شاسوار عەبدولواحید، لاهوور شێخ جەنگی و ئارام قادر ناتوانن دەنگ بدەن

١. لە ناوچەی حێفتانین؛ ڕۆژی ٣/٨ کاتژمێر ٠٩:٣٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەکی قورس سوپای داگیرکەری تورکیایان لە گۆڕەپانی کیشان کردە ئامانج. ڕۆژی ٣/٨ کاتژمێر ١٢:٠٠، هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەکی نیمچە ئۆتۆماتیکی و چەکی قورس سەربازانی دوژمنیان لە گۆڕەپانی کانی بەی کردە ئامانج. ٢. لە ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ لە ٢/٨ کاتژمێر ٧:٠٣ خولەک، شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە قەناس سیستەمی کامێرای چاودێرییان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار لەناوبرد. لە ٣/٨ ئاب، کاتژمێر ٠٩:٣٠خولەک،  شەڕڤانانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە قەناس سیستەمێکی کامێرای چاودێرییان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی لەناوبرد. ڕۆژی ٣/٨، کاتژمێر ٠٨:٠٥ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل، بولدۆزەرێکی سوپای داگیرکەری تورکیایان کردە ئامانج  بە چەکی قورس، کە هەوڵی دروستکردنی ڕێگایەکی لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامێدیە دەدا، لە ئەنجامی ئەم ئۆپەراسیۆنەدا، گورزێکی بەهێز لە بولدۆزەرەکە وەشێنرا و جوڵەی سوپای دوژمن وەستێنرا. ڕۆژی ٣/٨ کاتژمێر ٠٨:٤٠ خولەک، چەکدارانی یەکینەکانی ژنانی ئازاد بە چەکی قورس سوپای داگیرکەری تورکیایان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامێدیە کردە ئامانج و کاتژمێر ٠٩:٣٠ خولەک، بە قەناس سوپای داگیرکەری تورکیایان کردە ئامانج و لە ئەنجامدا ئەم دوو ئۆپەراسیۆنە کوشتنی سەربازێکی تورک و لەناوبردنی تەقەمەنییەکانی سوپای داگیرکەری لێکەوتەوە. ڕۆژی ٣/٨، کاتژمێر ٠٨:٣٢خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەکی قورس سوپای داگیرکەری تورکیایان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار کردە ئامانج و بەو هۆیەوە ٤ سەربازی تورکیا بریندار بوون، کە دوو سەربازیان پلەی عەریفیان هەبوو. ڕۆژی ٥/٨ کاتژمێر ٠٢:٣٠ خولەک، هێزەکانی پاراستنی گەل بە چەکی قورس سوپای داگیرکەری تورکیایان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار کردە ئامانج. ٣. هێرشی سوپای داگیرکەری تورکیا بە چەکی قەدەغەکراو؛ لە ٣ و ٤/ ٨، تونێلەکانی جەنگ لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئێف ئێم ٩ جار بە چەکی قەدەغەکراو بۆردومان کران. ٤. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ لە ٣ و ٤ /٨، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا ١٢ جار، مەیدانەکانی لولان، شەهید شەریف، قەنداکولە و سێنینیان لە ناوچەی خاکورک بۆردوومان کرد،  ٧ جار، گۆڕەپانی دێریک، کۆزە، دەشتی کافیا، شێکفتیایان گ لە ناوچەی کاری بۆردوومانکرد، ٥ جار گۆڕەپانی بەرخۆدانیان لە گردی بەهار لە ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب،  جارێکش گۆڕەپانی بەرخۆدانیان لە شیلازێ لە ناوچەی مەتینا بۆردوومانکرد، کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٥ جار بۆردومانکردن. ڕۆژی ٤ و ٥/ ٨، گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب و گۆڕەپانی بەرخۆدان لە شیلازێ لە ناوچەی مەتینا و گۆڕەپانی کەندەکولە لە ناوچەی خاکورک، بە کۆپتەرەکانی هێرش بۆردومان کران. ٥/٨/ ٢٠٢٤ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل

هاوڵاتی کەنەکە دەڵێت، ئەگەر بڕیاری هەڵوەشاندەوەی قەدەغەکردنی سێ پارتی کوردی لە عێراق نەدرێت و پێش بەم سیاسەتە ناڕەوایە نەگیرێت، هەموو خواستەکانی گەلی کوردستان، بە پێگەی فیدراڵی هەرێمی کوردستانیشەوە تێکدەشکێن. ئەمڕۆ چورشەممە، 7ی ئابی 2024، کۆنسەى بەڕێوەبەریی کۆنگرەی نەتەوەیی کوردستان-کەنەکە، لە بارەی بڕیاری قەدەغەکردنی سێ لایەنی سیاسیی لە عێراق لەلایەن دەستەی دادوەریی هەڵبژاردنەكان لە ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، دەستەی بەڕێوەبەریی کەنەکە، بڕیاری قەدەغەکردنی “پادێ، تەڤگەری ئازادیی، بەرەی تێکۆشان و دیموکراسی” بە بڕیارێکی سیاسیی و لە ژێر گوشاری دەوڵەتی تورکیا پێناسە کردووە. دەشڵێت، بڕیاری قەدەغەکردنی پارتی ئازادیی و دیموکراسی ئێزدییەکان لە یادی 10ساڵەی جینۆسایدی شەنگالدا بە ڕێکەوت نییە، بەڵکو بڕیاری دەستوەردان لە ویست و ئیرادە و باوەڕدارانی ئێزدی، بەردەوامیی هێرشەکانی داعشە بۆ سەر گەلی ئێزدی. کەنەکە سەبارەت بە بڕیارەکەی عێراق بۆ هەڵوەشنادنەوەی سێ پارتی کوردی ئەوەی خستۆتەڕوو، ڕەنگە ئەم بڕیارە و ئەم کردەوەیە لە دژی هەندێک لایەنی کوردستان دەردەکەوێت، بەڵام لە کۆتاییدا دژی هەموو خەڵکی کوردستانە و ئامانجی تێکدانی بەرژەوەندی گەلەکەمانە، بەم بڕیار و کردەوانە هێواش هێواش حکومەتی عێراق دەکەوێتە سەر لۆژیک و هێڵی حزبی بەعس. باسلەوەشدەکات، ئەگەر پێش بەم سیاسەتە ناڕەوایە نەگیرێت، هەموو خواستەکانی گەلی کوردستان، بە پێگەی فیدراڵی هەرێمی کوردستانیشەوە تێکدەشکێن. کەنەکە لە ڕاگەندراوەکەدا ئاماژەی بەوەشداوە، ئەم ڕێگا داخراوەی عێراق ڕێگایەکی هەڵەیە و پێویستە بە زووترین کات ئەو بڕیارە سیاسییە هەڵوەشێننەوە، جگە لەوەش داوایان لە هەموو هێز و لایەن و دامودەزگاکانی کوردستان کردووە دژی ئەم بڕیارە بووەستن و بەرژەوەندی گەلی کوردستان بپارێزن. جێگەی ئاماژەیە، 1ی ئابی 2024، دەستەی دادوەریی هەڵبژاردن کە سەربە ئەنجوومەنی باڵای دادوەریی عێراقە، بڕیاری ڕاگرتنی لایەنەکانی تەڤگەریی ئازادیی کۆمەڵگەی کوردستان، پارتی ئازادیی دیموکراسیی ئێزدخان و بەرەی تێکۆشانی دیموکراسی لە عێراق ڕاگەیاند.

هاوڵاتی دەستەی دادوەریی هەڵبژاردنەکانی عێراق سێ حزبی "عێراقی و کوردستانی بەتۆمەتی پەیوەندییان لەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) هەڵوەشاندەوە، بڕیارەکەش ناڕەزایی سێ حیزبەکەی لێکەوتەوە. زیاتر لە سێ مانگە حكومەتی عێراق، پەكەكەی وەک ڕێكخراوێكی "قەدەغەكراو" ناساندووە و هەموو مۆڵەتپێدانێكیشی بە كۆبوونەوەی ئەندامان و ڕێكخراوەكانی نزیك لەو پارتە ڕاگرتووە.  پێشتر لە مانگی ئاداری ئەمساڵ، حكومەتی عێراق پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)ـی وەك ڕێكخراوێكی قەدەغەكراو ناساند، لە مانگی تەمموزیش ئەمینداریێتیی گشتیی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق نووسراوێكی بۆ دامەزراوەكان ناردووە و تێیدا هاتووە: "بە بڕیاری محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق، دەبێت پارتی كرێكارانی كوردستان بە پارتێكی قەدەغەكراو ناوببرێت". بڕیارەکە لەچییەوە هاتووە "لەسەر بنەمای زانیارییەكانی دەزگای هەواڵگریی نیشتمانیی عێراق و نووسراوی سەرۆكوەزیرانی عێراق و دەزگایەکی ئەمنیی لە هەرێمی کوردستان، زانیاریی لەسەر ئەو پارتانە پشتڕاست كراونەتەوە، بەپێی بڕگەی یەكەم و دووەم لە ماددەی 25ـی یاسای حیزبە سیاسییەكانی ژمارە 36ـی ساڵی 2015، بڕیاردراوە بە هەڵوەشاندنەوەی هەریەك لە پارتی ئازادی و دیموكراسیی ئێزدی، بەرەی تێكۆشانی دیموكراسی، تەڤگەری ئازادی و داخستی بارەگا و دەستبەرداگردنی داراییان لە ماڵ و موڵك". یه‌كێك له‌و پارتانە ڕایده‌گه‌یه‌نێت، "بڕیاره‌كه‌ به‌گوشارى توركیا بووه‌و" ئێمه‌ش سكاڵاى یاسایی تۆمارده‌كه‌ین، چونكه‌ مۆڵه‌تى فه‌رمیى كاركردنمان له‌عێراق‌و هه‌رێمیش هه‌یه‌". دەستەی دادوەریی هەڵبژاردنەکان سەر بەئەنجومەنی باڵای دادوەری عێراق بڕیاریدا، هەریەک لەتەڤگەری ئازادی کوردستان، پارتی ئازادی‌و دیموکراتی ئێزدییەکان‌و بەرەی تێکۆشانی دیموکراتی هەڵبوەشێنێتەوە. بە وتەی دەستەکە ئەو حزبانە بەهۆی پەیوەندییان لەگەڵ "پارتی کرێکارانی کوردستان"ی قەدەغەکراو و لەسەر داوای ڕاوێژکاریی ئاسایشی نەتەوەیی عێراق هەڵوەشێندراونەتەوە". لەبڕیارەکەدا هاتوە:"بارەگاکانی ئەو حزبانە دادەخرێن‌و دەستیش بەسەر ماڵ‌و موڵکیاندا دەگیرێت". بەڵام بڕیارەکە بواری تانەدانیشی هێشتووەتەوە. له‌وباره‌یه‌وه‌ تەڤگەری ئازادیی کۆمەڵگەی کوردستان له‌سه‌ر ئه‌و بڕیاره‌ هاته‌ده‌نگ‌و ڕایگەیاند:" بڕیارەکەی دەستەی دادوەریی هەڵبژاردن بۆ قەدەغەکردنی پارتەکەیان نادادی تێدایەو پێیوایە بڕیارەکە سیاسییە نەوەک یاسایی‌و بەگوشاری تورکیا بووە".   سەلام عەبدوڵڵا هاوسەرۆکی تەڤگەری ئازادیی کە یەکێکە لەو سێ پارتە سیاسییەی لەلایەن دەستەی دادوەریی هەڵبژاردنەکانی عێراق قەدەغەکراوه‌ ڕایگەیاند:"هەڵوێستمان لەبارەی ئەو بڕیارە دەبێت کە پێمانوایە نادادی تێدایە، چونکە ئێمە پارتێکی ڕێگەپێدراوین‌و لەعێراقەوە مۆڵەتی کارکردنمان هەیە، بڕیارەکەش بەبڕیارێکی سیاسی دەزانین نەوەک یاسایی". دەستەی دادوەریی هەڵبژاردن لەبڕیارەکەیدا کە ڕۆژی یەکی ئەم مانگە دەرچووە، ئاماژەی بەداواکارییەکی ڕاوێژکاریێتی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق داوە بۆ قەدەغەکردنی ئەو سێ حزبە، بەڵام سەلام عەبدوڵڵا وتویه‌تى"هێشتا ڕون نەبوەتەوە بڕیاری قەدەغەخستنەسەر پارتەکەمان لەسەر داواکاریی راوێژکارێتی ئاسایشی نەتەوەیی عێراق بوە یان نا، لەقۆناغی کۆکردنەوەی زانیاریداین". به‌وته‌ى سەلام عەبدوڵڵا، "ئه‌و بڕیاره‌ى ده‌ركراوه‌ بەگوشاری تورکیا بووە، تورکیا بەهێزێکی نزیک لەپەکەکەمان دەزانێت، بەڵام ئێمە پارتێکین لەچوارچێوەی هەرێمی کوردستان‌و عێراق کاردەکەین‌و هەڵوێستەکانمان لەگەڵ یەکپارچەیی عێراقدا بوە، بۆیە سەد لەسەد ئەو بڕیارە بەگوشاری تورکیا بووە، بۆیه‌ ئێمه‌ پەنا دەبەینەبەر یاسا، بەڵام هێشتا یەکلایی نەبوینەتەوە ئایا لەدادگای فیدراڵی سکاڵا دەکەین یان لەدادگای دیکە، بەڵام ڕێگەی یاسایی دەگرینەبەرو کاری بۆ دەکەین بۆ گێڕانەوەی مافەکانی خۆمان".  دیوی پشتەوەی ڕووداوەکە چییە؟   سەردانەكەی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا بە سەرەتای هەڵگەڕانەوەی عێراق لە پەكەكە دادەنرێت، ئەویش بەهۆی ئەو دەستکەوتانەی تورکیا پێشکەشی عێراقی کرد. لە مانگی نیسانی ئەمساڵ بە سەرۆكایەتی شاندێكی باڵا ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەردانی عێراقی كرد، ئەو دوو وڵاتە چەندین ڕێككەوتن و هەماهەنگی و لێكتێگەیشتنیان كرد، ئەوەی لەو بارەیەشەوە دەوترێت ئەوەیە "وشككردنی پەكەكە و جموجۆڵە سیاسییەكانی پارتە نزیكەكانی و ڕێكخراو و گرووپەكانی لە عێراق داواكاری توركیا بووە، عێراقیش ڕەزامەندی لەسەر داوە و ئەم هەنگاوەش لەژێر ڕۆشنایی ئەو لێكتێگەیشتنانە دەرچووە". ئەمە بەوتەی سەرچاوەیەکی باڵای نێو گفتوگۆکانی عێراق و تورکیا و هەرێمی کوردستان. زانیاریی لەبارەی پارتەکان  بەرەی تێكۆشانی دیموكراسی لە ئەیلوولی ساڵی 2016 لەژێر ناوی "بەرەی دیموكراسی گەل" دامەزرا، بەڵام بەھۆی ئەوەی كە ڕێكخراوێكی دیكە لەژێر ئەو ناوە ھەبوو نەیتوانی مۆڵەتی چالاكی وەربگرێت، دوای ئەوە ناوی ڕێكخراوەكە گۆڕا بە "بەرەی تێكۆشانی دیموكراسی"، لە كانوونی دووەمی 2021 لە كۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنی عێراق مۆڵەتی فەرمی وەرگرت. چالاكی و كارەكانی ئەم پارتە لە پارێزگاكانی كەركووك و بەغدا و بەشێك لە پارێزگاكانی دیكە عێراق بوون. تەڤگەری ئازادیی كۆمەڵگای كوردستان ناسراو بە (تەڤگەری ئازادی) ئەم پارتە لە ساڵی 2014 دامەزراوە و لە هەرێمی كوردستان و عێراقدا چالاكی دەكرد، خۆی وەكو بزووتنەوەیەكی سیاسی كۆمەڵایەتی دەناسێنێت، لە هەڵبژاردنەكانی ئایاری ساڵی 2018ـی پەرلەمانی عێراق، بە هاوپەیمانێتییەك لەگەڵ جوڵانەوەی نەوەی نوێ بەشداری لەو هەڵبژاردنەدا كرد، ئەو تەڤگەرە خاوەن كورسییەكی پەرلەمانی عێراق بوو. لە كۆتاكانی ساڵی 2018 بۆ 2019، بارەگاكانی تەڤگەری ئازادی لە شارەكانی سلێمانی، گەرمیان و ڕاپەڕین و كۆیە داخران، تەڤگەر لە دوای ئەم ڕووداوە، كۆنگرەكانی خۆی لە شارەكانی كەركووك و خانەقین بەستووە. پارتی ئازادی و دیموكراسی ئێزدی پارتی ئازادی و دیموكراسیی ئێزدییەكان ناسراو بە (پادێ)، پارتێكی سیاسییە و  لە ساڵی 2016 لەگەڵ ڕزگاركردنی شنگال  لە داعش، وەك تەڤگەرێك لەژێر ناوی تەڤگەری ئازادی و دیموكراسیی ئێزدی (تەڤدا) چالاكی دەكرد. لە حوزەیرانی 2016، لە كۆنفرانسی شەشەمی تەڤگەری ئازادی و دیموكراسیی ئێزدی بڕیار درا كە ئەم ڕێكخراوە ببێت بە پارتێكی سیاسی و وەكو پارتێكی فەرمی لەلایەن عێراقەوە ناسێنرا و لە كۆمەڵگەی ئێزدی بە تایبەت لە ناوچەی شنگالدا چالاكی دەكات.

هاوڵاتی هێزه‌كانی سوریای دیموكرات (هه‌سه‌ده‌) به‌یانی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ له‌ ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه‌، تاقمێک لە هێزەکانی ڕژێم و کەسانی دیکەی بەناو (بەرگریی نیشتمانی) لە کاتژمێرەکانی درەنگانی  شه‌و و بەرەبەیانی ئەمڕۆدا هێرشێکی زەمینییان بۆ ناوچه‌كانی کەناری ڕوباری فورات لە ڕۆژهەڵاتی دێرەزوو‌ر دەستپێکرد. لە ڕاگەندراوەکەدا هاتووە، شه‌ڕ و پێكدادان له‌ نێوانی هێزەکانی ئەنجوومەنی دێرەزوور و هەجین ئەلعەسکەرییە و گروپە هێرشبەرەکان لە دەوروبەری گوندەکانی دیبان و ته‌وه‌ و حەمام ڕووویدا. ئەوەشخراوەتەڕوو، هێزەکانی ڕژێم بۆردومانی بێ جیاوازی و كرده‌ سه‌ر ناوچه‌ بەرفراوانەکان کە خەڵکی سڤیل تێیدا نیشتەجێ بوون، لە دیبان و گەڕەکی ته‌وه‌ و دوو هاوڵاتی سڤیل شەهیدبوون و پێنج کەسی دیکەش برینداربوون. هەسەدە باس لەوەش دەکات، "لەبەرامبەر هێرشەکەدا هێزەکانمان مافی خۆیان بەکارهێنا بۆ بەرگریکردن لە ناوچەکە و گەلەکەیان، ئێستا لەو خاڵانەی گروپە هێرشبەرەکان دزەیان کردووه‌، تا ئێستاش ئۆپەراسیۆن بەردەوامە".  

هاوڵاتی تەڤگەری ئازادی كوردستان لەبارەی بریاری دەستەی دادوەری هەڵبژاردنەكان لە ئەنجومەنی دادوەری عێراق بۆ هەڵوەشاندنەوەی حیزبەکەیان هاتەدەنگ. ئێوارەی ئەمڕۆ سێشەممە 6ی ئابی 2024، تارا حسێن، هاوسەرۆکی تەڤگەری ئازادی كوردستان لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، "بڕیاری قەدەغەکردنمان دەستی دەرەکی و خیانەتکاریی لەنێودایە، چونکە ئێمە هێزێكی مەدەنی و دیموكراتین". ئاماژەی بەوەکرد، "ئەوكاتەی ئەردۆغان سەردانی عێراقی كرد داوای كرد ئەو هێزانەی لە پەكەكە نزیكن قەدەغەبكرێن یان دابخرێن، ئێستا بینیمان بڕیارەكانی ئەردۆغان لە عێراق بەناوی ئەنجومەنی دادوەریەوە دەردەكرێن". ئەمەش لەکاتێکدایە، دەستەی دادوەری هەڵبژاردنەكان لە ئەنجومەنی دادوەری عێراق بڕیاریدا بە هەڵوەشاندنەوەی هەریەك لە (تەڤگەری ئازادی كوردستان، حزبی ئازادی دیموكراتی ئێزدی، حزبی بەرەی تێكۆشانی دیموكراتی)، هەروەها ىڕیاریدا بارەگاكانیان دابخرێت و دەستبەسەر كەلوپەل و داراییاندا بگیرێت، چونکە دەستەی دادوەری دەڵێت، "ئەم سێ حیزبە نزیكن لە پارتی كرێكارانی كوردستانەوە".

هاوڵاتی سزای سێدارەی ڕەزا ڕەسایی، بەندکراوی سیاسیی کورد و لە پەیڕەوانی ئایینی یارسان کە لە ڕەوتی بزووتنەوەی ژن ژیان ئازادی دەستبەسەرکرابوو، بە شێوەی نهێنی لە بەندیخانەی ناوەندیی کرماشان جێبەجێ کرا. ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو ڕایگەیاند، "بەرەبەیانی ئەمڕۆ سێشەممە 6ی ئابی 2024، سزای سێدارەی ڕەزا ڕەسایی، بەندکراوی سیاسیی تەمەن 34 ساڵی خەڵکی شاری سەحنە سەر بە پارێزگای کرماشان، بەنهێنی و بێ ئاگاداربوونی بنەماڵەکەی لە بەندیخانەی ناوەندیی کرماشان جێبەجێ کرا". بە وتەی سەرچاوەیەکی ئاگادار، ناوەندە ئەمنییەکان ئەمڕۆ بەیانی بنەماڵەی ڕەساییان ئاگادار کردووەتەوە کە کوڕەکەیان لەسیدارە داوە و هۆشدارییان پێیان داوە کە مافی ئەوەیان نییە تەرمی ڕۆڵەکەیان لە زێدەکەی خۆی واتە شاری سەحنە بە خاکبسپێرن. ساڵی ڕابردوو دۆسیەی ڕەزا ڕەسایی لەلایەن محەممەد ڕەسوڵ حەق‌ نەجاتی، سەرۆکی لقی دووی دادگای تاوانەکانی یەکی کرماشان و ئەو دادوەرەی کە سزای سێدارەی بەسەر ئەو بەندکراوە سیاسییەدا سەپاندووە، بۆ ژووری جێبەجێکرانی سزاکانی دادگوستەریی تەواوی پارێزگای کرماشان نێردرابوو. سزای سێدارەی ڕەزا ڕەسایی، دوو هەفتە پێش ناردنی دۆسیەی ناوبراو لەلایەن دیوانی باڵای کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە پشتڕاست کرابووەوە. ڕەزا ڕەسایی لە نیوەی سەرەتایی مانگی ئەیلولی ساڵی ڕابردوو، لەلایەن لقی دووی دادگای تاوانەکانی یەکی پارێزگای کرماشان بە تۆمەتی کوشتنی نادر بەیرامی، سەرۆکی ئیتلاعاتی سوپای پاسدارانی شاری سەحنە، سزای سێدارەی بەسەردا سەپێندرا. ڕەزا ڕەسایی، دوو ساڵ پێش ئێستا لە شاری کەرەج لەلایەن هێزە حکومەتییەکانەوە دەستبەسەر کرا، ناوبراو دوای لێپرسینەوە لە دەستبەسەرگەی ڕێکخراوی ئیتلاعاتی سوپای پاسداران بۆ بەندیخانەی دیزڵئاوای کرماشان گواسترایەوە.

هاوڵاتی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق چوار كاندیدی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستانی دوورخستەوە، داوایکرد لیستەکانیان لە سێ رۆژدا جێگرەوەیان دیاریبکەن. بۆ هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان کە 20-10ی ئەمساڵ دەکرێت، دەرگای پێشکەشکردنی ناوی كاندیدان داخراوەو لەئێستادا ناوی كاندیدەكان لە وەزارەتی ناوخۆ و دەستەی دەستپاکیی عێراقە تا شیاوبوونی كاندیدبوونیان بۆ هەڵبژاردن پەسەند بکرێت. ئەنجومەنی کۆمیسیارانی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق ئەمڕۆ سێشەممە ڕایگەیاند: بەهۆی ئەوەی کاندیدبوونیان پێچەوانەی ڕێنماییەکانی کۆمیسیۆن بووە، بڕیاردراوە هەریەک لە (هێلین ئەكرەم، هێمن عومەر، سامان مەحمود و دیاری هیدایەت) لە كاندیدبوون بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دووربخرێنەوە. "پێویستە سێ لەو کاندیدانە لە سێ رۆژی دوای ئەم بڕیارە، لەلایەن لیستەکانیانەوە جێگرەوەیان بۆ دیاری بکرێت، بەڵام هێلین ئەكرەم بەهۆی ئەوەی کاندیدی تاکە کەسییە، شوێنگرەوەی بۆ دانانرێت".ئەنجوومەنی كۆمیسیاران وا دەڵێت.  

هاوڵاتی بەهۆی کۆچی دوای هاوژینی عومەری سەید عەلی، نازەنین عەبابەکر کەریم، لاهور شێخ جەنگی سەرۆکی بەرەی گەل، پەیامێکی هاوخەمی ئاراستەی عومەر سەید عەلی کرد و دەڵێت، بۆ ئەو کۆستە هاوبەشیى خەم و پەژارەتان دەکەم و پرسە و ماتەمینى قووڵیى خۆم ئاڕاستەى یەک بە یەکى خانەوادە و بنەماڵە تێکۆشەرەکەتان دەکەم. دەقی پەیامی لاهور شێخ جەنگی سەرۆکی بەرەی گەل: بە ناوى پەروەردگاری بەخشندە و میهرەبان برای بەڕێزم کاک عومەر سەید عەلی بە داخ و پەژارەیەکی زۆرەوە هەواڵی ماڵئاوایی خاتوو(نازەنین ئەبابەکر کەریم) خێزانی بەڕێزتانم بیست، کە خەمبار و نیگەرانی کردم، بۆ ئەو کۆستە هاوبەشیى خەم و پەژارەتان دەکەم و پرسە و ماتەمینى قووڵیى خۆم ئاڕاستەى یەک بە یەکى خانەوادە و بنەماڵە تێکۆشەرەکەتان دەکەم. لە پەروەردگارى مەزن داواکارین گیانى نازەنین خان بە بەهەشت شاد بکات، دڵنەوایی و سوکناییش بە ئێوە و خانەوادە و بنەماڵە تێکۆشەر و سەربەرزەکەتان ببەخشێت و هەرگیز خەم نەبینن و ئەمەش دوایین ناخۆشی و تەنگانەتان بێت. هەر سەلامەت و سەربەرز بن. انا لله وانا الیە راجعون لاهور شێخ جەنگی

هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە، 6ی ئابی 2024، ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە، لە ڕاگەیاندراوێکدا ناسنامەی سێ شەهیدی ڕاگەیاند، بەناوەکانی سەما، بەهرۆز و فرات. هەپەگە لە ڕاگەندراوەکەدا ئەوەی خستۆتەڕوو، لە نیسانی 2024، لە ئەنجامی هێرشی دوژمن لە خواکورک، هاوڕێیانمان سەما، بەهرۆز و فرات شەهیدبوون. دەشڵێت، ئەو هاورێیانەمان بۆ مسۆگەرکردنی ئازادیی گەلەکەمان بۆ هەموو جۆرە گیانبازییەک ئامادەبوون، بە تێکۆشانی داستانییان ئەوەیان دووپات کردەوە هەپەگە ئاماژە بەوەشدەکات، ئەو هاوڕێیانە لەناو هەلومەرجی سەخت و دژواردا بە ئیرادەی ئاپۆییەوە لە دژی دوژمن دەوەستانەوە، بە بەرخۆدانیان نیشانیاندا کە جەنگاوەریی گیانبازیی ئاپۆیی تێکناچێت، لە چەندین ناوچەی جیاوازە درێژەیان بە تێکۆشاندا بوون بە جەنگاوەری نموونەیی. لە کۆتایی ڕاگەندراوەکەدا هەپەگە باسلەوەدەکات، بەڵێنی خۆمان دووپات دەکەینەوە کە درێژە پێدەری هێڵی تێکۆشانی هاوڕێیانمان بین، پرسە و سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی بنەماڵەی هێژای هاوڕێیانمان و تەواوی گەلی وڵاتپارێزی کوردستانمان دەکەین. هەپەگە ناسنامەی ئەو سێ شەهیدەی بەمشێوەیە خستووەتەڕوو: ناسناو: باهۆز هەولێر ناو و پاشناو: فاواز ئۆسۆ شوێنی لەدایکبوون: کۆبانێ ناوی دایک و باوک: عەدولە-مەحموود کات و شوێنی شەهیدبوون: نیسانی 2024/خواکورک ناسناو: سەما جویا چەولیک ناو و پاشناو: زیلان ئازاک شوێنی لەدایکبوون: چەولیک ناوی دایک و باوک: گوڵتەن-یوکسەل کات و شوێنی شەهیدبوون: نیسانی 2024/خواکورک ناسناو: فرات هاروون ناو و پاشناو: حالەف کاراجان شوێنی لەدایکبوون: ڕحا ناوی دایک و باوک: سالیحا-محەمەد کات و شوێنی شەهیدبوون: نیسانی 2024/خواکورک

هاوڵاتی دوو کۆمپانیای هێڵی فڕۆکەوانی نزیکەی هەفتەیەکە گەشتەکانیان لە شەوەوە خستووەتە ڕۆژ، ئەوەش بەهۆی مەترسی هێرشی ئێران. دوای کوشتنی ئیسماعیل هەنییە سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس لە تارانی پایتەختی ئێران، گریمانەی هێرشی مووشەکی ئێران بۆسەر ئیسرائیل زیادیکردووە، بەو هۆیەوە چەندین گەشتی ئاسمانی گرفتیان تێکەوتووە. بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، هەفتەیەکە هەریەکە لە هێڵی فڕۆکەوانی تورکیش ئێرلاین و قەتەری، گەشتەکانیان لە شەوەوە خستووەتە ڕۆژ، واتا ئەو کەسانەی کاتی گەشتەکانیان دەکەوێتە شەو دوادەخرێت بۆ هەمان کاتی ڕۆژی دواتر. بەپێی زانیاریییەكان هۆکاری دواخستنی گەشتەکانی هەردوو کۆمپانیای تورکیش ئێرلاین و قەتەری لە شەوەوە بۆ ڕۆژ، بەهۆی مەترسییەکانی هێرشی مووشەکی ئێرانە بۆسەر ئیسرائیل.

هاوڵاتی ئەندامێکی لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی عێراق دەڵێت، كۆمەڵێك ئاستەنگ ڕووبەڕووی یەكخستنی مووچەی 250 هەزار خانەنشینی هەرێمی كوردستان بووەتە بۆ هاوتاكردنی مووچەكانیان هاوشێوەی ناوچەكانی تری عێراق. ئەمڕۆ سێشەممە، 6ی ئابی 2024، موعین کازمی ئەندامی لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی عێراق، لە لێدوانێكدا بە ڕۆژنامەی (الصباح)ی ڕاگەیاند، مەرجی وەرگرتنی مووچەی خانەنشینی بۆ فەرمانبەرێك بەم شێوەیە، بەغدا مووچەی فەرمانبەرێک خەرج دەكات كە لەكاتی خزمەتدا پارەی خانەنشینی لێبڕدرابێت. موعین کازمی دەشڵێت، تائێستا نەگەیشتوینەتە ئەنجامێك لە دۆسیەكە، بۆ ئەوەی بە دەستەی خانەنیشنی نیشتمانی ڕابگەیەنین و پێویستە بڕی لێبیڕینەكان بدرێت بە دەستەكە، كە شایستەی خانەنشینان لەڕێی سندوقی خانەنشینیەوە دابین دەكات. ئەوەشی خستۆتەڕوو، لێبڕینی خانەنشینی، لە مووچەی فەرمانبەر دەبڕدرێت و دەچێت بۆ دەستەی خانەنشینی، كە سندوقی خانەنشینان بەڕێوەی دەبات، بەڵام ئەمە لە هەرێمی كوردستان نیە ئەو جیاوازییەی ئێستا ڕێگەنادات شایستەكان یەكبخرێن و زامنی بەردەوامیدان بە شایسەی خانەنشینی هەرێم ناكات. موعین کازمی ئاماژەی بەوەشداوە، داواشکراوە چارەسەری دارایی بەردەوام بۆ زامنكردنی مافەكانی خانەنشینانی هەرێم بدۆزرێتەوە، بەبێ‌ دروستكردنی بارگرانی دارایی و دیراسەكردنی ئەگەری وەرگرتن و ناردنی پارەی لێبڕینی خانەنیشین لە 250 هەزار خانەنیشینی كوردستان بۆ وەزارەتی دارایی فیدراڵ وەك مەرجی وەرگرتنی موچەی خانەنشینی، تا كۆتایی تەمەنی. لە کۆتایشدا موعین کازمی بە ڕۆژنامەکەی ڕاگەیاندووە، ئەوە پێویستە بەوپێیەی وەزارەتی دارایی و دەستەی خانەنشینی پارەی خانەنشین خەرجناكەن، تەنها بۆ فەرمانبەرێك نەبێت كە پارەی خانەنشینی لە خزمەتی 20بۆ 30 ساڵ و بەرەو ژوور لێبڕاوە.

هاوڵاتی بەهۆی ڕەخنەگرتن لە بەرپرسێكی سنوورەكە، دوو ڕۆژنامەنووس لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە لەسنووری سەیدسادق دەستگیركران. بەهۆی دامەزراندنی شەش كەس لە پڕۆسەیەكی "ناڕوون" چەند ڕۆژێكە هەڵمەتێك بۆ دەستلەكاركێشانەوەی سەرۆكی شارەوانیی سەیدسادق لەلایەن ژمارەیەك چالاكوان و ڕۆژنامەنووسی سنوورەكە دەستیپێكردووە، هەڵمەتەكە بەرپرسانی یەكێتیشی گرتووەتەوە، بەو هۆیەوە دوو ڕۆژنامەنووس دەستگیر كراون و یەكێك لەوان دوو ڕۆژە لە زیندانە. بەپێی زانیارییەكان، هێزە ئەمنییەكانی سلێمانی هەریەك لە ڕۆژنامەنووس مەحموود شێخ نووری و ئەبوبەكر حوسێنیان لە سنووری سەیدسادق دەستگیر كردووە، ئەبوبەكر حوسێن ئەمڕۆ دەستبەسەر كراوە و پاشان لە دادگە ئامادە بووە و ئازاد كراوە، بەڵام مەحموود شێخ نووری دوو ڕۆژە دەستگیركراوە و ئێستا لە زیندانە.

هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی پارێزگای هەولێر دووبارە دەستگیرکردنەوەی (دکتۆر سوهەیب)ی ڕاگەیاند، ئەو کەسەی هەڕەشەی لە ئافرەتان دەکرد. لە ڕاگەیەندراوێکدا بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی هەولێر ڕایگەیاند، "تیمەکانمان لە بەڕێوەبەرایەتیی پۆلیسی پارێزگای هەولێر، دووبارە (دکتۆر سوهەیب)یان بە تۆمەتی فریودان و هەڕەشەکردن لە ئافرەتان و خراپ بەکارهێنانی هێڵەکانی پەیوەندی دەستگیر کردەوە". ئاماژە بەوەکراوە، "تۆمەتباری ناوبراو، کە لە ماوەی ڕابردوودا لەلایەن هێزەکانمانەوە دەستگیر کرابوو ،دواتر بە دەستەبەری (کەفالە) ئازاد کرابوو، دووبارە دەستی بە هەڕەشەکردن لە ئافرەتان کردبووەوە و هەروەها خۆی وەکو پزیشکی جوانکاریی ناساندبوو، کە لەو ڕێگایەوە ئافرەتانی هەڵدەخەڵەتاند و وێنە و ڤیدیۆی دەگرتن و هەڕەشەی لێ دەکردن، بۆیە بە بڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوە، دووبارە لەلایەن هێزەکانمانەوە دەستگیر کرایەوە و ڕادەستی دادگا کرا".

هاوڵاتی محەمەد شیاع سودانی لە 10ەمین ساڵیادی تاوانی کۆمەڵکوژی دژی شەنگال و پێکهاتە عێراقییەکانی تر چەند بڕیارێکی تایبەتی بە خەڵکی شەنگال دەرکرد. ئەمڕۆ دووشەممە، 5ی ئابی 2024، محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق،لە میانەی بەشداریکردنی لە یادی 10ەمین ساڵیادی تاوانی كۆمەڵكوژی دژی ئێزیدییەکان و باقی پێكهاتەكانی دیكەدا و چەند برٍیارێكی دەركرد. محەمەد شیاع سودانی دەڵێت، لەشكركێشی بۆ سەر گوند و شارۆچكەكانی شنگال و گوندی كۆجۆ ئەو بۆ تێكدانی پێكەوەژیانی ئاشتیانە بوو، تیایدا خەڵكەكەی تووشی دڕندەییەكی بێ وێنە بوونەوە و بەهۆیەوە سەدان كەس كوژران و بریندار بوون. سەرۆک وەزیران ئەوەشی خستۆتەڕوو، ئەو كۆمەڵكوژییەی لە دژی ئێزیدییەكان و پێكهاتەكانی دیكە لە سەر دەستی ڕێکخراوی تیرۆرستی داعش ڕوویدا، وامان لێدەكات كە خوازیارى ڕاگرتنی شەڕ بین لە هەموو شوێنێكی دنیادا. سودانی وتیشی، سندووقی ئاوەدانكردنەوەی دەشتی شەنگال و نەینەوامان دامەزراندووە، پێشتریش بڕیارمان دەركرد بۆ درووستكردنی 14 هەزار و 500 یەكەی نیشتەجێبوون بۆ خەڵكی شەنگال، دوێنێ ڕێنماییمان دەركرد بۆ ئەوەی خەڵكی شەنگال و دەشتی نەینەوا بتوانن قەرزی بانكی خانووبەرە و سندووقی نیشتەجێبوون و دەستپێشخەرییەكانی بانكی ناوەندی وەربگرن. سەرۆک وەزیران باسی لەوەشکرد، بۆ كردنەوەی لقی زۆربەی دامەزراوە خزمەتگوزاری و دارایی و بانكییەكانی دەوڵەت لە شەنگال و پێدانی بڕوانامەی كار بە خەڵكی ناوچەكە ڕێنمایمان دەركردووە، هەروەها ڕێنمایمان بۆ دامەزراندنی زانكۆی شەنگال دەركرد، قەرەبووی ماڵە ڕووخاوەكانی ئاوارەكان و ناوچە زیانلێكەوتووەكانیش دەكرێتەوە.

هاوڵاتی لەبەر ڕۆشنایی بڕیارێکى دادگاى فیدراڵى موچەى ئەم مانگەى ئەندامانى پەرلەمانى عێراق کەمکرایەوە و پەرلەمانتارانیش دژى بڕیارەکەن و پێیان وایە، نابێت پەرلەمانتار وەک پلە تایبەت مامەڵەى لەگەڵ بکرێت. ئەمڕۆ دووشەممە، 5ی ئابی 2024، كاروان یاروه‌یس ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق له‌فراكسیۆنی یه‌كێتی بە ماڵپەری فەرمی یەكێتی ڕایگەیاند په‌رله‌مانتارانی عێراق مووچه‌كانیان كه‌مكراوه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌ش دوای ئه‌وه‌ دێت كه‌ داواكرابوو كه‌ پله‌ باڵاكان له‌حكومه‌ت مووچه‌كانیان كه‌مبكرێته‌وه‌، له‌به‌رامبه‌ریشدا بۆچوونێك هه‌یه‌ كه‌ په‌رله‌مانتار پله‌ باڵا نییه‌ ته‌نها بۆ چوار ساڵ له‌و پله‌یه‌دا ده‌مێنێته‌وه‌، بۆیه‌ پێویست ناكات ئه‌و بڕیاره‌ په‌رله‌مانتاران بگرێته‌وه. دەشڵێت، به‌پێی بڕیاره‌كه‌ ساڵی خزمه‌ت و بڕوانامه‌و هاوسەر‌گیری و بوونی منداڵ كراوه‌ته‌ پێوه‌ر بۆ مووچە و به‌ڵام له‌ ڕابردوودا په‌رله‌مانتاران موچه‌یه‌كی جێگیریان هه‌بوو كه‌ 8 ملیۆن و 200 هه‌زار دینار بووه‌، به‌ڵام به‌پێی ئه‌م بڕیاره‌ نوێیە به‌شێكی زۆری په‌رله‌مانتاران موچه‌كانیان كه‌می کردووە. کاروان یاروەیس ئاماژەی بەوەشداوە، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی پێویستبوو كارو چالاكی و هه‌وڵی په‌رله‌مانتاران بكرێته‌ پێوه‌ر نه‌ك بڕوانامه‌، به‌ڵام به‌پێی ئه‌م بڕیاره‌ هه‌موو په‌رله‌مانتارێك 4 ملیۆن دیناری جێگیری هه‌یه‌و پاشان ده‌رماڵه‌كانی دیكه‌ وه‌رده‌گرێت، له‌م چوارشێوه‌یه‌شدا مووچه‌ی په‌رله‌مانتاران وه‌ك یه‌ك نابێت و ته‌نها ئه‌و كه‌سانه‌ی بڕوانامه‌ی دكتۆرایان هه‌یه‌ مووچه‌كانیان زیادیكردوه‌. ئەوەشی خستۆتەڕوو، بۆ مانگی حه‌وت په‌رله‌مانتارانی عێراق، بڕی 4 ملیۆن دیناری جێگیر و ده‌رماڵه‌كانی دیكه‌ش به‌پێی بڕوانامه‌و ساڵی خزمه‌ت و ژن و منداڵ پێیان دراوه‌، به‌ڵام ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی بڕوانامه‌ی دكتۆرایان هه‌بووه‌ ده‌رماڵه‌ی 100% و ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی بڕوانامه‌ی ماسته‌ریان هه‌بووه‌ ده‌رماڵه‌ی 75% و ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی بڕوانامه‌ی دبلۆمیان هه‌بووه‌ ده‌رماڵه‌ی 35% و ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌شی بڕوانامه‌ی ئاماده‌ییان هه‌بووه‌ ده‌رماڵه‌ی 25% یان پێدراوه‌.