.jpeg)
(1).jpg)
هاوڵاتی ئەندامێکی پەرلەمانی عێراق بڵاوکردەوە، بە تۆمەتی بە قاچاغبردنی نەوت لە كەركوكەوە بۆ پاڵاوتگەی كار لە هەرێمی كوردستان، چوار تۆمەتبار لە كەركوك دەستگیركران و وەک گاڵتەپێکردنێکیش دەڵێت، "بە قاچاغبردنی نەوت بوونی نیە". مستەفا سەند، ئەندامی پەرلەمانی عێراق، لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس نووسیویەتی: بە تۆمەتی بە قاچاغبردنی نەوت لە كەركوكەوە بۆ پاڵاوتگەی كار لە هەرێمی كوردستان هێزێكی بەغدا چوار تۆمەتباریان لە كەركوك دەستگیركردووە، لای خۆشیەوە وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق دەڵێت، وەزارەتی ناوخۆ توانیویەتی بە قاچاغبردنی 21 ملیۆن لیتر لە پێكهاتە نەوتیەكان پوچەڵ بكاتەوە. لەم بارەیەوە، میقداد میری، وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق لە لێدوانێکی ڕۆژنامەنووسیدا ڕایگەیاند، دۆسیەی بە قاچاغبردنی پێكهاتە نەوتیەكان لە گرنگترین ئەو دۆسیانەن، كە فەرماندە ئەمنیەكان كاری لەسەر دەكەن بە تایبەت پۆلیسی وزە. میقداد میری ئەوەشی خستۆتەڕوو، لە نیوەی یەكەمی ئەم ساڵدا، وەزارەتی ناوخۆ توانیویەتی بە قاچاغبردنی 21 ملیۆن لیتر لە پێكهاتە نەوتیەكان پوچەڵ بكاتەوە. ئاماژەشی بەوەداوە، ئەو ڕێوشوێنانەی وەزارەت گرتویەتیەبەر بۆ ڕێگرتن لە پرۆسەكانی بە قاچاغبردن، بۆ هۆی كەمكردنەوەی بە ڕێژەی 98%، ژمارەی ئەو ئۆتۆمبیلانەشی كە لەو شەش مانگەدا دەستی بەسەرداگیراوە و لە پرۆسەی بە قاچاغبردندا بەكارهێنراون، گەیشتووەتە 404 ئۆتۆمبیل، لەگەڵ ئاشكراكردنی 532 شوێندا.
.jpg)
هاوڵاتی وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەکانی عێراق دەڵێت، تەنها لە سنووری كەركوك 531 حەوزی ماسى، کە مەترسیبوون لە سەر ڕووبارەکان و 171 حەوزی ماسی دیكەش، مەترسیبوون لەسەر ئاوی ژێر زەوی پڕكرانەوە. ئەمڕۆ چورشەممە، 24ی تەمووزی 2024، وەزارەتی سەرچاوە ئاوییەكانی عێراق لە بارەی ئەنجامدانی هەڵمەتی لابردنی زیادەڕۆیی لەسەر ڕووبارەكان و پڕكردنەوەی سەدان حەوزی ماسی نایاسای لە كەركوك، ڕاگەیاندراوێكی بڵاوكردەوە. سەرچاوە ئاوییەکانی عێراق دەڵێت، لە سەرەتایی دەستپێكردنی هەڵمەتی لابردنی زیادەڕۆییەكانی سەر ڕووبارەكانەوە تا ئێستا، تەنها لە سنووری كەركووك 531 حەوزی ماسى، کە مەترسیبوون لە سەر ڕووبارەکان پڕكرانەوە، هەروەها 171 حەوزی ماسی دیكەش، مەترسیبوون لەسەر ئاوی ژێر زەوی پڕكرانەوە. ئەوەش خراوەتەروو، هەماهەنگییەكی ئاست بەرز لەگەڵ هێزە ئەمنییەكان هەیە بە مەبەستى پاڵپشتیكردن لە تیمەكانی لابردنی پێشێلكارییەكان. ئەو لیژنەیەی، كە ئەركی لابردنی سەرپێچییەكانی پارێزگای كەركوكى لە ئەستۆیە بەردەوامە لە كارەكانی پڕكردنەوە و لابردنی زیادەڕۆییەكانی سەر ئاوی ژێر زەوی. جێگای ئاماژەیە، لە دوای گۆڕانی كەشو هەوا و گرتنەوەی پشكی ئاوی عێراق لەلایەن دەوڵەتی د توركیاوە، حكومەتی عێراق بۆ دەربازبوون لە مەترسییەكان، دەستیكرد بە لابردنی ئەو سەرپێچیانەی كە لەسەر ڕووبارەكان درووستكراون، هەڵمەتەكە نزیكەی دوو ساڵە بەردەوامە.
(1).jpg)
هاوڵاتی میدیاكانی توركیا بڵاویان كردەوە، لەچوارچێوەی كاروانی هاوكارییە سەربازییەكانی ئەمریكا لە لە پارێزگای حەسەكە لە ڕۆژئاوای كوردستان، كە لە ژێر كۆنتڕۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە)دایە، سیستەمی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی بنكەی سەربازی خۆی كردووە. میدیاكانی توركیا سەبارەت بە ناردنی هاوكاری سەربازی و سیستەمی بەرگریی ئاسمانی بۆ ڕۆژئاوای كوردستان، زانیاری بڵاو دەكەنەوە. میدیاكان ئاماژەیان بەوە كردووە، لەچوارچێوەی كاروانی هاوكارییە سەربازییەكانی ئەمریكا لە لە پارێزگای حەسەكە لە ڕۆژئاوای كوردستان، سیستەمی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی بنكەی سەربازی خۆی كردووە، ناو بە ناو مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەكانی هەسەدە لەو بنكەیەكەدا دەمێنێتەوە. ئەوەش خراوەتەڕوو، هاوكارییە سەربازییەكە لە عێراقەوە ڕەوانەی ڕۆژئاوای كوردستان كراوە و لە 40 ئۆتۆمبێل پێك هاتووە كە زرێپۆشی جۆری Bradleyیشیان لەنێودا بووە، هەروەها كاروانە سەربازییەكە چەك و تەقەمەنی، كابینە و سیستەمی بەرگریی ئاسمانیی جۆری Avenger ی لەخۆ گرتووە. ئاماژە بەوەشكراوە، چوار جۆرە لەو سیستەمەی بەرگریی ئاسمانی ڕەوانەی ئەو بنكە سەربازییە كراون، ئەم جۆرە سیستەمانە ئامانجەكەیان لە دوری 443 كیلۆمەتر دەپێكێت، زیاتر لە دژی دۆرن، ئەو فڕۆكانەی نزم دەفڕن و هەلیكۆپتەر بەكار دەهێندرێت. میدیاكانی توركیا بانگەشەی ئەوە دەكەن، سیستەمەكە بۆ هەسەدە ڕەوانە كراوە، پێشتریش باس لەوە دەكرا كە گوایە سیستەمی بەرگریی ئاسمانی بۆ هەسەدە ڕەوانە كراوە، بەڵام هیچ لێدوانێكی فەرمی لە لایەن ئەمریكاوە لەسەر ئەو بابەتە نەدرا. ڕەوانەكردنی ئەو هاوكارییانە لە كاتێكدایە، هێرشە درۆنییەكانی توركیا بۆ سەر ڕۆژئاوای كوردستان تا ئێستا بەردەوامە و ژمارەیەك لە بەرپرسانی هەسەدە كوژراون، هەر لەماوە پێشتریش توركیا هەوڵی دا لە ڕێگای هێرشێكی درۆنییەوە لە فڕۆكەخانەی سلێمانی مەزڵوم كۆبانێ بكوژێت.
(1).jpg)
هاوڵاتی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاوی كردەوە، دەرگای پێشكەشكردنی داواكاری و ناو تۆماركردن بۆ تیمەكانی چاودێری نێودەوڵەتی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان کرایەوە. ئەمڕۆ چوارشەممە، 24ی تەمووزی 2024، كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق رایگەیاند، دەرگای پێشكەشكردنی داواكاری و ناو تۆماركردن بۆ تیمەكانی چاودێری نێودەوڵەتی بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانی هەرێمی كوردستان كراوەتەوە، هەر لایەنێكی نێودەوڵەتی ئارەزووی چاودێریكردنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی کوردستانی هەیە دەتوانێت ناوی خۆی تۆمار بكات. دەشڵێت، داواكار دەتوانێت سەردانی نووسینگەی دەستەی هەرێم لە هەولێر بكات یاخود لە رێگای ماڵپەری كۆمسیۆنەوە فۆرم و تەواوی پێداویستییەكان وەربگرێت. جێگەی ئاماژەیە، سەرۆکایەتی هەرێمی كوردستان، ڕۆژی 20ی تشرینی یەكەمی 2024ی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان دیاریکردووە و هەروەها هەڵبژاردنەكە لەلایەن كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراقەوە بەڕێوەدەبرێت. پێشتریش جومانە غەلای وتەبێژی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ڕایگەیاند، لە ئەنجامدا 13 پارتی سیاسی، دوو هاوپەیمانی، 124 كاندیدای تاكەكەسیی كە 19یان لە پێكهاتەی مەسیحین و 20یشیان توركمانن، تۆمار كراون.
(1).jpg)
مەهران رەمەزان هاوڵاتی، سلێمانی شاندی دانووستانکاری هێزەکانی ئەمەریکا داواکارییەکانی شاندی عێراق دەباتەوە واشنتن بۆ ئەوەی پرسی کشانەوەی هێزەکانی ئەمەریکا لە عێراق تاوتووێ بکەن. ئەمڕۆ سێشەممە، 23ی تەمووزی 2024، ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز بڵاوی کردووەتەوە، چوار سەرچاوەی عێراقی ئاشکرایان کردووە، عێراق دەیەوێت هێزەکانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی بە سەرکردایەتیی ئەمەریکا، لە مانگی ئەیلولی ئەم ساڵدا دەست بە کشانەوە هێزەکانیان بکەن و تا مانگی ئەیلولی 2025 بە فەرمی کۆتایی بە کارەکانی هاوپەیمانان بهێنن. جێگەی ئاماژەیە، دوێنێ دووشەممە، 22ی تەمووزی 2024، وەزارەتی بەرگری ئەمەریکا، ڕاگەیەندراوێکی لەبارەی کۆبوونەوەی شاندی سەربازی عێراق، کە نوێنەری پێشمەرگەشی تێدا بووە بڵاوکردەوە، ئاماژەی بەوە دابوو لیژنەی باڵای سەربازیی عێراق و ئەمەریکا بەدواداچوونیان بۆ جموجووڵ و تواناکانی داعش کردووە، لەگەڵ توانای هێزەکانی عێراق بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەڕەشەکانی داعش. وەزارەتی بەرگریی ئەمەریکا ئەوەشی خستۆتەڕوو، کۆبوونەوەی ئەمنیی ئەمەریکا و عێراق ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی هەردوو وڵاتە بۆ پتەوکردنی پەیوەندیی ئەمنی لەسەر بنەمای کارەکانی لیژنەی باڵای سەربازیی ئەمەریکا و عێراق لە چەند مانگی ڕابردوودا و وەک ڕێزلێنانێکە بۆ یادی 10 ساڵەی ئەرکی سەربازی هاوپەیمانان لە عێراق. بە گوێرەی سەرچاوە عێراقییەکان و کاربەدەستانی ئەمەریکا، گوایە هەڵوێستی عێراق لەم هەفتەیەدا لەگەڵ بەرپرسانی ئەمەریکا لە واشنتن گفتوگۆی لەسەر دەکرێت، بەڵام تاوەکوو ئێستا هیچ ڕێکەوتنێکی فەرمی لەسەر کۆتاییهێنان بە ئەرکی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی یان دانانی خشتەیەکی پەیوەندیدار بە کشانەوەی هێزەکان نەکراوە.
(1).jpg)
هاوڵاتی وتەبێژی هاوپەیمانی چوارچێوەی هەماهەنگی ڕایگەیاند، له کۆبوونەوەی ئەمڕۆی چوارچێوەکەیان سێ ڕۆژ مۆڵەتی بە هێزە سوننەکان داوە بۆ ڕێککەوتن لەسەر کاندیدی سەرۆکی پەرلەمان و هەڵبژاردنی یەکێک لە کاندیدەکان (سالم عیساوی - مەحمود مشهەدانی). حوسام ڕوبەیعی وتەبێژی هاوپەیمانی چوارچێوەی هەماهەنگی سەبارەت بە ناوەڕۆکی کۆبوونەوە ئەمڕۆی چوارچێوەکەیان بۆ میدیا عێراقیەکان دەدوێت. حوسام ڕوبەیعی ڕایگەیاند، چوارچێوەکەیان گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە دانیشتنی هەڵبژاردنی سەرۆکی پەرلەمان هەرگیز بەڕێوەناچێت، بەبێ ئەوەی پێکهاتەی سوننە لەسەر کاندیدی سەرۆک پەرلەمان ڕێکبکەون. ئاماژەی بەوەشکرد، هەموارکردنەوەی مادەی 12ی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان و کردنەوەی دەرگای کاندیدکردن بۆ ئەو پۆستە لەلایەن چوارچێوەی هەماهەنگییەوە ڕەتدەکرێتەوە چونکە لەگەڵ بڕگەکانی دادگای فیدراڵیدا ناکۆکە. ئەوەشی خستەڕوو، چوارچێوەی هەماهەنگی سێ ڕۆژ مۆڵەتی بە هێزە سوننەکان داوە بۆ ڕێککەوتن لەسەر کاندیدی سەرۆکی پەرلەمان و هەڵبژاردنی یەکێک لە کاندیدەکان (سالم عیساوی - مەحمود مشهەدانی). جێگای ئاماژەیە، 18ی ئایار دانیشتی هەڵبژاردنی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەچوو، سالم عیساوی و مەحمود مەشهەدانی دوو كاندیدی سەرەكی ئەو پۆستە بوون، لە دانیشتنەكەدا دوو خولی دەنگدان بەڕێوەچوو، تیایدا دەنگەكانی سالم عیساوی لە پێش دەنگەكانی مەحمود مەشهەدانییەوە بوو، دواتر پەرلەمانتارانی تەقەدووم لە ناو هۆڵی پەرلەمان گرژی و ئاڵۆزییان درووست كرد، نەیانهێشت كاندیدی سەرۆكی پەرلەمان هەڵبژێردرێت، بۆیە دانیشتنەكە بۆ كاتێكی نادیار دواخرا.
هاوڵاتی دوای ئەوەی دادگای فیدراڵی بڕیاریدا حکومەتی هەرێمی کوردستان داهاتی نەوتی و نانەوتی ڕادەستی بەغدا بکات، ئەمڕۆ حکومەتی هەرێم باجی لەسەر چەند چەند کار و پیشەیەکی هاوڵاتیان لابرد. حکومەتی هەرێمی کوردستان نوسراوێکی فەرمی سەبارەت بە‌لێخۆشبوون لە باجی سەر چەند چەند کار و پیشەیەکی هاوڵاتیان بڵاوکردووەتەوە. لە نوسراوەکەدا هاتووە، بەفەرمانی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و بە لەبەرچاوگرتنی دۆخی دارایی هاوڵاتییان و پیشەوەران له هەرێمی کوردستان، بڕیاردرا بە ڕاگرتنی وەرگرتنی باج لەسەر چێشتخانە و هۆتێلەکان، نەخۆشخانە تایبەتییەکان و سەمونخانە و نانەواخانەکان و زەوییە بەتاڵەکان. ئەم بڕیارەی حکومەتی هەرێم لەکاتێکدایە، کە پێشتر دادگای فیدراڵی بڕیاریدابوو هەولێر سەرجەم داهاتی نەوتی و نانەوتی ڕادەستی بەغدا بکات، لە سەرەتادا هەرێم ڕازی نەبوو بەپێدانی ئەو داهاتانە بە بەغدا، بۆیە چەند جارێک کێشە بۆ مووچەخۆرانی هەرێم درووست بوو و موچەکانیان دواکەوت. دوای چەند سەردانێکی شاندی هەرێم بۆ بەغدا و کۆبوونەوەیان لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق و بەرپرسانی حکومەتی عێراق، لە کۆتاییدا حکومەتی هەرێم ناچارکرا سەرجەم داهاتەکانی ڕادەستی بەغدا بکات، لەبەرامبەر پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمدا.
هاوڵاتی ناوەندی تۆماری بەڵگەی پێشێلکاری لە ڕاپۆرتێکدا دەڵێت: دەوڵەتی تورکیا لەگەڵ خۆیدا سەدان داعشی هێناوەتە ناو خاکی باشووری کوردستان و لە سنووری پارێزگای دهۆک جێگیری کردوون. ئەمڕۆ سێشەممە، 23ی تەمووزی 2024، ناوەندی تۆماری بەڵگەی پێشێلکاریی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، لە ڕاپۆرتێکیدا ڕایگەیاند ، کە دەوڵەتی تورکیا لەگەڵ خۆیدا سەدان داعشی هێناوەتە ناو خاکی باشووری کوردستان و لە سنووری پارێزگای دهۆک جێگیری کردوون و ئەو داعشانە لەلایەن سوپای تورکیاوە لە ڕۆژئاوای کوردستان و سووریا لە کامپی تایبەتی سەربازیی مەشق و ڕاهێنانیان پێ دەکرێت و ڕەوانەی باشووری کوردستان دەکرێن. لە ڕاپۆرتەکەی ناوەندی تۆماری بەڵگەشدا هاتووە، دەوڵەتی تورکیا ئەو داعشە سوورییانەی کە لە ناوچە داگیرکراوەکانی ڕۆژئاوای کوردستان کۆی کردوونەتەوە، لەبەرامبەر بەڵێنی پارە و پێدانی چەک و هاوکاریی، ڕازی کردوون بۆ ڕەوانەکردنیان بۆ باشووری کوردستان و بەکارهێنانیان لە داگیرکردنی باشووری کوردستاندا. لە ڕاپۆرتەکەدا لەبارەی ژمارە و ناسنامەی ئەو داعشانەوە ئەوە خراوەتەڕوو، زیاتر لە 300 داعشن و لە ناوچەی بەرواری باڵا و سنووری پارێزگای دهۆک لە باشووری کوردستان، لەناو بارەگا سەربازییەکانی دەوڵەتی تورکیادا جێگیر کراون.
هاوڵاتی نوسراوێك كه له مانگی ئایاری ئه‌مساڵدا له ئەمینداریێتیی گشتیی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ده‌رچووه، داوا لە فەرمانگەکان دەکات لە نوسراوەکانیاندا پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) وەک رێکخراوی قەدەغەکراو ناوبهێنن. له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش نوسراوێكی دیكه له 14ی تەمموزی 2024 به واژووی فەلاح عەبودی، بەڕێوەبەری گشتیی فەرمانگەی کاروباری کارگێڕی لە ئەمینداریێتیی گشتیی په‌رله‌مانی عێراق ده‌رچووه و تیایدا ناوه‌رۆكی بریاره‌كه‌ی حكومه‌تی عێراقی ئاراسته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مان و داموده‌زگاكانی سه‌ربه په‌رله‌مان و نوسینگه‌ی راوێژكاره‌ن كردوه و له‌سه‌ر نوسراوه "گرنگیی پێ بدرێت". ناوه‌رۆكی نوسراوه‌كه ده‌ڵێت: لە سەر بنەمای نوسراوێکی فەرمانگەی کاروباری ئەنجومەنی وەزیران و لیژنەکان لە ئەمینداریێتی گشتیی ئەنجومەنی وەزیران، کە لە 28ی ئایاری 2024 دەرچووە، سەرۆک وەزیران و فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان، فەرمانی داوە کاتێک لە نوسراوەکاندا ناوی پەکەکە دەهێنرێت بنوسن "پارتی کرێکارانی کوردستانی قەدەغەکراو. ئەمە لەکاتێکدایە، لەماوەی ڕابردوودا ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرککۆماری تورکیا هاتە بەغدا و لەگەڵ محەمەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆبوویەوە، هەردوولا نزیکە 25 یاداشتنامەی لەیەکتێگەیشتیان واژۆکرد، هەروەها تورکیا داوای لە عێراق کرد، پەکەکە وەک ڕێکخراوێکی تیرۆرستی بناسێنێت.
هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە 23ی تەموزی 2024، ڕوانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، هێزەکانی ڕژێمی سوریا لە ڕۆژهەڵاتی شاری ئیدلب بە دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو هێرشیان کردە سەر خاڵێکی سەربازیی سوپای تورکیا. ئاماژە بەوەکراوە، "بە هۆی هێرشەکەوە چەند کۆگایەکی سوتەمەنی ناو خاڵە سەربازییەکە گڕیان گرتووە"، بەڵام زانیاری دەربارەی ئەگەری زیانی گیانیی ڕانەگەیەندراوە. سوپای تورکیا بە بیانووی دروستکردنی پشتێنەی ئەمنیی لە نێوان باکوور و ڕۆژئاوای کوردستاندا، دەستی بەسەر ڕووبەرێکی فراوانی ناوچەکانی باکووری سووریادا گرتووە و تا ئێستا چەندین جار حکومەتی دیمەشق داوای کشانەوەی هێزەکانی تورکیای کردووە، بەڵام تورکیا داواکارییەکەی پشتگوێ خستووە.
هاوڵاتی بڕیارە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە دانیشتنی داهاتوویدا تاوتوێی لەشکرکێشییەکانی تورکیا بۆ سەر خاکی هەرێمی کوردستان و سزای سەر فڕۆکەخانەی سلێمانی بکات. فاتن قەرەغۆلی، ئەندامی لیژنەی گواستنەوە و گەیاندن لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بە رۆژنامەی سەباحی راگەیاندووە، "لە ماوەی رابردوودا سەردانی فڕۆکەخانەی سلێمانین کردووە و لەبارەی گەمارۆی سەر ئەو فڕۆکەخانەیە لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆبووینه‌وه”. ئاماژەی بەوەکردووە، “ئه‌و سزایه‌ى توركیا خستوویه‌تیه سەر فڕۆكه‌خانه‌ى نێوده‌وڵه‌تى سلێمانى گه‌مارۆیی سیاسییە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق داوایکردووە بەشێوازی دیپلۆماسی پرسەکە چارەسەربکرێت”. هەر لەسەر هەمان پرس، محەمەد شەمەری، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق به‌هه‌مان رۆژنامه‌ى وتوە، “لە دانیشتنەکانی ئایندەدا ئەنجومەنی نوێنەران گفتوگۆی زیاتر لەبارەی لەشکرکێشی تورکیا دەکات بۆ سەر ناوچە جیاوازەکانی پارێزگای دهۆک”.
(1).jpg)
هاوڵاتی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان لەبارەی کەمئاوی عێراقەوە هۆشداری ده‌دات و رایده‌گه‌یه‌نێت؛ عێراق له ماوەی داهاتوودا رێژه‌یه‌كی كه‌م نه‌بێت، ناتوانێت بڕی ئاوی پێویست بۆ بەکارهێنان دابین بكات. ئەمڕۆ دووشه‌ممه 22ی ته‌ممووزی 2024، غولام محه‌ممه‌د ئیسحاق، رێكخه‌ری نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان و ڕێكخه‌ری كاروباره مرۆییه‌كان له عێراق له كۆنفرانسێكی رۆژنامه‌نووسیدا لەبارەی کەم ئاوی لە عێراق هۆشداری دا. دەشڵێت، عێراق له ساڵی 2025دا ته‌نیا ده‌توانێت 15%ی رێژەی ئاوی پێویست دابین بكات. باسی لەوەشەکرد، عێراق یه‌كێكه له‌و وڵاتانه‌ی كه‌وتووه‌ته ژێر كاریگه‌رییه‌كی نه‌رێنی وشكه‌ساڵی و كه‌می ئاوەوە بۆیه نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان له‌م بارەیەوە هاوكاریی عێراق ده‌كات. جێگەی ئاماژەیە، رۆژی سێشه‌ممه 20ی كانوونی یه‌كه‌می 2022، محه‌مه‌د شیاع سوودانی، سه‌رۆكوه‌زیرانی عێراق له‌میانی به‌ڕێوه‌چوونی گه‌ڕی دووه‌می كۆنفرانسی به‌غدا بۆ هاوكاری و هاوبه‌شی له عه‌ممانی پایته‌ختی ئوردن، وتارێكی پێشكه‌ش كرد و تێیدا باسی لە پرسی كه‌مئاوی کرد له عێراقدا. سه‌رۆكوه‌زیرانی عێراق وتی، به‌هۆی كه‌مئاوییه‌وه ئێمه له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی گه‌وره‌داین، پشكی عێراق له ئاو كه‌مكراوه‌ته‌وه و ئێمه له كێشه‌داین له‌گه‌ڵ ئێران و توركیا لەسەر ئەم پرسە، بۆیە داوایان لێده‌كه‌ین پشكی عێراق رەچاو بکەن و له‌رێگه‌ی سنووره‌وه بڕی ئاوی پێویست بۆ عێراق به‌ربدرێته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی گه‌شه‌پێدان و سه‌قامگیری له وڵاته‌كه‌مان به‌رده‌وامبێت". باسی لەوەشکرد، داوا له هاووڵاتییان ده‌كه‌ین به‌هه‌ده‌ردانی ئاو كه‌مبكه‌نه‌وه و ده‌ست بەم سامانە نیشتیمانشیەوە بگرن، وشكه‌ساڵی گه‌وره‌ترین هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ سه‌ر وڵاته‌كه‌مان به‌تایبه‌ت له ناوچه‌كانی باشوور، داواش له كۆمپانیا وه‌به‌رهێنه‌ره‌كان ده‌كه‌ین سوود له ئاو وه‌ربگرن بۆ ئه‌وه‌ی خزمه‌تگوزاری كاره‌با پێشكه‌ش به هاووڵاتییان بكه‌ن.
(1).jpg)
هاوڵاتی وتەبێژی وەزارەتی كارەبای عێراق دەڵێت، حکومەتی هەرێمی کوردستان رۆژانە بە تێکڕا 900 مێگاوات کارەبا دەدات بە حکومەتی عێراق و ئەمەش كاریگەری لەسەر پێدانى كاتژمێرەكانی كارەبا هەیە. ئەمڕۆ دووشەممە، 22ی تەمووزی 2024، ئەحمەد موسا، وتەبێژی وەزارەتی كارەبای عێراق بە میدیا ناوخۆییەکانی رایگەیاند، بۆ دابینكردنی كارەباى 24 کاتژمێرى رۆژانە پێویستمان بە 48 هەزار مێگاوات هەیە، بەڵام ئێستاش عێراق رۆژانە 27 هەزار و 450 مێگاوات كارەبا بەرهەمدەهێنێت. ئەوەشی خستۆتەڕوو، هەرێمی كوردستان بە تێكڕا 900 مێگاوات كارەباى رۆژانە بە عێراق دەدات، ئەمەش كاریگەری لەسەر پێدانى كاتژمێرەكانی كارەبا هەیە. دەشڵێت، بێگومان لەڕێگەی هێڵەكانی گواستنەوەی وزەوە كارەبا دابین دەكەین، لەگەڵ ئێران چوار هێڵمان هەیە و لەگەڵ هەرێمی كوردستانیش هێڵمان هەیە، كە سەدان مێگاوات بۆ سیستەمی كارەبامان دابین دەكەن، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ بەردەوامبوونی پێدانی كارەبا. ئەحمەد موسا باسی لەوەشکردووە، بۆ دابینكردنی كارەبای عێراق رۆژانە پێویستمان بە 48 هەزار مێگاوات هەیە، بەڵام عێراق رۆژانە 27 هەزار و 450 مێگاوات كارەبا بەرهەمدەهێنێت. وتەبێژی وەزارەتی كارەبای عێراق ئاماژەی بەوەشکرد، هەرێمی كوردستان بە تێكڕا 900 مێگاوات كارەباى رۆژانە بە عێراق دەدات، ئەمەش كاریگەری لەسەر پێدانی کاتژمێرەکانى كارەبا هەیە و ئەو هاوكارییە گەورەیەشی وەزارەتی كارەبا لە رێگەی دابینكردنی بەشێك لە تاوەرەكانی گواستنەوەی كارەباوەیە لە پارێزگای دهۆك، لەو رێگەیەوە 300 مێگاوات کارەبا وەك قۆناغی یەكەم دەگوازرێتەوە. ئەوەشی ئاشکرا کرد، وەزارەتی كارەبای عێراق گرێبەستی لەگەڵ وەبەرهێنەرانی وێستگەكانی هەرێمی كوردستان هەیە، دوو هێڵ لە هەرێمەوە بۆ گواستنەوەی كارەبا بەستراوەتەوە بە پارێزگای دیالەوە، واتە هاوكاریمان هەیە و پێداویستی وزەمان لە هەرێمی كوردستانەوە پێدەگات. ئەمەش لە کاتێکدایە، هاوڵاتیانی هەرێمى کوردستان دەناڵێنن بەدەست كەمی و نەبوونی كارەبایی نیشتمانییەوە و لەو چوارچێوەشدا لە چەندین ناوچە گربونەوە دژى خراپى و کەمى کاتژمێرەکانى کارەبا لە ناوچە جیاوازەکان ئەنجامدراوە.
هاوڵاتی ئەمڕۆ دادگای فیدراڵیی عێراق لەبارەی حەوت سکاڵا کۆبووەوە کە لە ماوەی رابردوودا لەبارەی کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان و دیاریکردنی کورسی پێکهاتەکان ئاڕاستەی دادگای فیدراڵی کرابوون. ئەمڕۆ دووشەممە 22ی تەموزی 2024، دادگای فیدراڵیی عێراق لەبارەی حەوت سکاڵا کۆبووەوە کە لە ماوەی رابردوودا لەبارەی کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان و دیاریکردنی کورسی پێکهاتەکان ئاڕاستەی دادگای فیدراڵی کرابوون، لە کۆبوونەوەکەدا دادگای فیدراڵیی حەوت سکاڵاکەی رەتکردەوە. سکاڵاکاران مادەی دوو لەیاسای تۆماری لیستی کاندیدانی پەسەندکردنی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، ژمارە 7ی ساڵی 2024 بە نادەستوری ناوبردووە و سکاڵایان لەسەر ئەو مادەیە لە دادگای فیدراڵی تۆمارکردووە، کە پەیوەستە بە ژمارەی کورسیەکانی پەرلەمانی کوردستان و دیاریکردنی کورسی پێکهاتەکان. لەبەرامبەریشدا دادگای فیدراڵی بەهۆکاری ئەوەی پێشتر ئەو پرسە لەلایەن دادگاکەوە یەکلاکراوەتەوە لە دانیشتنی 21-5-2024، بۆیە ئەمڕۆ بڕیاریدا بە رەتکردنەوەی سکاڵاکان. پێشتر دادگای فیدراڵی بڕیاریدابوو کە کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان لە 111 کورسییەوە بکرێت بە 100 کورسی و 11 کورسی کۆتاکانی لابرد، بەڵام دەستەی دادوەری ئەنجومەنی کۆمسیاران بڕیاریدا پێنج کورسی لە کۆی ئەو 100 کورسییەی دادگاکە بڕیاری لێداوە بۆ کۆتاکان تەرخانبکات.
هاوڵاتی سەرۆک وەزیرانی عێراق، مادە هۆشبەرەكان لە ئێستادا گەورەترین مەترسین لەسەر عێراق، ئاماژەی بەوەشدا مادە هۆشبەرەکان تەنیا كاریگەرییە خراپەكانیان لەسەر گەنجان نییە، بەڵكو دەبێتە هۆكاری ناسەقامگیری لە كۆمەڵگە. ئەمڕۆ دووشەممە 22ی تەموزی 2024، محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لەمیانەی بەشداریكردنی لە كۆنفرانسی رووبەڕووبوونەوەی مادە هۆشبەرەكان لە بەغدا وتارێكی پێشكەشكرد و رایگەیاند، "مادە هۆشبەرەكان لە ئێستادا گەورەترین مەترسین لەسەر وڵاتەكەمان، چونکە دەبنە هۆكاری هەڵوەشاندنەوەی خێزانەكان، هەروەها درووستبوونی بەشێكی تیرۆر بەرهەمی بەكارهێنانی مادەى هۆشبەرە". ئەوەشی وت، "مادە هۆشبەرەکان تەنیا كاریگەرییە خراپەكانیان لەسەر گەنجان نییە، بەڵكو دەبێتە هۆكاری ناسەقامگیری لە كۆمەڵگە، هەربۆیە ئەو كەسانەى بازرگانی بە مادەی هۆشبەرەوە دەكەن بە تووندی سزا دەدرێن". سودانی ئەوەشی ئاشکراکرد، "لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ لە گفتوگۆداین بە مەبەستی هەماهەنگی كردن بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی بازرگانیکردن بە مادەی هۆشبەر و درووستكردنی سیستەمێكی هاوبەش بۆ بە سزا گەیاندنی ئەو كەسانەی بازرگانی بەم مادانەوە دەكەن".
.jpg)
.png)
