبه‌ر پیلانیگێڕى ده‌وڵه‌تى تورکیا، چونکه پیلانه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورکیا دژ به هه‌موو پارچه‌کانى کوردستانه،پێویسته ئه‌و له‌شکره‌ى له‌لایه‌ن پارتى یه‌کێتى به‌رامبه‌رى یه‌کیان گرتووه له ده‌ڤه‌رى زینى وه‌رتێ له به‌رامبه‌ر دوژمن به‌کارى بهێنن که ئه‌مه ئامانجى خوێنى شه‌هیدان و داواکارى هه‌موو گه‌لى کورده". دوێنێ سێشه‌ممه 12ى ئایارى 2020 جه‌میل بایک هاوسه‌رۆکى که‌جه‌که ره‌خنه‌ى توندى ئاراسته‌ى پارتى دیموکراتى کوردستان کرد به‌هۆى گه‌مارۆ خستنه سه‌ر که‌مپى په‌نابه‌رانى باکورى کوردستان ده‌گرێت و به "شه‌رمه‌زارییه‌کى گه‌وره" وه‌سفى کرد. جه‌میل بایک هاوسه‌رۆکى کۆما جڤاکێن کوردستان رایگه‌یاند "دانیشتووانى مه‌خمور کوردن، خزمه‌تیان به کورد کردووه، شه‌هیدیان داوه و به‌هایان خوڵقاندووه، چۆن ده‌بێت پارتى به‌رده‌وامى به‌و گه‌مارۆیه بدات، له کاتێکدا مه‌ترسیى ڤایرۆس هه‌یه، هیچ هۆکاریکى نییه، پارتى ناتوانێت ئه‌مه بۆ کورد و مرۆڤایه‌تى ڕوون بکاته‌وه، ئه‌مه هیچ خزمه‌تێک به پارتى و به کورد ناکات، سیاسه‌تى پارتى دژى مه‌خمور شه‌رمه‌زارییه‌کى گه‌وره‌یه". بایک داواشى له پارتى کرد کۆتایى به گه‌مارۆدانى مه‌خمور بهێنێت و وتی: "داوا له پارتى ده‌که‌م که ئه‌م شه‌رمه‌زارییه له‌سه‌ر خۆى و کورد هه‌ڵگرێت، ئه‌گه‌ر پارتى درێژه به‌م سیاسه‌ته بدات زیانى پێده‌گات، چونکه هه‌موو که‌سێک دژى ئه‌م سیاسه‌ته‌یه، گه‌لى کورد شتێک که خزمه‌تى نه‌کات قبوڵى ناکات، دژى ده‌وه‌ستێت و ده‌یوه‌ستێنێته‌وه، بۆیه ده‌ڵێم؛ پێویسته پارتى کۆتایى به‌و سیاسه‌ته هه‌م له وه‌رتێ و هه‌م له مه‌خمور بێنێت".
شاناز حه‌سه‌ن وته‌بێژى ته‌ندروستى هه‌رێم رایگه‌یاند له‌ئێستادا مه‌ترسى ڤایرۆسى کۆرۆنا وه‌کو خۆى به‌رده‌وه‌مه و پێویسته رێکاره‌کان له‌لایه‌ن هاوڵاتیانه‌وه له‌سه‌ر ئاستى تاکه‌که‌سى زۆر گرنگى پێبدرێت. محه‌مه‌د قادر، وته‌بێژى ته‌ندروستى هه‌رێم له چاوپێکه‌تونه‌که‌ى له‌گه‌ڵ هاوڵاتى زۆر جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه نابێت له خۆپارێزى و رینماییه‌کان سارد بینه‌وه و ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌ش کرد له‌ماوه‌یه‌کى کورتدا هاتوچۆى نێوان شاره‌کانى هه‌رێم و عێراق ئاسایى ده‌کرێته‌وه. محه‌مه‌د قادر، وته‌بێژى ته‌ندروستى هه‌رێم له لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت"له‌ئێستادا مه‌ترسى ڤایرۆسى کۆرۆنا وه‌کو خۆى به‌رده‌وه‌مه و پێویسته رێکاره‌کان له‌لایه‌ن هاوڵاتیانه‌وه له‌سه‌ر ئاستى تاکه‌که‌سى زۆر گرنگى پێبدرێت هه‌ربۆیه ئێستا ناتوانێت قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆى ته‌واوى هه‌ڵگیرێت و ده‌شتوانیین بلێن تائێستا سه‌رکه‌وتوو بوین، به‌ڵام نازانین داهاتوو چۆن ده‌بێت و بۆیه نابێت هیچ کات ساردبونه‌وه‌مان پێوه دیاربێت به‌رامبه‌ر رێنماییه‌کان و رێکاره‌کانى خۆپارێزى". له ئێستاشدا زۆرهاوڵاتى هه‌رێمى کوردستان ماون و له‌ده‌ره‌وه‌ى وڵاتن، به‌هۆى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆوه نه‌یانتوانیوه بگه‌رێنه‌وه بۆیه حکومهتى هه‌رێى کوردستان بۆ گه‌رانه‌وه‌ى ئه‌و هاوڵاتیانه به‌رده‌وامه و تائێستا 800که‌س گه‌رێنراونه‌ته‌وه. وته‌بێژى ته‌ندروستى وتیشى" هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ى تائێستاش هاوڵاتى هه‌رێمن و له‌ده‌ره‌وه‌ن به‌هاوکارى حکومه‌ت و فه‌رمانگه په‌یوه‌ندیداره‌کان ده‌گه‌رێندرێنه‌وه و له فرۆکه‌خانه‌کان وه‌رده‌گیرێن و پشکنینیان بۆ ده‌کرێت و بۆماوه‌ى 14 رۆژ که‌ره‌نتین ده‌کرێن و دواتر دوباره پشکنینیان بۆ ده‌کرێت و له‌ته‌ندروستیان دڵنیا ده‌بینه‌وه ئه‌و کات تێکه‌ڵ به کۆمه‌ڵگا ده‌بن". له‌دواى لابردنى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆوه‌و کردنه‌وه‌ى به‌شێکى زۆرى دوکان و بازاڕه‌کان به‌رده‌وام لیژنه‌کانى قایمقامیه‌ت و لیژنه‌کانى سه‌ر به وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى له‌سه‌ردانى شوێنه‌کاندان بۆ چاودێرى و جێبه‌جێکردنى رێکاره‌کانى خۆپارێزى. محه‌مه‌د قادر، ئه‌وه‌شى ئاشکراکرد "به‌رده‌وام لیژنه‌کانى پشکنین و به‌دواداچون وه‌زاره‌ت و لیژنه هاوبه‌شه‌کانى قایمقامیه‌تى شاره‌کان هه‌مویان به‌رده‌وام له پکشنین به‌رده‌وامن به‌پێى ئه‌و شوێنانه‌ى کارى تێداده‌کرێت و هه‌ر شوێنێک به‌پێى کاره جیاوازه‌کان لیژنه‌ى تایبه‌تمه‌ندى هه‌یه و چاودێرى ده‌که‌ن هه‌رکاتێک رینماییه‌کانى جێبه‌جێنه‌کرد روبه‌روى سزاى یاسایى ده‌بنه‌وه". وته‌بێژى ته‌ندروستى جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه مه‌به‌ست له‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌ى که به‌کارهاتووه له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تى ته‌ندروستیه‌وه" توشبووى ڤایرۆسى کۆرۆنا له هه‌رێم نه‌ماوه" ماناى ئه‌وه‌نییه مه‌ترسى ڤایرۆسه‌که نه‌ماوه چونکه ئه‌م په‌تایه له‌هه‌موو جیهان بونى هه‌یه و مه‌ترسیه‌که‌ى هه‌ر به‌رده‌وامه و رۆژانه حاڵه‌تى نوێى توشبون و مردن تۆمار ده‌کرێت بۆیه ناتونرێت بایه‌خى پێنه‌درێت و مه‌ترسیه‌که‌ى پشگوێخرێت". له‌ماوه‌ى زیاتر له هه‌فته‌یه‌که هه‌واڵى بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسێکى نوێ له هه‌ندێک وڵات له میدیداکان بڵاوده‌بێته‌وه، وه‌ک ئه‌مریکا که باس ده‌کرێت تائێستا 85منداڵ توشى ڤایرۆسه بووه و زیاتر ئه‌وه توشى که پێشتر ڤایرۆسى کۆرۆنایان گرتووه و چاکبونه‌ته‌وه یاخود له وڵاتى چین له ناوه‌ندى بڵاوبنه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرنابوو، باس له سه‌رهه‌ڵدانى ڤایرۆسێکى نوێ ده‌کرێت . وته‌بێژه‌که‌ى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى وتیشى" تائێستا ده‌رباره‌ى بونى ڤایرۆسێکى نوێ له‌هه‌ندێک وڵات که باس ده‌کرێت هیچ زانیارى زانستى و باوه‌رپێکراو نییه، ته‌نیا له‌میدیاکانه‌وه باس ده‌کرێت، و بۆیه زانیارى تازه و باوه‌رێپێکراوم ده‌ست نه‌که‌وتووه". هاوکات پێش 10ئایارى2020 فرسه‌ت سۆفى، پارێزگارى هه‌ولێر پێشنیارى کرد هاتوچۆى نێوان شاره‌کان بکرێته‌وه. محه‌مه‌د قادر ئه‌وه‌شى رونکرده‌وه"وه‌ک وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى زۆر جه‌خت له‌سه‌ر سنوردارکردنى هه‌موو جۆره به‌رکه‌وتنێک ده‌که‌ینه‌وه له‌ناو شاره‌کان، وه له‌نێوان شاره‌کانیشدا له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌شێک له پارێزگاره‌کانى باشور تاراده‌یه‌ک رێکار و رێنماییه‌کانیان جیاوازه له‌وانه‌ى هه‌رێمى کوردستان بۆیه ئێمه نامانه‌وێت راسته‌وخۆ به‌رکه‌وتنمان هه‌بێت و تا ئه‌و کاته‌ى ژیان له‌هه‌موو جیهاندا ئاسایى ده‌بێته‌وه، وتا دڵنیا ده‌بین زیاتر و له‌وانه‌شه له‌ماوه‌یه‌کى کورتى داهاتوودا بریارى کردنه‌وه‌ى هاتوچۆى نێوان شاره‌کانیش بکه‌وێته بوارى جێبه‌جێکردنه‌وه و ده‌وه‌ستێته سه‌ر بارودۆخى ڤایرۆسى کۆرۆنا له ناوچانه‌دا". ،
ئارا ئیبراهیم دوو په‌رله‌مانتارى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان و یه‌کگرتووى ئیسلامى ره‌خنه له سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم ده‌گرن سه‌ره‌راى چه‌ندین کۆبونه‌وه له‌نێوان لایه‌نه‌کانى(پارتى، یه‌کێتى، گۆڕان، کۆمه‌ڵ، یه‌کگرتوو) هیچ پۆستێک نه‌دراوه به لایه‌نه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى پارتى و یه‌کێتى. 7ى ئایارى 2020 په‌رله‌مانى عێراق متمانه‌ى به‌خشى به مسته‌فا کازمى سه‌رۆک وه‌زیرانى نوێى عێراق و 15 وه‌زیر، وه‌زاره‌ته‌کانى نه‌وت و ده‌ره‌وه ده‌نگدان له‌سه‌ریان دواخراو و چه‌ند وه‌زاره‌تى دیکه ده‌نگى پێ,یستیان نه‌هێنا که دادو بازرگانى و کۆچ و کۆچبه‌ران و گه‌شتوگوزار بووه. به‌پێى به‌دواداچونه‌کانى هاوڵاتى، پارتى دوو کاندیدى هه‌یه بۆ وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه‌ى عێراق( فوئاد حوسێن ئه‌گه‌ر سه‌رى نه‌گرت، سه‌یوان بارزانى برازاى مه‌سعود بارزانى سه‌رۆکى پارتى، یه‌کێتى نیشتمانى خالید شوانى کاندید کردووه بۆ وه‌زاره‌تى دادو که‌رکوکییه‌کانیش کاندیدى دیکه‌یان ئاماده کردووه بۆ ئه‌و پۆسته). جه‌مال کۆچه‌ر، سه‌رۆکى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو له په‌رله‌مانى عێراق له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" پارتى و یه‌کێتى له به‌غدا به جیا گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ مسته‌فا کازمى و لایه‌نه‌کانى ێراق کردو هه‌ریه‌که‌و بۆ خۆى تا پشکى خۆى وه‌ربگرێت، هیچ حسابێکیان بۆ لایه‌نه‌کانى گۆران و کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو نه‌کردووه". ناوبراو ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، ئه‌و کۆبونه‌وانه‌ى له‌سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم ئه‌نجام دران بۆ یه‌کریزى و یه‌ک هه‌ڵوێستى له‌به‌رانبه‌ر به‌غدا بۆ ئه‌وه بووه که هه‌موو لایه‌نه‌کان به‌پێى ئیستحقاقى خۆیان پۆست وه‌ربگرن له‌پێناو خزمه‌تکردنى خه‌ڵک، وتیشى:" پارتى و یه‌کێتى به‌ئێستاشه‌وه بۆ خۆیان هه‌وڵیانداوه‌و له‌سه‌ر پرسى پۆسته‌کان هیچ په‌یوه‌ندیه‌کیان به لایه‌نه‌کانى دیکه‌وه نه‌کردووه". جه‌مال کۆچه‌ر جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه ته‌نانه‌ت بۆ ده‌نگدان به کابینه‌که‌ى مسته‌فا کازمى، سه‌رکۆ وه‌زیرانى نوێى عێراق پارتى ته‌نها ته‌له‌فونێکیان بۆ سه‌رکردایه‌تى یه‌کگرتوو کردووه‌و که بزانن بۆچونیان چییه له‌سه‌ر کازمى" هیچ شتێکى دیکه‌یان نه‌وتووه". سه‌رۆکى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه، "ئه‌م حسابنه‌کردنه" بۆ لایه‌نه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى پارتى و یه‌کێتى زه‌ره‌ر له یه‌کریزى و ته‌بایى نێوان لایه‌نه‌کان ده‌دات له به‌غداو کاریگه‌رى له‌سه‌ر پرسى کورد ده‌بێت، وتیشى:" ئێمه به‌هه‌موو توانامانه‌وه به‌رگریمان له مافه‌کانى گه‌لى کورد کردووه له پرسى بودجه‌و داراییى و ئیستحقاقى گه‌لى کورد له په‌رله‌مانى عێراق، به‌ڵام پارتى و یه‌کێتى بۆ خۆیان پۆستیان وه‌رگرتووه". له‌پێش راسپاردنى مسته‌فا کازمى بۆ سه‌رۆک وه‌زیرانى عێراق، پێشتر له مانگى شوباتى 2020 ئه‌وکاته‌ى محه‌مه‌د تۆفیق عه‌لاوى له‌لایه‌ن به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆک کۆمارى عێراق راسپێردرا بۆ پێکهێنانى حکومهتى عێراق و دواتر شکستى هێنا، سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌گه‌ڵ لایه‌نه‌کانى(پارتى، یه‌کێتى، گۆران، کۆمه‌ڵ، یه‌کگرتوو) به‌ئاماده‌بونى جێگرانى سه‌رۆکى هه‌رێم کۆبونه‌وه‌یان ئه‌نجامدا و ره‌شنوسێک ئاماده کرا تا به‌پێى ئیستحقاقى لایه‌نه‌کان پۆسته‌کانى به‌غدا دابه‌ش بکرێت. پارتى له په‌رله‌مانى عێراق 25 کورسى و یه‌کێتى 18 و گۆڕان 5 و کۆمه‌ڵ 2 و یه‌کگرتوو 2 کورسیان له په‌رله‌مانى عێراقدا هه‌یه. جه‌مال کۆچه‌ر وتیشى:" ئێمه ده‌زانین له دابه‌شکردنى پۆسته‌کانى به‌غدا مه‌رج نییه یه‌ک که‌سى ناو حزبه‌کانى پارتى یا یه‌کێتى بتوانن بریار بده‌ن، ره‌نگه ئه‌و خواسته‌ى سه‌رۆکى هه‌رێم هه‌یبووه بۆ دابه‌شکردنى پۆسته‌کان و ئیستحقاقى لایه‌نه‌کان هه‌موو بریاره‌کان له‌ناو حزبه‌که‌یدا لاى ئه‌و نه‌بێت". په‌رله‌مانتارێکى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان ده‌ڵێت پێشتر دژى ئه‌وه بووه گۆران به‌شدارى کۆبونه‌وه‌کانى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم بکات، چونکه ده‌یزانى ئه‌نجامه‌که‌ى به‌م شێوه‌یه‌ى ئێستا ده‌بێت. کاوه محه‌مه‌د، ئه‌ندامى فراکسیۆنى گۆڕان له په‌رله‌مانى عێراق له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت"پارتى یه‌کریزى ته‌نها وه‌کو دیکۆرو دروشم ده‌وێت، یه‌کریزى لاى ئه‌وان ئه‌وه‌یه که ببیته پاشکۆى ئه‌و ئه‌وان چیان وت ئه‌وه جێبه‌جێى بکه‌یت و ببیت به داش دامه‌ى ئه‌و، بۆیه ئه‌و بۆچونه‌مان له‌گه‌ڵ براده‌رانى خۆشمان له‌ناو گۆران باسکردووه که هه‌ڵه‌یه‌کى گه‌وره‌یه له کۆبونه‌وه‌ى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم به‌شدار بین و ببین به به‌شێک له‌و سینارۆیو نمایشه‌وه ده‌یه‌وێت به‌ناوى هه‌موو لایه‌نه‌کانه‌وه بچێت دانوساندن بکات له‌به‌غدا". هه‌روه‌ها وتیشى:" پارتى له‌دانوساندنه‌کانیدا له‌گه‌ڵ به‌غدا به‌ناوى کورده‌وه ده‌چێت، به‌ڵام ته‌نها له‌به‌رژه‌وه‌ندى حزبه‌که‌ى کار ده‌کات و پۆسته‌کان بۆ خۆى وه‌رده‌گرێت، ئه‌مه‌ش زه‌ره‌رێکى گه‌وره‌ى داوه له پێگه‌ى کورد و لاوازى کردووه، له‌جیاتى ئه‌وه‌ى شه‌ر له‌سه‌ر مافه ده‌ستورییه‌کانى کورد بکه‌ین، به‌ڵام به‌داخه‌وه بۆته شه‌رو ململانێ له‌سه‌ر پۆسته‌کان و به‌و هۆیه‌وه کورد له چوار وه‌زاره‌ته‌وه ته‌نها سێ وه‌زاره‌تى بۆ دیارى کرا". کاوه محه‌مه‌د پێشیوابوو ئه‌و کۆبونه‌وانه‌ى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم ئه‌نجامیدا،"یاریکردن و ئیستغلال کردن بووه به لایه‌نه‌کانى گۆران و کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو ،بۆیه دژى ئه‌وه‌بووم که گۆران به‌شدارى کردووه".
ئارا ئیبراهیم سکرتێرى په‌رله‌مانى کوردستان رایگه‌یاند رۆژى دووشه‌ممه کۆبونه‌وه‌ى په‌رله‌مان به‌ڕێوه‌ناچێت و سه‌رۆکى په‌رله‌مان له سلێمانییه، ده‌شڵێت:" سۆران عومه‌ر بۆ خۆى به‌شدارى نوسینه‌وه‌ى په‌یره‌وى ناوخۆى کردووه‌و به‌پێمادده‌ى 24 له‌و په‌یره‌وه ده‌توانێت به‌شدارى دانیشته‌کانى په‌رله‌مان بکات". رۆژی رابردوو، مونا قاهوەچی سكرتێری پەرلەمانی كوردستان لە كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند" رۆژی دووشەممە پەڕلەمانی كوردستان كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی ساز دەكات و میوانداری وەزیری تەندروستی دەكات". مونا قه‌هوه‌چى، سکرتێرى په‌رله‌مانى کوردستان له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" سبه‌ینێ دووشه‌ممه 11ى ئازار کۆبونه‌وه‌ى په‌رله‌مان به‌رێوه‌ناچێت، سه‌رۆکى په‌رله‌مان له سلێمانییه‌و کۆبونه‌وه‌ى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى هه‌بووه، هه‌رکات کۆبونه‌وه ئه‌نجام بدرێت رایده‌گه‌یه‌نین". رۆژى 7ى ئازارى 2020 به‌ده‌نگى په‌رله‌مانتارانى فراکسیۆنى پارتى(45) کورسى و که‌میایه‌تییه‌کانى مه‌سیحى و تورکمان و ئه‌رمه‌ن(11) کورسى ده‌نگى 1 کورسى لیستى سه‌رده‌م پارێزبه‌ندى له‌سۆران عومه‌ر، په‌رله‌مانتارى کۆمه‌ڵى ئیسلامى هه‌ڵگیراو فراکسیۆنه‌کانى یه‌کێتى و گۆڕان و کۆمه‌ڵ و نه‌وه‌ى نوێى و ئازادى و یه‌کگرتوو بایکۆتیان کرد که 53 کورسى په‌رله‌مانین. قه‌هوه‌چى ده‌شڵێت هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى له‌سه‌ر سۆران عومه‌ر، په‌رله‌مانتارى کۆمه‌ڵ به‌پێى مادده‌ى 24 بووه له په‌یره‌وى ناوخۆى په‌رله‌مان بووه، وتیشى:" سۆران عومه‌ر ئه‌ندامى لیژنه‌ى نوسینه‌وه‌ى په‌یره‌وى ناوخۆى په‌رله‌مان بووه‌و به‌پێى په‌یره‌وه‌که دواى هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى، هه‌ر په‌رله‌مانتاره‌و ده‌توانێت به‌شدارى دانیشتنه‌کانى په‌رله‌مان و به‌دواداچونه‌کان بکات وه‌ک هه‌ر په‌رله‌مانتارێکى دیکه". مونا قه‌هوه‌چى وتیشى:" سۆران عومه‌ر ده‌بێت بچێته دادگا له‌سه‌ر ئه‌و سکاڵایه‌ى که له‌لایه‌ن داواکارى گشتییه‌وه له‌سه‌رى هه‌یه‌تى، دواى یه‌کلاکردنه‌وه‌ى دۆسیه‌که پارێزبه‌ندى په‌رله‌مانتارى پێ ده‌درێته‌وه". ده‌رباره‌ى ئه‌وه‌ى هاوڵاتیانى کوردستان گله‌یى زۆر له ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مان ده‌که‌ن که به‌دواداچون بۆ بژێوى ژیانى هاوڵاتیان و دواکه‌وتنى موچه ناکه‌ن، سکرتێرى په‌رله‌مانى کوردستان وتى:" وه‌فدى حکومهتى هه‌رێم پێش چونه‌وه‌یان بۆ به‌غدا له‌گه‌ڵ ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مان کۆبونه‌ته‌وه‌و سه‌رجه‌م پرسى دارایى نێوان هه‌ردوولایان باس کردووه‌و باسى دۆخى دارایى حکومهتى هه‌رێمیان کردووه، چاوه‌رێین ئه‌و وه‌فده جارێکى دیکه پاش گه‌یشتن به‌رێککه‌وتن له‌گه‌ڵ به‌غدا له‌گه‌ڵیان کۆببینه‌وه". مونا قه‌هوه‌چى، جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه که سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مان گرنگى و ئه‌وله‌ویه‌ت ده‌دات به دۆخى ژیانى هاوڵاتیان و هه‌ر شتێک له‌تواناى ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌ماندا بێت کردوویه‌تى و ده‌یکات.
شاناز حه‌سه‌ن وته‌بێژى پارێزگارى هه‌ولێر رایگه‌یاند پارێزگار پێشنیارى کردووه هاتوچۆ له هه‌ولێر بۆ هه‌موو شاره‌کانى هه‌رێم و عێراق ئاسای بکرێته‌وه. بڕیارە ئەمڕۆ وەزارەتی ناوخۆی هەرێم بڕیار لەسەر درێژکردنەوەی ماوەی قەدەغەی هاتوچۆ بدات، پارێزگاری هه‌ولێریش رایگه‌یاندووه كه پێشنیازی هه‌ڵگرتنی قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆی نێوان شاره‌كانیان كردووه. به‌یار فاتح، وته‌بێژى پارێزگارى هه‌ولێر، له لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت" فرسه‌ت سۆفى، پارێزگارى هه‌ولێر پێشنیارى کردووه هاتوچۆى نێوان شاره‌کان ئاسایى بکرێته‌وه". به‌یار فاتح، باسى له‌وه‌شکرد" توشبویه‌کى که‌م له پارێزگاى هه‌ولێردا ماوه و رۆژانه چاکده‌بنه‌وه و ده‌گه‌رێنه‌وه ماڵه‌وه". وته‌بێژى پارێزگارى هه‌ولێر وتیشى" پێشنیارمان کردووه هاتوچۆى نێوان شاره‌کانى هه‌رێم و شاره‌کانى عێراقیش هه‌مووى بکرێته‌وه و سه‌رجه‌م رێگاکان به روى هاتوچۆ و هاوڵاتیاندا بکرێته‌وه". هه‌روه‌ها جه‌ختى له‌وه‌ش کرده‌وه" ئه‌مرۆ وه‌زاره‌تى ناوخۆ بریارى تازه ده‌دات و زۆر پێشنیارى نوێ له‌به‌ر ده‌ستدایه و کارى له‌سه‌ر ده‌کرێت". ئەمڕۆ یەکشەممە 10ی ئایاری 2020، کاتژمێر 12ی شەو، دوای هەشت قۆناغی نوێکردنەوەی، ماوەی قەدەغەی هاتوچۆ کۆتایی دێت و تا ئێستاش هیچ بڕیارێکیش بۆ درێژکردنەوەی نەدراوە. لە چەند رۆژی رابردوودا، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا، سەرجەم فەرمانگەکانی حکومەت لە رۆژی 11ی ئایارەوە، بە مەرجی خۆپارێزی و رێکاری تەندروستییەوە، دەست بە دەوام بکەنەوە. هاوکات، وەزارەتی ئەوقافی هەرێمیش بڕیاریدا، لە رۆژی 11ی ئایارەوە دەرگای مزگەوتەکان بە رووی نوێژخوێناندا بکرێنەوە. قەدەغەی هاتوچۆ لە 14ی مانگی ئازارەوە لە پارێزگاکانی سلێمانی و هەولێر راگەیەندرا، و دواتر پارێزگاکانی دیکەی گرتەوە، لەوکاتەشەوە هەشت جار قەدەغەی هاتوچۆ درێژکراوەتەوە.
هاوڵاتى عومه‌ر ئۆجالان په‌رله‌مانتارى پارتى دیموکراتى گه‌لان(هه‌ده‌په)و برازاى عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان رایگه‌یاند:"له‌ناو ڕاى گشتى کورددا بۆ یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى هه‌وڵێکى گه‌وره هه‌یه، پێویسته هێزه کوردیه‌کان به پێى ئه‌و هه‌وڵانه بجووڵێنه‌وه". عه‌بدوڵلا ئۆجالان، رێبه‌رى پارتى کرێکارانى کوردستان(په‌که‌که) که له زیندانى دوورگه‌ى ئیمڕالى ڕاگیراوه، دواى 21 ساڵ بۆ یه‌که‌مینجار له ڕێگه‌ى ته‌له‌فۆنه‌وه له‌گه‌ڵ محه‌مه‌د ئۆجالانى براى قسه‌ى کرد و په‌یامێکى راگه‌یاند که ئۆجالان ئاماژه‌ى به پرۆتۆکۆلى ساڵى 1982 له‌گه‌ڵ هه‌رێمى کوردستاندا و په‌یامه‌که‌ى ئاڕاسته‌ى پارتى کرێکارانى کوردستان(په‌که‌که) و پارتى دیموکرات و یه‌کێتى نیشتمانى کرد و وتی، "پێویستیى کورد به عه‌قلیه‌تى ئێره بۆ تۆ و ئێره بۆ من نییه. پێویستى کورد به ئاشتى و یه‌کێتى هه‌یه". عومه‌ر ئۆجالان په‌رله‌مانتارى هه‌ده‌په‌ى ڕوحا که له‌هه‌مانکاتدا برازاى عه‌بدوڵلا ئۆجالان ڕێبه‌رى گه‌لى کورده، له‌چاوپێکه‌وتنێکیدا که ئاژانسى فورات نیوز له‌گه‌ڵی ئه‌نجامى داوه ده‌ڵێت:"گۆشه‌گیرى هه‌ندێکجار قوڕس و هه‌ندێک جار له‌گه‌ڵ ڕۆژه‌ڤه‌کان سووک ده‌کرێت. کرده‌وه‌کانى به‌رانبه‌ر به‌ڕێز ئۆجالان نایاسایى یه و جێگایان له‌ناو یاسادا نابێته‌وه. ده‌وڵه‌ت به شێوه‌یه‌کى سیاسى ده‌جووڵێته‌وه و به پێى دۆخه‌که گۆشه‌گیرى قوڕس ده‌کات". عومه‌ر ئۆجالان راشیگه‌یاند، عه‌بدوڵا ئۆجالان رێبه‌رى گه‌لى کورد چه‌ندین جار بۆ به‌دیهاتنى یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یی، بانگه‌وازى گرنگى کردووه که له سه‌ره‌تاى تێکۆشانى گه‌لى کورد و تا ئێستا، وتیشى:" پێشتر به‌ڕێز ئۆجالان نامه‌ى بۆ مه‌سعود بارزانى سه‌رۆکى په‌ده‌که و جه‌لال تاڵه‌بانى سکرتێرى یه‌نه‌که ناردووه و تیشکى خستووه‌ته سه‌ر رۆحى نه‌ته‌وه‌یی. به‌ڕێز ئۆجالان له نامه‌که‌یدا ئاماژه‌ى به‌وه کردبوو که،' ئه‌مانه سیاسه‌تى کورد به ده‌ستى کورد کوشتنه. کورد هیچ سوودێک له‌مه نابینێت". عومه‌ر ئۆجه‌لان جه‌ختى له‌وه‌شکردووه‌ته‌وه که ده‌بێت یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى وه‌ک بنچینه ته‌ماشا بکرێت" ده‌بوایا به‌ر له 40 ساڵ یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى بونیاد نرابا. ئه‌و مرۆڤانه‌ى لێره ده‌ژین کوردن، ئه‌گه‌ر خوێن بڕژێت، هیچ ناتوانێت له ژێر ئه‌م باره ده‌رچێت. ئه‌م په‌یامه‌ى من، هه‌م بۆ قه‌ندیل و هه‌میش بۆ حکومهتى هه‌رێمى کوردستان و خانه‌واده‌ى بارزانى و تاڵه‌بانییه و خه‌ڵکى باشوره". هاوکات، له‌و چاوپێکه‌وتنه‌یدا، برازاکه‌ى عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان ئه‌وه‌ش روونده‌کاته‌وه که‌ئۆجالان به رێگاى ته‌له‌فۆنه‌وه ئاگادارى رووداوه‌کانى زینى وه‌رتێ بووه و وتی:" تیشکى خسته سه‌ر په‌یمانى ساڵى 1982. به‌ڕێز ئۆجالان به رێگاى ته‌له‌فۆنه‌وه، ئاماژه‌ى به‌وه کرد که له ساڵى 1982له گه‌ڵ ئیدریس بارزانى په‌یمانى ئیمزا کردووه که له نێوان هێزه کوردیه‌کاندا شه‌ڕ و پێکدادان روونادات. بۆ ئه‌وه‌ى شه‌ڕى براکوژى و ئاڵۆزى له نێوان هێزه کوردیه‌کاندا دروست نه‌بێت، به‌ر له 38 ساڵ هه‌وڵداروه. پێویسته ئه‌وه‌ى که به پێى کات ئه‌م په‌یمانه نوێ بکرێته‌وه". په‌رله‌مانتاره‌که‌ى هه‌ده‌په پێشیوابوو " ده‌یبینین جموجوڵه‌کانى په‌ده‌که(پارتى دیموکراتى کوردستان) له زینى وه‌رتێ زیان به یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى ده‌گه‌یه‌نتێت....پێویسته به‌رپرسانى باشوور به عه‌قلێکى سه‌لیم و فراوان بیر بکه‌نه‌وه، هیچ کوردێک له‌و ئاڵۆزیه‌ى زینى وه‌رتێ سوود به‌ده‌ستناهێنێت و زیانێکى گه‌وره به گه‌لى کوردستان ده‌دات."
ئارا ئیبراهیم وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى له په‌رله‌مانى کوردستان ئاماژه به‌وه ده‌دات ئه‌وه‌ى ئه‌مڕۆ روویداوه‌و پارێزبه‌ندى له سۆران عومه‌ر په‌رله‌مانتارى کۆمه‌ڵ وه‌رگیراوه‌ته‌وه به‌هۆى ئه‌وه‌وه بووه که "سۆران عومه‌ر زیاده‌رۆیى کردووه‌و ته‌شهیرى کردووه، ناکرێت په‌رله‌مانتار له سه‌رو یاساوه بێت". به زۆرینه‌ى ده‌نگى په‌رله‌مانتارانی ئاماده‌بووی کۆبوونه‌وه‌که‌ی ئه‌مڕۆی په‌رله‌مانى کوردستان، هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى له هه‌ریه‌ک له ئومێد خۆشناو و عه‌لى حه‌مه‌ساڵح و شیرین ئه‌مین ڕه‌تکرایه‌وه، به‌ڵام پارێزبه‌ندی له سۆران عومه‌ر وه‌رگیرایه‌وه. هێمن هه‌ورامى، جێگرى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى کوردستان له‌نوسراوێکى فه‌رمیدا که له سایتى په‌رله‌مان بڵاوکراوه‌ته‌وه ئاماژه به‌وه کراوه که به‌پشتبه‌ستن به‌حوکمى بڕگه‌ى (چواره‌م و پێنجه‌م)ى مادده‌ى (24) له‌په‌یڕه‌وى ناوخۆى په‌رله‌مانى کوردستان-عێراق، سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى له‌سه‌ر په‌رله‌مانتار (سۆران عمر سعید)، په‌رله‌مانى کوردستان له‌دانیشتنى ژماره (4)ى ئاسایى خۆیدا که رۆژى پێنجشه‌مه رێکه‌وتى 7/5/2020 به‌ڕێوه‌چوو. نوسراوه‌که به واژۆى هێمن هه‌ورامى جێگرى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى کوردستان بڕیارى ژماره (4) ده‌رکردو تیایدا ئاماژه به‌وه‌دراوه که بڕیاره‌که له رۆژى ده‌رچوواندنییه‌وه جێبه‌جێ ده‌کرێت و له رۆژنامه‌ى فه‌رمیى وه‌قایعى کوردستان بڵاو ده‌کرێته‌وه که ئاراسته‌ى دادگاى تێهه‌ڵچونه‌وه‌ى 1ى سلێمانى و هه‌ولێر کراوه. پێشه‌وا هه‌ورامى، وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى له په‌رله‌مانى کوردستان له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت" ئه‌وه‌ى ئه‌مڕۆ رویداوه ته‌نها پارێزبه‌ندى له‌سه‌ر په‌رله‌مانتار سۆران عومه‌ر وه‌رگیراوه‌ته‌وه که دادگا به‌بێ په‌رله‌مان ده‌توانێت بانگێشتى بکات، ئه‌گینا ده‌توانێت وه‌ک په‌رله‌مانتار کارى خۆى و به‌دواداچونیش بکات". ناوبراو باسى له‌وه‌شکرد، له‌سیستمى په‌رله‌مانیدا زۆرینه‌و که‌مینه شتێکى ئاساییه‌و به زۆرینه پارێزبه‌ندى له سۆران عومه‌ر وه‌رگیراوه‌ته‌وه، وتیشى:" سۆران عومه‌ر زۆر زیاده‌رۆیى کردووه‌و به‌رده‌وام بووه له‌سه‌رى، ئه‌مڕۆو دوێنێش له کۆنگره رۆژنامه‌وانییه‌کانیدا ته‌شهیرى کردووه، ئه‌مه ده‌بێت سنورێکى بۆ دابنرێت و بوه‌ستێندرێت". وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه ئه‌گه‌ر سۆران عومه‌ر هه‌موو به‌ڵگه‌کانى له‌به‌رده‌ستدایه بابچێته به‌رده‌م دادگاو به‌رگرى له خۆى بکات تا دۆسییه‌که‌ى یه‌کلایده‌کاته‌وه. ده‌رباره‌ى ئه‌وه‌ى له‌ناو فراکسیۆنى پارتیدا، په‌رله‌مانتار به‌همه‌ن کاکه عه‌بدوڵا، له گه‌رمیان سکاڵاى له‌سه‌ر تۆمار کراوه‌و تا ئێستا پارێ.به‌ندى له‌سه‌ر لانه‌دراوه، وته‌بێژى فراکسیۆنى پارتى، وتى:" ئه‌مڕۆ به‌همه‌ن کاکه عه‌بدوڵا له‌ناو په‌رله‌ماندا نه‌بووه‌و هیچ که‌سێکیش داواى لابردنى پارێزبه‌ندییه‌که‌ى نه‌کردووه، هه‌رکاتێک داوا کرا ئاساییه خۆ لابردنى پارێزبه‌ندى کۆتایى دنیا نییه". ناوبراو ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه به‌همه‌ن کاکه عه‌بدوڵا، ته‌قه له باره‌گاى ناوچه‌ى پارتى کراوه له گه‌رمیان و ئه‌و ته‌قانه‌ى کراون له شوێنى دیکه‌وه بووه نه‌ک له ناوچه‌ى پارتییه‌وه کرابێت و ئه‌وى پێ تۆمه‌تبار بکرێت. له‌باره‌ى ئه‌وه‌ى ئه‌مه کوده‌تا بووه پارتى به‌سه‌ر په‌رله‌مان و په‌رله‌مانتاراندا کردوویه‌تى که به‌ده‌نگى فراکسیۆنى پارتى و که‌مینه‌کان و لیستى سه‌رده‌م پارێزبه‌ندى له سۆران عومه‌ر وه‌رگیراوه‌ته‌وه‌و فراکسیۆنه‌کانى یه‌کێتى و گۆڕان و کۆمه‌ڵ و نه‌وه‌ى نوێ و یه‌کگرتوو له‌گه‌ڵیدا نه‌بوون، پێشه‌وا هه‌ورامى وتى:" له سیستمى په‌رله‌مانیدا به زۆرینه‌و که‌مینه بریاردراوه‌و شتێکى ئاساییه".
شاناز حه‌سه‌ن لێسه‌ندنه‌وه‌ى پارێزبه‌ندى په‌رله‌مانتار سۆران عومه‌ر کاردانه‌وه‌ى به‌دواداهات و یه‌کێتى و گۆڕان و نه‌وه‌ى نوێ و یه‌کگرتوو ده‌نگیان پێینه‌دا و پارتى و که‌مایه‌تییه‌کان و له‌گه‌ڵ کورسیه‌که‌ى لیستى سه‌رده‌م ده‌نگیان پێداوه. به زۆرینه‌ى ده‌نگى په‌رله‌مانتارانی ئاماده‌بووی کۆبوونه‌وه‌که‌ی ئه‌مڕۆی په‌رله‌مانى کوردستان، هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى له هه‌ریه‌ک له ئومێد خۆشناو و عه‌لى حه‌مه‌ساڵح و شیرین ئه‌مین ڕه‌تکرایه‌وه، به‌ڵام پارێزبه‌ندی له سۆران عومه‌ر وه‌رگیرایه‌وه. هێمن هه‌ورامى، جێگرى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى کوردستان له‌نوسراوێکى فه‌رمیدا که له سایتى په‌رله‌مان بڵاوکراوه‌ته‌وه ئاماژه به‌وه کراوه که به‌پشتبه‌ستن به‌حوکمى بڕگه‌ى (چواره‌م و پێنجه‌م)ى مادده‌ى (24) له‌په‌یڕه‌وى ناوخۆى په‌رله‌مانى کوردستان-عێراق، سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى له‌سه‌ر په‌رله‌مانتار (سۆران عمر سعید)، په‌رله‌مانى کوردستان له‌دانیشتنى ژماره (4)ى ئاسایى خۆیدا که رۆژى پێنجشه‌مه رێکه‌وتى 7/5/2020 به‌ڕێوه‌چوو. نوسراوه‌که به واژۆى هێمن هه‌ورامى جێگرى سه‌رۆکى په‌رله‌مانى کوردستان بڕیارى ژماره (4) ده‌رکردو تیایدا ئاماژه به‌وه‌دراوه که بڕیاره‌که له رۆژى ده‌رچوواندنییه‌وه جێبه‌جێ ده‌کرێت و له رۆژنامه‌ى فه‌رمیى وه‌قایعى کوردستان بڵاو ده‌کرێته‌وه که ئاراسته‌ى دادگاى تێهه‌ڵچونه‌وه‌ى 1ى سلێمانى و هه‌ولێر کراوه. عه‌بدولستار مه‌جید، سه‌رۆکى فراکسیۆنى کۆمه‌ڵى ئیسلامى له په‌رله‌مانى کوردستان له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا، رایگه‌یاند: "ھیچ فشار و چاوسورکردنه‌وه‌یه‌ک ناتوانێت بمان وه‌ستێنێت له قسه‌ى حه‌ق و دژایه‌تى ده‌سه‌ڵاتێکى دز و گه‌نده‌ڵ، ئێمه به‌رده‌وامین، ئێوه‌ش چیتان پێده‌کرێت درێغى مه‌که‌ن". بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان رایگه‌یاند ئه‌وان هه‌ر زوو به ڕه‌سمى لایه‌نى پارتیمان ئاگادارکرده‌وه که له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانین ناوى په‌رله‌مانتارى گۆرانى تێدابێت و ده‌ڵێت" بروام وایه په‌یوه‌ندى به ئه‌وه‌وه هه‌یه که‌یسه‌که‌ى سۆران عومه‌ر په‌یوه‌ندى به سه‌رۆکى حکومه‌ته‌وه هه‌یه". جه‌لال محه‌مه‌د، ئه‌ندامى فراکسیۆنى گۆران بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان، له لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت"وه‌ک گۆران هه‌ر زوو به ره‌سمى پارتیمان ئاگادار کردۆته‌وه که نابێت ناوى په‌رله‌مانتارى ئێمه‌ى تێدابێت و به‌گشتى له‌گه‌ڵ کۆى پرۆسه‌که نین، هه‌ر بۆیه بایکۆتمان کرد و نه‌چوینه دانیشتنه‌که‌ى په‌رله‌مانه‌وه". ناوبراو باسى له‌وه‌شکرد پارتى خۆى مه‌به‌ستى نه‌بووه ده‌نگ به‌لێسه‌ندنه‌وه‌ى پارێزبه‌ندى په‌رله‌مانتاره‌کانى گۆڕان بدات، وتیشى:"لێسه‌ندنه‌وه‌ى پارێزبه‌ندى له سۆران عومه‌ر زیاتر په‌یوه‌ندى به سه‌رۆکى حکومه‌ته‌وه هه‌بوه و ئه‌ویش که‌سێکى کاریگه‌رى ناو پارتییه ". ئه‌ندامێکى فراکسیۆنى یه‌کێتى ده‌ڵێت هه‌رێمى کوردستان که‌وتووه‌ته قه‌یرانێکى دارایى گه‌وره‌وه‌و نه‌ده‌بوو پرسى هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى په‌رله‌مانتاران دانیشتنى بۆ بکرێت. زیاد جه‌بار، سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له فراکسیۆنى یه‌کێتى له لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت"ئێستا ماوه‌یه‌که هه‌رێم که‌وتۆته قه‌یرانێکه‌وه، به‌تایبه‌تى نه‌بونى موچه که بۆته خالێکى لاوازى ئه‌م هه‌رێمه، بۆیه پێمان باش بوو به‌ده‌ستپێکردنى کۆبونه‌وه‌کان به کێشه‌ى خه‌ڵک ده‌ستپێبکه‌ین نه‌ک هه‌موو کێشه‌کان بکه‌ینه سه‌ر پارێزبه‌ندى و هه‌ڵگرتنى له‌سه‌ر په‌رله‌مانتارێک". په‌رله‌مانتاره‌که‌ى یه‌کێتى پێشیوابوو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان یاسا سه‌روه‌ربێت هیچ که‌سێک له‌سه‌رو یاساوه نه‌بێت، "کاتێک سکاڵایه‌ک ده‌بێت جا هاوڵاتى بێت یان وه‌زیر یان په‌رله‌مانتار یاسا سه‌روه‌ر بێت، نه‌ک وه‌ک سیناریۆیه‌ک رێکى بخه‌یت که ئه‌وه‌ى مه‌به‌سته بیکه‌یته به‌رده‌مى یاسا و ئه‌وه‌ى مه‌به‌ستت نیه ده‌نگ نه‌هێنێت". زیاد جه‌بار ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه هه‌رگیز له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانین ده‌نگى ئازادى خه‌ڵک و په‌رله‌مانتارێک به‌و شێوه‌یه له قاڵب بدرێت. زیاد جه‌بار ئه‌وه‌شى ئاشکراکرد بینیوویانه په‌رله‌مانتارى دیکه سکاڵاى له‌سه‌ره و پارێزبه‌ندیه‌که‌شى لێوه‌رنه‌گیراوه‌ته‌وه. سه‌رچنارئه‌حمه‌د ، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو له په‌رله‌مانى کوردستان له‌لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتى، ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد کارى په‌رله‌مانى ئاوایه و ئازاده بۆى هه‌یه لێدوان بدات و قسه بکات و به‌دواداچون بکات و زانیارى وه‌ربگرێت و بیگه‌یه‌نێته راى گشتى، وتیشى:" که په‌رله‌مانتار ئه‌مه نه‌کات ماناى وایه ئه‌وه‌ى سنورداربێت هیچ شکۆیه‌ک بۆ په‌رله‌مانتار و په‌رله‌مان نامێنێته‌وه، بۆیه بایکۆتى ئه‌و دانیشتنه‌مان کرد و نه‌چوینه دانیشتنه‌که". هه‌روه‌ها په‌رله‌مانتاره‌که‌ى یه‌کگرتوو ئه‌وه‌شى خسته‌روو کێشه‌ى زۆر گه‌وره‌تر هه‌یه که ده‌بوایه له‌دانیشتنى یه‌که‌مى په‌رله‌ماندا باسى لێوه بکرێت که پێنج مانگه موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران نه‌دراوه‌و بێکارى و بێ بازارى دروست بووه"ده‌بوایه سه‌رۆکى حکومه‌ت و جێگره‌که‌ى و وه‌زیره‌کان بهێندرێنه په‌رله‌مان بۆ چاره‌سه‌رکردنى ئه‌م کێشانه نه‌ک کارى ببێته هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى". سه‌رچنار ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌ى دووپاتکرده‌وه که په‌رله‌مانتاره‌کانى تریش که‌یسیان هه‌بووه‌و نه‌چونه‌ته به‌رده‌م دادگا"ئه‌مانه به‌ڵگه‌ى ئه‌وه‌ن بابه‌ته‌که به سیاسى کراوه نه‌ک یاسایى و ئاماژه‌یه بۆ په‌رله‌مانتاره‌کانى تریش که ئاگاداربن که ئاواتان له‌گه‌ڵده‌کرێت، هه‌ره‌شه‌یه بۆ هه‌موومان".
شاناز حه‌سه‌ن بریارده رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان رایگه‌یاند بابه‌تى پارێزبه‌ندى بابه‌تێکى یاساییه به‌ڵام ره‌نگه تێکه‌ڵ کرابێت به‌بابه‌تێکى سیاسى. جه‌لال محه‌مه‌د، ئه‌ندامى فراکسیۆنى گۆران بریارده‌رى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان، له لێدوانێکدا به سایتى هاوڵاتى وت" بابه‌تى پارێزبه‌ندى بابه‌تێکى یاساییه له‌ناو په‌یڕه‌وى ناوخۆ بونى هه‌یه و به‌ڵام ره‌نگه تێکه‌ڵ کرابێت به‌بابه‌تى سیاسى". ئەمڕۆ كاتژمێر یەكی پاشنیوەڕۆ، په‌رله‌مانی كوردستان كۆده‌بێته‌وه و بڕگه‌ی یه‌كه‌می دانیشتنه‌كه‌ش تایبه‌ته به هه‌ڵگرتنی پارێزبه‌ندی له‌سه‌ر چوار په‌رله‌مانتار. به گوێره‌ی نووسراوێكی په‌رله‌مانی كوردستان، كه واژووی هه‌ریه‌ك له جێگری سه‌رۆكی په‌رله‌مان، هێمن هه‌ورامی و سكرتێری په‌رله‌مان، مونا قاوه‌چی له‌سه‌ره، له دانیشتنی ئەمڕۆدا، ده‌نگدان له‌سه‌ر هه‌ڵگرتنی پارێزبه‌ندی چوار ئه‌ندام په‌رله‌مان ده‌خرێته‌ڕوو، ئه‌وانیش: (ئومێد عه‌بدولڕه‌حمان حه‌سه‌ن، عه‌لی حه‌مه ساڵح، شیرین ئه‌مین عه‌بدولعه‌زیز، سۆران عومه‌ر سه‌عید). جه‌لال محه‌مه‌د، وتیشى" تائێستا به‌شێک له فراکسیۆنه‌کان وپه‌رله‌مانتاران ئاماده‌ییان نییه بچنه هۆڵى په‌رله‌مان و به‌شدارى دانیشتنه‌که بن". جه‌ختى له‌وه‌ش کرده‌وه له‌روى یاساییه‌وه" پێم وایه ده‌نگدانه‌که ده‌کرێت ، چونکه به نیوه‌ى ده‌توانرێت به‌یاسایى ئه‌و کاره بکرێت". دوان له‌و چوار په‌رله‌مانتارانه‌ى که ئه‌مرۆ له‌دانیشتنى په‌رله‌ماندا ده‌چێته ده‌نگدانه‌وه بۆ هه‌ڵگرتنى پارێزبه‌ندى ئه‌ندامى فراکسیۆنى گۆرانن. وه‌ک فراکسیۆنى گۆرانیش، جه‌لال محه‌مه‌د وتى" داوامان کردووه وه‌ک فراکسیۆن که ئه‌و بڕگه‌یه له به‌رنامه‌ى کار هه‌ڵبگیرێت". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد " ئێمه وه‌کو گۆران ده‌نگى پێناده‌ین، و له‌گه‌ڵى نین، به‌ڵام میکانیزمى روبه‌روبونه‌وه‌که‌مان هێشتا دیار نیه که ئایا ده‌چینه ناو هۆڵى په‌رله‌مان و ده‌نگى پێناده‌ین یان هه‌ر ناچین و ده‌نگیشى پێناده‌ین".
ئارا ئیبراهیم وته‌بێژى جێگرى سه‌رۆکى حکومهتى هه‌رێمى کوردستان بۆ هاوڵاتى ئه‌وه‌ى ئاشکرا کرد سبه‌ینێ چوارشه‌ممه 6ى ئازار له‌گه‌ڵ لیژنه‌ى دانوسانى عێراق کۆبونه‌وه ده‌که‌ن و دواى ئه‌وه یه‌کلاده‌بێته‌وه به‌غدا 453 ملیار دیناره‌که بۆ هه‌رێم ده‌نێرێت یان نا. ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 5ى ئازارى 2020 وه‌فدى حکومهتى هه‌رێمى کوردستان به سه‌رۆکایه‌تى قوباد تاڵه‌بانى، جێگرى سه‌رۆکى حکومهتى هه‌رێم و وه‌زیرى دارایى و پلاندانان و سکرتێرى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران و سه‌رۆکى دیوانى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران به‌ره‌و به‌غدا رۆشتن و پاش کاتژمێرێک گه‌یشتنه به‌غدا. سه‌میر هه‌ورامى، وته‌بێژى جێگرى سه‌رۆکى حکومهتى هه‌رێمى کوردستان له‌لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت" له‌به‌غداین و سبه‌ینێ چوارشه‌ممه له‌گه‌ڵ وه‌فدى دانوسانگارى عێراق به‌سه‌رۆکایه‌تى سامر غه‌زبان جێگرى سه‌رۆک وه‌زیرانى عێراق و وه‌زیرى نه‌وت کۆبونه‌وه ئه‌نجام ده‌ده‌ین". ناوبراو ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد، له وه‌فدى حکومهتى عێراق نوێنه‌رى عادل عه‌بدولمه‌هدى سه‌رۆک وه‌زیرانى حکومهتى کاربه‌رێکه‌رى عێراق و ئه‌میندارى گشتى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى عێراق و به‌رپرسانى دیکه‌ى عێراقى تێدایه. سه‌میر هه‌ورامى وتیشى:" سبه‌ینێ پاش ئه‌و کۆبونه‌وانه یه‌کلایده‌بێته‌وه حکومهتى عێراق 383 ملیۆن دۆلاره‌که بۆ حکومهتى هه‌رێم ره‌وانه ده‌کات یان نا، واتا سبه‌ینێ روونده‌بێته‌وه". حکومهتى عێراق له‌سه‌ر بنه‌ماى یاساى بودجه‌ى 2019ى عێراق مانگانه 383 ملیۆن دۆلار که به دینار ده‌کاته 453 ملیار دینار بۆ حکومهتى هه‌رێم ره‌وانه ده‌کرد، به‌ڵام له‌مانگى رابردوودا ئه‌میندارى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى عێراق پاره‌ى موچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێمیان راگرت به‌هۆکارى پابه‌ند نه‌بوونى حکومهتى هه‌رێم به‌هۆى راده‌ستنه‌کردنى 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وتى رۆژانه به به‌غدا. وته‌بێژى جێگرى سه‌رۆکى حکومهتى هه‌رێم، ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه که حکومهتى هه‌رێم ئاماده‌یى نیشانداوه بۆ ته‌سلیمکردنى 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وتى رۆژانه‌و پابه‌نده به‌و لێکتێگه‌شتنه‌ى که پێشتر له‌نێوان هه‌رێم و عێراق کرا که هه‌رێم 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت له‌رێگه‌ى کۆمپانیاى سۆمۆ ته‌سلیمى عێراق بکات و به‌غداش 900 ملیۆن دۆلار بۆ حکومهتى هه‌رێم ره‌وانه بکات". وته‌بێژى جێگرى سه‌رۆکى حکومهتى هه‌رێم جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه ئه‌و کۆبونه‌وانه‌ى سبه‌ینێ ئه‌نجام ده‌درێن بۆ لێکتێگه‌شتن و رێککه‌وتنه ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌یه‌کى کورتیش بێت" ده‌کرێت حکومهتى نوێى عێراق بیکاته بنه‌مایه‌ک بۆ رێککه‌وتنێکى درێژخایه‌ن له‌گه‌ڵ حکومهتى هه‌رێمى کوردستاندا". بڕیاره سبه‌ینێ چوارشه‌ممه 6ى ئازارى 2020 په‌رله‌مانى عێراق کۆبونه‌وه ئه‌نجام بدات بۆ متمانه‌دان به کابینه‌که‌ى مسته‌فا کازمى، راسپێردراوى پێکهێنانى حکومهتى نوێى عێراق که کابینه‌که‌ى 21 وه‌زاره‌تى له خۆگرتووه‌و سێ دانه‌یان بۆ کورد یارى کراوه. سه‌میر هه‌ورامى ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه که وه‌فدى حکومهتى هه‌رێم به سه‌رۆکایه‌تى قوباد تاڵه‌بانى بۆ ئه‌وه له‌به‌غدایه تا شایسته‌و مافه داراییه‌کانى خه‌ڵکى هه‌رێمى کوردستان وه‌ربگیرێت، به‌ڵام با بۆ هه‌موو لایه‌ک روون بێت که دۆخى سیاسى عێراقیش زۆر جێگیر نییه‌و له پێکهێنانى حکومهتى نوێى عێراقدان.
شاناز حه‌سه‌ن ئه‌ندامێکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى عێراق رایگه‌یاند تائێستا ئاماژه‌کان به‌و ئاراسته‌یه‌ن کابینه وزاریه‌که‌ى مسته‌فا کازمى تێپه‌رێنرێت و له‌باره‌ى نامه‌که‌ى بالیۆزى ئه‌مریکا بۆ نورى مالیکى ده‌ڵێت " بڕواناکه‌م راى نورى مالیکى بگۆڕێت". شیروان میرزا، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کێتى له لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى عێراق له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت:" تائێستا ئه‌وه‌ى که رایانگه‌یاندووه ده‌نگى پێناده‌ن زۆرینه نین ته‌نیا ده‌وڵه‌تى یاسا به سه‌رۆکایه‌تى نورى مالیکى و لیستى وه‌ته‌نییه به سه‌رۆکایه‌تى ئه‌یاد عه‌للاوى، ین، ئه‌وانه‌ش که رایانگه‌یاندووه ده‌نگى پێده‌ده‌ن زۆرینه‌ى شیعه و زۆرینه‌ى سوننه و کوردیش له‌سه‌ى راى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم پشتیوانى مسته‌فا کازمى ده‌که‌ن و رایه‌کى پێچه‌وانه نییه له‌ناو کوردا بۆیه تا ئه‌م کاته‌دا ئاراسته‌کان به‌ره‌و ئه‌و ئاراسته‌یه‌ن به‌یانى حکومه‌ته‌که‌ى کازمى تێده‌یه‌رێنرێت". سه‌رۆکایه‌تى په‌رله‌مانى عێراق له‌به‌یاننامه‌یه‌کدا رایگه‌یاند: بڕیاریانداوه سه‌عات 9ى ئێواره‌ى رۆژى چوارشه‌ممه 06/05/2020 دانیشتنى په‌رله‌مانى عێراق تایبه‌ت به ده‌نگدان له‌سه‌ر کارنامه‌ى وه‌زارى و کابینه‌ى نوێى حکومه‌ت به‌ڕێوه‌بچێت. پێشتر نوسینگه‌ى راگه‌یاندنى مسته‌فا کازمی، سه‌رۆک وه‌زیرانى راسپێردراو رایگه‌یاند، ناوبراو له‌گه‌ڵ محه‌مه‌د حه‌لبوسی، سه‌رۆکى په‌رله‌ماندا کۆبونه‌ته‌وه‌و تاوتوێى دانیشتنى په‌رله‌مانیان بۆ ده‌نگدان به حکومهتى نوێ کردوه. هه‌روه‌ها ئه‌ندامه‌که‌ى فراکسیۆنى یه‌کێتى ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد " هه‌رچه‌نده سوننه لێدوانێکى ئوسامه نوجه‌یفى هه‌یه که ئه‌وان ره‌تیده‌که‌نه‌وه به‌شداربن له‌حکومه‌ته‌که‌ى مسته‌فا کازمى و به‌ڵام ده‌نگى پێده‌ه‌دن بۆ ئه‌وه‌ى تێپه‌رێنرێت". نووری مالیکی سەرۆکی دەوڵەتی یاسا لە عێراق ئه‌مرۆ سێشه‌ممه 5ئایارى 2020 لە توویتێکدا لە هەژماری خۆی رایگەیاند، "نامەیەکم لە لایەنێکەوە پێگەیشت کە دەڵێت سەر بە باڵیۆزی ئەمریکایە، ئەگەر ئەم نامەیە ساختە بێت پشتگوێی دەخەین، بەڵام ئەگەر دروست بێت، ئەوا عێراق پیاوانی خەمخۆری بەرژەوەندیی خۆی و گەلەکەی هەیە و رێگە بە دەستوەردانی دەرەکی لە کاروباری ناوخۆییمان نادەین، ئەمە ئەرکی دیپلۆماسیی باڵیۆز نییە". له‌ده‌قى نامه‌که‌دا هاتووه " ئەمریکا زۆر بە پێویستی دەزانێت حکومەتی مستەفا کازمی پێکبهێنرێت و دەبێت هەر خاڵێکی لاواز لە دەستنیشانکردنی وەزیرەکان پشتگوێ بخرێت، کاتێک بە پێشبینییە خراپەکانی ئایندەی عێراق بەراورد دەکرێن". شیروان میرزا، وتیشى:" برواناکه‌م کاریگه‌رى له‌سه‌ر گۆرینى راى نورى مالیکى بکات، به‌ڵام پێم وایه ئه‌گه‌ر ئه‌مه راست بێت کاریگه‌رى پێچه‌وانه‌ى هه‌بێت به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌و هێزانه‌ى که ده‌نگیان به رۆیشته ده‌ره‌وه‌ى هێزه‌کانى ئه‌مریکا داوه و نارازین و ناکۆکن له‌سه‌ر کاریگه‌رى بالیۆزى ئه‌مریکا له‌سه‌ر عێراق". به‌ڵام رونیکرده‌وه و وتى" به‌شێوه‌یه‌کى گشتى نامه‌که‌ى بالیۆزى ئه‌مریکا بۆ نورى مالیکى ئه‌گه‌ر ئامۆژگاریکردن بێت بۆ عێراقیه‌کان یان ئاگادارکردنه‌وه بێت له‌م دۆخه‌ى له‌عێراقدا روده‌دات، شتێکى ئاساییه ده‌کرێت ئه‌مریکا تائێستاش خۆى به دۆستى عێراق بزانێت و کاریگه‌ربێت به بارودۆخى عێراق که چی لێدێت و ئه‌مریکا بۆ رزگارکردنى ئه‌م دۆخه‌ى عێراق هه‌ولى داوه و خوێنى رشتووه و به ملیاره‌ها دۆلارى خه‌رج کردووه". شیروان میرزا، جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه دۆخى عێراق ئێستا له‌وه زیاتر به‌رگه‌ى ئه‌م بێ حکومه‌تیه ناگرێت و راسته حکومه‌تێکى کاربه‌رێکه‌رى هه‌یه، به‌ڵام بارودۆخه‌که پێویستى به حکومه‌تێکه که ده‌سه‌ڵاتى بڕیاردانى هه‌بێت و بتوانێت بریارى کاریگه‌ر بدات و روبه‌روى ئه‌م قۆناغه ببێته‌وه چونکه قۆناغێکى زۆر هه‌ستیاره له‌روى سیاسى و ئابورى و ته‌نانه‌ت ته‌ندروستیشه‌وه به‌هۆى هاتنى ڤایرۆسى کۆرۆناوه، ئه‌مانه هه‌مووى واده‌که‌ن پێویستمان به حکومه‌تێکى به‌هێزى کامل ده‌سه‌ڵات هه‌یه بۆ بریاردان". ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ى لیژنه‌ى دارایى عێراق ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه که نامه‌که له‌و روانگه‌یه‌وه‌یه و ئه‌مریکا پێشى باشه ئه‌م حکومه‌ته تێپه‌رێت و ئه‌وه‌شیان نه‌شاردۆته‌وه، وپێیان وایه پێکهێنانى ئه‌م حکومه‌ته زۆر گرنگه".
سازدانى: ئارا ئیبراهیم راوێژکارێکى مه‌کته‌بى سیاسى پارتى دیموکراتى کوردستان ده‌ڵێت:" لامه‌رکه‌زییه‌ت له پارێزگاکانى هه‌رێمى کوردستان پیاده‌کراوه، به‌ڵام واباشه ئه‌و خواسته دوربکرێته‌وه له ململانێى حزبى و نه‌بێته ده‌رفه‌تێک بۆ زه‌قکردنه‌وه‌ى هه‌ندێ ویستى نه‌خوازراو ى زه‌ره‌ر به‌خش. عارف روشدى، راوێژکارى مه‌کته‌بى سیاسى پارتى له‌م چاوپێکه‌وتنه‌یدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتى ده‌شڵێت:" موچه سه‌رچاوه‌ى بژێوى توێژێکى به‌رفراوانى کومه‌ڵگاکه‌مانه ئه‌وانه‌ى له که‌رتى گشتیدا کارده‌که‌ن ، به دڵنیاییه‌وه دابینکردنى موچه حکومه‌ت به ئامانج و خه‌مى سه‌ره‌کى خۆى ده‌زانێ ده‌بێت ئارام بگرین. هاوڵاتى: یه‌کێتى نیشتمانى و به‌شێک له بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان زۆر باسى لامه‌رکه‌زیه‌تى کارگێرىو دارایى بۆ پارێزگاى سلێمانى و هه‌ڵه‌بجه، لاى پارتى ئه‌م پرسه چۆن مامه‌ڵه‌ى له‌گه‌ڵ ده‌کرێت؟ عارف روشدى: لامه‌رکه‌زییه‌ت له پارێزگاکانى هه‌رێمى کوردستان پیاده‌کراوه ، هه‌روه‌ها له‌به‌رنامه‌ى کابینه‌ى نۆیه‌مى حکومه‌تیشدا وه‌ک ئامانجێک باسکراوه ، به واتایه‌کى دیکه شتێکى نوێ نییه، به‌ڵام واباشه ئه‌و خواسته دوربکرێته‌وه له ململانێى حزبى و نه‌بێته ده‌رفه‌تێک بۆ زه‌قکردنه‌وه‌ى هه‌ندێ ویستى نه‌خوازراو ى زه‌ره‌ر به‌خش ، هه‌موومان خاوه‌نى ئه‌م وڵاته‌ین پێویسته ئاماده‌باشیمان هه‌بێت بۆ ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ى چالاکى کێشه‌یه‌کى گه‌وره ، که هه‌موو ناوچه‌که‌و دنیاى گرتوته‌وه (نه‌خوشى کوروناو لێکه‌وته‌کانى له سه‌ر ئاستى : ئابورى ، سیاسى و کومه‌ڵایه‌تى ) بوویه پێویسته زیاتر هه‌ماهه‌نگیمان هه‌بێت ، ئه‌گه‌ر له باره‌ى فرانترکردنى ده‌سه‌ڵاته خۆجێیه‌کان تێروانێنیک هه‌بێت ئه‌وه ده‌کرێت له ڕیگاى که‌ناڵه فه‌رمییه‌کانه‌وه له ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران گفتوگۆى له‌سه‌ر بکه‌ن. هاوڵاتى: پارتى بۆچونى چییه له‌سه‌ر لامه‌رکه‌زى، واتا داهاتى پارێزگاکان به‌شێکى بۆ پرۆژه‌ى خزمه‌تگوزارى و ئاوه‌دانى خه‌رج بکرێته‌وه؟ عارف روشدى: هه‌موو پارێزگایه‌ک به‌شى خۆى هه‌یه له‌و میزانییه‌ى له‌به‌رده‌ست حکومهتى هه‌رێمدا هه‌بووه، پێموایه له میزانییه‌ى هه‌رێم ٤٧% ى به‌ر پارێزگاى سلێمانى و هه‌ڵه‌بجه‌و ئیداره‌کانى گه‌رمیان و راپه‌رین ده‌که‌وێت، ده‌بێت ره‌چاوى کۆى بارودۆخى هه‌رێمى کوردستان بکرێت ،واته به‌و میزانییه‌ى که هه‌یه مشورى باشترکردنى بژێوى خه‌ڵک و خزمه‌تگوزارییه‌کان ئامانجى سه‌ره‌کى بێت ، پارتى له گه‌ڵ ئه‌وه‌یه بوودجه له خزمه‌تى گه‌شه‌پێدانى هه‌مو سکته‌ره‌کانى ژیاندا بێت .. هاوڵاتى: هاوڵاتیان رووى ده‌میان زیاتر له پارتییه که پێکهێنه‌رى حکومهتى هه‌رێم بووه له‌باره‌ى دۆخى دارایى پرسى موچه‌وه، بۆ راشکاوانه به هاوڵاتیان ناوترێت دۆخى دارایى به‌م شێوه‌یه‌یه و ده‌توانین به‌و شێوه‌یه موچه بدرێت؟ عارف روشدى: حکومه‌ت ته‌نها هى پارتى نییه ، به‌ڵکو له سێ لایه‌نى خاوه‌ن زورینه‌ى ده‌نگ پێکهێندراوه ( پارتى و یه‌کێتى و گۆران) بۆیه پیویسته هه‌ماهه‌نگ بن له به‌رپرسیاره‌تیدا له‌کاتى ته‌نگانه‌و قه‌یران و له‌کاتى ئاساییشدا ، خه‌لکى کوردستان هۆشیاره‌و ده‌زانن حزبه‌کان چون کارده‌که‌ن ، بۆیه پێویسته ئه‌م تێروانینه راست بکه‌ینه‌وه،(ئه‌گه‌ر دۆخه‌که باش بوو ئه‌وه ئێمه‌ین و ئه‌گه‌ریش گرفت دروست بوو ئیمه نین )، به‌م هه‌ڵوێسته متمانه له ده‌ست ده‌درێت . هاوڵاتى: به‌ڵام پارتى دیموکرات سه‌رۆکى حکومه‌ت و سه‌رۆکى هه‌رێمى له‌لایه به‌رپرسیارێتى زیاتر له‌سه‌ر شانى پارتییه؟ عارف روشدى: پێموایه به‌ر پرسیاره‌تى هاوبه‌شه ، راسته پارتى براوه‌ى یه‌که‌مه‌و ئه‌و ده‌سه‌لاتانه لاى ئه‌وه ، به‌لام کابینه‌ى حکومه‌ت له سێ لایه‌نى سه‌ره‌کى براوه‌ى هه‌ڵبژاردن پێکهاتووه و ده‌بێ به به‌ر پرسیاره‌تى هاوبه‌شه‌وه کاربکات ، له باره‌ى دۆخى داراییه‌وه حکومهتى هه‌رێم زور جار ئاماژه‌ى به سه‌رچاوه داراییه‌کانى خۆى داوه ، که ئه‌مانه‌ن : (داهاتى ناوخۆو ، به‌شه پاره‌ى به‌غداد و داهاتى فروشتنى نه‌وت) ، به‌ڵام به داخه‌وه هه‌ندێ که‌س و لایه‌ن نایانه‌وێ ئه‌م راستییه په‌سه‌ند بکه‌ن ، سه‌باره‌ت به‌و به‌شه‌ى له به‌غداوه ده‌نێردرێت : هه‌رێم و به‌غدا وا رێککه‌وتون ئه‌گه‌ر ٢٥٠٠٠٠ هه‌زار به‌رمیلى نه‌وتى کوردستان بدرێته کومپانیاى سومو ئه‌وه ده‌بێ به‌غدا مانگانه (٩٠٠) سه‌د ملیون دولار بینێرێت ، ئه‌گه‌ر نا نرخى ئه‌و بره نه‌وته داده‌به‌زێنرێت له‌و بره پاره‌یه‌و ته‌نها ( 453) ملیار دینار ده‌نێرێت واته: پاره‌ى 250 هه‌زار به‌رمیلى نه‌وتى رۆژانه له بودجه‌ى هه‌رێمى کوردستان ده‌بردرێت ئینجا (٤٥٣) ملیاره‌که ده‌نێردرێت ، بۆیه بیانوى ته‌سلیمنه‌کردنى نه‌وته‌که بیانوییه‌کى نابه‌جێیه‌و نیه‌تێکى خراپه . لێره‌دا ئه‌رکى حزبه به‌شداربووه‌کانى کابینه‌ى ٩ى حکومهتى هه‌رێمى کوردستانه ئه‌و راستییه بۆ خه‌ڵکى سه‌ربه‌رزى کوردستان روونکه‌نه‌وه ، هه‌روه‌ها راستییه‌کى دیکه هه‌یه : هه‌رێمى کوردستان سه‌ره‌راى که‌م و کورییه‌کانى پێشکه‌وتنێکى چونایه‌تى له چاو شوێنه‌کانى دیکه‌ى عیراق به به‌غدادى پایته‌خته‌وه‌ش به‌خۆیه‌وه بینیوه ، به‌و هه‌موو داهاته‌ى له به‌رده‌ست عێراقه نه‌توانراوه ته‌نانه‌ت ئاوى پاک بۆ خه‌لکى خواروو ناوه‌راستى ئه‌و ولاته دابینبکرێت ، رێژه‌ى هه‌ژارى و بێکارى تا دێت له به‌رزبونه‌وه‌دایه ، ئاستى خزمه‌تگوزارییه‌کانى ته‌ندروستى زور نزمه ، ئه‌من و ئاسایش نه‌ماوه ، ده‌یان گروپى چه‌کدار روژانه بێرێزى به خه‌ڵکى ئه‌و ده‌ڤه‌رانه ده‌که‌ن .. هتد ، واته بارودوخى هه‌رێمى کوردستان زۆر پێشکه‌وتوتره‌و به‌راورد ناکرێت له گه‌ڵ شوینه‌کانى دیکه‌ى عیراق . بۆیه حکومهتى به‌غدا ده‌یه‌وێ له ڕێگاى بڕینى قوتى خه‌لکى کوردستانه‌وه وه‌ک سیاسه‌تیکى قیزه‌وه‌ن کێشه‌مان بۆ دروست بکه‌ن ، داوا ده‌که‌ین خه‌ڵکى سه‌رفرازى کوردستان ئه‌م راستیه‌ش فه‌راموش نه‌که‌ن کێشه‌ى ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا ته‌نها کێشه‌ى موچه نییه، به‌ڵکو کێشه‌ى نیشتمانى و نه‌ته‌وه‌یمان هه‌یه . هاوڵاتى: واتا ده‌بێت هاوڵاتیان ئارام بگرن له دواکه‌وتنى موچه؟ عارف روشدى: موچه سه‌رچاوه‌ى بژێوى توێژێکى به‌رفراوانى کومه‌ڵگاکه‌مانه ئه‌وانه‌ى له که‌رتى گشتیدا کارده‌که‌ن ، به دڵنیاییه‌وه دابینکردنى موچه حکومه‌ت به ئامانج و خه‌مى سه‌ره‌کى خۆى ده‌زانێ و هه‌موو هه‌وڵێکى خۆى خستووه گه‌ر له‌و پێناوه‌دا ، بۆیه پێویستى به هه‌ماهه‌نگى حزبه سیاسییه‌کان و کومه‌ڵانى خه‌لک هه‌یه ، نه‌ک پێچه‌وانه‌که‌ى ، واته ده‌بێت ئارام بگرین ، به‌هه‌لکشانى گونجاوى نرخى نه‌وت و خاوبونه‌وه‌ى کاریگه‌رییه‌کانى نه‌خوشى کورونا ،جێبه‌جێکردنى پروژه‌کانى چاکسازى بریارلێدراو ، هه‌روه‌ها رێککه‌وتنى شه‌ره‌فمه‌ندانه‌ى نێوان هه‌ولێرو به‌غدا کێشه‌که له زووترین کاتدا چاره‌سه‌ربکریت . هاوڵاتى: پێتانوایه به پێکهێنانى حکومهتى عێراق له‌لایه‌ن مسته‌فا کازمییه‌وه کێشه داراییه‌کان له‌نێوان هه‌رێم و عێراق چاره‌سه‌ر ده‌بن؟ عارف روشدى: ئه‌گه‌ر مسته‌فا کازمى بتوانێت به پێوه‌رى ده‌وله‌تدارى کاربکات و تێگه‌یشتنى هه‌بێت بۆ کێشه که‌له‌که‌بووه‌کانى عیراق به گشتى و کێشه‌کانى نێوان هه‌رێم و به‌غدا به تایبه‌تى ، ده‌کرێت ئومێدێک هه‌بێت ، ئه‌گه‌ر نا زیاتر ئه‌و راستییه خۆى ده‌سه‌لمیێنێت (عیراق نابێته ده‌وله‌ت ) کێشه‌ى هه‌رێمى کوردستان کێشه‌یه‌کى مێژووییه کێشه‌ى گه‌لێکه ده‌بێ له سه‌ر بنه‌ماى رێککه‌وتن و بنه‌ماکانى ده‌ستورى چاره‌سه‌ر بکرێت به دابینکردنى خواسته ره‌واکانى گه‌له‌که‌مان و رێزگرتنى پێگه‌ى سیاسى و یاسایى و ده‌سه‌لاته‌کانى هه‌رێمى کوردستان ، نه‌ک وه‌کو کێشه‌ى نێوان چه‌ند حزبێک و کێشه‌یکى لاوه‌کى سه‌یر بکرێت .
شاناز حه‌سه‌ن محه‌مه‌دى کرێنشین بێهیوایه له هه‌وڵه‌کانى په‌رله‌مان و حکومه‌ت بۆ هاوکارى کرێنشینان و ده‌ڵێت" باوه‌ڕم به هیچ هه‌وڵێَکى تر نه‌ماوه". محه‌مه‌د بابه‌کر، ته‌مه‌ن 39 ساڵ، باوکى سێ منداڵه کارى کرێکاریه به‌هۆى بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا و قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆ له‌هه‌رێمى کوردستان، ماوه‌ى دوو مانگه بێکاره له لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت"دوو مانگه به‌قه‌رز کرێ خانوو ده‌ده‌م و خاوه‌ن ماڵه‌که‌ش وه‌ک من کرێکارى ده‌کات و بژێوى له‌سه‌ر ئه‌و کرێیه‌یه، بۆیه پێویسته حکومه‌ت هه‌نگاوێکى بنایه نه‌ک خاوه‌ن ماڵه‌که‌م". محه‌مه‌د باسى له‌وه‌کرد له‌م ماوه‌ى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆیه‌دا به‌دوو مانگ 35هه‌زار له‌ماڵیاندا هه‌بووه و خه‌رجیان نه‌کردووه و وتى" دامان ناوه نه‌ک منداڵێکمان نه‌خۆش بکه‌وێت پێویستمان به که‌س نه‌بێت". له‌باره‌ى هه‌وڵه‌کانى په‌رله‌مانه‌وه وتیشى" له‌سه‌ره‌تادا هه‌وڵى باشیان دا و دڵمان ته‌واو پێى خۆش بوو، به‌ڵام دواتر زۆر بێ هیواى کردین که ته‌نانه‌ت متمانه‌مان به په‌رله‌مان نه‌ما، چونکه له‌ترسى گیانى خۆیان چونه‌وه ماڵه گه‌رمه‌کانیان و بێده‌نگ بون و هیچیان بۆ کرێچى و خه‌ڵکى هه‌ژار نه‌کرد". ئه‌م پیاوه خێزانه‌که‌ى نانى تیرى بۆ ماڵان ده‌کات و به‌شێک له‌بژێوى ژیانیان له‌سه‌ر ئه‌و کاره بووه، وتى" ئه‌وه‌نده خه‌ڵکیان ترساند، ئه‌و نانه‌ى ئێمه‌شیان برى که خێزانه‌که‌م ده‌ستى ده‌که‌وت". ماوه‌ى دوو مانگه به‌هۆى رێنماییه‌کانى حکومهتى هه‌رێمى کوردستانه‌وه زۆربه‌ى هاوڵاتیان ناتوانن کاربکه‌ن ئه‌وه‌ش بوه بێکار بونى ئه‌وانه‌ى بژێویان له‌سه‌ر په‌یداکردنى رۆژانه‌یه. شیراز جاسم، 28ساڵ، خێزانى محه‌مه‌ده و هاوشانى پیاوه‌که‌ى بۆ په‌یداکردنى بژێوى ماڵ و منداڵه‌که‌ى نانى تیرى ده‌کات. ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد رۆژانه نانى بۆ دوو ماڵ کردووه و 20هه‌زارى ده‌ست که‌وتووه، به‌ڵام دوو مانگه که‌س ناوێرێت نان بکرێت و وتى" ئێستا ناتوانم نانه‌که‌ش بکه‌م بۆ خه‌ڵک و بارى ژیانمان زۆر قورسه". بڵاوبونه‌وه‌ى ڤایرۆسى کۆرۆنا له زۆربه‌ى وڵاتان و جیهان کاریگه‌رى کردۆته ئابورى وڵاتان و هاوڵاتیانى به‌تایبه‌تى بۆیه حکومهتى زۆربه‌ى وڵاتان هاوکارى حکوه‌مت ده‌که‌ن له‌رێگه‌ى پێدانى پاره یاخود هاوکارى له‌خواردن و پێداویستى ڕۆژانه. به‌پێى ئامارى به‌رێوبه‌رایه‌تى ئامارى هه‌رێم زیاتر له 200هه‌زار کرێنشین له‌هه‌رێمى کوردستاندا هه‌یه که به‌رده‌وام ئه‌و ژماره‌یه‌ش له هه‌ڵکشاندایه. به‌رهه‌م قه‌ره‌داغى، سه‌رۆکى کۆمه‌ڵه‌ى کرێنشینانى کوردستان له‌لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتى ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد که 90هه‌زار کرێنشین له‌م کۆمه‌ڵه‌یه ناوى تۆمارکراوه، وتیشى:" رێژه‌که زۆر له‌وه زیاتره و به‌داخه‌وه هه‌ندێک شوێن هه‌یه ئێمه ده‌ستمان پێناگات، وه‌ک شار و شارۆچکه‌کان، یا هه‌ندێک که‌س باوه‌رى به‌م رێکخراوانه نیه و خۆى تۆمارنه‌کردووه". ناوبراو ئه‌وه‌ى دووپاتکرده‌وه که به‌پێى ئاماره‌ى به‌رێوبه‌رایه‌تى ئامار نزیکه‌ى 200هه‌زار کرێنشین له‌هه‌رێمى کوردستاندا بونى هه‌یه و زۆربه‌ى کرێنشینان له سنورى پارێزگاى سلێمانیدان. هاوکات به‌رهه‌م قه‌ره‌داغى وتیشى" خه‌ڵکانێکى زۆر په‌یوه‌ندیان پێوه کردوین له‌ماوه‌ى قه‌ده‌غه‌ى هاتوچۆدا که بارى ئابوریان ناجێگیر بوه و له‌دۆخێکى زۆر خراپدا بون، به‌ڵام ئه‌مه ناگاته ئه‌وه‌ى که کۆى کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکرێت". کۆمه‌ڵه‌ى کرێنشینان پرۆژه یاسایه‌کیان پێشکه‌شى حکومهتى هه‌رێم کردووه و که له‌چه‌ند خالێکدا خۆى ده‌بینێته‌وه که گرنگترینیان بریتییه له‌وه‌ى حکومه‌ت خۆى له پرۆژه‌کانى خۆیه‌وه ده‌ستپێبکات له‌خاوه‌ن موڵکه‌کانى خۆى خۆشبێت و له باج و رسوماتى سالێکى خاوه‌ن موڵکه‌کان خۆشبێت بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و خاوه‌ن ماڵه کرێ وه‌رنه‌گرێت" سه‌رۆکى کۆمه‌ڵه‌ى کرێنشینان پێیوابوو " شتێک نیه به‌ناوى په‌رله‌مان و حکومه‌ت"ـ وتیى:" ئه‌وه‌ى بریارده‌دات ته‌نیا چه‌ند که‌سێکى ناو حزبێکن، بۆیه په‌رله‌مان ته‌نیا کارتۆنێکه مه‌گه‌ر ته‌نیا ئه‌وه‌ى من و تۆ ده‌ستمان پێنه‌گات به‌که‌سه به‌رپرسه‌کان و په‌رله‌مان بتوانێت له‌و نێوه‌نده‌دا سودى هه‌بێت". له چوارى مانگى ئازاره‌وه ئه‌نجوومه‌نى پاریزگاى سلێمانى به نووسراوێک داواى له په‌رله‌مان کرد داوا له ئه‌نجوومه‌نى وه‌زیران بکات بڕیارى لێخۆشبوونى کرێى دوو مانگى کرێنشینان بدات. فراکسیۆنه جیاوازه‌کانى په‌رله‌مانى کوردستان هه‌وڵه‌کانیان چڕ کردووه‌ته‌وه بۆ ئه‌وه‌ى به بریارێک ده‌ربکرێت و حکومهتى هه‌رێم پابه‌ند بکات به لێخۆشبوون له کرێنشینانى حکومه‌ت. روپاک ئه‌حمه‌د، ئه‌ندامى لیژنه‌ى یاسایى له په‌رله‌مانى کوردستان، له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت"په‌رله‌مان ئێستا ده‌ستى به دانیشتنه‌کانى خۆى کردۆته‌وه و له‌دانیشتنه‌کاندا کێشه‌ى کرێچى ده‌خرێته‌روو و دوباره باس ده‌کرێته‌وه". وتیشى" ئێمه کۆمه‌لێک په‌رله‌مانتارین که داوامان له حکوه‌مت کردووه ئه‌و له باج و کرێکانى خۆیان خۆشبن و تا خاوه‌ن ماڵ و دوکانه‌کانیش بتوانن له کرێچى خۆشبن". جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه به‌رده‌وام ده‌بن له‌هه‌وڵه‌کانیان و وتى" ئێمه‌ش چاورێى حکومه‌تین وه‌ڵاممان بداته‌وه و به‌رده‌وام له‌هه‌وڵیشدا ده‌بین". سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان، ده‌ڵێت پێویسته حکومهتى هه‌رێم لێ خۆشبوون بۆ کرێچییه‌کانى خۆى ده‌ربکات. زیاد جه‌بار، سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان به هاوڵاتى وت:" ئه‌م مه‌سه‌له‌یه دوو به‌شه به‌شێکى حکومه‌ت خۆى له‌و باج و روسماتانه خۆشبێت و خۆى له‌و که‌سانه خۆشبێت که کرێچى حکومه‌تن و به‌شه‌که‌ى ترى بۆ هاندانى ئه‌و که‌سانه‌ى که کرێچیان هه‌یه". سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان وتیشى " ئه‌و به‌شه‌ى حکومه‌ت له‌کارداین و حکومه‌ت لیخۆشبونێک بکات بۆ ئه‌وه‌ى له‌و باج و روسماتانه خۆشبێت و ئه‌مانه هه‌مووى به روسمات کۆکراونه‌ته‌وه و له‌یه‌ک دوو رۆژى داهاتودا پێشکه‌شى حکومه‌ت ده‌کرێن". زیاد جه‌بار ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه باجى حکومه‌ت ساڵانه ده‌درێت بۆیه دره‌نگ نیه بۆ ئه‌م پرۆژه‌یه و له‌هه‌موو کاتێکدا بکرێت هه‌ر گونجاوه و هاوکاریه بۆ هاوڵاتیان.
شاناز حه‌سه‌ن سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان رایگه‌یاند له ناوه‌نده‌وه(حکومهتى عێراق) ئه‌و پاره‌یه ده‌گات بۆ ته‌واوکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران و ده‌شڵێت:" ئه‌گه‌ر حکومهتى هه‌رێم نیه‌تى که‌مکردنه‌وه‌ى موچه‌ى هه‌بێت حاڵه‌تێکى خراپه". حکومهتى هه‌رێمى کوردستان مانگانه پێویستى به 885 ملیار دیناره بۆ دابه‌شکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران و خانه‌نشینان، پێشتر له حکومهتى عێراقه‌وه مانگانه 453 ملیار دینار ده‌هات و له‌داهاتى نه‌وتیش مانگانه 380 ملیتر دینارى داهاتى نه‌وت ده‌درا به وه‌زاره‌تى دارایى بۆ موچه له‌گه‌ڵ بڕى 22 ملیار دینار هاوکارى ئه‌مریکا بۆ هێزه‌کانى پێشمه‌رگه‌و ئه‌وى دیکه‌ى به داهاتى ناوخۆیى پڕده‌کرایه‌وه. زیاد جه‌بار، سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان، له لێدوانێکدا به هاوڵاتى وت" به‌پێى زانیارى من له ناوه‌نده‌وه ئه‌و پاره‌یه ده‌گات بۆ ته‌واوکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران". به‌پێى رێککه‌وتنى حکومهتى هه‌رێم و عێراق له‌سه‌ر بنه‌ماى یاساى بودجه‌ى 2019 مانگانه 453 ملیار دینار بۆ حکومهتى هه‌رێمى کوردستان ره‌وانه ده‌کرێت، به‌ڵام مانگى رابردوو ئه‌میندارێتى گشتى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى عێراق ناردنى ئه‌و پاره‌یه‌ى راگرتووه. زیاد جه‌بار ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد به‌پێى پێشبینیه‌کانى حکومهتى ناوه‌ند ئه‌و پاره‌یه ده‌نێرێت بۆ ته‌کمیله‌ى موچه‌ى موچه‌خۆرانى هه‌رێم. شه‌وى رابردوو حکومهتى هه‌رێمى کوردستان رایگه‌یاند به‌پێى توانا داراییه‌کانى خۆیان ده‌ست ده‌که‌ن به‌دابه‌شکردنى موچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێم. سه‌رۆکى لیژنه‌ى دارایى له په‌رله‌مانى کوردستان جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه حکومه‌ت ده‌ست ده‌کات به دابه‌شکردنى موچه و وتیشى:" ئه‌گه‌ر حکومه‌ت بیه‌وێت و مه‌به‌ستى له‌و قسه‌یه ئه‌وه‌بێت وه‌زاره‌تێک یان دوو سێ وه‌زاره‌ت بدات و ئه‌وانه‌ى تر نه‌دات ئه‌وه‌ش دوباره حاڵه‌تێکى خراپه بۆ حکومهتى هه‌رێم". "ئه‌گه‌ر حکومه‌ت بیر له‌وه بکاته‌وه موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران که‌مبکاته‌وه، وه‌ک ئه‌و حاڵه‌ته‌ى ساڵى 96رویدا که دۆلار زۆر دابه‌زى، ئه‌وه خراپترین حاڵه‌ته که حکومه‌ت بیرى لێبکاته‌وه، که‌پێم وانیه ئه‌مه بکات"، زیاد جه‌بار وا ده‌ڵێت. دوو مانگه فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێمى کوردستان مووچه‌یان وه‌رنه‌گرتووه، سبه‌ینێ دووشه‌ممه 4ى ئایار، مووچه‌ى مانگى یه‌کى ئه‌مساڵى وه‌زاره‌تى ته‌ندروستى دابه‌ش ده‌کرێت له‌کاتێکدا به‌شێکى زۆر له پزیشک و کارمه‌ندانى ته‌ندروستى هه‌فته‌یه‌که مانگرتنیان ئه‌نجامداوه. هه‌رچه‌نده وه‌فدێکى حکومهتى هه‌رێم رۆژى 3 شه‌ممه‌ى رابردوو به‌سه‌رۆکایه‌تى قوباد تاڵه‌بانى گه‌یشته به‌غداو گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ به‌رپرسانى عێراق ئه‌نجامدا، به‌ڵام هێشتا هیچ ئاس‌ویه‌کى روون دیار نییه بۆ رێککه‌وتن و ناردنى 453 ملیار دینار بۆ موچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێم. شیروان زرار، ئه‌ندامى فراکسیۆنى یه‌کێتى له په‌رله‌مانى عێراق به‌هاوڵاتى وت:" ئه‌وه‌نده‌ى زانیارم هه‌بێت حکومهتى هه‌رێم و به‌غدا بۆ چه‌ند مانگێک رێککه‌وتن ئه‌نجام ده‌ده‌ن، به‌ڵام ده‌بێت حکومهتى هه‌رێم رۆژانه 250 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت راده‌ستى کۆمپانیاى سۆمۆى عێراقى بکات". هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه که جارێکى تر له ناوه‌راستى ئه‌م هه‌فته‌یه‌دا وه‌فدى حکومهتى هه‌رێم ده‌چێته‌وه بۆ به‌غدا بۆ گه‌یشتن به رێککه‌وتن له‌سه‌ر نه‌وت و بودجه‌و موچه‌ى هه‌رێمى کوردستان.
سازدانى: هاوڵاتى ئه‌گه‌رچى له رواڵه‌تدا چه‌ندین یاسا و رێنمایى له به‌رژه‌وه‌ندى رۆژنامه‌نوسان و روماڵى رۆژنامه‌وانیدا هه‌یه، به‌ڵام به پێى راپۆرته‌کانى سه‌نته‌رى میترۆ، رۆژانه پێشێلکارى ئه‌نجام ده‌درێن، سالانه‌یش لێشاوێک یاساشکێنى ده‌که‌نه راپۆرت و بڵاویده‌که‌نه‌وه. ره‌حمان غه‌ریب، رێکخه‌رى سه‌نته‌رى میترۆ باس له‌وه ده‌کات ئه‌نجامى ئه‌و ئاڵۆزى و بارگرژییه سیاسى و ئابوریه‌ی، سه‌رهه‌ڵدانى قه‌یرانه‌کان، رواڵه‌ته‌کانى توندوتیژی، ئه‌زیه‌تدان و رێگرى و زه‌وتکردنى که‌ره‌سته‌کانى رۆژنامه‌نوسان سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه. تاوانباران و هێرشبه‌ران یان ون ده‌کرێن، یان هه‌ر له بنه‌ڕه‌ته‌وه دۆسیه‌کانیان ئاوه‌ژوو ده‌کرێن و رۆژنامه‌نوس له قوربانییه‌وه ده‌کرێنه تۆمه‌تبار. هاوڵاتی: ساڵانه داتاکان ژماره‌یه‌ک له پێشێلکارى له یاساى رۆژنامه‌گه‌رى و زانیارى ده‌خنه روو، پێشکه‌وتنێک هه‌یه یان به‌رده‌وام ده‌گه‌ڕینه‌وه چوارگۆشه‌ى یه‌که‌م؟ رێکخه‌رى میترۆ: پێش هه‌ر وه‌ڵامێک ده‌بێت دان به‌وه‌دا بنێن که بوونى داتا و پۆڵێنکردنى جۆرى پێشێلکارى یاساییو دیکۆمینتکردنیان، کاراکردنى پرۆسه‌ى چاودێرى گرنگن بۆ زانینى ئاستى ژیانى دیموکراسى له‌هه‌ر وڵاتێکدا، ئینجا هه‌م رێکخراوى جیهانی، هه‌م خوێندکارانى خوێندنى باڵا ، بۆ تویژینه‌وه‌و راپۆرته‌کانیان پشتى پێده‌به‌ستن. (9) نۆ راپۆرتى ساڵانه 2011بۆ 2019، ژینگه‌ى کارى رۆژنامه‌نوسى و گرفته‌کانى ده‌خه‌نه روو. هاوڵاتی: ئه‌ى حکومهتى هه‌رێم و په‌رله‌مان سودیان له‌و راپۆرتانه وه‌رگرتوه، به‌دواداچوونیان بۆ کردووه؟ رێکخه‌رى میترۆ: ساڵانه داتاکانى سه‌نته‌رى میترۆ، تۆمارکردنى پێشێلکارییه‌کان دژ به مافه سه‌ره‌تاییه‌کانى رۆژنامه‌نوسان و شکۆى پیشه‌که‌یان، ده‌خه‌ینه به‌رده‌ستى راى گشتى له هه‌رێمى کوردستان و جیهان، هه‌ڵسوڕاوانى ئازادى رۆژنامه‌وانی، جا ئازادى رۆژنامه‌نوسى پێوه‌رێکى بنه‌ڕه‌تى و ده‌رخه‌رى بارودۆخى مافى مرۆڤه له هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌کدا، جا پشتگوێخستنى ئه‌م بواره له‌هه‌ر دامه‌زراوه‌یه‌ک به ماناى گوێنه‌دانه به بارودۆخى مافى مرۆڤ، ئه‌گه‌ر گرنگى ته‌واو بدرایه به راپۆرته نێوخۆییه‌کان ئه‌وا له ناو راپۆرته جیهانییه‌کاندا بارودۆخمان به‌و شێوه خراپه نه‌ده‌بوو که ئێستا هه‌یه. هاوڵاتی: رێکخراوه جیهانییه‌کان له راپۆرتى ساڵانه‌یاندا هه‌رێمى کوردستان وه‌ک به‌شێک له عێراق ته‌ماشا ده‌که‌ن، ئایا ئه‌مه به‌راوردێکى راسته؟ رێکخه‌رى میترۆ: به‌ڵى هه‌رێمى کوردستان له چوارچێوه‌ى ئه‌و پۆڵینکردنانه‌دا دێن، بۆ نمونه عێراق له پۆلێنى رێکخراوى په‌یامنێرانى بێسنووردا له ریزى (162)دا دێت، واته کوردستانیش له‌ناو پۆلێنه‌که‌دایه ئێمه ده‌مانه‌وێت فه‌زاى ئازادیمان له ئاستى وڵاتانى ئه‌ورپایى بێت نه‌ک خۆمان به‌راورد بکه‌ین به عێراق. کارى رۆژنامه‌نوسى له هه‌رێمى کوردستان پێ ئاسته‌نگ و پێشێلکارییه‌و ته‌عداکردن له رۆژنامه‌نوس نه‌بۆته مایه‌ى شه‌رمه‌زارى بۆ هه‌ر که‌سێک که ئه‌نجامى ده‌دات جا له هه‌ر پله و پایه‌یه‌کى ده‌سه‌ڵاتدا بێت. تاوانکارى به‌بێ سزا تێده‌په‌ڕێت چ جاى پێشێلکارى ساده. بوارى پارێزگارى له گیان و جه‌سته و که‌رامه‌ت و شکۆى کارى رۆژنامه‌وان پێشکه‌وتنێکى ئه‌وتۆ و به‌رچاوى به‌خۆیه‌وه نه‌دیوه. توندوتیژى که‌مى نه‌کردوه، کامێرا و که‌ره‌سته‌ى رۆژنامه‌نوسیان زه‌وتده‌کرێن، جیاوازى له نێوانیاندا ده‌کرێت و رێگرى له کارى رۆژنامه‌نوسیان ده‌کرێت، به به‌بێ بڕیارى دادگا ده‌ستبه‌سه‌ر و ده‌سگیرده‌کرێن. پێشێلکاران له یاسا و دادپه‌روه‌رى باڵاده‌سترن. هاوڵاتی: نه‌ده‌بوو یاسا رۆژنامه‌نوس و کاره‌که‌ى بپارێزێ؟ئه‌ى یاساى کارى رۆژنامه‌نوسى له کوێى ئه‌م روودانانه‌دایه؟ رێکخه‌رى میترۆ: یاسا نه‌یتوانییوه ئه‌و که‌شه دوژمنکارانه‌ى به‌رامبه‌ر به رۆژنامه‌نوس له‌ئارادایه بگۆڕێت. له‌هه‌ندێ که‌یسى رۆژنامه‌گه‌ری، دادگاکان په‌نا بۆ یاساى رۆژنامه‌گه‌رى نابه‌ن ته‌نانه‌ت له‌ناو میدیاکانیشیاندا، زۆربه‌یان بێ مافن، پێنه‌دانى موچه‌ى چه‌ند مانگه‌یان بووه به دیارده له باشترین حاڵه‌تیشدا موچه‌کانیان دواده‌که‌وێت، په‌یوه‌ستنامه‌یان بۆ ناکرێ یان که ده‌کرێت له به‌رژه‌وه‌ندى ده‌زگاکه‌یه نه‌ک میدیاکاران، سه‌ندیکا وه‌ک پێویست چاودێرى ئه‌و عقدانه ناکات له‌کاتێکدا که یاسا رێگه‌ى داوه به سه‌ندیکا تا چاودێرى ئه‌و عه‌قدانه بکات ئه‌مه سه‌ربارى ئه‌وه‌ى که ده‌زگاکانى راگه‌یاندن زۆر بێ باکانه و بێ گوێدانه مه‌رجه‌کانى سه‌لامه‌تی، رۆژنامه‌نوسان ده‌خه‌نه ناو مه‌ته‌رسییه‌وه. هاوڵاتى : ئێوه چى ده‌ڵێن به‌رامبه‌ر ئه‌و دابه‌شبونه‌ى میدیا له‌کاتى سه‌رهه‌ڵدانى ناکۆکى و قه‌یرانى سیاسی؟ رێکخه‌رى میترۆ: فره‌یى ده‌نگى میدیایى له پاش راپه‌رینه‌وه، ده‌ستکه‌وته‌و گوزارشته له فره‌یى سیاسى و حزبی، ئێمه له مۆدێلى یه‌ک ده‌نگی، یه‌ک ته‌له‌فزیۆن و یه‌ک رادیۆو یه‌ک رۆژنامه له سه‌رده‌مى به‌عسدا، گواستمانه‌وه بۆ ژیانى فره ده‌نگ،فره‌یى میدیایی، به‌ڵام زۆبه‌ى میدیاکان که‌مینه‌یه‌کى لێده‌ربێنه، میدیا به‌شێوه‌یه‌کى فراوان له ده‌ستى حزب و سه‌رکرده‌ى حزبه‌کانن، یا سێبه‌رن یا خاوه‌ن ئیمتیازکه سه‌رکرده‌ى حزبه و بۆ شه‌ڕه تایبه‌تیه‌کانى خۆیان به‌کاریان ده‌هێنن، په‌یتا په‌یتا بڕى زانیارى و هه‌واڵ که مافێکى سه‌ره‌تایى مرۆڤه له‌م ده‌زگایانه‌دا ده‌بێته قوربانى گوتارى سیاسى و شه‌خسى و حزبی. هاوڵاتی: ئه‌و که‌مینه‌یه‌ش که باسیان ده‌که‌یت گه‌مارۆ دراون و جیاکاریان به‌رامبه‌ر ده‌کرێت، وایه؟ رێکخه‌رى میترۆ: به‌ڵێ جیاکارى له پێدانى زانیاری، روماڵکردن، پێدانى ریکلام، به زه‌قى هه‌ستى پێده‌کرێت، ئینجا به‌هۆى بارودۆخى ئابورى له‌لایه‌ک و فشارى ده‌سه‌ڵاتداران له‌لایه‌کى تر، میدیاى ئازاد له هه‌رێمى کوردستان، پاشه‌کشه‌یه‌کى کاتى کردوه، هه‌ندێکیان هه‌ر مقاوه‌مه ده‌که‌ن، به‌هۆى که‌مده‌رامه‌تیه‌وه تادێت دیارده‌ى وابه‌سته‌یى به‌سه‌رچاوه داراییه‌کانیان و بوێریان به‌رامبه‌ر به‌و سه‌رچاوانه له‌ده‌ستده‌ده‌ن. هاوڵاتی: ئه‌مرۆ له‌سه‌رتاپاى جیهان قسه له‌سه‌ر کاریگه‌رى هه‌واڵى درۆ ده‌کرێت ، ئایا میدیاى کوردستانى خۆى له‌م دیارده‌یه پاراستووه؟ رێکخه‌رى میترۆ: هه‌واڵى درۆو بوونى سوپایه‌کى ئه‌لیکترۆنى حزبه‌کان له‌ناو سۆشیال میدیا هه‌ڕه‌شه‌یه‌کى ترسناکه نه‌ک ته‌نها بۆ سه‌ر ئازادى میدیا و ساغنه‌بونه‌وه‌ى درۆ له راستی، به‌ڵکو هه‌ره‌شه‌ن بۆسه‌ر ئاشتى کۆمه‌ڵایه‌تی. به‌شێکى زۆریان به‌پاره‌ى سیاسى به‌ڕێوه‌ده‌برێن، له‌پشت شاشه‌ى کۆمپیوته‌ره‌وه سه‌رقاڵى به‌رهه‌مهێنانى درۆن. خۆیان وه‌ک میدیاى ئازاد ده‌ناسێنن، نزیک بێت یان دور ئه‌مانه ئاشکرا ده‌بن. هاوڵاتی: ئه‌مساڵ یۆنسکۆ ئاهه‌نگه‌کانى رۆژى جیهانى ئازادى رۆژنامه‌نوسى به هۆى بڵاوبونه‌وه‌ى فایرۆسى کۆرۆنا راگرت، ئێوه به‌رنامه‌تان چییه؟ هه‌موو رێکخراوه نێوده‌وڵتییه‌کان به تیابه‌تى یۆنسکۆ پێشینه‌ى داخوازییه‌کانیان له دامه‌زراوه‌کانى میدیا ئه‌وه‌یه که رێوشوێنى سه‌لامه‌تى بۆ گیانى رۆژنامه‌نوسان په‌یڕه‌و بکه‌ن به تایبه‌تیش ئه‌وانه‌ى له ریزى پێشه‌وه‌ى ناردنى زانیارین له‌سه‌ر ڤایرس کۆرۆنا داوایان لێده‌کات پێداویستى سه‌لامه‌تیان بۆ دابین بکات و راهێنانى خۆپارێزییان له‌کاتى رماڵکردن پێشکه‌ش بکات. ترسى ئه‌وه‌شیان هه‌یه ئازادى رۆژنامه‌نوسى بکرێته قوربانى رێوشوێنه ئه‌منییه‌کان، ئه‌وان جه‌ختده‌که‌نه‌وه له‌م سه‌رده‌مه‌دا زیاد له هه‌موو کاتێکى تر ئازادى میدیا گرنگه داوایان له حکومه‌ته‌کان کردوه له‌کاتى روماڵکردنى رووداوه‌کانى کۆرۆنا ئازادى رۆژنامه‌نوسان بپارێزن و ده‌خاله‌ت له‌کاره‌کانیان نه‌که‌ن، شه‌فاف بن له پێدانى زانیارى بۆ راى گشتی. عێراق به هه‌رێمى کوردستانه‌وه که ئه‌ندامى ئه‌و رێکخراوه‌ن ئه‌بێت پابه‌ند بن به‌و داوایه‌ى یۆنسکۆو فایرۆسى کۆرۆنا نه‌که‌نه پاساو بۆ به‌رته‌سکردنه‌وه‌ى ئازادى کارى رۆژنامه‌نوسى . هاوڵاتى : میترۆ بۆ ئه‌مساڵ چى ده‌کات؟ داخوازییه‌کانتان چییه؟ رێکخراوى CPJ له‌گه‌ڵ 100 رێکخراوى جیهانى و نیشتمانى که‌مپینێکى جیهانیان راگه‌یاند، میترۆ له‌و سه‌د رێکخراوه بوو که رێکیخست داواده‌که‌ن ده‌ستبه‌جێ ئه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌ى له زیندانه‌کانیانن، ئازادبکرێن و حکومه‌ته‌کانیان رێز له ئازادى رۆژنامه‌نوسى بگرن و مافى ده‌ستکه‌وتنى زانیارى و بڵاوکردنه‌وه بپارێزێت. . ئه‌و رێکخراوانه له‌سه‌ره‌تاى راگه‌یاندنى ئه‌م که‌مپه‌ینه جیهانییه رایانگه‌یاندووه له ناو بڵاوبونه‌وه‌ى کۆڤید-19 داوا له هه‌موو حکومه‌ته‌کانى جیهان ده‌که‌ین ده‌ستبه‌جێ و بێمه‌رج هه‌موو رۆژنامه‌نوسان ئازاد بکه‌ن که ژماره‌یان 250 رۆژنامه‌نوسه، جه‌ختده‌که‌نه‌وه " ئازادى بۆ ئه‌وان له نێوان ژیان و مه‌رگدایه ئه‌و زیندانیانه ناتوانن ده‌وروبه‌رى خۆیان له‌ناو به‌ندیخانه‌کاندا کۆنتڕۆڵ بکه‌ن و خۆیان که‌ره‌نتینه بکه‌ن و له خزمه‌تگوزارى ته‌ندروستى بێبه‌شده‌کرێن" هاوڵاتی: دووا وته‌ى ئێوه؟ پاڵپشتى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى ناوخۆیى و جیهانى له خه‌باتى رۆژنامه‌نوسانى کوردستان دژى تیرۆرکردنیان به‌هۆى پیشه‌که‌یانه‌وه له‌ساڵانى رابردوودا ده‌بوو هانده‌ربوایه بۆ ده‌سه‌ڵاتدارانى ئه‌م هه‌رێمه که بکوژان ده‌ستگیربکه‌ن و به‌سزاى ره‌وایان بگه‌یه‌نن، به‌ڵام ئاشکرانه‌کردنى سیماى ره‌شى بکوژانى (سۆرانى مامه حه‌مه، عه‌بدولستار تاهیر شه‌ریف، سه‌رده‌شت عوسمان و کاوه گه‌رمیانی، ویدات حسێن) هانده‌رى به‌رده‌وامبوونى ئه‌م جۆره تاوانه قێزه‌ونه‌بوو. به‌ڵێنیان پێده‌ده‌ین که رێگه‌ناده‌ین له‌یادبکرێن و تاوانه‌که به‌رامبه‌ریان به ئاسایى بکرێت له کۆمه‌ڵگادا، له‌م مینبه‌ره‌وه داوا ده‌که‌ین رێگه‌بده‌ن به لێکۆڵینه‌وه‌ى سه‌ربه‌خۆ و ئازاد له هه‌موو که‌یسه‌کانى تاوان به‌رامبه‌ر به رۆژنامه‌نوسان. هاوڵاتی: سوپاس رێکخه‌رى میترۆ: سوپاس بۆ هاوڵاتى یه‌که‌مین قوتابخانه‌ى میدیاى ئه‌هلى و سه‌ربه‌خۆى دواى راپه‌رین.
