.jpeg)
هاوڵاتی له‌لێدوانێکی ڕۆژنامه‌نوسیدا ئه‌ندامێکی ئیئتیلافی ده‌وڵه‌تی یاسا ئاشکرای ده‌کات زیاتر لە ١٩٠ پەرلەمانتاری عێراق داوا لە محەمەد حەلبوسی دەکەن وادەیەک بۆ دەستپێکردنەوەی کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دیاریبکات. له‌وباره‌یه‌وه سائیر مەخیف پەرلەمانتاری ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند، زیاتر لە ١٩٠ پەرلەمانتار لە فراکسیۆنە جیاوازەکان، داواکارییەکی رەسمییان پێشکەشی محەمەد حەلبوسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کردووە و داوادەکەن دوای کۆتاییھاتنی مەڕاسیمەکانی چلەی ئیمام حسێن، کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەران دەستپێبکاتەوە. راشیگەیاند، سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەران پابەندە بە پەیڕەوی ناوخۆیی ئەنجومەن بۆ دیاریکردنی وادەیەک بۆ دەستپێکردنەوەی کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەران، ئەوەش بەپێی ئەو نوسراوەی کە پێشکەشیان کردووە، چونکە ھیچ پاساوێک نییە بۆ بەردەوامیدان بە پەکخستنی کاری ئەنجومەنی نوێنەران. ئەوەش لە کاتێکدایە کە لە کۆتایی مانگی حوزەیرانی رابردووەوە، کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەران بەھۆی ناکۆکی رەوتی سەدر و چوارچێوەی ھەماھەنگییەوە پەکیکەوتووە.
هاوڵاتی بەهۆی زۆری زیارەتكاری ئێرانییەوە نرخی گەشتەكانی نێوان ئێران و عێراق بەرزدەبێتەوەو داوادەكرێت بۆ ئەوەی قەرەباڵغی لەسنورەكان روونەدات ئەو زیارەتكارانە پێشوەخت بگەڕێنەوە. لەماوەی 15 رۆژدا نزیكەی سێ ملیۆن زیارەتكاری ئێران روویان لەباشوری عێراق كردووە بەمەبەستی بەشداریی لەڕێوڕەسمی چلەی ماتەمینی ئیمام حسێن، لەو ماوەیەشدا زیاتر لە 10 هەزار زیارەتكار تەندروستییان تێكچووە. جگە لەوەی ئەمساڵ زۆرترین زیارەتكاری ئێرانی رووبەڕووی كێشەی تەندروستی بووەتەوەو ژمارەیەكیشیان زۆرترین پارەیان بۆ كڕینی تكتی گەشت بۆ كەربەلا خەرجكردووە كە لەهەندێك حاڵەتدا هەر گەشتێكی ئاسمانیی تاران بۆ كەربەلا نزیكەی دوو هەزار دۆلاری تێچووە. بەهۆی گڕگرتنی پاسێكی زیارەتكاران 12 كەس گیانیان لەدەستداو 30 كەسیش برینداربوون و پۆلیسی بابلیش دەڵێت: لەو رووداوەدا 11 زیارەتكاری ئێرانی گیانیان لەدەستداوە. پاسێكی زیارەتكاران لەپارێزگای بابل بەهۆی پێكدادان لەگەڵ تەنكەرێكی سووتەمەنی ئاگری گرت و رووداوەكەش 32 قوربانیی لێكەوتەوە. بەرپرسانی فریاگوزاریی ئێران رایانگەیاندووە بەهۆی سوتاوییەوە ناسنامەی كەسەكان دیار نییەو تەنها یەك زیارەتكاری ئێرانی لەڕووداوەكەدا گیانی لەدەستداوەو هەر لەو رۆژەدا بەهۆی وەرگەڕانی پاسێكی زیارەتكارانی ئێران لەحلە چوار كەس گیانیان لەدەستداو 10 كەسیش برینداربوون. بەپێی ئامارەكان زیاتر لە 23 هاووڵاتی ئێران كە بەمەبەستی بەشداریی لەڕێوڕەسمی چلەی ماتەمینی لەكەربەلا روویان لەعێراق كردووە بەنەخۆشی و رووداوی هاتوچۆ گیانیان لەدەستداوە. لەماوەی رابردوودا زیاتر لەدوو ملیۆن و 600 هەزار هاووڵاتی و دانیشتوی ئێران روویان عێراق كردووە بەمەبەستی بەشداریی لەڕێوڕسمی چلەی ئیمام حسێندا. نرخی گەشتی تاران بۆ پاریس هەرزانترە تا كەربەلا نرخی گەشتی ئاسمانی ئێران بۆ نەجەف و كەربەلا بەهۆی زۆریی گەشتیارانەوە چوار بۆ هەشت هێندە بەرزبووەوەو ئەوەش وایكردووە گەشتی پاریس بۆ تاران هەرزانتر بێت لەگەشتی تاران بۆ كەربەلاو نەجەف. میدیاكانی ئێران بڵاویانكردەوە نرخی هەر تكتێكی فڕۆكە بەمەبەستی گەشت بۆ كەربەلا و نەجەف لەعێراق، لەشەش ملیۆن تمەنەوە بۆ زیاتر لە 51 ملیۆن تمەن بەرزبووەتەوە كەدەكاتە هەزارو 800 دۆلار. بەپێی ئەو زانیاریانەی لەمیدیاكانی ئێران بڵاوبووەتەوە رۆژی شەممەی رابردوو (3/9/2022) نرخی هەر گەشتێكی ئاسمانیی مەشەهد بۆ نەجەف كەپێشتر 200 دۆلار بووە گەیشتووەتە 900 تا هەزارو 800 دۆلار لەكاتێكدا نرخی هەر گەشتێكی ئاسمانی لەشاری پاریسی فەڕەنساوە بۆ تاران 607 دۆلارە. بەرپرسانی ئێران پێشتر هۆشدارییان دابوو كەنابێت نرخی گەشتە ئاسمانییەكانی وڵاتەكەیان بۆ كەربەلاو نەجەف لە 200 دۆلار زیاتر بەرزببێتەوە، بەڵام لێشاوی گەشتیاران و زیارەتكارانی ئێران بۆ ئەو دوو شارەی عێراق نرخی گەشتەكانی بەرزكردووەتەوە. بەرپرسانی ئێران داوای گەڕانەوە لەزیارەتكاران دەكەن بەهۆی قەرەباڵغی و زۆری ژمارەی زیارەتكاران، وەزیری ناوخۆیی ئێران داوای لەزیارەتكاران كردووە پێش بەڕێوەچوونی چلەی ئیمام حسێن لەكەربەلا، بگەڕێنەوە وڵاتەكەیان بۆ ئەوەی رووبەڕووی كێشە نەبنەوە. هاوكات پۆلیسی فڕۆكەخانەكانی ئێران رایگەیاندووە ئامادەكاریی دەكرێت بۆ گەڕانەوەی زیاتر لە 60 هەزار زیارەتكار لەڕێگەی گەشتی ئاسمانییەوە. بەرپرسانی فڕۆكەخانەكانی ئێران رایانگەیاندووە نزیکەی 50 هەزار زیارەتكار لەڕێگەی 11 فڕۆكەخانەوە رەوانەی كەربەلا كران و سەرجەمیان گەڕاونەتەوە.
هاوڵاتی له‌به‌یاننامه‌یه‌کدا وەزیری نەوتى عێراق دروستكردنی سێ كەشتی بە ئامێر و تكنۆلۆژیای پێشكەوتوو ڕاگەیاند، ئاماژه‌شی به‌وه‌کرد خاوەنداریكردنی ئەو که‌شتییانه لەلایەن وەزارەت و كۆمپانیای نەوتی نیشتمانی هەنگاوێكی پێشكەوتووە بۆ كەمكردنەوەی خەرجی دارایی و دابینكردنی دراوی قورس كە دراوە بە كۆمپانیا بیانیەكان. له‌و به‌یاننامه‌دا که ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه بڵاوکراوه‌ته‌وه، ئیحسان عەبدولجەببار ئیسماعیل وەزیری نەوت، دەڵێت: وەزارەتەكەی بەپەرۆشە بۆ جێبەجێكردنی بەرنامەو پلانەكان بۆ جێبەجێكردنی سیستمی پێشكەوتوو و پێشكەوتووی چاودێری لەبەندەری هەناردەكردن، بۆ بەردەوامبوون لەكارەكانیان و بەردەوامبوون لەپڕكردنەوەی ئۆپراسیۆنەكان بەبێ وەستان. ئاماژەی بەوەدا: كە ئەمە لە ڕێگەی هەوڵ و كۆششی وەزارەتەوە دێت بۆ پەرەپێدانی توانا نیشتمانییەكان و بەرزكردنەوەی میكانیزمەكانی كاری خۆی لە گەڵ پێشكەوتنی جیهانی لەم بوارەدا. وتیشی: وەزارەتی گرێبەستی لەگەڵ یەكێك لەكۆمپانیا نێودەوڵەتییەكان كردووە بۆ دروستكردنی سێ كەشتی گواستنەوەی نەوت تایبەت بەكارەكانی خزمەتگوزاری و پاڵپشتی لۆجستی و چاودێری و چاودێری پێشكەوتووی بەندەرەكانی هەناردەكردن لەباشووری عێراق. رونیشیكردەوە: خاوەنداریكردنی ئەو تانكەرانە لەلایەن وەزارەت و كۆمپانیای نەوتی نیشتمانی هەنگاوێكی پێشكەوتووە بۆ كەمكردنەوەی خەرجی دارایی و دابینكردنی دراوی قورس كە دراوە بە كۆمپانیا بیانیەكان. لای خۆیەوە بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیای نەوتی نیشتمانی حامد یونس ورده‌کاری زیاتر رایگەیاند و وتی:"عێراق گرێبەستی دروستكردنی سێ كەشتی بەناوی كەشتی (ئەبو فەزڵ) كردووە كە بەمەبەستی پاراستن و چاودێری و چارەسەركردنی نەوتی ئاوەكانی سەرزەوی دروستكراوە و چۆتە بواری خزمەتەوە. وتیشی: كەشتی دووەم (سەفوان) بەم نزیكانە دەچێتە بواری خزمەتیەوە و هیواخوازە لە ماوەی چەند ڕۆژی داهاتوودا بگات و چەندین چالاكی و ئەركی هەیە لەوانە ئەنجامدانی كاری چاودێری لەسەر ئاسانكاری هەناردەكردن لە بەندەرەكانی عێراق و مینبەرەكانی باركردنی تاك، كەشتیە بارهەڵگرەكە ئەرك و چالاكییەكانی دیكەی هەیە لە بواری ئاگركوژێنەوە و چارەسەری ئاوی قورس بۆ شوێنە دوورەكانی كۆمپانیای نەوتی بەسرە، جگە لە دروستكردنی هێزی كارەبا بۆ حاڵەتی فریاگوزاری. ئاشكراشیكرد: سێیەمین كەشتی (شناشیل) هیوای خواست لەمانگی ئازاری ساڵی داهاتوودا بچێتە بواری خزمەتەوە و گەورەترە لە تانكەرەكانی تر كە كاری چاودێریی گەورە بۆ بەندەرەكانی عێراق ئەنجام بدات جگە لەئەگەری كاركردنی كارمەندانی عێراق لەبەندەرەكان و باركردنی سەكۆكان، ئاماژەی بەوەدا كە كۆمپانیای بیانی كاردەكات بۆ ئامادەكردنی دەستەی ئەندازیاریی و تەكنیكی نیشتمانی بۆ بەڕێوەبردنی تانكەرەكان.
.jpg)
هاوڵاتی وته‌بێژی ده‌زگای دادی ئێران له‌باره‌ی دۆسیه‌ی خۆفڕێدانی ژنێكی دانیشتووی مه‌ریوان له ترسی ده‌ستدرێژیكردنه‌سه‌ری له‌لایه‌ن دراوسێیه‌كیانه‌وه رایگه‌یاند، كه‌سێك به ناوی "گۆران قادری" ئه‌و ژنه‌ی به بارمته گرتووه‌و هه‌وڵیداوه ده‌ستدرێژی بكاته‌سه‌ر، بۆیه خۆی فڕێداوه‌ته خواره‌وه. مه‌سعود ستایشی، وته‌بێژی ده‌زگای دادی ئێران رایگه‌یاند، دوای رووداوه‌كه هێزه‌كانی پۆلیس به بڕیاری دادگا ئه‌و كه‌سه‌یان ده‌ستبه‌سه‌ركردووه و ئێستا له زیندان-دایه. له‌لایه‌كی دیكه‌وه، سوپای پاسداران له راگه‌یه‌ندراوێكدا بێ ئه‌وه‌ی تۆمه‌تی ئه‌ندامبوونی ده‌ستدرێژیكار له‌و رێكخراوه ره‌تبكاته‌وه، داوا ده‌كات به تووندترین شێوه‌و بێ له‌به‌رچاوگرتنی هیچ شتێك، سزا بدرێت و سزاكه‌ی به‌خێرایی جێبه‌جێ بكرێت. شلێر ره‌سووڵیی ته‌مه‌ن 36 ساڵان و دایكی دوو منداڵ، به‌یانیی پێنجشه‌ممه‌ی رابردوو له نه‌خۆشخانه‌ی سنه گیانی له‌ده‌ستدا. شلێر نیوه‌شه‌وی شه‌ممه 03-09-2022، له په‌نجه‌ره‌ی نهۆمی دووه‌می ماڵی دراوسێكه‌یانه‌وه له‌ترسی ده‌ستدرێژی كردنه سه‌ری خۆی فڕێدایه خواره‌وه و به سه‌ختی برینداربوو.
هاوڵاتی لەڕاگەیەندراوێکدا دەستەی دەستپاکی لە عێراق رایگەیاند کە لە میانی مانگی ئابی رابردوودا، ٧٥ فەرمانی دەستگیرکردن و بانگھێشتکردن بۆ لێکۆڵینەوە، بەتۆمەتی گەندەڵی بۆ ژمارەیەک بەرپرسی باڵا دەرکراوە. لەڕاگەیەندراوەکەدا دەستەی دەستپاکی لە عێراق ئاماژەی بەوەداوە کە لە میانی مانگی ئابی رابردوودا، ٧٥ فەرمانی دەستگیرکردن و بانگھێشتکردن بەمەبەستی لێکۆڵینەوە و بەتۆمەتی گەندەڵی بۆ ژمارەیەک بەرپرسی باڵا دەرکراوە. باسی لەوەشکردووە کە لە میانی مانگی ئابی رابردوودا، تیمەکانی سەربە دەستەی دەستپاکی، ٦٥ ئۆپەراسیۆنی دەست بەسەرداگرتنیان ئەنجامداوە، ھەروەھا ٣٠ تۆمەتبار لە کاتی ئەنجامدانی تاواندا دەستگیرکراون. لە راگەیەندراوەکەدا، ھەروەھا ئەوە خراوەتەڕوو کە لە مانگی ئابی رابردوودا، ١٠٦ بڕیاری ئیدانەکردنی دادوەریی دەرکراوە، ١٤٣ کەس بەبڕیاری دادگا سزادراون. دەستەی دەستپاکی لە عێراق راشیگەیاندووە کە لە مانگی ئابی رابردوودا، ٦٨ دۆسیەی تایبەت بە ھەڵاتووان و بەتاڵانبردنی سامان رادەستکراون.
هاوڵاتی به‌پێی ڕاپۆرتی میدیایەکی ئەمریکا دەسەڵاتدارە سیاسییەکانی عێراق شکستیان ھێناوە لە پێکھێنانی حکومەتی نوێ، و چەقبەستنی سیاسیش ڕۆژ بە ڕۆژ ڕەوشی خەڵک و دامەزراوەکانی دەوڵەتی خراپتر کردووە. له‌وباره‌یه‌وه ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمزی ئەمریکا لە ڕاپۆرتێکدا لەسەر ڕەوشی دامودەزگاکانی دەوڵەتی عێراق نوسیویەتی، لەسایەی بوونی وەزارەتی شکستخواردوو و حکومەتێکی لاوازدا، ھیچ ھەوڵێکی راستەقینە نییە بۆ چاککردنی خزمەتگوزارییەکان. ڕاپۆرتە ئاماژەی بەوەکردووە، لە کاتێکدا حکومەتی عێراق مانگانە داھاتێکی زەبەلاحی لە فرۆشتنی نەوت دەستدەکەوێت، بەڵام بەشێکی دیار لە ھاوڵاتیانی عێراق ھەژارن و تەنانەت بەشێکیان لەژێر ھێڵی ھەژارییەوەن. ڕۆژنامەکە باس لەوەش دەکات، ھۆکاری بەشداری نەکردنی بەشێکی زۆری ھاوڵاتیانی عێراق لەدەنگدانی ھەڵبژاردنی ڕابردوودا، دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی پێیان وایە ھیچ گۆڕانکارییەکی ئەوتۆ ڕوو نادات و ھەمان دەمووچاو لە دەسەڵاتدا دەمێننەوە، کە چەند ساڵێکە قۆرغیان کردووە و تەنھا چاویان لە بەرژەوەندی خۆیانە و ھیچی تر.
هاوڵاتی ده‌زگای ئاسایشی نیشتمانی ده‌ستگیركردنی 8 تۆمه‌تباری تونده‌رِه‌وی له‌پارێزگای نه‌جه‌ف راگه‌یاند. به‌گوێره‌ی راگه‌یه‌نراوێكی ده‌زگای ئاسایشی پارێزگای نه‌جه‌ف، به‌پێی زانیارییه هه‌واڵگرییه ورده‌كانیان دوای به‌ده‌ستهێنانی ره‌زامه‌ندی دادوه‌ر توانیویانه له پارێزگای نه‌جه‌ف 8 تۆمه‌تبار ده‌ستگیر بكه‌ن كه سه‌ر به "بزوتنه‌وه‌یه‌كی توندرِه‌وی ئایینی" بوون، هه‌روه‌ها له‌كاتی ده‌ستگیركردنیاندا ده‌ستگیراوه به‌سه‌ر سه‌دان كتێب و بڵاوكراوه‌دا كه هه‌رِه‌شه بوون بۆ سه‌ر ئاشته‌وایی كۆمه‌ڵگه‌و قه‌ره‌باڵغی زیاره‌تكارانی چله‌یان قۆستۆته‌وه بۆ بڵاوكردنه‌وه‌ی بیرو بۆچونه‌كانیان. هه‌ر له راگه‌یه‌نراوه‌كه‌دا هاتووه، وته له سه‌رجه‌م تۆمه‌تباران وه‌رگیراوه‌و ره‌وانه‌ی لایه‌نی په‌یوه‌ندیدا كراوه بۆ گرتنه‌به‌ری رێوشوێنی پێویست به‌رامبه‌ریان.
هاوڵاتی له‌لێدوانێکی ڕۆژنامه‌نوسیدا وتەبێژی دەروازە سنوورییەکانی عێراق ئاشکرای ده‌کات، تاوەکو دوێنێ شەممە زیاتر لە دوو ملیۆن زیارەتکار هاتوونەتە عێراق و زۆرترین زیارەتکاریش لە دەروازەی زڕباتییەوە هاتوونەتە ناوەوە، ئاماژه به‌وه‌شده‌کات ده‌بێت زیاره‌تکاران پاسپۆرتیان پێ بێت. له‌وباره‌یه‌وه عەلائەددین قەیسی، وتەبێژی دەروازە سنوورییەکانی عێراق رایگەیاندووه: "تاوەکو دوێنێ زیاتر لە دوو ملیۆن زیارەتکار هاتوونەتە عێراق. لە دەروازە سنوورییەکاندا بۆ رایکردنی کاروباری زیارەتکاران هیچ کێشەیەکمان نییە و بە ئاسانی دێنە خاکی عێراقەوە." ئاماژەشی بەوە کرد کە هەر بە سیستمی پاسپۆرت کار دەکەن و هەر زیارەتکارێک کە دێتە خاکی عێراقەوە دەبێت پاسپۆرتی پێ بێت و هیچ زیارەتکارێکیش ناتوانێت بەبێ پاسپۆرت بێتە عێراق. عەلائەددین قەیسی وتیشی: "زۆرترین ژمارەی زیارەتکاران کە هاتوونەتە عێراقەوە لە دەروازەی زڕباتییەوە بووە، هۆکارەکەیش ئەوەیە کە ئەو دەروازەیە لە مەزارگە پیرۆزەکانەوە زۆر نزیکە." جێگای ئاماژه‌یه به‌بۆنه‌ی چله‌ی کوژرانی ئیمام حسێنه‌وه ساڵانه ملیۆنان زیاره‌تکار سه‌ردانی عێراق ده‌که‌ن و بڕیارە ئه‌مساڵ لە رێکەوتی 17/9/2022 رێوڕەسمی چلەکە بەڕێوەبچێت.
هاوڵاتی بانکی ناوه‌ندی عێراق له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێکدا ڕایگه‌یاند له‌ماوه‌ی ١٩ ساڵدا یه‌ده‌گی نه‌ختینه‌یی بیانی به‌رزترین ئاستی تۆمارکرد گه‌یشته زیاتر لە 85 ملیار دۆلار. له‌وباره‌یه‌وه له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێکدا که ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه بڵاویکردۆته‌وه،بانكی ناوەندی ئاماژەی بەوەكردووە : یەدەگی نه‌ختینه‌یی بیانی زیاتر لە (85) ملیار دۆلاری ئەمریكی بووە، ئەمەش بەرزترین ئاستە كە بانكی ناوەندی لە ساڵی 2003ەوە بەدەستی هێناوە. بانکه‌که ئاماژەی بەوەشكردووه : یەدەگی زێڕ لە (130.4) تۆن تێپەڕیوە بە بەهای (7) ملیار دۆلار، بەمەش عێراق گەیشتە پلەی سییەم لەسەر ئاستی جیهان و چوارەمیش لەسەر ئاستی جیهانی عەرەبی. جێگای ئاماژه‌یه له‌سه‌ره‌تای ئه‌مساڵه‌وه به‌هۆی به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی نه‌وت و دابه‌زینی به‌های دیناره‌وه یه‌ده‌گی نه‌ختینه‌یی عێراق له‌ڕووی دۆلار و زێڕه‌وه به‌رده‌وام له‌به‌رزبوونه‌وه‌دایه.
هاوڵاتی له‌ئه‌نجامی پێكدادانی پاسێكی زیاره‌تكاران و تانكه‌رێكی سوته‌مه‌نی 11 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستدا. ته‌ندروستی بابل رایگه‌یاند: له كاتی به‌رِێوه‌چوونی مه‌راسیمی چله‌ی ماته‌مینی و یاده‌كانی عاشورادا پێكدادان له نێوان پاسێك و تانكه‌رێكی سوته‌مه‌نی روویداو له ئه‌نجامی رووداوه‌كه 11 زیاره‌تكار گیانیان له‌ده‌ستدا. ته‌ندروستی بابل ئه‌وه‌شی خستوه‌ته‌ڕوو: رووداوه‌كه له رێگای ناحیه‌ی شوتملی له باشوری بابل روویداوه‌و ژماره‌یه‌ك زیاره‌تكاریش برینداربوون.
هاوڵاتی كۆمپانیای به بازارِكردنی نه‌وتی عێراق (سۆمۆ) رایگه‌یاند: هه‌رێمی كوردستان سوره له‌سه‌ر ره‌تكردنه‌وه‌ی برِیاری دادگای فیدراڵی سه‌باره‌ت به هه‌نارده‌كردنی نه‌وت. عه‌لا خزه‌یه‌ر ئه‌لیاسری به‌رِێوه‌به‌ری گشتی كۆمپانیای سۆمۆ به رۆژنامه‌ی "سه‌باح"ی نیمچه فه‌رمی حكومه‌تی عێراقی راگه‌یاندوه: هه‌رێمی كوردستان هێشتا جێبه‌جێكردنی برِیاری دادگای فیدراڵی ره‌تده‌كاته‌وه‌و به‌شێوه‌ی نایاسایی نه‌وت هه‌نارده ده‌كات. ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد: له‌ئێستادا هیچ دانوستانێك له‌سه‌ر ئه‌و پرسه له‌گه‌ڵ حكومه‌تی هه‌رێمدا بوونی نیه، كه به‌ره‌سمی رایگه‌یاندوه برِیاره‌كه‌ی دادگای فیدراڵی به ته‌واوی ره‌تده‌كاته‌وه. هاوكات رۆژنامه‌ی "سه‌باح" له زاری حه‌مزه جه‌واهیری پسپۆرِی بواری نه‌وت بڵاویكردوه‌ته‌وه: كه یاسای نه‌وت و غازی هه‌رێمی كوردستان نایاسای و نا ده‌ستورییه، و كێشه‌ی هه‌رێمی كوردستان له ره‌تكردنه‌وه‌ی برِیاره‌كه‌ی دادگای فیدراڵی ئه‌وه‌یه كه برِیاره‌كانی دادگای فیدراڵی ده‌بێت هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌كان پێوه‌ی پابه‌ند بن.
.jpg)
موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدر پەیامێکی 10 خاڵی ئاراستەی شوێنکەوتوان و لایەنگرانی کرد بە بۆنەی بەشداریکردنیان لە رێوڕەسمی چلەی ماتەمینی حوسێنی کوڕی عەلی پێشەوی سێیەمی شیعەکان، دەشڵێت"هەر کەسێک سەرپێچی لەم رێنماییانە بکات لێی بێبەری دەبن". لە پەیامەکەیدا داواش دەکات کە نە کفن ببۆشن، نە بە ناشیرینی مامەڵە لەگەڵ گەشتیارانی ئێرانی بکەن نە چەک هەڵگرن. سەدر دەشڵێت"هەر کەسێک سەرپێچی لەم رێنماییانە بکات لێی بێبەری دەبن". ١-نابێت بەشداربوان ئاڵای هیچ گروپ و لایەن و سەربازی هەڵبەگرن. ٢- نابێت وێنەی هیچ کەسایەتییەک بەرزبکەنەوە. ٣- نابێت بەهیچ شێوەیەک زیارەتکاران کفن بپۆشن یان هەر بەرگێک بپۆشن جیایان بکاتەوە لە زیارەتکارانی دیکە. ٤- جگە لە زیکر و ناوهێنانی خودا و باسی حوسەین نابێت هیچ شتێکی تر بڵێن و ناوی کەسی دیکە نەهێنن. ٥- پێویستە پابەندی ئارامگرتن و ژیری و رەوشت بەرزی بن و هەرکەسێک لەدەرەوەی ئەم رێنماییان رەفتار بکات ئەوا هێزە ئەمنییەکان رێکاری یاساییان بەرامبەر بگرێتەبەر. ٦- بەهەموو شێوەیەک تۆمەت بەخشینەوە بەرامبەران لەوەی بەعسی بوون یان بەتیرۆرست یان بە میلیشیا وەسف کردنی بەرامبەر بەهەموو شێوەیەک قەدەغەیە. ٧- بەهەموو شێوەیەک هێرشکردنە سەر زیارەتکارانی دەرەوەی عێراق بەگشتی و ئێرانییەکان بەتایبەتی قەدەغەیە جا بەدەستبێت یان بە دەم یان بەهەر هۆکار و شێوازێکی دیکەبێت. ٨- بەهەموو شێوەیەک هەڵگرتنی چەکد قەدەغەیە، بەڵکو تەنانەت هەر ئامێرێکی بڕندە و بریندارکار هەڵگرتنیان حەرامە. ٩- پێویستە بە بەرزترین شێوەی هاوکاری یارمەتی هێزە ئەمنییەکان بدرێت لە هەموو ناوچەکانی عێراقدا بەتایبەتی تر لە شاری کەربەلا. ١٠- پێویستە هێزەکانی حەشدی شەعبی و سەرایا سەلام لە کەربەلا دوربخرێنەوە، ئەمە کارێکی پێویستە و دەبێت بکرێت بە ئامانجی رێگری کردن لەهەر رووداوێکی نەخوازراو کە ئەنجامەکەی قورسبێت.
هاوڵاتی به‌پێی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ک که ئەمڕۆ شەممە بڵاوکراوه‌ته حكومەتی لوبنان بڕیاریدا عێراقییەكان لە وەرگرتنی ڤیزەی چوونە ژوورەوە بۆ لوبنان ببه‌خشێت. له‌به‌ڵگه‌نامه‌که‌دا هاتووه: بە ئامانجی كاراكردنی هاوكاری لەگەڵ كۆماری عێراق، ئەنجوومەنی وەزیرانی لوبنان داوای وەزارەتی ناوخۆ و شارەوانییەكانی سەبارەت بە لێخۆشبوونی عێراقییەكان لە پێویستی وەرگرتنی ڤیزا بۆ چوونە ناو خاكەكەی پەسەند كرد. ئاماژەی بەوەشكردووە : بڕیارێك دەرچووە بۆ پێدانی ڤیزای هاتنە ژوورەوە و مانەوە بۆ لوبنان بەخۆڕایی بۆ ئەو هاووڵاتیانەی كە بۆ گەشتوگوزار دێن بۆ مانگێك بەخۆڕایی و مافی درێژكردنەوەشی هەیە بۆ سێ مانگ. هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: عێراق لە مادەی پەیوەندیدار بە هەڵگرتنی بڕی دوو هەزار دۆلاری كاش یان چەكێكی بڕوانامەدار لە بانكێكی ناسراو لەلایەن هاتووانەوە سڕاوەتەوە، وەك مەرجێكی پێشوەختە بۆ چوونە ناو خاكی لوبنان، دوای ئاگاداركردنەوە و ڕەزامەندی لەسەر لەلایەن سەرۆكی كۆمار میشال عون.
هاوڵاتی ترەمپ: ئەمەریکا هیچکات ناتوانێت تورکیا و هەسەدە رازیبکات سازش بۆ یەکدی بکەن، بۆیە پێویستە هەندێکجار رێگەبدەیت کەمێک شەڕی یەکدی بکەن. جارید کوشنەر، راوێژکاری باڵای پێشووی دۆناڵد ترەمپ لە نوێترین پەرتووکیدا بەناوی ''شکاندنی مێژوو، بیروەرییەکی کۆشکی سپی'' کە لە کۆتاییەکانی ئابی 2022 بڵاوکراوەتەوە باس لە بیروبۆچونی ترەمپ لەسەر هێرشەکانی تورکیا بۆسەر هەسەدە و کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە سووریا و رۆژئاوای کوردستان دەکات ونوسیوییەتی : ''مەحاڵە لە کۆشکی سپیدا لە یەککاتدا مامەڵە لەگەڵ کێشەیەکدا بکرێت. لەکاتێکدا تیمەکانی ئێمە خەریکبوون بەیەکەوە کۆدەبوونەوە تاوەکو کار لەسەر گەورەترین ئاستەنگیی نێوخۆیی بەردەم سەرۆکایەتیی ترەمپدا بکەن. پێکدادانێک لە دەرەوەی ئەمریکا روویدا"، لێرەدا کۆشنەر مەبەستی لە هێرشی تورکیایە بۆسەر هێزەکانی سووریای دیموکرات لە رۆژئاوای کوردستان و باکووری رۆژهەڵاتی سووریایە. هەروەها باس لەوەش دەکات کە لەسەر فەرمانی ترەمپ ژمارەی هێزەکانی ئەمەریکا لەو ناوچە سنورییانە کەمکراونەتەوە، بەڵام ترەمپ لەگەڵ کەمکردنەوەی هێزەکانی لەو ناوچانە رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆکی تورکیای ئاگادار کردۆتەوە کە ''بەتەواوەتی ئابووریی تورکیا تێکدەشکێنێت و دەیسڕێتەوە'' ئەگەر هێرش بکەن و سنوور ببەزێنن بە هۆی ئەوەی کە شەڕڤانە کوردەکان هاوبەشێکی گرنگی ئەمریکابوون لە شەڕی دژ بە داعش، بەڵام ئەردۆغان هەڕەشەکانی ترەمپی فەرامۆشکردووە. ئەو ڕاوێژکارە ئەوەشی ڕونکردۆتەوە کە دوای ئەوەی تورکیا هێرشەکانی دەستپێکردووە "ترەمپ داوای لە پێنس جێگری پێشوی سەرۆکی ئەمریکا کرد لەگەڵ سەرۆک ئەردۆغان لەبارەی ئاگربەست گفتوگۆبکات." دەشڵێت، "من چەند جارێک ئەردۆغانم بینیبوو، بەر لەوەی مایک پێنسیش بچێتە تورکیا و لەگەڵ سەرۆکی تورکیا کۆببێتەوە، لە کۆشکی سپی هاتە ئۆفیسەکەی من و داوای لێکردم راوێژی پێبدەم لەبارەی کۆبوونەوەکەی لەگەڵ ئەردۆغان". پێیمگوت ''تۆ پێویستت بە راوێژی من نییە، بەڵام ئەوەت پێدەڵێم، بەپێی ئەزموونی خۆم، کاتێک لەگەڵی دانیشتی ،ئەردۆغان هەموو گلەیی و گازندەکانی باس دەکات، ئەمە تاوەکو ماوەیەک بەردەوامدەبێت. تێگەیشتنی منیش ئەوەیە کە ئەو پەیوەندییەکەی لەگەڵ ترەمپ دەنرخێنێت، بۆیەش سەرکەوتنی تۆ بەندە بەوەی تاوەکو چ ئاستێک دەتوانیت ئەوە بگەیێنیت کە ترەمپ تەواو جیدییە لەسەر ئەم ئاگربەستە. ئەردۆغان کەسێکی کەللـەرەقە و دڵنیانیم کە چۆن ئەم پرسە چارەسەر دەکەیت، بەڵام من لێرەوە هیوای باشترینت بۆ دەخوازم.'' جارید کوشنەردەشڵێت کاتێک پێنس لە تورکیا بووە، ترەمپ سەفەری کردووە بۆ داڵاس،و هێشتا لەنێو فڕۆکەدابووە کە پێنس تەلەفۆنی بۆ کردوەو و گوتوێتی ''گەیشتنیە رێککەوتن'' جێگری سەرۆک گوتی ''رژدبووم لەوەی کە بە ئەردۆغان بڵێم، تۆ [دۆناڵد ترەمپ]ت خۆشدەوێت؟ هەروەها تۆ هاوڕێی ئەوبوویت بەر لە ئێستا، ئێستاش هاوڕێن و هەمیشەش وەک هاوڕێ دەمێننەوە، بەڵام پێویستە ئەو شەڕە دەستبەجێ بووەستێنێت کە دەستیپێکردووە، ئەگەر نا سزای تووندی ئابووری دەدەن، ئەردۆغان بەربەستی زۆر هێنایەوە، بەڵام لەدوای زیاتر لە کاژێرێک کۆبوونەوە و گەیاندنی پەیامەکە بە حەوت جۆری جیاواز، [ئەردۆغان] گوتی، شەڕەکە دەوەستێنێت و چووینە ژوورێکی دیکە و رێککەوتنەکەمان کرد''. زاواکەی ترەمپ لە درێژەی نووسینەکانیدا باسی لەوەش کردووە کە ترەمپ بە پێنسی گوتووە، "ئەمە شتێکی مەزنە" و گوتیشی، ''ئەم ناوچەیە بەرمیلە بارووتێکە، منیش رقم لەوەیە کە ئەو هەموو سەربازەمان لەوێبن، ئێمە لەوێبووین چونکە هەردوولایان داوای ئەو خاکە دەکەن، هیچ کاتێکش ناتوانین بیانگەیێنین بە سازشکردن، بۆیە پێویستە هەندێکجار رێگەبدەیت کەمێک شەڕی یەکدی بکەن. کاتێکیش گەیشتنە ئەو خاڵەی کە هیچ لایەنێکیان دەستی باڵایان نییە. ئەو کاتە ئاسانترە کە بگەیت بە رێککەوتنێک، ئەگەر ئەمەم نەکردبا، ئەمریکا لە 100 ساڵی دیکەش لەوێ چەقبەستوو دەبوو یان خراپتر. لە کۆتاییدا رووبەڕووی شەڕێک دەبووەوە لەسەر پارچەیەک خۆڵ کە هیچ کەسێک لە ئەمریکا هەرگیز گوێشی لێنەبووە'' کوشنەر هەروەها گوتوشیەتی، ''ترەمپ دەیزانی کە چۆن مامەڵە لەگەڵ کەسایەتییە گەورەکاندا بکات بۆ رێگریکردن لە دۆخێکی مەترسیدار".
هاوڵاتی ئوردن یەکەم حاڵەتی توشبوونی بە ئاوڵەی مەیموون ڕاگەیاند. وەزارەتی تەندروستی ئوردن لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، یەکەم حاڵەتی توشبوون بە ئاوڵەی مەیمون لە وڵاتەکە تۆمارکراوە، کە ئەویش هاوڵاتییەکی ٣٠ ساڵە ،دوای ئەوەی گەشتی بۆ چەند وڵاتێکی ئەوروپا کردووەو لە ٢٠ی مانگی رابردوو گەڕاوەتەوە بۆ ئوردن و لە ئێستادا دوای پشکنینەکان دەرکەوتووە کە تووشبووی ئاوڵەی مەیمونە. هەر لە ڕاگەیەندراوەکەدا وەزارەتی تەندروستی ئوردن داوای لە وڵاتانی ناوچەکە بە گشتی و دراوسێکانی بە تایبەتی کردووە، رێکاری پێویست بگرنەبەر و پشکنینی ورد بۆ ھەموو کەسانە بکەن کە سەردانی وڵاتانی ئەوروپا دەکەن، بۆئەوەی بەزوویی رووبەڕووی نەخۆشییەکە ببنەوە و بتوانن کۆنترۆڵی بکەن. جێگەی باسە بە پێی ئامارە نێودەوڵەتییەکان تائێستا لە سەرتاسەری جیھان ١٩ ھەزار توشبووی ئاوڵەی مەیمون لە ٧٦ وڵات تۆمار کراون.
